BEST VER ZORGDE BOEKEN VLAAMSE UITGEVERS VERENIGING PLANTIN GENOOTSCHAP

DE

BEST VER ZORGDE

BOEKEN Plantin-Moretusprijs 2008

VLAAMSE UITGEVERS VERENIGING | PLANTIN GENOOTSCHAP

Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout www.boek.be Plantin Genootschap Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be

Body

1

INLEIDING

Met de uitreiking van de Plantin-Moretusprijzen 2008 krijgt de jaarlijkse aandacht voor de best verzorgde boeken in Vlaanderen nog meer elan dan tijdens de vorige edities: dit jaar zijn er enkele opmerkelijke organisatorische nieuwigheden te melden. Vooreerst willen we nauwer aansluiten bij de actualiteit, door de prijzen niet langer in de herfst toe te kennen, maar in het voorjaar, wanneer de bekroonde boeken nog vers in het geheugen liggen. Lezers en boekenliefhebbers, uitgevers, boekverkopers en bibliothecarissen zullen zich de bekroonde boeken herinneren en ze uit het rek halen om ze te herontdekken (en te lezen!). Enkele bekroningen die ze nog niet in huis hadden, zullen ze zich warempel nog kunnen aanschaffen. Daar is het de organisatoren uiteindelijk en in alle openheid om te doen: dat deze met uiterste zorg vormgegeven boeken tijdig onder uw aandacht komen en u als hun publiek mogen ontmoeten. Gelukkig vonden we de jury bereid om deze vervroegde deadline in het oog te houden. Een tweede nieuwigheid is de inbreng van het brede publiek. Nadat de jury een eerste selectie doorvoerde, werd het publiek in de letterenbijlage van De Standaard uitgenodigd om te stemmen op het mooiste boekomslag van het afgelopen jaar. Hiermee willen we de aandacht vestigen op de ‘etalagefuncties’ van een boek. Het omslag van een boek kan het verschil maken. Als het werkt, loop je niet zomaar langs het boek: je blijft er even bij stilstaan, je kijkt er met groeiende belangstelling naar en je raakt geïntrigeerd omdat je de auteur of de titel of het beeld (her)kent, of misschien wel omdat je aanstekelijk vindt wat je te zien krijgt. Zo willen de meeste omslagen werken. Het belang van een ‘aantrekkelijke’ cover en van een vlag die de lading zo goed mogelijk dekt, hopen we elk jaar uitvoerig onder uw aandacht te brengen.

Mede dankzij de bijzondere inspanningen van Boek.be krijgen de Plantin-Moretusprijzen een veel ruimere weerklank dan ooit tevoren. De uitreiking en de elegante tentoonstelling in Bozar brengen de prijzen onder de aandacht van een rijk geschakeerd publiek. Later volgen nog presentaties op diverse andere plekken in binnen- en buitenland. En voortaan zal het logo getekend Gert Dooreman de prijzen een bijkomende identiteit verlenen – een identiteit die ook verscholen zit in de fraaie brochure, die net als de vorige edities verzorgd werd door Johan Van Looveren en Hilde Princen. Moge elk goed vormgegeven boek er wel bij varen.

Rudy Vanschoonbeek Voorzitter Vlaamse Uitgevers Vereniging

Pierre Delsaerdt Voorzitter Plantin Genootschap

INHOUD

De bekroningen* Literatuur 6 School- en studieboeken 10 Kunstboeken 18 Overige non-fictie 30 Kinder- en jeugdboeken 42 Werk van Vlaamse vormgevers bij buitenlandse uitgevers 54 Publieksprijs: mooiste boekomslag 58 De vormgevers Gert Dooreman 61 | Gestalte 62 | Willem Nobbe 63 Bruno Hardt 64 | Jurgen Maelfeyt 65 | Koen Bruyñeel 66 Leen Depooter 67 | Sarah Verroken 68 | Tom Hautekiet 69 Luc Derycke 70 | Nele Reyniers 71

* In de categorie Private Press & Experimentele boeken en de categorie Debuutprijs kon de jury geen gefundeerde keuze maken doordat er te weinig titels ingediend zijn. Dit jaar wordt de prijs in deze categorieën niet uitgereikt.

DE BEST VERZORGDE BOEKEN De bekroningen

JURYLEDEN

Danny Dobbelaere Reigerstraat 3, 9000 Gent [email protected] Typografisch vormgever

Dirk Imschoot Bernard Spaelaan 16, 9000 Gent

Marc Mombaerts Stationsstraat 103, 9880 Aalter [email protected] Grafisch deskundige

Tessa van der Waals Lijnbaansgracht 109, 1016 kt Amsterdam [email protected] Grafisch vormgever

Nicolaas De Schryver Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas [email protected] Directeur van SVK-Boekbinderij

Michiel Hendryckx Muinklaan 19, 9000 Gent [email protected] Fotograaf

6

LITERATUUR

TITEL

Verzameld werk, vertaald door Willy Courteaux AUTEUR

William Shakespeare UITGEVER

Meulenhoff/Manteau GRAFISCH ONT WERP

Gert Dooreman

ZET WERK

Karakters, Gent LET TERT YPEN

J. Baskerville, Benton Sans PAPIERSOORT

Bioset 300 gram voor de cover, HV Moskes Premium Prist 90 gram, crèmewit voor het binnenwerk DRUKKER & BINDER

