LESMAP
Beste leerkracht, Binnenkort komt u met uw klas naar de voorstelling DE MELKWEG. Graag bieden wij u deze lesmap aan, zodat u dit theaterbezoek kan voorbereiden tijdens uw les en nadien kan bespreken. U vindt in deze lesmap informatie over de voorstelling en de makers ervan. Enkele thema’s die in de voorstelling aan bod komen verwerken we in creatieve opdrachten. We bieden de mogelijkheid om te reflecteren en nodigen de leerlingen uit om hun mening met ons te delen. Deze lesmap is bedoeld voor het 5de en 6de leerjaar en voor het 1ste en 2de middelbaar. Daarom zijn misschien niet alle opdrachten op maat van uw klasgroep. Graag doen wij een beroep op uw ervaring als leerkracht om een aangepaste selectie te maken voor uw leerlingen. U kan zelf kiezen of u met hen De Melkweg -‐ het boek waarop onze voorstelling gebaseerd is – op voorhand leest. Dit hoeft niet om onze theatervoorstelling te kunnen volgen. Wel hopen we dat uw leerlingen na het zien van ons verhaal geprikkeld zijn en goesting hebben om het boek te lezen. Wij hopen dat de voorstelling in de smaak valt en wensen u alvast veel plezier met de voorbereiding. Wanda, Sam, Tina & Lotte
2
VOOR HET THEATERBEZOEK DE MAKERS ACTEURS Lotte Lesage (1986) studeerde in 2009 af aan het Herman Teirlinck Instituut in Antwerpen als actrice, richting Woordkunst. Zij was als speler en verteller te zien in ‘Analemma’ en ‘Humeuren van de stad’ (Het Zuidelijk Toneel). Op TV verscheen ze in Thuis, Ella en Zone Stad. In 2008 won Lotte de RVU Radioprijs met haar radiodocumentaire ‘Wijn met een rietje’. Lotte geeft ook les aan de! Kunsthumaniora in Antwerpen en werkt vaak als stemactrice. Tina Maerevoet (1984) studeerde dramatische kunsten aan het Lemmensinstituut in Leuven. Ze maakte bij Bis-‐produkties eerder ‘Deesje’ en 'Raaf' Ze was de voorbije jaren als actrice te zien in ‘Aliceke’ (FroeFroe), ‘Anja en Esther’ (Het Toneelhuis), ‘Peter Pan’ en ‘Ik wil een vis zijn’ (De MAAN), ‘Witje’ (Kollektief D&A), ‘Fawlty Towers’ (Uitgezonderd Theater) en in twee zelfgemaakte voorstellingen van Symfonie Orkest Vlaanderen. Op TV verscheen ze o.a. in Thuis, Vermist, Flikken, Spoed en Aspe. Sam Wauters (1981) is zanger/songschrijver en acteur. Hij studeerde in 2007 af aan het Herman Teirlinck Instituut in Antwerpen, optie Kleinkunst. De voorbije seizoenen was hij als speler te zien in ‘René’ (Pol Heyvaert/Campo), ‘Achter de bossen, voorbij het moeras’ (Les Rêveurs/Villanella), ‘Bij de buren’ (luxemburg), ‘AC Ransart’ (Bad van Marie), ‘En retard’ (luxemburg) en ‘Dit is alles’ (HETPALEIS, selectie Theaterfestival 2012). Daarnaast bouwt hij aan een eigen Nederlandstalig muziekrepertoire. COACH Wanda Eyckerman (1983) studeerde in 2005 af als actrice aan de Toneelacademie van Maastricht. Ze maakte en speelde onder andere ‘Priemgeval’ (Theater Artemis), ‘Het Blauwe Uur’ en ‘Gerucht’ (Het Toneelhuis / in regie van Lotte van den Berg), ‘César mijn broer is een paard’ en ‘Leuke Mieke’ (fABULEUS), ‘Het Oor van Maria’ (Huis van Bourgondie) en ‘Het jaar van de schlager’ bij TG Berg&Bos (NL), waarbij ze in 2014 opnieuw te zien zal zijn op meerdere zomerfestivals. In 2011 richtte ze samen met Roel Swanenberg de vzw kinderenvandevilla op om hun eigen projecten op te zetten. Ze maakten onder andere ‘Ronja de Roversdochter’ in het Zoniënwoud, de mobilhomevoorstelling ‘Alleen op de Wereld’, ‘Mr & Mrs Murphy’ op uitnodiging van Theater aan het Vrijthof en de locatievoorstelling ‘HEK’. Voor de Zomer van Antwerpen 2013 stond ze mee in voor het idee van ‘RooftoptiGRRR’ ism Timecircus. Momenteel worden er plannen gesmeed voor een volgende samenwerking met Tuning People na ‘Leeghoofd’.
