(BESCHIKBARE) BEDRIJVENTERREINEN IN ZUID-HOLLAND, PER 1 JANUARI 2014
1
(BESCHIKBARE) BEDRIJVENTERREINEN ZUID-HOLLAND, PER JANUARI 2014 Belangrijkste bevindingen
I.
Resultaten enquête bedrijventerreinen
Hard aanbod en uitgifte Samenvattend is het eerste beeld van het ( harde) aanbod per januari 2014 en uitgifte 2013 vergeleken met vorige jaren als volgt: Aanbod 2014 1.029 ha, waarvan 480 ha terstond uitgeefbaar Aanbod 2013 983 ha, waarvan 440 ha terstond uitgeefbaar Aanbod 2012 892 ha, waarvan 406 ha terstond uitgeefbaar Aanbod 2011 859 ha, waarvan 382 ha terstond uitgeefbaar Aanbod 2010 850 ha, waarvan 357 ha terstond uitgeefbaar Aanbod 2009 864 ha, waarvan 339 ha terstond uitgeefbaar. Uitgifte 2013 Uitgifte 2012 Uitgifte 2011 Uitgifte 2010 Uitgifte 2009
41 ha 33 ha 34 ha 64 ha 37 ha
In bovengenoemde cijfers is geen rekening gehouden met de ontwikkelingen in het Rotterdams zeehavengebied. Zacht aanbod In de aanbodcijfers is niet het zachte aanbod opgenomen, ofwel de nog resterende mogelijkheden die per 1 januari 2014 in de provinciale Structuurvisie 2012 (PS, jan 2013) zijn gereserveerd maar nog niet in een (ontwerp)bestemmingsplan zijn opgenomen. De vervangende locatie Veenderveld 2 (29 ha netto) is eveneens tot zacht aanbod opgenomen. Niet de ca. 20 ha die bij de herstructurering van het Suikerunieterrein naar verwachting zullen ontstaan. Dit betreft 34 locaties met ca. 750 ha netto (incl. 80 ha Natuur- en Businesspark Rotterdam1). Het is niet duidelijk, welk deel van deze terreinen voor 2020 daadwerkelijk in een bestemmingsplan is opgenomen en op de markt is verschenen/uitgegeven. Herstructurering De herstructureringsplannen beslaan ca 1.449 ha bruto, waarvan 549 ha in de planfase en 704 ha in uitvoering. Daarnaast zijn er nog een aantal herstructureringsprojecten in de initieringsfase (196 ha).
1
B&W Rotterdam heeft op 6 juli 2010 besloten deze ontwikkeling door te schuiven tot na 2030.
2
In de periode 2006 tot en met 2013 is in totaal ca. 1.330 ha bruto (993 ha netto) heherstructeerd bedrijventerrein opgeleverd. Dat areaal is indicatief en omvat ook de projecten waarvoor geen UHBsubsidie is aangevraagd/toegekend Het gaat om ca 14 resp.13% van het totale oppervlak bedrijventerrein wat momenteel in gebruik is. In totaal gaat het om 60 projecten. De gemiddelde omvang bedraagt 22 ha bruto per project.
II.
Inhoud, voortraject, wijze van totstandkomen
Deze inventarisatie is tot stand gekomen op basis van gegevens vanuit Infodesk en enkele hulpbestanden in excel. Het gaat om bedrijventerreinen van minimaal 1 ha bruto omvang voor zover in een (ontwerp-vigerend) bestemmingsplan opgenomen. De verslaglegging is excl. de zeehaventerreinen in Rotterdam2. De enquêteresultaten zijn telefonisch en per email verstrekt door alle gemeenten in Zuid-Holland en een aantal grotere particuliere eigenaren. De enquêtegegevens worden tevens verzameld ten behoeve van de landelijke enquête IBIS3, vanaf dit jaar onder supervisie van het IPO.