Koninklijke Wörhmann bv GEWICHT

5.088 gram FORMA AT H X B

13,5 × 20 cm (boek) en 20,5 × 34 × 14 cm (foedraal) A ANTAL PAGINA’S

circa 3.650 TA AL

Nederlands PUBLIEKSPRIJS

€ 99

LITERATUUR

Verzameld werk, vertaald door Willy Courteaux Van de genomineerde boeken in de categorie ‘Literatuur’ werd het langst gediscussieerd over de drie ontwerpen van Dooreman & Houbrechts. Het ging over Het grote uitstel van Gouden Uil-winnaar Marc Reugebrink (waardering voor de bewust averechtse keuze van het coverbeeld, minder waardering voor de technische kwaliteit van bindwerk en randen), Grote Europese roman van Libris-genomineerde Koen Peeters (waardering voor de schreefloze letters van de hoofdstukken, die mooie pagina’s opleveren, minder waardering voor het weinig opmerkelijke omslag) én de Shakespearebox. Deze integrale Shakespeare-vertaling in elf delen van Willy Courteaux ging met de eer lopen. De jury vindt het een prachtig object, erg verzorgd en met een prima prijs-kwaliteit-verhouding. Voor soft-covers hebben de boekjes een goed bindwerk: garenloos, maar door het houthoudende papier zal het niet zo snel loskomen. De wisselende portretjes van Shakespeare op de ruggen geven elk boek net voldoende eigen persoonlijkheid – al wordt opgemerkt dat de tekst op de ruggen moeilijk leesbaar is. De covers zijn niet gelamineerd, maar ze zijn donker, daar waar de lezer ze zal vastpakken; je zal dus niet snel vingerafdrukken op de crème-kleurige band krijgen. De jury drukt ook haar bewondering uit voor de uitgever, die het heeft aangedurfd om de elfdelige reeks in één klap op de markt te brengen, in plaats van deeltje per deeltje, om dan af te ronden met een goedkope box.

9

10

SCHOOL- EN STUDIEBOEKEN

TITEL

Achtergrond 03. Architect/ontwerper/onderzoeker? Casus Mare Meum: een oefening op de zee AUTEUR

Dirk Bogaert, Filip De Rynck, Charlotte Geldoff, Caroline Goossens, Nel Janssens, Frank Maes, Katrien Vandermarliere, Joris Voets UITGEVER

VAi, Antwerpen GRAFISCH ONT WERP

Katrien Daemers en Jessika L’Ecluse

FOTOGRAFIE

Gaufre, Maritiem Instituut Universiteit Gent ZET WERK

Gestalte LET TERT YPEN

Folio, Scala PAPIERSOORT

Popset 240 gram voor de cover, Munken Lynx 90 gram voor het binnenwerk FOTOGRAVURE

VM graphics, Merendree DRUKKER

Sintjoris, Merendree BINDER

Sepeli, Evergem GEWICHT

200 gram FORMA AT H X B

24 × 16 cm A ANTAL PAGINA’S

70 TA AL


€ 10


Achtergrond 03. Architect/ontwerper/onderzoeker? Casus Mare Meum: een oefening op de zee De jury bekroont Achtergrond 03. Architect/ontwerper/ onderzoeker? voor het geslaagde buitenwerk. Achtergrond 03 combineert het melancholische van een cahier met een vrij modieus uitzicht: een strak boek, met afgeronde hoeken. Er is lof voor de combinatie van papier en bindwijze, voor de matte kleuren en het gebruik van spotvernis. Het blauw op snee (een arbeidsintensieve techniek) wordt doorgevoerd met hier en daar blauwe letters. Het boek bevat meerdere papiersoorten, die uitstekend bedrukt en gebonden werden. De jury heeft wel enkele bedenkingen bij de leesbaarheid van de typografie, met name over de verhouding tussen de korpsgrootte en de regelafstand. Niettemin is Achtergrond 03 een hebbeding-boekje dat meteen opvalt en een indruk van grote zorg en liefde voor boekontwerp meedeelt aan zijn lezers.

13

14


TITEL

Sociologie. Een klassieke en hedendaagse benadering AUTEUR

John Vincke UITGEVER

Academia Press Wetenschappelijke Uitgeverij GRAFISCH ONT WERP

Willem Nobbe, Rijen (Nederland)

FOTOGRAFIE

Van Parys Media, Brussel ZET WERK

Press Point, Merelbeke LET TERT YPEN

Dolly, Akzidenz Grotesk PAPIERSOORT

Amber Graphic 90 gram DRUKKER

Verraes, Heule BINDER

Antwerp Binding, Wilrijk GEWICHT


21,5 × 27,5 cm A ANTAL PAGINA’S

351 TA AL


€ 27,50


Sociologie. Een klassieke en hedendaagse benadering Sociologie. Een klassieke en hedendaagse benadering was de cursus die de juryleden in hun studententijd graag hadden gebruikt. Het is duidelijk een cursus, zonder ingrijpende vernieuwingen, maar extreem verzorgd, met woorden die onmiddellijk uit de tekst springen, met een goed leesbare regellengte en ruimte om notitie te nemen. De kleuren groen en paars, prominent op de cover, keren ook terug in het binnenwerk. Over de witheid van het papier valt van smaak te verschillen en ook op de foto’s is duidelijk bezuinigd, maar op het vlak van typografie is dit ‘de klassieke cursus herdacht’.