3
SCHRIJVER Bart Moeyaert (1964) groeide op in Brugge, in een groot huis aan de rand van de stad. Van zeven broers was hij de jongste. Als kind las hij veel, alle soorten boeken. Hij schreef en tekende zonder dat hij echt plande schrijver te worden. Poppenkastverhalen, korte verhalen, een huiskrant... Op zijn elfde schreef hij een eerste boek van veertig getypte vellen over een geheime club. In 1983 debuteerde hij met "Duet met valse noten" (Averbode) dat uit zijn dagboek was gegroeid. Na zijn Kunsthumaniora en een lerarenopleiding talen en geschiedenis in Brussel, verhuisde hij naar Antwerpen. Daar zou hij zich meer en meer op schrijven toeleggen. In 1995 werd het zijn beroep. Hij schrijft romans, verhalen, gedichten, toneelteksten en waagt zich ook op de planken als verteller en acteur. In 2002 eindigde hij bij de laatste drie genomineerden van de Hans Christian Andersen Prijs, een voorlopig internationaal hoogtepunt in zijn carrière. In 2006 en 2007 was hij stadsdichter van Antwerpen. Bart Moeyaert is één van de bekendste schrijvers van Vlaanderen en Nederland. Zijn werk wordt dan ook veelvuldig vertaald. Zijn suggestieve, poëtische, sobere stijl maken de emoties in zijn boeken tussen de regels heel voelbaar. Hij gebruikt steeds minder woorden, probeert zijn vertelling zo fijn mogelijk uit te puren. Zijn werk is moeilijk in een vakje onder te brengen – als dat al zou moeten. Leesbaar voor en door alle leeftijden, dus. Bron: www.villakakelbont.be Zie ook: www.bartmoeyaert.com
4
HET VERHAAL Op een van de laatste dagen van de zomer zitten drie kinderen in hun clubhuis boven op de muur rond Oud Ijzer CV: Oskar, zijn oudere broer Bossie en hun vriendin Geesje. Het clubhuis heeft geen dak en geen muren en verder ontbreekt ook alles wat bij een club hoort. Als ze naar beneden kijken, zien ze de avonturen niet meteen op zich afkomen. Ze hebben slechts zicht op de Melkweg, een rustige straat waar een bejaarde vrouw haar stokoude teckel uitlaat. Het is of de tijd stilstaat en het altijd zomer zal blijven. Dan stelt iemand een weddenschap voor en komt alles plots in beweging. De Melkweg gaat over een heel gewoon gezin dat elkaar even niet weet te vinden. Het is een intimistisch verhaal over opgroeien, verbondenheid & eenzaamheid, ruzie krijgen en het weer goedmaken, graag zien en afstand nemen, vasthouden en loslaten, over de dood. Over verhalen verzinnen als buffer tegen wat te groot en te beangstigend is. Over de kracht van ieders verbeelding. Over klein willen blijven, maar groot moeten worden. Of zoals Bart Moeyaert het zelf samenvat: over niet verlaten willen worden...
DE PERSONAGES Oskar is de jongste van twee broers. Hij is nog klein en erg gevoelig. Hij registreert de dingen haarfijn, hoort altijd alles en onthoudt ook veel. Oskar weet niet of de dingen die hij wil vertellen wel belangrijk genoeg zijn, ook al draaien vele gedachten de hele tijd rondjes in zijn hoofd. De gedachte aan de astronaut bijvoorbeeld, die per ongeluk loskomt van de ruimtekapsule en tussen de sterren verdwijnt. Bossie is de oudere broer. Hij weet al een paar dingen beter, heeft al enkele stappen gezet. Hij is gek op verhalen uit de krant en doet niets liever dan die aan Oskar te vertellen. Aan de andere kant probeert hij ook los te komen van Oskar, die zich volgens Bossie te vaak als een broer gedraagt. Bossie lijkt stoer en lacht de dingen graag weg, maar zo hoeft hij het niet te hebben over mama. Die zit al enkele weken in Italië, met een wirwar in haar hoofd... Geesje is de vriendin van de twee jongens. Ze heeft geen broers of zussen, maar hoort gewoon bij Oskar en Bossie. Ze vindt het fijn om zich te meten met hen. Geesje leest graag. maar momenteel heeft ook zij haar zorgen: haar lievelingstante is ernstig ziek. Dat kan ze maar moeilijk los laten.
