Plantin-Moretusprijs voor de best verzorgde boeken van Vlaamse Uitgevers Vereniging & Plantin Genootschap

Plantin-Moretusprijs

Colofon

voor de best verzorgde boeken van 2004

Projectcoördinatie en eindredactie

Sofie Eeckelaers Vlaamse Uitgevers Vereniging Hof ter Schriecklaan 19, 2600 Berchem 03 281 53 61 sofi[email protected]

Vlaamse Uitgevers Vereniging & Plantin Genootschap

Teksten Johan Velter Grafische vormgeving & fotografie Van Looveren & Gobert, Brussel Druk & afwerking Gedrukt in fm-raster door Emico offset nv, Wommelgem De brochure werd gedrukt op GardaPat 13 (binnenwerk 115 g, cover 200 g), verdeeld door GPG, in een oplage van 2000 exemplaren. De tekst werd gezet uit Foundry Old Style & Foundry Form Sans.

Vlaamse Uitgevers Vereniging Hof ter Schriecklaan 19, 2600 Berchem www.vuv.be

wd: d/2005/6775/4

Plantin Genootschap Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be

Met de steun van

2,00 euro


Colofon





Teksten Johan Velter Grafische vormgeving & fotografie Van Looveren & Gobert, Brussel Druk & afwerking Gedrukt in fm-raster door Emico offset nv, Wommelgem De brochure werd gedrukt op Gardapat, 115 & 200 g in een oplage van 2000 exemplaren. De tekst werd gezet uit Foundry Old Style & Foundry Form Sans.


wd: d/2005/6775/4


Met de steun van Gardapat (en/of) GPG papier (logo volgt!)

2,00 euro

Plantin-Moretusprijs voor de best verzorgde boeken van 2004

Juryleden

Frans Blondé

2

Ambiorixlei 9, 2900 Schoten [email protected] Houder van de Orde van de Rijzende Zon (Japan). Positioneerde nv Blondé sa internationaal en behaalde de Franse Trophée de la Qualité Idéale (1988), de Frans Wildiersprijs (1991), de Oscar van de Export (1992) en de en iso 9001 (2000).

Otto Koch Schorpioenstraat 12, 2018 Antwerpen [email protected] Handboekbinder en zaakvoerder van ‘Handboekbinderij De Pers’ te Antwerpen.

Hilde Peleman Jakobijnenstraat 8, 9000 Gent [email protected] Zaakvoerder van Copyright Art and Architecture Bookshop in Gent en Antwerpen. Lid van de Commissie die de Minister van Cultuur adviseert voor de subsidiëring van de Vlaamse culturele publicaties.

Karel F. Treebus Wagnerstraat 3, nl – 2651 vd Berkel & Rodenrijs [email protected] Was typografisch vormgever bij het voormalige Nederlandse Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf. Auteur van o.a. Typografisch handvat (1989), Tekstwijzer (1982) en het vervolg hierop Vormwijzer (1991). Margedrukker.

Johan Velter Gentbruggestraat 106, 9040 Gent [email protected] Organisator van Druksel, een beurs van boekenmakers, bibliofiele drukkers en kleine uitgevers. Uitgever in de marge.