17

18

KUNSTBOEKEN

TITEL

Stephan Vanfleteren: Belgicum AUTEUR

Stephan Vanfleteren, David Van Reybrouck UITGEVER

Lannoo, Tielt GRAFISCH ONT WERP

Luc Derycke, Gent

LET TERT YPEN

Janson, Bauer Bodoni PAPIERSOORT

Gardapat Classica 150 gram FOTOGRAVURE & DRUKKER

Die Keure, Brugge GEWICHT



204 TA AL


€ 45

KUNSTBOEKEN

Stephan Vanfleteren: Belgicum Belgicum is een mijlpaal in een positieve evolutie. Een toenemende waardering voor de Vlaamse fotografie wordt hier merkbaar, dankzij dit weelderige, bomvolle fotoboek. De jury heeft vooral bewondering voor de ‘regie’ van het boek: er zit een aangename cadans in, de manier waarop de foto’s over de bladzijden verdeeld zijn wisselt regelmatig. Resultaat: je wordt door het boek getrokken, wegleggen zit er niet in. De duotoondruk (met zwart en groen-zwart) met persvernis combineert mooi met het papier: een klassieke keuze, maar daarom niet minder geslaagd. De jury wil graag het uitgeven van dit type fotoboeken stimuleren, maar permitteert zich één raadgeving: meer zorg voor de typografie zou dit boek nog mooier gemaakt hebben.

21

22

KUNSTBOEKEN

TITEL

Artempo. Where time becomes art AUTEUR

Massimo Cacciari, Giandomenico Romanelli, Jean-Hubert Martin, Axel Vervoort, Eddi De Wolf, Heinz-Norbert Jocks, Mattijs Visser UITGEVER

Axel Vervoordt nv, s’Gravenwezel GRAFISCH ONT WERP

Luc Derycke, Gent

FOTOGRAFIE

Jean-Pierre Gabriel, Laziz Hamani e.a. ZET WERK

Studio Luc Derycke LET TERT YPEN

Stempel Garamond, Documenta PAPIERSOORT

Gardapat 13 Klassica 150 gram FOTOGRAVURE & DRUKKER

Cassochrome nv, Waregem BINDER

Delabie, Kortrijk GEWICHT



248 TA AL

Engels / Italiaans PUBLIEKSPRIJS

€ 55

KUNSTBOEKEN

Artempo. Where time becomes art. Artempo is meer dan de catalogus van een tentoonstelling: het is een tentoonstelling op zich. Je kijkt en blijft kijken. De jury was helemaal opgetogen van de prachtige druk, in combinatie met het matte karakter van het papier – al vond ze dat het papier wel ietsje lichter had mogen zijn. Het boek valt uiteen in twee delen: één op wit en één op zwart papier. Dat laatste is technisch niet zo makkelijk: op mat zwart papier drukken zonder voortdurende kleurnuances is een heikele klus, waar deze drukker prima in geslaagd is. Er is ook gedacht aan gebruiksgemak: als je wil weten hoe een bepaald werk heet, hoef je niet in de weer te gaan met paginanummers en legendes, want achterin staan thumbnail-kopietjes van elk werk. Zo simpel, zo overzichtelijk en toch zo weinig gebruikt in de doorsnee-kunstcatalogus – waarom toch? Het enige waar de jury over valt, is de zwakke coverafbeelding: deze moderne versie van een klassieke kunstcatalogus had een aantrekkelijker cover moeten krijgen.

25

26

KUNSTBOEKEN

TITEL

Hans Op de Beeck. On vanishing AUTEUR

Nicolas de Oliveira, Nicola Oxley UITGEVER

Mercatorfonds, Brussel & Xavier Hufkens Gallery, Brussel GRAFISCH ONT WERP

Bruno Hardt, Zellik

ZET WERK

Bruno Hardt, Zellik LET TERT YPEN

Trinité PAPIERSOORT

Gardapat Kiara 150 gram DRUKKER

Die Keure, Brugge BINDER

Brepols, Turnhout GEWICHT



368 TA AL

Engels PUBLIEKSPRIJS

€ 69,95

KUNSTBOEKEN

Hans Op de Beeck. On vanishing Een zelden geziene rust in de opbouw. Een leesbare typografie, met een letter die, opmerkelijk genoeg, meestal voor poëzie gebruikt wordt. Een cover die met zijn frêle kleur en lettering helemaal in de geest van het afgebeelde kunstwerk zit. De tussenpagina’s zijn gekleurd met verschillende grijstinten, wat een zachtheid in het boek brengt. Er werd met bewondering gekeken naar de kwaliteit van de gedrukte foto’s: delicaat werk van een drukker, die er niettemin in geslaagd is om de details eruit te laten springen. On vanishing is voor één van de juryleden ‘het enige boek dat ik zou willen stelen’.