2
Medio maart 2014 heeft het Havenbedrijf Rotterdam de openbare versie van haar Ruimtebalans over 2013 afgerond. Uit de Ruimtebalans
over 2013 blijkt ondermeer dat het exploitatiegebied 5.971 ha netto (land)oppervlakte beslaat (excl. 2e fase van de Maasvlakte 2). Daarvan is per januari 2014 5.098 ha reeds uitgegeven / verhuurd. In deze cijfers is voor het eerst het deel van het havengebied Dordrecht (63 ha) opgenomen dat het Rotterdamse Havenbedrijf beheert. Op de Rechtermaasoever ligt 120 ha, waarvan 71 ha op het Rotterdamse zeehaventerrein Rechtermaasoever en 39 ha op Zevenmanshaven en Vulcaanhaven-Oost, te Vlaardingen. De terreinen in Vlaardingen zijn al separaat bij Vlaardingen opgenomen. In feite dus een dubbeltelling). De Tweede Maasvlakte heeft na voltooiing 1.013 ha verhuurbaar terrein. Tijdens de eerste fase wordt 680 hectare verhuurbaar terrein gerealiseerd. Per 1 januari 2012 zijn de eerste terreinen met in totaal 167 ha verhuurd. In 2012 heeft APMT daar een aanvullend 17,6 ha aangehuurd. De tweede fase wordt ontwikkeld als de markt daar aanleiding toe geeft. In 2013 is 55,5 ha uitgegeven aan Shtandart TT BV, op de kop van de Europoort. Daarentegen zijn er minder ha gereserveerd. Ook de interne reseververingen bij bedrijven zijn met ca 80 ha afgenomen (teruggegaan naar Havenbedrijf). Het vrij beschikbare aanbod bij het Havenbedrijf is per saldo toegenomen van 291 ha per januari 2013 naar tot 432 ha per januari 2014. In de jaarlijkse provinciale rapportages bedrijventerreinen wordt alleen over het zeehavengebied in haar totaliteit gerapporteerd (per jan 2014en eerder excl. Dordrecht). Voor de diverse (deel)exploitatiegebieden zijn wel netto oppervlakten gepubliceerd, maar in de loop der jaren zijn die gebieden niet consistent gebleven, maar weer verder samengevoegd (Botlek-Vondelingenplaat, Maasvlakte 1981 en Maasvlakte 2 fase 1). 3
Integraal Bedrijventerreinen Informatie Systeem.
3
III.
Aanbod januari 2014
In onderstaande tabel 1 is per REO-gebied het totale aanbod nader verbijzonderd naar al dan niet terstond uitgeefbaar en het aantal ha waarop reeds optie is verleend danwel al gereserveerd is. Tabel. 1
Totaal areaal bedrijventerreinen en aanbod per Regionaal Economisch Overleg (REO)gebied, per 1 januari 2014. bruto
aan REO-gebied
in ha
tal
netto in ha
in gebruik
totaal aanbod
terstond
in ha
ter.