plantin-moretusprijs 2005

Inleiding

Een jury wil juichen, jubelen en anderen deelgenoot maken van gedane ontdekkingen. Ze wil bekronen omdat ze gelooft in het boek als idee en als vorm, omdat ze de makers – alle makers – om hun capaciteiten wil loven. Een jurylid is per definitie enthousiast. Maar ook argwanend. Teveel boeken zijn al gezien die te oppervlakkig zijn, die een truc hanteren, die te clichématig werken. Het is een evenwicht dat gezocht moet worden. Het doel is vreugde te zien en te tonen. Maar een plezier moet ook doordacht zijn, wil het een fundament bezitten. De jurering van de ‘Best verzorgde boeken van 2004’ was niet gemakkelijk. In het aanbod was er nogal wat seriewerk te zien. Ook boeken die technisch wel in orde waren en die toch maar tot de goede middelmaat behoorden. Het gros van de uitgevers beweegt zich op dat niveau. Ook al waren er dit jaar (alweer) boeken met slecht bindwerk, papier waarvan de looprichting verkeerd was (het moet economisch zijn) en op typografisch vlak hinderlijk lange tekstregels. Een jury wil niet het gewone bekronen maar wel het uitzonderlijke, het boek dat een kop heeft. Sommige boeken vielen op door een prachtige fotografie of een doordachte typografie, maar als geheel konden ze niet bekoren. Laat dat nu het specifieke van een boek zijn: het samenkomen van vele kunsten. Het nadenken, het schrijven, het ontwerpen, het stimuleren, het vormgeven, het zetten, het drukken, het binden. Maar vooral: het boek is het resultaat van alle keuzes samen. En zo kan het gebeuren dat die ene keuze een verkeerde was. De organisatoren hebben tijdens het deliberatieproces de spelregels verruimd. Daardoor zijn er dit jaar twee soorten vermeldingen. Er zijn niet alleen de traditionele bekroningen, de boeken die er dit jaar toe doen, maar er zijn ook vermeldingen/nominaties, boeken die om de een of andere reden het vermelden waard zijn maar het als geheel (als boek) net niet gehaald hebben.

3

De jury betreurt ook dat ze niet de volledige productie van wat uitgevers en vormgevers in Vlaanderen gemaakt hebben, heeft kunnen beoordelen. Vandaar deze oproep naar zowel de potentiële inzenders als de organisatoren van de Plantin-Moretusprijs: mogen volgend jaar de inzendingen massaler toestromen.

4

En nog een teleurstelling. In een aantal categorieën heeft de jury geen prijs kunnen toekennen. Voor de categorie van de bibliofiele boeken waren er te weinig inzendingen die een bekroning verdienden of een vermelding waard waren. Er was ook onduidelijkheid over wat nu bibliofilie is. Bij de ‘Educatieve en wetenschappelijke uitgaven’ is er slechts één nominatie gevallen. De jury verzuchtte meermaals dat die boeken meer aandacht verdienden van de uitgevers: het is voor velen het eerste en soms ook enige contact met het boek en dat wordt verknoeid door een ongeïnteresseerde houding, door een niet-geïnspireerde vormgeving. Het kan nochtans anders. De schoonheid van een technische tekening, van een statistische tabel, van een educatieve foto hebben we nergens gezien. Misschien moet het Plantin Genootschap maar eens een initiatief nemen om voor dit soort boeken heel bijzondere aandacht te creëren bij alle betrokkenen: leerkrachten en pedagogen zowel als vormgevers en uitgevers. Ook de categorie van de non-fictionuitgaven was dit jaar teleurstellend. Een boek met dat ene detail waardoor het interessant wordt, hebben we nauwelijks gezien. Jammer, want als we kijken naar de categorie van de Vlaamse vormgevers, zien we hoeveel talent er aanwezig is. Een jury kan en wil ook niet blind zijn voor de markt die overspoeld wordt met boeken. Kranten, tijdschriften geven maar boeken weg, er is de ramsj, er zijn de witte boeken. Het regulier uitgegeven boek staat daarmee onder druk: men geeft de lezer de indruk dat een boek (bijna) niets hoeft te kosten. In deze concurrentiële wereld moet de uitgever die eer van zijn werk wil halen, gesteund worden. Want een boek uitgeven is een daad van intelligentie en smaak.


