2e kwartaal 2012
––––
Beroepsgoederenvervoer over de weg & Logistiek dienstverleners e
19 jaargang, nr 69
Zoetermeer, 22 augustus 2012
INHOUDSOPGAVE
En toen begon de ellende
De conjunctuurenquête geeft ook ditmaal een duidelijk beeld waar de sector transport en logistiek e momenteel staat. Vergeleken met het 2 kwartaal van vorig jaar is het resultaat bijzonder mager. Ten opzichte van het voorgaande kwartaal zien we op bepaalde aspecten een lichte verbetering. Maar vooralsnog zijn prijs- en winstniveau zeer zorgelijk.
Voorspelling komt uit Overcapaciteit en prijsdruk En dan die buitenlandse concurrentie nog Duitse en Poolse concurrentie 3e kwartaal biedt geen soelaas Geen lastenverzwaring Meer bedrijvigheid
Sinds 2009 staan prijzen onder druk en valt de stijging van de vrachtprijs elk kwartaal in het niet vergeleken bij de stijging van de kostprijs. Hoewel het winstniveau hoger uitvalt, verwacht slechts de helft van alle ondernemers het tweede kwartaal daadwerkelijk af te sluiten met winst. Een kwart hoopt quitte te spelen en veertien procent houdt rekening met ‘rode’ cijfers. Het tweede kwartaal wordt in het licht van de huidige economische situatie door ondernemers bestempeld als een middelmatig kwartaal. Maar eigenlijk gaat het door de bank genomen onverminderd slecht. Ondernemers zijn iets meer tevreden dan aan het einde van het eerste kwartaal. Het derde kwartaal zal volgens hen, net als het tweede, voor de huidige economische problemen bij een groot aantal bedrijven binnen de transportsector weinig tot geen soelaas bieden. Ontwikkeling economische groei NL en bedrijvigheid beroepsgoederenvervoer over de weg 80%
6% 4,8%
60%
4%
Ook internationale bedrijvigheid hoger
40% 2,4%
Omzet nog steeds in de min Mager resultaat, maar wel gestegen
2%
20% 0%
0% -0,5%
Het blijft kwakkelen
-20% -2%
Meer negatief dan positief Bouwgerelateerde bedrijven meest negatief Vacaturegraad laag
-40% -60%
-4%
Bedrijvigheid lager (%), linker as
-4,7%
Bedrijvigheid hoger (%), linker as Economische groei NL, rechter as
Niet voldoende Tevredenheid iets toegenomen Vertrouwen blijft onder vriespunt Faillissementen en bedrijfsbeëindigingen Nog geen lichtpuntje aan de horizon
CONJUNCTUURBERICHT
-80%
-6% II III IV 06
I
II III IV 07
I
II III IV 08
I
II III IV 09
I
II III IV 10
I
II III IV 11
I
II 12
Bron: CBS, TLN En toen begon de ellende Het schiet bepaald niet op met de Nederlandse economie. Nog steeds staan we midden in een e crisis waarvan het einde volgens een aantal economen nog lang niet in zicht is. Vanaf het 4 kwartaal 2007, toen de Nederlandse economie op jaarbasis nog groeide met 4,8%, ging het bergafwaarts. Nederland werd meegesleurd in de wereldwijde krediet- of bankencrisis. De transportsector, met name het beroepsgoederenvervoer over de weg, gaf al in het 3e kwartaal 2007 duidelijke -1-
signalen af dat het ‘minder’ zou gaan met de Nederlandse economie. Vanaf dat kwartaal begon het e transportvolume duidelijk te krimpen. Maar pas na het 1 kwartaal 2008 werd de neergang van e onze economie zichtbaar. Het ging vanaf dat moment neerwaarts om vervolgens in het 2 kwartaal 2009 met een economische krimp van -4,8% op een dieptepunt te belanden. Al in het voorgaande kwartaal gaf een record aantal (76%) transportondernemers aan dat de bedrijvigheid binnen de sector sterk was gedaald. Met een kleine terugval in het 3e kwartaal 2010 zagen we vanaf het ecoe nomische dieptepunt in het 2 kwartaal 2009 onafgebroken een stijgende lijn. Onze economie e groeide weer tot het 1 kwartaal 2011 (+2,7%). Ook de bedrijvigheid binnen de transportsector nam in deze periode navenant toe. Voor het eerst in 2 jaar tijd was het aandeel van het aantal transportondernemers dat een hogere bedrijvigheid meldde in het 1e kwartaal 2010 groter dan aantal ondere nemers dat een lagere bedrijvigheid meldde. Na de 2 helft van 2011 ging het echter wederom bergafwaarts met onze economie en de transportsector had weer het nakijken. Een vervolgcrisis, de eurocrisis, blokkeerde verdere groei van onze economie, waarmee het ook gedaan was met het herstel van de transportsector. Naast de eurocrisis spelen ook de problemen op de huizenmarkt, stagnatie binnen de bouwsector en de terughoudende consument de sector flink parten. Voorspelling komt uit Dat 2012 voor de transportsector een teleurstellend jaar zou worden, voorspelden ondernemers al in januari van dit jaar. Slechts 16% voorspelde voor 2012 een hogere bedrijvigheid ten opzichte van 2011, tegen 32% dat rekening hield met een lagere