Betere dienstverlening door eigen verantwoordelijkheid
Stop met procesgericht ICT-beheer!
Agenda 18.30 18.40 19.45 20.00 20.20 20.45 21.00
© Leo Ruijs, Service8
Welkom Betere dienstverlening door eigen verantwoordelijkheid Pauze Eigen verantwoordelijkheid? Betere dienstverlening? Samenvatting Afsluiting
(Leo Ruijs) (Marc Huiberts) (Herman Fokker) (Leo Ruijs)
-2 -
Telegraaf: ma 02 mei 2011, 08:29
Chagrijnig personeel duur AMSTERDAM - Werknemers die met chagrijn werken, kosten de werkgever veel omzet. Bovendien loopt de schatkist voor miljarden euro's mis. Deze werknemers zijn namelijk veel vaker ziek dan collega’s die wél met plezier werken. Bovendien brengen ze voor de baas minder geld in het laatje, wat weer belastinginkomsten scheelt. Dit blijkt uit een studie van verzekeraar Centraal Beheer Achmea en adviesbureau &Samhoud. In het midden- en kleinbedrijf, dat met name werd onderzocht, bedraagt de schade voor de schatkist jaarlijks 6 tot 15 miljard euro.
Onvrede „Als ook grote bedrijven worden meegerekend, dan loopt het verlies al snel op naar 25 tot 30 miljard euro”, zegt Salem Samhoud, directeur van het adviesbureau. „Vooral in de itc, zorg en bij de overheid zien wij de onvrede groeien.” Volgens hem leidt ongemotiveerd personeel tot een forse kostenpost. „Deze werknemers zijn vaker ziek en worden eerder, gedeeltelijk, werkloos. Daar draait de staat vroeg of laat voor op.”
© Leo Ruijs, Service8
-3 -
Ontwikkelingen vakgebied
1950-1970 Beheer als specialisatie
1970-1990 ICT wordt commodity
1990-2010 Klanten willen afspraken
2010 - … Any*, Cloud, IT als nuts…
© Leo Ruijs, Service8
-4 -
Processen, dienstverlening en medewerkers
© Leo Ruijs, Service8
-5 -
Gelaagdheid van dienstverlening - Diensten en deeldiensten Hotel
Vergaderen
Kamerverhuur
Standaard kamer
Standaard kamer 1
© Leo Ruijs, Service8
Standaard kamer …
Catering
Luxe kamer
Luxe kamer 1
Ontbijt
Diner
Luxe kamer …
-6 -
Gelaagdheid van dienstverlening - Vijf niveau’s
Service behoefte
Demand
Diensten
Supply
Functionele bouwstenen Technische bouwstenen Componenten
© Leo Ruijs, Service8
Demand Supply
Demand Supply
Demand Supply
-7 -
Realiseren van klant-leverancierrelatie - Het GAP model Verwachte dienstverlening
Gap 5 klant leverancier
Ervaren van dienstverlening
Leveren van dienst(verlening)
Gap 4
Externe communicatie naar klanten
Gap 3 Ontwerpen van dienstverlening en standaarden
Gap 1
Gap 2 Perceptie van dienstverlening door de organisatie
© Leo Ruijs, Service 8
-8 -
Verwachte dienstverlening
Realiseren van klant-leverancierrelatie
klant leverancier
- Het Service Management lemniscaat -1-
Ervaren van dienstverlening
Externe communicatie naar klanten
Leveren van dienst(verlening)
Ontwerpen van dienstverlening en standaarden
Perceptie van dienstverlening door de organisatie
Specificeren / kwantificeren van de dienstverlening
Uitvoeren / bewaken van de dienstverlening
Gap 1
Gap 3
Servicebehoefte
Klant
Gap 4
Gap 2
Rapporteren / evalueren van de dienstverlening
Inrichten / borgen van de dienstverlening
Overeenkomst
Afspraken maken en evalueren
© Leo Ruijs, Service8
Serviceaanbod
Overeenkomst
Dienstverlener
Afspraken vertalen naar dienstverlening
-9 -
Verwachte dienstverlening
Realiseren van klant-leverancierrelatie
klant leverancier
- Het Service Management lemniscaat -2-
Ervaren van dienstverlening
Externe communicatie naar klanten
Leveren van dienst(verlening)
Ontwerpen van dienstverlening en standaarden
