3e kwartaal 2012
Beroepsgoederenvervoer over de weg & Logistiek dienstverleners e
19 jaargang, nr 70
Zoetermeer, 1 november 2012
INHOUDSOPGAVE Situatie verslechterd Niet goed ingeschat Binnenlandse bedrijvigheid oorzaak Bouw gerelateerd transport drukt stemming Consument in mineur 3e kwartaal, slecht kwartaal Verwachting negatief Bedrijvigheid daalt Minder omzet Een vijfde sluit af met verlies Stijging vrachtprijsniveau marginaal
Eerdere voorspellingen voor het derde kwartaal blijken achteraf te positief. Het aantal ondernemers dat een lagere bedrijvigheid voorspelde blijkt in de praktijk fors hoger uit te komen. Niet alleen de bedrijvigheid daalt in het derde kwartaal, maar ook omzet en winst moeten het afleggen tegen de resultaten van hetzelfde kwartaal van vorig jaar. Het aantal orders neemt af, het aantal financieel ‘zwakke’ bedrijven neemt toe. De situatie in de transportsector wordt nijpend. Meer dan de helft van alle ondernemers vindt de situatie waarin de sector verkeert verslechteren. De situatie binnen de transportsector wordt sterk beïnvloed door negatieve resultaten van bouwgerelateerde transportbedrijven. Exclusief de resultaten van deze bedrijven is het resultaat van de TLN conjunctuurenquête een stuk minder negatief. Situatie verslechterd e De financiële positie van bedrijven is in het 3 kwartaal verder verzwakt. Met een aandeel van 17% is het sinds begin 2009 niet eerder voorgekomen dat zo veel ondernemers melden dat de financiële positie van het bedrijf ‘zwak’ is. In het voorgaande kwartaal meldde 12% een ‘zwakke’ financiële positie van het bedrijf. Ook het aantal ondernemers dat melding maakt van te weinig opdrachten voor de komende periode is met 41% in drieënhalfjaar niet zo groot geweest. Volgens een aantal ondernemers worden opdrachten steeds later verstrekt. Terwijl in het voorgaande kwartaal 41% van alle ondernemers melding maakte van een verslechtering van de economische situatie binnen de transportsector, zegt nu 55% een verslechtering waar te nemen. Het aantal ondernemers dat een verbetering waarneemt, daalt van 11% in het 2e, naar e 7% in het 3 kwartaal. Dat het ondernemersvertrouwen naar het laagste punt in 3,5 jaar daalt zal niemand verbazen. Ontwikkeling stemmingsindicator bedrijvigheid, voorspelling en praktijk 9,0 8,0
7,8 7,0
7,0
Financiële positie verslechterd
6,0
Geen goed woord
5,0
7,2 6,8
7,0
7,0
7,0
7,8
8,0 7,4
7,2
6,0
5,8
5,2
Weinig vacatures
5,3
5,1 4,8
4,7
4,6
4,4
4,3
4,1
4,0 3,4
Angstwekkende overeenkomst Ontevreden Weinig vertrouwen Geen lichtpuntje Het nieuwe kabinet
3,0
3,0 2,0
2,5 1,7
1,0 0,0 III
IV
I
2009 v
II
III
IV
I
2010 p
v
p
v
II
IV
I
p
v
p
v
p
v
p
v
II
III
2012 p
Toename faillissementen -1CONJUNCTUURBERICHT
III
2011 v
p
v
p
v
p
v
p
v
p
v
p
Niet goed ingeschat Ondernemers die aan de TLN conjunctuurenquête deelnemen zitten er zelden naast, maar ditmaal voorspelden ze voor het 3e kwartaal een hogere bedrijvigheid dan de praktijk uiteindelijk liet zien. Als we terugblikken dan klopt vanaf 2009 bijna 80% van hun voorspelling als het om een hogere of lagere bedrijvigheid gaat. Ditmaal voorspelde 18% een hogere en 35% een lagere bedrijvigheid voor het 3e kwartaal. Maar in de praktijk ervoer 19% een hogere en 41% een lagere bedrijvigheid. Een kleine groep heeft waarschijnlijk te maken met een meevaller, maar voor een grote groep viel