De jury heeft zich niet laten verleiden door een louter opvallende vorm en het buitenissige bekroond. Een boek is in de eerste plaats een functioneel object: het moet mechanisch in orde zijn. Originaliteit is in dezen niet noodzakelijk een positief woord omdat het soms al te zeer naar de hobbysfeer verwijst. Maar zelfs een jury die het vormelijke moet beoordelen, is en wil niet blind zijn voor de werkelijke functie van het boek en dat is: inzichten overdragen. Het boek is een object dat kennis en cultuur in zich draagt en via de vorm meedeelt. Er zijn (minstens) twee soorten boeken. Een eerste categorie bestaat uit die boeken die de markt doen draaien. Het zijn de massaboeken die aantrekkelijk kunnen ogen, die technisch degelijk gemaakt zijn. Het geeft geen pas die boeken (of deze uitgevers) denigrerend te behandelen. Ze hebben een functie. Ze hebben zich naadloos in de consumptiemaatschappij gevoegd, ze creëren welvaart. Een tweede categorie boeken verwijst naar de humanistische, Europese traditie. Het boek is hier dan als een individu dat bewust met de dingen omgaat, dat zoekt naar een evenwicht tussen het vormelijke en het functionele, dat het technische waardeert en de schoonheid zoekt. Het boek als object, als medium ontmoet de lezer als subject. Die wordt niet verengd tot een koper, een consument, een evenementenzoeker. Het is zoals Michel Houellebecq het schrijft: een boek lezen is de essentie van het menszijn en de Westerling die dit niet meer kan, verliest zijn menselijkheid, is een object geworden dat leeft en gebruikt wordt om te consumeren. Een mens is weerstand, diepgang, traagheid, duurzaamheid. Het boek kan een weerslag zijn van die houding. De jury heeft zich door een aantal boeken laten verrassen, heeft in één geval zelfs haar principes aan de kant gezet om een hoogst merkwaardig boek (en oeuvre) te bekronen. Op de rand van het ravijn zijn er nog boeken. Johan Velter, 29 juli 2005 juryvoorzitter

5

bekroningen

bekroning

titel auteur uitgeverij

8

categorie literatuur

De gedichten 1953-2002 Willy Roggeman Meulenhoff, Amsterdam Manteau, Antwerpen

De bundel ‘De gedichten 1953-2002’ van Willy Roggeman is een gebeurtenis. Dit oeuvre is jarenlang een schaduw van zichzelf geweest: van horen zeggen wist men dat het belangrijk was, dat dit modernisme ‘du jamais vu’ was. Maar velen hebben dit werk nooit kunnen lezen. De oude uitgaven waren niet meer te koop, een deel van dit oeuvre was bij de bijzondere boekenmaker ‘Grijm’ of in tijdschriften verschenen (maar wie wist dat?). En plots staat dat daar. Dooreman & Houbrechts moesten een klassiek ogend boek maken en tegelijkertijd de eenzelvige dwarsheid van deze poëzie in materie omzetten. Ze zijn daar glansrijk in geslaagd. De bladspiegel is royaal terwijl het formaat van het boek net niet traditioneel is. Ook de grootte van het lettertype lijkt op het eerste gezicht iets te fors te zijn maar is

9

dat bij nader inzien niet: deze poëzie die zo in zichzelf gesloten is, wil niet weglopen maar zichzelf tonen en aanwezig zijn. Bewust van de eigen waarde, bewust van het verleden. De stofomslag heeft dezelfde tint als het papier van het binnenwerk. Enkele juryleden vonden dit papier te licht voor de kloeke letter. Maar iedereen was gecharmeerd door het mechanisme van het boek: het ligt stevig in de hand, het valt mooi open, er is een royaal leeslint. De linnen band voelt prettig aan. Door de vormgeving zo te verzorgen wordt de meesterschrijver eer betoond. Lof voor de durf van de uitgever en het inzicht van de grafisch ontwerpers. grafisch ontwerp: Dooreman & Houbrechts / zetwerk: Griffo, Gent lettertype: Berthold Garamond / papiersoort: Bioset 90 g Houtvrij drukker: New Goff, Gent / binder: Scheerders Van Kerchove, Sint-Niklaas taal: Nederlands / gewicht: 1273 gram / formaat: 220 × 160 × 50 pagina’s: 826 / prijs: 59,90 euro

bekroning

titel ondertitel auteur uitgeverij

categorie kunsten fotoboeken

Johan Van Geluwe The museum of museums Harald Szeemann, Bart De Baere, Maarten Delbeke, e.a. Ludion, Gent-Amsterdam

