Plantin-Moretusprijs projectcoördinatie & eindredactie
voor de best verzorgde boeken van 2006
vlaamse uitgevers vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout www.vuv.be
Annemie Verheeke Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92
[email protected]
plantin genootschap
teksten Pierre Delsaerdt Danny Dobbelaere
*
grafische vormgeving Johan Van Looveren & Hilde Princen, Brussel www.vanlooveren-gobert.be De tekst werd gezet uit Collis
* *
druk & afwerking Bema-Graphics nv, Wommelgem Deze brochure werd gedrukt in fm-raster, op Lessebo Design Smooth, Natural (binnenwerk 150 g, cover 250 g), verdeeld door Igepa Belux nv, in een oplage van 2000 exemplaren. wd: d/2007/6775/4
met de steun van
vlaamse uitgevers vereniging plantin genootschap
*
*
Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be
Plantin-Moretusprijs projectcoördinatie & eindredactie
voor de best verzorgde boeken van 2006
vlaamse uitgevers vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout www.vuv.be
Annemie Verheeke Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92
[email protected]
plantin genootschap
teksten Pierre Delsaerdt Danny Dobbelaere
*
grafische vormgeving Johan Van Looveren & Hilde Princen, Brussel www.vanlooveren-gobert.be De tekst werd gezet uit Collis
* *
druk & afwerking Bema-Graphics nv, Wommelgem Deze brochure werd gedrukt in fm-raster, op Lessebo Design Smooth, Natural (binnenwerk 150 g, cover 250 g), verdeeld door Igepa Belux nv, in een oplage van 2000 exemplaren. wd: d/2007/6775/4
met de steun van
vlaamse uitgevers vereniging plantin genootschap
*
*
Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be
Plantin-Moretusprijs voor de best verzorgde boeken van 2006
inleiding
‘een overmaat aan bescheidenheid, een gebrek aan durf, een tekort aan eigenheid en conceptuele rigueur: dat zijn zo enkele eigenschappen die, weliswaar niet allemaal tegelijk en niet overal, de opstoot van Vlaams grafisch ontwerp in de vaart der volkeren belemmeren.’ Zo besluit Jan Middendorp zijn recent verschenen vergelijkend overzicht van de naoorlogse typografische ontwikkelingen in Nederland en Vlaanderen.1 Voor de vierde keer reeds slaan de Vlaamse Uitgevers Vereniging en het Plantin Genootschap de handen ineen om de aandacht te vestigen op hoogstaand (typo-)grafisch ontwerp uit Vlaanderen, en om te bekronen wat getuigt van gedurfde originaliteit, tijdloze vakkundigheid of een mix van deze kwaliteiten. Op een redelijk bescheiden wijze, dat is waar, maar in de overtuiging dat wel begrepen bescheidenheid een deugd is – weinig typografen die dát zullen tegenspreken. Het blijft verbazen dat de vormgeving van boeken, in tegenstelling tot andere vormen van design zoals mode, interieur of architectuur, het moet stellen zonder uitgesproken publieksaandacht. Boeken zijn al eeuwenlang dagelijkse gebruiksvoorwerpen. Ouders lezen eruit voor. Scholieren brengen er úren mee door. We zoeken er moeilijke woorden in op, gebruiken ze in de keuken en bij het onderhoud van onze tuin. We lezen ze achter een strandzeil of tijdens een laatste kwartier voor het slapengaan. En toch gaan onze ogen weinig bewust, laat staan kritisch om met de vorm waarin al die woorden en beelden ons op papier worden aangeboden. Daarin schuilt juist de betekenis van de Plantin-Moretusprijzen voor de best verzorgde boeken. Een jury van deskundigen beoordeelt de boeken die uitgevers en zelfstandige vormgevers hebben ingezonden. De beste boeken worden bekroond of genomineerd. De bekroningen en nominaties worden op diverse representatieve locaties aan het publiek getoond. En in een begeleidende brochure, fris vormgegeven zoals het hoort, formuleert de jury haar oordeel over de werken die in de prijzen vielen. Ze gaat daarbij tewerk in een geest van kritische verwondering.
