Betondispuut OKT De Betonsafari naar Oost Afrika HOLCIM STUDIEREIS De ontmoeting met... Betondispuut 3x goud JAARGANG 32

Betondispuut HOLCIM STUDIEREIS 2005

De Betonsafari naar Oost Afrika

COLUMN EDDY KOENDERS

De ontmoeting met...

VERSLAG BETONKANORACE

Betondispuut 3x goud

OKT 2005 JAARGANG 32

H E T B E T O N - I N F O R M AT I E C E N T R U M ALLE ANTWOORDEN VOOR DE PROFESSIONAL

Het Beton-Informatiecentrum van ENCI

U kunt het Beton-Informatiecentrum

staat open voor iedere professional die

bereiken via:

zich bezighoudt met cement en beton.

de Beton-Info-Fax: (073) 640 12 84

Het Beton-Informatiecentrum is

e-mail: [email protected]

gevestigd in het Cementrum in

telefoon: (073) 640 12 87

’s-Hertogenbosch. Het beschikt over een grote nationale en internationale

Veel informatie kunt u ook vinden op

collectie technische vakinformatie op

www.enci.nl

het gebied van cement- en betontoepassingen. Deze actuele collectie is op een professionele manier ontsloten, waardoor snel en efficiënt een antwoord op uw vragen kan worden gegeven.

ENCI, MEER DAN CEMENT ALLEEN

Betondispuut Magazine oktober 2005

Inhoudsopgave 5

Voorwoord Voorwoord van de Voorzitter van het Betondispuut

7

Column De ontmoeting met..... door Eddy Koenders

8

Holcim Studiereis 2005 Verslag van de Betonsafari naar Oost Afrika

26

vervolg Holcim Studiereis 2005 Afsluiting van de avontuurlijke Betonsafari

30

Centrale Bank van Tanzania Technisch verslag aan de hand van de excursie

33

Betondispuut 3 keer goud! De succesvolle BetonKanoRace te Zwolle

39

Holcim Cementfabriek Obourg Excursie naar de cementfabriek in Zuid Belgie

43

Betonprijs 2005 Aankondiging van de Betonprijs 2005 door de Betonvereniging

46

Agenda

Foto omslag: Centrale Bank van Tanzania Zie voor verslag pagina 30-31

colofon BD Magazine is het officiële orgaan van het Betondispuut. Het Betondispuut is een vereniging van studenten aan de TU Delft, die geïnteresseerd zijn in het materiaal beton. Het dispuut is aangesloten bij de Betonvereniging. BD Magazine verschijnt 3 keer per jaar en wordt in een oplage van 350 stuks toegezonden aan alle leden en vrienden van het Betondispuut.

Men kan vriend worden door een donatie van minimaal 12,50 euro per jaar. Vrienden worden op de hoogte gehouden van de activiteiten van het Betondispuut. Adres Betondispuut TU Delft Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen Stevinweg 1 2628 CN Delft Stevin II, kamer 1.01

Tel: (015) 2784769 Fax: (015) 2787438 Homepage www.betondispuut.tudelft.nl E-mail [email protected] Hoofdredactie Arjen Langedijk

Adverteren in BD-Magazine U kunt contact opnemen met Greet Leegwater via het Betondispuut telefoonnummer. Druk Sieca Repro

Redactie Edwin Schaap Tom Groeneweg

www.betondispuut.tudelft.nl

3

Wij leggen een gezonde basis om op voort te bouwen

Beton- en betonproducten staan bloot aan vele invloeden van bui-

In de NCD Groep vindt u een solide en slagvaardige partner die

tenaf. Denk aan weer en wind maar ook aan de vele uitlaatgassen

aan deze eisen tegemoet komt. De specialisten van Basal

en andere stoffen die beton kunnen aantasten. Er worden dan ook

Betonmortel en Toeslagstoffen, Concrelit, Leicon, Excluton en Efko

dagelijks hoge eisen aan beton gesteld. Dat geldt in velerlei

Betonindustrie denken mee, adviseren en slaan een brug naar

opzichten. Want in de bouw hebben we tegenwoordig meer dan

klantspecifieke oplossingen. De samenwerking leidt tot een hoge

ooit te maken met uiteenlopende belangen en normen. Aan de

mate van synergie. Door elkaars sterke punten te benutten, wor-

ene kant worden er steeds meer voorwaarden gesteld ten aanzien

den optimaal verwerkbare en duurzame producten op maat gele-

van milieu, veiligheid en welzijn. Aan de andere kant zijn snelheid,

verd. Met innovatieve procesverbeteringen, uitgekiende logistiek

efficiency en kostenbesparing essentiële aspecten bij het succes-

en persoonlijke service geven we een antwoord op de vragen van

vol realiseren van bouwwerken.

nu. Zo leggen we een gezonde basis waarop u kunt voortbouwen.

De NCD Groep laat u nóg beter bouwen! NCD Groep | Postbus 77 3430 AB Nieuwegein T 030-6078390 F 030-6078399 E [email protected] I www.ncdgroep.nl

www.ncdgroep.nl

Van de Voorzitter

Voorwoord Het nieuwe collegejaar is begonnen, dus hoog tijd voor een nieuwe uitgave van ons BD-magazine. In het vorige magazine waren we nog niet zo lang bezig met het besturen van het dispuut en werd er vooral veel vooruit gekeken. Sinds het uitkomen van dit magazine zijn er echter veel activiteiten geweest en nu kunnen we in dit magazine terugkijken en vooral nagenieten. De meest indrukwekkende ervaring was natuurlijk de Holcim studiereis naar Oost Afrika. We hebben maar liefst drie landen bezocht in twee en een halve week, namelijk Kenia, Oeganda en Tanzania. Dat betekent veel reizen en enorm veel nieuwe indrukken. De 7000(!) foto’s die zijn gemaakt kunnen dit onderstrepen. Er wordt in dit magazine dan ook uitgebreid verslag gedaan van deze reis. Er zal niet alleen ingegaan worden op de projecten die we hebben gezien, maar natuurlijk ook op de cultuur en natuur die we daarnaast gezien hebben. Want in Afrika is niet alleen het beton grijs, de olifanten zijn dit ook. Verder is er een artikel te vinden over het hoogste bouwwerk wat we

nen kano’s gemaakt om daarmee een dag lang op de Zwolse grachten rond te varen. En niet zonder succes, we hebben namelijk drie eerste prijzen in de wacht gesleept! In dit magazine valt meer te lezen over deze prestatie en alle gezelligheid eromheen.

in Afrika hebben bezocht, namelijk het hoofdgebouw van de Centrale Bank van Tanzania. Dit is een project wat op Westers niveau is ontworpen en wordt gebouwd. In dit artikel is meer te vinden over de bouwwijze en zijn mooie foto’s te vinden van bouwen in het exotische Afrika. Naast deze reis is er natuurlijk nog veel meer gebeurd. We zijn op excursie geweest naar de Holcim cementfabriek te Obourg en hebben daar in de buurt ook een enorme scheepslift bezocht. Daarnaast hebben we in mei deelgenomen aan de Beton Kano Race in Zwolle. Voor dit evenement zijn er weer beton-

Daarnaast hebben we onlangs de 35e verjaardag van het Betondispuut kunnen vieren. Onderdeel van de festiviteiten was het symposium Betonnen Vloeren, wat een groot succes was. Hiervan zal echter pas in het volgende magazine verslag worden gedaan. Kortom het is weer een boordevol magazine, waar ik jullie veel leesplezier mee wens! Greet Leegwater Voorzitter 35e bestuur


5

Dramix

In deze productiehal ligt een vloertype dat geschikt is voor zware machines.

®

STAALDRAADVEZELS VOOR BETONWAPENING

� Dramix verhoogt het draagvermogen door herverdeling van de krachten.

� Wapening doorheen de ganse betonlaag biedt excellente scheurbeheersing.

Stapelruimte waarin zware papierrollen worden verhandeld. Hier koos men voor duurzaamheid en verhoogde draagkracht.

N.V. BEKAERT S.A. - Building Products Sales Benelux Bekaertstraat 2 - B-8550 Zwevegem Tel. 0800 / 022 75 20 (free numbers) - Fax 0800 / 022 41 79 e-mail: [email protected]

Werken aan

BEKAERT

beheer &

ruimtelijk

onderhoud

meten

ontwerp

ontwerp

ontwerp

wegen

spoor

kunstwerken

een betere bereikbaarheid.

Iv-Infra b.v. PAPENDRECHT NIEUWEGEIN AMSTERDAM

[email protected] www.iv-infra.nl

Column ir. Eddy Koenders

De ontmoeting met .... En…? Wat doe jij eigenlijk? Ik, oh…, dat is een beetje moeilijk uit te leggen, maar ik werk op de TU in Delft. Mmmm. En wat doe je daar dan? Ik doe onderzoek. Iets met chips? Nee, beton. Beton? Wat kun je daar nu aan onderzoeken? Tja, … Beton is het materiaal waarmee we de vrijheid hebben om elke vorm te maken die we zelf mooi vinden. Althans, dat zeggen de civielers die daar dan ook prat op gaan maar het zijn meer de architecten die van deze eigenschap dankbaar gebruik maken. Je kunt het zo gek niet verzinnen of er is wel een architect geweest die zich weer eens door een of andere hallucinatie heeft laten inspireren en daar weer een unieke vormgeving uit heeft weten te destilleren. Het maken van die creatieve schepsels is niet iets waar die jongens zich mee bezig houden. Al deze vormen die aan de breinen van deze creatievelingen zijn ontsproten hebben menig civieler al vele malen kopzorgen opgeleverd. Of vaak hebben een ze een middagje Veluwe opgeleverd om onder leiding van een “ervaren rot in het vak” en een brainstorm sessie te komen tot een aantal mogelijkheden om dit soort van creatieve gedrochten van betonstaal en voorspanning te voorzien. Als dat dan uiteindelijk is gelukt kan worden begonnen met het uitwerken van de opgedane ge-

dachten en begint een lang periode van reken- en ontwerpwerk. Als het schepsel dan uiteindelijk is verwezenlijkt blijkt dat er van het werk van de civiel ingenieur niets meer te zien is. Het lijkt erop of alles in huis wordt gehaald om het werk van de civieler te verstoppen achter mooie creaties van spiegelende platen. Het had zo mooi kunnen zijn! Nu zat ik laatst in de trein van Delft naar Amsterdam en, half ingedut, werd plotseling mijn aandacht getrokken naar iets dat aan mijn linkerzijde verrees. Ik keek uit het raam en zag dat even voorbij station Sloterdijk een bestaand kantoorpand werd verbouwd en dat ze al ver waren gevorderd met de sloopwerkzaamheden. In m’n gedachten zag ik het hele gebouw al tegen de vlakte gegooid en er weer “nog mooier” schepsel voor in de plaats verrijzen. Ik had m’n gedachten al weer opgemaakt totdat ik een paar weken later weer langs die bekende spot kwam en er een Christo-achtige verschijning zag ontstaan. Door de beschermende huls heen zag ik

tot mijn grote vreugde dat het hele gebouw met huid en haar was ontdaan van z’n “creatieve schil” en dat na het strippen alleen het skelet van het gebouw bewaard was gebleven. De “mooie” civiele betonconstructie hebben ze in leven gelaten dacht ik. Een geraamte van kolommen en vloeren sierde aan de spoorzijde en onderbrak de lijn van overige architectonische creaties (hoe mooi is Nederland?). Ik dacht: “eindelijk begrijpen ze ons”. Hoe kan iemand leven zonder botten? Weg die schil en leve de civiele constructie! Maar mijn vreugde bleek maar van korte duur want, naar een paar weken bleek er weer een nieuwe huid te zijn aangebracht en het werk van de civieler weer naar de tweede rang was verbannen. Toen ik laatst weer terug kwam in Delft, na een paar weken in het buitenland te hebben vertoeft, en met m’n fietsje over de Mekelweg richting het gebouw van Civiele Techniek fietste werd ik spontaan verrast. Ik geloofde m’n ogen niet! Tot m’n grote verbazing zag dat de kopkant van het gebouw ook van z’n huid werd ontdaan en dat de “civiele botten” tot grote hoogte over de Mekelweg prijkten. Wat een pracht uitzicht! Met een gemiddelde snelheid van de ambtelijke molen kunnen we hier nog lang van genieten! Eddy Koenders Universitair Docent (UD) Gebouwen en Civieltechnische Constructies (GCC)


7

Holcim Studiereis 2005


organiseerd, maar het was dit jaar voor het eerst dat we daarmee een derde wereldland bezochten. Aan de studiereis ging een lange periode van organisatie vooraf. Derde wereldlanden zijn niet ’s werelds beste landen als het gaat om planning en communicatie. Daarom was het vaak nodig onze studiereis weer opnieuw aan te kaarten bij de contacten in Afrika. Uiteindelijk werd de Betonsafari een heel mooie en heel speciale studiereis in een fantastisch deel van de wereld.