5
EEN VOORSMAAKJE HET BEELD Schilder Ben Mc Laughlin (1969) maakte het schilderij op de cover van het boek De Melkweg. Mc Laughlin maakt erg filmische schilderijen die vaak uiteenlopende emoties en sferen oproepen.
Opdracht 1 Welke sfeer roept dit beeld bij jou op? Hoe voelen de drie kinderen zich, denk je? Waar kijken ze naar? Zouden ze iets aan het doen zijn? Wat zouden ze tegen elkaar zeggen? Opdracht 2
6
De acteurs hebben dit beeld vertaald naar een theaterdecor. Wat het geworden is, zal je zien als je komt kijken. Maar hoe zou jij dit aanpakken? DE TITEL De Melkweg tekent zich af met zwakkere en sterkere lichtvlekken tussen de polen van het heelal en glanst zo helder dat ze de wijzen aan het denken zet. -‐
Dante Alighieri –
Opdracht 3 De melkweg, wat is dat eigenlijk? Als je louter afgaat op de titel, waarover zou het boek of de voorstelling dan gaan? Wat verwacht je?
7
NA HET THEATERBEZOEK Opdracht 1: Enkele vragen voor een groepsgesprek. Wat vond je leuk / grappig aan de voorstelling? Was er iets moeilijk of onduidelijk? Waar had je meer willen over weten? Waren er scènes die je vervelend vond? Was er iets wat je nog nooit in een theatervoorstelling hebt gezien? Zag je bepaalde patronen? Dingen die terugkwamen, verbanden? Was dit voor jou een vrolijke voorstelling? Was er iets in de voorstelling dat je zelf ook al hebt meegemaakt? Wat ging er bij jou toen anders of hetzelfde? Welke scènes herinner je je het best? Was er een scène die jou ontroerde? Zijn de personages eenzaam? Welk personage lijkt het meest op jou? Kan je begrip opbrengen voor elk personage? Wat gebeurt er nadat Bossie de weddenschap voorstelt? Komt alles pas dan in beweging? Veranderen de relaties tussen de personages doorheen de voorstelling? (Oskar vs Bossie, Geesje vs Oskar, Geesje vs Bossie,...) Vinden jullie dat het goed afloopt? Opdracht 2: Vragen rond het boek voor een groepsgesprek. De voorstelling is gebaseerd op een boek van Bart Moeyaert. Heb je na de voorstelling zin gekregen om het boek te lezen? Waarom wel of waarom niet? Las je al eens een boek van Bart Moeyaert? Kan je een boek van hem aanraden aan je klasgenoten? Leestip. Wie zich aangesproken voelt door de thematiek van broers en familie, moet zeker het boek ‘Broere’ lezen. Goed om weten. In 2013 is Bart Moeyaert 30 jaar schrijver. Op 1 oktober 2013, 30 jaar nadat hij debuteerde met Duet met valse noten, verschijnt Jij en ik en alle andere kinderen (Querido). Een niet te missen verzameling van alle verhalen en gedichten van Bart Moeyaert.
8
Ook is Bart Moeyaert van oktober 2013 tot juni 2014 schrijver in residentie in de Antwerpse bibliotheek Permeke. Er zijn een heleboel interessante activiteiten gepland. Het volledige programma is te vinden op www.permeke.org/moeyaert Opdracht 3: De titel. Vind je de titel goed gekozen? Waarom wel of waarom niet? Heb je nog andere ideeën voor passende titels? Opdracht 4: Thematiek. Wat is voor jou het belangrijkste thema van de voorstelling? Waarom? Voel je je aangesproken tot dit thema? Heb je zelf al iets meegemaakt rond dit thema? opgroeien / verveling / vriendschap / elkaars broer zijn / de dood / jongens vs meisjes / een afwezige mama / verbeelding / angst om verlaten te worden / de zomer / ruzie maken / iemand heel erg missen Opdracht 5: waarheden als een koe. Wat vind je van de volgende uitspraken? Bespreek in groep. •
Hoe kan ik mij als een club gedragen? Ik ben geen club. Ik ben alleen.
•
Eigenlijk is het niet grappig. Als niemand je taal spreekt, en jij begrijpt niemand, moet dat toch voelen alsof je op de maan rondloopt.