Perceptie van dienstverlening door de organisatie
Specificeren / kwantificeren van de dienstverlening
Servicebehoefte
Uitvoeren / bewaken van de dienstverlening
Rapporteren / evalueren van de dienstverlening
Klant
Inrichten / borgen van de dienstverlening
Overeenkomst
Afspraken maken en evalueren
© Leo Ruijs, Service8
Serviceaanbod
Overeenkomst
Dienstverlener
Afspraken vertalen naar dienstverlening
-10 -
Verwachte dienstverlening
Realiseren van klant-leverancierrelatie
klant leverancier
- Het Service Management lemniscaat -3-
Ervaren van dienstverlening
Externe communicatie naar klanten
Leveren van dienst(verlening)
Ontwerpen van dienstverlening en standaarden
Perceptie van dienstverlening door de organisatie
Specificeren / kwantificeren (1)de Specificeren van dienstverlening
Servicebehoefte
Uitvoeren / bewaken (4)deExploiteren van dienstverlening
Rapporteren / evalueren (5) vanVerantwoorden de dienstverlening
Klant
Inrichten / borgen Inrichten van(3) de dienstverlening
Overeenkomst
Afspraken maken en evalueren
© Leo Ruijs, Service8
Serviceaanbod
Overeenkomst (2) Formaliseren
Dienstverlener
Afspraken vertalen naar dienstverlening
-11 -
Verwachte dienstverlening
Realiseren van klant-leverancierrelatie
klant leverancier
- Het Service Management lemniscaat
Ervaren van dienstverlening
Externe communicatie naar klanten
Leveren van dienst(verlening)
Ontwerpen van dienstverlening en standaarden
Perceptie van dienstverlening door de organisatie
Specificeren / kwantificeren (1)de Specificeren van dienstverlening
Uitvoeren / bewaken (4)deExploiteren van dienstverlening
Gap 1
Gap 3
Servicebehoefte
Klant
Gap 4
Gap 2
Rapporteren / evalueren (5) vanVerantwoorden de dienstverlening
Inrichten / borgen Inrichten van(3) de dienstverlening
Overeenkomst
Afspraken maken en evalueren
© Leo Ruijs, Service8
Serviceaanbod
Overeenkomst (2) Formaliseren
Dienstverlener
Afspraken vertalen naar dienstverlening
-12 -
Realiseren van klant-leverancierrelatie - Generieke processen obv. het lemniscaat (1) Specificeren
Serviceaanbod
(2)Overeenkomst Formaliseren
© Leo Ruijs, Service 8
Verantwoorden
Exploiteren
Formaliseren
(3) Inrichten
Specificeren
(5) Verantwoorden
Inrichten
Servicebehoefte
(4) Exploiteren
-13 -
Realiseren van klant-leverancierrelatie - Generieke procesactiviteiten Specificeren
Formaliseren
Inrichten
Exploiteren
Vaststellen klantbehoefte Oplossing en haalbaarheid
Opstellen concept overeenkomst Afstemmen van condities
Plannen inrichting
Plannen exploitatie
Uitvoeren inrichting
Uitvoeren exploitatie
Opstellen ontwerp
Formaliseren overeenkomst formaliseren gereserveerde resources Inrichten / actualiseren administratie
Accepteren inrichting Overdracht en decharge verlening
Bewaken exploitatie
Verificatie/allocatie van resources Intern goedkeuren ontwerp
© Leo Ruijs, Service 8
Voorstel ''herstellen exploitatie"
Verantwoorden Opstellen externe rapportage Externe rapportage naar opdrachtgever/ klant Extern evalueren dienstverlening Opstellen verbeter/ afbouwvoorstel
Intern rapporteren en evalueren exploitatie Opstellen verbeter/ afbouw voorstel
-14 -
Realiseren klant-leverancierrelatie - Uitwerking primair proces ‘Exploiteren’ Het primaire proces Exploiteren
Inrichten
Overgedragen omgeving
Verantwoorden
Tevreden klant
Plannen exploitatie
Goedgekeurd voorstel “herstellen exploitatie”
Geen verbetering nodig Klant / Opdrachtgever / Gebruiker
Klachten over exploitatie