Elk jaar organiseert het Betondispuut twee studiereizen voor haar leden. De kortste is de Mebin Studiereis en ging in maart van dit jaar voor vijf dagen naar Lissabon (zie het juni-nummer van dit magazine). De lange reis, de Holcim Studiereis, had dit jaar, zoals inmiddels al duidelijk, als bestemming Oost Afrika. Daarom is deze ook beter bekend als “de Betonsafari”. Van 3 juli tot en met 20 juli deze zomer bezocht een reizigersgroep van 18 studenten en meneer Peperkamp de landen Kenia, Oeganda en Tanzania! De lange buitenlandreis van het Betondispuut wordt al sinds 1975 ge-

Op weg naar Oost Afrika Op zondag 3 juli begaf een groep studenten, geheuld in Betonsafaripolo’s en met een Holcim-verrekijkertje om de nek, zich op Schiphol richting de incheckbalies van de KLM. Enkele weken eerder werden zij in Delft voorzien van een paar extra gaten in hun armen. Oost Afrika, het doel van deze poging om het vliegtuig in te komen, is een risicogebied voor enkele tropische ziekten. Een reeks inentingen was daarvan het onvermijdelijke gevolg. De groep bleef lang bij de balie hangen. Het vliegtuig, een

ley

Uganda

Great

Ni j

l

Eldoret

Kampala

Rwanda

Ityopya (Ethiopië)

Rift

Congo

Val

- As -Sudan

Lake Victoria

Soomaaliya (Somalië)

Kenya

Bogoria & Baringo

+Mt Kenya (5.199 m)

Nairobi

Masai Mara

+

Burundi

Mombasa

Mt Kilimanjaro (5.895 m)

Zanzibar

Dodoma

a

Tanzania

Dar es Salaam

L ak e

Nya

Zambia

sa

Mal ^ awi

j ik ani


Delft

Lake Tang

8

Wat moet het Betondispuut nou in Oost Afrika? De bestemmingen van de Holcim studiereis van dit jaar waren Kenia, Oeganda en Tanzania. Maar veel civielers zullen bij het noemen van deze landen niet het idee hebben dat daar überhaupt iets interessants te bouwen valt. De sfeer en indrukken van deze studiereis beloofden dan ook heel anders te worden dan tijdens de studiereis van vorig jaar. Toen bezocht het Betondispuut grootse projecten als de Drie Kloven Dam en de steden Shanghai en Beijing in China. De Afrikaanse cultuur en historie zorgen voor een totaal andere bouwwijze dan wij in het moderne Europa gewend zijn. In dit verslag leest u over de prachtige indrukken die dit deel van de wereld op de deelnemers achterliet. Ook in Afrika gaat het economisch steeds beter. Afrika bouwt daarom letterlijk aan haar toekomst! Dit had een aantal unieke projecten tijdens de studiereis tot gevolg.

Moçambique

Boeing 777 van de KLM, was overboekt. Twee waren hierdoor naar de standby-lijst verbannen. Maar uiteindelijk konden ook zij zich door de douane laten controleren. Op naar het vliegtuig met als eindbestemming Nairobi Jomo Kenyatta International Airport. De Betonsafari was begonnen! Acht uur later, 1.500 meter hoger en in een totaal ander werelddeel, begeleidde Timothy Nyomboi, docent Civil and Structural Engineering in Kenia, ons naar een gammel uitziende bus. Budget Express stond er op het raam geplakt. Maar als we zo eens om ons heen keken, waren de andere vervoersmiddelen op dit parkeerterrein niks minder budget... De koffers en rugzakken werden dan ook zonder tegenstribbelen aan de chauffeur afgegeven. De luchthaven leek klein, vooral als je het

evenaar

vervolg Holcim Studiereis 2005

De Betonsafari naar Oost Afrika vergeleek met het moderne Schiphol waarvan de groep die morgen nog was vertrokken. Het onderkomen voor de volgende twee nachten bevond zich in het centrum van de Keniaanse hoofdstad Nairobi, het Terminal Hotel. Het vriendelijke personeel leek verwoede pogingen te doen om het voor ons als thuis te laten voelen. Ook zij bleken, net als de KLM, namelijk aan overboeken te doen. Er was één kamer minder vrijgehouden dan was besteld, maar daarvoor was wel een kamer in een nabij gelegen hotelletje geboekt. Na de lange reis werd die avond in het hofje van het hotel een toost uitgebracht op het bereiken van het uitgangspunt van de Betonsafari. De komende tweeënhalve week zouden we ons door het continent begeven om telkens weer een andere indruk op te doen en een ander civiel project te bezoeken. Hiermee is het dan inmiddels ook wel tijd om de lezer alvast wat basis Oost Afrika-kennis bij te brengen: de toost werd uitgevoerd met een biertje dat luistert naar de naam Tusker. Het is hiermee vernoemd naar het “wapen” waarmee de oprichter van de brouwerij was omgekomen; een tusk, het Engels voor slagtand. Ondanks de lugubere achtergrond, groeide dit biertje al snel uit tot een begrip tijdens de hele reis. Terwijl het lokale bier door sommige deelnemers nog aan een strenge proeversronde werd onderworpen, probeerden enkele anderen de Afrikaanse bedden uit. Helaas vielen deze iets minder goed in de smaak. Vooral de schijnbaar ter plaatse ge-

storte kussens gaven naar de mening van velen een iets te krachtige afdronk... Kennismaking met Afrika Het civiele deel van de Betonsafari begon op maandag in Nairobi met enkele eenvoudigere projecten. Het gevolg was dat we hiermee gelijk kennis maakten met de echte Afrikaanse cultuur. Relaxen en miscommunicatie waren daarin duidelijk de belangrijkste steekwoorden. Ter illustratie nemen we de twee uitersten van deze eerste dag. Het allereerste project, een enorm terrein waar een theologisch instituut werd opgebouwd, bezat enkele villa’s die voor het personeel werden gebouwd. Op de bouwplaats viel het ons direct op dat niemand een helm droeg. Ook stonden er overal bouwvakkers te niksen. Je had ook niet het idee dat ze van plan waren deze dag überhaupt nog iets nuttigs te gaan doen. De tweede bouwplaats echter, een onderzoeksgebouw voor het Kenya Medical Research Institute, was totaal anders. Hier droeg om te be-

Veel mensen bij de laagbouw, let ook speciaal op de stijgerconstructie

ginnen iedereen een helm. Er was zelfs een kraan aanwezig, terwijl op de eerst bouwplaats de arbeid zeer sterk overheerste. Wij moesten zelfs buiten het hek wachten totdat een helm was afgegeven. De reden voor deze grote verschillen waren direct terug te voeren op de aard van de aannemer. De eerste was een lokale Keniaanse aannemer.

De bouwplaats van het Kenya Medical Research Institute


9

Hoe ver kun je gaan in maatwerk? Het koppelen van de mogelijkheden van beton aan

n Part

ip ers h

I

a t ie n n ov

Capaciteit

it Kwalite

de eisen van elk specifiek ontwerp en bouwsituatie is de bewezen kracht van Mebin. ‘Maatwerk in beton’ noemen we dat, een succesformule die naadloos aansluit op de kenmerken waar Mebin als organisatie voor staat: partnership, innovatie, kwaliteit en capaciteit. Mebin is marktleider op het gebied van betonmortel, zowel qua volume, productenprogramma als betonkennis.

M A A T W E R K

I N

B E T O N

voor betonconstructies en bekistingen

Voor meer informatie: www.mebin.nl

ing. Jeroen Butzelaar, engineer

ir. Rob Cornelis, senior engineer

Technische vragen? Bel deze knappe koppen: (0341) 278 007 Als marktleider op het gebied van betonconstructies en bekistingen heeft Hakron natuurlijk ook een deskundig antwoord op al uw technische vragen. Hiervoor bent u bij onze Afdeling Techniek aan het juiste adres. Voor constructieve adviezen over belastingen en constructies en toepassing van innovatieve materialen als prefab koppelsystemen, bouwbox koudebrugonderbreking, nu ook met ps-isolatie, en al onze andere producten belt u Rob Cornelis of Jeroen Butzelaar. Zij zorgen ook voor maatwerkoplossingen!

Hakron Nunspeet b.v. Voltweg 10, Postbus 46,

8071 CZ Nunspeet 8070 AA Nunspeet

Tel. afd. techniek Fax verkoop E-mail

+31 (0)341 27 80 07 +31 (0)341 27 80 09 [email protected]

2509066

De kracht van Hakron


De Betonsafari naar Oost Afrika Voor het tweede project was echter gekozen om een Japanse aannemer aan te nemen. Deze probeerde duidelijk om iets van hun sterke pünktlichkeit door te geven aan de Keniaanse wanorde. Schijnbaar tevergeefs. Een lokale projectleider vertelde ons namelijk dat, als de Japanners weer lekker thuis zaten, er nog een aantal verdiepingen op dit gebouw zouden worden gezet. Het gebouw was door de aannemer ontworpen om ook sterke aardbevingen te kunnen doorstaan, maar die komen in dit deel van Afrika niet voor. De Kenianen vonden dat zonde en zullen de veiligheidsmarge “dus” gebruiken om het gebouw twee keer zo hoog te maken... Maar Afrika is Afrika niet zonder de steekwoorden die al eerder in dit artikel waren genoemd: relaxen en miscommunicatie. Aan dit lijstje kan ook “gebrek aan planning” zonder problemen worden toegevoegd. Laten we daar dan ook even op terug komen. Op iedere bouwplaats, ook de Ja-

panse, waren vele bouwvakkers aanwezig die op dat moment geen werk te doen hadden. De andere helft leek enkel erg relaxed bezig te zijn en, als wij langs liepen, lieten ze allemaal het werk helemaal links liggen. Beton mixen the Kenyan way Maar ook mishet geen probleem is voor diegene communicatie zorgt voor veel problemen, vooral in de die het uitspreekt, maar des te meer aanloop naar de echte bouw toe. voor diegene die het aanhoort. Projecten raken in de vergetelheid en veel werk wordt dubbel gedaan, Het Betondispuut zou het Betondisomdat niemand weet wat de ander puut natuurlijk niet zijn, zonder ook iets te vertellen over het Keniaanse precies doet. Op dit gebied kan nog veel verbeterd beton. Dit wordt nog op een zeer worden in dit werelddeel. Al sprak ambachtelijke wijze vervaardigd. de relaxte sfeer veel deelnemers wel Men neme een bepaald aantal emaan. Een kreet die iedereen wel kent mers zand en grind, mengt dat met uit de Lion King is hier ook een di- een niet nader afgewogen hoeveelrect gevolg van: Hakuna Matata, het heid water en cement en laad dit Swahili voor geen probleem. Jammer alles in kruiwagens. Deze arbeidsinalleen dat dat meestal betekent dat tensieve manier van bouwen wordt

De skyline van de hoofdstad van Kenia, Nairobi


11

ABT is een multidisciplinair adviesbure a u voor bouwtechniek met vestigingen in Velp, Delft en Antwerpen. ABT heeft ruim tweehonderd medewerkers, verdeeld over de adviesgroepen Constructies, B o u w k u n d e, B o u w m a n a g e m e n t, Civiele techniek en Installaties. Afzonderlijk of gezamenlijk zorgen deze groepen voor integraal advies bij projecten van iedere denkbare schaal. w w w.abt-consult.nl

g re n s v e r l e g g e n d ABT is een onafhankelijk bureau met meer dan vijftig jaar ervaring. Bij ABT staat het belang van de opdracht v o o rop. Samen met de opdrachtgever wordt gezocht naar het optimaal haalbare. Dat zorgt regelmatig voor innovatieve en spraakmakende bouwoplossingen. Menselijk van schaal en ambitieus in doelstellingen is ABT altijd op zoek naar de meerw a a rde van integraal advies. Voor onze medewerkers, voor onze opdrachtgevers.

gedegen creatief

doelmatig innovatief ABT zorgt erv o o r.

Partner in bouwen Strukton Betonbouw ontwikkelt, realiseert en beheert projecten in de civiele sector, primair in Nederland. Bruggen, viaducten en stations, met bijbehorende parkeergarages en geluidsschermen zijn onderdeel van onze uitgebreide expertise. Bij uitstek is Strukton thuis in ondergronds bouwen, zoals het boren van tunnels en het afzinken van tunnelelementen. Bouwend aan de toekomst is Strukton actief betrokken bij grote projecten als de Noord/Zuidlijn en afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder. Strukton Betonbouw is een flexibele organisatie die reeds in het voortraject haar kennis en ervaring inbrengt. Wij geven een hoge prioriteit aan integriteit, kwaliteit en veiligheid, bevestigd in respectievelijk onze gedragscode, ISO- en VCA-certificaat en RVW-certificaat voor werkplekbeveiligingsbedrijven.

