RIS176889a_23-NOV-2010
Plan van aanpak
bijlage bij BSW/2010/256
Projectnaam
Afbouw ID- en WIW banen
Opdrachtgever
College van B&W Den Haag
Bestuurlijke opdrachtgever in persoon: wethouder H.P.M. Kool Datum
16 november 2010
___________________________________________________________________________ 1. Opdracht Aanleiding In de periode 2007-2009 zijn de ID-banen bij de niet-G8 organisaties afgebouwd. Tegen de achtergrond van sterk dalende reïntegratie budgetten zijn in het coalitieakkoord afspraken gemaakt om nu ook de ID banen bij de G8 werkgevers af te bouwen. De zich nu aftekenende bezuinigingen van het nieuwe kabinet maken het onontkoombaar om niet alleen de I/D banen in een hoger tempo dan aanvankelijk was voorzien af te bouwen maar ook de WIW banen, zij het gefaseerd, bij de afbouw van gesubsidieerde arbeid te betrekken. Alleen zo kan voldoende ruimte worden gecreëerd voor de inzet van de nieuwe instrumenten. Dit wordt toegelicht in ‘Het huis van de arbeid’; een nieuw Haags reïntegratiemodel. Eind 2009 nam de gemeenteraad kennis van dit visiedocument (rm2009.319 – BSW/2009.653 RIS 168719). Bezuinigingen Het reïntegratiebudget voor de WWB staat al langere tijd onder druk. Het regeerakkoord past een substantiële korting op het budget toe. Daar bovenop komen nog de gemeentelijke bezuinigingen uit het coalitie-akkoord. Momenteel wordt bezien op welke manier deze zeer zware bezuinigingen kunnen worden ingevuld waarbij het niet onwaarschijnlijk zal zijn dat het doel: meer mensen met minder middelen aan werk helpen en de hiervoor ontworpen instrumenten als het loonwaardemodel en de leerwerkbanen, onder druk komen te staan. Doel Het doel van deze nota is om te komen tot een door het college geaccordeerde aanpak om daarna uitvoering te geven aan de afbouw van alle nog resterende ID- en WIW- banen. Hoewel dat onontkoombaar is, is de inzet om het aantal gedwongen ontslagen tot een minimum te beperken. Daartoe zullen 200 gewitte banen bij Stadsbeheer beschikbaar zijn en komt er een specifieke regeling voor 55-plussers. Gevolgen G8 en andere instellingen De ID’ers werken exclusief voor een van de zogenaamde G8 instellingen in de stad en hebben met deze werkgever een arbeidsovereenkomst. De gemeente Den Haag subsidieert de betreffende instellingen. Momenteel zijn er 791 dienstverbanden, waarvan 103 met een tijdelijk karakter. De WIW’ers werken niet alleen bij de G8 instellingen maar ook bij onderwijs, welzijns- en gezondheidsinstellingen in de stad. De WIW’ers zijn in dienst van de Stichting Werkbij en zijn door tussenkomst van StartBaan Detacheringen van de dienst SZW, tegen een overeengekomen inleenvergoeding, bij een bepaalde instelling aan werk geholpen. Van de in totaal 568 WIW’ers werken er 92 bij een G8 instelling.
1
De gevolgen van de afbouw van deze regelingen zijn niet alleen groot voor de betrokken werknemers. Ook voor de betrokken instellingen zullen de effecten groot zijn. De bedoelde regelingen zijn evenwel niet bedoeld als bron van financiering van deze instellingen. De instellingen zullen naar andere middelen moeten omzien. Het college zal zich nog nader beraden over met name de buurtbeheerbedrijven, Schroeder van der Kolk, de boodschappenbegeleidingsdienst, stichting Biesieklette en Kringloop Den Haag.
2. Eindresultaat De afbouw van de ID-banen start op 1 januari 2011 en moet op 1 januari 2012 zijn afgerond. Omdat het besluit om ook de WIW banen versneld af te bouwen pas na het bekend worden van het regeerakkoord is genomen, wordt met de afbouw van de WIW-banen een half jaar later gestart en wel op 1 juli 2011. Zo is er voldoende tijd om alle betrokkenen (personen en instellingen) hierover adequaat te informeren. De afbouw van de WIW-banen moet op 1 juli 2012 volledig zijn beslag hebben gekregen.