totaal w.v. gem./
niet terstond
schap REO HOLLAND RIJNLAND
totaal w.v. gem./ schap
98
1.815
1.353
1.204
149
45
22
103
62
107
2.145
1.609
1.398
211
131
71
80
57
74
946
727
651
76
35
26
41
6
REO STADSREGIO ROTTERDAM
132
3.229
2.358
2.002
356
127
81
228
122
REO ZUID-HOLLAND ZUID
157
2.881
2.354
2.116
238
142
82
96
78
TOTAAL ZUID-HOLLAND
568
11.016
8.401
7.372
1.029
480
282
548
325
Groene Hart
135
1.806
1.376
1.243
133
44
33
90
60
TOTAAL ZUID-HOLLAND 2013
557
10.847
8.268
7.284
983
440
261
543
335
TOTAAL ZUID-HOLLAND 2012
552
10.667
8.130
7.238
892
406
239
481
325
TOTAAL ZUID-HOLLAND 2011
556
10.557
8.059
7.200
859
382
251
478
301
REO HAAGLANDEN REO MIDDEN-HOLLAND
•
Op 1 januari 2014 was in Zuid-Holland 1.029 ha bedrijventerrein beschikbaar voor uitgifte. Ten opzichte van de 983 ha per januari 2013 is het totale aanbod van bedrijventerreinen met 4 % toegenomen4. Deze toename is de resultante van: * afname door uitgifte in 2013 ; * toename door de opvoering van 59 ha in elf nieuwe (ontwerp-) bestemmingsplannen. Ter vergelijking, in 2012 werd 105 ha in nieuwe plannen opgevoerd, in 2011 bedroeg dat 74 ha en 61 ha in 2010. Van het totale aanbod is 480 ha terstond uitgeefbaar. Ten opzichte van het totale netto areaal bedrijventerrein is 6 % terstond uitgeefbaar. Niet-terstond uitgeefbaar is 544 ha (7% van het totale netto areaal). Van het totale aanbod van 1.029 ha is 607 ha in handen van gemeenten of bedrijvenschappen (59%) . De rest is in particuliere handen. Deze particuliere partijen willen veelal de terreinen zelf ontwikkelen. Het areaal dat in bijv. agrarische handen is en de gemeente wil verwerven is beperkt, maar soms wel strategisch (Nieuw-Reijerwaard). Van het uitgeefbare areaal in Zuid-Holland ligt 13% in het Groene Hart, hetgeen wat minder is dan het totale aandeel in gebruik zijnd areaal van 17%
• • •
• III.2
Ontwikkeling prijs per m2 bedrijventerrein
De gemiddeld gevraagde verkoopprijs van een m2 bedrijventerrein bedraagt per januari 2013 261 euro per m2. Uit vergelijking blijkt dat op de meeste terreinen de prijs per januari 2014 gelijk is gebleven aan die van januari 2012-2013.
4
In deze cijfers is ook nog het aanbod op Oostvliet, gemeente Leiden opgenomen (29 ha netto).
4
Indicatief karakter prijsontwikkeling De verkoopprijs is berekend over het totale aanbod, voor zover gepubliceerd en/of (vertrouwelijk) bekend. Bij het daadwerkelijk direct uitgeefbaar worden, wat soms jaren kan duren, zullen de prijzen weer aangepast zijn. Van ca 68 % van het totale aanbod per januari 2014 is de verkoopprijs bekend. Prijsontwikkeling per REO-gebied Uit tabel 2 blijkt dat de al jaren bestaande variatie in de vraagprijs per REO-gebied. Bedrijventerreinen in plangebied Haaglanden en met name het Westland, zijn het duurst, die in REO-gebied Zuid relatief het goedkoopst in Zuid-Holland. In plangebied Zuid zijn goedkoopste terreinen te vinden op GoereeOverflakkee. Over de afgelopen 34 jaar is de gemiddelde verkoopprijs van bedrijventerreinen in Zuid-Holland ruim verviervoudig. In 1980 bedroeg dat namelijk nog ca. 61 euro/m2. Tabel 2. Gemiddeld gevraagde verkoopprijs per m2 bedrijventerrein, per REO-gebied, per januari 2014. REO-gebied
1976
1980
2008
2010
Holland-Rijnland Haaglanden Midden-Holland Regio Rotterdam Zuid-Holland Zuid ZUID-HOLLAND
€ € € € € € € € € € € € € € € € €
€
€ € € € € €
IV
2011
€ € € € € €
2012
2013
2014
€ 94 € € 7 € € 8 €
€ € € 2 € € €
€ € € 4 € € €
Uitgifte 2013
In 2013 werd 41 ha bedrijventerrein uitgegeven. Na twee jaren van uitgifte op een historisch dieptepunt 34 ha resp. 32 ha) is er sprake van herstel. In de navolgende tabel 3 wordt per REO gebied het aantal uitgegeven ha bedrijventerrein gedurende de laatste 5 jaar weergegeven. Tabel 3.
Per REO-gebied het aantal ha uitgegeven bedrijventerrein in de periode 2009-2013.
