Bestuurskrachtmonitor gemeente Leiderdorp Opgavenprofiel 9 juni 2008
Bestuurskrachtmonitor gemeente Leiderdorp Opgavenprofiel
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Inleiding Korte karakteristiek gemeente Leiderdorp Zorg en Welzijn Jeugd en Onderwijs Werk en Inkomen Kunst en Cultuur Sport en Spel Verkeer en Water Reiniging Wonen en Ondernemen Groen Bestuur en Burgerzaken Openbare orde en Veiligheid Grondontwikkeling Financiën, organisatie en bedrijfsvoering
Bijlage 1: Generieke en toekomstige opgaven
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
2 6 9 12 20 26 30 32 38 39 48 52 58 60 62 67
1
1
Inleiding
1.1
Achtergronden bestuurskrachtmeting
De gemeente Leiderdorp laat voor de eerste keer een onafhankelijke meting van haar bestuurskracht uitvoeren. Voor u ligt het opgavenprofiel van deze gemeente. Dit is de eerste van twee rapportages tijdens de bestuurskrachtmeting. In 2001 heeft de gemeente Leiderdorp de “Toekomstvisie Leiderdorp 2015. Leiderdorp, kloppend hart tussen stad en land” opgesteld. Toentertijd is het proces, en de uitkomst ervan, ook wel als een vorm van bestuurskrachtmeting aangeduid. Met de onderhavige bestuurskrachtmeting wil de gemeente Leiderdorp de vraag beantwoord krijgen hoe zij in staat is om zelfstandig, nu en in de komende vijftien jaar, haar opgaven daadkrachtig op te pakken. Daarnaast wil de gemeente een inschatting krijgen van de bestuurskracht in de regio en de bijdrage van Leiderdorp daaraan. De uitkomsten van de bestuurskrachtmeting kunnen aanknopingspunten bieden voor het versterken van de lokale bestuurskracht en voor de bestuurskracht van Leiderdorp in de regio. Het onderzoek wordt uitgevoerd aan de hand van de bestuurskrachtmonitor, een instrument om systematisch en geobjectiveerd de bestuurskracht in beeld te brengen. De bestuurskrachtmonitor is ontwikkeld door Van Naem & Partners en eerder toegepast bij alle gemeenten in de provincie Limburg en verschillende gemeenten in Zuid-Holland en Noord-Brabant. 1.2
Hoofdlijnen bestuurskrachtmonitor
Het begrip bestuurskracht is gedefinieerd als:
De mate waarin en de wijze waarop een gemeente in staat is zelfstandig met de beschikbare middelen en kwaliteiten (in ruime zin: bestuur, personeel, financiën, ruimte, enzovoorts) haar lokale taken en regionale opgaven te realiseren (en te blijven realiseren). Dit kan door eigen uitvoering, maar ook als partner in publieke en publiekprivate samenwerking. Doel is bij het realiseren van de opgaven aan te geven wat daarbij de sterke en zwakke punten zijn. Het gaat daarbij om de bestuurskracht van het totale gemeentelijke functioneren, inclusief de aspecten van besluitvormingsprocessen en in relatie tot burgers (bedrijven en instellingen) en in samenwerkingsverbanden.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
2
Uitgangspunt is, dat de bestuurskracht steeds wordt beoordeeld in het licht van de taken en ambities (opgaven) van de gemeente. De normen en criteria waaraan de bestuurskracht wordt afgemeten, zijn afkomstig van de provincie Zuid-Holland. De provincie heeft deze in 2001 vastgelegd in de nota 'Grensverkennend én Grensverleggend?'. Momenteel actualiseert de provincie deze normen en criteria. Als er wijzigingen zullen zijn in het normenkader, dan zullen deze worden meegenomen in de bestuurskrachtmeting van Leiderdorp. In de aanpak gaat aan het meten van de bestuurskracht het vaststellen van de opgaven vooraf. De bestuurskrachtmonitor bestaat daarom uit twee onderdelen: de opgavenbepaling (opgavenfase) en de beoordeling van de bestuurskracht (bestuurskrachtfase). In de paragrafen 1.3 en 1.5 worden beide onderdelen toegelicht. 1.3
Toelichting opgavenfase
In de opgavenfase van de bestuurskrachtmeting wordt vastgesteld wat de opgaven van de gemeente zijn, nu en in de nabije toekomst. Deze opgaven zijn allereerst ontleend aan de kenmerken van de gemeente: de sociale, fysieke, economische en culturele structuur. Daarnaast gelden de eigen (vastgestelde) ambities van de gemeente. Een selectie van opgaven die vanuit het rijks-, provinciaal en regionaal beleid op de gemeente afkomen, maakt de opgaven compleet. In de aanpak geldt als uitgangspunt, dat de opgaven feitelijk worden bepaald: voor alle opgaven geldt dat zij op enigerlei wijze moeten zijn vastgelegd en vastgesteld. Bij de opgaven wordt specifieke aandacht besteed aan het regionale of intergemeentelijke aspect van de opgave. Aangegeven wordt bijvoorbeeld waar Leiderdorp andere gemeenten in de regio ontmoet en welke bijdrage er van Leiderdorp in de samenwerking wordt gevraagd. Aan de hand van een vragenlijst is vastgesteld welke opgaven voor de gemeente van toepassing zijn. De beantwoording van de vragenlijst is doorgesproken met het ambtelijk management en met het college van burgemeester en wethouders. Het overzicht van de opgaven en bijbehorende activiteiten is overigens niet uitputtend, maar vormt wel een representatief beeld voor het gehele gemeentelijke functioneren. De gemeenteraad stelt het definitieve opgavenprofiel vast. De gemeente is immers in de eerste plaats een autonoom bestuur en bepaalt zelf welke opgaven en ambities zij wil realiseren.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
3
1.4
Weging van de opgaven
Bij iedere opgave is door de gemeente een indicatie gegeven voor de zwaarte daarvan. Dit komt voort uit de visie dat bij een beperkte opgave minder bestuurskracht nodig is dan bij een majeure opgave. De weging is indicatief. Dat wil zeggen, dat deze bedoeld is om een snelle indruk te geven van het gewicht van een opgave. In de tweede fase wordt voor elke opgave, ongeacht het gewicht, nagegaan of de gemeente deze adequaat invult. Het indicatieve karakter betekent ook dat de gewichten van een opgave tussen de verschillende thema’s niet vergeleken kunnen worden. Binnen een thema is een indicatieve vergelijking wel mogelijk. De weging van de zwaarte van de opgave bestaat uit drie factoren: -
-
-
Omvang: de grootte van de opgave, bijvoorbeeld uitgedrukt in benodigd budget, in te zetten personeelscapaciteit en ruimtelijk beslag. Waar dit van belang is, is in de tekst over de opgave te lezen welk aspect bepalend is in de weging. Complexiteit: de moeilijkheidsgraad van de opgave, bijvoorbeeld vanwege draagvlakproblemen, grote hoeveelheid betrokkenen, samenhang met andere opgaven of ruimtelijke beperkingen. Bestuurlijk gewicht: het belang dat (het bestuur van) de gemeente hecht aan een opgave of de omvang van de ambitie die (het bestuur van) de gemeente daaraan heeft opgehangen.
Er is een overlap in de definities. Dit is een gevolg van de samenhang tussen bijvoorbeeld het bestuurlijk gewicht en de omvang (is het bestuurlijk gewicht groot, dan is vaak sprake van een grote inzet van middelen). Bij iedere factor is de weging indicatief weergegeven op een vijfpuntsschaal met bolletjes. Een weging rechts van het midden geeft aan dat de omvang, de complexiteit of het bestuurlijk gewicht van meer dan normaal gewicht wordt geacht. Een indicatie links van het midden geeft het tegenovergestelde aan. 1.5
Toelichting bestuurskrachtfase
In de bestuurskrachtfase wordt in beeld gebracht hoe de gemeente invulling geeft en kan gaan geven aan de opgaven. Ook in deze fase wordt gewerkt met een vragenlijst waarvan de beantwoording wordt doorgesproken met het ambtelijk management en het college van burgemeester en wethouders.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
4
De onderzoekers vragen in deze fase ook relevante vertegenwoordigers van maatschappelijke partners, bedrijven en andere overheden naar hun ervaringen met de gemeente. Dit is een waardevolle aanvulling op de informatie die de gemeente verstrekt. De selectie van maatschappelijke en bestuurlijke partners vindt door de onderzoekers plaats aan de hand van het opgavenprofiel. Ook in de bestuurskrachtfase richt de informatieverzameling zich op feitelijke gegevens. Daarmee ontstaat een objectief beeld van het gemeentelijk functioneren. Dit beeld wordt vervolgens getoetst aan de normen en criteria van de provincie Zuid-Holland. Het rapport van deze tweede fase is het bestuurskrachtprofiel. Bij het rapporteren van de bevindingen wordt onderscheid gemaakt tussen vier rollen (de gemeente als bestuur, dienstverlener, participant in het openbaar bestuur en interne organisatie) en drie taakniveaus (strategisch, tactisch en operationeel). De rapportage over de bestuurskracht voorzien wij van aanbevelingen over de versterking van de bestuurskracht. Daarbij gaan wij niet alleen in op de nu geldende en op termijn voorziene taken en ambities, maar ook op de bestuurlijk-organisatorische ontwikkelingen en algemene trends op langere termijn. Het concept-bestuurskrachtprofiel wordt besproken met het college en de gemeenteraad. Anders dan het opgavenprofiel, bepaalt Van Naem & Partners de inhoud van het definitieve bestuurskrachtprofiel. 1.6
Leeswijzer
Dit opgavenprofiel is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt een korte karakteristiek van de gemeente Leiderdorp gegeven. In de hoofdstukken 3 tot en met 14 worden de gemeentelijke opgaven per programma uit de gemeentelijke programmabegroting beschreven. Hoofdstuk 15 beschrijft de gemeentelijke opgaven op het gebied van financiën, organisatie en bedrijfsvoering. Bijlage 1 geeft een overzicht van generieke en toekomstige opgaven.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
5
2
Korte karakteristiek gemeente Leiderdorp
De gemeente Leiderdorp ligt in de provincie Zuid-Holland, midden in de Randstad. De gemeente maakt deel uit van de regio Holland Rijnland en kent in Alkemade, Jacobswoude, Leiden, Rijnwoude, Teylingen en Zoeterwoude haar buurgemeenten. Cijfers gemeente Het gemeentelijke territorium bestaat voor 1.167 hectare uit land en voor 62 1 hectare uit water. Hierop wonen ruim 26.000 mensen. De bevolkingssamenstelling was per 1 januari 2008 als volgt: -
0-19 jaar: 20-64 jaar: 64 jaar en ouder: 75 jaar en ouder:
6.658 13.958 4.054 2 1.407 inwoners.
De totale beroepsbevolking van Leiderdorp bestond in de periode 2004-2006 3 uit 12.200 personen, waarvan er 11.300 werkten. In 2006 werkten in totaal 8.754 personen in Leiderdorp, waarvan 2.711 ‘Leiderdorpers’. Ruim 8.500 inwoners van Leiderdorp werkten in 2006 buiten 4 de eigen gemeente. Leiden is de gemeente die het grootste deel van de inkomende en uitgaande pendel van Leiderdorp voor haar rekening neemt. Naar sector gezien genereert de gezondheidszorg de meeste werkgelegenheid (circa 40% van de werkgelegenheid). Daarnaast zijn de sectoren handel (in het bijzonder de detailhandel), welzijnszorg en zakelijke dienstverlening belangrijk. Leiderdorp telt drie bedrijventerreinen. Dit zijn: De Baanderij (24 hectare, voornamelijk grootschalige detailhandel), De Lage Zijde (6 hectare) en Elisabethhof (24 hectare, met onder andere Meubelplein Leiderdorp en het Rijnland Ziekenhuis). Hiernaast zijn twee bedrijventerreinen in ontwikkeling als onderdeel van het W4-project. Dit zijn Vierzicht en Bospoort.
1
Bron: www.leiderdorp.nl. Cijfers per 1 januari 2008.
2
Bron: www.leiderdorp.nl. Cijfers per 1 januari 2008.
3
Bron: www.cbs.nl.
4
Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland (BRZ).
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
6
Positie, ambities en opgaven De gemeente Leiderdorp beschrijft haar eigen positie als een positie ‘tussen stad en land’. Aan de westzijde van de gemeente ligt Leiden, de rest van de gemeente grenst aan het Groene Hart. Leiderdorp wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een breed aanbod aan voorzieningen, zoals winkels, sportvoorzieningen en verenigingen, maar ook de aanwezigheid van een breed scala van onderwijs- en zorgvoorzieningen (waaronder een ziekenhuis) en culturele instellingen. Daarnaast kunnen de goede vestigingsmogelijkheden voor bedrijven worden genoemd, een belangrijke kwaliteit die samenhangt met de ligging aan de A4, een goede verbinding met Amsterdam, Schiphol, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Anderzijds wordt Leiderdorp gekenmerkt door de prachtige ligging in een groene omgeving met verschillende recreatiemogelijkheden, de veelal ruime opzet van de woonwijken en de aanwezigheid van het vele openbare groen en de verbindingen daartussen. Door haar ligging aan de rand van het Groene Hart, de nabijheid van waterwegen en meren (Kaag, Braassem) en de aanwezigheid van een jachthaven aan de Does (Doeshaven) biedt Leiderdorp haar inwoners en bezoekers een behoorlijk aantal mogelijkheden op het terrein van recreatie en toerisme. De “Toekomstvisie Leiderdorp 2015” van 2001 heeft als motto ‘Leiderdorp, kloppend hart tussen stad en land’. De gemeente wil de sterke punten van het ‘stad-zijn’ en het ‘land-zijn’ vasthouden en waar mogelijk verder versterken. De toekomstvisie bepaalt de koers van de gemeente Leiderdorp. Veel van de gemeentelijke opgaven vloeien voort uit de toekomstvisie. De gemeente ziet het als belangrijke opgaven om het Groene Hart (de polders) te beschermen, de gemeenschapszin en het voorzieningenniveau te behouden en gepaste woningen aan te kunnen bieden aan starters en senioren. Er wordt bijvoorbeeld hard gewerkt aan een levendig dorpscentrum in het gebied tussen de winkelcentra Winkelhof en Santhorst. Een centrum waar wonen, winkelen, werken en recreëren samenkomen. Op die manier wil het bestuur het woon- en leefklimaat verder verbeteren en een gemeenschap creëren waarin mensen zich met elkaar verbonden voelen. Sommige gemeentelijke opgaven houden juist verband met de minder positieve kanten van het stad-zijn (en de stedelijke omgeving). De gemeente heeft bijvoorbeeld opgaven op het gebied van de werkgelegenheid, WWB, taalachterstanden en herstructurering. Daarnaast ondervindt Leiderdorp problemen op het gebied van bereikbaarheid en verkeersdoorstroming. Dit laatste komt onder meer nadrukkelijk tot uiting in het W4-project.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
7
Het W4-project is voor Leiderdorp van groot belang. Het project dient ter verbetering van de gemeentelijke bereikbaarheid en de doorstroming van de Rijksweg A4, en biedt tegelijkertijd mogelijkheden om de leefbaarheid, woonomgeving en het economisch potentieel van het omliggende gebied sterk te verbeteren (zie verder hoofdstuk 14. Grondontwikkeling). Ook hieraan wordt door Leiderdorp hard gewerkt. Verder heeft de genoemde bevolkingssamenstelling invloed op het opgavenprofiel van Leiderdorp. De aanwezigheid van grote groepen jongeren en ouderen klinkt door in het gemeentelijk beleid en de gemeentelijke opgaven. De gemeente Leiderdorp beschouwt de samenwerking met andere gemeenten in de regio als een belangrijk instrument bij het realiseren van haar ambitie en opgaven. Vaak zijn haar opgaven namelijk grensoverschrijdend. Leiderdorp besteedt dan ook veel aandacht aan de samenwerking met anderen en participeert actief en kritisch in verschillende samenwerkingsverbanden, zoals Holland Rijnland en de Oude Rijnzone. Leiderdorp is van mening met deze inzet op samenwerking haar zelfstandigheid te kunnen behouden en verder te versterken. Andersom heeft de gemeente Leiderdorp de regio, en de gemeenten daarin, natuurlijk daadwerkelijk wat te bieden. Het aanpakken van de strategische, regionale problemen vraagt namelijk ook steeds om een lokale inzet en uitwerking. Dit doet Leiderdorp actief. De opgaven op het gebied van de lokale en regionale bereikbaarheid (zie pp. 35-36 van dit opgavenprofiel) en het W4-project (zie pp. 59-60) zijn duidelijke voorbeelden van opgaven die zowel een lokale als een regionale inzet vergen.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
8
3
Zorg en Welzijn
In de hoofdstukken 3 tot en met 14 komende de opgaven van Leiderdorp aan de orde. Deze zijn geclusterd naar de programma’s zoals Leiderdorp die onder meer in haar programmabegroting onderscheidt. Het eerste programma betreft Zorg en Welzijn. Op dit gebied spelen verschillende ontwikkelingen. In algemene zin zal door de (toekomstige) vergrijzing van de Leiderdorpse bevolking de vraag naar voorzieningen toenemen. Dit heeft zijn weerslag op onder andere het lokaal gezondheidsbeleid en de Wmo die door de gemeente dienen te worden uitgevoerd. De gemeente is in het kader van de Wet collectieve preventie volksgezondheid (Wcpv) verantwoordelijk voor het voeren van een lokaal gezondheidsbeleid, met als doel het op peil houden of verbeteren van de gezondheidssituatie van haar burgers. Zij dient op dit gebied iedere vier jaar (nieuwe) doelstellingen te formuleren. Hiernaast speelt de verdere ontwikkeling en invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo op een negental prestatievelden. Een vraagstuk hierbij is hoe de Wmo betaalbaar en kwalitatief goed uitvoerbaar te houden, mede onder invloed van de (toekomstige) vergrijzing. Met de komst van de Wmo wordt ook een nieuwe impuls aan de vrijwilligersen mantelzorgondersteuning gegeven. Voor het programma Zorg en Welzijn heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Voeren lokaal gezondheidsbeleid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○●○○○ ○●○○○
Voeren lokaal gezondheidsbeleid In de Wcpv is vastgesteld dat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor een gezondheidsbeleid, met als doel het op peil houden of verbeteren van de gezondheidssituatie van de burgers. De gemeente Leiderdorp heeft in maart 2008 haar nieuwe “Nota lokaal gezondheidsbeleid 2008-2012” vastgesteld. In deze nota zijn zes aandachtsgebieden van het lokaal gezondheidsbeleid benoemd. Voor deze aandachtsgebieden zijn doelstellingen en actiepunten geformuleerd. Jaarlijks wordt een plan van aanpak gemaakt voor het uitvoeren van de actiepunten. Leiderdorp geeft aan dat voor de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid geen extra budget beschikbaar is.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
9
De gemeente vervult op dit terrein vooral de rol van regievoerder. De GGD is een andere belangrijke instantie. Hiernaast zijn nog veel andere organisaties betrokken bij de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid, zoals de GGZ, Stichting Pluspunt, Thuiszorg Groot Rijnland, het Maatschappelijk Werk, het Stichting Sociaal Cultureel Werk, Bureau Jeugdzorg, Brijder Verslavingszorg, (basis)scholen, sportverenigingen, huisartsen en het ziekenhuis. Verder ontwikkelen en invoeren Wmo Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Verder ontwikkelen en invoeren Wmo Bij de invoering van de Wmo is de gemeente verantwoordelijk voor het voeren van een integraal beleid, dat gericht is op het versterken van de maatschappelijke participatie van inwoners, het vergroten van hun zelfstandigheid en het versterken van sociale verbanden. In het kader van deze opgave ontwikkelt de gemeente Leiderdorp een “Wmobeleidsnota 2008-2012”. Deze wordt in september 2008 door de raad vastgesteld. In de beleidsnota geeft de gemeente aan op welke wijze zij een bijdrage levert op de negen Wmo-prestatievelden. De negen Wmo-prestatievelden zijn: 1) 2) 3) 4) 5)
6)
7) 8) 9)
het bevorderen van de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering van het bieden van psychosociale hulp bij rampen het bevorderen van verslavingsbeleid.