Uitvoeren exploitatie
Bewaken exploitatie
Exploitatie niet conform planning
Voorstel “ “Herstellen exploitatie”
Intern rapporteren en evalueren exploitatie
Opstellen verbeter/afbouw voorstel
© Leo Ruijs, Service8
Goedgekeurd voorstel “herstellen exploitatie”
Geen verbetering nodig
Exploitatie rapportages
Verantwoorden
Verbeter/afbouw voorstel (met gevolgen)
Specificeren
Verbeter/afbouw voorstel (zonder gevolgen)
Inrichten
-15 -
Realiseren klant-leverancierrelatie - Uitwerking primair proces ‘Exploiteren’ Het primaire proces Exploiteren
Inrichten
Overgedragen omgeving
Verantwoorden
Tevreden klant
Overzicht activiteiten “Exploiteren” Plannen exploitatie
Plannen exploitatie
Goedgekeurd voorstel “herstellen exploitatie”
Uitvoeren exploitatie
Geen verbetering nodig
Klant / Opdrachtgever / Gebruiker
Bewaken exploitatie
Klachten over exploitatie
Uitvoeren exploitatie
Exploitatie niet conform planning
Voorstel “ “Herstellen exploitatie”
Goedgekeurd voorstel “herstellen exploitatie”
Intern rapporteren en evalueren exploitatie
Geen verbetering nodig
Exploitatie rapportages
Verantwoorden
Opstellen Verbeter/afbouw voorstel
Verbeter/afbouw voorstel (met gevolgen)
Specificeren
Verbeter/afbouw voorstel (zonder gevolgen)
Inrichten
Bewaken exploitatie Herstellen exploitatie Intern rapporteren en evalueren dienstverlening
Opstellen verbeter/afbouw voorstel
Exploiteren Naar het andere proces
Van het andere proces
Beleid & Strategie
Uitvoeringsplan met daarin een concretisering van doelstellingen, beleidskaders, richtlijnen en normen
Planning & Control
Rapportages over realisatie van
Activiteit
Output
Activiteit
Overdrachtsdocumentatie
Plannen exploitatie
Exploitatie-planning
Procesinvoer
Uitvoeren exploitatie
Bewaken exploitatie
Herstellen exploitatie
Verbeter/afbouwvoorstel (met /
Interne rapportages
Bevindingen (achteraf)
Tijdig en SMART binnen vooraf
Planning is tijdig en binnen
vastgesteld aantal termijn /
vastgestelde termijn / inspanning
inspanning
opgeleverd
Uitvoering volgens afspraak
Uitvoering heeft volgens afspraak
Procesactiviteiten
(uit leveringslijn) Interne rapportages (uit leveringslijn)
Plannen exploitatie
zonder gevolgen voor bestaande afspraken)
Interne rapportages (vormgevingslijn)
Criteria (vooraf)
generieke dienst
procesdoelstellingen Normen & Standaarden
Input
Besturende processen
Het voorbereiden van alle activiteiten die nodig zijn om enerzijds tijdens de vormgevingsactiviteiten de blauwdruk van de dienstverlening te onderhouden en anderzijds in de dienstverleningslijn de dienstverlening volgens afspraak te leveren. Uitvoeren van alle activiteiten die nodig zijn om de blauwdruk van de dienstverlening te onderhouden en de dienstverlening volgens afspraak te leveren. Monitoren of de generiek vormgegeven en/of specifiek uitgevoerde dienstverlening nog steeds voldoet aan met de opdrachtgever/klant gemaakte afspraken. Zorgen dat gesignaleerde afwijkingen in generiek vormgegeven en/of specifiek uitgevoerde dienstverlening conform gemaakte afspraken hersteld worden. Intern rapporteren over de status en kwaliteit van geleverde dienstverlening en analyseren van structurele afwijkingen, knelpunten en verbetermogelijkheden in de dienstverlening. Deze rapportage dient tevens als basis voor de externe rapportage in het proces Verantwoorden. Opstellen van voorstellen ter verbetering of afbouwen van generiek vormgegeven en/of specifiek geleverde dienstverlening.