1
Jan Middendorp, ‘Twee werelden. Grafisch ontwerpen in Vlaanderen en Nederland na 1945’, in: Magistraal. Meesters van het Plantin Genootschap 1951–1974, tentoonstellingscatalogus Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet, Antwerpen, 2007, p. 27–28.
Dit jaar toont de jury zich verwonderd over het ongelijke aantal inzendingen binnen de zeven categorieën … Opvallend is het relatief grote aanbod van kunst- en fotoboeken, maar ook het zeer lage aantal ingezonden literaire werken. Zijn de weinige literaire uitgevers in ons land terughoudend omdat de typografische verzorging van een roman of dichtbundel amper opvalt en in hun ogen daarom geen kans op bekroning maakt? Binnen de categorie educatieve en wetenschappelijke uitgaven zijn er enkele mooie uitschieters, maar de productie van een typografisch deugdelijk schoolboek lijkt wel een onmogelijke opdracht te zijn. Kinder- en jeugdboeken, ten slotte, zijn een zeer succesvolle niche in de Vlaamse uitgeverij geworden. Ze zouden – nog steeds volgens de jury – hun reputatie nog kunnen verbeteren als de typografie hetzelfde niveau zou halen als de inhoud, de illustraties en de lay-out. Dit is nog maar de vierde ronde van de Plantin-Moretusprijzen in de vernieuwde aanpak. We wensen daar nog zeer veel edities aan toe te voegen. Nieuwe partners kondigen zich aan om het initiatief te steunen en bekend te maken bij een ruimer publiek. Zo zal gaandeweg een representatieve staalkaart verschijnen van het beste wat Vlaamse uitgevers, vormgevers en typografen in de eenentwintigste eeuw hebben voortgebracht. Moge de toekomst uitwijzen dat ze er in slagen om met durf, eigenheid en rigueur op te gaan in de vaart der volkeren.
Rudy Vanschoonbeek Voorzitter Vlaamse Uitgevers Vereniging
Pierre Delsaerdt Voorzitter Plantin Genootschap
juryleden
Danny Dobbelaere Reigerstraat 3, 9000 Gent grafi
[email protected] Lesgever typografie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (Hogeschool Gent). Uitgever van aparte boekwerken (Zegwerk). Typografisch vormgever (Grafijn). Beeldend kunstenaar en dichter.
Jan Darthet Sint-Jakobsstraat 7, 8000 Brugge
[email protected] Deskundige boekbedrijf.
Marc Mombaerts Stationsstraat 103, 9880 Aalter
[email protected] Lector grafische communicatie aan de Arteveldehogeschool. Grafisch deskundige.
Louis Van den Eede Acacialaan 14, 2540 Hove
[email protected] Zelfstandig typografisch vormgever. Docent aan en lid van de raad van bestuur van het Plantin Genootschap.
Nicolaas De Schryver Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas
[email protected] Directeur van svk-Boekbinderij. www.svk-boekbinderij.be
Nej De Doncker Louis Van Craenstraat 44, 2100 Deurne
[email protected] Gewezen art-director uitgeverij Kluwer. Zelfstandig vormgever.
Bekroningen
* * *
*
*
*
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
8
educatieve en wetenschappelijke uitgaven
Steinway 170 en Mozart 06 Jan Christiaens / Elise Simoens en Pieter Bergé / Ignace Bossuyt Concertgebouw Brugge vzw
Jurgen Maelfeyt Jurgen Maelfeyt Munken Lynx 90 g Jurgen Maelfeyt Sintjoris, Merendree Sepeli, Evergem Nederlands 700 gram 260 ◊ 190 ◊ 23 10 euro per deel
dat educatieve uitgaven ook aantrekkelijk, zelfs flashy kunnen zijn was lang taboe. Toch is er een kentering. De uitgaven van het Concertgebouw Brugge bewijzen dat het kan. Steinway 170, gemaakt ter gelegenheid van een klavierfestival over 170 jaar instrumentenbouw en het festivalboek Mozart 06 zijn handzame boeken die sober en toch voornaam ogen. Inhoudelijk goed gestoffeerd, een klassieke onberispelijke typografie, gebonden in een zwartlinnen hardcover met wit- en goudopdruk, dat alles maakt van deze ‘handboekjes’ waardevolle hebbedingen. Steinway 170 begint met een grote S, geprangd in de witte pagina. Elke letter van de naam ‘Steinway’ keert levensgroot terug bij het begin van een hoofdstuk. Een massieve typografische vondst die uitnodigend lonkt. Het boek over Mozart is strenger, minder avontuurlijk ook. Hier is geen gebruik gemaakt van kolommen, maar wordt het zetsel breeduit gezet in vrije regelval. Beide boeken kregen gele leeslinten, om het plezier van het snuisterend lezen te vergroten. Muziek en woord gevat in twee aangename, tijdloze en klantvriendelijke boekjes.