10

Een hoogst particulier universum moet in een boek, dat per definitie een massamedium is, omgezet worden. De kunstenaar zelf, in zijn hoedanigheid van ‘flandrien’, roept op de omslag het publiek toe, dat met graagte toestroomt. Over de titelpagina is nagedacht. Op de linkerpagina, in de onderste helft links: de bekende stempel, het waarmerk van Johan Van Geluwe – alsof hij zichzelf toestemming verleend heeft. De rechterpagina: in het rood en tussen haakjes staat The Museum of Museums. De naam van de kunstenaar in zwart, de woorden getrapt, de namen van de schrijvers daaronder. Op de ommezijde van de titelpagina een rode stempel: Johan geeft de wereld en zichzelf een hand. En dan zijn er de teksten van de hooggeleerde heren. Ze zijn uit een duidelijke letter over de volle breedte van de pagina gezet. Dit boek heeft alles van een traditioneel, klassiek kunstboek. Het toont een oeuvre, er zijn heldere prenten, gedateerde foto’s (het nabije verle-


den is prominent aanwezig). De bladschikking is rustig. Wanneer het nodig is, zijn de foto’s in kleur afgedrukt. Het ‘amateurisme’ is soms aandoenlijk – maar bewust gewild. Het boek bladert gemakkelijk. Er is een aangename afwisseling van prent en tekst. De jury was ook gecharmeerd door het tricolore leeslint, niet alleen handig maar duidelijk behorend tot het oeuvre en de mentaliteit van de kunstenaar. Het toont aan dat het leven niet in het boek opgesloten blijft maar zijn eigen gang gaat. De driekleur wordt op de stofomslag afgebeeld en wie het leeslint daar juist onder aanbrengt, ziet het gebeuren: wat in het boek verteld werd, ontsnapt. Toch heeft de jury de indruk dat het boek te veel ingepast moest worden in een concept, een reeks waardoor de individualiteit van de kunstenaar wat te kort gedaan is. De welhaast unieke combinatie van Vlaams provincialisme met een universeel concept komt niet voldoende tot uiting. Wat jammer is, maar ooit nog kan gebeuren.

grafisch ontwerp: Filiep Tacq & Johan Van Geluwe / zetwerk: Anagram, Gent lettertype: New Century Schoolbook / papiersoort: Furioso natuurwit fotogravure: Die Keure, Brugge / drukker: Die Keure, Brugge / binder: Splichal, Turnhout / taal: Nederlands, Engels, Duits / gewicht: 1288 gram formaat: 310 × 245 × 20 / pagina’s: 159 / prijs: 50 euro

11

bekroning


categorie werk van vlaamse vormgevers

Jan De Cock Denkmal isbn 9080842419 Wouter Davidts, Chris Dercon, Luc Lambrecht, Mark De Kesel Atelier Jan De Cock, Brussel

12

Door dit boek te bekronen, heeft de jury een standpunt willen innemen: ze bewondert namelijk de instelling en gedrevenheid van Jan De Cock. Dat een jong en hedendaags kunstenaar een boekwerk in zijn oeuvre wil opnemen om zijn beeldende werk te documenteren, is uitzonderlijk en toe te juichen. Dat dit boekwerk bovendien een bouwsteen vormt in het oeuvre zelf, toont de levenskracht en de noodzaak aan van het boek an sich. En dat er bovendien op een intelligente manier nagedacht wordt over het functioneren van het idee boek is voor Vlaanderen uitzonderlijk. Want technisch is dit boek niet in orde: wie dit te veel als boek gebruikt, blijft al te snel achter met gekreukte bladen die soms loskomen. De cassette waarin de drie delen van het boek opgeborgen zitten, sluit niet naadloos aan. Het plakwerk komt te snel los.