Exploitatie rapportages
Intern rapporteren en evalueren
Exploitatie rapportages
dienstverlening Opstellen verbeter/afbouw voorstel
Uitvoeren exploitatie
Verbeter/afbouwvoorstel
plaatsgevonden
(met/zonder gevolgen voor
Primaire processen Specificeren
Verbeter/afbouwvoorstel (met
Contracteren
Inrichten
Verbeter/afbouwvoorstel (zonder
bestaande afspraken)
Bewaken exploitatie
gevolgen voor bestaande afspraken) Overgedragen omgeving
Input
Activiteit
Output
Overdrachtsdocumentatie
Plannen exploitatie
Exploitatie-planning
Herstellen exploitatie
Tijdig en conform gemaakte
Herstel van dienstverlening heeft
afspraken
tijdig en conform afspraken plaatsgevonden
specifieke dienstverlening
gevolgen voor bestaande afspraken) Exploiteren
--
--
Terugkoppelen
Exploitatie rapportages
“Tevreden klant” (Klant tevreden over dienstverlening)
Ondersteunende processen
Goedgekeurd voorstel “herstelen
Intern rapporteren en evalueren
exploitatie” Exploitatie-planning Informatie over exploitatie
Uitvoeren exploitatie
Informatie over exploitatie
Bewaken exploitatie
Interne rapportages
Interne rapportages
Herstellen exploitatie
Goedgekeurd voorstel “herstelen
Interne rapportages
Intern rapporteren en evalueren
Exploitatie rapportages
dienstverlening Opstellen verbeter/afbouw voorstel
Tijdigheid, volledigheid en juistheid van rapportages
Tijdig volledige en juiste rapportages opgeleverd
Tijdig en effectief
Klachten over exploitatie
Zorg voor kwaliteit
IV- en ICT processen
Overige processen
exploitatie”
Proces uitvoer
dienstverlening Exploitatie rapportages
Opstellen verbeter/afbouw voorstel
Verbeter/afbouwvoorstel (met/zonder gevolgen voor bestaande afspraken)
© Leo Ruijs, Service8
-16 -
Realiseren van klant-leverancierrelatie - Gelaagdheid en het Service Management lemniscaat
Hotel
Vergaderen
Kamerverhuur
Luxe kamer
Standaard kamer
Luxe kamer 1 Luxe kamer … Standaard kamer 1
© Leo Ruijs, Service8
Catering Ontbijt
Diner
Standaard kamer …
-17 -
Realiseren van klant-leverancierrelatie - Gelaagdheid en het Service Management lemniscaat Hotel Vergaderen Kamerverhuur Standaard kamer Standaard kamer 1 Standaard kamer 2
Luxe kamer Luxe kamer 1 Luxe kamer 2 © Leo Ruijs, Service8
-18 -
Realiseren van klant-leverancierrelatie
© Leo Ruijs, Service8
Verantwoorden
Componenten
Exploiteren
Functionele bouwstenen Technische bouwstenen
Inrichten
Diensten
Formaliseren
Service behoefte
Specificeren
- Generieke processen en gelaagdheid
-19 -
Primaire processen
Plannen exploitatie Uitvoeren exploitatie Bewaken exploitatie Voorstel ''herstellen exploitatie" Intern rapporteren en evalueren exploitatie Opstellen verbeter / afbouw voorstel
Verantwoorden
Componenten
Vaststellen klantbehoefte Oplossing en haalbaarheid Opstellen ontwerp Verificatie/allocatie van resources Intern goedkeuren ontwerp
Exploiteren
Functionele bouwstenen Technische bouwstenen
Exploiteren
Inrichten
Diensten
Specificeren
Formaliseren
Service behoefte
Specificeren
- Van generiek naar specifiek -1-
Wat betekent dit dan in de praktijk? © Leo Ruijs, Service8
-20 -
Primaire processen - Onderscheid in vormgeven en leveren Principe: Eerst maken, dan leveren
© Leo Ruijs, Service8
Verantwoorden Terugkoppelen
• Leveren “uw product” (uw auto, uw motor, uw kleur,…)
Exploiteren
Inrichten
Technische
Dienstverlenen: bouwstenen • Vormgeven dienst Componenten
Formaliseren Contracteren
bouwstenen
Specificeren
Produceren: Service •behoefte Vormgeven van product (vb. auto, incl productielijn, Diensten dealernetwerk, onderhoudboekje etc) Functionele
• Leveren dienstverlening
Vormgeven Leveren
-21 -
Primaire processen - Van generiek naar specifiek -2-
Verantwoorden
Componenten
Exploiteren
Functionele bouwstenen Technische bouwstenen
Vaststellen klantbehoefte Oplossing en haalbaarheid Opstellen ontwerp Verificatie/allocatie van resources Intern goedkeuren ontwerp
Inrichten
Diensten
Leveren
Specificeren
Formaliseren
Service behoefte
Specificeren
Vormgeven
Wat betekent dit dan in de praktijk? © Leo Ruijs, Service8
-22 -
Primaire, maar ook besturende en ondersteunende processen Besturende processen
Componenten
Kwaliteitszorg (zorg voor kwaliteit)
Informatievoorziening
Verantwoorden Terugkoppelen
Technische bouwstenen
Normen & Standaarden
Exploiteren
Functionele bouwstenen
Inrichten
Diensten
Beleid & Strategie
Formaliseren Contracteren
Service behoefte
Specificeren
Planning & Control
Vormgeven Leveren
Overige processen
Ondersteunende processen © Leo Ruijs, Service8
-23 -
Wat dan met bijvoorbeeld ITIL?
