Bestektekst ten behoeve van bliksemstroom- en overspanningsbeveiligingsinstallatie. Auteur: Leo Leunis Productmanager Energietechniek Isolectra B.V. Tel: 010-2855185 Mob: 06-53712110 Email:
[email protected] Onderstaande tekst is bedoeld om elektrische installaties (voeding, data, telefonie en andere in- en uitgaande bekabeling binnen een object) te beveiligen tegen de gevolgen van een directe- en indirecte blikseminslag en of schakelhandelingen. Indien een object voorzien wordt van een uitwendige bliksembeveiligingsinstallatie zal dit overeenkomstig de NEN 1014 moeten worden aangelegd. Wanneer op het object een uitwendige bliksembeveiligingsinstallatie (bliksemafleiderinstallatie) aanwezig is, dan dienen alle koppelingen met de elektrische installatie te worden voorzien van een afleider die een bliksemdeelstroom kan afleiden.
VOEDINGSINSTALLATIE Indien een object is voorzien van een uitwendige bliksembeveiligingsinstallatie om een directe blikseminslag op te vangen en naar aarde af te leiden volgens de NEN1014 (5e druk) dan dient het railsysteem van de (hoofd)verdeelinrichting te worden voorzien van afleider die voldoet aan onderstaande specificaties: Type afleider Klasse B (grof beveiliging) Max. afleidstroom (10/350) 1-polig/3polig 25/75 kA Restspanning (bij 1,2/50) 4 kV Voorbeveiliging (alleen benodigd, wanneer de 160 A gL/gG (traag) netzekering groter is dan 160 A) Uitvoering Gekapselde vonkbrug Voorbeeld Alle fasen en nul worden ten opzichte van aarde voorzien van een Dehn Redline bliksemstroomafleider. Type Dehbloc/3 voor een TN-C stelsel en als aanvulling voor een TN-S de Dehnbloc /1. Er behoeft geen rekening gehouden te worden met extra paneelruimte voor het uitblazen van vonken (bliksemdeelstromen) of koolstofvorming. De minimale doorsnede van de PE-geleider bedraagt minimaal 10 mm2. Dehnbloc/3 (TN/C) Artikel 900110 – Isolectra Dehnbloc/1 (aanvullend voor TN/S) Artikel 900111 – Isolectra Indien geen kabellengte van ca. 15 meter (PE geleider meegevoerd in de kabel, bij singles 5 meter) kan worden gecreëerd tussen een grofbeveiliging (klasse B) en een middenbeveiliging (klasse C) is het mogelijk een ontkoppelingsspoel (Dehnbridge) voor de coördinatie op te nemen in de elektrische installatie. Combinatie van klasse B, Dehnbridge en klasse C dragen als concept KEMA-keur. Voorbeeld Door het projecteren van een Dehnbridge ontstaat er een serieschakeling van een klasse B, ontkoppelingspoel en een klasse C afleider. Alle fasen en nul dienen te worden voorzien van een ontkoppelingsspoel. De spoel heeft een inductiviteit van 15 µH. Dehnbridge 35 A Artikel 900121 – Isolectra Dehnbridge 63 A Artikel 900122 – Isolectra Wanneer op het te beveiligen object geen uitwendige bliksembeveiligingsinstallatie aanwezig is dan wordt de binnenkomende voedingsleiding (en of kabels ten behoeve van de voeding van apparatuur, die buiten het object zijn opgesteld) op alle fasen en nul voorzien van een overspanningsafleider met onderstaande specificaties: Type afleider Klasse C (midden beveiliging) Nominale afleidstroom (8/20) 1-polig 20 kA Restspanning (bij 5 kA 8/20) ≤ 1 kV Voorbeveiliging (alleen benodigd, wanneer de 125 A gL/gG (traag) netzekering groter is dan 125 A) De overspanningsafleider dienen steekbaar te zijn uitgevoerd. Tevens dient de overspanningsafleider te worden voorzien van een defectsignalering en een afstandmeldcontact (maak- of verbreekcontact). Hierbij moet worden vermeld dat bovenstaande overspanningsafleiders zo dicht mogelijk bij de binnenkomst van de kabel in het object of in de verdeelinrichting worden geplaatst. Voorbeeld Alle fasen en nul worden ten opzichte van aarde voorzien van een Dehn Redline overspanningsafleider. De Dehnguard TN-C 230/400 FM of de Dehnguard TN-S 230/400 FM is een complete schakeling met insteekelementen en ingebouwde aardkam. De minimale doorsnede van de PE-geleider bedraagt 1,5 mm2. Dehnguard TNC 230/440 FM Artikel 900540 – Isolectra Dehnguard TNS 230/440 FM Artikel 900560 – Isolectra