Betonbouw Strukton Betonbouw bv Westkanaaldijk 2, Utrecht, Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Telefoon (030) 248 69 11, Fax (030) 248 67 00 www.struktonbetonbouw.com, [email protected]

398000040 Adv. fcA5lg 1

21-12-2004 09:25:48


De Betonsafari naar Oost Afrika hier volop toegepast. Het lijkt daarbij ook niet al te nauwkeurig, maar werkt al jaren naar tevredenheid van de eindgebruikers. Het beton blijkt na ontkisten echter wel vol te zitten met grindnesten en slecht, of niet, verdichte stukken. Maar aangezien alles wordt afgesmeerd met een dikke pleisterlaag, zal niemand daar ooit meer iets van zien. Het was op deze eerste dag ook tijd om kennis te maken met de Oost Afrikaanse keuken. Tijdens de lunch tussen de verschillende projecten in, namen we deel aan een lopend buffet. Beefstew, chapati’s (een soort pannenkoek), kip en vooral rauwkost waren daarvan enkele onderdelen. De rauwkost leidde gelijk tot enorme discussies. De SGZ had het namelijk nog zo afgeraden om hiervan te eten. Genoeg reden om het dus toch even uit te proberen... Net als ook het ontbijt van deze ochtend, toast met een gebakken ei en een worstje - ook wel English breakfast genoemd - bleek ook dit eten beïnvloed door de Engelse keuken. Dus het was inderdaad te eten, maar niet echt smaakvol. De prijs was een stuk leuker, voor nog geen drie euro heb je namelijk al een flink maal. Vandaag was al een flink aantal nieuwe indrukken op ons afgekomen. Natuurlijk moeten hierbij ook nog het landschap en de bevolking worden genoemd! Als je eenmaal in een land als dit bent geweest, dan denk je bij Afrika direct aan heel veel mensen, overal mensen. De dorpen en steden langs de weg zijn vol van activiteiten, marktjes, kleine

winkeltjes en gewoon nutteloos rondhangende mensen. Iedereen lijkt altijd buiten te zijn en probeert altijd iets te verkopen. Het resultaat is een heel apart, maar ook relaxte sfeer. Voor ons blanken zat er dan toch wel één nadeeltje aan. Door onze huidskleur vielen we namelijk enorm op. De Keniaanse bevolking bestaat voor 99% uit Afrikanen. Een groep van 19 blanken, of mazungu in het Swahili, is dus een zeer schaars evenement en daarom het bekijken waard. In natuurfilms op Animal Planet en National Geographic Channel zie je meestal maar een zeer beperkt deel van wat Afrika is. Deze films richten zich enkel op de nationale parken waar het wild in grote getalen rondloopt en mensen veelal worden geweerd. De rest van Afrika is een stuk dichter bevolkt en bleek naar onze verbazing ook uitermate groen. Niet lang geleden was dit gebied nog een tropisch regenwoud geweest, wat door de enorme bevolkingstoename van de afgelopen eeuw steeds vaker werd gebruikt voor landbouw en woningbouw. In een Chinees restaurant, iets wat geacht werd als bekend, werden die avond alle indrukken van de dag verwerkt. Er was expres gekozen voor iets bekends, omdat we letterlijk moe waren van al het nieuwe. Maar ook hier werd de laatste onmisbare indruk in Afrika ons niet onthouden. Prijzen in Afrika zijn altijd bespreekbaar en zullen daarom ook eerst naar de hand van de verkoper worden bijgesteld. Vooral als mzungu wordt je gezien als een lopende geldbuidel en moet je altijd goed op

de prijs letten. Dat hadden wij deze avond dus niet gedaan, waardoor het ongeveer een half uur duurde om de prijs met 17% omlaag te krijgen. Zodoende leert men. In Afrika wordt pas sinds heel kort en op zeer beperkte wijze gebruik gemaakt van prefabbeton. Dinsdags werden twee prefabfabrieken in de buurt van Nairobi bezocht. De nationale energieleverancier heeft een Chinees bedrijf de opdracht gegeven om betonnen lichtmasten te maken. In Afrika is onderhoud altijd al een ondergeschoven kindje geweest. Er kan simpelweg worden gezegd dat hier geen enkele aandacht aan wordt besteed. De wegen zitten bijvoorbeeld vol gaten, letterlijk gaten, stukken van soms meer dan een meter in doorsnede die in diepte variëren van 10 tot 30 cm. Vaak hadden we het idee dat geen verharding altijd beter was dan deze waardeloze asfaltwegen. Betonnen lichtmasten zijn in verhouding tot hun stalen familieleden nagenoeg onderhoudsvrij, vandaar deze keuze. Dit was overigens pas de eerste opdracht van dit bedrijf. De overheid had het aan de andere kant namelijk lange tijd tegen gehouden, dat dit Chinese bedrijf zich in Kenia kon vestigen. Ook op het gebied van wegen vinden momenteel veranderingen plaats. Verharde wegen werden altijd standaard in asfalt uitgevoerd. Pas enkele jaren terug heeft de cementproducent Bamburi de straatsteen in Kenia geïntroduceerd. Deze werd geproduceerd in de tweede fabriek die wij bezochten. We kregen hier ook een rondleiding langs het eerste


13

BubbleDeck® een vloer op maat! gewichts- en kostenbesparend! • balkloze bollenplaatvloer met 30 à 35% minder eigen gewicht • eenvoudige en flexibel te gebruiken vloeren draag-

• sparingen eenvoudig aan te brengen • vrije leidingdoorvoer • minimale constructiehoogte

�

• minder ontgraving voor kelderconstructies • geen dekvloer door monolithische afwerking • betonkernactivering ingebouwd in de vloerelementen • duurzaam bouwen: volledig hergebruik van de vloercomponenten mogelijk

constructie • vormen ontwerpvrijheid met willekeurige vloerplattegrond en

®

kolomplaatsing • grotere vloerbelastingen of grotere vloeroverspanningen • rationeel bouwen met kortere bouwtijd en arbeidsbesparing • milieuvriendelijk door besparing op grondstoffen

Industrieel, flexibel en duurzaam bouwen met BubbleDeck®!

BubbleDeck Nederland BV Adm. Banckertweg 22 Postbus 150 2300 AD Leiden Telefoon +31 (0)71 521 03 56 Fax +31 (0)71 362 49 51 E-mail: [email protected] www.bubbledeck.nl BubbleDeck Belgium BVBA Avenue Louise 65 1050 Brussel Telefoon +32 (0) 253 57 783 Fax +32 (0) 253 57 700


De Betonsafari naar Oost Afrika het eerste stuk in slaap waren gevallen, werden nu op hardhandige wijze wakker geschud. Zo ging het nog zo’n twee uur stuiterend door totdat in Nakuru tegen de avond het Waterbuck Hotel werd bereikt.

Bij Bamburi worden betonnen straatstenen gemaakt

prefab pilothuisje dat momenteel wordt gebouwd naar aanleiding van het Masterproject in Kenia van de voorzitter van het Betondispuut en de auteur van dit artikel. Beide projecten zijn voorbeelden van de modernisering die de Oost Afrikaanse bouw op dit moment door maakt. Bij deze ontwikkeling wordt veel kennis uit Europa en Japan gebruikt als basis. Ook vanuit de TU Delft komen mensen naar Kenia om hen daar de basiskneepjes van het veilig en modern construeren bij te brengen. Ontwikkelingshulp door civiel ingenieurs dus, wat af en toe ook door studenten Civiele Techniek wordt uitgevoerd!

De stad uit, de natuur in Nairobi werd nu achter ons gelaten. Diezelfde dag trok de groep nog het binnenland van Kenia in, richting Nakuru. Vandaag werd pas aan den lijven ondervonden hoe slecht de wegen echt waren. De eerste helft ging relatief prima, slechts hier en daar een gat. Maar op een gegeven moment vonden de wegenbouwers blijkbaar toch echt dat ze al genoeg hadden gerepareerd. Het wegdek ging hier over in een soort off-road terrein wat er uitzag als een heel onregelmatig afgefreesd asfaltdek. De werkelijkheid was echter dat de toplaag zoveel gaten bevatte dat alles ruw was geworden. De mensen die

Kenia wordt halverwege doorsneden door de evenaar. Een gevolg hiervan is, dat het dagelijks twaalf uur lang licht en twaalf uur lang donker is. De zon zorgde er rond half zeven voor dat het in ongeveer een kwartiertje tijd van licht naar aardedonker ging. Het kon dus al snel gebeuren dat we in het donker moesten rijden. Niet zo’n prettige ervaring. Door de slechte kwaliteit van de wegen stuift continu stof op en lichten van tegenliggers verblinden je snel door het ontbreken van straatverlichting en ander strooilicht, dat in Nederland altijd wel aanwezig is. Toch scheurde de chauffeur de bus zonder enigszins in snelheid te minderen verder over de “weg”. Het hotel bleek naar onze blijdschap heel wat luxer dan het hotel in Nairobi. Er was zelfs een zwembad. Er was echter niet veel tijd om hier-

Even uitrusten na veel gehobbel onderweg naar Lake Bogoria www.betondispuut.tudelft.nl

15

Bouwen aan civiele totaaloplossingen Een project realiseren is veel meer dan bouwen alleen. Elk project vraagt om zijn eigen creatieve, geïntegreerde en haalbare aanpak en oplossingen. BAM Civiel, een werkmaatschappij van Koninklijke BAM Groep, beschikt over de juiste bouwstenen voor civiele oplossingen. Vanaf de initiatief- en ontwerpfase, tot en met uitvoering, financiering, beheer en onderhoud. Landelijk en regionaal. Want met onze vertegenwoordiging vanuit de regiokantoren zorgen wij ervoor dat wij steeds dicht bij de klant kunnen opereren en volledig op de hoogte zijn van de lokale omstandigheden. Wilt u dat zelf ervaren? Neem dan contact met ons op.

BAM Civiel bv H.J. Nederhorststraat 1 2801 SC Gouda Postbus 63 2800 AB Gouda Telefoon 0182 59 06 00 Fax 0182 59 08 88 E-mail [email protected] Internet www.bamciviel.nl


De Betonsafari naar Oost Afrika van te genieten. De volgende morgen waren we namelijk alweer op weg naar een aantal prachtige meren in het midden van Kenia. Niet alleen de evenaar, maar ook de Great Rift Valley doorsnijdt Kenia. Van de Dode Zee tot aan Mozambique in het zuiden van Afrika, trekt deze vallei een 6.000 kilometer lang litteken door de landkaart van Afrika. De breedte varieert van 30 tot 100 kilometer en op sommige plaatsen rijkt de diepte tot duizenden meters onder de omliggende hoogplateau’s. Veel regenwater uit de omgeving wordt door de enorme hoogteverschillen de vallei ingeleid. Hierdoor ontstonden daar verschillende meertjes. Twee ervan waren het reisdoel voor deze dag. Als eerste hobbelde we naar Lake Bogoria, een zoutwatermeer. Deze tour was overigens met recht hobbelen. De buschauffeur wist wel een sluipweggetje naar het meer. Daarom sloegen we bij een bord dat inderdaad de naam van het goede meer droeg, rechtsaf. Het bleek al snel dat deze onverharde weg niet de hele tijd zou bestaan uit de enigszins begaanbare aardeweg. Erosie had op sommige plaatsen gezorgd voor een weg, of noem het liever een pad, met diep uitgesleten geultjes. Hier wist de chauffeur de bus precies met al z’n wielen overheen te leiden. De natuur had echter nog meer in petto. Naarmate we iets omhoog reden, veranderde de omgeving van aarderijk in rotsrijk. En dit had natuurlijk direct invloed op de weg. Die nu inderdaad alleen nog maar uit rots bestond. Dit was op zich niet zo erg, ware het niet dat op