de bedrijvigheid tegen. NEA transportonderzoek voorspelt voor dit jaar een lichte toename van de transportvolume in het wegvervoer van 0,4%. Deze kleine winst zou in het 4e kwartaal gerealiseerd moeten worden want vooralsnog laten de eerste 3 kwartalen van dit jaar op basis van niveau een krimp zien. Binnenlandse bedrijvigheid oorzaak De afname van bedrijvigheid in het binnenlandse vervoer is voornamelijk oorzaak van de afname in de totale bedrijvigheid. Maar liefst 88% van alle bedrijven ervoer een lagere binnenlandse bedrije vigheid vergeleken met het 3 kwartaal van vorig jaar. Een minderheid (15%) ervoer een hogere bedrijvigheid. In het internationale vervoer maakt 23% melding van een hogere en 37% van een lagere bedrijvigheid. De grootste afname van bedrijvigheid zien we in het vervoer op het Verenigd e Koninkrijk, Oostenrijk en Polen. Tegenover de 23% van alle bedrijven die in het 3 kwartaal zaten met een overschot aan arbeidscapaciteit stond 8% die een tekort meldde. Naast mankracht zat 33% met een overschot aan materieel en 4% met een tekort. Bouw gerelateerd transport drukt stemming De stemming in de transportsector wordt in negatieve zin sterk beïnvloed door transportbedrijven die hoofdzakelijk voor de bouwsector vervoeren. Als we de uitkomsten bekijken, exclusief die van bouwgerelateerde bedrijven, dan levert dat een positiever beeld op. Wat het 3e kwartaal 2012 betreft, vallen bedrijvigheid, omzet en winst qua niveau hoger uit zonder bouwgerelateerde transportbedrijven. In plaats van een gemiddelde omzetdaling van 3,0% daalt de omzet met 1,9%. En terwijl gemiddeld 59% van alle bedrijven over voldoende opdrachten beschikt en 41% over onvoldoende, komen deze gemiddelden exclusief bouwgerelateerde bedrijven uit op 66% dat over voldoende, en 34% dat over onvoldoende opdrachten beschikt. De stemmingsindicator voor het ondernemersvertrouwen komt in plaats van 4,9 uit op 5,3. Als we de uitkomsten per deelmarkt (segment) bekijken, dan zien we dat het internationale distributie/groupage vervoer de best gevulde orderportefeuille heeft voor het aankomende kwartaal. Maar liefst 88% van deze ondernemers spreekt over ‘voldoende tot ruim voldoende’ opdrachten. Ditzelfde geldt voor ondernemers in het vervoer van levende dieren (88%) en in het vervoer van gevaarlijke stoffen (86%). Maar als we enkele bouwgerelateerde deelmarkten onder de loep nemen, dan levert dat een tegenovergesteld beeld op. De groep ondernemers in het bouwmaterialenvervoer dat spreekt over ‘voldoende’ opdrachten heeft een aandeel van 17%. De rest (83%) spreekt over ‘weinig tot veel te weinig’ opdrachten. In het kiepautovervoer spreekt slechts 35% over ‘voldoende tot ruim voldoende’ opdrachten, de rest (65%) meldt ‘onvoldoende tot ruim onvoldoende’ opdrachten. Consument in mineur e Het gaat nog steeds niet goed met de Nederlandse economie. Vanaf het 4 kwartaal 2011 tot nu toe krimpt onze economie. En de bedrijvigheid bij transportbedrijven deint mee met de economische groeifluctuaties. De grootste negatieve invloed op onze economie is het vertrouwen van consumenten. En die zien het al een tijdje niet zitten. Niet eerder sinds de eerste meting van het consumentenvertrouwen door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in 1986 was de Nederlandse consument zo pessimistisch. De gemiddelde indicator voor het