3. Hoe gaan we dat bereiken? a. Lessen uit de vorige afbouw Uit de evaluatie afbouw ID bij de niet-G8-werkgevers, die in 2009 is uitgevoerd, komen de volgende aanbevelingen: • Voorkom vrijblijvendheid; kies voor een intensief project met een harde einddatum; • Communiceer die harde einddatum en het gevolg (gedwongen ontslag) naar de ID- en WIWmedewerkers; • Houdt hier consequent aan vast en wek geen verwachtingen dat er mogelijk een andere oplossing wordt gevonden; • Eensgezinde aanpak en communicatie door werkgevers, gemeente en uitvoerders; • Investeer ruim in positieve communicatie naar alle betrokkenen; • Onderschat de rouwverwerking niet; • Veel verantwoordelijkheid neerleggen bij de werkgever had beperkt succes; de gemeente moet zelf meer sturen. b. Doelgroep in beeld
Vast dienstverband Tijdelijk dienstverband totaal
ID per 1-1-2011 688 103 791
WIW per 1-7-2011 568 568
Totaal 1256 103 1359
Om de aanpak te bepalen en een inschatting te maken van het resultaat is een beeld van de doelgroep noodzakelijk: • de eerste ID-medewerkers zijn begonnen in 1996; de eerste WIW-medewerkers in 1991. • Bijna 700 ID’ers zijn 5 jaar of langer in dienst; dat geldt ook voor iets meer dan 200 WIW’ers. • de gemiddelde leeftijd is ongeveer 50 jaar.
2
c. Een afbouwproces in drie fases ID 1-1-2011 tot 1-4-2011 WIW 1-7-2011 tot 1-11-2011
ID 1-4-2011 tot 1-1-2012 WIW 1-11-2011 tot 1-7-2012
ID 1-1-2012 tot 1-7-2012 WIW 1-7-2012 tot 1-1-2013
Snelle Bonus 10 maandsalarissen (1e kwartaal)
Uitstroombonus 8 maandsalarissen (2e kwartaal) 6 maandsalarissen (3e kwartaal) 4 maandsalarissen ( 4e kwartaal) Aan de slag! Eigen verantwoordelijkheid. Den Haag helpt: • Scholing; bij voorkeur kort en vakgericht. • Outplacement; 1 team (dienst SZW ism G8)
Ontslagvergoeding 2 maandsalarissen
Uitstroom op eigen kracht Sollicitatietraining IeDee-beurs
Nazorg
Verwerking einde ID / WIW Start coaching
Fase 1 In de eerste fase zal de nadruk liggen op enerzijds uitstroom op eigen kracht en anderzijds het opvangen van medewerkers die moeite hebben met het verwerken van het idee dat het einde van hun dienstverband in zicht is. Concreet wordt in deze fase het volgende aanbod gedaan aan de medewerkers: • Het volgen van een sollicitatietraining; • Een ID/WIW-beurs in de eerste fase. Op deze beurs zal de gemeente de medewerkers voorlichten over de mogelijkheden die zij hebben. Hiervoor, wordt er samenwerking gezocht met uitzendbureau’s en werkgevers met een concreet werkaanbod. Via workshops, speeddates en individuele coaching zullen concrete mogelijkheden worden geboden. Ook zullen de medewerkers worden gevraagd naar hun wensen of ideeën. Fase 2 De fase waarin medewerkers die niet op eigen kracht uit kunnen stromen ondersteund worden bij het vinden van een baan. Het volgende wordt aangeboden: • Outplacement waarvoor medewerkers een coach kunnen krijgen. Daarvoor zal een speciaal team worden ingericht dat wordt bemensd door medewerkers van de dienst SZW en HG. • Korte scholingstrajecten bij voorkeur met een baangarantie. • Aan het eind van deze fase zal de gemeente de medewerkers die dan nog niet zijn uitgestroomd voorlichten over en zonodig aanmelden bij voorzieningen ter voorkoming van sociaal isolement en/of financiële problemen. Deze fase wordt afgesloten met een harde einddatum respectievelijk 1-1-2012 voor ID’ers en 1-7-2012 voor WIW’ers. Dat betekent dat vanaf dan geen subsidie meer aan de werkgevers wordt verstrekt voor ID-medewerkers of salaris aan WIW’ers.