Stomende actieve geisers bij het Lake Bogoria

een gegeven moment een hellinkje van zo’n 20% voor ons uittorende. Met de angst nu toch echt om het hart geslagen, begonnen sommigen vluchtig de Lonely Planet door te bladeren. Er werd geadviseerd deze weg enkel met een flinke 4x4 te nemen. En daar zaten wij dus in onze 2-wielen aangedreven 30-persoons bus. Maar het bleek dat je met zulke teksten niet bij de chauffeur aan moest komen. Hij gaf een flinke dot gas en een aanloopje en stuiterde de bus zo de helling op... Een wonder, wij hadden dit nog niet eens met een Landrover gedurft en hij doet het zomaar met een bus! Onze ideeën van wat je zoal met een auto kan, waren opeens volledig veranderd. 40 Mijl later, waarin we niet alleen van ontberingen, maar ook van een prachtige omgeving konden genieten, doemde het meer op. De ontberingen van de tocht waren direct vergeten, zo prachtig lag dit meer volledig ingesloten door onherbergzame natuur in het midden van de vallei. Het meer was omringd door tientallen heetwatergeisers. Het water werd bevolkt door enorme groe-

pen roze flamingo’s. Maar misschien wel het mooiste was dat wij bijna de enigen waren. Het eerste moment tijdens deze studiereis dat echt gerelaxt kon worden en de schoonheid van de Afrikaanse natuur volledig opgenomen kon worden. Na zo’n twee uur flamingo’s opjagen, dit bleek de mooiste foto’s op te leveren, en wat geluncht te hebben, ging de reis weer verder naar het volgende meer op het programma, Lake Baringo, slechts 15 kilometer ten noorden van Lake Bogoria, maar volledig anders qua flora en fauna. Dit meer zou ook de plaats zijn waar wij die nacht zouden verblijven. De tocht naar het hotel leverde veel verschrikte gezichten op. Het dorpje waar wij doorheen reden was arm en rommelig. Zou ons hotel ook zo zijn? Gelukkig voor ons bleek het hotel juist enorm luxe. We werden onthaald met een passievruchtsapje en werden daarna naar onze kamer met airconditioning geleid. Het bleek maar weer eens hoe contrasterend de werelden in Afrika


17


De Betonsafari naar Oost Afrika kunnen zijn. Aan de ene kant van de muur leeft de bevolking in houten en golfplaten hutjes, aan de andere kant slapen wij in luxe. Toch konden wij ook wel genieten van dit verblijf. Het hotel was inderdaad prachtig en het had een zwembad dat uitkeek op het ook prachtige Lake Baringo. Die middag werd vooral gebruikt om uit te rusten van de afgelopen drukke dagen en lange vermoeiende bustochten. Dit werd gedaan op de meest relaxte manier; met een Tusker in de hand in het zwembad met een stralende zon erboven. Die avond werden we na een barbecue in het restaurant van het hotel, getrakteerd op een aantal traditionele dansen. Sommige deelnemers, waaronder meneer Peperkamp, werden uitgenodigd om even mee te dansen. Een leuk gezicht... Terwijl buiten het water met bakken uit de hemel viel, was er binnen juist een heel knusse sfeer. Een paar Tuskertjes maakten de avond helemaal om van te genieten. Het Lake Baringo wordt behuisd

Een vroeg boottochtje over het meer

door veel typisch Afrikaans wildlife. Nijlpaarden, krokodillen en vele vogelsoorten, zoals visarenden en ijsvogels komen in grote hoeveelheden voor. De volgende ochtend werd daarom de weelde van de airco-kamers al om 6 uur verlaten om een boottocht over het meer te maken en al die natuur van dichterbij te bekijken. Met twee bootjes werd de tocht gemaakt tussen de nijlpaarden en krokodillen door. Ondanks de vroegte had iedereen oog voor al het speciale dat dit meer aan natuur te bieden had. Het automatische resultaat was dat er weer heel veel foto’s werden gemaakt. Eén onderdeel uit de tocht is goed om te noemen. Van een lokale visser werd een tilapia gekocht, een lokale zoetwatervis. Deze kreeg een stukje balsahout naar binnen gepropt en werd vervolgens de lucht in gegooid. Hierdoor merkte een nabij rus-

Het luxueuze hotel bij Lake Baringo

18


tende visarend hem op. Met een goed gemikte actie greep hij het inmiddels drijvende visje van het wateroppervlak en verdween vervolgens weer. Een heel mooi gezicht. Moi University en het fenomeen “lunch” De natuur van de meren had een rustgevend effect gehad op de groep. Na de relatief drukke bezoeken aan bouwplaatsen, hadden we nu de tijd gehad weer even bij te komen. Zo’n moment moet alleen nooit te lang duren, stel je voor dat je eens een luie student zou worden! Daarom reisden we nog dezelfde dag af naar Eldoret, een stad in het westen van Kenia. Eldoret was de eerste echt Afrikaanse stad waar we ook iets van de stad zelf mee zouden krijgen. In Nakuru hadden we enkel overnacht, de delen van Nairobi die waren bezocht, waren nauwelijks Afrikaans te noemen. Eldoret echter, de derde stad van Kenia, was op en top Afrikaans; een lokale markt, vele honderden mensen continu op de been en veel verontreiniging door zwarte wolken uitstotende auto’s en afval in de bermen. Het zijn niet de meest prettige



Groepsfoto bij de waterinlaat van de waterkrachtcentrale

zaken aan Afrika, maar in de steden is dit helaas wel de realiteit. De voornaamste reden van ons bezoek aan Eldoret, was dat hier de Moi University was gevestigd. Aan deze universiteit doceert Timtothy Nyomboi, zijn naam was al eerder langsgekomen. Hij begeleidde ons tijdens alle projecten die we in Kenia bezochten. De decaan van de Faculty of Technology van deze universiteit, had alle projecten voor ons weten te regelen. Samen met zijn contacten bij de cementproducent Bamburi. Wij zijn hen daar nog steeds heel dankbaar voor! In de faculteit en op de campus van de universiteit kregen wij een beknopte rondleiding. Dit was overigens dezelfde universiteit waar het eerder genoemde Masterproject in Kenia plaats had gehad. Ten zuiden van Kisumu, de grootste stad aan het Lake Victoria (een meer twee maal zo groot in oppervlakte als Nederland), is de Keniaanse nationale energiemaatschappij op het moment bezig aan de bouw van een waterkrachtcentrale. Er wordt hier

geen gebruik gemaakt van een groot stuwmeer dat een kunstmatig waterpeilverschil verzorgt om energie mee op te kunnen wekken. Bij deze centrale wordt het constante debiet van de rivier gebruikt. Een deel van de stroom wordt afgetapt. Dit water wordt door een betonnen tunnel met een diameter van 6 meter door een berg geleid. Eenmaal aan de andere kant gekomen, bevindt het water zich aan de kant van het Lake Victoria. Hier wordt het langs de helling naar beneden geleid. Beneden staan turbines klaar om de vrijgekomen energie in het water om te zetten in elektrische energie. Tijdens het bezoek aan dit project werden alle vitale onderdelen bezocht, van de doorlaatconstructie tot de uitgang van de tunnel en aangrenzende helling. Dit was tevens het moment om een groepsfoto te maken. Met alle deelnemers in vol Betonsafari-ornaat en de doorlaat op de achtergrond, werden vele foto’s geschoten.

geweest met de lunch. Anders dan wij Nederlanders, hebben Kenianen niet de gewoonte om iedere dag te lunchen. Als er geen tijd voor is, slaan ze het makkelijk een keertje over. Helaas was er daarom ook geen rekening mee gehouden in de planning van de projectbezoeken. Er moest elke dag opnieuw worden aangedrongen op een pauze om ergens wat te kunnen eten. Dit werd deze dag weer geprobeerd. Het bleek echter dat de enige kantine in tientallen kilometers omtrek net was gesloten. Daarom moest de bus nog anderhalf uur lang worden getrotseerd om uiteindelijk rond vijf uur in Kisumu aan te komen. Hier kon dan eindelijk geluncht worden. Na deze dag werden trouwens van te voren maatregelen genomen, bijvoorbeel door het meenemen van wat broodjes. Ook was iedereen inmiddels wel al aan het feit gewend, waardoor het fenomeen tot wat minder honger leidde dan in het begin.

Eigenlijk al de hele studiereis lang waren er wat “kleine” probleempjes

De Nijl en de Oegandezen Tot nu toe was de Betonsafari enkel


19



Bujagali Falls in de rivier de Nijl

nog door Kenia gegaan, het werd dus hoog tijd eens een ander Oost Afrikaans land aan te doen. Na enkele uren rijden kwamen we zodoende op zaterdag 9 juli aan bij de grensovergang tussen Kenia en Oeganda. We reden al een tijdje langs een enorme file vrachtwagens, voordat de grensovergang eindelijk opdoemde. Als je als bus maar genoeg betaald, mag je altijd langs de file heen. Er werd geschat dat de chauffeur die op dit moment achter aansloot, toch wel minimaal twee dagen moest wachten voordat hij de grens over kon. Bij ons was echter in een uur tijd alles geregeld. We konden op weg in het land wat de laatste decennia eigenlijk nooit positief in het nieuws is geweest. Een burgeroorlog tussen het landelijke leger en het zogenoemde Lord’s Resistance Army zorgt in het noorden nog steeds voor vele slachtoffers. Dit is echter een stammenkwestie en er was daarom geen enkele reden om over te slaan naar het zuiden, waar wij ons bevonden.

20


Voordat we aansloten in de file voor Kampala, hadden we onderweg een tussenstop gemaakt bij een enorme waterversnelling in de rivier de Nijl. Deze Bujagali Falls liggen vlakbij het punt dat wordt gezien als de legendarische oorsprong van de Nijl. De stad Kampala is naar verhouding veel kleiner dan Nairobi, maar heeft geen georganiseerd stratenplan als laatst genoemde stad. Daarom staat het verkeer in Kampala eigenlijk altijd vast. Alle vrachtverkeer dat over de hoofdader van Afrika, de “snelweg” van Mombasa aan de Keniaanse kust, via Nairobi en Eldoret naar Centraal Afrika probeert te rijden, moet ook door Kampala heen. Daarom wordt op dit moment een heuse dub-

belbaans snelweg aangelegd om Kampala heen, om dit verkeer om te leiden. Een project dat echt doordacht leek en professioneel werd uitgevoerd. Het was dan ook eigenlijk niet zo verwonderlijk dat dit project werd gefinancierd en was ontworpen door de Europese Unie. Dit project werd bezocht op onze tweede dag in Kampala. Hierbij kregen we een rondleiding over een terrein waar onderdelen voor de verschillende viaducten werden gestort. Een prefabfabriekje dus dat doelgericht voor één project aan de gang was. Omdat een bedrijf als dit niet elke dag 19 mazungu over de vloer krijgt, had de PR-afdeling een compleet camerateam en twee schone presentatrices laten aanrukken. Ook tijdens ons bezoek aan de werkelijke bouwplaats waar de viaducten werden opgetrokken, werden wij continu gefilmd en gefotografeerd. Het hele project leek niet alleen, maar wàs ook goed doordacht. Bewoners van sloppenwijken die moesten wijken voor deze weg, kregen zelfs een compensatie aangeboden. In Afrika hadden wij dit eigenlijk al niet meer verwacht, en dan waren we er pas een week... Dat zegt wel iets over de

Busstation in Kampala, zoek daar je weg maar weer eens uit...



Werzaamheden aan een viaduct in de snelweg om Kampala

snelheid waarmee wij de indrukken in ons opnamen. Eén dag eerder, de zondag, was een vrije dag in de stad. Veel deelnemers grepen deze kans direct aan om eens lekker lang in bed te blijven liggen. Anderen slenterden de hele dag door de stad. Plannen om de natuur om de stad heen te bekijken waren er wel, maar werden nooit uitgevoerd. Steden als Kampala, maar ook Nairobi, bestaan pas iets meer dan honderd jaar. Hierdoor hebben zij geen historisch centrum en door de armoede zijn er ook geen attracties die voor toeristen echt interessant zijn. Daarom werd de dag vooral besteed met het opdoen van algemene indrukken van het leven daar. Die avond bezocht de groep wel een bioscoop om de nieuwste Batman-film te bekijken, in Oeganda... Ondanks dat beide tot nu toe bezochte landen vroeger deel uitmaak-

ten van Britisch East Africa, was er toch een duidelijk verschil in het gedrag van beide bevolkingsgroepen. Dit verschil zal echter niet alleen met de landen te maken hebben gehad. In Kenia alleen al wonen zo’n 40 verschillende stammen. Stammen zijn nog steeds van cruciaal belang voor de omgangsvormen binnen de Oost Afrikaanse landen en vormen een soort kleine staatjes binnen de naties. Iedere stam is anders in zijn gedrag en ook is het mogelijk aan het uiterlijk van de mensen te zien tot welke stam ze behoren. Oeganda heeft lang spanningen gekend en heeft lang onder strenge dictaturen geleefd. Dit heeft een duidelijke stempel gedrukt op het gedrag van zijn bewoners. De Kenianen stonden bij ons bekend als vriendelijk en hulpvaardig, maar konden ook heel opdringerig zijn. De Oegandezen daarentegen waren heel terughoudend en velen, het klinkt heel fout, maar zo leek het wel, gedroegen zich bijna slaafs, vooral in de horeca. We besloten daarom op de laatste avond in Oeganda, zo snel gaat het, om een heel luxe restaurant op te zoeken. Het Haandi Restaurant, een voortreffelijk Indiaas restaurant, waar we eigenlijk voor het eerst tijdens deze reis, onze vingers bijna met het eten opaten! De prijs was nog steeds lager dan je in Nederland in een gewoon restaurantje betaald. Een totaal ander klimaat aan de Indische Oceaan Tijdens de landing in Dar es Salaam (Tanzania) vlogen we laag over de Indische Oceaan. We hadden zo een prachtig uitzicht van boven het heldere turkooisblauwe water op