consumentenvertrouwen 2012 (t/m oktober) staat met -36,3 op het laagste punt in 27 jaar. Ook de indicator die de koopbereidheid van consumenten aangeeft is momenteel met -24 op een historisch dieptepunt beland. De grootste zorgen zijn de toenemende werkloosheid en de inflatie. Maar ook de verslechterende situatie op de huizenmarkt, de groeiende baanonzekerheid, afnemende koopkracht naast toenemende financiële lasten zorgen voor een negatieve stemming. Het directe gevolg van het lage consumentenvertrouwen is een afnemende consumptie, dalende winkelverkopen, een krimpende industriële productie, een vertraagde doorloopsnelheid in voorraden en dus afname van transportopdrachten. e
3 kwartaal, slecht kwartaal Veel bedrijven binnen de transportsector hebben het in het 3e kwartaal relatief rustig onder invloed van de vakantiemaanden juli en augustus. Maar omdat in het TLN conjunctuuronderzoek vergeleken wordt met eenzelfde periode van het voorgaande jaar, heeft de vakantieperiode geen invloed op de uitkomsten. Vergeleken met het 3e kwartaal 2011 vindt 1% van alle ondernemers het afgeloe pen 3 kwartaal een ‘zeer goed’ kwartaal, 18% vindt het een ‘goed’ kwartaal, 41% bestempelt het als een ‘normaal’ kwartaal, 35% spreekt over een ‘slecht’ kwartaal en 4% heeft het over een ‘zeer -2-
CONJUNCTUURBERICHT
Begripsomschrijving: Categorie bedrijven:
Klein (<5 vrachtauto’s) Middelgroot (5-50 vrachtauto’s) Groot (>50 vrachtauto’s) Binnenlands (>75% omzet uit binnenlandse activiteiten) Internationaal (> 75% omzet uit internationale activiteiten) Logistiek (> 40% omzet uit logistieke diensten, naast transport) ZZP-er (Zelfstandige (ondernemer) Zonder Personeel) De Stemmingsindicator zoals in dit bericht bedoeld, stelt TLN samen uit het percentage positieve en negatieve respondenten ten opzichte van het totaal aantal respondenten, waarbij de uitkomst wordt gewogen. Het minimum is 0, maximum is 11 Bedrijvigheid = Mate waarin personeel en materieel actief worden ingezet (hoog/laag) voor het uitvoeren van het aantal toegenomen/afgenomen opdrachten
slecht’ kwartaal. Vergeleken met het aantal positieve beoordelingen, vormen negatieve ondernemers met 39% de meerderheid. Verwachting negatief e Wat het 4 kwartaal 2012 betreft, verwachten ondernemers niet veel. Een meerderheid (43%) rekent op eenzelfde bedrijvigheid als in het 4e kwartaal van vorig jaar, 17% rekent op een hogere, en 40% op een lagere bedrijvigheid. Door de bank genomen geeft deze verdeling een daling van bedrijvigheid aan. Met name bedrijven in het binnenlandse vervoer zijn pessimistisch. Kijken we naar de verwachte bedrijvigheid per deelmarkt, dan zijn bedrijven in het Tank-/silovervoer, het vervoer van levende dieren, in het distributievervoer en in het sierteeltvervoer het meest optimistisch. Ondernemers bij deze bedrijven voorspellen een hogere bedrijvigheid vergeleken met het laatste kwartaal van vorig jaar. Een sterke daling van bedrijvigheid ten opzichte van vorig jaar wordt verwacht bij bedrijven in het vervoer van gevaarlijke stoffen, in het containervervoer, in het kiepautovervoer en in het vervoer van bouwmaterialen. Ontwikkeling bedrijvigheid (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar 100% stijging
60%
Omzet = Totaal van alle opbrengsten, behaald uit uitgevoerde opdrachten in een bepaalde periode
40%
