Beter en concreter Goede regels gerichte service

Beter en concreter Goede regels – gerichte service Een zonnig ondernemersklimaat, betere dienstverlening en zo veel mogelijk ruimte voor burgers en bedrijven. Met dit katern inspireren we u graag om de aanpak in uw gemeente verder vorm te geven. Beter en concreter, goede regels – gerichte service is een gezamenlijk programma van

de ministeries van BZK en EZ en de VNG voor het aanpakken van regeldruk en het verbeteren van de (juridische) kwaliteit van regels. Kijk voor meer informatie op www.vng.nl/goederegels

Het perspectief van burgers en bedrijven centraal Overbodige regels afschaffen. Ingewikkelde regelingen en procedures versimpelen. Het aanpakken van regeldruk staat al jaren hoog op de agenda bij Rijk en gemeenten. Maar al zijn er flinke slagen gemaakt, burgers en bedrijven merken het nog niet altijd. Of mensen regeldruk ervaren, heeft ook veel te maken met de bejegening en of ze ruimte krijgen van de overheid. De overheid staat voor de opgave, de komende jaren veel meer het perspectief van burgers en bedrijven centraal te stellen.

In de bestuursafspraken 2011-2015 legden het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen hiervoor gezamenlijke afspraken vast. De administratieve lasten voor burgers en bedrijven worden met minimaal 5% per jaar verminderd, dienstverlening wordt verbeterd en een interbestuurlijke taskforce draagt oplossingen aan voor knelpunten waar gemeenten tegenaan lopen bij de uitvoering van bestaande wetgeving. Het programma Beter en concreter werkt langs drie sporen mee aan de uitvoering van de afspraken: uitvoerbaarheid van (Rijks)regelgeving, vermindering van toezichtslasten en slimmer werken, en betere dienstverlening.

Uitvoerbaarheid van (Rijks)regelgeving Moeilijk uitvoerbare regelgeving of onduidelijke regels staan een goede dienstverlening in de weg. Rijk en gemeenten hebben afgesproken om knelpunten samen aan te pakken. De interbestuurlijke taskforce van Beter en concreter heeft een twintigtal knelpunten en dossiers onder handen. Naast de taskforce is er binnen het programma een aantal projecten, bijvoorbeeld om de (juridische) kwaliteit van regels te verbeteren (Project Kwaliteit Modelverordeningen) en het afwijken van regels mogelijk te maken (Van Regels naar ruimte).

Vermindering toezichtslasten In sommige bedrijfstakken hebben bedrijven last van gestapeld toezicht. Ze krijgen soms wel acht verschillende toezichthouders over de vloer aan wie zij hetzelfde verhaal moeten vertellen. Rijk en gemeenten hebben al initiatieven genomen om het toezicht efficiënter te maken door betere samenwerking. Binnen Beter en concreter worden goede voorbeelden verder ontwikkeld en uitgedragen. In een aantal gemeenten lopen pilots met ondersteuning vanuit het programma.

Slimmer werken en betere dienstverlening Korte procedures, klantgerichte en professionele bejegening en goede informatievoorziening zijn kerntaken van de overheid. Vanuit het programma willen we bijdragen aan het optimaliseren van dienstverlening en bedrijfsprocessen binnen gemeenten. Activiteiten binnen dit kader zijn onder meer het project Subsidie zonder moeite, de nieuwe Ondernemerspeiling, de Lokale Effectentoets) en Prettig Contact met de Overheid.

Regionale ambassadeurs Bestuurders zijn belangrijk voor het agenderen van minder regeldruk en betere dienstverlening. Beter en concreter heeft daarom een -1-

landelijk dekkend bestuurlijk netwerk. Onze regionale ambassadeurs (allen gemeentebestuurder) verzamelen in hun eigen provincies goede voorbeelden en dragen die uit. Ook houden ze geregeld inspiratiebijeenkomsten en schrijven ze ambassadeursbrieven om collega’s aan te sporen om een bepaald probleem aan te pakken, of een goed voorbeeld te volgen.

Kenniscentrum Dienstverlening Hoe kunt u als gemeente (nog) slimmer werken? De uitvoeringspraktijk (verder) verbeteren? Decentralisaties, een klantcontactcentrum en de digitale overheid zijn daarvoor cruciaal. De kennis en ervaring van gemeenten, het ministerie van BZK, VNG en KING op deze terreinen worden binnenkort bijeen gebracht in een gezamenlijk Kenniscentrum Dienstverlening. Een online gemeenschap om kennis, ervaring en goede voorbeelden uit te wisselen. U hoort er binnenkort meer van via www.vng.nl/goederegels of via onze nieuwsbrief. U kunt zich abonneren met een mail naar [email protected]

Interbestuurlijke taskforce en Actal

‘Er is een zekere neiging om met een kanon op een mug te schieten’

Samen op de bres voor goede regels

De burgemeester van Dordrecht, drs. A.A.M. Brok zei volmondig ja toen hij werd gevraagd, voorzitter te worden van de interbestuurlijke taskforce van Beter en concreter – goede regels, gerichte service. Als kind uit een ondernemende familie en oud-wethouder van Economische Zaken weet hij hoe cruciaal passende regels zijn voor een goed economisch klimaat.