13

Maar de jury meende toch dat de technische mankementen van het boek niet opwegen tegen de intentie en de durf van de kunstenaar en de bravoure van de vormgever. Want hier gaat het om niet minder dan de deconstructie én de revitalisering van het boek zelf. Het boek heeft zelfs iets van een perpetuum mobile. Zelden heeft de jury zo perplex gestaan bij het hanteren van een boek. Hier kunnen alle clichés losgelaten worden, want de woorden betekenen een kwadraat. Het boek is een ontdekking, de lezer wordt kwaad op zichzelf omdat hij een bepaalde logica niet eerder gezien heeft, hij voelt zich in het ootje genomen, hij wordt gefascineerd door de prenten, gebiologeerd door het maakproces, hij verwijst naar andere kunstenaars en projecten, er is een dialoog tussen maker en lezer/kijker. Dit boek maakt woorden waar.

grafisch ontwerp: Luc Derycke, Gent / zetwerk: Luc Derycke & Co, Gent lettertype: Akzidenz Grotesk, Janson, Univers, Imago, Bauer Bodoni papiersoort: Mc Arjo gesatineerd 120 g, Mc Arjo gesatineerd 170 g, Arctic Volume 135 g, Munken Print extra 18 90 g / fotogravure: Drukkerij Lannoo, Tielt drukker: Drukkerij Lannoo, Tielt / binder: Drukkerij Lannoo, Tielt taal: Nederlands, Engels / gewicht: 3472 gram / formaat: 290 × 240 × 52 pagina’s: 556 / prijs: 69 euro

bekroning


categorie werk van vlaamse vormgevers

Ocean Flowers Impressions from nature Carol Armstrong & Catherine de Zegher, editors The Drawing Center, New York

14

Men opent het boek en ziet tekeningen van schelpen en zeeplanten. Even verder blauwdrukken van algen. Dan pas de titelpagina, het boek zelf. De vormgeving is klassiek en rustbrengend. Een goede leesletter (jammer genoeg contrasteert de frivole letter van de hoofdstuktitels en de beginkapitalen hiermee) doet op de eerste pagina van het essay van De Zegher de namen van Deleuze en Guattari oplichten. De lezer is op zijn hoede: het is niet wat het oogt. Op sommige bladzijden worden in de ene marge tekeningen opgenomen, in de andere worden de referenties van de prenten ingevoegd, onderaan de bladzijden staan de voetnoten. Ook al zijn de bladzijden zeer vol, toch blijven ze prettig leesbaar. Niet alleen


omdat het illustratiemateriaal dicht bij de tekst staat, maar ook omdat de strenge hand van de vormgever het vele materiaal in bedwang kan houden. Hier zien we hoe enkel de gebalde vorm kennis en schoonheid kan overdragen. Een groot deel van het boek bestaat uit reproducties van prenten uit oude boeken. De kwaliteit, de gevoeligheid en daardoor het bijna tactiele van deze prenten is waarlijk onthutsend. De technische superioriteit is ook te merken wanneer een reproductie op twee naast elkaar liggende pagina’s wordt afgedrukt: de middenvouw is er, maar stoort nergens. Hier zien we het boek in de humanistische traditie waar schoonheid, kennis en technisch vernuft samenkomen in dat ene wat hier voorligt. Een bijna-meesterwerk.

grafisch ontwerp: Luc Derycke, Gent / zetwerk: Luc Derycke & Co, Gent lettertype: Aristocrat, ff Metaplus, Van Dijck / papiersoort: GardaPat 13, 100 en 135 g fotogravure: Drukkerij Lannoo, Tielt / drukker: Drukkerij Lannoo, Tielt binder: Drukkerij Lannoo, Tielt / taal: Engels / gewicht: 1420 gram formaat: 260 × 210 × 37 / pagina’s: 312 / prijs: 50 us dollar

15

bekroning

titel ondertitel

auteur uitgeverij

categorie kinder- en jeugdboeken

Waarom een buitenboordmotor eenzaam is en waarom je Jansen heet als je Jansen heet en waarom eieren vroeger geen eieren waren en waarom we geen zeventigduizend letters hebben en nog veel meer over de taal die je nu leest Joke van Leeuwen Stichting Ons Erfdeel, Rekkem

