Collegevoorstel
Embargo tot 7 juni 2015 Onderwerp
Bescherming bouwhistorie monumenten 2e groep Programma
BW-nummer
Cultuur & Cultuurhistorie & Citymarketing Portefeuillehouder
B. van Hees Samenvatting
Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.
Op 27 januari 2010 heeft de raad de bouwhistorische waardenkaart en het plan van aanpak voor bescherming van circa 120 bouwhistorie monumenten en 28 gemeentelijke monumenten vastgesteld. De bevoegdheid om monumenten aan te wijzen ligt bij de raad; dit voorstel betreft de start van de beschermingsprocedure voor de tweede selectie van 10 panden voor bescherming als bouwhistorie monument.
RO10, Mayke Haaksman, 9048 Datum ambtelijk voorstel
19 mei 2015 Registratienummer
15.0005217
Ter besluitvorming door het college
De beschermingsprocedure zoals beschreven in de Monumentenverordening 2012 te starten voor de volgende objecten: Bottelstraat 6 Bottelstraat 8 Bottelstraat 10 Bottelstraat 64 Burchtstraat 53 Burchtstraat 65 Ganzenheuvel 71 Lage Markt 81 Oude Haven 52 Priemstraat 7-9
Paraaf akkoord
Datum
Paraaf akkoord
Datum
Steller Mayke Haaksman
Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 1 juni 2015
X Conform advies Aanhouden Anders, nl.
nummer: 3.8
Bestuursagenda
Portefeuillehouder
CV start procedure 2e groep BM doc (2)
Collegevoorstel
1
Probleemstelling
Op 27 januari 2010 heeft de raad de bouwhistorische waardenkaart en het plan van aanpak voor bescherming van circa 120 bouwhistorie monumenten en circa 30 gemeentelijke monumenten vastgesteld. De gemeentelijke monumenten zijn reeds in 2010 aangewezen. De tweede groep panden die in aanmerking komt voor bescherming als bouwhistorie monument wordt nu voor bescherming voorgedragen. De procedure is beschreven in de Monumentenverordening. De start van de procedure is vanaf het moment dat de belanghebbenden zijn geïnformeerd. Voor elk pand is een redengevende omschrijving opgesteld. Op basis van deze redengevende omschrijvingen starten wij de beschermingsprocedure. 2
Juridische aspecten
Het juridische traject om tot de aanwijzing van gemeentelijke monumenten te komen is beschreven in de Monumentenverordening 2012. De procedure start op het moment dat de belanghebbenden geïnformeerd worden over het voornemen tot bescherming. Op hetzelfde tijdstip start het belangenonderzoek. De raad moet uiteindelijk binnen 26 weken na de start van de procedure beslissen over de bescherming. 3
Doelstelling
Dit collegevoorstel heeft als doel de beschermingsprocedure zoals beschreven in de Monumentenverordening 2012 te starten voor 10 panden in de binnenstad van Nijmegen. De feitelijke aanwijzing is een bevoegdheid van de raad. De raad kan pas een besluit tot aanwijzing nemen als (namens) ons college het belangenonderzoek is verricht. Binnen het belangenonderzoek worden de zienswijzen van de belanghebbenden gevraagd. 4
Argumenten
De op 27 januari 2010 vastgestelde Bouwhistorische Waardenkaart toont aan dat er in de binnenstad van Nijmegen nog veel onderdelen uit de middeleeuwen en de vroeg moderne tijd in panden aanwezig zijn. Deze bouwhistorische elementen, waarbij het gaat om onder andere kelders, zijmuren, balklagen en kapconstructies, zijn waardevolle onderdelen die iets vertellen over de geschiedenis en de ontwikkeling van een pand. Wanneer de bouwhistorische elementen in hun context worden geplaatst vertellen zij ook iets over de ruimtelijke ontwikkeling van een straat en van de hele middeleeuwse stad. Behoud van deze panden is daarom belangrijk voor behoud van middeleeuws Nijmegen. Daarnaast blijft, door de panden in de context van de historische stadsstructuur te beschermen, de samenhang tussen de panden herkenbaar en blijft tevens de relatie tussen de panden en de ruimtelijke ontwikkeling van Nijmegen behouden. De geschiedenis van Nijmegen is op deze manier niet alleen in individuele panden aanwezig, maar zal door de gehele binnenstad beleefbaar blijven. 5
Financiën
Aan een besluit tot start van een beschermingsprocedure zijn geen directe financiële gevolgen te koppelen. 6
Participatie en Communicatie
De belanghebbenden krijgen schriftelijk bericht van het voornemen tot bescherming. In de brief zal worden gewezen op de mogelijkheid van het inbrengen van zienswijzen. Er is een persbericht opgesteld. In verband met het persbericht is er voor dit collegevoorstel een embargo opgenomen tot 7 juni 2015. Dit in verband met artikel 10, lid 2, sub f Wet openbaarheid van bestuur, zodat de belanghebbenden als eerste kennis kunnen nemen van de informatie.
Collegevoorstel
Vervolgvel
2
7
Uitvoering en evaluatie
De belanghebbenden krijgen bericht over de start van de procedure. De reacties die in het kader van het belangenonderzoek binnenkomen, zullen vervolgens worden verwerkt in een raadsvoorstel waarmee de beschermingsprocedure wordt afgerond. De besluitvorming moet binnen 26 weken plaatsvinden. 8
Risico
De start van de beschermingsprocedure kent geen direct risico. Wel kan het niet beschermen van deze panden tot risico hebben dat er monumentale waarden kunnen verdwijnen.