REO-gebied REO HOLLAND-RIJNLAND REO HAAGLANDEN REO MIDDEN-HOLLAND REO STADSREGIO ROTTERDAM REO ZUID-HOLLAND ZUID
TOTAAL ZUID-HOLLAND
5 jaars 2009 2010 2011 2012 2013 gemiddelde 13 3 4 2 3 5 3 8 9 6 8 7 1 15 3 9 11 8 10 28 11 4 12 13 9 10 7 12 7 9 37 64 34 33 41 42
De conjunctuurgevoeligheid blijkt onder meer uit navolgende grafiek waarin de uitgifte per jaar (1975-2013) wordt afgezet tegen de jaarlijkse procentuele volumemutaties in het Bruto Binnenlands Product (basisprijzen) van de provincie.
5
Bron: provincie Zuid-Holland, CBS
In tabel 4 is per REO-gebied 40 jaar uitgifte bedrijventerrrein opgenomen in 4 perioden van 10 jaar. REO-gebied
1974-
1983 Holland-Rijnland Haaglanden Midden-Holland Regio Rotterdam Zuid-Holland Zuid Zuid-Holland
1984-
1994-
1993
161 114 72 159 231 737
2004-
2003
216 244 88 411 307 1.266
1974-
2013
181 262 92 333 335 1.203
2013
79 138 93 185 164 658
637 758 345 1.088 1.037 3.864
In tabel 5 zijn een aantal kengetallen over de gerealiseerde vraag- en aanbodzijde van de bedrijventerreinenmarkt gedurende de afgelopen jaren bijeen gezet. Daaruit blijkt onder meer dat over de afgelopen periode 2004-2014 op bijna eenderde (31%) van de terreinen met aanbod ook daadwerkelijk grond werd uitgegeven. In 2013 was dat in 24% van de terreinen het geval Tabel. 5
Aantallen aanbieders en vragers bedrijventerrein 2004-2013.
Aanbodzijde Jan.
Jan.
2014
2013
Jan.
Jan.
Jan.
Jan.
2012
2011
2010
Jan.
2009
Jan.
2008
2007
Jan.
Jan.
Jan.
2006
2005
2004
Aantal gemeenten in Zuid-Holland
65
66
72
72
74
76
77
77
82
85
86
Aantal gemeenten met beschikbare terreinen
54
51
55
52
46
52
48
56
60
65
64
146
131
130
126
122
125
126
144
155
156
134
Aantal terreinen met aanbod
Vraagzijde 2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
Terreinen met uitgifte
35
28
45
36
34
47
57
55
51
41
37
Hectares verkocht
41
32
34
64
37
71
109
98
94
78
75
Schatting aantal verkochte kavels
54
80
76
64
60
126
145
156
130
100
150
In bijgaande grafiek wordt de ontwikkeling van het aanbod en de uitgifte over de periode 1988 en 2014 in beeld gebracht. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat er al lang sprake is van een behoorlijk verschil tussen vraag (lees uitgifte) en het aanbod van bedrijventerrein.
6
Ontwikkeling aanbod en uitgifte bedrijventerreinen in Zuid-Holland , 1 jan. 1988 - 1 jan. 2014
V.
HERSTRUCTURERING
V.1.
Op leeftijd
Van het begin 2014 totaal in gebruik zijnd / uitgegeven areaal bedrijventerrein van 7.372 ha is ca 3.863 ha de afgelopen 40 jaar uitgegeven (52%). De rest, en daarmee veelal ook de bedrijfsbebouwing is van oudere datum. V.2.
Herstructurering naar planfase
Voor IBIS 2014 is een overzicht opgesteld van die bedrijventerreinen welke in een bepaalde planfase van herstructurering zijn en naar het (overwegend) type herstructurering. Het gaat om een indicatieve benadering.5 Het overzicht betreft in eerste instantie de actualisatie door de provincie van het overzicht per januari 2013, welke aangevuld is met informatie uit gemeentelijke voortgangsrapportages over reeds door de provincie toegekende herstructureringsubsidies en telefonische navrage.