bedrijvigheid. Een kleine minderheid van 10% voorspelde een ‘goed’ jaar. Echter 34% van alle transportondernemers voorspelde een ‘slecht’ jaar. Nu we halverwege het jaar zijn, lijkt het er sterk op dat 2012 geen herstel zal gaan bieden voor transport en logistiek en dat het grote aantal pessimisten van toen gelijk krijgt. In relatie tot het 2e kwartaal 2011 zijn de resultaten teleurstellend. Het niveau van bedrijvigheid, vertaalt in een steme mingsindicator, daalt van 8,0 naar 5,1 in het 2 kwartaal van dit jaar. Wat omzet en winst betreft, zien we dezelfde verschillen tussen beide kwartalen. Vergelijken we op kwartaalbasis, dan steekt het 2e kwartaal iets gunstiger af tegenover het voorgaande kwartaal. Het niveau voor bedrijvigheid, omzet en winst zien we licht stijgen. Desondanks geeft het niveau op alle onderdelen een negatief beeld. Vooral het niveau van de winst. Met 41% van alle bedrijven die de winst zien dalen tegenover een kleinere groep van 22% die de winst ziet stijgen, blijft het winstniveau ver onder het vriespunt steken. Bijna driekwart van alle ondernemers is niet tevreden over het financiële resultaat in het 2e kwartaal. Hoe gaat u het 2e kwartaal afsluiten? Slechts de helft van alle ondernemers vere wacht het 2 kwartaal af te sluiten met winst, een kwart hoopt quitte te spelen en 14% rekent op ‘rode’ cijfers. De rest durft, kan of wil hier geen uitspraak over doen. Overcapaciteit en prijsdruk Door de teruglopende vraag naar transportdiensten en de lagere bedrijvigheid ontstond eind 2008 overcapaciteit en een enorme prijsdruk. Sinds die tijd wijkt de ontwikkeling van het niveau van de vrachtprijs sterk af ten opzichte van de periode vóór 2008. Vergeleken met de kostprijsontwikkeling, blijft de ontwikkeling van de vrachtprijs ver achter. Brandstofkosten alleen al zijn vanaf het begin van de crisis met 40% gestegen. Tot en met 2008 meldt normaalgesproken gemiddeld meer dan e 80% van alle ondernemers een hogere vrachtprijs in een 1 kwartaal van elk jaar. In de jaren daarna komen we uit op een gemiddelde van nog geen 40%. Begin 2012 wist slechts 44% een hogere vrachtprijs te bedingen. Daarbij zag 10% zijn vrachtprijs dalen. En dan die buitenlandse concurrentie nog De Nederlandse dienstverlening, waartoe ook transport behoort, gaat flink gebukt onder de crisis, wat zich uit door een afnemende vraag naar diensten, een lagere omzet en winst, en een toenemende prijsdruk. Niet alleen de transportsector ziet zijn volume krimpen en zijn prijzen dalen. Ook andere dienstverleners hebben hier last van. Advocaten, accountants, makelaars, notarissen, allen zien omzet, prijs en winst dalen. Het verschil met de meeste andere sectoren binnen de commerciële dienstverlening is dat naast de afnemende vraag binnen de transportsector, met name bij het beroepsgoederenvervoer over de weg, de prijsdruk nog eens extra wordt versterkt door toenemende concurrentie van buitenlandse bedrijven, die het Nederlandse internationale vervoer naar zich toe trekken. Ook opereren buitenlandse bedrijven meer en meer op de binnenlandse markt. ‘Wij worden door diverse opdrachtgevers geconfronteerd met buitenlandse vervoerders die voor lagere tarieven werken’, aldus een bezorgde ondernemer. Duitse en Poolse concurrentie Zo hebben Poolse transportbedrijven vanaf 2010 een leidinggevende positie binnen het Europese goederenvervoer ingenomen. Dit voornamelijk ten koste van Duitse en Nederlandse bedrijven. Poolse transportbedrijven verdrongen Duitse bedrijven qua vervoerd gewicht in Europa van de eerste plaats, waardoor Nederlandse transportbedrijven – sinds mensenheugenis op plaats twee na Duitsland – naar de derde plaats zakten. Daarnaast verliezen Nederlandse transportbedrijven ook marktaandeel in het vervoer van en naar Duitsland aan Duitse bedrijven. Het vervoer op Duitsland is goed voor de helft van het Nederlandse internationale vervoer. Het absolute marktaandeel -2-
CONJUNCTUURBERICHT
Begripsomschrijving: Categorie bedrijven:
Klein (<5 vrachtauto’s) Middelgroot (5-50 vrachtauto’s) Groot (>50 vrachtauto’s) Binnenlands (>75% omzet uit binnenlandse activiteiten) Internationaal (> 75% omzet uit internationale activiteiten) Logistiek (> 40% omzet uit logistieke diensten, naast transport) ZZP-er (Zelfstandige (ondernemer) Zonder Personeel) De Stemmingsindicator zoals in dit bericht bedoeld, stelt TLN samen uit het percentage positieve en negatieve respondenten ten opzichte van het totaal aantal respondenten, waarbij de uitkomst wordt gewogen. Het minimum is 0, maximum is 11 Bedrijvigheid = Mate waarin personeel en materieel actief worden ingezet (hoog/laag) voor het uitvoeren van het aantal toegenomen/afgenomen opdrachten Omzet = Totaal van alle opbrengsten, behaald uit uitgevoerde opdrachten in een bepaalde periode Winst = Restant van alle opbrengsten minus alle kosten in een bepaalde periode Vrachtprijs = Prijs per eenheid (km, uur, m2, etc.) die afgesproken en gerekend wordt voor een uitgevoerde opdracht Vertrouwen (ondernemersvertrouwen) = Mate waarin de ondernemer rekent op een bedrijfseconomisch goede/slechte komende periode Kostprijs = Totaal van alle gemaakte kosten om een opdracht uit te kunnen voeren Losse, tijdelijke krachten = Uitzendkrachten en ‘losse’ oproepkrachten (nul-uren contactanten) Kwartaalbasis = Kwartaal vergeleken met voorgaand kwartaal Jaarbasis = Kwartaal vergeleken met hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar
van Duitse transportbedrijven in het Nederlands-Duitse wegvervoer, steeg op basis van de vervoerprestatie (tonkm) van 2001 tot en met 2009 van 23 naar 31%. Dit wederom ten koste van Nederlandse transportbedrijven, die hun marktaandeel in deze vervoersrelatie zagen verkleinen van 74 naar 59%. e
3 kwartaal biedt geen soelaas Het 3e kwartaal zal volgens de meeste transportondernemers, voor de huidige economische problemen bij een groot aantal bedrijven binnen de transportsector weinig soelaas bieden. Het aantal ondernemers dat zijn vertrouwen uitspreekt, is met 16% sterk in de minderheid. Als we kijken wat ondernemers verwachten van het 3e kwartaal, dan zien we dat 13% op jaarbasis rekent op een hogere bedrijvigheid, 49% op een gelijke, en 38% op een lagere bedrijvigheid. Ongeveer dezelfde verhoudingen zien we bij de verwachtingen ten aanzien van omzet en winst. De verwachting rond de vrachtprijs is nog negatiever. Slechts 3% verwacht dat de gemiddelde vrachtprijs stijgt, voor 80% blijft deze gelijk en 7% rekent op een daling. Geen lastenverzwaring Wat de nabije toekomst van Nederland betreft, het Centraal Planbureau (CPB) raamt de groei van onze economie, na een krimp voor 2012 van 0,75%, gemiddeld voor de komende vijf jaar op 1,5%. Geen vetpot dus. En als de eurocrisis verder escaleert, dan zal zelfs een gemiddelde groei van 1,5% niet gehaald worden. Nederland zit met 405 miljard euro (!) met een behoorlijk opgelopen staatsschuld in zijn maag. Om de euro te redden, zal de staatsschuld hoogstwaarschijnlijk verder oplopen. ‘De overheidsfinanciën blijven voorlopig in zorgwekkende staat’, aldus het CPB. Na 12 september zal elke nieuwe regering, links of rechts, hoe dan ook de lasten moeten verzwaren van consumenten en van het bedrijfsleven om zodoende de opgelopen staatsschuld weg te werken. Wat onze sector betreft zal elke lastenverzwaring in de situatie waarin we nu zitten de ‘doodsteek’ betekenen voor een groot aantal transportbedrijven en logistieke dienstverleners. Om de transportsector uit het dal te helpen, ziet TLN een belangrijke taak weggelegd voor het nieuwe kabinet. ‘Geen lastenverzwaring, maar juist maatregelen nemen die het consumentenvertrouwen in de economie helpt herstellen.’ Ontwikkeling bedrijvigheid (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar 100% stijging
daling
80% 60%
68%
68%
68% 62%
60% 54%
40%
56% 50%
49% 47% 38% 32%
20% 0%
59%
47%
28% 18%
-7% -8% -6% -10%
36%
28%
24% 26% 18%
15%
14% 8% 7% 8%
-4% -9% -11%
-20%
-15%-13% -18%-19%-20%
-29%-31%
-40%
-27% -31%
-32%
-33%-35%
-43%
-46% -54%
-55%
-60%
-64% -76%-74%
-80% 3e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
-100% II III IV 2006
I
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV 2009
I
II III IV 2010
I
II III IV 2011
I
II III 2012
Meer bedrijvigheid e Vergeleken me het voorgaande kwartaal viel de bedrijvigheid in het afgelopen 2 kwartaal een stuk hoger uit. Geen verassing, ondernemers hadden dit voorspeld. Maar als we naar hetzelfde kwartaal van vorig jaar kijken, dan is er sprake van een teleurstelling. Het aantal ondernemers dat, vergeleken met vorig jaar een hogere bedrijvigheid meldt, vormt met een aandeel van 26% een kleinere groep dan het aantal ondernemers dat een lagere bedrijvigheid meldt, met een aandeel van 33%. e De grootste groep (41%) meldt een gelijke bedrijvigheid ten opzichte van het 2 kwartaal van vorig jaar. De stemmingsindicator stijgt vergeleken met het 1e kwartaal 2012 van 4,4 naar 5,1. Vergeleken met de indicator in hetzelfde kwartaal van vorig jaar (8,0) is er sprake van een scherpe daling.