29

30

OVERIGE NON-FICTIE

TITEL

Jezus van Nazareth AUTEUR

Joseph Ratzinger/Benedictus xvi UITGEVER

Lannoo, Tielt GRAFISCH ONT WERP

Studio Lannoo, Tielt

ZET WERK

Nele Reyniers/Studio Lannoo, Tielt LET TERT YPEN

Garamond Premier Pro PAPIERSOORT

Romandruk DRUKKER & BINDER

Koninklijke Wöhrmann GEWICHT


16,5 × 24 cm A ANTAL PAGINA’S

380 PUBLIEKSPRIJS

€ 29,95

OVERIGE NON-FICTIE

Jezus van Nazareth Jezus van Nazareth van paus Benedictus xvi is precies het boek dat je verwacht, met zo’n titel en zo’n auteur. En dat bedoelt de jury zonder meer positief. De cover heeft een correcte, ietwat saaie uitstraling. Er zijn geen prentjes, geen toeters en bellen. De tekst is gezet op de goede oude manier. De kleuren van de cover en het leeslint komen hier en daar terug op de pagina’s, maar het zijn slechts toefjes: elke frivoliteit is geweerd uit dit klassieke boek, dat lekker in de hand ligt. De jury werd warm noch koud van de titelpagina’s – die missen spanning: de titel centreren en dan ietsje onder het midden laten zakken, dat is werkelijk té klassiek – maar zag die spanning op alle andere bladzijden wel. Ook de poging om op de gedrukte schutbladen de precieze tint rood van de cover te herhalen, blijft wat steken in goede bedoelingen. Niettemin een boekontwerp waar over is nagedacht en dat met veel zorg is uitgevoerd.

33

34

OVERIGE NON-FICTIE

TITEL

Mijn fans. Kim Clijsters AUTEUR & UITGEVER

Borgerhoff & Lamberigts GRAFISCH ONT WERP

Jurgen Maelfeyt, Gent

ZET WERK

Jurgen Maelfeyt, Gent LET TERT YPEN

Trade Gothic, Dante, Textile PAPIERSOORT

Munken Print Cream, 115 gram DRUKKER

Sintjoris, Merendree BINDER

Delabie, Kortrijk GEWICHT



192 TA AL


€ 24,95

OVERIGE NON-FICTIE

Mijn fans Mijn fans is een boek over Kim Clijsters en haar fans, en toch deed het de juryleden regelmatig denken aan een kunstboek. Van een egodocument over een bv, bestemd voor een breed publiek, zou je een veel commerciëlere lay-out verwachten, maar niets daarvan: de lay-out is juist even veelzijdig als de inhoud. Speels en visueel interessant, met fascinerende quotes in opvallende lettertypes en een uitstekende beeldredactie. Het boek heeft een mooie rechte rug en een cover die – precies goed! – mikt op onmiddellijke herkenning. In feite is Mijn fans geen boek voor lezers. Dat is te zeggen: mensen die dit boek kopen, doen dat niet om het te lezen, maar om foto’s te zien. De grote verdienste van dit ontwerp is juist dat de vormgeving wél aanzet om te lezen. Door de context (een bladzijde toont bijvoorbeeld een schriftje waar de tekst ‘ingemonteerd’ is) verandert tekst in beeld en dat zuigt de aandacht naar zich toe. De jury prijst uitgeverij B&L voor haar gedurfde ontwerp.

37

38

OVERIGE NON-FICTIE

TITEL

Overeind in Babel. Talen in Europa AUTEUR

Ahmet Altan e.a. UITGEVER

Stichting Ons Erfdeel, Rekkem GRAFISCH ONT WERP

Koen Bruyñeel, Kortrijk

FOTOGRAFIE

Maurice Boyer, Amsterdam (Nederland) ZET WERK

Koen Bruyñeel, Kortrijk LET TERT YPEN

Minion, Folio PAPIERSOORT

Lessebo Design 1,3 Natural, 120 gram DRUKKER

Dejonghe BINDER

Proost International Book Production, Turnhout GEWICHT


27 × 19,5 cm A ANTAL PAGINA’S

144 TA AL


€ 19

OVERIGE NON-FICTIE

Overeind in Babel. Talen in Europa Overeind in Babel is een goed voorbeeld van hedendaagse chic. In die zin lijkt het op Jezus van Nazareth, maar in de typografie toont Overeind in Babel zich vrouwelijker, door de niet-uitgelijnde, vlaggende tekst. De vormgeving is verwant aan die van het tijdschrift Ons Erfdeel – logisch, aangezien boek en tijdschrift een uitgever delen – en wenst een indruk van ernst over te brengen zonder al te klassiek te zijn. Het boek heeft enkele luxueus ogende details: gouden letters op de cover, een gouden leeslintje en een uitklappende foto, met een eveneens gouden achterkant. Vooral dat laatste, een gouden drieluik rond één katern, is een erg geslaagde eye-catcher. De jury heeft lof voor de spanning die her en der wordt opgezocht: een lichte schuine tekst op de rug, een schreefloze letter voor de short copy (dat is minder goed leesbaar, maar dat geeft niet: het gaat om maar weinig regels). Als er dan toch slangen in het paradijs gezocht moeten worden, dan wijst de jury op de iets te brede regels, die de leesbaarheid een hak zetten, en de wel erg brede knepen van het boek. Het is moeilijk om hedendaagse chic juist te krijgen en dit boek bewijst dat het kan.