Om de Wmo ook op langere termijn betaalbaar, beheersbaar en uitvoerbaar te houden, ontwikkelt de gemeente ook nieuwe beleidsvoorstellen voor de individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning. Deze voorstellen dienen te worden bestendigd in de verordening en het handboek. De verordening wordt in het laatste kwartaal 2008 geëvalueerd en aangepast.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
10
Hierbij dient de gemeente ook te regelen op welke wijze de indicatiestelling, om in aanmerking te komen voor een (gesubsidieerde) voorziening vanuit de Wmo, wordt georganiseerd. De Wmo beslaat een groot deel van de gemeentelijke begroting. De openeindfinanciering van de voorzieningen brengt gezien de demografische gegevens van Leiderdorp een financieel risico met zich mee. Daarnaast is het een complexe opgave, die veel beleidsterreinen beslaat.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
11
4
Jeugd en Onderwijs
Op het gebied van Jeugd en Onderwijs spelen eveneens verschillende belangrijke ontwikkelingen. Ten eerste heeft Leiderdorp op dit terrein te maken met enkele wettelijke verplichtingen. De gemeente heeft te maken met de wettelijke verplichting een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) te realiseren, en het Elektronisch Kinddossier (EKD) en de Verwijsindex Risicojongeren (VIR) in te voeren. Daarnaast is Leiderdorp bij wet verplicht om te voorzien in huisvesting (hoofd- en nevenvestigingen) van scholen op haar grondgebied. Op het gebied van onderwijs is sprake van een tendens van het ontwikkelen van brede scholen, een gewijzigde bestuurlijke relatie tussen gemeenten en schoolbesturen en hebben de gemeenten een rol in de aanpak van onderwijsachterstanden. Bij bovengenoemde zaken is de samenwerking tussen de gemeente en lokale en (zeker ook) regionale partners essentieel. Zo werkt Leiderdorp bijvoorbeeld samen met de regiogemeenten, die gebundeld zijn in het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland. Gezamenlijk wordt de leerplichtwet en de RMC-functie (opsporen en hulp bieden aan voortijdig schoolverlaters) vormgegeven en worden overlegvormen geformeerd om lokaal overstijgende problemen op dit punt aan te pakken. Ook met de schoolbesturen wordt overlegd. De gemeente Leiderdorp heeft haar jeugdigen tot een van de speerpunten van beleid benoemd en stimuleert jongerenparticipatie stimuleren. Met het stimuleren van participatie heeft de gemeente onder meer tot doel de binding van jongeren met elkaar, de omgeving en de gemeente te versterken. Dit acht de gemeente onder meer van belang, omdat driekwart van de inwoners niet in Leiderdorp is geboren en daardoor weinig binding met de eigen woonplaats heeft. Probleem hierbij is dat sommige groepen jeugdigen moeilijk bereikbaar zijn. Voor het programma Jeugd en Onderwijs heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Realiseren (sluitende) ketenaanpak/vormgeven preventief jeugdbeleid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Realiseren (sluitende) ketenaanpak/vormgeven preventief jeugdbeleid Op lokaal niveau is een groot aanbod op het gebied van zorg voor jeugdigen aanwezig. Het is echter onduidelijk of deze zorg sluitend is en goed op elkaar is afgestemd. De gemeente Leiderdorp vindt het van belang dat de lokale ketens goed ‘werken’ om de instrumenten die nu op regionaal niveau worden ontwikkeld – CJG, EKD en VIR – goed te laten functioneren.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
12
Om haar regiefunctie voor de ketenaanpak te verstevigen gaat Leiderdorp in 2008 de kwaliteit en effectiviteit van de huidige ketens die gericht zijn op preventief jeugdbeleid onderzoeken. Dit onderzoek dient uit te monden in een uitvoeringsplan waarmee de gemeente als regisseur met diverse ketenpartners vanaf 2009 de ketenaanpak gaat verstevigen. De wettelijke verplichting van het hebben van een CJG gaat in per 2012. Het EKD wordt per 2009 wettelijk verplicht, evenals de VIR. Omdat er met bovengemeentelijke instellingen afspraken gemaakt moeten worden, pakt Leiderdorp dit regionaal op met andere gemeenten in Hollands Midden (middels de Regionale Dienst Openbare Gezondheidszorg (RDOG) Hollands Midden). In de tweede helft van 2008 wordt de projectomschrijving en planvormingsfase voor een CJG in Leiderdorp vormgegeven. Ook wil de gemeente meer zicht op de uitvoering van de vijf gemeentelijke functies ten aanzien van het preventief jeugdbeleid van de Wmo (neergelegd in prestatieveld 2). Hiertoe wil zij het huidige lokale ‘netwerk jeugd en veiligheid’ verbreden naar een overleg waarin ook ketenpartners vanuit de zorg betrokken worden en op casusniveau over jongeren wordt gesproken. Aanbieden voorzieningen vrijetijdsbesteding jeugd Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○○○●
Aanbieden voorzieningen vrijetijdsbesteding jeugd Vrijetijdsbesteding biedt ontwikkelingsmogelijkheden voor jongeren. De gemeenteraad van Leiderdorp heeft jeugd en vrijetijdsbesteding als prioriteit aangemerkt. Uit onderzoek (door jongeren zelf vastgesteld) blijkt dat in Leiderdorp (te) weinig vrijetijdsvoorzieningen voor jeugdigen tussen de 12 en 18 jaar zijn. Leiderdorp heeft de doelstelling haar jongeren genoeg voorzieningen te bieden voor een zinvolle vrijetijdsbesteding dichtbij huis. Het gaat hierbij om een breed aanbod van vrijetijdsvoorzieningen (zowel binnen- als buitenactiviteiten) die doelgroepoverstijgend zijn. Om dit te realiseren onderneemt de gemeente verschillende activiteiten. Zij is bezig onder andere drie extra JongerenOntmoetingsPlekken (JOP’s) te creëren. Dit vergt van de gemeente overleg en afstemming met de inwoners rond beoogde JOP-locaties. Daarnaast voert Leiderdorp in 2008 een haalbaarheidsonderzoek uit naar een jongerencentrum (voor jongeren vanaf 16 jaar) in de gemeente. De gemeente gaat hiermee na in welke accommodatie dat mogelijk is, aan welke eisen de accommodatie moet voldoen, in welke omgeving qua minimale overlast de accommodatie zou moeten ‘staan’ en of het financieel haalbaar is ten opzichte van de gemeentelijke begroting. Het jongerencentrum zou dan in 2009-2010 gerealiseerd moeten worden.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
13
Als laatste organiseert de gemeente als pilotproject maandelijkse disco’s. Uit de jongerenenquête (april 2007) is naar voren gekomen dat jongeren onder andere behoefte hebben aan disco’s. Vooruitlopend op een eventueel te realiseren jongerencentrum is de frequentie van disco’s (tijdelijk) verhoogd. Als deze extra disco aanslaat dan wil de gemeente deze disco’s integreren in het totale jongerenwerk. Bevorderen van jeugdparticipatie Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○●○○○ ○○○●○
Bevorderen van jeugdparticipatie Bij jeugdparticipatie gaat het erom dat jongeren deelnemen aan activiteiten en participeren in het beleidsproces. De participatie in het beleidsproces is in de gemeente Leiderdorp opgestart vanaf 2007 en dient nu een structureel onderdeel van het jeugdbeleid te worden. Daarnaast heeft de gemeente de doelstelling zoveel mogelijk belemmeringen voor jongeren om deel te kunnen nemen aan sport- en bewegingsactiviteiten en culturele activiteiten terugdringen. Om dit te realiseren voert de gemeente ten eerste een zogenaamd mediapodium uit, waarmee jongeren de mogelijkheid wordt geboden beleidskwesties onder de aandacht te brengen. Dit mediapodium bestaat uit een aantal onderdelen, namelijk een jongerenwebsite, elke week twee uur een radioprogramma voor en door jongeren bij de lokale omroep (Unity fm) en een jongerenpagina in het Leiderdorps Weekblad. Het mediapodium is uitbesteed aan Rudeboymedia en eind 2007 van start gegaan. 2008 vormt het pilotjaar waarna er een evaluatie plaatsvindt. Aan de hand hiervan wordt besloten of het mediapodium een structureel vervolg krijgt. Daarnaast voert Leiderdorp elke vier jaar een jongerenpeiling uit. In 2007 is steekproefgewijs een enquête onder jongeren tussen de 12 en 18 jaar verspreid. De GGD heeft de enquête uitgevoerd en de uitkomsten ervan geanalyseerd. De uitkomsten van de peiling zijn meegenomen in de “Actienotitie Jeugd, vrijetijdsbesteding en participatie 2007-2011”. De hierin genoemde acties worden de komende jaren uitgevoerd. In 2011 zal een nieuwe peiling plaatsvinden.
Realiseren aanbod VVE Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○○●○○ ○●○○○
Realiseren aanbod VVE Leerlingen die het onderwijs met een taalachterstand betreden, lopen deze zonder specifieke maatregelen nauwelijks in. Het gevolg is dat zij doorstromen naar lagere vormen van voortgezet onderwijs, relatief vaker uitvallen en moeite hebben op de arbeidsmarkt. In Leiderdorp zijn de achterstandsleerlingen geconcentreerd op twee basisscholen, beide in dezelfde wijk. In deze wijk bevinden zich de meeste (goedkope) sociale huurwoningen en de meeste niet-westerse allochtone gezinnen.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
14
Het bereiken van deze leerlingen in de peuterleeftijd blijkt problematisch. Daardoor blijft het bereik achter bij de doelstellingen. In 2007 heeft de gemeente – in navolging van het rijk – een ambitieuze en aangescherpte bereikbaarheidsdoelstelling geformuleerd (80% van de achterstandsleerlingen in de leeftijd 2 tot 6 jaar; zo’n 20 tot 30 kinderen in Leiderdorp). Een en ander is vastgelegd in het “Onderwijsachterstandenbeleid 2007-2010” en de nota “Peuterspeelzaalwerk 2007-2012”. Sinds 2003/2004 is in Leiderdorp gestart met drie VVE-peuterspeelzalen. De drie peuterspeelzalen liggen alle in de wijk waar de doelgroep het ruimst vertegenwoordigd is. De huidige VVE-periode loopt tot 2010, maar krijgt daarna ongetwijfeld een vervolg. In Leiderdorp is sinds 2004 de Taalklas, een gezamenlijk initiatief van het openbaar en het protestants-christelijke basisonderwijs, gestart. De Taalklas is bestemd voor 4-jarige allochtone leerlingen van twee in dezelfde wijk gelegen basisscholen, die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheersen. Met taalgerichte programma’s wordt gewerkt aan de vermindering van deze taalachterstanden. In 2008 is de omvang van de doelgroep sterk teruggelopen. Dit heeft bij de betrokken scholen de vraag opgeroepen of het voortzetten van de Taalklas nog wel (financieel) haalbaar is. De gemeente verzamelt momenteel relevante gegevens en kijkt naar mogelijke oorzaken. Als laatste zijn in 2007 met het Consultatiebureau en de Stichting Kinderopvang Leiderdorp (SKL) afspraken gemaakt over signalering en actieve doorverwijzing van kinderen met een taalachterstand. Doel is het bereik in de leeftijdsgroep 2 tot 4 jaar te vergroten. Vormgeving Lokale Educatieve Agenda Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○○●○○ ○●○○○
Vormgeving Lokale Educatieve Agenda De bestuurlijke verhoudingen tussen de gemeenten en het onderwijs zijn ingrijpend gewijzigd. Als gevolg van de door het rijk ingezette decentralisatie is een reeks van taken en verantwoordelijkheden bij de gemeenten neergelegd. De bijbehorende middelen ontbreken vaak. Ook kennen scholen meer zelfstandigheid. Op basis van gelijkwaardigheid moeten partijen in goed overleg tot afspraken komen over activiteiten en verantwoordelijkheden en de inzet van de schaarse middelen. In de “Startnotitie Lokale Educatieve Agenda” van 2007 hebben de gemeente en de scholen de doelstelling opgenomen om te komen tot een gezamenlijke educatieve agenda voor de middellange termijn. Hierin worden de verantwoordelijkheden helder belegd en worden concrete (bindende) afspraken gemaakt over de uitvoering en informatievoorziening. De gemeente heeft vooral de taak te regisseren, ondersteunen en faciliteren.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
15
De gemeente heeft haar standpunt inmiddels verwoord en wacht nu op de reactie van de scholen. Medio april 2008 heeft de formele startbijeenkomst plaatsgevonden. Realiseren aanpak schoolverzuim en voortijdige schooluitval Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○●○ ○○○●○
Realiseren aanpak schoolverzuim en voortijdige schooluitval Leiderdorp heeft een gemiddeld aantal schoolverzuimers, maar in vergelijking met andere regiogemeenten een groot aantal voortijdig schoolverlaters (leerlingen tussen de 18 en 23 jaar die nog geen kwalificatie hebben gehaald), en dan met name signaalverzuimers (jeugdigen die door problemen niet naar school kunnen). Voortijdige schoolverlaters gaan vaak ongekwalificeerd werk doen. Het gevaar is dat deze jongeren, als zij geen goedkope arbeidskracht meer kunnen leveren, later in ‘de uitkering’ komen. De gemeente heeft op lokaal niveau en met de regiogemeenten voortijdig schoolverlaten tot prioriteit van beleid gemaakt. In 2005 is een regionaal jongerenloket van start gegaan waar alle jongeren uit de Leidse regio terecht kunnen voor werk en leertrajecten. Sinds 2006 is de administratie en controle van de leerplicht uitbesteed aan het Regionaal Bureau Leerplicht (RBL). Dit bureau is een onderdeel van Holland Rijnland. De Holland Rijnland-gemeenten betalen de kosten van de inzet door het RBL en sturen het bureau aan. Verder dient de gemeente maandelijks de GBA-gegevens te leveren op basis waarvan het RBL de schooluitval kan controleren. Verder zijn sinds 2006 een regionale werkgroep voortijdig schoolverlaten en sinds 2007 ook een regionale regiegroep actief.
Realiseren en onderhouden schoolgebouwen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○○●○
Realiseren en onderhouden schoolgebouwen De gemeente Leiderdorp heeft als wettelijke taak het onderhouden en realiseren (nieuwbouw en uitbreiding) van schoolgebouwen. Het onderhoud vindt plaats aan de hand van een meerjarenonderhoudsplanning die tweejaarlijks wordt geactualiseerd. Het onderhoud levert budgettair en kwalitatief geen problemen op, het realiseren van nieuwbouw en uitbreidingen wel.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
16
In Leiderdorp worden momenteel één school voor het voortgezet onderwijs (Visser ’t Hooftlyceum) en twee basisscholen (Koningin Julianaschool en Willem de Zwijgerschool) uitgebreid. In alledrie de gevallen is al in een vroeg stadium het bouwheerschap aan het schoolbestuur overgedragen. De nevenvestiging voor VSO-ZMOK (zie ook de opgave ‘Realiseren aanbod voortgezet speciaal onderwijs’, verder hieronder in dit programma) groeit en wordt uitgebreid binnen een gemeentelijke multifunctionele accommodatie. Daarnaast ontwikkelt de gemeente momenteel twee Brede Scholen (zie de opgave ‘Realiseren twee brede scholen’, in dit programma verder hieronder). De uitbreiding van de Koningin Julianaschool is in april 2008 in gebruik genomen. De bouw van de uitbreiding van de Willem de Zwijgerschool start in september 2008 en wordt in augustus 2009 afgerond. De noodhuisvesting wordt in augustus 2008 geplaatst. Realiseren twee brede scholen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Realiseren twee brede scholen Het rijk en de provincie stimuleren de ontwikkeling van brede scholen, omdat ze vaak worden gezien als oplossing van een reeks van problemen, variërend van achterstanden tot opvang. Combinaties van onderwijshuisvesting met bijvoorbeeld opvang- en zorgfuncties worden onvoldoende benut. Ook Leiderdorp voelt dit zo. Leiderdorp gaat bij de (ver)bouw van scholen zoveel mogelijk uit van multifunctioneel en flexibel gebruik. Een en ander is vastgelegd in de “Nota Onderwijs in Beweging” van 2001 en de “Startnotitie Brede School in Leiderdorp” van 2003. Momenteel ontwikkelt de gemeente twee brede scholen: de Brede School West en de Brede School Oude Dorp. Bij de Brede School West gaat het om het vervangen van drie basisscholen die alle 40 jaar of ouder zijn. Hierover heeft de gemeenteraad in februari 2007 een amendement aangenomen. Het project bevindt zich momenteel aan het einde van de definitiefase. Het afstemmen tussen de drie scholen en het interactieve proces dat de gemeente doorloopt met de directe omgeving van de nieuwe schoollocatie zorgt volgens de gemeente voor wat vertraging. Bij de Brede School Oude Dorp gaat het om het bouwen van een multifunctionele accommodatie waarin zijn gehuisvest een basisschool, een kinderopvang (naschoolse en dagopvang) en een welzijnsruimte. De betrokken school is nu gehuisvest in een verouderd pand dat vervangen moet worden. De gemeente is door de projectorganisatie als bouwheer aangewezen en bekostigt het gebouw. Momenteel wordt hiervoor een bouwlocatie aan de Kastanjelaan onderzocht.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
17
Het project Brede School Oude Dorp is sinds 2005 gereed tot en met de bouwvergunningsfase. Op de bouwvergunning zijn bezwaren gekomen in verband met fijnstof (de beoogde locatie ligt binnen 100 meter van de Rijksweg A4). Deze procedures lopen nog. Daarnaast is momenteel een onderzoek gaande naar alternatieve locaties binnen hetzelfde gebied. Besluitvorming hierover zal in de eerste helft van 2008 plaatsvinden. Realiseren aanbod voortgezet speciaal onderwijs Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Realiseren aanbod voortgezet speciaal onderwijs In de regio Holland Rijnland worden speciale onderwijsinstellingen als regionale voorzieningen gezien. Door de gemeenten zijn (binnen het Regionaal Expertise Centrum (REC)) afspraken gemaakt over het instandhouden van de zogenaamde cluster-4 onderwijsinstellingen (instellingen voor voortgezet speciaal onderwijs) en het tegengaan van de wachtlijsten. In regioverband zijn afspraken gemaakt tussen het REC (namens de gemeenten) en het schoolbestuur over een groeiscenario en de wijze waarop de gemeenten dit faciliteren. De gemeenten faciliteren door het schoolbestuur tegemoet te komen in de bekostiging van de groei en de materiële instandhouding van de nevenvestigingen. Leiderdorp heeft een nevenvestiging voor VSO-ZMOK die momenteel wordt uitgebreid tot de maximale capaciteit. In Teijlingen en Leiden zijn twee nieuwe nevenvestigingen van start gegaan. In Oegstgeest vindt momenteel uitbreiding van de vestiging plaats.