Winst = Restant van alle opbrengsten minus alle kosten in een bepaalde periode
20%
Vrachtprijs = Prijs per eenheid (km, uur, m2, etc.) die afgesproken en gerekend wordt voor een uitgevoerde opdracht Vertrouwen (ondernemersvertrouwen) = Mate waarin de ondernemer rekent op een bedrijfseconomisch goede/slechte komende periode
68%
68%
68% 62%
60% 54%
56% 50%
49% 47%
0%
Losse, tijdelijke krachten = Uitzendkrachten en ‘losse’ oproepkrachten (nul-uren contactanten) Kwartaalbasis = Kwartaal vergeleken met voorgaand kwartaal
59%
47%
38% 32%
28% 18%
-7% -8% -6% -10%
36%
28%
24% 26%
15%
14%
19% 17%
8% 7% 8%
-4% -9% -11%
-20%
-15%-13% -18%-19%-20%
-29%-31%
-40%
-27% -31%
-32%
-33%
-43%
-46%
-41%-40%
-54%
-55%
Kostprijs = Totaal van alle gemaakte kosten om een opdracht uit te kunnen voeren
daling
80%
-60%
-64% -76%-74%
-80% -100%
4e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV
I
2006
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV 2009
I
II III IV 2010
I
II III IV 2011
I
II III IV 2012
Jaarbasis = Kwartaal vergeleken met hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar
Stemmingsindicator bedrijvigheid 2011 III 2012 II 2012* III 2012 III 2012* IV
zzp 4,9 4,8 4,1 4,3 3,8
klein 5,3 5,1 4,7 4,3 4,0
middel 6,1 5,1 4,5 3,8 4,1
groot 7,3 5,0 4,3 5,5 5,2
bin. 5,6 5,0 4,5 3,8 3,7
int. 6,3 5,4 4,9 4,8 4,8
log. 5,9 5,3 4,4 3,3 3,6
totaal 6,0 5,1 4,6 4,3 4,3
*voorspelling ondernemers kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Bedrijvigheid daalt Volgens een meerderheid (41%) van alle ondernemers is de bedrijvigheid in het 3e kwartaal ten opzichte van hetzelfde kwartaal van vorig jaar gedaald, 40% meldt een gelijke, en 19% meldt een hogere bedrijvigheid. De stemmingsindicator voor het niveau van bedrijvigheid daalt van 5,1 in het 2e, naar 4,3 in het 3e kwartaal. Overigens werd aan het begin van het 3e kwartaal een hogere bee drijvigheid voorspeld dan in de praktijk is waargenomen. De daling van bedrijvigheid in het 3 kwartaal komt voor een groot deel voor rekening van het binnenlandse vervoer. Bijna de helft van alle bedrijven in het binnenlandse vervoer meldt een lagere bedrijvigheid. Maar ook in het internationale vervoer meldt 37% een lagere bedrijvigheid. Op kwartaalbasis zien we een afname van bedrijvigheid op alle belangrijke landenrelaties. De grootste afname (relatief) zien we in het vervoer op Oostenrijk, Polen en het Verenigd Koninkrijk. De afname in het vervoer op Italië en Spanje is een stuk geringer.
-3-
CONJUNCTUURBERICHT
Stemmingsindicator internationale bedrijvigheid per land
Duitsland België Frankrijk Italië Verenigd Koninkrijk Zweden Spanje Denemarken Oostenrijk Polen Totaal
2010 II 7,8 7,1 7,1 7,8 7,1 7,0 6,3 6,5 5,5 7,4 7,1
III 7,0 6,3 6,0 5,0 4,7 7,7 5,3 5,7 5,5 5,5 6,2
2011 I 7,1 6,5 6,5 7,1 5,5 4,9 5,3 6,0 6,0 5,5 6,5
IV 7,2 6,7 6,7 5,7 5,7 6,3 4,7 5,8 5,7 7,3 6,4
II 8,1 7,1 7,1 5,5 6,9 6,0 6,3 6,6 5,8 6,3 6,8
III 5,3 5,3 5,0 5,5 5,5 5,0 5,2 4,5 4,2 3,5 5,1
IV 5,2 5,0 5,0 5,0 5,0 4,9 3,6 4,5 5,0 5,8 4,9
2012 I 5,5 5,1 5,4 4,4 5,7 6,2 4,5 4,3 5,1 5,8 5,1
II 6,3 5,8 5,2 5,0 6,2 6,7 3,6 5,5 6,6 4,4 5,6
III 5,6 4,8 4,8 4,8 4,5 5,7 3,5 4,9 4,6 3,2 5,0
kwartaal t.o.v. voorgaande kwartaal
Stemmingsindicator omzet zzp klein 5,1 5,7 2011 III 5,2 5,2 2012 II 5,2 5,1 2012 III
middel 6,5 5,1 5,0
groot 7,9 5,0 4,9
bin. 5,9 4,9 5,1
int. 7,0 5,1 4,7
log. 5,9 4,7 5,1