41

42

KINDER- EN JEUGDBOEKEN

TITEL

Eén miljoen vlinders AUTEUR

Edward Van de Vendel UITGEVER

De Eenhoorn, Wielsbeke ILLUSTRATIES

Carll Cneut GRAFISCH ONT WERP

Quod voor de vorm nv, Leen Depooter, Gent

ZET WERK

Quod voor de vorm LET TERT YPEN

Univers, Scala PAPIERSOORT

Munken Pure DRUKKER & BINDER

Oranje, Sint-Baafs-Vijve GEWICHT



32 TA AL


€ 13, 95


Eén miljoen vlinders Eén miljoen vlinders is een frivool boek en het is streng in zijn keuze voor frivoliteit: overal zien we rode en roze tinten, de rode letters rijmen met de sfeer van de beelden en de jury keek met welbehagen naar het opvallend mooi getinte schutblad. (Eén puntje van kritiek: had die band niet eveneens roze mogen zijn?) De regels zijn vrij lang, maar omdat dit een voorleesboek is, zal het de jonge lezer(es) niet hinderen. Het papier sluit aan bij de techniek van de illustraties. Bij de Vlaamse kinderboeken is de verhouding tussen de vernieuwende illustraties en de ouderwetse, voor de hand liggende typografie vaak zoek. Eén miljoen vlinders is een heilzame uitzondering op de regel: hier is nagedacht over het huwelijk van beeld en tekst, van inhoud en materiaal.

45

46


TITEL

Boos AUTEUR

Sarah Verroken UITGEVER

Clavis, Hasselt ILLUSTRATOR & GRAFISCH ONT WERP

Sarah Verroken

ZET WERK

Sarah Verroken LET TERT YPEN

JoannaMT, P22 DaddyO, Hip.suit, Sabon PAPIERSOORT

Munken Pure DRUKKER & BINDER

L.E.G.O., Vicenza GEWICHT



32 TA AL


€ 13,95


Boos Boos is opnieuw een boek dat opvalt door zijn doordachte typografie. In de meeste prentenboeken wordt een akelig keurige letter gebruikt, drijvend in een zee van wit, op de bladzijde naast de afbeelding. Hoe braaf is dat, als je bladert in Boos: een boek met een bewust verhakkelde letter, die naadloos bij de prenten aansluit. Merk ook op dat de tekst in het beeld staat. Door die integratie van woord en beeld laat dit boek zich ook uitstekend doorbladeren, puur omwille van het visuele genot. Ouders kunnen hun eigen verhaal vertellen en de beelden, die bladzijde na bladzijde ietsje kleurrijker worden, voor zich laten spreken. De jury looft de goede papierkeuze, het compromisloze kleurconcept, het mooie ritme van het boek. Ze is niet even enthousiast over het omslag, dat ‘voor de goedkoop’ een dikke kneep heeft. Economisch gesproken is het wel verklaarbaar dat een uitgever dit visueel gewaagde kinderboek wat goedkoper laat produceren. De jury begrijpt het en is niet boos, want daar is Boos veel te mooi voor.

49

50


TITEL

Het ongelooflijke verhaal van Marie AUTEUR

Joris Van den Brande UITGEVER

Lannoo, Tielt ILLUSTRATOR & GRAFISCH ONT WERP

Tom Hautekiet, Berchem

ZET WERK

Tom Hautekiet, Berchem LET TERT YPEN

Jannon, Farao PAPIERSOORT

Offset mat DRUKKER & BINDER

Proost International Book Production, Turnhout GEWICHT



32 TA AL


€ 15,95


Het ongelooflijke verhaal van Marie Het ongelooflijke verhaal van Marie wordt bekroond omwille van het binnenwerk: een nostalgische sfeer oproepende, heldere combinatie van tekst en beeld. Het cd-boekjes-formaat is leuk. Het verhaal, gebaseerd op de Peer Gynt-suite, krijgt beelden die op dit formaat goed tot hun recht komen. De ontwerper slaagt erin een traditioneel boekje een heel fris elan te geven: Tiny voor de 21ste eeuw. Het bindwerk is echter niet uitzonderlijk en vernieuwend of gedurfd mag dit ontwerp niet heten. Het ongelooflijke verhaal van Marie is in zijn genre goed gemaakt en wekt een indruk van grote professionaliteit, zonder meer.

53

54

WERK VAN VLAAMSE VORMGEVERS BIJ BUITENLANDSE UITGEVERS

TITEL

Joëlle Teurlinckx. Study Book AUTEUR

Catherine de Zegher, Katherine Karl, Jaleh Mansoor, Michael Newman UITGEVER

The Drawing Center, New York & The Rennaisance Society, Chicago GRAFISCH ONT WERP

Luc Derycke met Joëlle Teurlinckx en Thomas Desmet

FOTOGRAFIE

Joëlle Teurlinckx, Karen Reimer, Tom Van Eynde ZET WERK

Thomas Desmet LET TERT YPEN

Courier New, Fournier, Univers Condensed PAPIERSOORT

Sopporset 120 gram, Maxigloss 135 gram DRUKKER

Cassochrome, Waregem BINDER

Sepeli, Melle GEWICHT



560 TA AL

Engels PUBLIEKSPRIJS

€ 65

WERK VAN VLAAMSE VORMGEVERS BIJ BUITENLANDSE UITGEVERS

Joëlle Teurlinckx. Study Book De Vlaamse vormgever Luc Derycke stuurde meerdere titels in, die hij ontwierp in opdracht van buitenlandse uitgevers. De jury wenst Derycke te bekronen, zonder daarom één specifiek boek als winnaar aan te wijzen: Derycke heeft een constante kwaliteit en een bijzonder consistent oeuvre. Het boek Joëlle Teurlinckx. Study Book steekt er niettemin bovenuit qua bindwerk en papierkeuze. Het is heel precies gebonden en gesneden, met een ontwerp dat doet denken aan computeruitdraaien op snee. Alleen al daarom, door dit machinale, niet-luxueuze uitzicht, is het een atypische kunstcatalogus. De typografie is eerder klassiek, met een lekker lezende letter, wat in kunstcatalogi, met hun verre van uitnodigende tekstblokken, zelden het geval is. Helemaal revolutionair is de inhoudsopgave, met paginanummers in het midden. Met dit boekontwerp, gerealiseerd in samenwerking met de kunstenares, heeft Derycke een piek in zijn oeuvre bewerkstelligd.