Bewaken kwaliteit kinderopvang en peuterspeelzaalwerk Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○●○○○ ○●○○○
Bewaken kwaliteit kinderopvang en peuterspeelzaalwerk De gemeente Leiderdorp bewaakt de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk door middel van het houden van toezicht en handhaving. Het gaat hierbij om uitvoering van de “Wet Kinderopvang” en de daarvan afgeleide gemeentelijke verordening. De uitvoering is uitbesteed aan de GGD. De GGD inspecteert minimaal jaarlijks de kinderopvanglocaties in de gemeente. Dit wordt ingekocht via een zogenaamd inspectiearrangement. Op basis van de door de GGD geleverde gegevens maakt de gemeente het jaarverslag kinderopvang (jaarlijks voor 1 juli). Hiernaast is de gemeente verplicht een register van kinderopvangcentra binnen de gemeente bij te houden. Alleen de opvang van geregistreerde centra komt in aanmerking voor financiële tegemoetkoming van het rijk, de werkgever of de gemeente. Aan het register zijn weer de inspectierapportages gekoppeld.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
18
Leerlingenvervoer Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○●○○○ ○●○○○
Leerlingenvervoer Uitgaande van de onderwijswetgeving is de gemeente verplicht bij bepaalde onderwijsvormen en voor bepaalde doelgroepen/leeftijden het vervoer van en naar de onderwijsinstelling te regelen of te vergoeden. Dit is verder vastgelegd in de “gemeentelijke verordening leerlingenvervoer” van 2005. Het gaat hierbij jaarlijks om circa 120-130 leerlingen. Leiderdorp heeft de doelstelling het leerlingenvervoer zo efficiënt en optimaal mogelijk uit te voeren. De aanvragen voor het leerlingenvervoer worden afgehandeld en getoetst aan de verordening leerlingenvervoer. Het daadwerkelijke vervoer van de leerlingen is door de gemeente uitbesteed.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
19
5
Werk en Inkomen
De gemeente is regievoerder op het gebied van de lokale arbeidsmarkt. Vraag (werkgevers) en aanbod (werknemers) dienen bij elkaar gebracht te worden. De gemeente Leiderdorp heeft daarbij aanmerkelijk (financieel) belang doordat zij bijstandsgerechtigden aan het werk wil/moet krijgen. De gemeentelijke doelstelling is dan ook: meer werkgelegenheid, minder uitkeringsgerechtigden. De gemeente Leiderdorp onderscheidt de volgende ontwikkelingen binnen het programma Werk en Inkomen. Er is sprake van een vergrijzing en ontgroening van de arbeidsmarkt. Daarnaast geldt voor Leiderdorp dat een groot deel van de werkzoekenden in de gemeente laagopgeleid is. Voor deze groep mensen is het werkgelegenheidsaanbod niet groot genoeg, waardoor zij moeilijk aan werk komen. Ruimte voor bedrijvigheid is schaars en bedrijventerreinen zijn aan het verouderen. Verder zijn in het bestuursakkoord “Samen aan de Slag. Bestuursakkoord rijk en gemeenten” tussen rijk en gemeenten afspraken gemaakt over een groot aantal zaken. Op het gebied van participatie, werk en inkomen (“Deelakkoord Participatie SZW – VNG”) zijn dat onder meer: -
75.ooo mensen uit de uitkering 25.000 niet-uitkeringsgerechtigden aan het werk bestrijden van de armoede stimuleren ondernemersschap.
In dit kader worden ook voorbereidingen getroffen om de budgetten voor reintegratie en participatie te ontschotten en te bundelen in een participatiefonds. Het voldoen aan de afspraken vraagt van de Nederlandse gemeenten grote inspanningen. Op het gebied van inburgering is sprake van nieuwe wet- en regelgeving. Zo heeft Leiderdorp een taak in de uitvoering van de pardonregeling De uitvoering van taken op het gebied van de Wet werk en bijstand (WWB) en Wet sociale werkvoorziening (Wsw), en het creëren van werkgelegenheid vragen van Leiderdorp veel samenwerking met andere gemeenten en met werkgevers in de regio.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
20
Voor het programma Werk en Inkomen heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Uitvoeren Re-integratievisie 2007-2010 Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Uitvoeren Re-integratievisie 2007-2010 In 2007 is de “Re-integratievisie 2007-2010. Investeren in mensen” door de gemeente vastgesteld. De visie wordt nu via een uitvoeringsprogramma uitgerold. Leiderdorp en Leiden hebben nagenoeg dezelfde visie en hebben samen één uitvoeringsorganisatie. Het duidelijke accentverschil zit erin dat Leiderdorp het principe Work First voorstaat. De gemeente Leiderdorp staat Work First voor en wil dit onder andere bereiken door verplichte deelname in een werkatelier van nieuwe klanten en zo snel mogelijk ook voor de bestaande klanten. Deze activiteit is per juli 2007 van start gegaan. In 2008 moeten in samenwerking met Leiden de re-integratietrajecten worden aanbesteed en in de loop van 2008 moet het ESF project 55+ zijn gestart en geïmplementeerd. De opgave heeft een zwaar gewicht, omdat Leiderdorp ten opzichte van het landelijk gemiddelde een groot uitkeringsbestand heeft. De gemeente heeft een grote harde kern uitkeringsgerechtigden (vaak ouder dat 45 jaar) en komt fors tekort op het I-deel van het WWB-budget. Daarnaast vraagt de opgave om veel en intensieve (bestuurlijke) afstemming met de gemeente Leiden, onder meer vanwege het verschil van inzicht betreffende Work First. Verder is Leiderdorp van mening dat zowel op lokaal als op regionaal niveau een visie ontwikkeld moet worden op de wijze waarop vraag en aanbod beter op elkaar kunnen worden afgestemd. In de “Re-integratievisie 2007-2010. Investeren in mensen” zijn hiervoor ambities vastgelegd. Men wil komen tot een arbeidsmarktbewerkingsplan voor de regio Holland Rijnland.
Opzetten participatiefonds (in regionaal verband) Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Opzetten participatiefonds (in regionaal verband) Het kabinet heeft het voornemen om de gemeentelijke middelen voor reintegratie (WWB-werkdeel), inburgeringbudgetten (Rijksbijdrage Inburgering) en middelen voor volwasseneneducatie (Rijksbijdrage Educatie) te bundelen in een participatiefonds. De voorgestelde ontschotting van de budgetten voor re-integratie, inburgering en educatie van volwassenen zal de gemeente Leiderdorp dwingen tot een integrale aanpak op lokaal en regionaal niveau. Het gaat om grote budgetten waarover afspraken moeten worden gemaakt.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
21
Het participatiefonds moet per 1 januari 2009 van start gaan. Leiderdorp zal dit jaar beleid en een implementatieplan aangaande het participatiefonds moeten ontwikkelen. Samenwerking Leiden – Leiderdorp WWB Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Samenwerking Leiden – Leiderdorp WWB De gemeenten Leiden en Leiderdorp werken op basis van een lichte gemeenschappelijke regeling (2007) samen voor wat betreft de afstemming en uitvoering van de WWB. Er is één uitvoeringsorganisatie in Leiden. Beide gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het beleid, maar werken tijdens de beleidsontwikkeling nauw samen. Er is de wens tot optimale afstemming en eenduidigheid (harmonisatie) van beleid. Met betrekking tot de samenwerking is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten voor drie jaar met werkafspraken en prestatie-indicatoren. Leiden levert de beleidsproducten, waarbij beïnvloeding door Leiderdorp heeft plaatsgevonden. De doelstelling van Leiderdorp is hierbij om met behoud van lokale identiteit in de dienstverlening naar burgers, zoveel mogelijk samen te werken om efficiency te bevorderen, de kwetsbaarheid op te heffen en dienstverlening zo optimaal mogelijk te laten zijn. Aandacht voor het functioneren van het instrument hiervoor, de samenwerking met Leiden, is door de gemeente Leiderdorp vanwege de recente inwerkingtreding van de lichte GR als een aparte opgave benoemd. De gemeente Leiderdorp heeft gepland om per juni 2008 over een nieuwe WWB-verordening te beschikken. Hiermee hoopt zij met meer slagkracht en efficiency de uitvoering van de WWB (en Ioaw en Ioaz) ter hand te kunnen nemen. Deze opgave wordt opgepakt in samenwerking en afstemming met de gemeente Leiden. De drie verordeningen Toeslagen en handhaving, Maatregelen en Reintegratie, die samen de WWB-verordening vormen, zijn geëvalueerd. Er heeft een inventarisatie van praktijkervaringen en een kaderstellende discussie met cliëntenraden en gemeenteraden plaatsgevonden, als input voor nieuwe afgeslankte verordeningen op hoofdlijnen met daaronder beleidsregels. Uiteindelijk beslist elke gemeenteraad afzonderlijk over de verordening. Leiderdorp streeft, indien mogelijk, naar eenduidig uitvoeringsbeleid.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
22
Uitvoeren Wsw Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○○● ○○○●○
Uitvoeren Wsw Ruim 130 Leiderdorpers zijn aangewezen op een vorm van beschut werken. Dit zijn er relatief veel in vergelijking met gemeenten van een vergelijkbare omvang als Leiderdorp. Voor deze mensen moeten werk en werkplaatsen worden geboden. De gemeente moet enerzijds stimuleren dat zoveel mogelijk van deze mensen een Wsw-baan hebben, anderzijds moet zij zelf (als gemeentelijke organisatie) werk en werkplaatsen voor deze Wsw-werknemers aanbieden. De Zijl Bedrijven (DZB) is aangewezen als uitvoerder van de gemeentelijke taakstelling. Over de voorwaarden waaronder DZB deze taakstelling realiseert, wordt jaarlijks een convenant afgesloten. In 2008 wordt een convenant, dat bijna gereed is, afgesloten voor meerdere jaren.
Modernisering Wsw Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○○● ○○○●○
Modernisering Wsw Met ingang van 1 januari 2008 is de nieuwe Wet sociale werkvoorziening (Wsw) in werking getreden. De modernisering van de Wsw heeft onder meer de volgende doelstellingen: -
meer Wsw-geïndiceerden buiten de beschutte werkomgeving van de sw-organisatie laten werken (‘van binnen naar buiten’) behoud van de Wsw voor de doelgroep en meer maatwerk voor Wswgeïndiceerden.
Met de modernisering beoogt de wetgever de regievoering van de gemeenten over de uitvoering van de Wsw te versterken, de uitvoering te vereenvoudigen en een andere wijze van financiering te bereiken. ‘Van binnen naar buiten’ werken houdt in grote lijnen in dat er wordt bewogen van beschut werken, naar detachering, naar begeleid werken tot regulier werken op basis van vrijwilligheid van de Wsw-werknemer. Wswgeïndiceerden hebben recht op inzicht op de plaats op de wachtlijst, op een persoonsgebonden budget als er voldoende rijksbudget is en op cliëntenparticipatie. Hiervoor moeten verordeningen worden vastgesteld. De verordeningen Persoonsgebondenbudget, Cliëntenparticipatie en Plaatsingsvolgorde worden in samenwerking met Leiden opgesteld (bij cliëntenparticipatie nemen nog twee gemeenten deel). De eerste twee verordeningen zijn verplicht en dienen voor 1 juli 2008 te zijn vastgesteld. De werkafspraken over de uitvoering van de Wsw worden door de gemeenten en DZB in een convenant vastgelegd.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
23
Als laatste stellen Leiden en Leiderdorp gezamenlijk een ‘plan van aanpak participatieladder’ op, met als doel Wsw-werknemers te stimuleren zo dicht mogelijk bij regulier werk te komen. Werkgeversbenadering Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○●○ ○○○●○
Werkgeversbenadering Een actieve werkgeversbenadering zal noodzakelijk zijn om de vraag naar en het aanbod van arbeid beter op elkaar af te stemmen. Het afgelopen jaar is er een werkgeversloket tot stand gebracht in de Leidse regio, als voorloper op het centraal werkgeversloket in het bedrijfsverzamelgebouw dat komend jaar gestalte krijgt. Met dit principe staan de gemeenten een actieve werkgeversbenadering voor. Deze benadering moet nog wel verder worden ontwikkeld. Dit gebeurt onder meer via een periodiek overleg met werkgevers via de lokale ondernemersvereniging. Het is de bedoeling in een toonkamer in het bedrijfsverzamelgebouw alle instellingen en instrumenten te laten zien die een bijdrage leveren aan de reintegratie van klanten richting arbeidsmarkt of maatschappelijke participatie. De gemeente denkt hierbij aan CWI, UWV, Wmo, uitzendbureau’s en re-integratiebedrijven, werkgeversloket en Jongerenloket. Dit concept wordt momenteel in samenwerking met de ketenpartners verder ontwikkeld en uitgeschreven. Een pand is aangekocht.
Regionale samenwerking in de keten Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○●○○ ○○●○○
Regionale samenwerking in de keten Het afgelopen jaar is er volgens de gemeente een enorme impuls gegeven aan de samenwerking in de keten met als resultaat dat momenteel de volgende participanten deelnemen in het ketenoverleg: sociale diensten Leidse regio en Duin en Bollenstreek, UWV, CWI Leiden en Lisse, ROC en ID college en DZB. De ketenpartners hebben de doelstelling de samenwerking verder te ontwikkelen op het terrein van de arbeidsmarkt. Een “Arbeidsmarktbewerkingsplan” is momenteel in concept gereed. In het plan over de regionale arbeidsmarkt zijn veel facetten van de arbeidsmarkt aan elkaar verknoopt, zijn ambities uitgesproken en zijn prestatieindicatoren benoemd. Het plan wordt binnenkort op Holland Rijnland-niveau vastgesteld en dient dan te worden uitgevoerd. Ook de verdere ontwikkeling van het concept bedrijfsverzamelgebouw past binnen deze opgave (zie ook de opgave ‘Werkgeversbenadering’, in dit programma verder hierboven).
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
24
Vormgeven minimabeleid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○●○○○ ○○●○○
Armoedebestrijding Binnen de gemeente Leiderdorp is er discussie over nut en noodzaak van het minimabeleid in het kader van bezuinigingen. De gemeente staat voor de keuze welk minimabeleid zij voorstaat en/of schuldhulpverlening aan alle inwoners moet worden aangeboden. Eind 2008 worden mogelijk bestuurlijke voorstellen gedaan rondom het minimabeleid. Ten aanzien van de schuldhulpverlening is een voorstel voorzien in het tweede kwartaal van 2008.
Inburgering bevorderen en het Deltaplan verwerken in de huidige aanpak Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Inburgering bevorderen en het Deltaplan verwerken in de huidige aanpak Op 1 januari 2007 is de nieuwe Wet inburgering in werking getreden. De uitvoering van deze wet bleek echter zo ingewikkeld dat het Deltaplan is gelanceerd. Het Deltaplan heeft als doel de kwaliteit te verbeteren door vereenvoudigen van de regelgeving. Het rijk heeft bepaald dat gemeenten de doelgroep van de inburgering mogen/moeten uitbreiden. In feite komt het er op neer dat ook alle inburgeringsbehoeftigen een traject kan worden aangeboden. Gemeenten moeten de uitbreiding van de doelgroep bepalen en duidelijkheid verschaffen over het aanbod, en dit aanbod ook kunnen leveren. In Leiderdorp gaat het in 2008 om zo’n 60 inburgeringstrajecten. Als gevolg van de verruiming van de doelgroep van inburgeraars zal Leiderdorp de verordening Wet inburgering nog dit jaar moeten aanpassen aan de nieuw ontstane situatie.