Beiden zetten zich voor het aanpakken van onnodige bureaucratie en goede regels. Voorzitter drs. A. A.M. Brok van de interbestuurlijke taskforce van programma Beter en concreter en mr. dr. E. Helder, Collegelid bij Actal (Adviescollege Toetsing Regeldruk). De taskforce agendeert knelpunten die in de (gemeentelijke) praktijk aan het licht komen. Actal kijkt aan de voorkant van het wetstraject en naar hoe bestaande wetgeving van het Rijk minder belastend kan zijn. Actal adviseert de taskforce op een aantal dossiers.

‘Kijk als overheid kritisch wat je vraagt van een burger’ Eric Helder zal niet tekeer gaan tegen regels in het algemeen. Daar is hij veel te genuanceerd voor. Regels dienen belangen; het is goed dat ze er zijn. ‘Maar, ‘ zegt Helder ‘kijk als overheid wel kritisch naar wat je vraagt van een burger. Moet hij voor een parkeervergunning per se naar het gemeentehuis? Is het noodzakelijk om jaar in, jaar uit dezelfde informatie aan te leveren?’ Helder noemt het voorbeeld niet toevallig. Actal adviseerde minister Plasterk (BZK) vorig jaar om gemeenten aan te spreken op regeldruk bij parkeervergunningen, wat de minister ook deed. Actal, het Adviescollege toetsing regeldruk, adviseert de regering en het parlement om de regeldruk voor bedrijven, burgers en vakmensen zo laag mogelijk te maken. Actal werd in 2000 opgericht als tijdelijk adviescollege voor het toetsen administratieve lasten, nu is het

de Voedsel- en Warenautoriteit. Maar als het tegenzit, komen de inspecteurs afzonderlijk. Dan ervaart de restauranthouder niet alleen toezichtslasten, maar ook gestapeld toezicht. Soms krijgen bedrijven per jaar meer dan acht verschillende toezichthouders over de vloer.

Mandaat In het mandaat van Actal staat dat het college een toets kan uitvoeren die rijksambtenaren dwingt om al in het ontwerpstadium na te denken over de regeldruk die hun wetgeving gaat veroorzaken. Op papier is het een goed instrument. ‘Maar’, erkent Helder ‘in de prak-

Berichten in de pers over een paar tragische incidenten leiden soms tot een hype. De politiek reageert daar weer op met nieuwe regels. mandaat uitgebreid naar het brede terrein van regeldruk. Wat behelst dat? Eric Helder illustreert het aan de hand van de brandblusser in een restaurant. De ondernemer is vanuit brandveiligheid verplicht een blusapparaat te installeren: inhoudelijke nalevingskosten. Vervolgens moet hij de brandweer daarover informeren (administratieve lasten). Tot slot komt de brandweer de brandveiligheid van zijn bedrijf controleren. Met een beetje geluk komt de brandweer tegelijk met de inspecteurs van de Omgevingsdienst, de politie en

tijk gaat het soms niet verder dan het zetten van vinkjes. Rijksambtenaren denken nog te weinig na over wat het voor burgers betekent als wetgeving in praktijk wordt gebracht. ’ Actal adviseert verder over de grote wetsontwerpen voordat deze naar de Tweede Kamer gaan. Zo kreeg minister Schultz (I&M) het advies om nog eens kritisch te kijken naar de onderzoeksvereisten in de Omgevingswet. Zijn die voor eenvoudige plannen mogelijk buitenproportioneel? Daarnaast brengt Actal ook strategische adviezen uit. De onderwer-2-

CV Mr. dr. E. Helder is Collegelid bij Actal. Daarnaast is hij staatsraad in de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Hij was eerder wethouder en loco-burgemeester in Enschede en hoofddocent Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Twente.

pen kiest het college op basis van onder meer signalen uit de samenleving. Zo bleek onlangs uit een scan van de logistieke sector dat de regels in deze bedrijfstak te star en te complex zijn. Actal heeft voorlopig een tijdelijke status tot 2017. Het kabinet evalueert volgend jaar het instrumentarium voor het terugdringen van regeldruk en bekijkt dan of er ook na 2017 een rol is voor Actal.