Service Delivery processen Service level management Availability management Capacity management Cost management IT Service Continuity management Service Support processen Incident management Problem management Change management Configuration management Release management
L
X
X X X
X
X
X X X
X X X
X
V
L
V
X X
X X X
Verantwoorden L
V
L
X
X X X
X X
Overige processen
V
Informatievoorziening
L
Kwaliteitszorg
V
Ondersteunende processen
Exploiteren
Inrichten
Formaliseren
Primaire processen
Specificeren
Planning & Control
Beleid & strategie
IT Infrastructure Library
Normen & Standaarden
Besturende processen
Opmerking
Focus op Klant/dienst
X X
(=Financieel beheer) Additioneel proces
X
(=Middelenbeheer)
X X X X
X X
X X X
X
X
Wat betekent dit dan in de praktijk? © Leo Ruijs, Service8
-24 -
Hoe organiseer je het? Besturende processen
Proces- coaches
Resource-coaches
Kwaliteitszorg
Overige processen
(HR proces)
Ondersteunende processen
© Leo Ruijs, Service8
-25 -
Samengevat • • • • •
Van taak, - via proces- naar dienst-/resultaatgeoriënteerd Integrale verantwoordelijkheid voor medewerkers Processen die eigen verantwoordelijkheid faciliteren Decompositie van diensten naar functionele bouwstenen, technische bouwstenen en componenten Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor uitwerking “van generiek naar specifiek” Planning & Beleid & Control Strategie Medewerkers worden “mededienstverleners” in een keten van dienstverlening Benaderingswijze sluit aan bij de Business, “Generatie ‘Z’ ”, “ het nieuwe InformatieKwaliteitszorg werken” en regieorganisaties voorziening (zorg voor kwaliteit)
Verantwoorden Terugkoppelen
Normen & Standaarden
Exploiteren
Inrichten
•
Formaliseren Contracteren
•
Specificeren
Besturende processen
Overige processen
Ondersteunende processen
© Leo Ruijs, Service8
-26 -
Betere dienstverlening door eigen verantwoordelijkheid
PAUZE
Eigen verantwoordelijkheid - Hoe krijg je ze zover?
Marc Huiberts (www.ikwerkmetplezier.nl)
© Leo Ruijs, Service8
-28 -
Eigen verantwoordelijkheid - Resultaten inventarisatie Tijdens zijn presentatie heeft Marc de groep gevraagd om te reageren op de volgende stellingen: • In onze organisatie hebben wij de vrijheid om op onze eigen manier te werken; • Onze organisatie staat open voor verandering en vernieuwing; • Medewerkers in onze organisatie kunnen eigen verantwoordelijkheid niet aan; • Ik wordt afgerekend op de kwaliteit van mijn werk en niet op mijn aanwezigheid. De deelnemers hebben hierop gereageerd door het noteren van een cijfer op een post-it (1= negatief; 5 = positief). Vervolgens zijn de resultaten verzameld op een flipover-vel; de volgende sheets geven een overzicht van de resultaten. De laatste slide betreft een korte reactie van Marc op de resultaten van deze inventarisatie.