-3-
CONJUNCTUURBERICHT
Stemmingsindicator bedrijvigheid 2011 2012 2012* 2012 2012*
II I II II III
zzp 6,6 4,0 4,2 4,8 4,1
klein 7,2 4,4 4,6 5,1 4,7
middel 8,1 4,2 4,9 5,1 4,5
groot 9,6 4,0 4,9 5,0 4,3
bin. 7,4 4,3 4,7 5,0 4,5
int. 9,1 4,4 4,8 5,4 4,9
log. 8,9 3,6 4,0 5,3 4,4
totaal 8,0 4,4 4,8 5,1 4,6
*voorspelling ondernemers kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Stemmingsindicator internationale bedrijvigheid per land
Duitsland België Frankrijk Italië Verenigd Koninkrijk Zweden Spanje Denemarken Oostenrijk Polen Totaal
2010 I 6,6 5,7 6,3 6,1 6,1 5,8 4,7 6,0 6,5 5,5 5,9
II 7,8 7,1 7,1 7,8 7,1 7,0 6,3 6,5 5,5 7,4 7,1
III 7,0 6,3 6,0 5,0 4,7 7,7 5,3 5,7 5,5 5,5 6,2
IV 7,2 6,7 6,7 5,7 5,7 6,3 4,7 5,8 5,7 7,3 6,4
2011 I 7,1 6,5 6,5 7,1 5,5 4,9 5,3 6,0 6,0 5,5 6,5
II 8,1 7,1 7,1 5,5 6,9 6,0 6,3 6,6 5,8 6,3 6,8
III 5,3 5,3 5,0 5,5 5,5 5,0 5,2 4,5 4,2 3,5 5,1
IV 5,2 5,0 5,0 5,0 5,0 4,9 3,6 4,5 5,0 5,8 4,9
2012 I 5,5 5,1 5,4 4,4 5,7 6,2 4,5 4,3 5,1 5,8 5,1
II 6,3 5,8 5,2 5,0 6,2 6,7 3,6 5,5 6,6 4,4 5,6
kwartaal t.o.v. voorgaande kwartaal
Ook internationale bedrijvigheid hoger Ook in het internationale vervoer zien we, vergeleken met het voorgaande kwartaal, in het 2e kwartaal meer bedrijvigheid. Maar in tegenstelling tot de drie voorgaande kwartalen, wordt de totale bedrijvigheid binnen de transportsector dit maal niet aangevoerd door het internationale, maar door het binnenlandse vervoer. Op kwartaalbasis zien we in het internationale vervoer de grootste stijging van bedrijvigheid in het vervoer op Oostenrijk en Denemarken. De grootste daling van bedrijvigheid zien we in het vervoer op Polen en Spanje. Maar ook in het vervoer op Frankrijk zien we een lichte afname. Omdat het Nederlandse internationale goederenvervoer over de weg voor de helft wordt bepaald door het vervoer op Duitsland, is het maar goed dat er in het 2e kwartaal 2012 ook in het vervoer op Duitsland een hogere bedrijvigheid werd gemeten. Vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2011 zien we, met uitzondering in het vervoer op Oostenrijk en Zweden, een lagere bedrijvigheid in het vervoer op de belangrijkste landen. Stemmingsindicator omzet zzp klein 2011 II 6,2 6,9 2012 I 4,6 4,8 2012 II 5,2 5,2
middel 8,1 4,5 5,1
groot 9,6 4,1 5,0
bin. 7,3 4,5 4,9
int. 9,0 4,9 5,1
log. 8,3 3,6 4,7
totaal 7,9 4,7 5,1
kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Gemiddelde omzetstijging of -daling t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 2010
I II III IV 2011 I II III IV 2012 I II
zzp 0,3% 1,3% 0,2% 3,1% 3,2% 0,7% -2,6% -0,2% -10,3% -3,3%
klein -1,4% 1,4% -0,3% 3,4% 4,0% 1,3% -0,8% -0,4% -6,5% -2,9%
middel -0,9,% 3,5% 3,9% 4,4% 8,0% 5,7% 1,3% 2,0% -3,9% -0,9%
groot -0,3% 8,6% 7,6% 9,1% 7,1% 7,2% 6,1% 4,8% -2,2% -0,3%
bin. -3,0% 0,5% -0,4% 2,0% 5,2% 2,9% -0,5% 1,0% -6,4% -3,1%
int. 1,9% 6,1% 5,6% 5,4% 5,2% 7,4% 2,7% 0,0% -2,2% 0,0%
log. -4,9% 2,6% 2,2% 2,5% 4,7% 5,2% -3,6% 0,5% -7,7% -1,8%
Omzetpercentage is indicatief en betreft een rekenkundig gemiddelde, gebaseerd op opgaven van respondenten
-4-
CONJUNCTUURBERICHT
totaal -1,0% 3,0% 2,6% 4,3% 5,9% 4,3% 1,2% 0,4% -3,7% -1,8%
Omzet nog steeds in de min Hoewel het omzetniveau met een stemmingsindicator van 4,7 in het 1e, naar 5,1 in het 2e kwartaal stijgt, blijft de ontwikkeling van de gemiddelde omzet, net als in het voorgaande kwartaal met een daling van 1,8% negatief. De gemiddelde omzet is, vergeleken met het 1e kwartaal (-3,7%), wel een stuk minder gedaald. Met name kleinere bedrijven hebben het qua omzetontwikkeling een stuk moeilijker dan grotere bedrijven. Bij zzp-ers zien we een omzetdaling met gemiddeld -3,3% de grootste daling, gevolgd door bedrijven met 1 tot 5 vrachtauto’s met een daling van 2,9%. Ontwikkeling omzet (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 100% stijging
daling
80% 60%