de zonnige stad. Met de parelwitte stranden had deze stad duidelijk een volledig ander klimaat dan de stad waar wij die middag met het vliegtuig waren vertrokken. Hoewel Kampala, gelegen op een hoogte van zo’n 1.300 meter, een gematigd klimaat had met een temperatuur rond de 18 graden, stapten we hier regelrecht in een subtropisch klimaat. Toen de avond eenmaal inviel, was het buiten nog steeds 30 graden. De airco in het luxueuze Peacock Hotel was daarom ook een geschenk uit de hemel. Maar daarnaast ging de knop wel gelijk helemaal om. Iedereen sprong direct over op de relaxstand en hunkerde nu al naar de vrije middag van de volgende dag. Alle economieën van de drie bezochte landen groeien tegenwoordig in een redelijk tempo. Met een groei van meer dan 6% per jaar komt er ook steeds meer druk te liggen op de nationale centrale banken. De Bank of Tanzania had daarom besloten om flink uit te breiden. Het originele gebouw werd aan beide zijden voorzien van een 19 verdiepingen tellende kantoortoren. Even naar achteren wordt nu een derde toren gebouwd. In de zo ontstane binnenplaats is een congrescentrum gebouwd gepland. Wij bezochten deze bouwplaats op de tweede dag. Aangezien de bank zich in het centrum van de stad bevond, liepen we ‘s ochtends onder een strak blauwe hemel van het hotel naar de bank. We kregen eerst een gedetailleerde en voor Afrikaanse standaarden heel goed voorbereidde uitleg over de bouw. Daarna werden ook de werke-


21


De Betonsafari naar Oost Afrika lijke torens bezocht. Aangezien de bouwliften te hard nodig waren en we toch graag op de torens van het uitzicht over de bouwplaats, de stad en de oceaan wilden kunnen genieten, besloten we dan maar de trappen te nemen en met z’n allen naar boven te lopen. Zo kwam het dat we naderhand op het dak van het hoogste gebouw van Tanzania konden genieten van het werkelijk prachtige uitzicht. Geen betere plaats om nog wat extra vragen te kunnen stellen over de bouw van dit gebouw. Verderop in dit magazine vindt u een uitgebreider artikel over dit project. Het was al eerder genoemd, de middag van deze dag was vrij. Een aantal deelnemers besloot daarom om wat taxi’s af te huren en linea recta naar het strand te gaan. Zij genoten daar met volle teugen van de namiddagzon. De stad Dar es Salaam leek verreweg de modernste en best onderhouden stad uit de studiereis tot nu toe. Het verkeer was redelijk geordend en de mensen waren hier écht vriendelijk en niet opdringerig zoals in Kenia. Er moet hierbij wel één kanttekening worden gemaakt; het beeld dat we van deze stad hadden, zou best wel eens positief vertekend kunnen zijn door het prachtige weer. De andere steden waren allen in het binnenland gelegen en waren daardoor veel kouder en bewolkter. Het goede weer bracht ons nu allemaal in een uitgelaten en euforische stemming. Eén heel groot nadeel trouwens: de kustregio van Oost Afrika is voornamelijk islamitisch. Het onvermij-

22


delijke gevolg is dat er bijna nergens alcohol wordt geschonken. Voor de dagelijkse Tuskertjes waren we nu dus op het hotel aangewezen. Maar dat was geen probleem. Het hotel had namelijk een speciale African Night en serveerde daarom traditioneel Afrikaans eten en er waren traditionele dansoptredes. Wederom een prima ambiance voor een naar Europese begrippen minimaal bedrag, tien euro. Tijdens de studiereis zou nog één andere stad aan de kustlijn van de Indische Oceaan worden bezocht: Mombasa. Uniek aan deze stad is, dat het de enige stad in de tour is met een echte geschiedenis. Hoewel de meeste steden pas zo’n honderd jaar geleden werden gesticht, was Mombasa al in de 12e eeuw een stad bekend om zijn goede natuurlijke haven. Omanieten, Portugezen en Britten hebben later telkens gestreden om het bezit van deze strategisch en economisch belangrijke stad. We kwamen in Mombasa over de weg. In de vroege morgen van donderdag 14 juli namen we een aircogekoelde bus van de maatschappij Scandinavian Express direct van Dar es Salaam naar Mombasa. We zouden er bijna 12 uur over doen om het einddoel te bereiken. Ondanks het redelijke comfort was het door de lengte van de reis toch wel afzien geblazen. Veel deelnemers probeerden op alle mogelijke manieren in slaap te komen, maar vaak lukte dat toch net niet. De grensovergang ging echter steeds vlotter. Men was er inmiddels al goed aan gewend om telkens het departure- en entryformuliertje in te moeten vullen.

Velen konden zodoende hun paspoortnummer en -uitgiftedatum al foutloos opdreunen. Voor het vervoer tussen de bushalte en het hotel, maakten we dit keer gebruik van het meest voorkomende Afrikaanse vervoersmiddel, de matatu. Matatu? Ja, dat lijkt inderdaad sterk op het matata uit hakuna matata. En matata betekent probleem, dat kan dus niet veel goeds voorspellen... Hier een korte beschrijving tot het gebruik van de matatu: Men neme een net iets verlengd normaal personenbusje, maakt daar in totaal 15 zitplaatsen in. Je neemt een halve Betonsafari, dus 9 of 10 man en propt hen met al hun bagage in dat busje. Als het niet past, even de schuifdeur wat harder dichtgooien. Vervolgens scheur je naar het hotel en rijdt je weer terug om het resterende deel op te halen. Hierna begint alles weer opnieuw. Het klinkt als niet echt plezierig voor de passagier. En eigenlijk was het dat ook niet. Maar aangezien er dagelijks miljoenen Afrikanen gebruik maken van dit type openbaar vervoer, moesten ook wij dat minimaal één keer hebben uitgeprobeerd. En het bleek te bevallen, want tijdens de vrije zaterdag hebben verschillende mensen uit vrije wil nog een keer de matatu gepakt. Een stukje van 15 kilometer naar het strand kostte dan ook maar 50 eurocent per persoon! De naam van de cementproducent was al twee keer eerder genoemd in dit artikel, maar deze vrijdag 15 juli bezochten we dan ook voor het eerst echt een cementfabriek van Bamburi. Met een jaarlijkse produc-


De Betonsafari naar Oost Afrika tie van 1,1 miljoen ton cement is dit de grootste van Oost Afrika. Hoewel dit de laatste dag met projecten tijdens deze studiereis was, kregen we hier voor het eerst een heuse Powerpoint-presentatie voorgeschoteld. Hierin werd het hele proces dat de materialen uit de groeve ondergaan om tenslotte tot cement te worden, uitgelegd. Voordat we een rondleiding door de fabriek kregen, kreeg iedereen eerst een frisdrankje. Want, ondanks dat dit de koudste juli sinds tientallen jaren was, kwam de temperatuur ook ‘s nachts niet onder de 25 graden en konden wij wel wat vocht gebruiken. Om de rond te leiden groep niet te groot te maken, werden er drie verschillende rondleidingen gegeven. Het bleek dat één groep een heel speciale rondleiding kreeg. Zij hadden het hele proces van heel dichtbij kunnen bekijken en waren uiteindelijk ook de cementsilo’s op geweest. Hier hadden ze een mooi uitzicht

over het hele fabrieksterrein en het vlakbij gelegen Bamburi Beach. Die dag zouden we nog één project bezoeken. Hiervoor reden we met de bus richting Malindi, een stadje ten noorden van Mombasa. De weg hiernaartoe leidde gedeeltelijk weer over een kilometers lange onverharde weg. Aan het einde was een waterwinningsgebied gevestigd. Hier werd het drinkwater voor de gehele regio, inclusief de stad Mombasa, gewonnen. Vroeger werd direct oppervlaktewater aan de Galana rivier onttrokken. Dit water werd dan chemisch gereinigd, waarna het naar de steden werd gepompt. Tijdens een pilau-lunch (pilau is een soort Indo-Afrikaanse versie van “onze” nasi) kregen we uitgelegd dat tegenwoordig gebruik werd gemaakt van de filterende werking van zand. Op enkele tientallen meters van de rivier zijn pompen aangelegd. Deze pompen onttrekken indirect wa-

ter aan de rivier door het door het omringende zand heen te trekken. Hiermee wordt het water zo sterk gezuiverd dat het naar de Keniaanse standaarden niet meer verder bewerkt hoeft te worden. Een enorme kostenbesparing en daardoor mogelijkheid tot het creëren van meer capaciteit, was het gevolg. Eén nadeel echter. Het was al eens gebeurt dat het waterpeil in de rivier zo hoog kwam te staan, dat sommige pompen waren beschadigd en losgespoeld. Om dit in de toekomst te voorkomen werd nu een superstevige dijk aangelegd om het gebied waar de pompen staan, te scheiden van de rivier. De dijk werd gefundeerd op een rij stalen palen, welke met beton werden volgestort. Met behulp van een zijkant van zandzakken en daartussen gestort zand, werd zo langzaamaan naar boven gewerkt. Een uiteindelijk heel stevige dijk was het gevolg. Tussen de werkzaamheden stonden

Uitzicht vanaf één van de torens van de Bank of Tanzania, het gebouw onderaan is het onderkomen van de president


23

Betondispuut geeft beton meer kleur

Betondispuut geeft beton meer kleur          

Excursies 2 studiereizen per jaar Betonkanorace Symposium Betonlunch Vakevaluaties BD Magazine Borrel Voetbaltoernooi En meer…

Voor slechts €3.50 ben je al lid van het Betondispuut en kun je deelnemen aan al deze prachtige activiteiten die reiken tot ver buiten je studie, en buiten Delft. Voor slechts €10 ben je lid én ontvang je het interessante vakblad Cement. Cement verstrekt onafhankelijke, technisch hoogwaardige informatie over het bouwen met beton in alle sectoren van de bouw. Het blad is interessant voor alle studenten Civiele Techniek, ongeacht je studiejaar of afstudeerrichting.

Dus, word nu lid van het Betondispuut!



Stalen palen voor de fundering van de dijk in Malindi

overigens enkele loze pijlers. Door verwering leek het erop dat deze daar al vele jaren stonden. Naderhand bleek dat er ooit opdracht was gegeven tot de bouw van een snelweg van Mombasa naar het noorden. De werkzaamheden waren al begonnen toen werd besloten dat dit toch niet te betalen was. Deze zeer algemene vorm van kapitaalvernietiging is een veel voorkomend miscommunicatieprobleem in Afrika. Het begon inmiddels alweer te schemeren. Het automatische gevolg was dat we in het aardedonker door de wildernis over de onverharde weg terugreden naar Mombasa. Prewheen, een Surinamer in hart en nieren, voelde zich hierdoor weer helemaal thuis in zijn vaderland. Zoals we al kilometers van te voren de lichten van tegenliggers zagen opdoemen, deed hem bijna heimwee krijgen. Tijdens de vrije zaterdag werd genoten van het heerlijke klimaat in deze regio. Verschillende deelnemers besloten een tocht te maken door het historische centrum van de stad Mombasa. Anderen bezochten een krokodillenfarm. Het

26


eerder genoemde Bamburi Beach werd uiteindelijk de plaats waar de hele groep weer samen zou komen. Onder het genot van een aantal cocktails werd zo, onder de palmbomen, genoten van de invallende schemering.