© Leo Ruijs, Service8
-29 -
Eigen verantwoordelijkheid - Resultaten inventarisatie
© Leo Ruijs, Service8
-30 -
Eigen verantwoordelijkheid - Resultaten inventarisatie
© Leo Ruijs, Service8
-31 -
Eigen verantwoordelijkheid - Resultaten inventarisatie Uit de korte inventarisatie blijkt dat de deelnemers aan deze bijeenkomst vinden dat: - zij veel vrijheid bij de eigen activiteiten ondervinden; - afgerekend worden op de resultaten van de activiteiten; - de eigen organisatie bereid is om te veranderen en te vernieuwen. Opvallend hierbij is dat zij blijkbaar gelijktijdig vinden dan hun eigen collega’s een eigen verantwoordelijkheid juist niet aan kunnen. Als reactie hierop gaf men aan dat mensen moeten worden aangestuurd of dat er in ieder geval –gezamenlijk- richtlijnen moeten worden opgesteld (lees: afspraken moeten worden gemaakt en verantwoording moet worden afgelegd). Dit sluit aan bij de gepresenteerde aanpak van Leo Ruijs). Verder is men het er over eens dat vertrouwen en ‘vak/taakvolwassenheid’ belangrijke basisingrediënten zijn. Marc Huiberts © Leo Ruijs, Service8
-32 -
Betere dienstverlening?
Herman Fokker (www.fokkerconsultancy.nl)
© Leo Ruijs, Service8
-33 -
Betere dienstverlening?
Fortis NL: uitgangssituatie Krakend tot stilstand komen
© Leo Ruijs, Service8
-34 -
Betere dienstverlening?
Laatste poging: De bakens echt verzetten
© Leo Ruijs, Service8
-35 -
Betere dienstverlening?
Basis principes Iedereen dienstverlener – Verantwoordelijkheid – De lerende organisatie
© Leo Ruijs, Service8
-36 -
Betere dienstverlening?
En ITIL dan?
© Leo Ruijs, Service8
-37 -
Betere dienstverlening?
Resultaten • CMDB 80% -> 96% • Klant rapportcijfer 5,5 -> 7,2 • Major incidents 10/w -> 1/w
© Leo Ruijs, Service8
-38 -
Samenvatting en afronding
© Leo Ruijs, Service8
-39 -
Betere dienstverlening door eigen verantwoordelijkheid - Implementatie -
Creëren bewustwording / awareness Decompositie diensten en toewijzen verantwoordelijkheden Uitwerken generieke procesbeschrijvingen Specifiek maken van de eigen objectverantwoordelijkheid Eventueel –laten- certificeren van diensten en bouwstenen Bewaken voortgang en kwaliteit Creëren bewustwording en draagvlak
Inventariseren diensten, functionaliteit, bouwstenen en componenten Uitwerken generieke procesbeschrijvingen
Evalueren en onderhouden generieke procesbeschrijvingen Specifiek maken van generieke beschrijvingen voor specifieke objectenobjecten Eventueel certificeren van diensten en bouwstenen Bewaken voortgang en kwaliteit van dienstverlening
© Leo Ruijs, Service8
-40 -
Betere dienstverlening door eigen verantwoordelijkheid - Resultaten Dienst-/resultaat gerichte organisatie -
Vergroten effectiviteit, efficiëntie en flexibiliteit Betere samenwerking en betrokkenheid Impliciete borging en kwaliteitverbetering Standaardisatie en toch flexibiliteit Meer klant- en medewerkertevredenheid
© Leo Ruijs, Service8
-41 -
Betere dienstverlening door eigen verantwoordelijkheid - Ondersteuning? Literatuur: (Concept)boeken - generiek en specifiek
Diensten: Workshops en trainingen Aanpak en processen, Gedrag en motivatie
Inrichting en uitvoering proces- en resource coaching regievoering over externe diensten
Servicescan en het begeleiden verbeteracties Ontwikkelen Kwaliteitsmanagementsysteem … © Leo Ruijs, Service8
-42 -
Start met resultaatgerichte dienstverlening
[email protected]
Twitter: Service8NL, MHSchuttersveld