9
*
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
10
kunst- en fotoboeken
Collectie Vlaamse Gemeenschap aanwinsten Koen Brams en Dirk Pültau Vlaams Ministerie van Cultuur
Jurgen Persijn (N.N.) Jurgen Persijn (N.N.) Arctic Volume, Freelife Merida Colorstudio, Gent Snoeck Ducaju, Antwerpen Proost, Turnhout Nederlands, Frans en Engels 2000 gram 279 ◊ 210 gratis
wat is ‘belgische kunst’? ‘Het is kunst met een bijtende of subversieve ironie, een bijzondere gevoeligheid voor de dubbele bodems van de taal, en een aangeboren zin voor individualiteit en onafhankelijkheid.’ Dit kloeke boek geeft vorm aan deze lapidaire gedachte. Het is een vormelijke parel ter ere van onze kunstenaars. De aanwinsten van de Vlaamse gemeenschap (jaren 1999 tot 2001) worden hier zowel visueel als tekstueel op een aantrekkelijke manier voorgesteld. Dit is een echt inventarisboek met allure en een gebruiksvriendelijke touch. De kunstwerken worden vooraan sober en sec in kleur voorgesteld; een initiatie in wat hedendaagse kunst rond de eeuwwisseling zoal kan/ kon inhouden (gerangschikt per museum). Op een chique en robuust papier komt dan de hoofdmoot: een gedegen essay over ‘De mythologisering van de Belgische Kunst’ door Koen Brams en Dirk Pültau en dit in drie talen. Door een vernuftige bladspiegel wordt dit complexe zetwerk helder en esthetisch. Prominent staat de Nederlandse tekst, gezet uit de Documenta. De vertalingen zijn kleiner gezet uit de schreefloze Interstate, een no-nonsens letter die zelfs in een zeer klein corps goed leesbaar blijft. Bij de uitvoerige ‘lijst van aanwinsten’ worden de kunstwerken klein gereproduceerd en extra benadrukt door drie stroken in glanslak. Een technisch charmante klemtoon. Merkwaardig en soms ironisch is de afdeling ‘Opstelbeschrijvingen aanwinsten’ met tips en handleidingen voor het opstellen of bewaren van de kunstwerken. De tekst, in een lichtgeel frame geplaatst, oogt helder en transparant. Het dunne papier geeft hier een ‘bijsluitereffect’. De band is een ingenieus weefsel van lijnen en namen in gewaagd oranje gedrukt. De zwarte stoffen rug met opdruk en de blinddruk op het voorplat geven extra cachet aan het boek. Het oranje van de snee is stout en frivool. Een heel doordacht, innoverend en beminnelijk boek.