5
-omdat er op een terrein meerdere types herstructurering kunnen lopen. Op de Binckhorst is bijvoorbeeld sprake van transformatie, maar
ook van revitalisering en herprofilering (inmiddels wel enkel op privaat initiatief). -omdat elk type herstructurering weer in andere planfase kan verkeren. -Omdat prille herstructureringsplannen ook nog kunnen worden omgezet in (tijdelijk) geïntensiveerd groot onderhoud en derhalve worden afgevoerd. -omdat er verschillende tijdhorizonten worden gebruikt. Welke ha van een langlopend herstructureringsproject worden wel en welke nog niet opgenomen in een jaarrapportage. Zicht op planvorming en uitvoering is soms ver weg als het gaat om (delen van) locaties die in gemeentelijke structuurplannen, -visies als verouderd zijn benoemd en dienen te worden gerevitaliseerd en/of getransformeerd), maar bijv. na 2015 of na 2020.
7
De herstructureringsplannen beslaan ca 1.449 ha bruto, waarvan 549 ha in de planfase en 704 ha in uitvoering. Daarnaast zijn er nog een aantal herstructureringsplannen`in de initieringsfase (196 ha). In 2013 zijn veel herstructureringsplannen, veelal in de initiatieffase afgevoerd. (ca 450 ha). De meeste verkeerden al jaren in die fase en was geen voortgang in het ontwikkelingsproces gesignaleerd. Waarschijnlijk als gevolg van de recessie en daarna het ontbreken van financiele middelen bij de overheid. Veel van die terreinen waren opgenomen in het Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Zuid-Holland 2009-2013. (GS maart 2010) en / of de geactualiseerde lijst terreinen 2011-2013, per juli 20116. Aangezien dat programma is afgesloten, was er wat dat betreft ook de mogelijkheid om die plannen te schonen. In uitvoering is momenteel 49% van het te herstructureren areaal. Het betreft onder meer (delen van) de Spaanse Polder (Rotterdam-Schiedam, Rijnhaven (Alphen aan den Rijn), Barendrecht-oost en De Geer (Zwijndrecht). Ten opzichte van januari 2007 is de opgave behoorlijk afgenomen (-1.697 ha), veelal door oplevering van een aantal geherstructureerde bedrijventerreinen in 2007 – 2013. Maar met name in 2013 zijn zoals eerder gezegd veel terreinen in een initieringsfase van herstructurering geschrapt.
Uitvoering reconstructie bedrijventerrein de Geer, Zwijndrecht (foto Gerard Nijensteen)
Tabel 6.
Aantal bruto (project7)ha bedrijventerrein in herstructurering verdeeld naar type planfase, januari 2014. planfase
Totaal 2014 Totaal 2013 Totaal 2012 Totaal 2011 Totaal 2010 Totaal 2009 Totaal 2008 Totaal 2007 Totaal 2014 Totaal 2013
6
7
Initiatief
Planvorming
Uitvoering
Totaal
196 510 605 747 955 951 765 737 13% 26%
549 591 613 669 987 1.300 1.632 1.666 38% 30%
704 849 896 1070 891 1.029 696 791 49% 44%
1.449 1.950 2.114 2.486 2.832 3.280 3.093 3.193 100% 100%
Het geactualiseerde herstructureringsprogramma omvat 1.693 ha bruto.
Projectha betreft geheel of gedeelte van terrein in herstructurering.
