Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014

Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014

Locatie: Hogeschool Van Hall Larenstein, Agora 1, Leeuwarden Organisatie: Aansluitingsnetwerk vo-ho Fryslân

Thema: Toepassingen met 3D-printing 11.45-12.45 uur Workshopronde 1 1.1 Workshop 3D-(food)printing door Kjeld van Bommel van TNO De heer Kjeld van Bommel geeft een overzicht van 3D-print mogelijkheden waar uw leerlingen in de toekomst mee te maken zullen krijgen. Welke ontwikkelingen ziet TNO en wat zijn toepassingen van 3D(food)printing die de komende jaren beschikbaar zullen komen? Tegen welke problemen en beperkingen loop je aan? Welke bedrijfstakken gaan investeren in deze techniek? In de aansluitende workshop kunt u een 3D-foodprinter van dichtbij aanschouwen. Kjeld van Bommel en Lizette Oudhuis, onze lector Food Physics van hogeschool VHL, spreken met u verder over de mogelijkheden om 3D-print technieken in het onderwijs een plek te geven.

1.2 Workshop/presentatie door Thea Nabring en Geke Versprille van www.registerleraar.nl Deze docentendag en de activiteiten van DOT’s staan al als gevalideerde docentprofessionalisering op de website www.registerleraar.nl of worden komend jaar erop geplaatst. In deze workshop maakt u kennis met de opzet van het registerleraar. Momenteel wordt gewerkt aan een wettelijk kader waarin docenten hun lesbevoegdheid dienen te onderhouden met het jaarlijks volgen van een aantal professionaliseringsactiviteiten. Contact: Geke Versprille en Thea Nabring

1.3 Workshop Toepassingen met Arduino door Peter Struwe In deze workshop van DOT Arduino maakt u kennis met mogelijkheden om met Arduino interessante toepassingen te ontwikkelingen. Dat kan aansluiten binnen lesmaterialen en praktische opdrachten van diverse vakken zoals natuurkunde, NLT, biologie, scheikunde en informatica. Er is het afgelopen jaar een begin gemaakt met het verzamelen van en het online beschikbaar maken van bestaande lessen en materiaal. We hebben nu de beschikking over een achttal sets Arduino om in de eigen lessituatie te kunnen experimenteren. Coach DOT Arduino van studiestijgers: Rein Scholte

1.4 Open practicum in Water Applicatie Centrum (Wetsus / hogeschool VHL) 1.5 Rondleiding Wetsus 1.6 Rondleiding labs VHL / zonnebootteam Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014 in Leeuwarden

14.15-15.15 uur - Workshopronde 2 2.1 Workshop DOT NLT / 3D-printing modules door Mart Mojet De docentengroep van DOT NLT heeft afgelopen jaar samen met O&O docenten gewerkt aan de ontwikkeling van de 3D-printing modules voor havo en vwo met als thema ‘Wie ontwerpt de snelste zonneboot?’. In deze workshop maakt u kennis met de 3D-printer en de opzet van deze modules. Aandachtspunten in deze modules zijn: ontwerpen met de 3D-printer, stromingsleer, biopolymeren, zonneenergie, en optioneel besturing met Arduino. Komend jaar zal DOT NLT meer aandacht geven aan het uitwisselen en ontwikkelen van lesmaterialen en toetsen bij diverse NLT modules. Mart is ook betrokken bij een project om bij de statistiekmodule Maak het verschil een game te ontwikkelen waarmee leerlingen in een aantrekkelijke omgeving kennismaken met statistiek en het uitwerken van eenvoudig onderzoek. Contact: Mart Mojet, [email protected]

2.2 Workshop DOT biologie ‘ETEN WAT DE POT SCHAFT!?’ door Peter Visser. Workshopgevers: coach en deelnemers aan de DOT biologie VHL Doelgroep: docenten biologie die een verrassende context voor voeding en vertering willen meemaken (om in te zetten tijdens de eigen lessen). Werkvorm en vaardigheden: inleiding, film, in groepen, beleven, determineren, kiezen, proeven en bediscussiëren Materiaal na afloop: Nieuwe opdrachten, praktische opdrachten, originele werkvormen, toetsen. Oftewel een complete lessenserie ‘Eten wat de pot schaft!?’ Inleiding In de (pre)historie zochten mensen in de natuur hun eten bij elkaar. Hier en daar bessen en noten, veel planten en af en toe honing of een stuk vlees of vis. Wij leven in een tijd waarin dit voor bijna niemand meer de werkelijkheid is. De supermarkten zijn onze jachtterreinen. Onze overvloedige jachtterreinen zelfs. We hebben zoveel keuze dat wij moeten kiezen. Keuzes maken gebeurt vaak onbewust, maar waarop zijn je keuzes gebaseerd als je onbekend voedsel moet verzamelen of onder extreme omstandigheden? We gaan eeuwen terug in de tijd, naar de jagers en verzamelaars. Tegenwoordig leven enkele (natuur)volken overigens nog steeds op deze wijze, denk aan indianen, bosjesmensen, aboriginals . In die tijd waren er geen keurmerken! Hoe kwam men dan te weten welke organismen in de natuur eetbaar waren en welke dodelijk? Uiteindelijk is er veel informatie mondeling doorgegeven, maar bedenk eens hoe men er ooit achter kwam dat een plant, paddestoel of dier giftig of dodelijk was…..?

Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014 in Leeuwarden

Opbouw Deelnemers krijgen het volgende menu voorgeschoteld: - Een kort voorgerecht, even proeven aan de lessenserie ‘Eten wat de pot schaft’ - Een visuele appetizer - Extreme smaken zoeken - ‘work and shoppen’ in de natuur - Smaken de smaken? - Het toetje: Kun je deze contexten opnemen in het lesmenu? Contact: Peter Visser, [email protected]

2.3 Workshop ‘Games in de les’ door Ineke Verheul In deze workshop krijg je een indruk van wat je met games in de les kunt aan de hand van een aantal concrete voorbeelden. Daarnaast krijg je antwoord op vragen als:  Welk doel zou je willen bereiken? Gaat het om oefenen van vaardigheden, om kennis, begrip, om attitude?  Waar leent een game zich bij uitstek voor? Wanneer kun je juist beter een ander leermiddel gebruiken? Voor het Aansluitingsnetwerk vo-ho Fryslân is een schoolaccount aangemaakt, waarmee deelnemers van deze docentendag en DOT’s gratis gebruik van de databank games kunnen maken. Op 20 juni kunt u de inloggegevens van de databank games in ontvangst nemen. Databank Games: http://www.databankgames.nl/ Blog: http://game-ondd.blogspot.com/

2.4 Workshop DOT scheikunde door Jan van Lune en Gabriela Leusink (LS&T) Coach Jan van Lune geeft een overzicht van opbrengsten en plannen binnen DOT scheikunde bij Hogeschool VHL in Leeuwarden. Enkele voorbeelden:  Ervaringen uitwisselen met nieuwe examenprogramma en opstellen van toetsen  Bij nieuwe onderwerpen toets vragen ontwikkelen (vragenbank)  Context vanuit hogeschool VHL verwerken in onderwijsproducten (o.a. op terrein van watertechnologie, procestechnologie en medicijnen&chemie)  Practica vanuit hogeschool VHL vertalen naar praktische (praktijk)opdrachten Binnen DOT scheikunde zijn zo’n 20 docenten uit vo en hbo actief. In deze workshop maakt u kennis met hun werkwijze; Jan en Gabriela zullen een actueel thema kiezen om met u aan de slag te gaan. Contact: Jan van Lune, [email protected] en Gabriela Leusink, [email protected]

Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014 in Leeuwarden

15.30-16.30 uur - Workshopronde 3 3.1 Workshop GIS en big data door Ignas Dümmer en Ruben de Vries Geografisch Informatie Systemen (GIS) worden inmiddels heel veel gebruikt en voor allerlei verschillende onderwerpen. Het mooie van GIS is dat het verschillende disciplines van natuurkunde, scheikunde, wiskunde, biologie en ruimte bij elkaar brengt in een interactief beslissingsmodel. Voorbeelden zijn onder meer kwetsbare natuurgebieden beschermen tegen vervuiling, analyseren locatie geschiktheid voor het plaatsen van windmolens, verbanden leggen tussen bijvoorbeeld het type bodem en de vegetatie in een gebied of de spreiding van ziekten en kenmerken van het gebied, het volgen van vogels (positie en gedrag) en het beschrijven van hun habitat. In alle gevallen wordt veel data verzameld (bijvoorbeeld door satellieten) en geanalyseerd in GIS processen. Bijna elk beroepssector gebruikt momenteel GIS bij de uitvoering van hun werkzaamheden. Tijdens deze workshop gaan we jullie kennis laten maken met het concept GIS en big data. Daarnaast gaan we actief aan de slag met een voorbeeld wat we samen gaan uitwerken met verschillende GIS hulpmiddelen. Ook laten we zien hoe jullie GIS kunnen gebruiken op de middelbare school. Contact: Ignas Dümmer, [email protected] of Ruben de Vries, [email protected]