3
Fase 3 In deze fase is het aanbod als volgt: • Reeds ingezette scholingstrajecten van ontslagen medewerkers mogen worden afgerond. • Nazorg wordt verleend aan degenen die zijn uitgestroomd naar regulier werk. d. Bonus op uitstroom De meeste medewerkers hebben een salaris dat ligt op het niveau van 120-130% van het minimumloon. Door het verstrekken van een bonus willen wij stimuleren dat de mensen zo spoedig mogelijk actief op zoek gaan naar ander werk en die stap ook daadwerkelijk gaan maken. Zeker voor mensen die al lang in deze regelingen zitten zal dat niet eenvoudig zijn. We geven een duidelijke boodschap aan de medewerkers: het einde van de regeling is ook echt het einde van de regeling en zet je kaarten dus in op het vinden van werk en niet op ontslag! Snelle uitstroom moet financieel aantrekkelijker zijn dan blijven zitten. De bonus is beschikbaar tussen 1 januari 2011 en 1 januari 2012 (voor WIW’ers tussen 1-7-2011 en 1-7-2012) en wordt lager naarmate de tijd verstrijkt. Met andere woorden: Hoe eerder een reguliere baan wordt gevonden, des te hoger de bonus. De bonus zal worden uitbetaald bij wijze van ontslagvergoeding door de werkgever. De werkgever kan dit declareren bij de gemeente, onder overlegging van een kopie van de arbeidsovereenkomst van de nieuwe baan en een schriftelijk bewijs waaruit blijkt dat de dienstbetrekking is beëindigd. Schematisch ziet de opbouw van de bonus er als volgt uit: periode 1 kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Ontslag op 1-1-2012 e
bonus 10 maandsalarissen 8 maandsalarissen 6 maandsalarissen 4 maandsalarissen 2 maandsalarissen WW-periode
De voorwaarden om voor een bonus in aanmerking te komen zijn in ieder geval: • volledige uitstroom; • reguliere baan van minimaal 1/2 jaar; • geen bonus voor de aanvaarding van een gewitte baan; • na uitbetaling geen recht op terugkeer of andere inkomensgaranties; • géén recht op een bonus voor ID’ers die vóór 1-1-2012 en WIW’ers die voor 1-7-2012 65 jaar worden. (immers er volgt geen gedwongen ontslag). De bonus kan ook worden uitgekeerd aan een werknemer die via een uitzendbureau gaat werken. De bonus zal dan achteraf worden uitgekeerd nadat de werknemer zes maanden vrijwel aaneengesloten heeft gewerkt voor een (of meer) uitzendbureau(s). In overleg met de werkgevers zal worden bezien hoe de controle en uitbetaling zal plaatsvinden. De bonusregeling zal nader verder worden uitgewerkt in werkinstructies. e. een 55 plus regeling Op 1-1-2012 en 1-7-2012 zijn er respectievelijk ongeveer 200 ID-medewerkers en circa 225 WIW’ers 55 jaar of ouder en nog geen 65 jaar. Zij worden geconfronteerd met gedwongen ontslag als zij er niet in slagen om tijdig een andere baan te vinden. Volgens de arbeidsmarktanalyse 2010 van de RWI is het werkloosheidspercentage relatief hoog onder de groep 55-65 jarigen en is – omgekeerd - de kans op het vinden van een baan klein.