68% 58%
61%
63% 57%
55% 54%
55%
40%
41%
37%
36%
20% 0%
59%
48% 47% 47%
46% 45%
23%
34%
27% 28%
18%
14%
11% 11% 10% -7% -7% -8% -9% -10% -10%-11%
-14% -16% -20% -23%-23% -24% -27%
-21% -25% -31%
-20%
-31% -35% -41%
-37%
-40%
-46% -54%
-60%
-66% -71%-71%
-80% -100%
3e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV
I
2006
II III IV
I
II III IV
2007
I
2008
II III IV
I
II III IV
2009
I
2010
II III IV
I
2011
II III 2012
Stemmingsindicator winst 2011 2012 2012
zzp 5,7 3,3 4,6
II I II
klein 6,2 3,4 4,8
middel 7,2 3,9 4,3
groot 9,2 3,7 3,8
bin. 6,8 3,6 4,3
int. 8,1 4,3 5,2
log. 8,3 2,6 3,9
kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Ontwikkeling winst (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 100% stijging
daling
80% 60% 54% 53%
40%
46%
42%
50%
51%
45% 46% 36%
33%
-20%
23% 22%
20% 10%
7%
33%
28%
10%
12%
-20% -27%-29%-25% -33% -33% -35%
-39% -43% -47%
-28% -41%
-41%
-51%
-54%
-60%
22%
19%
15%
-11% -12% -15% -16% -16%-16% -17% -23%
-40%
38% 38%
29%
20% 0%
41%
-65% -67% -70%
-80% -100%
3e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV 2006
I
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV 2009
-5-
CONJUNCTUURBERICHT
I
II III IV 2010
I
II III IV 2011
I
II III 2012
totaal 7,2 3,8 4,4
Mager resultaat, maar wel gestegen Net als bij bedrijvigheid en omzet zien we ook het winstniveau op kwartaalbasis stijgen. De stemmingsindicator voor het winstniveau stijgt van 3,8 in het 1e kwartaal naar 4,4. Hoewel deze indicator duidelijk het niveauverschil tussen beide kwartalen laat zien, is het toch de vraag hoe de verhoue ding ligt tussen positieve en negatieve antwoorden. In het 1 kwartaal maakte 19% melding van een hogere winst tegen 51% dat een lagere winst meldde. En nu, in het afgelopen kwartaal meldt 22% een hogere, en 41% een lagere winst ten opzichte van hetzelfde kwartaal, een jaar geleden. Een duidelijke stijging van het winstniveau, maar het resultaat blijft ver beneden een acceptabel niveau. Aan het einde van het 2e kwartaal verwacht de helft van alle ondernemers het kwartaal financieel positief af te sluiten, iets meer dan een kwart denkt quitte te spelen en 14% verwacht een negatief resultaat. Bijna 11% heeft nog geen goed overzicht over het financiële resultaat over het 2e kwartaal of wil hier geen uitspraak over doen. e Financiële afsluiting 2 kwartaal 2012 (op basis van raming ondernemer)
Quitte 26,3%
Verlies 13,6%
Winst 49,6%
Weet of zegt het niet 10,5%
Ontwikkeling vrachtprijs (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 100% stijging 80% 60%
80% 72%
77% 78% 77%
81%
85%
66% 68% 60%
57%
40%
54% 46% 40%
44%
33%
30%
20%
17%
0%
daling
81%
-1% -1% -3% -4% -2% -3% -3% -1% -3% -3%
22%
32%
27%
15% 15% 16%
-9%
3% -10% -13% -19%
-20%
-6% -5% -6%
-9% -10% -16% -7%
-30%
-33%
-37% -40% -45%
-40% -60% -80% -100%
3e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV 2006
I
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV 2009
-6-
CONJUNCTUURBERICHT
I
II III IV 2010
I
II III IV 2011
I
II III 2012
Stemmingsindicator vrachtprijs 2011 2012 2012
II I II
zzp 7,7 7,4 6,0
klein 7,8 7,2 6,0
middel 8,1 7,4 6,6
groot 9,5 7,7 7,2
bin. 8,0 7,3 6,2
int. 8,8 6,9 6,6
log. 8,3 6,9 5,2
totaal 8,2 7,4 6,4
kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Het blijft kwakkelen Wat de vrachtprijs betreft, blijft het kwakkelen. Binnen een aantal deelmarkten is de vraag nog steeds vele malen kleiner dan het aanbod, wat een toename van concurrentie tot gevolg heeft. Een ondernemer merkt op dat transportbedrijven die eerst hoofdzakelijk internationaal reden, zich nu op de binnenlandse markt begeven, waardoor prijzen nog sterker onder druk komen te staan. Ook de vele opmerkingen van ondernemers over ‘concurrentie van buitenlandse bedrijven’ en van ‘bedrijven die werken met buitenlandse chauffeurs’ komen ook ditmaal veelvuldig aan de orde. Het vrachtprijsniveau daalt in het 2e kwartaal, zowel in relatie tot het voorgaande, als tot hetzelfde kwartaal in 2011. De stemmingsindicator voor het vrachtprijsniveau daalt van 8,2 in het 2e kwartaal 2012 en van 7,4 in het voorgaande kwartaal naar 6,4. e e e 2 kwartaal 2012 t.o.v. 2 kwartaal 2011 en gemiddelde indicatoren (2 kwartalen)