8
In deze opsomming zijn niet de herstructureringsprojecten opgenomen in het Rotterdamse zeehavengebied. Daar gaat het om herstructurering delen van Waalhaven-Zuid; Uitvoeringsfase -Zuidwest (25 ha bruto) -Zuidoost (24 ha bruto). Waalhaven-nat: -RDM-Oost (in uitvoering) -RDM-West (fase 1 opgeleverd) -Heysehaven (opgeleverd) Totaal 37 ha -Sluisjesdijk- (56 ha bruto) in uitvoering -Pier 2 (25 ha bruto), initiatieffase -reconstructie Waalhaven Oostzijde: in uitvoering V.3. Type herstructurering In tabel 7 is het per REO-gebied een indicatie opgenomen van het type herstructurering8. Het merendeel van het aantal ha in herstructurering ondergaat een revitalisering (63%). Bij 28% van het areaal is sprake van herprofilering. Van bedrijventerreinen die een face lift krijgen is geen sprake meer. Tenslotte is van 9% van de terreinen in herstructurering sprake van transformatie naar een andere bestemming., veeal wonen. Opgemerkt moet worden dat die transformatieplannen de laatste sterk jaren zijn teruggeschroefd. Veel afspraken zijn opgezegd of zullen (veel) later (organisch) in uitvoering worden genomen. Tabel 7.
REO-gebied
8
Per REO-gebied aantal project ha bruto te herstructureren en te transformeren bedrijventerrein, januari 2014.
ha bruto herstructurering+ transform
ha Facelift
Opp. Bruto ha (zware) revitalisering
Opp. Bruto ha herprofilering
Opp. Bruto ha bruto transformatie
ha bruto herstructurering
Bij herstructurering van bedrijventerreinen wordt doorgaans een viertal typen onderscheiden8: •
Facelift: een opknapbeurt bij fysieke veroudering (zijnde geen reguliere onderhoudsbeurt.
•
Revitalisering: een integrale verbetering van het terrein met behoud van bestaande economische functies. Naar aanleiding van rapport Noordanus onderscheidt IBIS 2009 ook zware revitalisering; op delen van terreinenis sprake van verwerving van gronden waarna deze bouwrijp worden gemaakt. Bodemsanering, sloop van opstallen en de aanleg/herinrichting van (nieuwe) infrastructuur maken veelal onderdeel uit van dit proces.
•
Herprofilering: wijziging van de bestaande economische functies, bijvoorbeeld van industrie naar dienstverlening.
•
Transformatie: het bedrijventerrein wijzigt in een niet-werk functie, bijvoorbeeld in een woonwijk. Daarmee wordt het onttrokken aan de voorraad bedrijventerreinen. Daarmee wordt uiteindelijk ook voldaan aan duurzaam ruimtegebruik, want de nieuwe woonwijk hoeft dan geen schaarse groene ruimte of natuur in te nemen.
9
REO HOLLAND- RIJNLAND REO HAAGLANDEN REO MIDDEN-HOLLAND REO STADSREGIO ROTTERDAM
340 140 92 585
0 0 0 0
228 91 67 353
57 38 16 166
55 11 9 67
285 129 83 518
444
0
249
186
10
487
TOTAAL ZUID-HOLLAND
1.601
0
987
462
152
1.449
TOTAAL ZUID-HOLLAND 2013
2.117
47
1.336
568
167
1.950
TOTAAL ZUID-HOLLAND 2012
2.296
79
1.420
615
182
2.114
TOTAAL ZUID-HOLLAND 2011
2.726
214
1.661
610
240
2.832
REO ZUID-HOLLAND ZUID
V.4.