Uitvoering geven aan de pardonregeling Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○○○●○ ○○●○○
Uitvoering geven aan de pardonregeling In juni 2007 is de regeling “Afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet” (de pardonregeling) in werking getreden. In het kader van de pardonregeling heeft de gemeente Leiderdorp een extra huisvestingstaakstelling van acht ‘pardonners’ in de eerste helft van 2008. Deze taakstelling komt bovenop de reguliere huisvestingstaakstelling voor vluchtelingen (drie personen in de eerste helft van 2008). Leiderdorp maakt met de stichting VluchtelingenWerk Zuid-Holland Noord afspraken over de uitvoering (trajectprijzen en huisvesting) van de pardonregeling. Op dit moment zijn drie van de acht pardonners gehuisvest. Ook dient de productbegroting 2009 van de stichting vastgesteld te worden. Daartoe is begin 2008 een intergemeentelijke Werkgroep productbegroting gestart.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
25
6
Kunst en Cultuur
Kunst- en culturele uitingen en activiteiten worden steeds meer een middel om mensen met elkaar te verbinden, onder meer door hen een gezamenlijke identiteit te verschaffen. Leiderdorp vindt dit belangrijk. Zoals in het programma Jeugd en Onderwijs al is aangehaald, is driekwart van de inwoners niet in Leiderdorp geboren en heeft daardoor weinig binding met de eigen woonplaats. De gemeente heeft de doelstelling een breed en voldoende gevarieerd voorzieningenaanbod op het gebied van kunst en cultuur in stand te houden. Vaak zijn deze voorzieningen subsidieafhankelijk. Verder heeft de gemeente te maken met veel infrastructurele projecten. Binnen de gemeente wordt veel gebouwd en de activiteiten rondom de verbreding van de Rijksweg A4 leveren vele veranderingen in de leefomgeving van mensen op. Leiderdorp combineert de vele infrastructurele projecten met culturele activiteiten en uitingen van beeldende kunst, en betrekt daar haar inwoners bij. Ook draagt de gemeente zorg voor het onderhoud van de beeldende kunstobjecten in de openbare ruimte. Het gemeentelijk beleidskader wordt onder meer gevormd door de “Welzijnsvisie” van 2008, het “Actieprogramma Kunst- en cultuurbeleid 20022006” en de Kadernota “Van Klei naar Kunst: beleidsplan beeldende kunst in de openbare ruimte van Leiderdorp 2007-2014”. Voor het programma Kunst en Cultuur heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Instandhouden voorzieningen kunst en cultuur Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○●○○○ ○○●○○
Instandhouden voorzieningen kunst en cultuur Voorzieningen voor kunst en cultuur zijn voor hun instandhouding vaak afhankelijk van subsidies. Door bezuinigingen hebben een aantal voorzieningen het veld moeten ruimen, zoals een theater en de muziekschool. Echter, beide zaken zijn voor een deel particulier weer opgepakt. Vanaf 2008 subsidieert de gemeente kunst- en cultuurorganisaties op basis van de formuleringen in de (nieuwe) “Welzijnsvisie”.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
26
De afgelopen jaren zijn veel kunst- en culturele initiatieven tot bloei gekomen. De gemeente is van mening dat afstemming nodig is. Middels afstemming en samenwerking tussen initiatieven kan men synergie creëren en de accommodatiekosten verminderen. In het kader van het Centrumplan (zie ook het programma Wonen en Ondernemen verder hieronder) bouwt de gemeente een nieuw Sociaal Cultureel Centrum waarin diverse voorzieningen samen komen. De gemeente heeft de taak het gebouw te bouwen en te verhuren, en de variatie in het voorzieningenaanbod te bewaken. De gemeente werkt hiervoor onder meer samen met het Museum Leiderdorp, de Kunstkring, het Milieu Educatief Centrum (MEC), Sociaal Cultureel Werk, de Kinderkring, de bibliotheek, de kinderopvang, Theater Toverlei en de Leiderdorpse volksuniversiteit. Verder ontwikkelt de gemeente een meer regionale visie op kunst en cultuur. De gemeente is van mening dat Leiderdorp voorzieningen die Leiden biedt, niet altijd zelf in huis hoeft te hebben. Verbeteren cultuureducatie Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ●○○○○ ○●○○○
Verbeteren cultuureducatie De gemeente wil jeugdigen tijdens het opgroeien (meer) laten kennismaken met kunst en cultuur. Door kennis van de historische achtergronden van de eigen leefomgeving krijgen zij daarmee meer binding. Leiderdorp betrekt schoolkinderen bij lopende of nog te ontwikkelen kunstprojecten. Ook het “Actieprogramma cultuurbereik” wordt ingezet om jeugdigen bij cultuureducatieactiviteiten te betrekken. Bij de bestaande voorzieningen, zoals het MEC en het Leiderdorps Museum, worden basisscholen jaarlijks verschillende lespaketten aangeboden. De gemeente heeft tot taak te subsidiëren, te sturen op aanbod en te controleren of het aanbod de jeugdigen ook daadwerkelijk bereikt.
Behouden karakteristieke historische elementen gemeente Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○●○○○ ○●○○○
Behouden karakteristieke historische elementen gemeente Met ingang van 1 januari 2009 moet elke gemeente een vastgestelde monumentenverordening hebben. Deze verplichting komt voort uit de Monumentenwet. Met hulp van het Erfgoedhuis Zuid Holland stelt de gemeente momenteel een e monumentenverordening op. Deze dient in het 4 kwartaal van 2008 te worden vastgesteld. Middels een quick scan wordt een lijst met gemeentelijke panden opgesteld, waarvan een deel na weging zal worden aangewezen en aangeschreven voor de status van gemeentelijk monument. In de Achthovenerpolder start deze e quick scan in het 2 kwartaal van 2008.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
27
Parallel aan het opstellen van de monumentenverordening stelt de gemeente een subsidieverordening gemeentelijke monumenten op. Een van de afwegingen is of de gemeente eigenaren van gemeentelijke monumenten tegemoet wil komen in het onderhoud en/of renovatie van gemeentelijke panden. Versterken en positioneren bibliotheekvoorziening Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○●○○○ ○○●○○
Versterken en positioneren bibliotheekvoorziening Om de positie van het openbaar bibliotheekwerk te waarborgen en te versterken, is door het rijk een proces van vernieuwing opgestart. Via professionalisering en schaalvergroting wordt deze vernieuwing vormgegeven. Onderdeel van het vernieuwingsproces openbaar bibliotheekwerk is de samenwerking met andere sociaal-culturele instellingen. De bibliotheek speelt hierin een centrale rol. Met de bouw van het Sociaal Cultureel Centrum (zie ook eerder in dit programma) dient deze horizontale samenwerking verder vorm te krijgen en versterkt te worden. Tot slot moet de relatie tussen de gemeente en de vernieuwde basisbibliotheek zakelijker worden (vormgeven gemeentelijk opdrachtgeverschap). Het is zaak om een relatie te leggen tussen de door de gemeente geformuleerde beleidsdoelen en de van de bibliotheek af te nemen producten. Daarbij wordt ook gekeken naar de prijs en kwaliteit van die producten. De gemeentelijke doelen zijn in 2007 vastgesteld. Met de bibliotheek vindt momenteel overleg plaats hoe en in welke mate deze doelen kunnen worden vertaald in concrete producten. Uiteindelijk dient men te komen tot een uitvoeringsovereenkomst (UVOK) waarin dit is vastgelegd.
‘Binding’ versterken tussen inwoners en inwoners met hun leefomgeving Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○○●○○ ○●○○○
‘Binding’ versterken tussen inwoners en inwoners met hun leefomgeving Veel inwoners van Leiderdorp zijn niet geboren in Leiderdorp. In de jaren zestig is Leiderdorp in korte tijd uitgegroeid tot een stedelijke omgeving van 26.000 inwoners. Er is weinig samenhang en binding tussen de inwoners. Ook in infrastructureel opzicht is dit te zien: Leiderdorp bestaat uit verschillende ‘eilanden’. Deze twee feiten komen de sociale cohesie en de gezamenlijke identiteit volgens de gemeente niet ten goede. De gemeente heeft als doelstelling geformuleerd de binding tussen inwoners en inwoners met hun leefomgeving te versterken. Dit wil zij onder meer realiseren door culturele projecten te organiseren rondom infrastructurele werken, en daar de inwoners bij te betrekken, en door de plaatsing van beeldende kunst en educatieve projecten die de cultuurhistorie van Leiderdorp en omgeving verduidelijken. Bij dit laatste kan gedacht worden aan de ontwikkeling van een Leiderdorpse Canon.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
28
Onderhoud openbare kunst in de buitenruimte Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
●○○○○ ●○○○○ ●○○○○
Onderhoud openbare kunst in de buitenruimte Beeldende kunst in de openbare ruimte verleent identiteit aan de directe leefomgeving en Leiderdorp in zijn geheel. De gemeente heeft de taak de beelden die zij in eigendom heeft te onderhouden en wil proberen de bestaande kunst meer en beter onder de aandacht te brengen. Het onderhoud vindt planmatig plaats op basis van een onderhoudsplan. Jaarlijks worden de beelden gecontroleerd. De gemeente wil de kunst op verschillende manieren onder de aandacht brengen via de media, gemeentelijke publicaties en de gemeentelijke website. De beelden zullen worden gebruikt als promotiemateriaal van de gemeente (afbeeldingen als representatiegeschenk en vaker als voorkant van beleidsstukken). Als laatste wil Leiderdorp de beelden onder de aandacht brengen en ontsluiten voor een breed publiek middels een te ontwikkelen beeldenroute.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
29
7
Sport en Spel
Leiderdorp merkt dat vanuit verschillende beleidsterreinen (zoals het gezondheidsbeleid en de Wmo) aan sport een toenemend belang wordt toegekend, als belangrijk middel om maatschappelijke problemen te voorkomen en/of te bestrijden. Tegelijkertijd ziet de gemeente het beschikbare budget voor sportstimulering afnemen. Leiderdorp ziet zich voor het vraagstuk gesteld, hoe het huidige kwaliteitsniveau en de huidige capaciteit van sportaccommodaties te behouden met de huidige budgetten en een afnemend aantal vrijwilligers? Voor het programma Sport en Spel heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Instandhouden van kwalitatief goed en voldoende sportvoorzieningen op breedtesportniveau Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Instandhouden van kwalitatief goede en voldoende sportvoorzieningen op breedtesportniveau Leiderdorp wil het huidige aantal sportvoorzieningen op breedtesportniveau behouden, zodat in 2010 het percentage Leiderdorpers dat lid is van een sportvereniging minimaal gelijk is aan het percentage van 2004. Door de Taskforce Breedtesportimpuls (waaruit het Servicepunt Sport en Bewegen is opgericht) is toen gemeten dat 25 % van de Leiderdorpers lid is van een 5 sportvereniging. Om dit percentage te behouden, moet het accommodatieniveau in stand worden gehouden. Hierbij wordt verondersteld dat degene die lid is van een sportvereniging ook gebruik maakt van een sportaccommodatie. De realisatie van deze opgave wordt door een aantal zaken bemoeilijkt. Zo is het voor de gemeente niet inzichtelijk of er (in de toekomst) voldoende capaciteit binnen de sportaccommodaties beschikbaar is. Verder laat de gemeentelijke begroting momenteel geen extra financiële ruimte voor sport. Mocht er onvoldoende capaciteit zijn, dan kan het voorzieningenniveau – totdat de begroting meer ruimte laat zien – niet worden uitgebreid. Leiderdorp wil onderzoek doen naar de bezettingsgraden van de binnensportaccommodaties. Daarnaast volgt en evalueert de gemeente de afspraken met Sportfondsen. Het contract met Sportfondsen Leiderdorp (SFL) loopt tot en met 2010. Het jaar 2008 wordt gebruikt om mogelijkheden te inventariseren op het gebied van beheer van binnensportaccommodaties. Daarnaast worden de veplichtingen die voortvloeien uit regelgeving over aanbesteding bekeken. In 2009
5
Bron: “Leiderdorpers bewegen te bewegen” (Taskforce Breedtesportimpuls,
2004). Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
30
evalueert de gemeente het contract van SFL. Eind 2009 moet worden besloten over de voortzetting van het contract ten aanzien van het beheer van de binnensportaccommodaties. Verder onderzoekt de gemeente momenteel de oprichting van een stichting om het onderhoud en beheer van de drie buitensportverenigingen in de Bloemerd in onder te brengen. Een gemeentelijke kadernota sport is in april 2008 door de raad vastgesteld. Sport en bewegen inzetten op de aandachtsgebieden Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Sport en bewegen inzetten op de aandachtsgebieden Met de Wmo en de prioriteiten die in het lokaal preventief gezondheidsbeleid en het jeugdbeleid worden gesteld, wordt sport en bewegen als een belangrijk middel gezien om maatschappelijke problemen te voorkomen of te bestrijden. De gemeente investeert in sportstimulering via het Servicepunt Sport en Bewegen. De vraag is of sport en bewegen hiermee voldoende wordt ingezet om de maatschappelijke doeleinden die in het gemeentelijk beleid zijn geformuleerd te bereiken. Daarom evalueert de gemeente wat het Servicepunt de afgelopen jaren heeft bereikt en op welke wijze sportstimulering binnen de gemeente (beter) gecontinueerd kan worden. De benoemde aandachtsgebieden vanuit de Wmo, het jeugdbeleid en het preventief gezondheidsbeleid worden hierin betrokken. Verder spreekt de nota lokaal gezondheidsbeleid van de gemeente nog over het opzetten van een Actieplan Bewegen in 2009.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
31
8
Verkeer en Water
De gemeente Leiderdorp geeft aan dat er, onder meer vanwege sociaaleconomische ontwikkelingen, sprake is van een toenemend autobezit en een toenemende mobiliteit onder burgers (een toename in het afgelegde aantal kilometers en het aantal verplaatsingen per dag per inwoner). Dit heeft zijn weerslag op de doorstroming in en de bereikbaarheid en verkeersveiligheid van de gemeente. Leiderdorp heeft onder andere te maken met drukke wegen en onvoldoende parkeerplekken. Het realiseren van een betere bereikbaarheid is een belangrijke opgave voor de gemeente die zij zowel lokaal als regionaal oppakt. Daarnaast heeft de gemeente tot taak zorg te dragen voor het beheer en onderhoud van de wegen op haar grondgebied en het (verkeers)veilig inrichten van de wijken. Verder heeft Leiderdorp, net als de andere Nederlandse gemeenten, te maken met een toenemende aandacht voor het onderwerp Water. Vanuit Brussel komt de Kaderrichtlijn Water op de gemeente af. Leiderdorp moet voldoen aan de eisen die deze richtlijn stelt aan de ecologische waterkwaliteit en is verplicht een integraal waterplan op te stellen. Voor watergerelateerde onderwerpen werden tot nu toe aparte (onderhouds)plannen opgesteld (voor rioleringen, baggeren, beschoeiingen, en dergelijke). Leiderdorp heeft nog geen integraal plan waarin alle watergerelateerde onderwerpen worden samengebracht. Leiderdorp stelt dat voor alle vraagstukken geldt dat zij in een bredere (regionale) context gezien kunnen (en moeten) worden. Voor het programma Verkeer en Water heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Onderhoud en beheer van openbare ruimte Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○●○○○ ○○○●○
Onderhoud en beheer van openbare ruimte De openbare ruimte van Leiderdorp wordt door vele gebruikers belast en is aan slijtage onderhevig. Dit dient onderhouden te worden om de leefkwaliteit voor de bewoners en de aantrekkelijkheid voor bedrijven en bezoekers te behouden. De gemeente Leiderdorp heeft het beheer en onderhoud van haar openbare ruimte vastgelegd in de nota “Naar een planmatig beheer” van 2007. De nota voorziet onder andere in een inhaalslag met betrekking tot achterstanden in het onderhoud van de openbare ruimte en stelt de kwaliteitsniveaus waaraan de openbare ruimte in de toekomst moet voldoen.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
32
De gemeente maakt een onderscheid tussen het onderhoud (regulier/dagelijks en groot) en het herinrichten van de openbare ruimte. Steeds worden de bewoners/gebruikers betrokken en geïnformeerd. Ingenieursbureaus doen de werkvoorbereiding en weginspecties. Aannemers voeren uit. Wijkgericht werken Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○○● ○○○●○
Wijkgericht werken Leiderdorp acht een goede communicatie bij het onderhoud en herininrichten van de openbare ruimte van groot belang. Dit vanwege de vele intensieve vernieuwingen in en rondom de gemeente. De gemeente streeft ernaar draagvlak bij de bewoners, ondernemers en bezoekers te creëren en te behouden. Een van de manieren waarop zij dit nastreeft, is het wijkgericht werken. De gemeente streeft ernaar om minimaal eenmaal per kwartaal een overleg met de drie verschillende wijken te hebben (één gesprek per wijk, met daarin de verschillende buurten vertegenwoordigd). Daarbij zijn in ieder geval ook de wijkagent en de woningcorporatie vertegenwoordigd, en in een enkel geval de BOA en/of de brandweer. In overleg met de wijkvertegenwoordiging worden ook de wijkonderhoudsplannen besproken en ontwikkeld. Ook communiceert de gemeente via het Internet en de huis-aan-huisbladen. Daarnaast kent de gemeente nog een apart (gemeentebreed) overleg voor het onderhoud van het openbaar groen (zie hiervoor verder de opgave ‘Versterken gemeentelijke hoofdgroenstructuur’, in hoofdstuk 11. Groen). De wijkoverleggen gaan verder dan alleen het bespreken van de (fysieke) openbare ruimte. Ook meer sociale vraagstukken komen aan de orde. De complexiteit van de opgave is hoog, omdat het een lastige zaak blijkt om bij verschillende gespreksonderwerpen steeds de juiste vertegenwoordigers (vertegenwoordigende instanties) te vinden.