OPTIONEEL APPARAAT BEVEILIGING VOEDINGSINSTALLATIE Voor beveiliging van individuele toestellen (PLC’s) of kleine stroomkringen tegen overspanningen (inductie) en schakelpulsen dient een overspanningsafleider met de volgende specificaties te worden gemonteerd: Type afleider Klasse D (fijn of apparaat beveiliging) Nominale afleidstroom Isn (8/20) 5 kA Restspanning 1,25 kV (fase-nul) 1,5 kV (fase/nul-aarde) Maximaal toelaatbare 16 A (verbruiker)stroom De overspanningsafleider dient geschikt te zijn voor din-rail montage. Tevens dient de overspanningsafleider te worden voorzien van een defectsignalering en een afstandmeldcontact (verbreekcontact). Hierbij moet worden vermeld dat bovenstaande overspanningsafleiders zo dicht mogelijk bij de binnenkomst van de kabel in het object of in de verdeelinrichting worden geplaatst. Voorbeeld Een één fasevoeding wordt ten opzichte van aarde voorzien van een Dehnrail … FML. De keuze van het artikel is afhankelijk van de hoogte van de nominale spanning van het te beveiligen apparaat of stoomkring. De Dehnrail … FML beveiligd zowel common als differential mode stoorspanningen. De minimale doorsnede van de PE-geleider bedraagt 0,5 mm2. Dehnrail 230 FML (eenfase voeding 230 V) Artikel 901100 – Isolectra Dehnrail 230/3N FML (draaistroomvoeding) Artikel 901130 – Isolectra
MEET-, STUUR, REGEL EN INFORMATIESYSTEMEN In alle binnenkomende bekabeling dient een bliksemstroom- of overspanningsafleider te worden opgenomen. Indien er bliksemdeelstromen op de bekabeling (door galvanische of inductieve koppeling) moet worden afgeleid dient de beveiligingselement te voldoen aan de volgende specificaties: Type afleider Klasse B en C (grof en midden beveiliging) Bliksemstroom (10/350) 5 kA Nominale afleidstroom Isn (8/20) 20 kA Aanspreekspanning 1,15 x Unom 1,6 Unom (Ader-PG) Restspanning (1 kV/µs) Maximale (lengte) impedantie 2,2 Ω Indien er alleen beveiligd dient te worden tegen een indirecte blikseminslag en/of overspanningen ten gevolgen van schakelhandelingen dient op alle binnenkomende bekabeling een overspanningsafleider te worden opgenomen. De overspanningsafleider dient aan de volgende specificaties te voldoen: Type afleider Klasse C (midden beveiliging) Nominale afleidstroom Isn (8/20) 10 kA Aanspreekspanning 1,2 x Unom 1,6 Unom (Ader-PG) Restspanning (1 kV/µs) Maximale (lengte) impedantie 1,8 Ω Opmerkingen: •
Indien er afgeschermde bekabeling wordt gebruikt dient de in- en uitgang van de overspanningsafleider te worden voorzien van een EMC klem.
•
Het plaatsen en het verwijderen van het insteekdeel dient geen invloed te hebben op werking of eventuele onderbreking van het signaalcircuit.
•
De restspanning is afhankelijk van het gekozen type. De nominale spanning van de te beveiligen apparatuur bepaald de hoogte van de restspanning na het afleiden van een overspanning.
•
Bij de keuze van de beveiligingscomponenten en de wijze van installeren, dienen de instructies van de leverancier (Isolectra bv) te worden gevolgd.