11
*
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
12
non-fictie
Les Ballets C de la B Hildegard De Vuyst en Alain Platel Lannoo, Tielt
Betty Reyniers & Peter De Roy (Signbox) Betty Reyniers & Peter De Roy (Signbox) Maco halfmat 150 g en Bioset 170 g Grafimon Drukkerij Lannoo, Tielt Drukkerij Lannoo, Tielt Nederlands, Frans en Engels 1338 gram 250 ◊ 210 ◊ 20 24,95 euro
een boek dat danst? Het kan. Het fenomeen Alain Platel en zijn gezelschap Les Ballets C de la B worden hier op zwierige en bonte wijze uit de doeken gedaan. Platel is niet alleen een danser-choreograaf maar ook een denker met een sterk sociaal bewustzijn. Dit boek is dus geen parade van een man of een groep, maar het verslag van een avontuur. Typografie, fotografie en kleur smeden olijk samen en maken van dit boek een warme papieren reis door een dansant landschap. Geen makkelijke opdracht. Want deze bizarre reis is ingewikkeld en turbulent. De overvloedige foto’s (zwart-wit en kleur) zijn gedrukt op een halfmatte maco. Interviews met medewerkers van het gezelschap zijn mooi gezet uit de Avance, een elegante maar ook stevige moderne (half)schreefletter van de betreurde Evert Bloemsma. De teksten zijn gedrukt op het warmere Bioset. De interviews worden voorafgegaan door een schutblad in kleur met een citaat dat de pagina helemaal bezet. De vragen van de interviewer zijn in de kleur van het schutblad gedrukt. Deze teksten worden nog eens herhaald in het Frans en Engels, gezet in een kleiner corps.
De afbakening tussen beeld en tekst is optimaal. Een tijdslijn, haaks gezet op de broodtekst, completeert het geheel. Deze smalle tekst is gezet uit de Quadraat Sans Mono, een soort shabby typeletter die relativerend werkt. Het omslag oogt sober met het logo van Les Ballets in goud gepreegd. Het diepe blauw geeft het geheel een sobere chique. Leuk is ook de halve stofwikkel (of buikbandje) met blurb. Dit boordevolle boek is geen epaterend salontafelboek, maar een kwalitatief hoogstaande en beeldige ‘polygrafie’ van een meester en zijn gevolg.
13
*
titel auteur uitgeverij
illustr ator gr afisch ont werp zet werk papiersoort drukker binder ta al gewicht forma at prijs
14
kinder- en jeugdboeken
Reinaart de Vos (de felle met de rode baard) Henri van Daele Manteau
Klaas Verplancke Peer De Maeyer Peer De Maeyer Gardapat New Goff, Mariakerke svk, Sint-Niklaas Nederlands 441 gram 240 ◊ 150 ◊ 17 19,95 euro
de grens tussen jeugd- en volwassenliteratuur lijkt soms te vervagen. Ook deze uitgave van het verhaal van de vos Reinaart is een boek tussen twee polen. Een frisse hertaling (van de twee Reinaartverhalen) van Henri van Daele in een even frisse (of net pseudo-archaïsche?) vormgeving maken van dit boek een klein monument. Klassieke zetspiegel, rijkelijke ornamentjes boven en onderaan de bladzijde, gedempte pastelkleuren voor de prenten van meesterlijk tekenaar Klaas Verplancke, zwarte band met goudopdruk, stofomslag met olijk nostalgisch patroon en gouden bandje … het zijn de ingrediënten van een oerdegelijk product. Het stevige en edele Gardapat-papier geeft allure aan deze botsende vertelling, maar het zorgt wel voor een grandeur die niet altijd past bij de spotternijen. Het veelvuldig gebruik van patronen en ornamenten kan ook wat tot esthetische overkill leiden, zeker voor lezers op zoek naar intimiteit en rust. Een boek met een hoog ‘kulderzipkengehalte’, wat surreëel maar toch met de voeten op de Vlaamse bodem.