16

Hier gebeurt iets. De omslag. Een deel van de hoofdtitel wordt helder rood op een oranje achtergrond gedrukt. De ondertitel is onduidelijk geel met in die tekst een hoop zwevende, rare figuurtjes. Daaronder een handgeschreven tekst waar de benen van de letters ook aan het zweven zijn. Het boek heeft een harde omslag. Het is een jeugdboek. De titel is intrigerend, zo ook het omslagontwerp. Het binnenwerk. Het boek is gezet uit de Syntax van Hans Eduard Meier, een mooie, kloeke, heldere letter. Zwitsers. Er is veel tekst (er moet veel uitgelegd worden) maar er steekt een goede dynamiek in het boek. De lezer wordt ‘au sérieux’ genomen. De tekstblokken zijn lang genoeg om ernstig te zijn, maar er is een


prettige afwisseling van tekst en beeld. De tekeningen staan tussen de teksten. Voor de ontwerper is dit moeilijker dan een prent naast een tekst te moeten zetten, voor de lezer is het aangenamer omdat hij tegelijkertijd tekst en beeld kan zien. Elke bladzijde is zo een belevenis geworden. Er komt lucht in de tekst waardoor de woorden beter te pakken zijn. Dit boek bevat een leeslint (deze jury was telkens weer verrukt een leeslint te zien) waardoor het echt een lees- en leerboek geworden is. De jury droomde: mochten de wetenschappelijke en educatieve uitgevers dit boek maar eens bekijken, bestuderen en dan beseffen dat een leerboek ook een vreugde kan zijn. Tegelijkertijd gedistingeerd, smaakvol en speels. illustrator: Joke van Leeuwen / grafisch ontwerp: Luc De Meyer (Die Keure, Brugge) / zetwerk: Die Keure, Brugge / lettertype: Syntax papiersoort: Bioset / fotogravure: Die Keure, Brugge / drukker: Die Keure, Brugge / binder: Splichal, Turnhout / taal: Nederlands / gewicht: 440 gram formaat: 247 × 175 × 14 / pagina’s: 96 / prijs: 13,25 euro

17

nominaties

nominatie


categorie non-fiction

Backstage Kitchen Lut De Clercq Lannoo, Tielt

20

Er zijn hedendaagse kookboeken. Daarin vind je recepten maar vooral word je geïmponeerd door de foto’s. Haarscherp, loepzuiver. Soms zo oogstrelend dat je herinnerd wordt aan Zeuxis. Maar ook intimiderend: zo lukt het mij nooit. Dit zijn boeken die niet gebruikt mogen worden, ze dienen als een ideaal. Ze zijn vooral zichzelf. Er zijn ook andere kookboeken. Daarin staan gerechten die klaargemaakt kunnen worden. De informatie over de gerechten, over de bereidingswijze is duidelijk en geschreven voor een publiek dat iets wil proberen, dat de handen uit de mouwen wil steken. De tekst is het belangrijkste, niet de foto’s. Die zijn soms zo minuscuul dat ze weggelaten mogen worden. Het gaat hem om het eten en de informatie. Zo’n boek is Backstage Kitchen. Als het gerecht niet gelukt is, dan hebben we toch leute gehad. En jolig ziet het er wel uit: veel kleuren, opvallende herkenningspunten. De bereidingswijze is duidelijk onderscheiden van de nodige ingrediënten, het is informatief – de verscheidenheid is een ware troef. De jury vond het hedendaagse concept aantrekkelijk, maar de layout ‘overdone’ en tegelijkertijd te gemakkelijk. Zoals muziek soms te luid kan staan, zo schettert dit boek in de ogen. Daarom een nominatie. fotografie: Heikki (recepten), Alex Vanhee en Jos Knaepen (artiesten) grafisch ontwerp: Annelies Vanoost, Undercast, Antwerpen / zetwerk: Undercast, Antwerpen / lettertype: Meta / papiersoort: Maco halfmat 150 g fotogravure: Grafimon, Kuurne / drukker: Die Keure, Brugge / binder: Die Keure, Brugge / taal: Nederlands / gewicht: 683 gram / formaat: 20 × 24 × 12 pagina’s: 174 / prijs: 19,95 euro plantin-moretusprijs 2005