Opgeleverde herstructureringsprojecten
Algemeen De registratie van oplevering van bedrijventerreinen is niet op een eenduidige wijze vastgelegd. Vanuit de UHB-subsidieprocedures kan bijv. een ander tijdstip van oplevering (financiële afrekening subsidie) ontstaan dan in de praktijk, zeker als er naast het provinciaal gesubsidieerde project nog parallelle herstructureringsingrepen lopen. Voorts richt de UHB-registratie zich op netto projectha, terwijk de projectenmonitor van Infodesk alleen bruto projectha kan opnemen. Ook is er niet altijd een eenduidige registratie mogelijk van de oplevering in ha. Een nieuwe ontsluitingstunnel, -brug naar een bedrijventerrein heeft zijn voordelen voor (grote delen van) het terrein, maar beslaat zelf in fysieke zin maar een enkele ha. Ook kunnen op een aanvankelijk opgeleverd geherstructureerd terrein (gemeten in totaal aantal ha), later alsnog nieuwe projecten (met een deel van die eerder opgeleverde ha) worden geëntameerd. Opgeleverd 2006-2013 In 2013 zijn diverse herstructureringprojecten opgeleverd in de Spaanse Polder, Rotterdam. In Zwijndrecht, op Groote Lindt, werd de vernieuwing van de openbare Uilenkade opgeleverd. In de periode 2006 tot en met 2013 werd in totaal ca. 1.330 ha bruto (993 ha netto) opgeleverd. Het is een indicatieve omvang en omvat ook de projecten waarvoor geen UHB-subsidie is aangevraagd/toegekend Dit geherstructureerde areaal bedraagt ca 14% an het totale oppervlak bedrijventerrein wat momenteel in gebruik is. In totaal gaat het om 60 projecten. De gemiddelde omvang bedraagt 22 ha bruto per project. Tabel 8 geeft een nadere verbijzondering van het aantal geherstructureerde ha bedrijventerrein dat per REO gebied is opgeleverd in de periode 2006 tot en met 2013.
REO-gebied Holland-Rijnland Haaglanden Midden-Holland Regio Rotterdam Zuid-Holland Zuid Totaal Zuid-Holland
Project opProject pervlakte ha oppervlakte Aandeel per REO-gebied bruto ha netto 193 236 0 346 554 1.330
143 186 0 243 421 993
15% 18% 0% 26% 42% 100%
10
V.5.
Transformatie
In Infodesk zijn terreinen onder meer getypeerd naar eventuele “Transformatie”. Dat hoeft niet het gehele terrein te slaan, veelal gaat om gedeelten daarvan. Het toedelen van "transformatie" is zoveel als mogelijk gebaseerd op een door de gemeenteraad vastgesteld besluit (structuurvisie, gebiedsvisie) 9 Terreinen waaraan de provincie (op hoofdlijnen) nog geen instemming tot transformatie heeft verleend zijn hier buiten beschouwing gelaten. Raming omvang transformatie Indicatief kan het aantal ha bedrijventerrein waar in de periode 1990 tot 2014 de transformatie daadwerkelijk is gestart / uitgevoerd worden geschat op ca 436 ha netto. Dit is exclusief transformaties in het gebied van havenbedrijf Rotterdam, waaronder het projectgebied Stadhavens. In 2013 Is het voormalige tijdelijke bedrijvenverzamelgebouw in de Connexxionpanden op Tuinderij (Kaag en Braasem) gesloopt. Ook is in 2013 in Rijswijk op de rand van Plaspoelpolder begonnen met de bouw van 2 woontorens op de locatie van het voormalige productschap van Vlees en Vis (in 2007 al gesloopt). De 24 bedrijventerreinen die nog als te transformeren kunnen worden aangeduid omvatten ca 152 ha netto (excl. terreinen in het kader van het uitvoeringsprogramma Stadshavens Rotterdam). Belangrijke transformatiegebieden liggen in Rotterdam-Zuid (Linkermaasoever en Stadionweg) en Spijkenisse (Haventerrein-Zuid). In 2013 is daar het bedrijventerrein De Dijk (Conline) in Maassluis bijgekomen. Maar het transformatie van Veersedijk (project Noordoever) in Hendrik-Ido-Ambacht is officieel beeindigd en de bedrijvenfunctie wordt gehandhaafd en hersteld voor eerder verworven percelen. Maar ook op de wel nog te transformeren terreinen is de vaart er uit, cq wordt verder gefaseerd in afwachting van betere tijden op de woningmarkt. ****************************
9
Bij de opbouw/controle van het bestand bedrijventerreinen in transformatie enkele jaren geleden is ook gebruik gemaakt
van inventarisaties, zoals bijv. het Ecorys onderzoek voor het Kamer van Koophandelgebied Rotterdam (2006).
11