totaal 6,4 5,1 4,8
kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Minder omzet Ook het omzetniveau daalt. Van alle ondernemers meldt 25% een hogere, 36% een gelijk en 38% e een lagere omzet ten opzichte van een jaar geleden. De stemmingsindicator daalt van 5,1 in het 2 , e e naar 4,8 in het 3 kwartaal. In het 2 kwartaal van dit jaar daalde de totale omzet gemiddeld met e 1,8% en in het 3 kwartaal zien we een daling van 3,0%. Ontwikkeling omzet (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 100% stijging
daling
80% 60%
68% 58%
61%
63% 57%
55% 54%
40%
55% 46% 45%
20%
41%
37%
36%
0%
59%
48% 47% 47%
23%
34%
27% 28% 25%
18%
22%
11% 11% 10% -7% -7% -8% -9% -10% -10%-11%
-14% -16% -20% -23%-23% -24% -27%
-21% -25% -31%
-20% -40%
-28%
-35% -38% -41%
-37% -46% -54%
-60%
-66% -71%-71%
-80% -100%
4e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV 2006
I
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV 2009
I
II III IV 2010
I
II III IV 2011
I
II III IV 2012
Gemiddelde omzetstijging of -daling t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 2011
III IV 2012 I II III
zzp -2,6% -0,2% -10,3% -3,3% -2,7%
klein -0,8% -0,4% -6,5% -2,9% -4,2%
middel 1,3% 2,0% -3,9% -0,9% -3,2%
groot 6,1% 4,8% -2,2% -0,3% 0,6%
bin. -0,5% 1,0% -6,4% -3,1% -5,1%
int. 2,7% 0,0% -2,2% 0,0% -1,5%
log. -3,6% 0,5% -7,7% -1,8% -6,4%
Omzetpercentage is indicatief en betreft een rekenkundig gemiddelde, gebaseerd op opgaven van respondenten
-4-
CONJUNCTUURBERICHT
totaal 1,2% 0,4% -3,7% -1,8% -3,0%
Ontwikkeling winst (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 100% stijging
daling
80% 60% 54% 53%
40%
46%
50%
42%
51%
45% 46% 36%
33%
20% 0% -20%
38% 38%
33%
29% 23% 22%
20% 10%
7%
10%
28% 19%
15%
-11% -12% -15% -16% -16%-16% -17% -23%
17%
-26% -41%
-41%
-51%
-54%
-60%
22% 21%
-20% -27%-29%-25% -33% -33% -35%
-39% -43% -47%
-40%
41%
-48%
-65% -67% -70%
-80% -100%
4e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV
I
2006
II III IV
I
2007
II III IV
I
2008
II III IV
I
II III IV
2009
I
2010
II III IV 2011
I
II III IV 2012
Een vijfde sluit af met verlies Het winstniveau en de stemmingsindicator geven geen beeld hoeveel bedrijven daadwerkelijk het kwartaal afsluiten met ‘winst’ of ‘verlies’. De vraag of de winst stijgt of daalt, wordt door 21% beantwoord met ‘gestegen’. Daarnaast antwoordt 31% met ‘gelijk’ en 48% met ‘gedaald’. De stemmingse e indicator voor het winstniveau daalt hiermee van 4,4 in het 2 kwartaal naar 4,0 in het 3 kwartaal. e Van alle ondernemers zegt 44% het 3 kwartaal met winst af te sluiten, 29% zegt quitte te spelen en 19% zegt het kwartaal met verlies af te sluiten. De rest (8%) kan het financiële resultaat over het 3e kwartaal nog niet inschatten of wil het liever niet zeggen. Stemmingsindicator winst 2011 2012 2012
III II III
zzp 4,8 4,6 3,7
klein 5,0 4,8 3,8
middel 5,6 4,3 3,9
groot 7,6 3,8 5,4
bin. 4,9 4,3 3,6
int. 5,7 5,2 4,4
kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Financiële afsluiting 3e kwartaal 2012 (op basis van raming ondernemer) Quitte 29,0%
Verlies 18,8%
Weet of zegt het niet 8,1%
Winst 44,1%
-5-
CONJUNCTUURBERICHT
log. 4,7 3,9 3,0
totaal 5,5 4,4 4,0
Ontwikkeling vrachtprijs (%- / %+) t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar 100% stijging 80% 60%
80% 72%
77% 78% 77%
81%
85%
66% 68% 60%
57%
40%
54% 46% 40%
44%
33%
30%
20%
17%
0%