57

58

PUBLIEKSPRIJS: MOOISTE BOEKOMSLAG

De jury nomineerde 10 covers voor de publieksprijs voor het beste boekomslag. De cover van Louis. Het leven van een bedelaar haalde de meeste stemmen bij de lezersactie i.s.m. de Standaard.

TITEL

Louis. Het leven van een bedelaar AUTEUR

L. Onzia UITGEVER

the house of books GRAFISCH ONT WERP

Toni Mulder

59

1

3 6

4

9

7

2 10

5

1 2 3 4 5

Louis. Het leven van een bedelaar Nefast voor het konijn Het grote foute clichésboek Achtergrond 03. Architect/ ontwerper/onderzoeker? Maïs#4. Kunstenaars in de stad

8

6 7 8 9 10

Mise en bouteille SOS Piet move:in:time 01:15:12 La page de titre à la Renaissance God in gedichten

60

Body

DE BEST VERZORGDE BOEKEN De vormgevers

DE VORMGEVERS

61

Gert Dooreman

Verzameld werk, vertaald door Willy Courteaux, werd bekroond in de categorie ‘Literatuur’.

Gert Dooreman (1958) studeerde één jaar Animatiefilm (Gent), alvorens Vrije Grafiek te gaan volgen aan het Sint-Lucas Instituut (Gent). Hij begon als illustrator (o.m. voor De Morgen, Humo, Playboy, de Gentse Feesten...), maar verlegde het zwaartepunt van zijn activiteiten naar typografie, een gebied waarop hij autodidact is. Zijn eerste boekomslag maakte hij voor Tom Lanoye (Rozegeur en maneschijn, Kritak, 1983). Daarna werkte hij in opdracht van verschillende theaterhuizen en een hele rist gereputeerde uitgeverijen: Kritak, Bert Bakker, Querido, Lannoo, Rainbow Pockets, Ludion en de laatste jaren voor Meulenhoff/Manteau. Zeer bekend zijn Dooremans ontwerpen voor Tom Lanoye: het gedicht op een banier aan de Antwerpse KBC-Toren met een gedicht van Lanoye, de affiche voor de theatermarathon Ten oorlog!, enzoverder. Dooreman werd meermaals bekroond, o.m. met Plantin-Moretusprijzen, door de Stichting De Best Verzorgde Boeken (Amsterdam), het Vlaams Theater Instituut en de Provincie Oost-Vlaanderen.

62

DE BEST VERZORGDE BOEKEN

Gestalte | Katrien Daemers en Jessika L’Ecluse Achtergrond 03. Architect/ ontwerper/onderzoeker? werd bekroond in de categorie ‘School- en studieboeken’.

Gestalte\Grafische vormgeving is sinds 2001 het grafisch ontwerpbureau van Katrien Daemers (1968) en Jessika L’Ecluse (1969). Gestalte geeft vorm aan visuele communicatie in drukwerk, websites, tentoonstellingsconcepten en andere media; het bureau staat voor een doorgedreven voorbereidend conceptueel denkwerk; het resultaat vermengt vorm, inhoud en beeld. De omgang met mooie papierkwaliteiten en het zoeken naar raffinement bij de interactie tussen afgewogen lettertypes geven klasse aan drukwerk dat technisch sober kan blijven. Gestalte werkte o.m. voor Beursschouwburg en De Munt (Brussel), het literaire tijdschrift Yang en het kmska (Antwerpen). In 2008 zorgt Gestalte voor de grafische vormgeving van de tentoonstelling ‘Oudenaarde 1708 – Een stad, een koning, een veldheer’ in het stadhuis van Oudenaarde.

DE VORMGEVERS

63

Willem Nobbe Sociologie – Een klassieke en hedendaagse benadering, werd bekroond in de categorie ‘School- en studieboeken’.

Willem Nobbe (Utrecht, 1957) studeerde grafisch en typografisch ontwerpen aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag en publiciteitsvormgeving aan de Academie Beeldende Kunsten in Utrecht. Hij leerde de kunst van het vak o.a. van Jacques Janssen, Gerrit Noordzij en Joost van de Woestijne. Sinds 1985 werkt hij als zelfstandig grafisch ontwerper voor o.a. Amnesty International, Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen, Constantijn Huygens Instituut, ING Bank, Academia Press en Lannoo. Daarnaast doceert hij typografie en grafisch ontwerpen aan de Christelijke Academie voor Beeldende Kunsten (CABK) te Zwolle en aan het Grafisch Lyceum te Utrecht. Samen met zijn vrouw Bea zette Nobbe in 2005 een eigen uitgeverij op (B&W Uitgevers) voor gelegenheidsuitgaven.