3.2 Workshop Interactieve Statistiek door Hylke van Dijk en Mart Mojet Leerlingen in het voortgezet onderwijs zien weinig nut in de lessen die ze volgen. In een recent rapport van de inspectie van het onderwijs [1] wordt gesignaleerd: “Slechts een vijfde deel van de leerlingen kijkt uit naar de volgende wiskundeles en slechts 12 procent van de leerlingen vindt het leuk om over wiskunde te lezen. Dat wiskunde nuttig kan zijn voor hun latere carrière, beseft slechts 58 procent van de Nederlandse leerlingen". Tijdens een recente bijeenkomst konden we zelf constateren (n=7) dat leerlingen VO geen urgentie zien om de theorie achter statistiek te doorgronden. Dit alles ondanks het feit dat: a) statistische gegevens, met en zonder kennis van zaken, worden gebruikt of misbruikt ter onderbouwing van argumenten; b) mensen erkend een slechte intuïtie hebben als het op statistiek aankomt [2]; c) dat we heel goed in staat zijn statistische processen te herkennen in ons dagelijks leven. Tijdens genoemde bijeenkomst met VO-docenten wiskunde/NLT en een aantal van hun leerlingen hebben we de vraag omgedraaid. In plaats van te zoeken naar urgentie hebben we de urgentie gecreëerd in de vorm van een serious game. Het game concept omvat een omgeving (een stad?) waarin zowel docenten als leerlingen meespelen. In deze gesimuleerde werkelijkheid maken spelers voor elkaar puzzels waarin je statistisch relevante situaties tegenkomt zoals sporten, verkeer, proefwerken, etc. Doel van de workshop Interactieve Statistiek is om met docenten (experts in het veld) een concrete invulling te geven aan deze interactieve manier van statistiek onderwijs. Welke situaties gaan we creëren? Welke positie krijgt deze game in het statistiek onderwijs? Basisbegrippen die moeten worden behandeld zijn steekproef, spreiding, de normale of Gaussische verdeling, en statistische significantie. Concreet, in deze workshop gaan in we in twee ronden aan de slag om deze interactieve manier van lesgeven in de statistiek te onderzoeken. We maken een zogenaamde paper prototype van een statistische puzzel. In ronde 1 gaan we met pen, papier, schaar en lijm aan de slag om interactieve statistische puzzels te maken, in ronde 2 gaan we de puzzels uitspelen en gebruiken we de ervaringen om van gedachten te wisselen over de vragen wanneer, waar en met wie de game gespeeld zou kunnen worden. De opbrengsten worden gebruikt bij het design van deze serious game. Contact: Hylke van Dijk, [email protected] en Mart Mojet, [email protected] Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014 in Leeuwarden

3.3 Introductie op docenttraining onderzoekvaardigheden door Leo Bentvelzen, hogeschool VHL Hogeschool VHL biedt een training onderzoekvaardigheden aan voor docenten havo/vwo, die gericht is op de doorlopende onderzoekleerlijn van havo/vwo naar het hbo/wo. De training is gericht op hoe je leerlingen van klas 1 tot aan het profielwerkstuk stapsgewijs onderzoekvaardigheden kunt bijbrengen. De training daagt docenten uit om te komen tot een eenduidig begrippenkader dat door alle collega’s op dezelfde wijze wordt gehanteerd. De training biedt daarnaast een handig overzicht van eenvoudige statistische technieken. Deze kunnen aan de orde komen bij de vakken NLT, wiskunde D of misschien wiskunde A en kunnen verdieping bieden aan praktisch opdrachten en pws’en. Leo Bentvelzen brengt u in deze workshop op de hoogte van de opzet en inhoud van deze training. Ervaringen met de onderzoekleerlijn op scholen kunnen worden uitgewisseld. Leo geeft regelmatig advies over pws’en en meesterproeven of treedt op als externe expert. Contact: Leo Bentvelzen, [email protected] of Martin Wijnia, [email protected]

3.4 Workshop DOT interactiviteit door Francine Behnen en Saskia Tuenter Interactie bij leerprocessen bevordert het leren. ICT heeft de potentie om de mate van interactie te verhogen. Er is echter onvoldoende bekend welke ICT-ondersteunde leeractiviteiten daadwerkelijk bijdragen aan een toename van didactische interactie in de dagelijkse lespraktijk. In het DOT interactiviteit van Netwerk Noord gaan onderzoekers, docenten, leraren in opleiding (lio’s) en leerlingen experimenteren met ICT-ondersteunde leeractiviteiten . Voert uw school tablets of iPads in? Bent u benieuwd welke leeractiviteiten met deze apparaten in uw lessen meerwaarde hebben? Dan kunt u deelnemen aan deze DOT. Francine Behnen (Bogerman) en Saskia Tuenter (Dollard college) lichten tijdens deze workshop de voorgenomen experimenten toe. U krijgt zicht op hoe u kunt bijdragen aan het onderzoek en wat dit u kan opleveren in uw lespraktijk. Contact: Francine Behnen, [email protected]

Bèta docentendag vrijdag 20 juni 2014 in Leeuwarden