Risicoregelreflex Dat het onderwerp vermindering van regeldruk een permanente plaats verdient op de agenda van het openbaar bestuur staat voor Helder vast. Al was het maar om politici te behoeden voor de risicoregelreflex. Helder vertelt over een bezorgd telefoontje van een recreatieschap. Had Actal al vernomen dat het departement van I&M overwoog extra toezicht verplicht te stellen bij zwemmen in open water? En dat dit een ramp zou zijn voor de uitvoeringspraktijk? De aanleiding was een aantal tragische verdrinkingen van Poolse arbeidsmigranten. Een medewerker van Actal vroeg cijfers bij het CBS. Daaruit bleek dat van een structurele toename van het aantal verdrinkingen geen sprake was. ‘Berichten in de media leiden soms tot een hype. De politiek reageert daar op met nieuwe regelgeving. Even pas op de plaats maken zou al veel schelen,’ zegt Helder. Het departement zag er overigens na het advies van Actal vanaf om regelgeving aan te scherpen.

Daar komt bij dat de ministeries van BZK en EZ in het programma samen optrekken met de VNG om regeldruk aan te pakken en dienstverlening te verbeteren. Dat juicht Brok als secretaris van de VNG zeer toe. ‘Iedereen die de publieke zaak is toegewijd, moet openstaan voor signalen uit de samenleving. De maatschappelijke werkelijkheid verandert, daarom is het nodig dat we regelgeving voortdurend tegen het licht blijven houden. Burgers en ondernemers moeten zich in regels herkennen.’ Maar dat is iets anders dan gratuit roepen om minder regels, beklemtoont Brok. ‘We leven bij wijze van spreken in een stadstaat, zo dicht op elkaar dat we elkaar de staart zouden afbijten als er geen regels waren. De kern van de zaak is daarom niet regels te schrappen, maar de kwaliteit en de effectiviteit te waarborgen. Regels moeten proportioneel en relevant zijn.’ Brok geeft een voorbeeld van een gemeente die een vergunningaanvraag voor een nieuw kinderdagverblijf moest weigeren. Weliswaar waren er in de buurt ruime mogelijkheden om buiten te spelen, maar de regeling schrijft voor dat die speelruimte aangrenzend moet zijn. ‘Er is een zekere neiging om met een kanon op een mug te schieten,’ zegt Brok. Zijn de ambtenaren daar debet aan? ‘Zeker niet, ik distantieer me van de gemakkelijke reflex om te wijzen naar ambtenaren. Achter een ambtenaar staat altijd een bestuurder met een belang. In het algemeen zijn bestuurders tegen meer regels , maar als er iets ernstigs gebeurt, dan klinkt al gauw een roep om aanvullende regelgeving. Het bestuur is dubbelhartig. Ook door het aspect van schuld en afrekenen. Bij ernstige incidenten ligt vaak de overheid onder vuur, terwijl de verantwoordelijkheid in de eerste plaats ligt bij de aanstichter van het onheil. De overheid kan niet alle tragiek voorkomen, burgers en bedrijven zijn zelf verantwoordelijk.’ Gemeenten, maar ook burgers en ondernemers(organisaties) kunnen bij de taskforce terecht als ze bij de uitvoering van (Rijks)regels tegen knelpunten aanlopen. In de taskforce

zitten bestuurders en ambtenaren van ministeries, zij kunnen problemen agenderen op de plaats van oorsprong. ‘Al is daarmee nog niet gezegd dat het gemakkelijk is. Ik zou graag sneller meters maken, maar het is vaak complex doordat zo veel verschillende partijen betrokken zijn,’ zegt Brok. De taskforce kijkt niet alleen naar knelpunten en casuïstiek, er is ook ruimte voor meer fundamentele discussie. Gemeente ’s-Hertogenbosch wil bijvoorbeeld het debat aanzwengelen over waardebepaling van onroerende zaken, van woningen in het bijzonder. ‘Over dit onderwerp is al jaren discussie. Het is goed en interessant om te onderzoeken hoe een verbetering van de huidige praktijk mogelijk is en hoe andere gemeenten daarover denken.’ De inzet van programma Beter en concreter en van de taskforce is om goed en kritisch te kijken naar de uitvoerbaarheid van (Rijks) wet- en regelgeving in de gemeentelijke praktijk. De ambitie is dat dit zal leiden tot betere dienstverlening aan burgers en bedrijven en merkbaar minder regeldruk.

CV De heer drs. A.A.M. Brok is burgemeester van Dordrecht en secretaris van de VNG. Vanuit die positie werd hij gevraagd als voorzitter van de interbestuurlijke taskforce Regeldruk. Brok was eerder wethouder in Leeuwarden en burgemeester van Sneek. Hij studeerde bestuurskunde aan de universiteit Twente.

De Interbestuurlijke Taskforce is als volgt samengesteld: de heer Brok / burgemeester Dordrecht, de heer Florijn / wethouder Rotterdam, mevrouw Woestenberg / gemeentesecretaris Den Bosch, de heer Van Dijk / burgemeester Barneveld, de heer Van Beek / commissaris van de koning in Utrecht, de heer Wassens / gemeentesecretaris Hattem, de heer Buitendijk / dg ministerie BZK en de heer Linssen  / wnd. directeur EZ.