Vertrouwen (aan einde kwartaal)
Totale bedrijvigheid 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
Vrachtprijs
Internationale bedrijvigheid
Winst
2011, kw. II 2012, kw. II Gemiddelden, kw. II
Binnenlandse bedrijvigheid
Omzet
Beoordeling ondernemers afgesloten kwartaal 2010 2011 III IV I Zeer goed kwartaal 1,9% 2,9% 3,4% Goed kwartaal 24,6% 33,7% 33,8% Normaal kwartaal 50,3% 42,9% 46,1% Slecht kwartaal 22,2% 19,3% 14,8% Zeer slecht kwartaal 1,0% 1,2% 1,9% 5,7 6,5 6,7 Indicator:
II 5,5% 39,9% 38,4% 14,9% 1,3% 7,3
III 3,6% 21,6% 46,7% 26,2% 1,8% 5,5
IV 2,8% 26,8% 43,7% 24,9% 1,9% 5,7
2012 I 2,3% 20,2% 33,8% 36,4% 7,4% 4,0
II 2,4% 23,4% 43,3% 29,0% 2,0% 5,2
Meer negatief dan positief e e Hoewel het 2 kwartaal een beter resultaat laat zien dan het 1 , is er in geen enkel opzicht sprake e van een ‘goed’ kwartaal. Zeker niet als we terugblikken naar het 2 kwartaal 2011. Alle belangrijke e stemmingsindicatoren vallen in het afgelopen 2 kwartaal lager uit. Van alle ondernemers is 26% e positief over het 2 kwartaal, waarvan 2,4% spreekt van een ‘zeer goed’ kwartaal. Daarentegen is 31% negatief, waarvan 2% spreekt over een ‘zeer slecht’ kwartaal. Wat het 2e kwartaal 2012 betreft, helt deze meer naar negatief dan naar positief. De stemmingsindicator daalt ten opzichte van het 2e kwartaal van vorig jaar van 7,3 naar 5,2. Ten opzichte van het voorgaande kwartaal (4,0) zien we een stijging. -7-
CONJUNCTUURBERICHT
Stemmingsindicator kwartaaloordeel (hoofdactiviteit vervoer of anderszins), 2e kwartaal 2012 Bouwmaterialen
3,5
Kiepauto's
3,5
Stukgoederen (intern.)
4,3
Agrarisch
4,3
Afvalstoffen
4,4
Koeriers
4,9
Melk
4,9
Exceptioneel
5,2
Containers
5,3
Opslag/warehousing
5,5
Distr./groupage (nat.)
5,5
Sierteelt
5,8
Geconditioneerd
5,9
Distr./groupage (intern.)
5,9
Stukgoederen (nat.)
6,0
Verhuizen
6,5
Gevaarlijke stoffen
6,7
Intermodaal
7,3
Tank Silo
7,6
Levende dieren
7,7
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Bouwgerelateerde bedrijven meest negatief De meningen zijn sterk verdeeld als het om het 2e kwartaal 2012 betreft. Volgens ondernemers bij bedrijven in het vervoer van levende dieren, met een stemmingsindicator van 7,7, maar ook volgens ondernemers in het tank/silo vervoer (7,6) en in het intermodale vervoer (7,3) was het 2e kwartaal bedrijfseconomisch gezien zeker geen slecht kwartaal. Ondernemers bij bouwgerelateerde bedrijven, zoals bedrijven in het bouwmaterialenvervoer en bij bedrijven in het kiepervervoer zijn e beide met een stemmingsindicator van 3,5 zeer negatief over het 2 kwartaal. In tegenstelling tot recente voorgaande kwartalen, zijn ook ondernemers bij bedrijven in het internationale stukgoederenvervoer met een indicator van 4,3 negatief over het laatste kwartaal. Ontwikkeling vacaturegraad 7%
6%
5,6%
5,0% 4,8% 4,6%
4,9%
5%
4,4% 4,1% 3,9%3,9%
4% 3,3%
3%
2,7%
2,5%
2,4%
2,0% 1,8%
2% 1,5%
1,4%
1,4%
1,6% 1,1% 1,0%1,0%
1,1%
1%
0,7%0,7% 0,5%
0% I
II III IV 2006
I
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV 2009
I
II III IV 2010
I
II III IV
I
2011
2012
II
(kwartaal/jaar)
Vacaturegraad laag Gezien de huidige economische omstandigheden waarin de sector zich nu bevindt, is het logisch e dat er weinig vacatures zijn. De vacaturegraad aan het einde van het 2 kwartaal 2012 kwam, net als aan het einde van het 1e kwartaal uit op 1%. -8-
CONJUNCTUURBERICHT
Ontwikkeling orderportefeuille
Ruim voldoende opdrachten (zeer veel, meer dan genoeg)
Voldoende opdrachten (veel, genoeg)