Op safari De Betonsafari kan natuurlijk geen Betonsafari heten, als er niet ook een safari in opgenomen was. Het woord safari is overigens niets anders dan het Swahili voor reizen. Op zich niets bijzonders dus. Maar voor ons was het wel degelijk een heel bijzondere gebeurtenis waar velen al lang naar hadden uitgekeken. In de heel vroege morgen van zondag 17 juli vlogen we van Mombasa terug naar Nairobi. De cirkel door Oost Afrika was inmiddels dus weer helemaal rond. Met safaribusjes werden wij hier opgehaald. Na een korte tussenstop in Nairobi, bagage die tijdens de safari niet nodig was, kon hier worden achtergelaten, begonnen we aan een zes uur durende tocht naar het nationale park Masai Mara. Al ruim voordat we het park binnenreden, waren onderweg giraffen, gnoes en verschillende gazellen te zien geweest. Ook tussen steden en dorpen komen deze dieren namelijk nog in grote getalen voor. De wegen waren trouwens weer van prima Afrikaanse kwaliteit, te slecht voor woorden dus... Genoeg werk

voor wegenbouwers hier! Het begon alweer richting schemer te gaan. En aangezien er ‘s avonds niet door het park mag worden gereden, gingen we direct door naar het kampement. We zouden tijdens deze safari in tenten slapen, het echte safarigevoel kan natuurlijk alleen op die manier goed op je inwerken. De randen van de Masai Mara worden al vele eeuwen bewoont door de Masaai. Deze wereldberoemde tradionele stam, leeft hier nog steeds van de veehouderij en laat dagelijks zijn koeien en geiten grazen in dit gebied. De Masaai verdienen wat geld bij met het rondleiden en begeleiden van toeristen die komen geniet van het wildlife in hun park. Zo was er bij ons ook een Masaai aanwezig in het park. Het bleek dat hij prima kon toveren met het kampvuur. Bij elke, naar ons idee, willekeurige actie werd het vuur hoger en warmer. ‘s Avonds konden wij dan ook met een aantal Tuskertjes genieten van een heerlijke avond bij het kampvuur in de Masai Mara. De volgende morgen stapten we na een vluchtig ontbijt vroeg in de busjes. De eerste gameride zat er aan te komen. Deze dag reden we van ‘s ochtends tot ongeveer 5 uur ‘s middags door het immense park, continu op zoek naar wild. Hier volgt een beknopte opsomming van wat zoal was gespot: kuddes olifanten, leeuwen, buffels, bavianen, cheetah’s (jachtluipaarden), giraffen, Grant’s en Thomson’s gazellen, Grevy’s en Burchell’s zebra’s, nijlpaarden, hyena’s, impala’s, oryxen, veel topi’s en nog veel meer gnoes, wrattenzwijnen en vele soor-


De Betonsafari naar Oost Afrika stonden met duizenden tegelijk te genieten van het groen in dit park. Aangezien de meeste lezers nog nooit op safari zullen zijn geweest, zal ik even een korte beschrijving geven van hoe het eigenlijk is om in dit nummer 1 safaripark rond te rijden. Buiten zo nu en dan een safaribusje en veel wildlife, rijdt je ook hele stukken enkel omringd door de natuur. Het park kent geen echte wegen, enkel paden. Deze moeten verplicht worden gevolgd om de velden te sparen. Maar dat is geen enkel probleem. Tijdens het rijden kan je namelijk de hele tijd genieten van enorme vergezichten over de glooiende heuvels van de Mara. Het park is met een oppervlakte van 1.510 km² net iets groter dan de provincie Utrecht. Stel je dat maar eens voor, zo’n enorm oppervlakte aan wilde en pure natuur. Dit levert echt prachtige vergezichten op waarvan met volle teugen kan worden genoten. Dít is Afrika zoals je het kent uit de vele natuurfilms op tv!!

ten vogels, waaronder kraanvogels en struisvogels. En dit was nog niet eens alles. We hadden het geluk dat een paar dagen eerder de beroemde jaarlijkse gnoemigratie van de dorre Serengeti naar de groene velden van de Masai Mara was begonnen. We kwamen dus regelmatig enorme kuddes gnoes en zebra’s tegen. Zij

De verrekijkertjes die de Holcim aan alle deelnemers had geschonken, kwamen nu goed van pas. Ook de digitale camera’s stonden niet stil. Ook de volgende dag begon met nog een gameride door het park. In de loop van de middag moest helaas toch de tocht richting Nairobi weer worden ingezet. De volgende dag zouden we namelijk alweer het vliegtuig terug naar Nederland pakken. Die avond kwam de hele safari nog eens langs in gesprekken, maar ge-

deeltelijk ook op ons bord. In de Simba Saloon (simba is het Swahili voor leeuw) konden we kiezen uit een wildmenu met kameel, krokodil en struisvogel. Hier werd ook de studiereis officieel afgesloten met cadeau’s aan de commissie Buitenland en vele dankwoordjes over en weer. Een aantal Tuskertjes op een terras in het centrum van Nairobi maakten uiteindelijk de avond compleet. Out of Africa Woensdag 20 juli was de dag waarop een groot deel van de groep weer voet op Nederlandse bodem zou zetten. Acht deelnemers waren echter zo verstandig geweest om gebruik te maken van de door het Betondispuut aangeboden optie om langer in Oost Afrika te kunnen blijven. Zij vlogen één of twee weken later terug en zouden na de inspannende studiereis nog gaan genieten van Mombasa of Mount Kenya en het tropische eiland Zanzibar. Ook meneer Peperkamp bleef nog zes dagen langer in Oost Afrika rondreizen. Maar het grootste deel van de groep vloog vandaag toch terug naar huis. Het vliegtuig van Kenya Airways vertrok keurig op tijd en negen uur later kwamen zij weer aan op Schiphol. Na enkele afscheidsceremonies was de prachtige Holcim Studiereis 2005, de Betonsafari nu echt definitief ten einde. Enkel de herinneringen en speciale ervaringen resten ons nog. Tom Groeneweg


27

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Lustrum zitmeubel

Under Construction Als TU-student ben je natuurlijk vooral in de weer met je potlood, rekenmachine en het toetsenbord. Onlangs is daar verandering in gekomen door de hamer vast te pakken en aan de bouw te beginnen van onze eigen betonnen zitmeubel! Dit allemaal in het kader van het 7e lustrum van het dispuut dat dit jaar gevierd wordt. Enkele maanden geleden is een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerp van het mooiste en best bouwbare meubel. Na een lang beraad van de 9 koppige jury werd het winnende ontwerp gekozen om dit vervolgens zelf in elkaar te klussen. Aangezien om het moment van schrijven het beton nog uit staat te harden en er natuurlijk ook een onthulling volgt, komt het volledige verslag inclusief ontwerp nog uitvoerig aan bod in het aankomende magazine. Deze speciale lustrum-editie zal volstaan met alle lustrumactiviteiten waaronder ook het succesvolle symposium van 4 oktober. Maar om toch al de vooruitgang te tonen, is hier alvast een sfeerindruk van de werkzaamheden. En het moet gezegd worden, bekisting timmeren en wapening buigen is niet voor mietjes! Dat scheelt dus weer een rit op de fiets naar de dichtstbijzijnde sportschool.

bekisting timmeren? wapening knippen? Natuurlijk geen enkele moeite!


29

Holcim Studiereis 2005, de Betonsafari

Centrale Bank van Tanzania Het reeds 30 jaar oude pand van de Centrale Bank van Tanzania begint uit zijn jasje te groeien. Door de economische ontwikkelingen die het land Tanzania het laatste decennium heeft doorgemaakt en de prognoses voor de komende jaren, heeft men besloten er geen gras over te laten groeien en de zaken serieus aan te pakken.

Een Frans ingenieursbureau was ingeschakeld om drie nieuwe kantoortorens, waarvan twee met een achthoekige doorsnede, te ontwerpen. Het ontwerp moest echter wel aan de Engelse ontwerpcodes, de Britisch Standards, getoetst worden. Dit is nog een erfenis van de oude kolonisator. De bouw aan het project begon in april 2003. Men hoopt na 3 jaar bouwen en 87 miljoen dollar verder, in april 2006 het gebouw feestelijk te kunnen openen. Tot nu toe liggen de werkzaamheden nog keurig op schema. Voor diegenen die ook het artikel over de Holcim Studiereis 2005 hebben gelezen, zal dit voorkomen als een uitzondering, vooral in Afrika, welke het dan ook is. Als er geen onvoorziene narigheid optreed zal Tanzania in april volgend jaar een feestje kunnen vieren. Voor de bouw van de torens is een bouwput gegraven van 6 meter diep. De grond bestond hier over deze diepte uit zand, daaronder bevindt zich een meter dikke ondoordringbare kleilaag. Dar es Salaam is een stad gelegen aan de kust, de bouwkuip had zodoende de neiging om vol te stromen en moest worden bemalen. Als grond- en waterkering wordt een wand opgebouwd

30


Het oude gebouw (voorgrond) en één van de nieuwe torens van de Centrale Bank

uit verschillende dicht naast elkaar geplaatste palen gebruikt, deze reikt tot 9 meter diepte. De torens zijn gefundeerd op staal. De uitgegraven bouwput werd gedeeltelijk weer volgestord met zand waartussen drainagebuizen zijn geplaatst. Dit diende als fundering voor de keldervloer. In deze kelder zal, zoals het een bankgebouw betaamd, een kluizencomplex wor-

den aangelegd. De wanden en vloer daarvan hebben een dikte van maar liefst 75 cm massief gewapend beton met een kwaliteit van B35. Het staal dat is gebruikt voor deze en alle andere wapening, is geïmporteerd uit Zuid-Afrika. De lokale Tanzaniaanse staalmarkt is te klein om bij dit naar Afrikaanse maatstaven enorme project, het wapeningsstaal voor een constante prijs te

vervolg Holcim Studiereis 2005, de Betonsafari

Centrale Bank van Tanzania kunnen leveren. Het beton heeft bij de stort een water-cementfactor van 0,5. Om het echter vloeibaar genoeg te houden om het over grote hoogte te kunnen verpompen, werd superplastificeerder toegevoegd. Ook dit is weer uniek voor Oost Afrika. In deze landen is geen bedrijf aanwezig dat deze hulpmiddelen levert, om de simpele reden dat het nog niet eerder op zo’n grote schaal was toegepast. Ook dit moest dus worden geïmporteerd. Uit al deze zaken is duidelijk de invloed van het Europese ingenieursbureau terug te merken. De oostelijk gelegen toren wordt voorzien van een parkeergarage over de eerste negen verdiepingen voor in totaal 500 auto’s. Omdat het kolommenplan vooraf niet is geoptimaliseerd voor deze parkeerplaatsen, zijn de vakken ongeveer anderhalf maal zo royaal als die in een gemiddelde Nederlandse parkeergarage zouden zijn. Tijdens de fabricage van deze parkeerdekken, zijn steeds drie vloeren onderstempeld. De bovenste en meest verse vloer is daarbij uiteraard volledig gestempeld. Na zeven dagen wordt de vloer ontkist en de kolommen en balken volgen nog eens zeven dagen later. De kolommen hebben allen dezelfde afmetingen, maar de hoeveelheid aangebrachte wapening is afgestemd op de overspanning van het te dragen veld. De parkeergarage is, net als de rest van het gebouw, voorzien van een automatische sprinklerinstallatie. Alle torens zullen verder worden voorzien van airconditioning. De verdiepingen tien tot en met 19 worden ingericht als normale kan-

toorruimten, maar er zal ook een conferentieruimte voor 250 mensen worden ingericht. De andere torens hebben eveneens 19 verdiepingen met een gemiddelde hoogte van 4 meter per verdieping. Voor het verticale verkeer zijn in de oostelijke toren vier liften beschikbaar. In de zuiden noordtoren zijn dat er elk drie. Verder zijn er ook meerdere trappenhuizen. Deze hadden wij van beneden naar boven en weer terug uitgeprobeerd.

Vlechtwerk op een parkeerdek

De bouwlift was namelijk te hard nodig en indien wij een blik van bovenop het gebouw wilden werpen, moesten we met de trap naar boven. Voor de afwerking wordt binnenin het gebouw veel gebruik gemaakt van graniet en hardhout. Sommige stukken zichtbaar beton wordt echter gepolijst. Toen tijdens de bouw de toppen van de noorden de zuidtoren werden bereikt, zijn de zettingen gecontro-

leerd. Deze vielen ruim binnen de in het contract gestelde normen. Bij de bouw van deze uitbreiding van de Tanzaniaanse Centrale Bank, is veel gebruik van lokale aannemers. Dit vroeg echter om een strakke organisatie. Voor iets in de bouwplannen verandert kan worden, moet 24 uur van te voren goedkeuring worden verleend door de hoofdingenieur. Het gebouw is tevens onderverdeeld in een hoofden verschillende subsecties. Als er te weinig geproduceerd is per sectie, wordt er gekort op de betaling die per twee weken geschied. Maar er zijn ook targets per dag uitgezet. Al deze strenge reguleringen waren even flink wennen voor de lokale Afrikaanse aannemers. Op een normale werkdag lopen er rond de 1.000 bouwvakkers op het terrein rond. Als die aan het einde van de werkdag weer naar huis gaan, worden ze allemaal gecontroleerd op artikelen die ze naar huis proberen mee te smokkelen. Dit om te voorkomen dat er teveel relatief peperduur materiaal van de bouwplaats verdwijnt. Sommige hulpmiddelen zijn speciaal voor dit project gehuurd in Zuid Afrika. Er zijn in Tanzania geen bedrijven die apparatuur van dit materiaal verhuren. Het gaat dan bijvoorbeeld om een torenkranen, de betonpompen en het steigerwerk. Dat laatste is voor deze werkhoogten maar goed ook, want in grote delen van het land wordt nog steeds gewerkt met compleet houten steigers. Ralph Goed & Tom Groeneweg


31

��

��

��

��

Verslag BetonKanoRace 2005 te Zwolle

Betondispuut 3 keer goud! Op zaterdag 21 mei heeft het Betondispuut weer deel genomen aan de jaarlijkse Betonkanorace. De 28ste editie werd dit jaar georganiseerd door de afdeling Bouwkunde en Civiele Techniek van hogeschool Windesheim in Zwolle. In deze stad werden dan ook op de stadsgracht de wedstrijden gevaren.