15
*
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
16
werk van vlaamse vormgevers
Craigie Horsfield. Relation Catherine De Zegher Jeu de Paume, Paris; Fundaçao Calouste Gulbenkian, Lisboa en Museum of Contemporary Art, Sydney
Luc Derycke Luc Derycke & Thomas Desmet Maxi Offset 120 g, Register 90 g, Munken Print Extra 20 90 g, Cyclus 120 g André Van Wassenhove, Art Pro, Wetteren Arte-Print, Brussel en Cultura, Wetteren svk, Sint-Niklaas Engels en Frans 2500 gram 286 ◊ 236 ◊ 37 49,50 euro
het boek begint met een grijns. Tekeningen, krabbels, partituren, handschrift op groen millimeterpapier … De Engelse kunstenaar Craigie Horsfield is een artistiek buitenbeentje. Hij maakt grootse foto’s of eigenlijk niet? Eerder zijn het fotografische beelden aan de oppervlakte, niet nostalgisch – al lijken ze te verwijzen naar een duister verleden – maar grof realistisch. In dit monumentale en donkere boekwerk maken we kennis met een bijzondere geest en kunstenaar. Craigie Horsfield is een stille beeldenstormer: fotograaf, conceptueel kunstenaar en sociaal bewogen denker. Dit boek is een overdonderende ode aan zijn leven en oeuvre. De massieve blokken tekst zijn meestal heel symmetrisch in het midden geplaatst met ruime marges. Mooi klassiek zetwerk. De interviews zijn strenger – in twee kolommen – gezet uit de schreefloze Meta. Er wordt tevens gebruik gemaakt van het grijze Cycluspapier, allicht om de ernst van de betogen wat te relativeren? De foto’s zijn op mat papier gedrukt: tijdloos, donker, kwetsbaar en melancholisch. Een misleidend, intelligent en eigentijds boekwerk dat put uit rijke tradities en de chaos van het nu.
17
Nominaties
literatuur
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
De brieven van Rubens Leen Huet Meulenhoff / Manteau
Dooreman & Houbrechts Griffo, Gent Munken Premium Cream 90 g nvt Koninklijke Wöhrmann, Zutphen Koninklijke Wöhrmann, Zutphen Nederlands 763 gram 140 ◊ 215 ◊ 45 34,95 euro
dit brievenboek geeft een diepe inkijk in de mens Rubens: open, teder, zonder schroom vertelt de meester in statig geschreven brieven over zijn turbulente leven. Het is een kleine bijbel voor de Rubensfans. Het boek is helder en breed, ligt goed in de hand en nodigt uit tot bladeren en zoekend lezen. De voorname Baskerville staat borg voor rustig en comfortabel zetwerk. De kopjes van de brieven zijn gezet uit schreefloze kapitalen; jammer dat uithangende en tabelcijfers hier door elkaar gebruikt worden. De superieure cijfertjes (voor de noten) zijn wat groot en schreefloos. De band van het boek is een voltreffer; de rug in donkerrood linnen met opdruk; postzegels met het portret van Rubens worden mooi aangewend als subtiele illustratie. Een micastofwikkel geeft het geheel een soort studieboekkarakter. Jammer alleen van het turquoise schutblad, een kleur die niet echt past bij de flamboyante inhoud van dit brievenboek. Toch een boek dat een toonbeeld is van smaak en vakmanschap. Een blijver.
20
educatieve en wetenschappelijke uitgaven titel
auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
Encomium Moriae, i.e. Stultitiae Laus / Lof der Zotheid / Lof der Lankmoedigheid Desiderius Erasmus, Rik Torfs Peeters, Leuven
Wim & Remco Crouwel Peeters nv, Herent Munken Pure 115 g en Hello Silk Crème 135 g Peeters nv, Herent Peeters nv, Herent Binderij Callenbach, Nijkerk Nederlands en Latijn 2200 gram 250 ◊ 170 ◊ 60 48 euro