Onvoldoende opdrachten (weinig, niet genoeg)
Ruim onvoldoende opdrachten (veel te weinig, bij lange na niet genoeg)
Indicator:
2010 III
IV
6,8%
7,5%
2011 I
II
III
IV
2012 I
9,6% 11,1%
8,9%
4,4%
6,4%
II 5,9%
69,2% 66,8% 70,3% 72,1% 64,2% 61,3% 65,8% 64,9% 21,9% 23,8% 18,8% 16,0% 25,3% 32,1% 25,7% 26,8% 2,1% 8,6
2,0% 8,5
1,4% 9,2
0,9% 9,7
1,6% 8,4
2,2% 7,4
2,1% 8,2
2,5% 8,0
Niet voldoende Het aantal uit te voeren opdrachten voor het komende kwartaal noemt bijna 71% van alle transportondernemers (ruim) voldoende. De overige 29% spreekt van (ruim) onvoldoende. Per deelmarkt of soort vervoer/activiteit verschilt de voorraad orders sterk. Zo is de ordervoorraad bij bedrijven in het vervoer van gevaarlijke stoffen, bij bedrijven gespecialiseerd in intermodaal vervoer en bij bedrijven in het vervoer van melk (RMO) met 100% ruim voldoende. Maar ook bij bedrijven in het vervoer van afvalstoffen (87%) en in het vervoer van levende dieren (80%) is de ordervoorraad voldoende te noemen. Dit in tegenstelling tot het aantal orders bij bedrijven in het bouwmaterialenvervoer (43%), koeriersdiensten (50%) en in het kiepautovervoer (51%). Ontwikkeling ondernemers tevredenheid (indicator) m.b.t. diverse bedrijfsaspecten 2010 2011 2012 III IV I II III IV I Bedrijvigheid 7,1 8,0 8,2 8,9 7,5 7,2 6,7 Omzet 6,2 7,1 7,5 8,0 6,7 6,8 5,5 Winst 3,4 4,4 4,1 5,3 4,3 4,8 3,3 Vrachtprijzen 1,9 2,5 2,6 3,5 3,5 2,9 2,5 Prijzen overig 4,0 4,8 4,5 5,1 5,3 4,5 4,0 Orderportefeuille 6,8 7,1 7,5 7,9 6,7 6,0 6,4 Bezetting 7,8 8,1 8,5 8,9 8,0 8,0 7,8 Liquiditeit 6,3 7,5 6,7 7,2 7,4 7,6 6,8 Concurrentiepositie 7,3 7,8 7,4 8,1 7,4 7,2 7,0 Tevredenheid algemeen 5,6 6,4 6,4 7,0 6,3 6,1 5,6
II 6,8 6,1 4,1 2,8 4,8 5,9 7,6 6,8 7,1 5,8
Stemmingsindicator algemene ondernemerstevredenheid per soort vervoer (hoofdactiviteit e vervoer of anderszins), 2 kwartaal 2012 Kiepauto's
3,9
Stukgoederen (intern.)
4,4
Bouwmaterialen
4,5
Koeriers
5,2
Exceptioneel
5,5
Containers
5,5
Verhuizers
5,6
Opslag/warehousing
5,6
Afvalstoffen
5,7
Agrarisch
5,8
Distr./groupage (nat.)
5,8
Sierteelt
5,9
Geconditioneerd
6,5
Distr./groupage (intern.)
6,9
Stukgoederen (nat.)
7,3
Tank Silo
7,6
Levende dieren
7,7
Gevaarlijke stoffen
7,8
Intermodaal
7,8
Melk
8,1
0
1
2
3
4
-9-
CONJUNCTUURBERICHT
5
6
7
8
9
10
Tevredenheid iets toegenomen Het aantal ondernemers dat tevreden is, neemt in het 2e kwartaal iets toe vergeleken met het voorgaande kwartaal. Van alle ondernemers is gemiddeld 38% tevreden tot zeer tevreden en 31% is ontevreden tot zeer ontevreden. Ten aanzien van de winst en de prijzen zijn ondernemers het minst tevreden. Met betrekking tot de winst is 27% (zeer) tevreden en 45% is (zeer) ontevreden. Wat de vrachtprijzen betreft is 16% tevreden en 53% (zeer) ontevreden. De stemmingsindicator algemene tevredenheid stijgt van 5,6 in het 1e, naar 5,8 in het 2e kwartaal. Ondernemers bij bouwgerelateerde transportbedrijven zijn het minst tevreden. Ook ondernemers bij bedrijven met als hoofdactiviteit internationaal stukgoederenvervoer zijn ontevreden. Hoewel verhuisbedrijven ten opzichte van recente voorgaande kwartalen een redelijk 2e kwartaal achter de rug hebben, behoren ook verhuisondernemers tot de minst tevreden ondernemers. Ondernemers bij bedrijven in het vervoer van melk, gevaarlijke stoffen en in het intermodaal vervoer zijn momenteel de meest tevreden ondernemers. Ontwikkeling vertrouwen transportondernemers (positief minus negatief) 50%
46% 39%
40%
35% 30%
30%
27% 19%
20% 12%
10%
9%
6%
17%
12%
0%
-11%
-2% -3%
-3%
-5% -4%
-7% -6% -7%
-10%
-8%
-14%
-20% -30% -40% -50% I
II
III IV
2007
I
II
III IV
I
II
2008
III IV
I
II
2009
III IV
I
2010
II
III IV
2011
I
II
2012
Stemmingsindicator ondernemersvertrouwen per soort vervoer (hoofdactiviteit vervoer of e anderszins), 2 kwartaal 2012 Opslag/warehousing
2,2
Bouwmaterialen
4,0
Stukgoederen (intern.)