Vrijdag 20 mei Na heel wat smeer- en schilderwerk in de avonduurtjes liggen de kano’s op vrijdagochtend klaar voor transport. In de weken voorafgaand aan de betonkanorace is er nog druk gewerkt om de kano’s op tijd af te krijgen. Er wordt dit jaar deel genomen met drie kano’s. Een witte in de kleuren van de nieuwe sponsor Holcim, een blauwe met de logo’s van het Betondispuut en een gele in de kleuren van de Enci. Een moeilijk punt elk jaar is om de kano’s ongeschonden op de wedstrijd locatie te krijgen. Dit jaar was de sponsor Holcim bereid om een vrachtwagen ter beschikking te stel-

len waardoor we onze kano’s veilig naar Zwolle konden vervoeren. Ondanks deze goede voorbereiding is onderweg helaas een van de kano’s kapot gegaan. Dit lag niet aan de smeertechniek van het 35ste bestuur of aan de rijvaardigheid van de chauffeur en gelukkig was dit geen belemmering voor onze deelname. Nadat de chauffeur met zijn kraan van de vrachtwagen onze twee overgebleven kano’s over het hek van het terrein had gezet kwam het volgende spannende moment, de officiële weging. De witte Holcim kano met nummer 71 bracht 100,7 kilo op de weegschaal. De nummer 72 in kleuren van de Enci ging er dik onder met 83 kilo. Dit zijn keurige getallen voor een betonkano, maar de heren uit Zwolle van CHS Windesheim hadden het wel heel bont gemaakt. Zij kwamen aan de start met een kano van meer dan 400 kilo. De start heeft hij echter nooit gehaald, hij brak namelijk bij de tewaterlating op het plankier onder zijn eigen gewicht.

klussen van de kano’s

Nadat deze plichtplegingen achter de rug zijn, kunnen we onze boten achterlaten in het parkfermé voor de nacht. We maken daarna nog even een wandelingetje door de binnenstad van Zwolle en genieten met een lekker ijsje nog even van de zon. Onze andere teamleden die wat later waren vertrokken uit Delft laten telefonisch weten dat ze zijn aangekomen op de tijdelijke camping bij de lokale hockey vereniging, zodat wij ook die kant op konden gaan. Nadat we de tentjes hadden opgezet en we lekker van de Chinese maaltijd hadden genoten werd het tijd voor het traditionele feest. Gehouden in de kantine van de hockeyvereniging werd het een groot feest. Hierdoor werden de slaapzakken laat (en soms ook met teveel personen) bevolkt.

kano’s plaatsen op vrachtwagen voor vervoer naar Zwolle


33

Uw leverancier e g o kw aliteit h n va

Nederlandse Cement Handelmaatschappij

Postbus 77 3430 AB Nieuwegein Telefoon: 030 - 607 83 00

vervolg Verslag BetonKanoRace 2005 te Zwolle

Betondispuut 3 keer goud! deelgenomen door 3 boten in de heren categorie met boot 71 Tom Groeneweg en Prewheen en met boot 72 Frederick en Bart. In de catogorie mixed werd deelgenomen door boot 71 met daarin Greet en Remko.

spannende BetonKanoRace op de Zwolse grachten

Zaterdag 21 mei De volgende dag was het toch wel erg moeilijk opstaan na zo een heftige nacht. Maar nadat er een lekker ontbijtje naar binnen was gewerkt en de tentjes en slaapzakken weer ingepakt waren, konden we naar het strijdtoneel afrijzen. We waren wel een beetje gespannen voor de start. Het Betondispuut uit Delft is namelijk al jarenlang de torenhoge favoriet in elke klasse. Echter vorig jaar in België werden er geen prijzen mee naar huis genomen, waardoor dit jaar de eer hersteld moest worden en dat brengt toch wat druk met zich mee. De ochtend begon met de voorrondes voor de sprint wedstrijden. Het betondispuut nam hier in 2 van de 3 categorieën deel. Namelijk de heren en mixed. Door het ontbreken van een 2e vrouw moesten we helaas de dames categorie laten schieten. Aan de voorrondes voor de heren sprint werd met twee boten deel genomen. De nummer 72 met AartJan en Remko en de nummer 71 met Tom Groeneweg en Prewheen. In de voorrondes voor de mixed sprint werd alleen boot nummer 71

ingeschreven met Greet en Tom van Arkel als roeier en roeister. Na de spannende voorrondes en halve finales wisten we in beide klasse’s een boot voor de finale te kwalificeren. Door de enorme snelheid die met de boten bereikt kan worden op het rechte stuk werd in beide finales de winst gepakt. Voldaan konden we aan onze lunch beginnen, met tot dan toe een 100% score voor het Betondispuut uit Delft. Na de middag stond de lange afstandsrace op het programma. Ook hierin zou weer worden

De lange afstandsrace is drie keer zo lang als de sprintrace en er zitten ook bochten in. Doordat de kano uit Delft vooral ontworpen is om hard rechtdoor te gaan is dit toch een wat moeilijker onderdeel dan de sprint race. Helemaal omdat er een 180 graden draai om een boei inzit. Er werd weer voortvarend gestart. Beide boten haalden zonder al teveel moeite de halve finale. Echter in de halve finale voor de heren ging het fout. Doordat er bij de start niet los gekomen werd van het veld met de sprint naar de eerste bocht kwam de nummer 72 in het gedrang te zitten. Alles werd uit de kast gehaald om nog een goed resultaat neer te zetten. Bij de 180 graden draai laggen we derde en passeerden we binnen door de nummer 2: echter toen ging het mis. De draai werd veel te

Remko en Greet op weg naar alweer goud


35

bouwt aan Nederland… CIVIELE BETONBOUW

UTILITEITSBOUW MARITIEME BOUW

BESIX is al bijna 15 jaar een begrip in Nederland. We realiseerden tientallen prestigieuze werken in civiele betonbouw, utiliteitsbouw en maritieme bouw. Meebouwend aan de toekomst van Nederland. Ook nu bouwt BESIX wereldwijd aan uitdagende projecten, die stuk voor stuk het uiterste vergen van haar calculators, constructeurs en bouwers. Zowel in creativiteit als in doorzettingsvermogen. Duizenden BESIX medewerkers zetten zich dagelijks in voor de uitdagingen in hún project. Met een gedrevenheid die past bij een daadkrachtige onderneming. De resultaten zijn er naar. Met enige trots ronden we regelmatig gerenommeerde bouwprojecten af, al dan niet volgens het ‘Design & Construct’ principe, waarmee onze engineers alle ruimte krijgen om vindingrijkheid om te zetten in vernieuwingen en besparingen. Omdat de beste prestaties worden geleverd op het snijvlak van stabiliteit en dynamiek.

Investeren in kwaliteit Tegelijk blijven we investeren in onze kwaliteitsbelofte. Op menselijk en materieel vlak. In kennis en in gereedschappen. Daarom schakelen grote overheden, de industrie en projectontwikkelaars BESIX in om hún uitdaging te realiseren. BESIX is daar klaar voor. Klaar om mee te bouwen aan de toekomst van Nederland. Aan projecten die het uiterste van ons vergen. Met onze kwaliteitsbelofte hoog in het vaandel. Kijk voor vacatures en projecten op www.besix.com.

IX? S E B j i b Carrièrweww.besix.com! Kijk op

DYNAMIEK STABILITEIT VERTROUWEN

BESIX Nederland B.V. Zuideinde 80 2991 LK Barendrecht Telefoon 0180 64 19 90 Fax 0180 64 19 91 [email protected] www.besix.com

vervolg Verslag BetonKanoRace 2005 te Zwolle

Betondispuut 3 keer goud! kort ingezet waardoor we te wijd de bocht uitkwamen. Daar kwamen we toen in aanvaring met een andere boot waardoor we helemaal weer naar de andere kant van de baan werden gedrukt . Door de enorme snelheid die we op de laatste sprint naar de finish hadden opgebouwd konden we helaas niet meer uitwijken voor een boei. Hierdoor moesten we de andere boot voor laten gaan en finishten we als derde. Helaas geen finale plaats. Heel wat beter ging het in de finale

bij de mixed. Daar werd de rest van het veld ver achter gelaten en werd met groot gemak de eerste plaats behaald en zo de derde overwinning voor het Betondispuut uit Delft. De kano’s werden uit het water gehaald en op de trailer van onze vrienden uit Zwolle geladen die onze kano’s tijdelijk zouden opslaan op het terrein van CHS Windesheim vanwaar ze maandag weer terug werden gebracht naar Delft door de vrachtwagen van de Holcim. Voldaan reisden we zelf ook weer

terug naar Delft met de terugveroverde roem en de gedachten dat wij bij de 29ste editie volgend jaar weer de ploeg zijn die verslagen moet worden. Frederick van Waarde P.S. RTV OOST heeft in een uitzending van “de knotsgekke kampioenschappen” op 15 juli aandacht besteed aan de betonkanorace. Op www.rtvoost.nl is deze uitzending te zien onder uitzending gemist.

Statistieken BetonKanoRace 28ste betonkanorace stadsgracht Zwolle zaterdag 21 mei. 3 kano’s gebouwd, waarvan 1 onderweg gesneuveld feest op vrijdagavond. 13 hogescholen en universiteiten

4 klasse’s deelgenomen heren sprint, mixed sprint, heren lange afstand, mixed lange afstand gewicht kano’s nummer 71 : 100,7 kilo nummer 72 : 83,0 kilo uitslag: Dames sprint: 1 Vito 2 Noordelijke Hogeschool Leeu warden. 3 Avans Hogeschool Tilburg Mixed sprint: 1 Betondispuut 2 Koers Eindhoven 3 Technisch Instituut St. Jozef

Heren sprint: 1 Betondispuut 2 Baronie College Breda 3 CHS Windesheim Dames L. afstand 1 Avans Hogeschool Tilburg 2 Koers Eindhoven 3 Avans Hogeschool Den Bosch

pechprijs: Avans Hogeschool Den Bosch originalteitsprijs: CHS Windesheim

Mixed L. afstand 1 Betondispuut 2 Koers Eindhoven 3 Technisch Instituut St. Jozef Heren L. afstand 1 Technisch Instituut St. Jozef 2 CHS Windesheim 3 Technisch Instituut St. Jozef lichtste kano: Koers Eindhoven ( 40,6 kilo ) constructie prijs: Avans Hogeschool Den Bosch

Greet en Tom nemen prijzen in ontvangst


37

Excursie

Holcim Cementfabriek Obourg Op woensdag 25 mei organiseerde het Betondispuut weer een interessante excursie. Een groep van 14 échte civielers reisde af naar ZuidBelgië om de grootste cementfabriek van de Benelux te bekijken: de Holcim Cementfabriek Obourg. Hier volgt een verslag van deze onvergetelijke dag, waarbij ook een bezoek werd gebracht aan de scheepslift van Strépy-Thieu (nabij La Louvière).