Voorbeelden van knelpunten In het Bouwbesluit van 2012 zijn gedetailleerde regels opgenomen over hinder die ertoe kunnen leiden dat gemeenten in een conflict tussen twee partijen worden getrokken, bijvoorbeeld dat een burger last heeft van de barbecue van zijn buren, en de gemeente vraagt om te handhaven. De taskforce kijkt samen met het ministerie van BZK of de betreffende regels kunnen worden geschrapt of zo gewijzigd dat ze alleen bij excessen kunnen worden ingezet. Gemeente Utrecht loopt tegen het gegeven aan dat DigiD volgens de wet alleen mag worden gebruikt voor publiekrechtelijke zaken. Dat betekent dat je er wel een verhuizing mee kan doorgeven, maar niet een minimapas of een zwembadabonnement mee kan regelen. De taskforce zoekt samen met het ministerie van BZK naar oplossingen: mogelijk een handreiking maken voor het gebruik van DigiD (wat is publiekrechtelijk?) of moeten de regels worden verruimd? De Drank- en Horecawet stelt eisen aan de inrichting van een horecazaak. Zulke eisen staan ook al in het Bouwbesluit. Het probleem is dat de eisen op grond van de Drank- en Horecawet en die in het Bouwbesluit niet gelijkluidend zijn. Dit kost ondernemers extra tijd en geld. De interbestuurlijke taskforce heeft het ministerie van VWS daarom gevraagd de Drank- en Horecawet zo te wijzigen dat het Besluit eisen inrichtingen Drank- en Horecawet geheel komt te vervallen.

-3-

Hier zijn de regionale ambassadeurs trots op De regionale ambassadeurs gingen vorig jaar de boer op met een onderzoek van MKB Nederland. Daaruit bleek dat gemeenten nog veel regels (met name vergunningen) kunnen afschaffen of vereenvoudigen. Naar aanleiding van het onderzoek verschijnt binnenkort een reeks factsheets met maatregelen die gemeenten eenvoudig kunnen overnemen. Maar wat doen de ambassadeurs in hun eigen gemeente? Dit zijn de dingen waar zij trots op zijn. Jan Nieuwenburg (regionaal ambassadeur voor Noord-Holland) Jan Nieuwenburg (wethouder in Haarlem) zorgde voor een aparte portefeuillehouder deregulering in het coalitieakkoord, een jaarlijks Actieprogramma Deregulering en een probleemeigenaar in de ambtelijke organisatie. ‘Het is belangrijk dat er iemand verantwoordelijk is voor de aanpak van regeldruk, en er constant bovenop zit. Het is trouwens ook belangrijk dat de gemeenteraad betrokken is.’ Het actieprogramma is een lijst met actiepunten voor het aanpakken van regeldruk. Steeds als een punt is verwezenlijkt, wordt er een nieuw onderwerp bijgevoegd. Het leidde onder meer tot de invoering van flitsvergunningen bij reguliere bouwaanvragen, het aanpassen van de gemeentelijke website naar een toptakensite, en een herziening van de APV (van vergunningen naar algemene regels). Ondernemers zijn volop betrokken bij de aanpak.

Ben Scholten (regionaal ambassadeur voor Flevoland) Ben Scholten (wethouder gemeente Almere) werkt er al enkele jaren aan om de overheid in de stand van ‘mogelijk maken’ te krijgen. Een dienstverlenende instelling en een klantgerichte houding bij de ambtenaren die plannen maken, toewijzingen doen en toezicht houden. Dat is de grote kunst en daarom is hij met genoegen ambassadeur voor Beter en concreter. Vanuit het programma voor excellent gastheer is er in Almere veel verbeterd. Zo is er een ondernemersplein gekomen in het stadhuis, een samenwerking van gemeente met de Kamer van Koophandel en de belastingdienst. ‘Het fysieke plein helpt bij het behalen van de doelstelling omdat er een cultuurverandering bij hoort,’ zegt Scholten. ‘Dat is nodig om de uitvoering van de dienstverlening blijvend beter en concreter te maken.’

Patrick van Domburg (regionaal ambassadeur Zuid-Holland) Patrick van Domburg, wethouder in Zoetermeer, breekt een lans voor het digitaliseren van overheidsproducten. De rijksoverheid wil dat in 2017 alle producten digitaal verkrijgbaar zijn, nu is dat nog maar 16%. Zoetermeer heeft een programma om eHerkenning (DigiD voor bedrijven) voor steeds meer producten mogelijk te maken. Op dit moment kunnen ondernemers in Zoetermeer al 14 producten aanvragen met eHerkenning. Ondernemers zijn alleen niet altijd op de hoogte van de mogelijkheden. Daarom werken gemeente en ondernemers samen om alle ondernemers te informeren. Dat gebeurt vanuit Ondernemershuis Ter Zake.