Onderhouden en beheren water(wegen) Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○●○○○
Onderhouden en beheren water(wegen) De gemeente Leiderdorp heeft de taak de gemeentelijke waterwegen en -werken te beheren en onderhouden. Een en ander is vastgelegd in het “Meerjarenplan Baggeren” en het “Beheerplan oeverbeschermingen”. Het eerste plan dient in 2008 geactualiseerd te worden, het tweede plan is van 2007.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
33
In een cyclus van tien jaar worden alle gemeentelijke watergangen uitgebaggerd. Dit betekent dat er jaarlijks in twee buurten wordt gebaggerd. Het geactualiseerde baggerplan kan worden ondergebracht in het nieuw op te stellen integraal waterplan (zie de opgave ‘Voldoen aan eisen Kaderrichtlijn Water’, in dit programma verder hieronder). Daarnaast voert Leiderdorp het onderhoud van de oeverbeschermingen uit en brengt zij waar nodig nieuwe bescherming aan. Op locaties waar het mogelijk is, circa 33% van alle oevers, zal de gemeente kiezen voor natuurvriendelijke oevers. In de periode 2007-2009 wordt een inhaalslag gemaakt en de oeververdediging in slechte staat vervangen. Daarna kan worden overgegaan op regulier onderhoud. Ook het “Beheerplan oeverbeschermingen” kan worden ondergebracht in het integraal waterplan. Als laatste moet de doorstroming van de watergangen en de begaanbaarheid van de schouwpaden worden gegarandeerd door ze jaarlijks uit te maaien en overhangend groen weg te snoeien. Het onderhoudsbestek hiervoor wordt jaarlijks geactualiseerd, aanbesteed en uitgevoerd. Onderhouden en beheren riolering Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○●○○ ○○●○○
Onderhouden en beheren riolering De gemeente dient in het bezit te zijn van een actueel gemeentelijk rioleringsplan (GRP), goedgekeurd door de provincie Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap van Rijnland. In het GRP is vastgelegd wat de gemeente gaat uitvoeren binnen het voor het plan geldende tijdspad. Leiderdorp heeft een “Gemeentelijk Rioleringsplan 2006-2010”. De gemeente vestigt in dit plan de aandacht op het voldoen aan de basisinspanning. Om het rioolstelsel te kunnen onderhouden wordt dit periodiek gereinigd en geïnspecteerd. Jaarlijks wordt een gedeelte van het stelsel vervangen om de kwaliteit te waarborgen. Om wateroverlast voor de burgers te beperken of te voorkomen, wordt extra aandacht geschonken aan die locaties waar dit voorkomt. De gemeente is de uitvoerende partij. Het Hoogheemraadschap de regelgever, deskundige en toetser.
Voldoen aan eisen Kaderrichtlijn Water Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○○●○
Voldoen aan eisen Kaderrichtlijn Water Vanuit Brussel komt de eis dat waterbeheerders doelen aangaande de ecologische waterkwaliteit formuleren waarop zij in 2015 en 2025 afgerekend kunnen worden. Binnen de Kaderrichtlijn Water wordt deze waterkwaliteit vastgelegd.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
34
De gemeente Leiderdorp is met de nieuwe wet- en regelgeving verplicht tot het hebben van een integraal stedelijk waterplan. Veel gemeentelijke beheerplannen op het gebied van water, baggeren, beschoeiingen en riool worden nu wel afgestemd, maar zijn nog niet in een integrale aanpak rondom het thema water gevat. De verschillende beleidskaders (GRP, “naar een planmatig beheer”, “Beheerplan oeverbeschermingen” en het “Meerjarenplan Baggeren”) moeten in het integraal stedelijk waterplan, inclusief uitvoeringsagenda en financiële paragraaf, samenkomen. Leiderdorp ontwikkelt het stedelijk waterplan in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Rijnland (de gemeente is opdrachtgever). De planning is dat in de tweede helft van 2008 wordt gestart met het opstellen van het plan. Onderhouden en beheren wegen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○●○○○ ○●○○○
Onderhouden en beheren wegen Verslechterd wegdek vraagt om onderhoud. De afdeling Gemeentewerken van de gemeente Leiderdorp zorgt ervoor dat, middels een jaarlijks geactualiseerd onderhoudsplan, de wegen die in aanmerking komen voor een nieuw wegdek ook daadwerkelijk vervangen worden. De gemeente geeft aan dat het wegenonderhoud de laatste jaren wat achterstanden heeft opgelopen en dat dit jaar (2008) sprake is van een grote inhaalslag voor wat betreft het achterstallig onderhoud.
Realiseren betere bereikbaarheid (lokaal) Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Realiseren betere bereikbaarheid (lokaal) De Leiderdorpse wegen worden steeds drukker door een toenemende mobiliteit en een toenemend autobezit. De bereikbaarheid van de gemeente komt hierdoor in het geding. De gemeente Leiderdorp vindt doorstromingsmaatregelen gewenst om de bereikbaarheid van de burgers en bedrijven te kunnen (blijven) garanderen. De gemeente tracht dit te realiseren door de aanleg van nieuwe wegen, door bestaande wegen aan te passen (capaciteitsvergroting (extra/bredere rijbanen) of juist verkleining (minder/smallere rijbanen) of het herinrichten van wegen (bijvoorbeeld naar 30 kilometerzone)) en door verkeersregulerende maatregelen uit te voeren (zoals het instellen van voorrangskruisingen of het aanleggen/aanpassen van verkeerregelingsinstallaties).
Realiseren betere bereikbaarheid (regionaal) Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Realiseren betere bereikbaarheid (regionaal) In aansluiting op de vorige opgave vindt Leiderdorp het van groot belang een goede aansluiting op het (inter)regionale netwerk te hebben en te behouden, zodat de economische situatie positief blijft. Een goede bereikbaarheid van de gemeente is immers een aantrekkelijke vestigingsvoorwaarde voor bedrijven. De belangrijke aantakkingen van Leiderdorp met haar omgeving moeten geoptimaliseerd worden en blijven.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
35
Leiderdorp tracht de opgave door middel van verschillende activiteiten te realiseren. Om de doorstroming te verbeteren/garanderen, moet de ontsluiting van de uitvalswegen van de gemeente goed geregeld zijn. Dit houdt in dat bijvoorbeeld de Persant Snoepweg (verlegging gereed oktober 2008), de N445 en N446 en de andere regionaal belangrijke verbindingen garant blijven staan voor een goede doorstroming. Hiervoor zoekt Leiderdorp afstemming met de omliggende gemeenten, de provincie en Rijkswaterstaat. Ook kan gedacht worden aan de aanleg van nieuwe wegen, bijvoorbeeld de aanleg van een Ringweg Oost om de verbinding met Leiden te verbeteren. Een derde ‘regionale’ activiteit om de bereikbaarheid van Leiderdorp te vergroten, is het verbeteren van het openbaar vervoernetwerk. Leiderdorp wil vooral inzetten op een Hoogwaardige Openbaar Vervoer (HOV) netwerk (een aantakking van de RijnGouweLijn) en het voorrang geven van OV ten opzichte van de auto bij drukke kruisingen (bijvoorbeeld het instellen van busbanen). Momenteel wordt een regionale visie over (Hoogwaardig) Openbaar Vervoer ontwikkeld. Ook de verbreding van de Rijksweg A4 (W4-project) past binnen deze opgave (zie hiervoor de opgave ‘Vormgeven gebiedsontwikkeling A4 (W4-project)’, in hoofdstuk 14. Grondontwikkeling). Verbeteren verkeersveiligheid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○○●○
Verbeteren verkeersveiligheid De gemeente Leiderdorp vindt het belangrijk dat mensen zich veilig in het verkeer kunnen mengen. Dit kan onder meer worden gerealiseerd dan wel bevorderd door een veilige inrichting van wegen (Duurzaam Veilig), educatie aan weggebruikers en het veiliger maken van vervoermiddelen. Leiderdorp heeft een “Wegcategoriseringsplan” van 2005. In dit plan is elke weg binnen de gemeente ondergebracht in een bepaalde categorie. Per categorie is een aantal eisen opgesteld voor de fysieke inrichting van de weg, die de gemeente tracht te realiseren wanneer zij bepaald onderhoud aan de betreffende weg moet uitvoeren. Bij de educatie aan weggebruikers moet gedacht worden aan fietscursussen voor bijvoorbeeld basisschoolleerlingen, bromfietscertificaten, cursussen dode hoek vrachtwagens, et cetera.
Tegengaan parkeeroverlast Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○●○○○ ○●○○○
Tegengaan parkeeroverlast Door het toenemende autobezit raakt het parkeren binnen de gemeente op een aantal plekken in de knel.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
36
De oplossing is om meer parkeerplaatsen aan te leggen of om dit te reguleren (bijvoorbeeld door het instellen van blauwe zones en/of betaald parkeren). Bij nieuwbouwprojecten dient het parkeren op eigen terrein opgelost te worden en moet worden voldaan aan de CROW-parkeernorm. Per bouwproject wordt aangegeven hoeveel parkeerplaatsen aangelegd moeten worden om aan de norm te voldoen (zie ook de opgave ‘Koppelen nieuwe bouwprojecten aan verkeersproblematiek’, in hoofdstuk 10. Wonen en Ondernemen).
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
37
9
Reiniging
De gemeente Leiderdorp heeft als lokale overheid de verantwoordelijkheid het afvalstoffenbeleid vorm te geven en uit te (laten) voeren. Voor het programma Reiniging heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgave.
Opstellen afvalstoffenbeleidsplan
Opstellen afvalstoffenbeleidsplan Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Leiderdorp heeft een afvalstoffenbeleidsplan opgesteld, dat de uitgangspunten biedt voor de inzameling van afvalstoffen voor de komende vijf jaar. Het beleidsplan geeft inzicht in de beleidsmatige kaders waaraan de gemeente moet voldoen, het ambitieniveau dat Leiderdorp nastreeft en de activiteiten die zij onderneemt dan wel gaat ondernemen om dit ambitieniveau te behalen. Het afvalstoffenbeleidsplan is vastgesteld door het college van B en W en ter informatie naar de gemeenteraad gestuurd. Hierna rest de uitvoering van het plan.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
38
10
Wonen en Ondernemen
Leiderdorp geeft de beleidsontwikkeling op het gebied van bouwen en wonen in samenspraak vorm binnen het samenwerkingsverband regio Holland Rijnland (voor Holland Rijnland zie ook hoofdstuk 12. Bestuur en Burgerzaken). De gemeente signaleert dat er met het nieuwe (regionale) woonruimteverdeelsysteem problemen zijn ontstaan met de toewijzing van passende woonruimten aan met name starters. Dit vraagt mogelijk om aanpassing van de systematiek. Leiderdorp stelt dat het door een toenemende mobiliteit en digitale ontwikkelingen niet meer strikt noodzakelijk is voor mensen om nabij het werk te wonen: bereikbaarheid wordt belangrijker dan nabijheid. Hierdoor wordt de woonplaatskeuze steeds meer beïnvloed door de kwaliteit ervan, zoals voorzieningen, bereikbaarheid en hoogwaardige OV-verbindingen, maar ook de aanwezigheid van voldoende groen en recreatiemogelijkheden (zie ook hoofdstuk 8. Verkeer en Water en hoofdstuk 11. Groen). Voor wat betreft de woningbouw geldt, dat deze in Leiderdorp steeds meer moet plaatsvinden in binnenstedelijk gebied (op inbreidingslocaties). De gemeente heeft in de nabije toekomst nog maar één uitleggebied voor nieuwbouw. Inbreiding is vaak complex. Ten slotte is er een toenemende aandacht voor duurzaamheid en klimaatverandering. Leiderdorp streeft duurzaam bouwen na en voert zowel lokaal als regionaal klimaatbeleid. Voor het programma Wonen en Ondernemen heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Realiseren woningbouw Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Realiseren woningbouw De gemeente Leiderdorp heeft een regionale taakstelling voor het realiseren van woningbouw, een en ander vastgelegd in de “Verstedelijkingsafspraken 2005-2009”. Voor 1 januari 2010 moeten er 716 nieuwe woningen gerealiseerd zijn, waarbij in principe 30% van de woningbouw in de sociale sector wordt gerealiseerd (het W4-project is vrijgesteld van dit principe; Voor W4 zie de opgave ‘Vormgeven gebiedsontwikkeling A4 (W4-project)’, in hoofdstuk 14. Grondontwikkeling). Leiderdorp heeft in de toekomst nog één uitleglocatie. Verder moet de gemeente zich richten op inbreidingslocaties. Het zoeken naar en bouwen op inbreidingslocaties is complex. De realisatie van de taakstelling staat (mede) hierdoor vaak onder druk. Dit verklaart voor een groot deel het gewicht van de opgave.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
39
Belangrijke bouwprojecten in Leiderdorp die momenteel spelen, zijn onder andere: -
Driegatenbrug (154 woningen, voorrang aan starters) Schansen (vier woontorens, 106 woningen) Vesteda (96 woningen) Herontwikkeling ROC ‘t Heerlijk Recht Woonzorgcomplex de Ommedijk (109 levensloopbestendige woningen, 50 zorgwoningen, 6 clusterwoningen) Sjelterlocatie (28 levensloopbestendige appartementen).
Een aantal van deze projecten, zoals de herstructurering Schansen en de herontwikkeling ROC, komt bij de navolgende opgaven nader aan de orde. Realiseren voldoende passende woonruimten voor starters en ouderen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○○○●
Realiseren voldoende passende woonruimten voor starters en ouderen Het realiseren van voldoende passende woningen voor starters en ouderen is een vraagstuk voor de gemeente Leiderdorp. Aan het bouwen voor ouderen is de laatste jaren meer aandacht geschonken. Voor deze doelgroep zijn ook daadwerkelijk woningen gerealiseerd. De gemeente wil nu meer aandacht gaan schenken aan het bouwen voor starters. Het bouwproject Driegatenbrug is in deze zin van belang. De startersproblematiek op de woningmarkt is bestuurlijk gezien een belangrijk onderwerp. Per bouwproject zal de gemeente met de woningcorporatie, ontwikkelaars en/of bouwers in overleg treden om de woningdifferentiatie vast te stellen. De gemeente zal hierbij aandacht vragen voor geschikte woonruimten voor starters. Daarnaast heeft men te maken met het principe 30% sociale woningbouw. Ook wordt momenteel een notitie opgesteld over de wenselijkheid om starters te ondersteunen door middel van een zogenaamde starterslening. Als laatste wil Leiderdorp de startersproblematiek op de Leiderdorpse woningmarkt ook inbrengen in (en aanpakken middels) de regionale woonruimteverdeling van Holland Rijnland (zie ook de opgave ‘Regionale woonruimteverdeling’, in dit programma verder hieronder). De gemeente hanteert dus een combinatie van lokaal en regionaal beleid.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
40
Regionale woonruimteverdeling Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Regionale woonruimteverdeling In 2005 heeft Leiderdorp haar bevoegdheden inzake de woonruimteverdeling overgedragen aan Holland Rijnland. Holland Rijnland heeft daarop een verordening vastgesteld en een convenant gesloten met de koepel van woningcorporaties voor de uitvoering van de woonruimteverdeling. In 2007 heeft een eerste evaluatie van het nieuwe systeem plaatsgevonden en hieruit blijkt dat met name jonge starters grote problemen ondervinden bij het vinden van passende woonruimte (zie ook de opgave hierboven). Er wordt onderzocht welke maatregelen genomen kunnen worden om dit knelpunt op te lossen. Leiderdorp wil proberen om starters binnen de regionale systematiek voorrang te geven. Meer concreet gaat men de werking van www.woonzicht.nl evalueren en eventueel de verordening aanpassen. Daarnaast blijkt uit eigen onderzoek dat veel woningen worden toegewezen aan stadsvernieuwingsurgenten (uit Leiden). Een en ander wordt thans geanalyseerd met de woningcorporatie om dit in 2008 in te brengen bij Holland Rijnland en de (regionale) toewijzingsregels (van Holland Rijnland) bijvoorbeeld aan te scherpen.
Levensloopbestendig wonen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Levensloopbestendig wonen Vanwege de toenemende vergrijzing ontstaat er meer en meer vraag naar nultredenwoningen. In de visie “Wonen, zorg en welzijn” is bepaald dat nieuwe woningen zoveel mogelijk levensloopbestendig gebouwd moeten worden. Ook in de bestaande woningvoorraad moet hiervoor aandacht zijn. Hiertoe is op regionaal niveau een sterrenclassificatiesysteem ingevoerd, die onderschreven wordt door de plaatselijke woningcorporatie. Bij het sluiten van samenwerkingsovereenkomsten wordt standaard het levensloopbestendig bouwen meegenomen, hetzij via het sterrenclassificatiesysteem, hetzij via het Woonkeurlabel. Met name voor aanpassingen in de bestaande voorraad is de complexiteit groot, vooral in financiële zin. Onder regie van de regionale commissie gezondheidszorg Zuid-Holland Noord zijn, in samenwerking met Holland Rijnland, prestatieafspraken op het gebied van wonen, zorg en welzijn tot stand gekomen. Op basis van deze afspraken is een monitoringsysteem tot stand gekomen waarin elke gemeente het aantal levensloopbestendige woningen bijhoudt. Ook zijn er afspraken gemaakt over het aantal nieuw te bouwen levensloopbestendige (zorg)woningen. Dit jaar wordt de eerste gemeentelijke monitor opgeleverd.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
41
Een deel van deze opgave Levensloopbestendig bouwen wordt gerealiseerd binnen de herstructurering in de wijk Schansen. Deze herstructureringsopgave wordt hieronder behandeld. Herstructurering Schansen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○●○○ ○○○●○
Herstructurering Schansen In de wijk Schansen bleken 690 identieke huurwoningen langs de hoofdas in Leiderdorp, de Engelendaal, moeilijk verhuurbaar. Sinds 2001 loopt daarom een herstructureringsproces op basis van een realiseringsovereenkomst die is gesloten met woningcorporatie Rijnhart Wonen. Inmiddels is de RO-procedure doorlopen, zijn 604 woningen gerenoveerd, 84 woningen gesloopt en is gestart met de bouw van vier woontorentjes. In deze woontorentjes komen 66 koop- en 40 huurwoningen waarvan er 36 huurwoningen voor de tijdelijke opvang ouderenzorg gereed worden gemaakt. De gemeente Leiderdorp draagt 1 miljoen euro bij. Daarnaast hebben enkele grondtransacties tussen de gemeente en de woningcorporatie plaatsgevonden. Aansluitend op het bouwproject is de gemeente verantwoordelijk (vormgever en opdrachtgever) voor de herinrichting van de omliggende openbare ruimte (parkeerplaatsen, wegen, groen- en speelvoorzieningen).