64


Bruno Hardt Hans Op de Beeck. On Vanishing werd bekroond in de categorie ‘Kunstboeken’.

Bruno Hardt (1971) begint zijn carrière als grafisch vormgever en illustrator in de it-wereld. Eind jaren 1990 verschuift zijn activiteit naar het veld van de beeldende kunsten en geeft hij mee vorm aan verschillende ateliers aan de Sint-Lukas Hogeschool (Brussel). Hij verleent zijn medewerking aan tentoonstellingen en voorstellingen. Met collega-kunstenaar Hans Op de Beeck werkt hij meermaals samen én hij verzorgt het grafisch ontwerp van drie boeken over Op de Beeck: On vanishing (2007), Extensions (2007) en Drifting (2008).

DE VORMGEVERS

65

Jurgen Maelfeyt Mijn fans. Kim Clijsters werd bekroond in de categorie ‘Overige non-fictie’.

Jurgen Maelfeyt (1974) studeerde Grafische Vormgeving aan het Sint-Lucas Instituut (Gent). Na zijn studies werkte hij aanvankelijk voor reclamebureaus, maar al gauw richtte hij zijn eigen bureau op. Zijn interesse gaat uit naar ‘pure’ grafische concepten en typografie. Hij werkte o.m. voor het Concertgebouw (Brugge); twee van zijn boeken voor deze opdrachtgever werden eerder bekroond met een Plantin-Moretusprijs. Sinds 2005 is hij ook actief voor de modesector, met klanten als Bellerose (prints) en Sofie D’Hoore (huisstijl). Voor uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts verzorgde hij o.a. de boeken Enjoy Food Enjoy Life, Mijn Fans en Het Grote Foute Clichés boek. Zijn werk wordt deze zomer tentoongesteld in de galerie van Design Vlaanderen, n.a.v. de tentoonstelling ‘De Nieuwe Oogst’.

66


Koen Bruyñeel Overeind in Babel werd bekroond in de categorie ‘Overige non-fictie’.

Koen Bruyñeel (1969) studeerde grafische vormgeving aan het Sint-Lucas Instituut (Gent). Van 1994 tot 1996 was hij werkzaam als art director bij het reclamebureau P.a.s. (Kortrijk). Daarna werkte hij als zelfstandig vormgever. Sinds 2003 heeft hij zijn eigen bureau: koen bruyñeel bvba. Hij ontwierp huisstijlen en catalogi voor tal van musea, instellingen en culturele organisaties, zoals het In Flanders Fields Museum in Ieper, het muziekfestival Happy New Ears en (samen met Maria Debaene) het Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond (Amsterdam). Hij gaf ook vorm aan verscheidene kunstboeken, zoals Copyright Rubens (Ludion, 2004), Honoré d’O (Ludion, 2005) en British Vision (Mercatorfonds, 2007). In 2007 verzorgde hij de nieuwe vormgeving van de culturele tijdschriften Ons Erfdeel en Septentrion, beide uitgegeven door Ons Erfdeel vzw. In dezelfde stijl en voor dezelfde opdrachtgever maakte hij Overeind in Babel. Bruyñeel ontving eerder een eervolle vermelding bij de Plantin-Moretusprijzen 2006; zijn werk was te zien in meerdere tentoonstellingen, waaronder ‘50 jaar grafische vormgeving in Vlaanderen’.

DE VORMGEVERS

67

Leen Depooter Eén miljoen vlinders werd bekroond in de categorie ‘Kinder- en jeugdboeken’.

Leen Depooter overwoog even Germaanse Filologie te gaan studeren, maar het werd toch Functionele Grafiek aan het Sint-Lucas Instituut (Gent). Na vijftien jaar in de modesector (steeds met waarden als esthetiek, structuur en professionele uitstraling) keert Depooter terug naar een oude liefde: boeken. Het fijne aan boeken, vindt Depooter, ‘is dat je het project ziet groeien: na een proeflay-out en meerdere covervoorstellen volgt het echte werk. Het boek is pas af als alle pagina’s zijn vormgegeven, verschoven, veranderd, gecorrigeerd, besproken, nog eens besproken en tenslotte gedrukt.’ Depooter zoekt naar poëzie in de typografie. Tot nog toe deed ze dat in opdracht van o.m. Poëziecentrum Gent, Canon Cultuurcel en de uitgeverijen De Eenhoorn, Davidsfonds en (de lifestyle-afdeling van) Lannoo.

68


Sarah Verroken Boos werd bekroond in de categorie ‘Kinderen jeugdboeken’.

Sarah Verroken (1982) studeerde in 2006 af als Meester in de Beeldende Kunst, optie Illustratie. Als eindwerk schreef en illustreerde ze een kinderverhaal met als titel Boos. Het werk werd bekroond met de Prijs van de Stad Hasselt 2006 en in 2007 uitgegeven door Clavis. In 2008 werd Boos genomineerd voor de Boekenpauw en intussen zijn de rechten aan verschillende landen verkocht. Verroken werkt vanuit Wellington (NieuwZeeland) als freelance grafisch vormgever en illustrator. Ze tekent zowel voor kinderen als voor volwassenen. Haar favoriete techniek is momenteel een combinatie van houtsnede en Photoshop. Hiertoe wil ze zich echter niet beperken. De drang om steeds nieuwe manieren te vinden om dingen uit te beelden, het eeuwige experimenteren met techniek, kleur en materiaal is wat haar inspireert als illustrator. De combinatie van technieken leidt tot een aparte stijl, waarbij ze er op staat dat illustraties en tekst als een geheel naar voren treden.