Annalies Usmany (regionaal ambassadeur Groningen) Analies Usmany (wethouder in Appingedam) ontwikkelt een meerjarige evenementenvergunning. Evenementenorganisaties hoeven zo niet elk jaar opnieuw de vergunningenprocedure te doorlopen. Organisatoren hadden om een meerjarige vergunning gevraagd om de administratieve lasten voor vrijwilligers te verminderen. Het is wel belangrijk om de hulpdiensten goed te informeren, zegt Usmany. ‘Bijvoorbeeld met een jaarlijks overleg met de organisatie. Veiligheid is niet een stapeltje ingevulde formulieren, maar een kwestie van organiseren.’ De eerste meerjarige vergunning wordt naar verwachting medio 2014 verleend.

Anry Kleine Deters (regionaal ambassadeur voor Drenthe) Anry Kleine Deters zette zich als wethouder van Westerveld in voor een omvangrijke deregulering in het sociale domein. Zo verving de gemeente alle regelingen voor minimabeleid door één nieuwe, eenvoudige keuzeregeling: de participatiebijdrage. De gemeente doet ook mee aan het regelluwe Jeugdsport- en cultuurfonds. Een intermediar, bijvoorbeeld de schoolmaatschappelijk werker, vult via internet een formulier in. Het fonds vertrouwt erop dat het formulier is ingevuld en betaalt de sportvereniging of culturele instelling rechtstreeks de contributie. Daarnaast krijgen inwoners automatisch opnieuw kwijtschelding als hun situatie niet is veranderd.

Arie Aalberts (regionaal ambassadeur Friesland) Arie Aalberts (waarnemend burgemeester van de Friese Meren, tot 1 januari burgemeester van Dantumadiel). Aalbers is trots op zijn aanpak van de oudejaarsviering in Dantumadiel, die een goed voorbeeld is van hoe de overheid kan aansluiten bij de behoefte van burgers. In nauw overleg met jongeren wijst de gemeente in alle dorpen terreinen aan waar jongeren in de oudejaarsnacht vreugdevuren kunnen stoken en carbid mogen schieten. De burgemeester en de jongeren bespreken samen wat de gedragsregels zijn. In de praktijk blijkt dat de jongeren zich goed houden aan de regels waaraan zij zich hebben gecommitteerd. Vandalisme en ongeregeldheden zijn door de aanpak sterk verminderd.

Anneke Raven (regionaal ambassadeur voor Overijssel) Anneke Raven (burgemeester van gemeente Hellendoorn) heeft in Hellendoorn een regelarme aanpak voor horecaondernemers die langer willen afwijken van de reguliere sluitingstijd. Eén telefoontje naar het gemeentehuis is genoeg. Dit moet wel 14 dagen van tevoren. ‘Dat is niet vanwege de administratie, maar om de omgeving te informeren dat het evenement plaatsvindt,’ zegt Raven. ‘Betreft het een evenement dat al eerder heeft plaatsgevonden en niet heeft geleid tot problemen, dan accepteren we het ook als de melding later wordt gedaan.’ MKB Nederland adviseert gemeenten om te werken met een kraskaart voor maximaal 12 ontheffingen (het Rotterdams Verlaatje). ‘Maar’, zegt Raven, ‘bij ons werkt deze aanpak zeker zo goed en waarschijnlijk met nog minder regeldruk en geen kosten voor de horecaondernemer.’

Jean Paul Gebben (regionaal ambassadeur voor Utrecht en Gelderland) Erik de Ridder (regionaal ambassadeur voor Noord-Brabant) Erik de Ridder (wethouder Tilburg) introduceerde ‘Mijn WOZ – de burger telt mee’. Een project om burgers te betrekken bij het bepalen van de WOZ-waarde van huis. ‘Op verjaarsfeestjes hoorde ik vaak dat burgers zich ergeren aan fouten of onduidelijkheden in de taxatie, ‘ vertelt De Ridder. In Tilburg kunnen burgers nu met hun DigiD inloggen op een website waar ze kunnen inzien hoe de WOZ-waarde is berekend. Als gegevens niet kloppen kunnen ze die aanpassen, de taxateur kijkt dan nog eens opnieuw. ‘Zo dragen we bij aan meer vertrouwen tussen burgers en de overheid. Het project is nu ook zo ver, dat het kant en klaar beschikbaar is voor andere gemeenten die het ook willen gaan doen.’