Herontwikkeling ROC Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○●○ ○○○●○
Herontwikkeling ROC Het ROC verhuist naar een nieuw te bouwen locatie in Leiden. De oude locatie 2 aan de Leidse Dreef (14.000 m met ongeveer 70 leslokalen) komt vrij. De randvoorwaarden voor herstructurering zijn in 2006 door de Leiderdorpse gemeenteraad vastgesteld. Projectontwikkelaar Ymere heeft met een ingezonden schetsplan de prijsvraag gewonnen, maar kan in de uitwerking daarvan niet helemaal voldoen aan de door de raad gestelde randvoorwaarde. Momenteel vindt hierover overleg plaats tussen de gemeente en de projectontwikkelaar. De planning is om deze zomer een raadsbesluit met groen licht voor het schetsplan te krijgen. Op dit moment heeft de gemeente vooral een regisserende rol. In een later stadium zal deze meer faciliterend en toetsend (RO-procedures) zijn.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
42
Prestatieafspraken woningcorporaties Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Prestatieafspraken woningcorporaties Vanuit het rijk ligt er de opdracht om prestatieafspraken tussen de gemeente en de woningcorporatie(s) te maken. Leiderdorp onderschrijft het belang van deze afspraken, met name om de verschillende verantwoordelijkheden helder te kunnen afbakenen. De prestatieafspraken met de woningcorporatie worden jaarlijks geëvalueerd, waarbij ook wordt bekeken of er aanpassingen noodzakelijk zijn. Vanuit de gemeente bezien, is vooral het borgen van de Leiderdorpse en regionale belangen op gebied van de sociale woningbouw van belang.
Monitoring, bijstelling en actualisering toekomstvisie 2015 Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○○●○ ○○○●○
Monitoring, bijstelling en actualisering toekomstvisie 2015 In 2001 heeft de gemeente Leiderdorp haar “Toekomstvisie 2015” vastgesteld. Deze toekomstvisie is en wordt verder uitgewerkt in concrete plannen die worden uitgevoerd. De belangrijkste speerpunten zijn momenteel het W4-project (zie de opgave ‘Vormgeven gebiedsontwikkeling A4 (W4-project)’, in hoofdstuk 14. Grondontwikkeling) en het Centrumplan (zie de opgave ‘Centrumplan’, verder hieronder). Vanwege het belang van deze speerpunten voor de gemeente heeft ook deze opgave aangaande de toekomstvisie een hoog gewicht. Uitvoering van de visie en de (deel)plannen vraagt om regelmatige monitoring, bijstelling en actualisering. Dit is voor de gemeente Leiderdorp belangrijk om zogezegd ‘op koers te blijven’ (voor evaluatie van de “Toekomstvisie 2015”, zie verder ook p. 55 bij de opgave Uitvoeren communicatiebeleidsplan).
Actualisatie bestemmingsplannen en opstellen structuurvisie Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Actualisatie bestemmingsplannen en opstellen structuurvisie Op 1 juli 2008 treedt de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking. Deze wet stelt dat gemeenten niet meer mogen werken met bestemmingsplannen ouder dan 10 jaar (op sanctie van het niet mogen innen van leges), dat bestemmingsplannen ook digitaal beschikbaar zijn en dat een structuurvisie moet worden opgesteld. Leiderdorp heeft in de afgelopen vijf jaar een inhaalslag gepleegd voor wat betreft de actualisering van haar bestemmingsplannen (vastgelegd in de “Meerjarenplanning bestemmingsplannen”). De doelstelling is dat in 2009 alle plannen gestart zijn met de actualisatie of al actueel zijn. Na 2009 moet de actualisatie van de eerste plannen alweer worden opgestart om deze actueel te houden. In 2010 moet sprake zijn van actuele bestemmingsplannen. De gemeente koppelt de actualisering van de bestemmingsplannen aan de digitalisering ervan.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
43
In Holland Rijnland-verband wordt momenteel een regionale structuurvisie ontwikkeld. Elk van de gemeenten heeft daaraan een lokale bijdrage geleverd. Echter, vanwege amendering van de nieuwe Wro op rijksniveau heeft een regionale, intergemeentelijke structuurvisie (nog) geen daadwerkelijke juridische status. Het is noodzakelijk dat elk van de gemeenten afzonderlijk een structuurvisie vaststelt. Leiderdorp gaat de regionale structuurvisie verder doorvertalen naar haar lokale situatie. Klimaatbeleid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Klimaatbeleid Om klimaatverandering tegen te gaan is een mondiale reductie van de CO2uitstoot noodzakelijk. Het rijk en de VNG hebben in november 2007 een nieuw akkoord gesloten over klimaat- en energiebeleid. Ook Leiderdorp heeft te kennen gegeven om, in samenwerking met de regio, nadrukkelijker in te zetten op reductie van de CO2-uitstoot en een verbetering van de luchtkwaliteit. Het gemeentelijk beleidskader wordt gevormd door het “Milieubeleidsplan 2003-2010” en de “Milieuagenda 2008-2010”. Het eerste stuk omvat het beleid, het tweede stuk bevat het uitvoeringsprogramma. Verder is binnen het regionaal samenwerkingsverband Holland Rijnland de routekaart naar een “Plan van Aanpak Energie en Klimaatprogramma Holland Rijnland” vastgesteld. Op basis daarvan worden op dit moment de specifieke gemeentelijke taken nader uitgewerkt.
Planontwikkeling op basis van het beleidskader Duurzame Stedenbouw Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Planontwikkeling op basis van het beleidskader Duurzame Stedenbouw De komende jaren heeft de gemeente Leiderdorp een ambitieus bouwprogramma. Tezamen met de wens om een duurzame (gezond en prettig ervaren) leefomgeving te realiseren, geeft dit (soms) knelpunten. Een integrale afweging is daarvoor een vereiste. Dit komt tot uiting in het duurzaam bouwen. Duurzaam bouwen is een van de speerpunten uit de “Milieuagenda 20082010” en heeft daarmee politieke prioriteit. Ook kent Leiderdorp nog het “Beleidskader Duurzame Stedenbouw” van 2007. Per bouwproject worden, voorafgaand aan de planontwikkeling, in overleg met de woningbouwvereniging, projectontwikkelaars en/of bouwers de randvoorwaarden overeenkomen. Deze randvoorwaarden moeten voldoen aan het “Beleidskader Duurzame Stedenbouw”. Dit wordt vervolgens verder uitgewerkt in een concreet, ruimtelijk plan (zoals een bestemmingsplan en/of een stedenbouwkundig ontwerp) en een overeenkomst met de ontwikkelaar en/of bouwer. Vervolgens dient er uitvoering te worden gegeven aan de plannen en de overeenkomst en is het de gemeente die de uitvoering toetst.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
44
Koppelen nieuwe bouwprojecten aan verkeersproblematiek Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Koppelen nieuwe bouwprojecten aan verkeersproblematiek Bij nieuwe bouwprojecten moet van tevoren nagedacht worden over de gevolgen voor het verkeer, zodat tijdig duidelijk is wat de effecten van de nieuwbouw op de verkeerssituatie zullen zijn. Nieuwbouw levert in de regel extra verkeer op en daarbij onstaat er de behoefte aan extra parkeergelegenheid. De gemeente Leiderdorp hanteert de CROW-parkeernorm om vast te stellen hoeveel parkeerplekken bij nieuwbouwprojecten nodig zijn. Hierbij wordt het principe gehanteerd dat de parkeerplekken op eigen terrein moeten worden gerealiseerd. Ook wordt bij nieuwbouwprojecten goed gekeken naar de ontsluiting ervan. Dit past binnen de gemeentelijke doelstelling een goed bereikbare gemeente te willen zijn en blijven.
Realiseren taakstelling statushouders Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○●○ ○○●○○ ○○●○○
Realiseren taakstelling statushouders Jaarlijks krijgen gemeenten vanuit de rijksoverheid een taakstelling opgelegd voor het huisvesten van statushouders. Voor de gemeente Leiderdorp zijn dit er meestal zo’n 10-12 per jaar. In 2007 is bovenop de reguliere taakstelling de extra taakstelling van het huisvesten van statushouders uit de pardonregeling gekomen. Leiderdorp dient in de eerste helft van 2008 elf personen te huisvesten (drie personen vanuit de reguliere taakstelling en acht pardonners). De taakstelling is voor de gemeente een behoorlijk zware opgave, met name doordat er niet zoveel kleine woningen zijn en het aanbod vanuit vluchtelingenwerk/COA vooral bestaat uit eenpersoonshuishoudens. Daarbij is de gemeente afhankelijk van het aanbod van met name de corporaties en een paar particuliere verhuurders.
Realiseren meer passende werkgelegenheid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○○●○○ ○○●○○
Realiseren meer passende werkgelegenheid De niet-werkende werkzoekenden in Leiderdorp bestaan voor de helft uit laagopgeleiden en voor een kwart uit hoogopgeleiden. De gemeente constateert een duidelijk verschil tussen de vraag naar arbeid van de werkzoekenden (voor wat betreft hun opleidingsniveau) en het aanbod. Voor deze mensen moet meer passende werkgelegenheid worden aangeboden. Leiderdorp wil vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen. De gemeente wil juist die bedrijvigheid aantrekken en faciliteren die aansluit op de beroepsbevolking. De gemeente denkt vooral aan bedrijvigheid in de sectoren zorg, detailhandel en zakelijke dienstverlening.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
45
Daarnaast wil Leiderdorp onderwijs en bedrijfsleven beter op elkaar afstemmen door in 2008, in samenwerking met instellingen en organisaties uit deze sectoren en de Leiderdorpse Ondernemersvereniging, een beursvloer te organiseren. Ook heeft de gemeente een taak in het samenbrengen van het bedrijfsleven en WWB’ers (zie hiervoor enkele opgaven in hoofdstuk 5. Werk en Inkomen). Instandhouden aanbod aan winkelvoorzieningen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Instandhouden aanbod aan winkelvoorzieningen Leiderdorp is van mening dat de leefbaarheid in de gemeente mede wordt bepaald door de aanwezigheid en bereikbaarheid van winkelvoorzieningen. De gemeente wil een compleet winkelaanbod voor haar inwoners instandhouden. Dit vergt van de gemeente continue aandacht. Onder een compleet winkelaanbod verstaat zij: één winkelcentrum op stadsdeelniveau (zie ook de opgave ‘Centrumplan’, in dit programma verder hieronder) en drie winkelcentra op buurt-/wijkniveau. Een en ander is vastgelegd in de “Detailhandelsstructuurvisie Leiderdorp” van 2003 en de “Evaluatie economisch beleidsplan” van 2006. De modernisering en uitbreiding van het winkelcentrum Winkelhof is opgepakt in het kader van het Centrumplan. Verder wil Leiderdorp de functie van de Oranjegalerij voor het Oude Dorp behouden. Deze winkelstrip heeft een belangrijke functie voor de wijk, maar is klein van omvang en gering in aanbod. De partijen aan de Oranjegalerij hebben moeizaam overleg over de vraag hoe zij zelf de toekomst van de Oranjegalerij zien en wat zij daarvoor moeten doen. Er ligt een onderzoek vanuit het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) en verder onderzoek vindt plaats naar vergroting van de supermarkt. De gemeente heeft geen grondpositie en heeft er mede daarom voor gekozen voorlopig een afwachtende houding aan te nemen. Ten slotte gaat Leiderdorp ongewenste ontwikkelingen buiten de reeds bestaande winkelcentra tegen. De gemeente wil een evenwichtige detailhandelstructuur realiseren en behouden. Deze wens staat onder druk door de doorgaande tendens dat grootwinkelbedrijven zich willen vestigen buiten de reeds bestaande centra.
Centrumplan Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Centrumplan Na alle stedelijke uitbreidingen aan de randen van de gemeente werd een echt levendig dorpshart volgens onderzoek node gemist. Met de uitvoering van het “Masterplan Centrum Leiderdorp” wil de gemeente een levendig dorpshart creëren. Dit is één van de speerpunten uit de toekomstvisie van Leiderdorp.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
46
In een groot gebied in de omgeving van het centrum worden zeven projecten aan elkaar gekoppeld. Het gaat om de reallocatie van voorzieningen, de uitbreiding (en modernisering) van het Winkelhof met 50% en daarvoor noodzakelijkerwijs de verkoop en verplaatsing van het gemeentehuis. Winkelcentrum Het Winkelhof wordt uitgebreid en gemoderniseerd op de plek van het huidige gemeentehuis. De nieuwbouw van het gemeentehuis op een andere locatie is onderzocht. Over de locatie doet het college nu een voorstel aan de raad. Verder worden, vanuit de gedachte dat levendigheid mede ontstaat door (openbare) functies te centraliseren, de winkelcentra Santhorst en Winkelhof door een promenade aan elkaar gekoppeld en wordt een Sociaal Cultureel Centrum gerealiseerd (voor het Sociaal Cultureel Centrum zie ook hoofdstuk 6. Kunst en Cultuur). Ook van winkelcentrum Santhorst wordt het winkelareaal uitgebreid. Voor beide winkelcentra geldt, dat het openbare gebied volledig wordt vernieuwd en opgewaardeerd. Over de feitelijke inrichting vindt overleg met betrokkenen plaats. Behouden kleinschalige bedrijvigheid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Behouden kleinschalige bedrijvigheid Woonwijken vervormen tot monofunctionele eenheden, terwijl in vroegere tijden bedrijvigheid in de wijk aanwezig was. Volgens de gemeente is er behoefte aan kleinschalige ruimte voor (startende) bedrijven aan huis, maar ook aan zelfstandige vestigingslocaties in een wijk. Voor het mogelijk maken van bedrijvigheid aan huis is een notitie opgesteld die na besluitvorming er voor zorgt dat bedrijvigheid aan huis wordt opgenomen in het vrijstellingenbeleid van de gemeente Leiderdorp. Ook zal de gemeentelijke keuze om kleinschalige bedrijvigheid aan huis mogelijk te maken, worden meegenomen in bestemmingsplannen. Ongewenste ontwikkelingen gaat de gemeente tegen, onder andere door middel van handhaving.
Overige constateringen Het uitoefenen van het bouw- en woningtoezicht door de gemeente Leiderdorp is in bijlage 1 van dit opgavenprofiel opgenomen als een generieke opgave. Deze generieke opgave geldt voor alle gemeenten in Nederland en wordt dan ook meegenomen in de tweede fase van het bestuurskrachtonderzoek.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
47
11
Groen
In Nederland wordt de ruimte steeds schaarser. Er is een enorme druk op uitbreiding voor wonen, werken, bereikbaarheid (wegen) en recreëren, die vaak ten koste van het groen gaat (versnippering van het landschap/natuur). Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Zuidvleugelopgave met onder andere opgaven op het gebied van woningbouw en recreatieve groengebieden voor de regio Holland Rijnland, en daarmee ook opgaven voor de gemeente Leiderdorp (realiseren onomkeerbare groene invulling van de polders, Boterhuispolder, Achthovernerpolder). De openheid van het Groene Hart staat in toenemende mate onder druk. De gemeente Leiderdorp vindt het van groot belang om haar polders nu en in de toekomst open en groen te houden. Ook wil zij zorgdragen voor het groen in de openbare ruimte. Dit draagt volgens de gemeente bij aan een goed en prettig woon- en werkklimaat. Voor het programma Groen heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Onderhouden en beheren openbaar groen Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○●○○ ○○○○●
Onderhouden en beheren openbaar groen Leiderdorp wil zorgdragen voor een leefbare groene openbare ruimte. Zij beheert het openbaar groen op planmatige wijze, op basis van objectieve, vastgestelde normen. Het gemeentelijke groenbeheer is vastgelegd in de nota “Naar een planmatig beheer” van 2006 en het “Bomenbeleidsplan” van 2008. De gemeente voert zelf regulier onderhoud uit aan het openbaar groen op basis van een jaarplanning. Hierin is voor iedere beheergroep een eindbeeld omschreven, met daarbij horende maatregelen. Onderhoudswerkzaamheden die vragen om specialistische machines en/of kennis en ‘bulk’ werk worden uitbesteed op basis van jaarlijks opgestelde/geactualiseerde onderhoudsbestekken. Momenteel werkt de gemeente aan het opstellen van een bomenbeheerplan. Dit vloeit voort uit het onlangs vastgestelde “Bomenbeleidsplan”. De projectopdracht hiervoor is in concept gereed.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
48
Versterken gemeentelijke hoofdgroenstructuur Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○●○ ○○○○●
Versterken gemeentelijke hoofdgroenstructuur De ambitie de gemeentelijke hoofdgroenstructuur verder te versterken, is vastgelegd in het “Groenstructuurplan Leiderdorp” van 2000. Om draagvlak te creëren worden de groenbelangenorganisaties (IVN, Bomenstichting, Bomenbond Rijnland, Houdt Leiderdorp Groen, Stichting Comité Doesburg) actief bij de uitvoering van het plan betrokken. Bij dit groenstructuurplan hoort een projectenlijst met circa 80 projecten. In overleg met de groenbelangenorganisaties zijn vijf projecten uit het groenstructuurplan als speerpunt benoemd. Deze projecten zijn zo gekozen dat ze invloed hebben op het groen in de gehele gemeente en voldoende concreet zijn. Het gaat hierbij om: 1) 2) 3) 4) 5)
ecologische verbindingszones (kaartbeeld in concept af) gemeentelijk bomenbeleid (zie ook de opgave hierboven) groen en communicatie (communicatieplan voor groen; doelgroepen zijn in beeld gebracht) natuurvriendelijke oevers (kaartbeeld in concept af) het natuurvriendelijker inrichten en beheren van de randen van de wijk Leyhof, inclusief de groenstrook onder de hoogspanningsmasten, en opstellen bijbehorend onderhoudsplan (projectplan en de communicatiestrategie zijn opgesteld, project wordt na de zomer verder opgestart).