nominatie


categorie kinder- en jeugdboeken

Het mooie meisje Pieter van Oudheusden De Eenhoorn, Wielsbeke

21

Een kinderboek dat een traditionele vorm combineert met hedendaagse illustraties geeft veel mogelijkheden. Het kan inspelen op traditie en heimwee. Het brengt de jaren van voorlezen in herinnering, maar ook het eerste lezen: met een (groot) boek op schoot letterlijk in het boek verdwijnen. Dit boek is aantrekkelijk door de nostalgie die het oproept. Door hun kleurstructuur en de grote vlakken verwijzen de prenten naar een hedendaagse wereld. De ritmiek is evenwel niet altijd evenwichtig opgebouwd. Het boek valt niet prettig open, het bindwerk is te prominent aanwezig. De letter oogt kloek, maar is jammer genoeg toch niet goed leesbaar. illustrator: Goele Dewanckel / grafisch ontwerp: Goele Dewanckel zetwerk: Pieter van Oudheusden, Rotterdam / lettertype: Berthold City papiersoort: Perigord 170 g / fotogravure: Oranje, Sint-Baafs-Vijve drukker: Oranje, Sint-Baafs-Vijve / binder: Proost, Turnhout / taal: Nederlands gewicht: 716 gram / formaat: 34 × 25,5 × 1 / pagina’s: 52 / prijs: 17,5 euro

nominatie


categorie educatieve en wetenschappelijke uitgaven

GVD* Een praktische gids voor grafische communicatie en technieken Marc Mombaerts en misjel vossen Academia Press Wetenschappelijke Uitgeverij, Gent

22

Een boek waar de spanning tussen omslag en binnenwerk niet opgelost werd. Het begint al met de titel gvd, een woordspel natuurlijk. Lijkt baldadig en taboedoorbrekend. Een gele omslag met daarop gvd in cyaan, magenta en zwart. Enkel de rug van het boek maakt duidelijk: gvd is ‘goed voor druk’. Deze omslag belooft helderheid, een duidelijk en bewust kleurgebruik, klare standpunten. Het binnenwerk is echter traditioneel, en daarom teleurstellend. De inhoud toont niet de structuur van het boek. De illustraties zijn nogal oubollig. De tekst met de tussentitels is vervelend. Mooi is wel dat er ruime marges zijn waarin de studenten kunnen schrijven, maar helaas laat het papier dat niet echt toe. Ook de didactische functie van het boek is niet optimaal. Bijvoorbeeld: het ‘schematisch letterparameteroverzicht’ niet op twee naast elkaar liggende bladzijden presenteren, is leesonvriendelijk. Ook het blauwdrukken op het witte papier draagt niet bij tot helderheid. Om nog te zwijgen van de blauwe steunkleur. Een nominatie voor de omslag. illustrator: Jan Van der Veken, Gent / grafisch ontwerp: Kris Demey, Gent zetwerk: Griffo, Gent / lettertype: Utopia / papiersoort: Halfmat 130 g Tom & Otto / fotogravure: Griffo, Gent / drukker: Imschoot, Gent binder: Delabie, Marke / taal: Nederlands / gewicht: 1800 gram formaat: 210 × 270 × 30 / pagina’s: xii, 432 / prijs: 60 euro plantin-moretusprijs 2005