René Verhulst (regionaal ambassadeur Zeeland) Het verder verbeteren van dienstverlening heeft in Goes hoge prioriteit, vertelt René Verhulst. ‘We zijn volop aan de slag om producten te digitaliseren. Via de website kunnen bedrijven en burgers 24 uur per dag bij de gemeente terecht om zaken af te handelen, van het aangeven van een verhuizing tot het aanvragen van een markten standplaatsvergunning.’ Er zijn nu 14 producten digitaal verkrijgbaar, dat aantal wordt dit jaar verder uitgebreid. Goes gebruikt ook app’s zoals ‘Buitenbeter’ voor meldingen over de openbare ruimte en afval. Met de app Omgevingsalert kunnen burgers in één oogopslag zien waar in de buurt vergunningen worden aangevraagd.

-4-

Jean Paul Gebben (burgemeester Renkum) is onlangs voorzitter geworden van Strategisch overleg regelhulpen. Een regelhulp is een slimme, geautomatiseerde uitleg van wet- en regelgeving die voor een onderneming van toepassing zijn. Het overleg van overheid en ondernemers wil bevorderen dat er meer van deze regelhulpen komen. Onder meer door wetten, regels en vereisten beter vindbaar te maken door ze te voorzien van de juiste labels. Maar ook door verschillende overheden en bedrijfsleven rond een bepaald onderwerp samen te brengen om in kaart te brengen waar wet- en regelgeving onhelder zijn.

Wilma Delissen-Van Tongerlo (regionaal ambassadeur voor Limburg) Snelle dienstverlening. Digitaal en vraaggericht. Een eenvoudig en lean proces. Dat zijn de kernelementen van de snelvergunning van gemeente Peel en Maas, vertelt burgemeester Wilma Delissen. Voor 23 vergunningen (bouwen, slopen, ruimtelijke ordening, evenementen enzovoorts) heeft Peel en Maas een ‘snelspoor’. Klanten hebben de vergunning binnen vijf dagen of eerder in huis. Een aanvrager doorloopt een vragenlijst op de website, hij checkt daar wat hij nodig heeft voor de aanvraag. Wie meer aanvragen tegelijk digitaal en compleet indient, krijgt korting op de leges. De aanpak leidt tot minder administratieve lasten voor zowel burgers als de gemeente. De regionale ambassadeurs schrijven om de beurt een column in de Staatscourant. U vindt de columns op www.vng.nl/goederegels

-5-

Forum Gemeenterecht

Inspiratie voor uw aanpak Hoe kunnen we u helpen bij uw aanpak voor optimale dienstverlening aan burgers en bedrijven? En bij het maken van goede regels? Een greep uit het aanbod van producten, projecten en instrumenten. Kijk voor meer informatie op www.vng.nl/goederegels

Ondernemerspeiling Hoe denken ondernemers over de dienstverlening en het ondernemersklimaat in uw gemeente? Sinds januari is de Ondernemerspeiling beschikbaar. In opdracht van het ministerie van EZ ontwikkeld door KING samen met gemeenten, bedrijfsleven en belangenorganisaties. Het is een breed onderzoek met vragen die u digitaal bij bedrijven en ondernemers kunt uitzetten. De vragenlijsten en handleidingen zijn gratis beschikbaar op www.waarstaatjegemeente.nl

Is voorgenomen gemeentelijke regelgeving effectief? Zijn de risico’s en ongewenste neveneffecten goed in kaart gebracht? Wat zijn de uitvoeringskosten en wat levert het op? De Lokale Effectentoets (LET) is een instrument om deze vragen goed in kaart te brengen. Het instrument wordt nu vernieuwd en is binnenkort online toepasbaar. Verschillende gemeenten werken al met de LET en zijn bij de doorontwikkeling van het instrument betrokken. Wilt u meedoen? Kijk voor meer informatie op www.vng.nl/ goederegels of mail [email protected]

Meer weten? Bel met KING, tel. 070-3738008.

Subsidie zonder moeite Hoe kan het werken met subsidie vergemakkelijkt worden voor instellingen, verenigingen en vrijwilligers? Hoe kun je als gemeente het proces optimaliseren? In programma Subsidie zonder moeite werkten tachtig gemeenten vorig jaar samen om de subsidiepraktijk te verbeteren. De kennis en ervaringen zijn gebundeld in vier handreikingen. • Sturen op maatschappelijke effecten • Keten en netwerksamenwerking inrichten • Lean-inrichting en verbeteren subsidieproces • Subsidiëren of inkopen De herziening van de model ASV was onderdeel van Subsidie zonder moeite. De artikelen zijn ingekort en de onderlinge samenhang is verbeterd. De ASV is nu staatssteunproof en bevat handreikingen om topinkomens bij gesubsidieerde instellingen te kunnen normeren. Kijk voor de handreikingen op www.vng.nl/goederegels Meer weten? [email protected]