Hiernaast kent de gemeente Leiderdorp nog het zogenaamde ‘groenoverleg’. De gemeente zit vier keer per jaar met de groenbelangenorganisaties om tafel om op beleidsniveau over groen te praten. Tijdens dit kwartaaloverleg wordt aan de hand van de speerpuntenprojecten de stand van zaken van het groenstructuurplan besproken. Realiseren onomkeerbare groene invulling van de polders Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Realiseren onomkeerbare groene invulling van de polders Het college van B en W van Leiderdorp heeft in zijn bestuursakkoord vastgelegd, dat het ernaar streeft het groene en open karakter van de polders ook op de lange termijn te kunnen garanderen. De gemeente is van mening dat de omliggende polders momenteel te weinig toegankelijk zijn en dat er te weinig gebruik wordt gemaakt van de ecologische kansen die de polders bieden. Zij stelt zichzelf ten doel de leefbaarheid van de gemeente te vergroten door de (extensieve) recreatiemogelijkheden in het open landschap rondom Leiderdorp te vergroten. Deze invulling dient onomkeerbaar te zijn om de angst voor eventuele bebouwing van de polders in de toekomst weg te nemen.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
49
De opgave wordt concreet invulling gegeven met het inrichten van de Boterhuispolder en het inrichten van de Achthovenerpolder. Beide activiteiten worden hieronder, vanwege hun omvang en belang, als aparte opgaven behandeld. Boterhuispolder Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Boterhuispolder De Boterhuispolder is zo’n 230 hectare groot. Hiervan ligt ongeveer 130 hectare op het grondgebied van de gemeente Teylingen. Leiderdorp is voor 47 hectare grondeigenaar. Het groene en open karakter van de Boterhuispolder staat volgens de gemeente Leiderdorp door verschillende ontwikkelingen (oprukkende bebouwing, tekort aan woningbouwlocaties in de regio, ontwikkelaars die al een grondpositie hebben, toenemende lasten en regelgeving voor agrariërs, hoge grondprijzen voor boeren die willen uitbreiden) onder druk. Het is de vraag of agrariërs op termijn nog wel de economische dragers van het open veenweidelandschap kunnen blijven. Daarnaast is er behoefte aan extensieve recreatie rondom de stad. De polder is echter niet goed ontsloten voor recreanten uit de stedelijke agglomeratie. Bovendien dateert het bestemmingsplan van eind jaren 60, waardoor er geen actueel en toekomstgericht beleidsplan voor de polder voorhanden is. Belanghebbenden en andere betrokkenen hebben onlangs in gebiedsateliers samen drie toekomstscenario’s voor de Boterhuispolder ontwikkeld. In februari 2008 heeft de gemeenteraad het toekomstscenario ‘De Polder In!’ vastgesteld. Dit scenario dient nu verder uitgewerkt te worden in een inrichtingsplan en een uitvoeringsprogramma. Een voorlopig ontwerp en conceptuitvoeringsprogramma moeten in juli gereed zijn, zodat de raad in september daarover kan besluiten. Besluitvorming over een definitief e ontwerp en uitvoeringsprogramma is gepland in het 1 kwartaal van 2009. Het inrichtingsplan vormt de basis voor het nieuwe bestemmingsplan. Dat wordt begin 2009 opgesteld. Om in de tussentijd ongewenste ontwikkelingen te voorkomen en gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken, wordt een voorbereidingsbesluit genomen.
Achthovenerpolder Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Achthovenerpolder De Achthovenerpolder is circa 390 hectare groot. De polder ligt naast het W4gebied en is onderdeel van het grote groenverband tussen Leiderdorp en Alphen aan de Rijn.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
50
Het groene en open karakter van deze polder staat onder druk vanwege dezelfde ontwikkelingen die spelen bij de Boterhuispolder. Ook deze polder wil Leiderdorp voor een lange termijn open en groen houden en beter ontsluiten voor extensieve recreatie. Het bestemmingsplan Buitengebied is in 2005 vastgesteld. Echter, de provincie Zuid-Holland heeft haar goedkeuring onthouden aan het bedrijvengedeelte van het bestemmingplan (bedrijventerrein De Lage Zijde). Hierdoor is er ook voor de Achthovenerpolder geen actueel en toekomstgericht gemeentelijk beleidsplan aanwezig. Vanuit het project Oude Rijnzone zijn voor de Achthovenerpolder gebiedsateliers georganiseerd om een toekomstvisie voor de polder op te stellen die het open en groene karakter voor de lange termijn waarborgt. De toekomstvisie is in maart 2008 door de gemeenteraad vastgesteld en moet in hetzelfde jaar verder worden uitgewerkt in een realistisch uitvoeringsprogramma, met daarin een beschrijving en prioritering van de verschillende projecten en een financiële paragraaf. In de Achthovenerpolder bevindt zich een vuilverwerkingsbedrijf dat uitgeplaatst dient te worden. Mogelijk kan dit bedrijf verplaatst worden naar een naburige gemeente langs de Oude Rijn. Vandaar dat de ontwikkeling van een toekomstvisie voor de Achthovenerpolder is gekoppeld aan het project Oude Rijnzone. Het bestemmingsplan moet op het onderdeel van bedrijventerrein De Lage Zijde worden gerepareerd. Om ontwikkelingen die niet in lijn zijn met de gebiedsvisie Achthovenerpolder in de tussentijd te voorkomen, is inmiddels een voorbereidingsbesluit genomen.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
51
12
Bestuur en Burgerzaken
De gemeente Leiderdorp maakt deel uit van de regio Holland Rijnland. Hogerliggende gremia zijn de Zuidvleugel, het Groene Hart, de Randstad en de provincie Zuid-Holland. Nevenschikkende samenwerkingen zijn de Oude Rijnzone en de Rijnstreek. Leiderdorp vindt samenwerking erg belangrijk. Veel van de Leiderdorpse opgaven zijn grensoverschrijdend en zijn daarmee opgaven die zowel een lokale als regionale inzet vergen. De gemeente tracht door middel van samenwerking haar opgaven adequaat op te pakken en haar zelfstandigheid te behouden en te versterken. De gemeentelijke inzet op samenwerking beslaat een belangrijk deel van het bestuursakkoord. Verder vraagt het om dagelijkse aandacht en inzet op allerlei terreinen en is het complex vanwege de veelheid aan actoren en belangen. Leiderdorp heeft een aparte regiocommissie (een raadscommissie) ingesteld, waarin de samenwerking in de regio wordt besproken, en maakt ambtenaren vrij voor de regionale samenwerking. Dit alles verklaart de hoge gewichten die aan de samenwerkingsopgaven hieronder zijn toebedeeld. Leiderdorp vraagt zich op het gebied van regionale samenwerking een aantal zaken af. Allereerst is het de vraag met welke partners de bovenlokale vraagstukken het best worden opgelost. Verder zoekt de gemeente naar een manier om de belangen van haar burgers goed te behartigen in de bestuurlijke en ruimtelijke ontwikkelingen in de regio. Daarnaast wil de gemeente de regionale kracht zodanig aanwenden dat de stem van Holland Rijnland meespeelt op het niveau van de Zuidvleugel en de Randstad. Overkoepelend vraagstuk is het beheersbaar, democratisch, legitiem en bestuurbaar houden van de samenwerkingsverbanden. De gemeente ervaart dat zij verder is in het denken over samenwerking dan haar buurgemeenten. De samenwerking ontwikkelt zich niet zo snel als Leiderdorp zou willen. Zij investeert bestuurlijk en ambtelijk veel in diplomatie, lobbyen en overtuigen. Binnen het programma Bestuur en Burgerzaken heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
52
Versterken positie Leiderdorp in een sterke regio Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Versterken positie Leiderdorp in een sterke regio De gemeente stelt vast dat er een toenemend aantal verschillende samenwerkingsverbanden is, zowel op strategisch, beleidsvormend als uitvoerend niveau. Onder andere de decentralisatie van rijks- en provinciale taken maakt in de ogen van de gemeente lokale krachtenbundeling noodzakelijk. Maar ook het Urgentieprogramma Randstad (UpR) versterkt volgens Leiderdorp de positie van grote steden en stadsregio’s, wat ten koste gaat van kleinere regio’s zoals Holland Rijnland. Maar ook binnen Holland Rijnland vindt Leiderdorp het belangrijk de positie van de Leidse Regio te versterken. Een en ander is verwoord in de zogenaamde ‘Paprikanotitie’ van 6 de gemeente, waarover uitvoerig is gediscussieerd in de raadscommissie. Leiderdorp zet in op versterking van haar eigen positie in een sterke regio. Zij zorgt ervoor dat zij in elk belangrijk samenwerkingsverband vertegenwoordigd is. Waar zij geen deelnemer is, volgt de gemeente de ontwikkelingen. Vanuit ieder beleidsveld zijn er regionale overleggen en daarnaast zijn er veel gebiedsgerichte netwerken. De Leiderdorpse belangen zijn bekend in de regio en vervlochten met regionale doelen. Dit zogenaamde ‘Leiderdorpse model’ is ontwikkeld in 2005 en wordt voortdurend verbeterd. Hiernaast draagt de gemeente bij aan de Regionale Investeringsstrategie (RIS) van Holland Rijnland.
Vergroten slagkracht en krachtenbundeling Groene Hart Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Vergroten bestuurlijke slagkracht en krachtenbundeling in Groene Hart Leiderdorp signaleert een tekort aan ruimte voor recreatie in de Zuidvleugel. De gemeente heeft zicht tot doel gesteld het Groene Hart open te houden en toegankelijk te maken. Leiderdorp geeft aan dat er veel nota’s worden geschreven over dit onderwerp, maar dat er vrijwel niets gebeurt in de uitvoering. Onlangs heeft de provincie Zuid-Holland zich teruggetrokken uit de Groene Hartsamenwerkingsverbanden, omdat successen in gebiedsontwikkeling uitbleven. Leiderdorp zet in op het afbouwen van niet-succesvol gebleken samenwerkingsverbanden, waaronder mogelijk de gebiedscommissie Land van Wijk en Wouden.
6
De volledige titel van de Paprikanotitie is: “Sturen op Regionale Samenwerking.
Een visie op bestuurbaarheid van en versterking van politieke controle op regionale samenwerkingsverbanden en een aanzet tot regionale discussie” (discussienotitie) (Gemeente Leiderdorp, november 2007). Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
53
Daarna wil de gemeente de Groene Hartsamenwerking beter inbedden in Holland Rijnland. Het belang van het Veenweidegebied is volgens de gemeente binnen Holland Rijnland nog onvoldoende onderkend. In de totstandkoming van de Regionale Structuurvisie (zie hieronder) wordt het Groene Hart nadrukkelijk meegenomen. Meewerken aan Regionale Structuurvisie Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Meewerken aan Regionale Structuurvisie Onder regie van Holland Rijnland werken de twaalf gemeenten en de provincie Zuid-Holland aan een regionale structuurvisie. Hierin wordt de langetermijnontwikkeling van de regio ruimtelijk weergegeven. In de regionale structuurvisie is de profilering van de as Leiden-Katwijk een belangrijk onderwerp, evenals de borging van de toekomst van het Veenweide- en plassengebied. Momenteel wordt gewerkt aan de formulering van regionale dilemma’s. In het najaar van 2008 wordt de conceptvisie besproken in het portefeuillehoudersoverleg. In maart 2009 zal het Algemeen Bestuur van Holland Rijnland de structuurvisie vaststellen, waarna er inspraak mogelijk is tot september 2009. Leiderdorp wil dat de regio een duidelijk profiel krijgt en dat het eigen belang goed geborgd wordt. Zij heeft daarom een eigen visie ontwikkeld op het regionale profiel en dit ingebracht in de regionale overleggen.
Verder ontwikkelen samenwerking Oude Rijnzone Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Verder ontwikkelen samenwerking Oude Rijnzone De gemeenten Alphen aan den Rijn, , Bodegraven, Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude, Rijnwoude, de Provincie Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap van Rijnland werken samen aan de ontwikkeling van het gebied langs de rivier de Oude Rijn. Dit gebied valt geografisch niet binnen de gemeente Leiderdorp, maar de gemeente heeft wel te maken met de gevolgen ervan. Leiderdorp participeert ook in de Oude Rijnzone met het oog op de ontwikkeling van de Achthovenerpolder (voor de Achthovenerpolder zie ook hoofdstuk 11. Groen). In deze polder bevindt zich een vuilverwerkingsbedrijf dat het beste uitgeplaatst kan worden. Mogelijk kan dit bedrijf verplaatst worden naar een naburige gemeente langs de Oude Rijn. Bestuurlijk staat de Oude Rijnzone – die valt onder het Urgentieprogramma Randstad (UpR) – hoog op de agenda. Er zijn veel overheden en maatschappelijke en private partijen bij betrokken. Ook de financiële afspraken rondom verevening maken het project complex.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
54
Leiderdorp signaleert dat de samenwerking tot nu toe nog weinig concrete resultaten heeft opgeleverd. Weliswaar is de transformatievisie Oude Rijnzone opgesteld en de daaruitvolgende Streekplanherziening gerealiseerd, maar de uitvoering hapert bij het komen tot een samenwerkingsovereenkomst. Leiderdorp kan met haar inbreng partijen stimuleren tot overeenstemming te komen.
Uitvoeren communicatiebeleidsplan
Uitvoeren communicatiebeleidsplan Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○○●○
Eind 2007 heeft het college het Communicatiebeleidsplan 2008-2011 vastgesteld, als vervolg op een eerder plan voor de periode 2002-2006. Het bestuur heeft in het coalitieakkoord aangegeven het vertrouwen van de burger te willen terugwinnen, met de kernwoorden betrouwbaar, burgergericht en beter bestuurbaar en beheersbaar (B5). Dit vormt het uitgangspunt voor het communicatiebeleid. De bestuurskrachtmeting en een klanttevredenheidsonderzoek zullen in 2008 een meetpunt vormen voor de gekozen koers. De gemeente publiceert een nieuwsbrief die wordt rondgestuurd en in de regio aftrek vindt. Om de communicatie te versterken, werkt Leiderdorp in de komende jaren onder andere aan het verbeteren van de digitale media (internet en intranet), het verder digitaliseren van de gemeentelijke producten en het verbeteren van de interactieve beleidsontwikkeling. Voor dit laatste is een protocol vastgelegd. De (speerpunten uit de) “Toekomstvisie 2015” zullen de ‘paraplu’ vormen van de communicatie in de komende jaren. In 2008 zal de toekomstvisie worden geëvalueerd en zullen de speerpunten waar nodig anders geformuleerd worden. Hierin zal ook de gemeenteraad een rol hebben.
Invoeren omgevingsvergunning Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○○●○
Invoeren omgevingsvergunning Op 1 januari 2009 wordt de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) ingevoerd. Met ingang van die datum moet de gemeente in staat zijn de omgevingsvergunning te verlenen. Leiderdorp werkt hiervoor samen met het rijk, de provincie Zuid-Holland en de Milieudienst. Daarnaast zoekt Leiderdorp afstemming met regiogemeenten, om in de toekomst voor deze opgave te gaan samenwerken. Hierover is recent een collegebesluit genomen. Momenteel werkt de gemeente aan een plan van eisen voor de inrichting van de ICT. De werkprocessen zijn inmiddels in kaart gebracht.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
55
Verbeteren (digitale) dienstverlening Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○○●○
Verbeteren (digitale) dienstverlening Vanuit de gedachte van de gemeente als ‘eerste overheid’ wil de gemeente Leiderdorp haar communicatie via meerdere kanalen opzetten (‘multichanneling’ via een fysieke balie, telefoon, post, fax en internet). In dit kader optimaliseert de gemeente haar digitale loket en het Klant Contact Centrum. Enerzijds is dit een technische operatie, anderzijds vergt het aanpassing van de bestaande werkprocessen. In 2010 moet het volledig digitale loket operationeel zijn. Deze opgave wordt ingestoken vanuit het regionale Shared Service Center, dat momenteel in de ontwikkelingsfase zit (zie verder de opgave Realiseren regionaal Shared Service Center (SSC), in hoofdstuk 15. Financiën, organisatie en bedrijfsvoering). Verder heeft de gemeente het voornemen om op verschillende plekken binnen de gemeente zogenaamde burgerservicepunten te realiseren. Dit voornemen moet qua inhoud en tijdspad nog wel verder worden uitgewerkt.
Invoeren basisregistraties Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○●○ ○○○●○
Invoeren basisregistraties De rijksoverheid heeft voor gemeenten drie basisregistraties aangewezen, om het mogelijk te maken gegevens eenmalig in te winnen en op meerdere plaatsen binnen de overheid te gebruiken. Uiterlijk in 2009 moet de gemeente klaar zijn met het instellen van de Basisregistratie Personen (GBA), de Basisregistratie Adressen (BRA) en het Basis Gebouwenregister (BGR). Het invoeren van deze registraties is voor Leiderdorp een groot project, omdat er veel informatie moet worden opgezocht. De invoering van de geautomatiseerde toepassing is bovendien complex. De ontwikkeling van GBA-online hangt hiermee samen. Deze registratie zal na 2010 rechtstreeks door derden oproepbaar moeten zijn. De gemeente moet daarom de werkprocessen stroomlijnen, nieuwe software implementeren en koppelingen verzorgen met interne en externe afnemers.
Overige constateringen Met het oog op de gemeentegrootte zoekt Leiderdorp naar samenwerking op het gebied van dienstverlening. Op dit moment vinden er onder andere onderzoeken plaats naar de mogelijkheden om onderdelen van de gemeentewinkel hieraan uit te besteden (belastingen, bouw en wonen en zorg). In hoofdstuk 15 is een opgave opgenomen over de opzet van shared services.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
56
De gemeente Leiderdorp bemerkt dat de werkzaamheden op het gebied van dienstverlening vragen om een grote mate van klantgerichtheid, deskundigheid en zorgvuldigheid. De gemeente zet hierop in door onder andere acties op het gebied van deregulering en door training en opleiding van het eigen personeel. Waar nodig, huurt de gemeente externen in.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
57
13
Openbare orde en Veiligheid
Op het gebied van openbare orde en veiligheid heeft de gemeente Leiderdorp, net als de andere Nederlandse gemeenten, voor een belangrijk deel te maken met schaalvergroting. Steeds meer taken worden afgestemd binnen de veiligheidsregio en ook de brandweer wordt geregionaliseerd. Het is voor de gemeente onder andere zaak de gemeentelijke kolom te situeren in de veiligheidsregio en het bestuur ervan te faciliteren. Ook dienen de lokale belangen te worden behartigd binnen de geregionaliseerde brandweer, zonder daarbij het grotere belang uit het oog te verliezen. Hiernaast dienen Nederlandse gemeenten de hun toebedeelde regierol op het gebied van integraal veiligheidsbeleid verder in te vullen. Voor het programma Openbare orde en Veiligheid heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Crisisbeheersing Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Crisisbeheersing Vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is het op orde brengen van de rampenbestrijding op het decentrale (gemeentelijke) niveau in Nederland tot prioriteit benoemd. Dit voornemen komt tot uitdrukking in de notitie “Samen werken samen leven. Beleidsprogramma Kabinet Balkenende IV 2007-2011” van het kabinet en in “Samen aan de Slag. Bestuursakkoord rijk en gemeenten”. De gemeente heeft vooral de taak de gemeentelijke plannen, processen en functionarissen op orde respectievelijk geoefend te krijgen en te houden, en daarmee te zorgen voor een optimaal voorbereide (gemeentelijke) crisisorganisatie. Leiderdorp heeft het crisisplan en vier gemeentelijke procesdeelplannen eind februari 2008 vastgesteld. Verder zullen in 2008 enkele deelprocesplannen worden geoefend en resterende deelprocesplannen worden vastgesteld. In de periode 2009-2014 dienen de overige deelprocesplannen te worden geoefend.