•
Je moet iemand niet dood denken voor hij dood is.
•
Je moet de dood niet in zijn gezicht uitlachen.
•
Je moet geen verdriet hebben in de plaats van iemand anders. Dat is lief, maar dat is ook lastig.
•
Ik doe mijn ogen dicht, want in mijn hoofd is het misschien niet rustig, maar wel veilig.
•
Je kunt goede ogen hebben die niet goed kijken en je kunt slechte ogen hebben die niet goed zien.
Opdracht 6: Verveling. Oskar, Bossie en Geesje zitten al de hele zomer op hun muur, aan Oud Ijzer CV. Soms spelen ze spelletjes, soms verzinnen ze verhalen, soms zwijgen ze. Ze houden zich bezig met niksen, en dat is niet hetzelfde als vervelen... Maak groepjes van 3. Schuif wat tafels bij elkaar, zodat je een muur hebt om op te zitten. Jullie kunnen er niet af en moeten dus dingen bedenken tegen verveling. Wie een idee heeft, zegt ‘ Zullen we...?’ De anderen reageren met ‘Ja’ of ‘Nee’. Stel elk om beurt iets voor. Welke spelletjes tegen verveling ken jij allemaal?
9
Opdracht 7: Clubhuis Muren voor posters, een ‘vogelpik’, tafels, stoelen, een koelkastje met frisdrank, een eigen wapenschild, een lied, een radio, een clubhuiskat... - Geesje & Oskar - Geesje en Oskar fantaseren over wat er allemaal thuishoort in een echt clubhuis. Heb jij een clubhuis? Hoe ziet dat er uit? Of als je een clubhuis kon kiezen, hoe moet dat er dan uit zien? Maak in een schoendoos een miniatuurversie van jouw ideale clubhuis. Opdracht 8 : Nieuwtjes. Niet al het kleine nieuws is onbelangrijk. Dat moet ik onthouden en aan papa zeggen. Sommige nieuwtjes zijn belangrijker dan ze lijken. -‐
Oskar –
Oskar en Bossie houden van de kleine nieuwtjes in de krant. Hun papa niet, die leest alleen de grote stukken. Natuurlijk ook omdat hij die als journalist zelf schrijft. Verzamel kleine, op het eerste zicht onbelangrijke nieuwtjes uit de krant. Waarom is jouw bericht belangrijker dan het lijkt? Opdracht 9 Shitzooi. Bossie gebruikt vaak het woordje shitzooi. Hij las dat woord in de krant en vond het geweldig. Heb jij ook zo een lievelings stopwoord? Waar heb jij het vandaan? Kan je zelf een nieuw woord verzinnen dat je kan gebruiken om te vloeken? Opdracht 10: Nancy & Jeckyll. Nancy en Jeckyll de Teckel passeren elke dag stipt om 18u langs De Melkweg. Oskar, Bossie en Geesje volgen hen aandachtig en observeren heel precies hoe ze wandelen. Hoe ziet Nancy er volgens jou uit? En Jeckyll? Kan jij je inbeelden hoe ze voorbij schuifelen? Vorm duo’s: één iemand is Nancy, de andere speelt Jeckyll. Beeld je in hoe die twee een wandeling maken. Welk duo zet de meest geloofwaardige Nancy & Jeckyll neer? Laat je inspireren door pagina 11 tem 14 uit het boek.