jaarlijks wordt door de Stichting Praemium Erasmianum de Erasmusprijs toegekend. Die gaat naar personen of instellingen die een uitzonderlijke bijdrage hebben geleverd aan de Europese cultuur. In 2006 ging de prijs naar de Franse grafisch vormgever Pierre Bernard, een ontwerper-denker. Hij poneert: ‘Grafische vormgeving zal van de wereld geen paradijs maken, maar het kan er in ieder geval toe bijdragen deze wat menselijker te maken.’ De link naar humanist Erasmus is dus vlug gelegd. De prijs werd deze keer gevierd met een luxueuze uitgave. Een cassette met drie banden ‘zotheid’. De eerste band is een facsimile-uitgave van de Lof der Zotheid, in 1515 gedrukt door Johann Froben te Bazel. De tweede band bevat een recente vertaling van de Lof met illustraties van vijf Nederlandse kunstenaars. Het derde boek is geschreven door Rik Torfs: Lof der lankmoedigheid. De typografische vormgeving van deel ii en iii is van Wim (‘de modernist’) en Remco Crouwel. Merkwaardig als je bedenkt dat dit boekwerk een heel klassieke opbouw en vorm heeft. Blauwlinnen kaft met goudopdruk, gezet uit de onverwoestbare Bembo, ruime interlinie en veel zijwit. Boeken vol rust en geestelijk plezier. Alleen het wat ‘academische’ blauw van het linnen is een dissonant in een anders harmonisch geheel. In de tweede band is allicht wat te kwistig omgesprongen met de illustraties. De kunstwerken drukken de inhoud wat plat. Evenwicht is er wel in de derde band, waar de etsen van Paul van Dongen prima aansluiten bij de lankmoedigheid van Torfs. 21
kunst- en fotoboeken
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
Coussée & Goris Koen Van Synghel Ludion
Filiep Tacq Filiep Tacq Biberist 150 g Die Keure, Brugge Die Keure, Brugge Splichal, Turnhout Nederlands en Engels 1079 gram 305 ◊ 240 ◊ 24 39,90 euro
het laatste decennium verschijnen heel wat degelijke boeken over architectuur in Vlaanderen. Het maatschappelijke debat krijgt daardoor een sterke stoot voorwaarts. Bouwen voor de eeuwigheid of voor het moment, tussen historiciteit en moderniteit, tussen humaniteit en trivialiteit? De architecten Coussée & Goris graven hun eigenzinnig pad doorheen het hedendaagse bouwlandschap. Ze bouwen schijnbaar wezenloze dozen die staan te verstillen in het fel verminkte Vlaamse landschap. Verankerde, tijdeloze bouwsels met een wereldse touch. Ook dit boek is klassiek én modern. Het begint bij de band als tactiele façade. Dit boek kan je innig voelen door de subtiele blinddruk. Binnenin een weelde van rust en rijkdom. De klassieke typografie (Ehrhardt en Baskerville) oogt misschien wat statig bij deze transparante architectuur. Maar toch harmonieert ze bij de verstilde fotografie. (Eigen)Aardig zijn de reeksen kleine fotootjes op dundrukpapier: een soort typologie van schuren, zuilen, populierenbosjes etc. Een boek dat op poëtische wijze architectuur beschrijft en toont, een zeer aantrekkelijk en haptisch boek met een bijzonder oog voor vakmanschap.
22
bibliofiele uitgaven titel ondertitel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
Jan De Cock Denkmal ISBN 9080842427 John Welchman, Kristie Skinner, Wouter Davidts, Tim Martin Atelier Jan de Cock Denkmal 15 nv, Brussel
Luc Derycke Studio Luc Derycke, Gent Périgord Condat, Arjo Maine Drukkerij Lannoo, Tielt Drukkerij Lannoo, Tielt Drukkerij Lannoo, Tielt Engels 4560 gram 305 ◊ 245 ◊ 70 89 euro
jan de cock, het enfant terrible van de Belgische kunst, wil ook tastbaar en aanwezig blijven na de voltooiing van een kunstwerk. Naast zijn constructies in multiplex en kleur (‘Denkmäler’), maakt hij dus ook boeken. En wat voor boeken! Zwaarwichtige boeken, letterlijk en figuurlijk. Je kan hier gewagen van waarachtige boekarchitectuur. Deze boekwerken zijn zware, massieve, monolithische blokken gemaakt van papier, karton, tekst en beeld. Denkmal kan ook gelezen worden als: ‘denk eens na’. Inderdaad dwingt de meester-bouwer de toeschouwer-lezer tot nadenken over het fenomeen boek. Dit boekwerk kan je niet zomaar lezen of doorbladeren. Het is een stug en weerbarstig object. Toch krijgt dit overvolle boek door de tijdsaanduiding een goede vaart. Het handelt over de ‘bouwsels’ van De Cock, maar tegelijk wordt het boek doorspekt met citaten, covers van cruciale boeken, foto’s over cinema, fotografie en architectuur. Er wordt gezondigd tegen de regels van de chronologie, de typografie en het boekbinden. Dit is geen boek van a tot z, maar een meanderend organisch instrument dat streelt en irriteert. Tekst wordt afgesneden (misschien ook letterlijk: van de buitenwereld), dubbele bladen kunnen niet geopend worden, lettertypes worden gemixt, enzovoort. Technische anarchie, beredeneerde ontregeling, chique trots, het zijn de ingrediënten van een post-modern (en ook wat pathetisch) docu-monument. Een artefact, een anti-boek, een manifest dat onthutst. 23