Bijlage(n):
Redengevende omschrijvingen Advies Commissie Beeldkwaliteit
Communicatie en Representatie
PERSBERICHT
Datum
Nummer persbericht
7 juni 2015
150602R
Nijmegen beschermt middeleeuwse historie in tien panden Voor tien panden in de binnenstad van Nijmegen start het college van burgemeester en wethouders een beschermingsprocedure. Ze worden aangewezen als ‘bouwhistorie monument’. De panden zijn voor Nijmegen belangrijk omdat ze onderdeel zijn van de laatmiddeleeuwse stad. Onderzoek heeft aangetoond dat er in de panden nog onderdelen uit deze periode aanwezig zijn. Het gaat dan om bijvoorbeeld laat-middeleeuwse kelders, muren waarin sporen van haarden en vensters te zien zijn, balklagen, kapconstructies en interieurafwerkingen. Ook zijn de percelen waarop deze panden staan meestal in de late middeleeuwen ontstaan. De individuele panden vertellen daarom samen veel over de historische ontwikkeling van Nijmegen. De panden zijn ook bijzonder voor het stadsbeeld van Nijmegen. Ze staan in de Bottelstraat, Ganzenheuvel, Burchtstraat, Lage Markt, Oude Haven en Priemstraat. Onderdelen beschermd De bescherming van bouwhistorie monumenten is gericht op specifieke onderdelen van het pand, zoals kelders, balklagen, muren. Ook kunnen panden beschermd worden vanwege te verwachten bouwhistorische waarden, omdat bijvoorbeeld verlaagde plafonds of voorzetwanden oudere onderdelen bedekken. Bouwhistorie monumenten zijn niet zoals rijks- en gemeentelijke monumenten in hun geheel beschermd, maar alleen de onderdelen die van bouwhistorische waarden zijn. Enkele voorbeelden: De Rodeburcht Bij veel panden met bouwhistorische waarden is niet direct aan de buitenzijde te zien dat het om historische panden gaat. Dit is bijvoorbeeld zo bij Burchtstraat 53l. Achter de moderne gevel gaat een groot veertiende-eeuws huis schuil, dat waarschijnlijk het uiterlijk van een stadskasteel heeft gehad. Het pand is in de loop der eeuwen verbouwd en aangepast en bevat onderdelen uit verschillende eeuwen. In de zestiende eeuw was hier de beroemde taveerne de Rodeburcht gevestigd. In 1769 werd het pand gekocht door Mr. Johan In de Betouw, die er zijn beroemde verzameling Romeinse oudheden onderbracht. Gebroeders Van Limburg Bij de Burchtstraat 65 dateert de voorgevel van circa 1870, maar de kelder is al veel ouder. Vanwege het formaat baksteen wordt vermoed dat de kelder tussen de veertiende en zestiende eeuw gerealiseerd is. In de veertiende eeuw was het perceel eigendom van Willem Maelwael, de grootvader van de bekende schilders Paul, Herman en Johan (gebroeders) van Limburg.
Gemeente Nijmegen Communicatie en Representatie
Vervolgvel
1
Kloosterhof en Gulden Wagengas Aan de Bottelstraat bevindt zich een complex dat bestaat uit verschillende panden met een bouwgeschiedenis die terug gaat tot in de vijftiende eeuw, toen hier de kloosterhof van de abdissen en nonnen van het Convent Gravendael lag. Eind negentiende eeuw gaf een onderdoorgang in de Bottelstraat 10 toegang tot de Gulden Wagengas, een L-vormige steeg waar toen acht kleine woningen stonden. In deze periode was in Bottelstraat 10 een smederij gevestigd. Naast dit pand bevindt zich een in 1866 gebouwd ijzer pakhuis, met in het interieur gietijzeren kolommen. Pakhuis en smederij hoorden bij elkaar. Door latere verbouwingen ging de Gulden Wagengas deel uit maken van het complex. In de plattegrond is de L-vormige steeg nog herkenbaar. Procedure In 2010 heeft de gemeenteraad de bouwhistorische waardenkaart vastgesteld waarop in één oogopslag is te zien waar in de binnenstad zich middeleeuwse bebouwing en bebouwing uit de vroeg-moderne tijd (tot de sloop van de vestingwerken in 1874) bevindt. In het bijbehorende plan van aanpak zijn zo’n 120 bouwhistorie monumenten en 28 gemeentelijke monumenten benoemd die bescherming verdienen. De 28 gemeentelijk monumenten zijn in 2010 aangewezen en in 2011 zijn de eerste 17 panden beschermd als bouwhistorie monument. Nu zijn de volgende tien aan de beurt. De eigenaren zijn in 2010 op de hoogte gebracht en worden nu over het concrete beschermingsvoornemen geïnformeerd. Ze kunnen als ze dat wensen een zienswijze indienen. Vanaf het moment dat de eigenaren geïnformeerd zijn geldt er een voorbescherming. De raad beslist op voorstel van het college over het wel of niet aanwijzen van de panden. Beschermingsvormen De gemeente Nijmegen kent verschillende vormen van bescherming van haar historie. Naast Rijksmonumenten en door het rijk beschermde stadsgezichten (Benedenstad en 19e-eeuwse stadsuitleg) heeft Nijmegen gemeentelijke monumenten en bouwhistorie monumenten. Daarnaast zijn er identiteitsbepalende objecten en stadsbeeldobjecten. Ook heeft de gemeenteraad onlangs de Aandachtslijst Cultureel Erfgoed vastgesteld. Op deze lijst staan gebouwen en objecten die niet beschermd zijn, maar wel cultuurhistorisch waardevol zijn. De lijst is bedoeld als signaleringslijst om ongewenste sloop te voorkomen. Noot voor de pers (niet voor publicatie): Voor meer informatie kunt u terecht bij communicatieadviseur van wethouder Van Hees, Janine Adriaansens: tel. 06-20539595 of e-mail:
[email protected].
Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.