4
Mochten zij werkloos worden dan ontvangen zij gedurende de periode waarin zij WW ontvangen een aanvulling tot 90% van het oude salaris (de WW geeft gedurende het eerste half jaar recht op 75% en vervolgens 70%). Voor zover we de WW-rechten kunnen beoordelen betekent het voor de ID’ers en WIW’ers van 60 jaar en ouder dat de WW doorloopt tot aan hun 65e jaar en zij dus tot aan hun pensionering een aanvulling op de WW ontvangen. Voor ID’ers en WIW’ers van 55 jaar en ouder betekent het dat zij in plaats van een ontslagbonus van 2 maanden salaris ongeveer 3 jaar 90% van hun huidige salarisniveau behouden. Daarna zouden zij volgens de huidige regelingen in de IOW kunnen komen. Dat wil zeggen, de hoogte van de uitkering is gelijk aan de bijstandsnorm, maar er geldt geen vermogenstoets. Voor degenen die 60 jaar of ouder zijn op de dag dat zij werkloos worden, wordt ook het inkomen van de partner buiten beschouwing gelaten. Overigens zal er nog met het UWV worden overlegd om te bezien of de WW uitkering omgezet kan worden in een tijdelijke loonkostensubsidie opdat mensen met een I/D of WIW baan kunnen blijven doorwerken. f. 200 witte banen In het Coalitieakkoord is opgenomen de inzet van 200 gewitte (regulier gemaakte) banen voor de dienst stadsbeheer. Deze banen komen beschikbaar voor Haagse werklozen vanaf 1-1-2011 en worden ingezet in het kader van de afbouw ID-banen. Zodra de besluitvorming over de inzet van de 200 IDbanen in het domein schoon is afgrond zal worden bepaald op welke wijze ID-medewerkers voor deze witte banen in aanmerking worden gebracht.
4. Communicatie Er zal een Communicatieplan worden ontwikkeld waarin in ieder geval de volgende elementen zijn opgenomen: • Een Website • Nieuwsbrieven • De eerste personeelsbijeenkomsten eind van dit jaar. Het initiatief daarvoor ligt bij de werkgever; de gemeente kan desgewenst een bijdrage leveren en informatie verstrekken. Het gaat er op deze bijeenkomsten om dat de werkgever de werknemers informeert. • Een ID/WIW-beurs in het eerste kwartaal van 2011. Het initiatief hiervoor ligt bij de gemeente. Doel is om de ID-medewerkers te laten zien en meemaken wat de mogelijkheden voor hen zijn.
5. Te verwachten resultaat Gezien de samenstelling van de doelgroep ( gemiddelde leeftijd 50 jaar en voor een groot deel al langer dan 5 jaar werkzaam op een gesubsidieerde werkplek) leert de ervaring dat de kansen op uitstroom niet al te optimistisch moeten worden ingeschat. Aan de andere kant gaat het ook om een groep voor wie de financiële prikkel om uit te stromen niet groot was. Het feit dat zij al langere tijd in de regeling zijn opgenomen hoeft dus niet noodzakelijkerwijs te betekenen dat zij geen aansluiting zouden kunnen vinden bij de arbeidsmarkt. Tenslotte kan voor een inschatting van het effect van de bonussen geen steun worden gevonden bij voorgaande ervaringen. Dat alles maakt dat een inschatting op voorhand moeilijk te maken valt. Een deel berust op ervaringsgegevens, een ander deel op aannames.
5
Bij de weergave van het te verwachten resultaat voor ID’ers zijn de 200 nieuwe reguliere banen bij Stadsbeheer afgetrokken van het totaal aantal ID’ers met een vast dienstverband (688-200 = 488). Ook de 103 ID medewerkers met een tijdelijk dienstverband zijn buiten dit schema gelaten, wat niet weg neemt dat ook deze groep medewerkers voor coaching en scholing in aanmerking komt.