werk van vlaamse vormgevers
titel auteur uitgeverij
gr afisch ont werp zet werk papiersoort fotogr avure drukker binder ta al gewicht forma at prijs
Verve Ever Meulen, Thierry Groensteen, Art Spiegelman, Bart De Keyser Oog & Blik, Amsterdam en Editions de l’An 2, Angoulême
Ever Meulen en Fanclubproject Fanclubproject Furioso Mat 150 g, Munken Print 100 g en Popset Smaragd 80 g Sanoma Sintjoris, Merendree Delabie, Kortrijk Nederlands, Frans en Engels 1000 gram 280 ◊ 225 ◊ 20 36 euro
het hoeft geen betoog: Ever Meulen is een grafisch monument. Zijn ontregelende en tegelijk strakke tekeningen spreken boekdelen. De meester van de rechte en kromme maakt steeds lyrisch bevlogen complexe taferelen in lijn en kleur. Dit boek (Verve is een evidente titel) brengt een selectie van zijn werk uit de periode 1988–2005. Dit is een fleurig, vrolijk boek dat je constant doet gniffelen. Uitstekende reproducties van de tekeningen. De teksten zijn gezet uit de moderne klassieker Din en dat wérkt bij deze olijke anarchie. Aardig zijn de groene Popset schutbladen die elk hoofdstuk inleiden. Er is duidelijk gemikt op de internationale markt, want alleen de Franse en Engelse teksten zijn opgenomen in het boek. De teksten in het Nederlands vind je in een aparte brochure (charmant en degelijk vormgegeven) die los in het boek zit. Niet altijd handig, zeker voor de zorgvuldige bibliothecaris … De softcover met losse rug is dan weer een spitse vondst waardoor het boek makkelijk openvalt. De navigatie doorheen het boek is onduidelijk, zelfs verwarrend. Je raakt als lezer-kijker wat gedesoriënteerd. Op de cover kon allicht een markanter beeld dan de wat vale bruin-koper-gele illustraties. Toch een koesterboek voor de niet-salontafel.
24
Plantin-Moretusprijs projectcoördinatie & eindredactie
voor de best verzorgde boeken van 2006
vlaamse uitgevers vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout www.vuv.be
Annemie Verheeke Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92
[email protected]
plantin genootschap
teksten Pierre Delsaerdt Danny Dobbelaere
*
grafische vormgeving Johan Van Looveren & Hilde Princen, Brussel www.vanlooveren-gobert.be De tekst werd gezet uit Collis
* *
druk & afwerking Bema-Graphics nv, Wommelgem Deze brochure werd gedrukt in fm-raster, op Lessebo Design Smooth, Natural (binnenwerk 150 g, cover 250 g), verdeeld door Igepa Belux nv, in een oplage van 2000 exemplaren. wd: d/2007/6775/4
met de steun van
vlaamse uitgevers vereniging plantin genootschap
*
*
Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be
Plantin-Moretusprijs projectcoördinatie & eindredactie
voor de best verzorgde boeken van 2006
vlaamse uitgevers vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout www.vuv.be
Annemie Verheeke Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92
[email protected]
plantin genootschap
teksten Pierre Delsaerdt Danny Dobbelaere
*
grafische vormgeving Johan Van Looveren & Hilde Princen, Brussel www.vanlooveren-gobert.be De tekst werd gezet uit Collis
* *
druk & afwerking Bema-Graphics nv, Wommelgem Deze brochure werd gedrukt in fm-raster, op Lessebo Design Smooth, Natural (binnenwerk 150 g, cover 250 g), verdeeld door Igepa Belux nv, in een oplage van 2000 exemplaren. wd: d/2007/6775/4
met de steun van
vlaamse uitgevers vereniging plantin genootschap
*
*
Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be