10
Opdracht 11: These boots are made for walking -‐ Waarom hebben we Nancy eigenlijk Nancy genoemd? - Dat weet je toch? Vanwege Nancy Sinatra, die zangeres die mama goed vindt. In de maand mei hebben we maar één liedje gehoord. Honderd keer de botten. En toen ze wegging werd het stil. - Weet je eigenlijk waarover dat liedje gaat? - Over laarzen, Bossie, laarzen om op weg te lopen. - Vraag op een mooie dag maar eens aan mama wat ze echt van dat liedje denkt. En misschien moet je er zelf nog eens goed naar luisteren. -‐
Bossie & Oskar -
Waarom zou mama naar Italië zijn? Denken jullie dat ze uiteindelijk terugkomt? Luister samen met je klasgenoten naar het nummer en bespreek waar het nummer over gaat. Dit helpt je om te begrijpen waar de wirwar in mama’s hoofd vandaan komt. Lees nadien de bewerking van Sam, het lied dat in onze voorstelling zit. Zie je het nu nog anders? Deze Botten Willen Wandelen (naar: These Boots Are Made For Walking – Nancy Sinatra) Je blijft zeggen dat je iets voelt voor mij Je noemt het liefde, maar komaan geef toe Je hebt geschaatst waar je niets hebt te schaatsen En nu graas je elders bij een andere koe Je blijft liegen, waar je het zou moeten menen En je blijft verliezen, wat ben je toch een rund Je blijft jezelf, je zou beter iets veranderen Ja juist is juist, maar dat is nu juist mijn punt Je blijft spelen waar je niets hebt te spelen En je blijft geloven dat je nooit je vingers brandt Ha! Ik heb zojuist een nieuwe stekkedoos gevonden, ja En wat die kan, daarvan heb jij geen verstand Deze botten willen wandelen, en dat zullen ze ook doen Straks ga ik met deze botten, ver weg van jou en ooit en toen
11
Zijn jullie klaar botten? We zijn weg! Opdracht 12: Calista - Ze heeft lange, slanke benen. - Zo van die sprieterige stelten. - Mooie blonde haren. - Raar geel haar. - Ze houdt haar hond vast alsof het een baby is. - Ze houdt hem vast alsof het een stuk speelgoed is. - Bossie & Geesje - Plots is er een nieuw meisje in De Stoofstraat: Calista. Bossie is meteen onder de indruk, Geesje is op haar hoede. Hoe wordt Calista in de voorstelling neergezet? Is dat écht Calista? Of zien we Calista door de bril van Geesje? Hoe zou jij Calista uitbeelden? Probeer maar eens. Of misschien wil je haar liever tekenen? Opdracht 13: Verhalen verzinnen. -‐ Met zulke gedachten kan ik niet slapen. - Zoek dan andere. Prettige. Verf onze kamer blauw. Doe alsof je in melk drijft. Vraag je af hoe het komt dat er in Japan een koe uit de hemel is gevallen. - Jij denkt dat je bang zijn zomaar kunt vergeten. - Ja. Het is een kwestie van oefenen. - Vertel nog eens een verhaal. Het mag kort zijn. - Oskar & Bossie - Kan jij soms ook niet slapen? Welke gedachten spoken dan door jouw hoofd? Heb jij een truckje om in slaap te vallen? Vorm duo’s. Doe alsof je samen met je broer of zus in dezelfde slaapkamer ligt. Jullie kunnen alletwee niet slapen. Wat ga je verzinnen om toch in slaap te vallen? Improviseer er maar op los. Je kan bijvoorbeeld schaduwen maken op de muren. Of misschien ken je wel echt een heel mooi verhaal dat je op zo een moment zou vertellen? Opdracht 14: Petra & Pritt - De smid smeedt en de bakker kneedt. - Wat zegt Petra nu? - Dit is een woord dat ik niet ken in het Oudijzers. - Het is toch grappig hoe ze praten... - Geesje & Bossie -
12
Wat is volgens jullie de Petra en Pritt-‐taal? Maak een dialoog en speel. Kunnen andere leerlingen jullie verstaan? Vind je dit een moeilijke taal om te onthouden? Kan je nog gekke talen maken? Bijvoorbeeld achterstevoren praten of de P – taal spreken? In het boek staat omschreven hoe Petra en Pritt spreken. Lees p. 48 -‐ 49 ter inspiratie. Opdracht 15: Straciatelalalalala Welk roomijs kan zingen? Straciatellalalala - mama - Ken jij nog mopjes over eten? Bijvoorbeeld: Ik heb gisteren walvis gegeten. Lekker, maar veel... Opdracht 16: De brieven van mama. Bossie en ik hebben erg mooie namen als mama ze schrijft. Ze schrijft over de zee die ze Golf noemt. Over pasta eten met enkel een vork. Over de kleur van de lucht als de zon ondergaat. Het lijkt alsof ze denkt dat wij graag willen weten hoe het met Italië gaat. We willen weten hoe het met haar gaat. - Oskar - De mama van Bossie en Oskar schrijft heel af en toe een brief of postkaart vanuit Italië. Maar daar staat niet in wat de broers willen weten... Wat wij willen weten is wat je van de voorstelling vond. Vraag aan je leerkracht de ‘de Melkweg postkaart’ en probeer in enkele zinnen te vertellen wat jou is bijgebleven. Wij zijn alvast razend benieuwd! Zeker doen dus! Ons adres: De Melkweg Guldensporenstraat 46 2140 Borgerhout
13