-6-

Toptaken Lange bezwaarprocedures voorkomen door in een vroeg stadium informeel in contact te treden met burgers. Dat is in één zin de kern van Prettig Contact met de Overheid. De aanpak leidt tot 50 a 60% minder bezwaarprocedures en meer (+40%) tevreden burgers. Vanuit het project kunt u als gemeente ondersteuning krijgen bij het invoeren van de informele aanpak in uw eigen organisatie. Zo zijn bijvoorbeeld een stappenplan, een belwijzer en checklists beschikbaar. Ook zijn er scholingsmogelijkheden voor ambtenaren. Meer weten? Kijk op www.pcmo.nl

Publicatie Handhaving voor en door gemeenten De gemeentelijke praktijk op het terrein van handhaving is de laatste jaren ingrijpend veranderd. De wet is gewijzigd en er is veel nieuwe jurisprudentie. Juristen van de VNG werkten vanuit programma Beter en concreter samen met gemeenten aan een handreiking om handhavers te ondersteunen bij het nemen van beslissingen. Het boekje gaat over verschillende aspecten, zoals handhavingsbeleid en het stellen van prioriteiten, de beginselplicht tot handhaven en de (on)mogelijkheden om te gedogen. U vindt de publicatie op www.vng.nl/goederegels Vragen? [email protected]

Forum Gemeenterecht heeft al meer dan duizend deelnemers. Op het forum discussiëren juridische medewerkers van gemeenten en ze kunnen elkaar vragen stellen, bijvoorbeeld over de invoering van modelverordeningen. Op het forum is een levendige uitwisseling van interessante stukken. Ook dit jaar komen weer veel interessante onderwerpen aan bod, zoals de nieuwe verordening op de Wet regulering prostitutie en voorkoming misstanden seksbranche en een modelbepaling voor de gebiedsontzegging. Meedoen? Kijk op www.vng.nl > netwerken

Burgers snel en adequaat helpen. De vraag van burgers centraal stellen. Dat is het idee achter toptaken. Het is een vernieuwd concept van dienstverlening, waarbij de gemeentelijke website een belangrijke rol speelt. Op een toptakenwebsite komen burgers snel en zonder poespas bij de taak die ze (meestal) willen uitvoeren, zoals een afspraak maken voor een paspoort, een parkeervergunning aanvragen of opzoeken wanneer de kliko wordt opgehaald. Voorbeelden van Toptakenwebsites zijn die van gemeenten Best, Tilburg en Zeewolde. Meer informatie vindt u op www. goedopgelost.overheid.nl > Toptaken

Goed opdrachtgeverschap Hoe kunnen gemeenten hun rol als opdrachtgever beter vormgeven? Wat is de bijzondere positie van gemeenten in het contractenrecht? Wanneer spreek je van een subsidie, wanneer is (ook) sprake van (aanbestedingsplicht) overheidsopdracht. Vanuit de invalshoek van ‘slimmer werken’ heeft Beter en concreter twee handreikingen uitgebracht die op een serie bijeenkomsten zijn toegelicht aan gemeenteambtenaren:’ Van Contact naar contract’ en ‘Overheidsopdracht en subsidie’. U vindt de handreikingen op www.vng.nl/ goederegels

Gestapeld toezicht aanpakken Bedrijven hebben soms last van gestapeld toezicht. Met betere samenwerking en uitwisseling van informatie zijn nog grote verbeteringen mogelijk. In drie sectoren worden vanuit Beter en concreter nu pilots gehouden: in de horeca, de recreatie en in ziekenhuizen. In elke sector doen drie tot vijf gemeenten mee. In de horeca staat nu een aantal acties op touw: • De Voedsel en Warenautoriteit publiceert binnenkort een kleurenwaardering voor de hygiëne in lunchrooms. Wat kunnen de gemeentelijke toezichthouders met dat gegeven? Is er een relatie tussen goede hygiëne in de keuken en de naleving van milieuregels of de regels voor brandveiligheid? • Uitwisselen informatie. Wie houden zich altijd keurig aan de regels en wie niet? Wat levert een vergelijking van deze gegevens van politie, brandweer, RUD en van de Rijksinspecties op? Zijn er verbanden die kunnen helpen bij een efficiëntere uitvoeringspraktijk, en dus minder regeldruk voor bedrijven? • Inspectieview. De Rijksinspecties wisselen al gegevens uit via een digitaal platform: Inspectieview. Er komt een pilot waarbij ook gemeentelijke toezichthouders dit systeem gaan gebruiken. Wilt u meer weten over deze pilots? Of zelf aan de slag met gestapeld toezicht? Bel Rob Velders, tel. 06 23935939

-7-

Aanpak verschuift van regels schrappen naar verbeteren dienstverlening

Politieke druk is onontbeerlijk De gemeentelijke organisatie excellent organiseren en zoveel mogelijk ruimte laten voor burgers en bedrijven. Het zijn cruciale opgaven voor de komende jaren. In de opkrabbelende economie kunnen gemeentebestuurders het verschil maken met een ambtelijke organisatie die meedenkt met burgers en ondernemers. Minder regeldruk is cruciaal voor een goed vestigingsklimaat, het is één van de weinige economische factoren die gemeentebesturen zelf kunnen beïnvloeden.