nominatie



Copyright Rubens Rubens en de grafiek Nico Van Hout (redacteur) Ludion, Gent

Een catalogus bij een tentoonstelling is dikwijls al te obligaat. Tekst en illustraties met daaromheen een stofomslag. Nu en dan tracht men iets beters te doen. Zoals hier. Het onderwerp is niet alledaags: de naam van Rubens wordt niet automatisch met grafiek geassocieerd. En oude prenten zijn toch wel oud. Verrassing: de omslag van dit boek is van rode plastic. Dit voelt allesbehalve zeventiende-eeuws aan. Er is een uitsnijding waardoor de titel duidelijk zichtbaar is. Jammer is dat bij de uitsnijding geen rekening gehouden werd met het optische effect wanneer het boek neerligt. Daardoor is de uitsnijding niet zuiver genoeg. Het zwart en rood komen in het binnenwerk terug. Bij de titels van de hoofdstukken wordt het Romeinse cijfer zwaar in de linkerbovenhoek geplaatst, daaronder, iets lichter, de titel van het hoofdstuk en beide worden afgesloten door een verticale rode streep. Als er een ondertitel is, komt die aan de rechterkant van de rode streep te staan. Enkele juryleden vonden dit te zwaar, te log; andere vonden de rode streep precies in evenwicht (had de vormgever de cijfers bijvoorbeeld ook in het rood gezet, dan was het te veel geweest). De letter is duidelijk, maar misschien iets te groot waardoor je de indruk krijgt dat de tekst opgeblazen wordt om het boek vol te krijgen. De verwijzingen naar de schilderijen in de linkermarge zijn niet zeer leesvriendelijk: de lezer moet de prenten zoeken. De jury was verrast door de egaal rode bladen in het boek, die, als ze opengeklapt worden, een reeks prenten tonen. Op deze wijze heeft de vormgever een hecht boek gerealiseerd: buitenkant en binnenwerk vormen door het doordacht gebruikmaken van twee kleuren een eenheid. grafisch ontwerp: Koen Bruneel, Kortrijk / zetwerk: Anagram, Brugge lettertype: Perpetua / papiersoort: GardaPat 13, 135 g / fotogravure: Die Keure, Brugge / drukker: Die Keure, Brugge / binder: Splichal, Turnhout taal: Nederlands gewicht: 1348 gram / formaat: 240 × 305 × 25 pagina’s: 160 / prijs: 35 euro

23

nominatie


titel

Mugo Een reis door Mugoland Hugo Moeraert (Mugo) Oogachtend, Leuven

ondertitel auteur uitgeverij

24

Sommigen zien dit boek en vinden het maar niets. Anderen zijn matig tot razend enthousiast. Maar wat iedereen moet toegeven is dat dit boek een perfecte weerspiegeling is van het onderwerp zelf: Mugo en zijn vertelling(en)/verzameling(en). Het boek is gevat in een blikken doos, een simpele verwijzing naar de blikken-speelgoed-verzameling van Mugo. Het geheel oogt ook als speelgoed: wees en blijf een kind. Een raadgeving, (t)ja. De tekst is gezet uit de klassieke Humanist en Garamond en is daarmee toch wel in tegenspraak met de mentaliteit die uit het boek spreekt. De tekst heeft een te ruime interlinie waardoor het lezen moeizaam verloopt. Het is een jolige wereld, die van Mugo, ver van de echte. De blikken doos is dan ook een perfecte metafoor. illustrator: Mugo / grafisch ontwerp: Dreamteam, Johan Stuyck, Loonbeek zetwerk: Dreamteam, Loonbeek / lettertype: Humanist, Garamond papiersoort: Idéal Premier 170 g / fotogravure: Artoos, Kampenhout drukker: Artoos, Kampenhout / binder: Artoos, Kampenhout / taal: Nederlands gewicht: 1400 gram / formaat: 220 × 290 × 42 / pagina’s: 176 / prijs: 50 euro



Colofon





Teksten Johan Velter Grafische vormgeving & fotografie Van Looveren & Gobert, Brussel Druk & afwerking Gedrukt in fm-raster door Emico offset nv, Wommelgem De brochure werd gedrukt op GardaPat 13 (binnenwerk 115 g, cover 200 g), verdeeld door GPG Papier nv, in een oplage van 2000 exemplaren. De tekst werd gezet uit Foundry Old Style & Foundry Form Sans.


wd: d/2005/6775/4


Met de steun van

2,00 euro


Colofon





Teksten Johan Velter Grafische vormgeving & fotografie Van Looveren & Gobert, Brussel Druk & afwerking Gedrukt in fm-raster door Emico offset nv, Wommelgem De brochure werd gedrukt op Gardapat, 115 & 200 g in een oplage van 2000 exemplaren. De tekst werd gezet uit Foundry Old Style & Foundry Form Sans.


wd: d/2005/6775/4


Met de steun van Gardapat (en/of) GPG papier (logo volgt!)

2,00 euro

Plantin-Moretusprijs voor de best verzorgde boeken van Vlaamse Uitgevers Vereniging & Plantin Genootschap

Recommend Documents