4,1
Containers
4,2
Kiepauto's
4,3
Exceptioneel
4,9
Geconditioneerd
5,0
Stukgoederen (nat.)
5,0
Sierteelt
5,2
Distr./groupage (nat.)
5,3
Afvalstoffen
5,3
Koeriers
5,5
Verhuizen
5,6
Agrarisch
6,5
Distr./groupage (intern.)
6,6
Melk
6,7
Gevaarlijke stoffen
6,7
Intermodaal
7,3
Tank Silo
7,6
Levende dieren
8,8
0
1
2
3
4
- 10 -
CONJUNCTUURBERICHT
5
6
7
8
9
10
Colofon Het Conjunctuurbericht Beroepsgoederenvervoer over de weg & Logistiek dienstverleners is een uitgave van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in dit Conjunctuurbericht zijn voor een groot deel gebaseerd op een kwalitatieve analyse van resultaten uit een enquête die elk kwartaal wordt afgenomen onder leden van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in deze uitgave hebben betrekking op de periode april t/m juni 2012. Hoewel bij het samenstellen van dit Conjunctuurbericht de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden door Transport en Logistiek Nederland niet aanvaard, noch aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in dit bericht. Uitgave Transport en Logistiek Nederland Afdeling Collectieve Belangen, Research Boris Pasternaklaan 22 Postbus 3008 2700 KS Zoetermeer Telefoon 079 3636111 fax 079 3636200 Onderzoek Afdeling Research, Eric Doppert Samenstelling en redactie Afdeling Research, Eric Doppert Nadere inlichtingen Afdeling Voorlichting, Floris Liebrand 079-3636115 of 06-51806340 © Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan.
Vertrouwen blijft onder vriespunt Transportondernemers hebben door de bank genomen nog steeds geen vertrouwen in de toekomst. Het niveau staat sinds het 2e kwartaal 2011 onder het vriespunt en blijft dat ook aan het e einde van het 2 kwartaal. De groep negatieve ondernemers (geen vertrouwen) vormt wederom een meerderheid ten opzichte van de groep positieve ondernemers. Van alle transportondernemers zegt 16% veel vertrouwen te hebben in de nabije toekomst tegen 19% dat geen vertrouwen in de toekomst heeft. De grootste groep (65%) is wat vertrouwen betreft, neutraal. Ondernemers bij bedrijven waar de hoofdactiviteit opslag/warehousing is, hebben het minste vertrouwen in de toekomst, gevolgd door ondernemers bij bedrijven in het bouwmaterialenvervoer en internationaal stukgoederenvervoer. Ondernemers met het grootste vertrouwen zitten bij bedrijven in het vervoer van levende dieren, in het tank silo vervoer en in het intermodale vervoer. Waarneming verbetering/verslechtering binnen transport en logistiek 2010 2011 III IV I II III IV Sterke verbetering 2,1% 1,5% 1,5% 4,0% 0,0% 0,2% Verbetering 40,6% 40,5% 43,9% 47,7% 12,1% 4,7% Geen verbetering of verslechtering 38,9% 39,4% 34,5% 35,5% 44,0% 37,9% Verslechtering 17,2% 17,2% 18,6% 12,0% 41,5% 53,1% Sterke verslechtering 1,2% 1,4% 1,5% 0,9% 2,5% 4,1% 6,9 6,8 6,9 7,8 3,6 2,4 Indicator:
40,2% 48,9% 3,6% 2,8
II 0,2% 11,1% 48,0% 38,6% 2,2% 3,8
Faillissementen en bedrijfsbeëindigingen Het aantal faillissementen in de sector in de periode januari t/m juni 2012, ligt op 90. Dit is een stijging van circa 6% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit blijkt uit cijfers van kredietbeoordelaar Graydon. Opvallend is de daling van het aantal bedrijfsbeëindigingen. In het eerste halfjaar 2011 stopten 211 bedrijven en dit jaar zijn dat er 202. een daling van 4,3%. Nog geen lichtpuntje aan de horizon De meeste ondernemers zien nog geen lichtpuntje aan de horizon verschijnen. Een meerderheid (89%) ziet geen verbetering in de economische situatie binnen de transportsector. Het aantal one e dernemers dat een verbetering waarneemt, stijgt van 7% in het 1 kwartaal naar 11% in het 2 kwartaal. Het aantal dat geen verandering waarneemt, stijgt van 40 naar 48% en het aantal dat een verslechtering waarneemt, daalt van 53 naar 41%. Negatieve ondernemers vormen ten opzichte van positieve ondernemers ook dit kwartaal weer een meerderheid.
- 11 -
CONJUNCTUURBERICHT
2012 I 0,0% 7,4%