Veiligheidsregio Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○○○●
Veiligheidsregio De Wet op de veiligheidsregio’s (en het bijbehorende kwaliteitsuitvoeringsbesluit (AMvB)), noodzaakt gemeenten tot professionalisering, samenwerking en regionalisering. Leiderdorp participeert in de veiligheidsregio Hollands Midden.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
58
De bedoeling is dat de komende drie jaar vergaande stappen worden gezet in de regio, ten behoeve van structurele multidisciplinaire crisisbestrijding (brandweer, politie, GHOR en gemeenten). Komen tot schaalvergroting, versterking en samenwerking in de brandweerzorg is dus (slechts) één aspect van de regionalisering. De veiligheidsregio’s worden vormgegeven als verlengd lokaal bestuur. Dat betekent dat het bestuur vertegenwoordigers vanuit de gemeenten heeft, die de lokale input leveren. Integraal Veiligheidsbeleid Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○●○○
Integraal Veiligheidsbeleid De aandacht voor het thema veiligheid is de laatste jaren toegenomen. Landelijk maar ook lokaal is ervoor gekozen om uit te gaan van een integrale aanpak. Vanuit de rijksoverheid is de gemeente aangewezen als de partij die bij integraal veiligheidsbeleid de regierol heeft. Leiderdorp heeft een “Kadernota Integrale Veiligheid Leiderdorp 2006-2009”. In deze nota zijn de volgende (SMART-)doelen gesteld: -
De (kleine) overlast en criminaliteit in de woon en leefomgeving met 20% verminderen voor 2010 100% integraal en samenhangend werken aan veiligheid binnen de gemeentelijke organisatie Er is helderheid bij de partners van veiligheid over de verantwoordelijkheid, taken en doelen op de volgende veiligheidsterreinen: rampenbestrijding, jeugd en veiligheid, fysieke veiligheid voor 2008.
Uit de Kadernota vloeien zeventien actiepunten voort, waaronder het ontwikkelen van een nota handhaving, het opstarten van de aanpak van jeugdoverlast, het verbeteren van de zichtbaarheid van wijkagenten, het creëren van een meldpunt onveilige zaken voor burgers, het ontwikkelen van een structureel veiligheidsoverleg en het ontwikkelen van een veiligheidschecklist. Binnen de gemeentelijke organisatie is de regierol te vervullen door het cluster Openbare Orde en Veiligheid (OOV). Leiderdorp wil nu ook haar gemeentelijke regiefunctie naar buiten toe meer profileren en versterken.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
59
14
Grondontwikkeling
Ook binnen dit programma spelen de ontwikkelingen zoals die hierboven bij het programma Groen zijn behandeld. In Nederland wordt de ruimte steeds schaarser. Er is een enorme druk op uitbreiding voor wonen, werken, bereikbaarheid (wegen) en recreëren, die vaak ten koste van het groen gaat. Tussen deze zaken dient een duurzaam evenwicht worden gevonden. Dit komt onder meer tot uiting in de ontwikkelingen rondom de Rijksweg A4. In 1998 is het tracébesluit voor de verbreding van de Rijksweg A4 ingetrokken. De daarop volgende gesprekken hebben in 2001 geleid tot de W4-oplossing. De W4-oplossing is een verlengde en verdiepte tunnelbak als onderdeel van de wegverbreding. De uiteindelijke doelstelling van W4 is de leefbaarheid in de regio (de zone rondom de Rijksweg) te verbeteren op de vier aspecten wonen, werken, wegen en water, zodat: -
de woon- en leefkwaliteit van omwonenden van de A4 in Leiden, Zoeterwoude en Leiderdorp vergroot de snelwegbarrière door dorpskernen heen vermindert de omgeving opwaardeert door natuurwaarden te versterken, recreatieparken en sportvoorzieningen aan te leggen en kantoren, bedrijven en nieuwe woonlocaties te ontwikkelen. 7
De verdiepte ligging van de Rijksweg is hierbij de belangrijkste maatregel.
Voor het programma Grondontwikkeling heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgave. Vormgeven gebiedsontwikkeling A4 (W4-project) Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Vormgeven gebiedsontwikkeling A4 (W4-project) Het W4-project is het grootste en langstlopende project in Leiderdorp. De W4partners zijn Rijkswaterstaat, het ministerie van VROM, de provincie ZuidHolland, en de gemeenten Leiden, Zoeterwoude en Leiderdorp. Deze partners hebben het W4-convenant ondertekend en zijn overeengekomen elk een deel van de meerkosten te betalen. Leiderdorp dient circa 18,3 miljoen euro aan Rijkswaterstaat af te dragen.
7
Zie ook: www.w4.nl.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
60
Leiderdorp moet dit geld zien te verdienen door middel van de gebiedsontwikkeling in de zone langs de Rijksweg. Leiderdorp heeft vier zogenaamde exploitatiegebieden, namelijk: -
2
2
Bospoort (ontwikkeling IKEA 22.000 m en 10.000 m bedrijvigheid) 2 2 Vierzicht (ontwikkeling 15.000 m kantoren, 15.000m bedrijvigheid en 2 15.000 m meubelplein) Mauritskwartier (‘t Heerlijk Recht) (180 luxe woningen) Plantage (70 luxe woningen).
De vier exploitatiegebieden leveren gezamenlijk de bouw van ongeveer 250 2 woningen en 75.000 m aan kantoren, winkels en bedrijvigheid op. Om de exploitatiegebieden te kunnen realiseren moet een groot aantal aanvullende activiteiten worden uitgevoerd. Concreet gaat het om het aanleggen, verleggen en reconstrueren van een deel van de Leiderdorpse hoofdinfrastructuur (wegen, fietspaden, riolering, kabels). Ook omvat het de verplaatsing van sportverenigingen en functies zoals een pannenkoekenboerderij, woonwagens en molens. Dit zijn de zogenaamde investeringsprojecten. De financiële middelen voor het realiseren van de investeringsprojecten dienen via subsidies en de bijdragen/opbrengsten vanuit de exploitatiegebieden gewaarborgd te worden. Het Mauritskwartier en Vierzicht zijn reeds in uitvoering en voor de helft voltooid. Eind 2008 wordt afronding van de grondverkoop verwacht. Voor Bospoort vindt de grondverkoop gespreid plaats in 2008-2009. De grondverkoop voor Plantage wordt in 2009 verwacht. Verder zijn alle investeringsprojecten inmiddels gestart. Naast een verantwoordelijkheid in de realisatie van de exploitatiegebieden en de investeringsprojecten heeft de gemeente Leiderdorp een verantwoordelijkheid op het gebied van de ruimtelijke planvorming (onder andere Bestemmingsplan W4 en Bestemmingsplan Bospoort). Onlangs (medio 2007) is het tracébesluit verbreding A4 door de Raad van State vernietigd. Dit betekent vertraging van de realisatie van het project. Onder meer het Bestemmingsplan W4 (opgesteld in 2003) en het Bestemmingsplan Bospoort (opgesteld in 2006) zijn hierdoor nog niet vastgesteld.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
61
15
Financiën, organisatie en bedrijfsvoering
Leiderdorp verwacht op het gebied van financiën, organisatie en bedrijfsvoering vanuit het rijk geen nieuwe grote ontwikkelingen. Wel bemerkt de gemeente dat de toename van taken en bevoegdheden vanuit de landelijke overheid een steeds groter beroep doet op de gemeentelijke organisatie, zowel bestuurlijk als ambtelijk en zowel kwalitatief als kwantitatief. De situatie op de arbeidsmarkt maakt het tegelijkertijd moeilijk om adequaat medewerkers aan te trekken. Deze ontwikkelingen vergroten naar eigen zeggen de kwetsbaarheid van de gemeente. De gemeente zoekt naar creatieve oplossingen die dit probleem verkleinen. Op het gebied van financiën, organisatie en bedrijfsvoering heeft de gemeente Leiderdorp de volgende opgaven. Structureel versterken financiële positie Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Structureel versterken financiële positie Het versterken van de financiële positie is een complexe en omvangrijke opgave van de gemeente Leiderdorp. Vanaf 2012 dreigt een structureel financieel tekort te ontstaan ter grootte van 1,3 miljoen euro, als de gemeente in de tussentijd geen actie onderneemt. Dit ‘gat’ heeft onder andere te maken met de Regionale Investeringsstrategie (RIS) van Holland Rijnland, de (mogelijke) toename van de kosten voor de gemeentelijke huisvesting en het (waarschijnlijk) moeten activeren van een deel van de infrastructuur in het W4-gebied. De gemeente acht het bestuurlijk van groot belang dat de begroting structureel in evenwicht is. Op basis van de begrotingsscan die de provincie en het ministerie van BZK in 2007 hebben uitgevoerd, werkt Leiderdorp momenteel de nota ‘Financiële strategie op weg naar 2012’ verder uit. Deze nota vormt de basis voor de Perspectiefnota 2009, waarin de gemeenteraad de kaders voor de begroting 2009-2012 zal aangeven. Daarnaast werkt de gemeente aan het verbeteren van de weerstandscapaciteit. Deze neemt af, omdat de (algemene) reserve afneemt en de risico’s tegelijkertijd niet minder worden. De gemeenteraad heeft daarom bij het vaststellen van de nieuwe nota ´Reserves en voorzieningen´ besloten dat alle (incidentele) meevallers in de algemene reserve worden gestort. Nevendoel hiervan is het beperken van het te verwachten tekort op het project W4 (Voor W4 zie de opgave ‘Vormgeven gebiedsontwikkeling A4 (W4-project)’, in hoofdstuk 14. Grondontwikkeling).
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
62
Realiseren regionaal Shared Service Center (SSC) Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Realiseren regionaal Shared Service Center (SSC) Leiderdorp is zich ervan bewust dat samenwerking voor concerntaken, dienstverlening en gebiedsbeheer bijdraagt aan de zelfstandigheid van de gemeente. Zij wil daarom met de gemeenten Leiden, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude de ondersteunende diensten onderbrengen in shared services. Dit zijn dienstverlenende eenheden die opereren op basis van een opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie en tegen een bepaalde verrekenprijs. Leiderdorp trekt het proces om tot het SSC te komen. De gemeente ziet in deze vorm van samenwerking veel mogelijkheden om de kosten van de dienstverlening te reduceren, de professionalisering te verhogen en kwetsbaarheid te verminderen. Doordat de kennis en ervaring op één plaats is gebundeld, kunnen die onderling gemakkelijker worden uitgewisseld. Leiderdorp heeft als uitgangspunt vastgelegd dat het huidige kwaliteitsniveau ten minste moet worden gehandhaafd. Uiteindelijk ziet Leiderdorp als doel dat er door schaalvergroting een efficiëntere dienstverlening aan burgers en de interne organisatie ontstaat. De samenwerking tussen de gemeenten moet bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit van de informatievoorziening en de kwetsbaarheid hiervan terugdringen. Het realiseren van een shared service center is een omvangrijk en complex project voor Leiderdorp. Uiterlijk 1 september 2008 wordt een gedetailleerd projectplan opgesteld, waarna uiterlijk op 1 januari 2009 een implementatieplan volgt. De overeenkomst voor de Gemeenschappelijke Regeling zal uiterlijk op 1 oktober 2008 zijn opgesteld. De gemeentesecretarissen hebben de verschillende samenwerkingsgebieden verdeeld over de gemeenten. Leiderdorp ‘trekt’ de samenwerking op het gebied van bouw & wonen en zorg (de opgave Uitoefenen bouw- en woningtoezicht is in bijlage 1 van dit opgavenprofiel opgenomen als een generieke opgave voor de gemeente Leiderdorp).
Verder ontwikkelen informatiehuishouding Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○○● ○○○●○
Verder ontwikkelen gemeentelijke informatiehuishouding Eind 2005 heeft het college van B en W het Informatiebeleidsplan 2006-2009 vastgesteld. Met deze nota wil de gemeente een goede sturing geven aan de inrichting en ontwikkeling van de informatiehuishouding. De projecten uit het plan komen voort uit nieuwe wet- en regelgeving, landelijke initiatieven op het gebied van elektronische dienstverlening en de wens tot verbetering van de interne bedrijfsvoering. De projecten zijn over het algemeen complex.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
63
Een van de belangrijkste doelstellingen van het Informatiebeleidsplan is dat zowel de interne als de externe informatiestromen bij de gemeente optimaal verlopen. Bovendien moeten deze stromen rechtmatig, doelmatig en doeltreffend zijn. Verder ontwikkelen en uitvoeren planning en control Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○●○○ ○○●○○
Leveren van juridisch hoogwaardige producten Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○●○○○ ○○○●○ ○○○○●
Verder ontwikkelen en uitvoeren planning en control Leiderdorp bewaakt de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van haar handelen continu en verbetert ze waar mogelijk. Deze opgave heeft de continue aandacht van de gemeente. De gemeente voert jaarlijks een aantal verbijzonderde interne controles uit. In 2008 zal dit onder andere het geval zijn voor inkopen en aanbesteden, salarissen, subsidies en de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Daarnaast voert Leiderdorp jaarlijks een aantal doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken uit. Dit gebeurt deels via een in 2005 opgerichte regionale auditpool van de gemeenten Leiderdorp, Oegstgeest en Voorschoten. Met de uitkomsten van de onderzoeken werkt de gemeente aan het steeds verder verbeteren van de bedrijfsprocessen.
Leveren van juridisch hoogwaardige producten Leiderdorp bemerkt dat het bestuur en de organisatie steeds meer vraag hebben naar hoogwaardige juridische producten, zoals juridische adviezen, vertegenwoordiging bij bezwaar en beroep en bij behandeling van klachten. De toenemende juridisering van de maatschappij leidt tot een steeds groter beroep op de juridische kennis en vaardigheden van de gemeente. Een van de initiatieven die de gemeente in dit kader onderneemt, is het opzetten en uitvoeren van juridische kwaliteitszorg. Hiervoor wordt onder andere de bestaande lokale regelgeving doorgelicht op rechtmatigheid, doelgerichtheid en actualiteit. Ook worden de civielrechtelijke contracten doorgelicht.
Vormgeven (strategisch) personeelsmanagement Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○○●○○
Vormgeven (strategisch) personeelsmanagement De organisatie van Leiderdorp werkt aan een beleidsnotitie ‘Strategisch HRM’, waarin zij het personeelsinstrumentarium kan bundelen en waarmee zij onderlinge verbanden helder kan maken. Doel van het nieuwe HRM-beleid is het zijn van een aantrekkelijke werkgever en een professionele organisatie, met vakbekwame en taakvolwassen medewerkers. In 2007 en 2008 werkt Leiderdorp aan het invoeren van competentiemanagement. De gemeente wil een set gezamenlijke ‘gedragankers’ ontwikkelen en uitdragen. Het aanspreken op gedrag moet daarmee gemakkelijker worden.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
64
Omdat werving en selectie voor bepaalde (sleutel)posities een knelpunt is, heeft de gemeente een management developmenttraject ontwikkeld. Hiermee wil Leiderdorp een eigen ‘kweekvijver’ opzetten. De MD-trajecten starten in mei 2008 en duren maximaal 2 jaar. Realiseren nieuwe huisvesting gemeentelijke organisatie Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○○○● ○○○○● ○○○○●
Verder ontwikkelen dualisme Omvang Complexiteit Bestuurlijk gewicht
○○●○○ ○○○●○ ○●○○○
Realiseren nieuwe huisvesting gemeentelijke organisatie In het kader van het Centrumpleinproject wordt het winkelcentrum Winkelhof in Leiderdorp uitgebreid. Hiervoor moet het gemeentehuis wijken. Begin 2008 heeft de gemeenteraad besloten tot nieuwbouw, momenteel wordt gewerkt aan het projectplan, de locatiekeuze en het programma van eisen. Met het oog op de toekomst wil de gemeente een marktconform, flexibel en duurzaam gemeentekantoor realiseren. Ook moet bij de nieuwbouw rekening worden gehouden met het eerder genoemde shared service center. Het streven van de gemeente is om veel zelf te doen in dit project.
Verder ontwikkelen dualisme Sinds de invoering van de Wet dualisering gemeentebestuur in 2002 werkt de gemeenteraad van Leiderdorp aan de optimalisering van de invulling van haar bevoegdheden. In werkgroepen is de programmabegroting ontwikkeld, er is een beslisboom opgesteld voor interactieve beleidsvorming en er is een checklist gemaakt voor raadsvoorstellen. Om het dualisme verder vorm te geven, zijn op dit moment verschillende werkgroepen actief binnen de raad. Zo werkt de Werkgroep Begroting in de komende tijd aan het vergroten van de betrokkenheid van de raad bij de planning & controlcyclus. De Werkgroep JOP onderzoekt de mogelijkheden om overlast van de jeugd terug te dringen. De Werkgroep Subsidie ontwikkelt de rol van de raad bij subsidieverlening en kaderstelling hiervoor.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
65
BIJLAGE
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
66
Bijlage 1: Generieke en toekomstige opgaven Er zijn opgaven die gelden voor alle gemeenten, zogenaamde generieke opgaven. Deze zijn in het opgavenprofiel van Leiderdorp bijna allemaal beschreven. Een aantal opgaven is nog niet beschreven. Daarop kunnen wij terugkomen in de tweede fase van dit onderzoek. Het gaat om de volgende generieke opgaven: -
verstrekken paspoorten en rijbewijzen uitoefenen bouw- en woningtoezicht uitvoeren Wet waardering onroerende zaken vergunningverlening en (integrale) handhaving.
Daarnaast zijn er ook ontwikkelingen die nog niet zijn te vatten in opgaven, maar waarvoor het (al) wel belangrijk is dat de gemeente bestuurskrachtig optreedt. Voorbeelden van deze ontwikkelingen zijn: -
de Grondexploitatiewet de Wet op de archeologische monumentenzorg het Activiteitenbesluit (vanuit Project modernisering algemene regels voor vermindering administratieve lasten bedrijven) de nieuwe Aanbestedingswet.
Ook op deze onderwerpen kunnen wij terugkomen in de tweede fase van het bestuurskrachtonderzoek.
Opgavenprofiel gemeente Leiderdorp, 9 juni 2008
67