Resultaten ID-MEDEWERKERS
2011 1e helft
2011 2e helft
Aantal ID bij aanvang 488 Uitstroom zonder bonus (WSW, witte banen, natuurlijk 30 verloop) ± 15% voor de hele periode (eerste periode hoger door vrijval gewitte banen ivm hoge bonus) Reguliere baan met bonus ± 20% in 2011 1e helft van het 55 jaar (hoge bonus), ± 15% in de 2e helft
269
219
40
85 +
50
Bereik 65 jaar
16
7
Reguliere baan met bonus 10% uitstroom in 1e half jaar (voor bonus komen in aanmerking 196 ouderen , nl 219 minus degenen die 65 worden voor 1-1-2012) Totaal 55+ 2 maanden ontslagpremie/ 55 plus regeling
20
Resultaten WIW-MEDEWERKERS
55+
10
Totaal 55 -
36 +
55-
7
=
135
= 134
2011 2e helft
2012 1e helft
Aantal WIW bij aanvang 568 Uitstroom zonder bonus (WSW, witte banen, natuurlijk verloop) ± 15% voor de hele periode (eerste periode 40 door verloop witte banen HWB) Reguliere baan met bonus ± 20% in 2011 (hoge bonus), ± 15% daarna
40
10
70
50
Totaal 55 -
110 +
60
Bereik 65 jaar
19
16
Reguliere baan met bonus 10% uitstroom in 2011 (voor bonus komen in aanmerking 106 ouderen , nl 159 minus degenen die 65 worden voor 1-7-2012) Totaal 55+ 2 maanden ontslagpremie/ 55 plus regeling
22
41 +
16
=
43 176
55 -
55+
341
227
170
= 171
57 170
6
6. Financiën Voor de afbouw van ID-banen en WIW-banen is 20 miljoen euro beschikbaar. Daar doen we het volgende voor: ID'ers 01-01-2011 t/m 30-06-2011 01-07-2011 t/m 31-12-2011 ontslagpremie per 01-01-2012
gem. 9 maanden gem. 5 maanden 2 maanden
bonus p.m. aantal ID'ers € 2.083 75 € 2.083 40 € 2.083 134 totaal ID
€ € € €
1.406.025 416.600 588.244 2.380.869
WIW'ers 01-01-2011 t/m 30-06-2011 01-07-2011 t/m 31-12-2011 ontslagpremie per 01-01-2012
gem. 9 maanden gem. 5 maanden 2 maanden
bonus p.m. aantal ID'ers € 2.083 92 € 2.083 50 € 2.083 171 totaal WIW totaal ID/WIW
€ € € € €
1.724.724 520.750 712.386 2.957.860 5.338.729
55 plus regeling-aanvulling WW (ID&WIW) 346 personen
€
4.128.836
scholing
€
3.493.000
communicatie organisatiekosten (o.a. inzet 20-25 medewerkers) en begeleiding gedurende 2 jr
€ €
500.000 3.000.000
outplacement
€
2.539.435
frictiekosten
€ €
1.000.000 20.000.000
totaal
Voor medewerkers die een andere baan vinden is een financiële bonus beschikbaar. Hoe eerder een nieuwe baan wordt gevonden, hoe hoger de bonus. Er komt een regeling voor 55 plussers. De medewerkers die geen andere baan hebben kunnen vinden en ouder dan 55 jaar zijn krijgen na ontslag een aanvulling op een WW-uitkering tot maximaal 90% van het laatstverdiende loon. Alle andere medewerkers die geen nieuwe baan hebben kunnen vinden krijgen als ontslagregeling eenmalig 2 maanden salaris uitgekeerd. Om medewerkers zo goed mogelijk te equiperen voor ander werk, worden begeleiding en (korte) scholingstrajecten aangeboden binnen het concept outplacement. Tevens wordt geld uitgetrokken voor informatie, communicatie en bijeenkomsten. Ondanks alle faciliteiten die worden ingezet wordt verwacht dat voor 310 ID’ers en 341`WIW’ers geen ander werk kan worden gevonden en dat zij respectievelijk per 1 januari 2012 en per 1 juli 2012 ontslagen zullen worden. Bij de organisatiekosten moet rekening gehouden worden met een recent vonnis van de kantonrechter (van juni 2010) met betrekking tot het beëindigen van ID subsidie bij een werkgever, als gevolg waarvan van een 8-tal werknemers de arbeidsovereenkomst werd beëindigd. In dat vonnis werden alle vorderingen van de ex werknemer (o.a. nietigheid ontslag / schadeclaim(s) ex 7: 681 BW) afgewezen, omdat de nodige inspanningen zijn verricht om de negatieve gevolgen van ontslag weg te nemen. Om dergelijke schadeclaims te vermijden, is het van belang dat de gemeente al in het 1e kwartaal 2011 afspraken maakt met ID- en WIW- medewerkers over de inzet van scholing, training, begeleiding en coaching gericht op het verkrijgen van ander werk. Afspraken daarover en de procesgang daarvan moet individueel begeleid en gedocumenteerd worden. Eind 2011 wordt een evaluatie van de afbouw ID/WIW aan het College voorgelegd. Aan de hand daarvan kan worden bezien wat de financiële ruimte is voor de afbouw en leerwerkplekken in 2012. Hierbij dient terdege rekening te worden gehouden met de bezuinigingen op het reïntegratiebudget.
7