Het is onontbeerlijk dat colleges en gemeenteraden politieke druk op de ketel houden. Dat zeggen de projectleiders van de gemeenten van het Kloosterhoeveberaad, een overleg van gemeenten waar de aanpak van regeldruk en dienstverlening hoog op de agenda staan. De regionale ambassadeurs van Beter en concreter, goede regels - gerichte service stuurden alle gemeenteraadsleden en wethouders vorig najaar een brief met de oproep twee onderwerpen niet te vergeten in hun verkiezingsprogramma’s: het verbeteren van dienstverlening en de aanpak van regeldruk. Die oproep geldt ook voor de collegeakkoorden die na de verkiezingen van 19 maart worden gesloten. ‘Kappen in het woud van regels’ blijkt een oneliner uit een voorbije tijd. De meeste gemeenten hebben al flinke projecten gedaan om dor hout te schrappen uit de APV en andere verordeningen, en door producten voor ondernemers en burgers te vereenvoudigen. Gemeente Den Haag sloot eind vorig jaar bijvoorbeeld de tweede fase

van operatie Red Tape af waarbij de regeldruk met 20% werd verminderd. ‘Maar we zijn er nog niet,’ zegt projectleider Gerard Kroon. ‘Om als gemeente ondernemersvriendelijker te worden is een verandering van houding en gedrag nodig, gemeenteambtenaren op alle niveaus moeten meer voeling krijgen met ondernemers. Dat is niet eenvoudig, medewerkers op bijvoorbeeld een afdeling Vergunningverlening zitten volop in de productie, er is weinig tijd voor reflectie. Politieke sturing is nodig om de organisatie in beweging te houden.’ Ook de projectleider Deregulering van Tilburg, Rodney Frederiks benadrukt het belang van een integrale aanpak. ‘De thema’s regeldruk en dienstverlening staan bij ons gemeente-breed op de agenda. Verschillende afdelingen werken samen om de projecten uit te voeren.’

Continuïteit Continuïteit is belangrijk, vindt ook coördinator Regeldruk Heleen Lobbe van Rotterdam. ‘Bij het aantreden van een nieuw college kan een vacuum ontstaan. Daarom heeft ons huidige college met partners een convenant gesloten dat loopt tot 2015, zo valt het straks niet van de agenda. We stellen nu een meer-jaren-werkplan op met punten die straks door het nieuwe college worden ingevuld.’ In Rotterdam is er al langer een stevige focus op het centraal stellen van de vragen van

burgers en bedrijven. ‘Dat is zo logisch en zo a politiek dat ik verwacht dat het ook in het nieuwe collegeakkoord wel een plek zal krijgen.’ Anneke de Brouwer van gemeente Zoetermeer stelt ook dat het accent van de aanpak verschuift. ‘Het verminderen van regeldruk is grotendeels gedaan, wij richten ons nu op procesverbeteringen en digitalisering. In 2017 moeten tenslotte alle producten digitaal verkrijgbaar zijn. Dat wil de Rijksoverheid en we willen het zelf om klantvriendelijker te worden en vanuit het oogpunt van besparingen. Voor de interne prioriteitsstelling maakt het veel uit hoeveel kracht de politiek erop wil zetten.’

Ambtelijk probleemeigenaar Naast politieke druk is het belangrijk dat in de organisatie een ambtelijk coördinator wordt aangewezen voor de aanpak regeldruk en dienstverlening. ‘Je moet je tanden erin kunnen zetten en niet meer loslaten. Volhouden is het belangrijkste,’ zegt Kroon (Den Haag). De regionale ambassadeurs van Beter en concreter onderschrijven het. Wethouder Jan Nieuwenburg kon zijn programmatische aanpak in Haarlem doorzetten ‘omdat we het hebben belegd bij een probleemeigenaar in de ambtelijke organisatie. Het is belangrijk dat er iemand constant bovenop zit. Dat geldt ook voor een betrokken gemeenteraad, dat stimuleert.’

Passende regels en de raad Regeldruk begint bij de wetgevende macht. In Zwolle is de gemeenteraad een discussie gestart over regelgeving. Zijn regels nog passend? Zijn voor sommige vraagstukken sowieso wel regels nodig? ‘Het uitgangspunt van deze discussie is een passende overheid,’ vertelt juridisch adviseur Onno Looijestijn. ‘Burgers kunnen veel meer dingen zelf oplossen, de overheid moet alleen ingrijpen waar het noodzakelijk is. Burgers, politici en ambtenaren moeten nadenken over een andere taakopvatting en veranderende rollen.’ In december 2013 startte de discussie, de concrete uitkomst is dat de raad eerder genomen besluiten opnieuw bekijkt.

-8-