Voorbeeld De keuze van het beveiligingscomponent is afhankelijk of het signaal zwevend (symmetrisch) of niet zwevend (asymmetrisch) is. Het verschil is dat een niet zwevend (asymmetrisch) systeem gekoppeld is aan de massa (aarde) via één van de signaaladers. Onderstaand type is geschikt voor bliksemstromen (10/350 puls) en overspanningen (8/20 puls) en is geschikt voor een asymmetrisch (niet zwevend) systeem. Type Blitzductor CT artikelnummer: 919506 (basiselement) Type Blitzductor CT (BE) artikelnummer: 91962* (insteekelement) * * Het laatste cijfer wordt bepaald door de bedrijfsspanning van het te beveiligen systeem.
Onderstaand type is geschikt voor bliksemstromen (10/350 puls) en overspanningen (8/20 puls) en is geschikt voor een symmetrisch (zwevend) systeem. Type Blitzductor CT artikelnummer: 919506 (basiselement) Type Blitzductor CT (BD) artikelnummer: 91964* (insteekelement) * * Het laatste cijfer wordt bepaald door de bedrijfsspanning van het te beveiligen systeem.
Onderstaand type is alleen geschikt voor het beveiligen tegen overspanningen ten gevolgen van een indirecte blikseminslag of schakelhandelingen (8/20 puls) en is geschikt voor een asymmetrisch (niet zwevend) systeem. Type Blitzductor CT artikelnummer: 919506 (basiselement) Type Blitzductor CT (ME) artikelnummer: 91952* (insteekelement) * * Het laatste cijfer wordt bepaald door de bedrijfsspanning van het te beveiligen systeem. Onderstaand type is alleen geschikt voor het beveiligen tegen overspanningen ten gevolgen van een indirecte blikseminslag of schakelhandelingen (8/20 puls) en is geschikt voor een symmetrisch (zwevend) systeem. Type Blitzductor CT artikelnummer: 919506 (basiselement) Type Blitzductor CT (MD) artikelnummer: 91954* (insteekelement) * * Het laatste cijfer wordt bepaald door de bedrijfsspanning van het te beveiligen systeem.
DATASYSTEMEN Om datasystemen te beveiligen volgens het cat. 5 protocol dienen computersystemen te worden beveiligd tegen schakelpieken en/of inductiespanningen ten gevolgen van een indirecte blikseminslag. De overspanningsafleider dient zo dicht mogelijk bij het te beveiligen apparaat of systeem te worden gemonteerd en dient aan de volgende specificaties te voldoen: Type afleider Klasse D (fijn of apparaat beveiliging) Nominale afleidstroom Isn (8/20) 300 A Restspanning 35 V (ader-ader) Maximale data-overdracht 155 Mbit/s Voorbeeld De ÜGKF/RJ45 4TP is een RJ45 overspanningsafleider en wordt ingezet in universele bekabelingstructuren (Cat. 5). De ÜGKF/RJ45 4TP is geschikt voor protocollen Ethernet 100 Base T, TX en T4, ATM 155 Mbit/s, 100VG-Any-LAN, CDDI, 10 Base T (IEEE 802.3) en Token Ring (IEEE 802.5). - ÜGKF/RJ45 4TP : Artikel 929023 - Isolectra
TELEFOONSYSTEMEN Om zowel digitale (ISDN) en analoge telefoonsystemen te beveiligen tegen schakelpieken en/of inductiespanningen ten gevolgen van een indirecte blikseminslag dient de overspanningsafleider te voldoen aan de volgende elektrische specificaties volgens CCITT Vol. IX K12: Type afleider Klasse B en D (grof en fijn beveiliging) Nominale afleidstroom Isn (8/20) 5 kA Restspanning 350 V (ader-ader en ader-aarde) Grensfrequentie 30 MHz Toepassing Digitale (ISDN) en analoge apparatuur Tevens dient de overspanningsafleider te zijn voorzien van een fail-safe indicatie. Voorbeeld De Comprotect 2/1 CP BI180A1 is een overspanningsafleider voor LSA-plus scheidingsstroken. Elk component is geschikt voor 1DA (dubbel aderpaar). De verwerking moet plaatsvinden overeenkomstig de door de fabrikant/leverancier bij de levering te verstrekken installatievoorschriften. - Comprotect 2/1CP BI180A1 - Artikel 5909.1.076.00 - Isolectra Isolectra B.V. Leo Leunis Productmanager Energietechniek Tel: 010-2855185 Mob: 06-53712110 Email:
[email protected]