DE VORMGEVERS

69

Tom Hautekiet Het ongelooflijke verhaal van Marie werd bekroond in de categorie ‘Kinderen jeugdboeken’.

Tom Hautekiet (1970) studeerde productontwikkeling aan het HISK (Antwerpen) en daarna grafische vormgeving aan het Sint-Lucas Paviljoen. In 1997 startte hij met zijn eigen studio in Antwerpen. Hautekiet werkt voor Rock Werchter, Think of One, Zita Swoon, Vlaams Architectuurinstituut, 0110, de Roovers, Kunstbende, De Nieuwe Snaar, Bart Peeters, Brussels Jazz Orchestra, de Filharmonie en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten. Hij heeft een aantal kookboeken ontworpen samen met Tony Le Duc, en samen met Dimitri Leue maakte hij in 1998 het boek Zarah of de vogels komen terug uit het zuiden. Hij maakte de illustraties voor het succesvolle luisterboekje Steek je vinger in de lucht en samen met Paul van Oevelen publiceerde hij in 2005 het kinderboek Maria Dolores Esperanza. In 2007 kreeg Hautekiet de juryprijs voor beste culturele affiche (voor de poster die hij maakte voor de Roovers bij de voorstelling All my sons). Hij heeft voordrachten gegeven in Nighttown (Rotterdam), deSingel (Antwerpen) en de Provinciale Hogeschool Limburg.

70


Luc Derycke Luc Derycke (1963) volgde een kunstenaarsopleiding aan de Academie (KASK, Gent) en is sinds 1988 actief als uitgever, samensteller en vormgever van boeken. Sinds 1993 concentreert hij zich op het grafisch ontwerp en de productie van kunstboeken. Zijn doel is ‘steeds opnieuw (en voor zover mogelijk) een perfecte fusie van alle aspecten van de ontwikkeling van een boek te bereiken, waarvan niet alleen inhoud en vorm, maar ook institutionele context, historiciteit, verhouding tot de canon(s), de markt, budget, technologie en materialiteit deel uitmaken’. Vorm is hierbij een begrip dat veel verder gaat dan grafisch ontwerp op zich. In 2005 ontstond, met de komst van Thomas Desmet, Studio Luc Derycke. Later vervoegden nog Jeroen Wille, Levi Seelsdrayers en Ellen Debucquoy de Studio. Nog in 2005 bracht hij zijn uitgeversactiviteiten onder in mer. Paper Kunsthalle vzw. Deze vereniging stelt zich tot doel het boek als mentale tentoonstellingsruimte te onderzoeken. Thomas Desmet (1981) volgde een opleiding aan het Sint-Lucas Instituut (Gent). Hij is kunstenaar en is sinds 2004 werkzaam als vormgever bij Studio Luc Derycke. Stephan Vanfleteren: Belgicum en Artempo – Where time becomes art werden bekroond in de categorie ‘Kunstboeken’. Joëlle Teurlinckx – Study Book werd bekroond in de categorie ‘Werk van Vlaamse vormgevers bij buitenlandse uitgevers’.

DE VORMGEVERS

71

Nele Reyniers Jezus van Nazareth werd bekroond in de categorie ‘Overige non-fictie’.

Nele Reyniers (1978) studeerde aan de Hogeschool Gent (Audiovisuele en beeldende kunsten, optie Grafische vormgeving ) en het Hoger instituut voor grafische kunsten en typografie. Reyniers groeide op in Limburg en kwam via een omweg langs Mexico in Gent terecht. Tijdens de opleiding Grafische vormgeving ontdekte ze dat letters haar type wel waren, waarop ze besloot met het ontwerp van een eigen lettertype af te studeren (in 2001). Na haar studies werkte ze voor een Antwerps communicatiebureau en voor uitgeverij Lannoo, waar ze tot op heden werkzaam is als boekontwerper. In opdracht van letterontwerper Mark van Wageningen creëerde ze twee zusjes voor de kroostrijke letterfamilie Gagarin. Momenteel is broertje Rudolf, een variant met schreefjes, onderweg; ze werkt tegelijk aan Dirty Harry, een lettertype voor digitaal gebruik. Mode en textiel vormen belangrijke inspiratiebronnen.

COLOFON

PROJECTCOÖRDINATIE EN EINDREDACTIE

Annemie Verheeke Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92 [email protected] COÖRDINATIE TENTOONSTELLING

Sarah Daeleman Plantin Genootschap Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen 03 221 14 68 [email protected] TEKSTEN

Rudy Vanschoonbeek Mark Cloostermans GRAFISCHE VORMGEVING

Johan Van Looveren & Hilde Princen, Brussel DRUK EN AFWERKING

Bema-Graphics nv, Wommelgem De best verzorgde boeken werd gezet uit Arnhem en National en gedrukt op Symbol Tatami ivory (135 en 250 g), verdeeld door Igepa Belux nv, in een oplage van 500 exemplaren. wd: d/2008/6775/1

Met medewerking van

In samenwerking met

BEST VER ZORGDE BOEKEN VLAAMSE UITGEVERS VERENIGING PLANTIN GENOOTSCHAP

Recommend Documents