De stad Delft verkeerde nog in rust, toen ’s ochtends om 6 uur een bus vertrok uit de nog mistige TU-wijk. Alle deelnemers waren ondanks het vroege tijdstip wakker te noemen en wisten dat het een mooie dag zou gaan worden. Tijdens de busrit haalde menigeen nog een verloren uurtje slaap in, terwijl een andere groep herinneringen ophaalde aan de studiereis naar Lissabon. Rond 10 uur kwamen we aan op plaats van bestemming en werden we door dhr. Dirk van Loo ontvangen met een bakje koffie. Rondleiding Na de uitgebreide informatie over de fabriek en Holcim begon de

studenten onder de indruk van cementfabriek

rondleiding door de fabriek. Zo bezochten we het centrale punt van de fabriek waar alles via een computersysteem wordt aangestuurd. Hier zijn drie mensen continu aan het werk, die via beeldschermen het hele terrein en productieproces kunnen overzien. Ook konden we een blik werpen in de vlammenzee van de oven. Na de rondleiding werd een promotievideo van Holcim bekeken. Op weg terug naar de plek van ontvangst werd de buschauf-

bekijken van de ovens

feur wakker gemaakt en konden we gaan lunchen. Lunch Normaal gesproken zou een lunch slechts met het woord zelf genoemd worden in een verslag, maar dit maal verdient de lunch een uitgebreidere beschrijving. Nog maar net aangeschoven werden we voorzien van een heerlijk glaasje champagne, voor de liefhebbers was er zelfs nog een tweede glaasje weggelegd. Met de overstap op rode/witte wijn werd tevens een bord met Hollandse garnalen (volgens de buschauffeur de beste die er zijn) en salade geserveerd, vergezeld door onmiskenbare Belgische frieten. Het toetje van ijs met aardbeien maakte het geheel helemaal af. Zakkeninstallatie en groeve Na de lunch begaf het gezelschap zich richting de zakkeninstallatie, waar de zakken razendsnel met cement gevuld worden. Bovendien bevond zich hier ook de opslag van


39

Betondispuut presents

1st Master Thesis Symposium on Building Materials November 10th 15.30 to 17.30 hrs Lecture room F Stevin II Concrete, steel and lab (GCC) timber engineering Clients Contractors

Materials

Company

Microlab science and

Consultancy

micromechanics

1. Welcome by Betondispuut 2. Roadmap for Master thesis students at Stevin II lab and Micolab 3. Contractors view (BAM Civiel) 4. Students experiences:

Joël Keijnemans Greet Leegwater Jos de Bruijn

5. After Master thesis experience: Nynke ter Heide 6. Presentations current MSc projects and how to apply 7. Closure by Betondispuut 8. Drinks


vervolg Excursie

Holcim Cementfabriek Obourg volle cementzakken. Nabij het fabrieksterrein werd vervolgens een van de groeves bekeken. Op het eerste gezicht leek het erop alsof we waren beland aan een zonnige riviera, vanwege het mooie blauw/ turkoois water. Dit bleek te wijten te zijn aan de aanwezigheid van kalkdeeltjes in het water. Scheepslift Nadat we even hadden stilgestaan bij een bescheiden, oude scheepslift kwamen we aan bij de immense scheepslift van Strépy-Thieu. Deze scheepslift - (nog) de grootste ter wereld - op het Centrumkanaal verbindt de bekkens van de Maas en de Benedenschelde met elkaar, waarbij een hoogteverschil van maar liefst 88 meter overwonnen moet worden. Op 22 december 1978 werden de plannen goedgekeurd om deze lift met een hoogte van 117 meter, een breedte van 81 meter en een lengte van 130 meter te gaan bouwen. Uiteindelijk zou de bouw wegens financiële problemen 18 jaar

duren. Het project kostte in totaal 647 miljoen euro. Fundering en centrale kolom (van 92 meter hoogte) wegen samen ruim 200.000 ton. De twee bakken, links en rechts, wegen (inclusief water plus rijnaak) tussen de 7200 en de 8400 ton. De nieuwe scheepslift vervangt vier, elk 17 m hoge scheepsliften, die een gewicht tot 300 ton konden verzetten. Nu is het mogelijk om schepen tot 1350 ton te “liften”. Bovendien wordt een tijdswinst geboekt van 4 uren ten opzichte van de oude situatie. In zeven minuten tijd trekken de gigantische kabels (144 in totaal, met acht betonnen tegengewichten) het hele gevaarte omhoog, waarna het schip de weg kan voortzetten. Duurtijd van inschepen tot ontschepen: 40 minuten. Dankzij het mooie weer was het niet erg om een tijd te moeten wachten tot er daadwerkelijk een schip omhoog gelift werd. Het geheel zag er zeer indrukwekkend uit en deed alle civiele harten een beetje sneller kloppen. Na het maken van een groeps-

cementzakken klaar voor transport

foto en het bedanken van dhr. van Loo voor de prachtige rondleiding en uitleg, werd koers gezet richting Delft. Een aantal uren later kwamen we voldaan en tevreden aan en konden we terugkijken om een zeer geslaagde excursie, die in de toekomst hopelijk nog meerdere malen zal plaatsvinden. Floris Gravendaal

De immense scheepslift van Strépy-Thieu


41

2417_Adv_Beton_NBC

15-06-2005

16:49

Pagina 1

Geen gepuzzel meer met het zoeken naar de juiste hulpstoffen ...

... wij zorgen voor een win-win situatie Postbus 77 3430 AB Nieuwegein Tel: 030 - 607 83 34 Fax: 030 - 607 83 04 E-mail: [email protected] Internet: www.nbc-bv.nl

Oosterhout - Bergen op Zoom - Weert

Schagen – Heerhugowaard – Akersloot - Haarlem - Lijnden - Amstelhoek - Hillegom Zoeterwoude - Rijswijk - Den Haag - Huissen - Diemen Tel: 023 – 548 16 66 Fax: 023 – 548 16 00 E-mail: [email protected]

Betonprijs 2005 Meer dan 108 projecten aangeleverd door bedrijven die creatief zijn in het toepassen van BETON. Elke twee jaar organiseert de Betonvereniging de Betonprijs, in samenwerking met diverse andere partijen uit de Betonwereld. Met de Betonprijs worden projecten bekroond die een voorbeeld zijn van een creatieve, opvallende toepassing van het materiaal beton. De projecten zijn ingedeeld in de volgende categorieën: • woningbouw • utiliteitsbouw • bruggen en viaducten • constructies in de waterbouw De aspecten waarop een project zich kan onderscheiden, zijn niet aan beperkingen gebonden. Het kunnen uiteraard de meer technische aspecten zijn, maar u kunt ook denken aan de wijze van uitvoeren, een bijzondere wijze van samenwerking, een innovatief ontwerp, of de wijze waarop is ingespeeld op wensen van de opdrachtgever of de samenleving. Projecten in het buitenland komen ook in aanmerking, mits er Nederlandse betrokkenheid is. Ook projecten die door buitenlandse bouwers in Nederland zijn gerealiseerd kunnen meedoen. De projecten konden tot 11 september 2005 aangemeld worden. Voorwaarde voor deelname aan de Betonprijs 2005 was dat het project tussen 16 augustus 2004 en 15 augustus 2005 in gebruik moest zijn genomen. De Betonprijs wordt toegekend door een jury, die dit jaar bestaat uit: ir. Carel de Reus Johan Matser Projectontwikkeling BV ir. Dolf Lubbers Heijmans IBC prof.ir. Cees Kleinman T/U Eindhoven fac. Bouwkunde ir. Jan de Jong Van Hattum en Blankevoort ir. Hans Ramler Multi Consult BV dhr. Piet Keur FGH Bank N.V. ir. Dick Stoelhorst (secretaris) Betonvereniging De jury kiest uit de inzendingen een aantal genomineerde projecten en maakt de namen daarvan half oktober bekend. Tijdens het Betonprijsdiner op woensdagavond 16 november 2005 in De Burgerzaal van het Stadhuis van Rotterdam zullen de winnaars bekend gemaakt worden. De Betonprijzen worden feestelijk overhandigd de heer drs. Lucas Bolsius, loco-burgemeester en wethouder Wijken en Buitenruimte van Rotterdam. Voor deze feestelijke bijeenkomst worden de betrokkenen van de genomineerde projecten als gast uitgenodigd. Een bijzonder gezelschap van creatieve, zeer betrokken constructeurs, architecten, aannemers, opdrachtgevers en toeleveranciers, die ervoor hebben gezorgd, dat de genomineerde projecten tot stand zijn gekomen. Het Betonprijsdiner is de perfecte combinatie van het nuttige en het aangename. Het is dan ook een ideale gelegenheid om uw beste relaties of uw meest gewaardeerde medewerkers eens extra te belonen. Indien u plaats wenst te nemen aan het Betonprijsdiner en alle beeldbepalende personen in de (beton)bouw ontmoeten, kunt u zich aanmelden bij de Betonvereniging.


43

BMC-adv.BD magazine'05

18-05-2005

10:50

Pagina 1

Deskundig op het gebied van: betonmortel, mortels, asfalt, hun grondstoffen en aanverwante producten Diensten: • producten procescertificatie • systeemcertificatie (kwaliteit, arbo en milieu) • VCA • NL-BSB • CE conformiteitsverklaringen

BetonDisput2002

09-04-2002

14:40

Pagina 1

Büchnerweg 3 • Postbus 150 • 2800 AD Gouda • Telefoon (0182) 53 23 00 • Fax (0182) 57 02 1 • E-mail [email protected] • Website www.bmc-cert.nl

.

‘t Is vast ... van DEMU

.

Waar het gaat om bevestigingen in de betonbouw, is DEMU al sinds jaar en dag een begrip. We staan in Europa op dat terrein dan ook te boek als één van de grootste, veelzijdigste en meest innovatieve producenten. Niet voor niets bewijzen onze betonbevestigers, doorkoppelsystemen, transportankersystemen en stekkenbakken keer op keer hun topkwaliteit. In een veelheid aan toepassingen. Niet zo gek dus dat in de bouw steeds te horen is: ‘t is vast van DEMU.

DEMU Metaalindustrie B.V. Atoomweg 1, Postbus 8486, 3503 RL Utrecht, Tel. (030) 241 24 21, Fax 241 44 69

.

E-mail; [email protected] Internet; www.demu.nl

.

Betonprijs 2005 Op de Betondag (17 november) zullen de winnende projecten gepresenteerd worden door ir. Carel de Reus en zal een foto-expositie te zien zijn van de winnende en overige genomineerde projecten. Publiciteit De Betonprijs geniet veel publiciteit. Aan de bekroonde werken wordt op de Betondag gepaste aandacht besteed, onder andere door een foto-expositie. De Betonvereniging is ruim 75 jaar hét kenniscoördinatiecentrum in de betonwereld, onafhankelijk en ter zake kundig. De Betonvereniging stelt zich het bevorderen van een verantwoord gebruik van het materiaal beton ten doel, door het genereren en overdragen van kennis. Zowel opdrachtgevers, aannemers, leveranciers als zakelijke dienstverleners uit de betonbouw zijn interactief lid, totaal inclusief persoonlijke leden meer dan 2.400. De leden vormen tezamen een netwerk waaruit direct kennis kan worden vergaard over recente ontwikkelingen. De Betonvereniging geeft technische publicaties uit, organiseert cursussen, examens, lezingen, studiedagen, symposia en congressen en geeft voorlichting op een zeer breed terrein.

adv. Utiliteit A5 tbv Betondisp 20-12-2004 12:36 Pagina 1

producent van elementen van voor gespannen beton voor de

WEG- & WATERBOUW EN UTILITEITSBOUW

Spanbeton BV Postbus 5 2396 ZG Koudekerk aan den Rijn Telefoon (071) 341 91 15 Telefax (071) 341 21 01 E-mail [email protected]

www.spanbeton.nl


45

Het Betondispuut

Agenda Alle onderstaande data zijn onder voorbehoud. Deze kunnen wijzigen in verband met onvoorziene gebeurtenissen of anderszins. Check regelmatig de website voor de laatste data. vrijdag 11 november 2005 | Bestuurswissel Half november zal het stokje worden overgedragen aan een nieuw bestuur. donderdag 17 november 2005 | Betondag Op 17 november vindt de jaarlijkse betondag plaats. Ook het Betondispuut is aanwezig met een standje. maandag 28 november 2005 | Onthulling betonnen zitplaats Deze dag wordt de betonnen bank onthult die door het 35e bestuur is geproduceert in het kader van het lustrum. zaterdag 14 januari 2005 | Reünie voor oud-bestuursleden Betondispuut Het ligt in de planning om op zaterdag 14 januari een reünie te organiseren waarbij oud-bestuursleden elkaar weer eens kunnen ontmoeten.

V l o e re n k o m e n v a n V BI

V BI i n tro duc e e r t h e t Fl ex Ca sc o . Ontdek d e on gek e n de m ogeli jkheden van ‘flexi b e l e r u i m te me t toekomstwaarde’ . Bel: 026-3 79 7 9 7 9 voo r meer i nformatie.

ww w.vbi . nl

Bouwen aan het fundament van morgen De steun van een wereldwijde groep Holcim Ltd is één van ‘s werelds belangrijkste producenten van cement, granulaten en beton en telt meer dan 50.000 medewerkers in 70 landen. Holcim France Benelux bestaat uit de Belgische, Franse en Nederlandse dochterondernemingen van Holcim Ltd. De betrokkenheid van Holcim bij duurzame ontwikkeling en respect voor het milieu, het gebruik van de nieuwste

technologieën

en

de

voortdurende aandacht voor kwaliteit, versterkt het innovatief vermogen en draagt zo bij tot verbetering van onze

KAZAK

leefomgeving.

www.holcim.com www.holcim.nl

Holcim Cement Nederland Tel. : + 31(0) 180 545564 - Fax : + 31(0) 180 545599

Betondispuut OKT De Betonsafari naar Oost Afrika HOLCIM STUDIEREIS De ontmoeting met... Betondispuut 3x goud JAARGANG 32

Recommend Documents