daling
81%
-1% -1% -3% -4% -2% -3% -3% -1% -3% -3%
22%
32%
27%
34%
15% 15% 16%
-9%
4%
-10% -13% -19%
-20%
-6% -5% -6%
-9% -10%
-13%-6% -16%
-30%
-33%
-37% -40% -45%
-40% -60% -80% -100%
4e kw. 2012 betreft voorspelling ondernemers
II III IV 2006
I
II III IV
I
2007
II III IV 2008
I
II III IV 2009
I
II III IV
I
2010
II III IV 2011
I
II III IV 2012
Stemmingsindicator vrachtprijs 2011 2012 2012
III II III
zzp 7,3 6,0 6,7
klein 7,1 6,0 6,4
middel 7,7 6,6 6,9
groot 9,5 7,2 7,2
bin. 7,3 6,2 6,5
int. 7,9 6,6 7,3
log. 5,7 5,2 5,3
totaal 7,7 6,4 6,7
kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar
Stijging vrachtprijsniveau marginaal De indicator voor het vrachtprijsniveau is de enige indicator die ten opzichte van het voorgaande e kwartaal stijgt. Het gaat hierbij om een marginale stijging. De indicator stijgt van 6,4 in het 2 , naar 6,7 in het 3e kwartaal. In het 2e kwartaal sprak 32% van een hogere, 52% van een gelijke en 16% e van een lagere vrachtprijs. En in het 3 kwartaal spreekt 34% van een hogere, 53% van een gelijke en 13% van een lagere vrachtprijs. Transportprijzen staan al geruime tijd onder druk. Een meerderheid (62%) is ontevreden over de vrachtprijs. Ontwikkeling financiële positie van het bedrijf (ondernemersoordeel) 2010 2011 2012 IV I II III IV I II III Zeer sterk (ruim voldoende cashflow, 9,5% 9,4% 11,8% 14,6% 8,5% 10,8% 10,7% 6,8% ruim voldoende eigen vermogen) Sterk (voldoende cashflow, voldoende eigen vermogen) 41,3% 38,2% 36,8% 33,0% 39,7% 39,6% 37,0% 40,0% Noch sterk, noch zwak 37,7% 40,8% 38,8% 41,0% 39,8% 37,7% 39,9% 36,1% Zwak (onvoldoende cashflow, 9,2% 9,6% 9,8% 9,6% 9,6% 9,8% 9,2% 14,6% onvoldoende eigen vermogen) Zeer zwak (bijna of geen cashflow, 2,3% 2,0% 2,9% 1,8% 2,2% 2,1% 3,1% 2,5% bijna of geen eigen vermogen) 8,1 7,9 8,0 8,2 7,8 8,1 7,9 7,4 Indicator: Financiële positie verslechterd e Het aantal bedrijven waarvan de financiële positie is verslechterd neemt toe van 12% in het 2 , e naar 17% in het 3 kwartaal. Sinds begin 2009 is het aandeel van bedrijven die zelf zeggen dat hun financiële positie zwak is, niet zo groot geweest. Het aantal bedrijven waarvan de ondernemer de financiële positie ‘zeer sterk’ noemt, daalt van 11% in het 2e, naar 7% in het 3e kwartaal. Het aantal bedrijven met een ‘sterke’ positie, stijgt van 37 naar 40%, het aantal bedrijven met een ‘noch sterke, noch zwakke’ positie daalt van 40 naar 36%, het aantal bedrijven met een ‘zwakke’ positie stijgt van 9 naar 15% en het aantal bedrijven waarvan de financiële positie ‘zeer zwak’ is, blijft met 3% vrijwel gelijk. De stemmingsindicator daalt van 7,9 in het 2e, naar 7,4 in het 3e kwartaal. -6-
CONJUNCTUURBERICHT
3e kwartaal 2012 t.o.v. 3e kwartaal 2011 en gemiddelde indicatoren (3e kwartalen) Totale bedrijvigheid 8 7 6
Vertrouwen (aan einde kwartaal)
Vrachtprijs
5 4 3 2 1 0
Internationale bedrijvigheid
Winst
2011, kw. III 2012, kw. III Gemiddelden, kw. III
Binnenlandse bedrijvigheid
Omzet
Beoordeling ondernemers afgesloten kwartaal 2010 2011 IV I II Zeer goed kwartaal 2,9% 3,4% 5,5% Goed kwartaal 33,7% 33,8% 39,9% Normaal kwartaal 42,9% 46,1% 38,4% Slecht kwartaal 19,3% 14,8% 14,9% Zeer slecht kwartaal 1,2% 1,9% 1,3% 6,5 6,7 7,3 Indicator:
III 3,6% 21,6% 46,7% 26,2% 1,8% 5,5
IV 2,8% 26,8% 43,7% 24,9% 1,9% 5,7
2012 I 2,3% 20,2% 33,8% 36,4% 7,4% 4,0
II 2,4% 23,4% 43,3% 29,0% 2,0% 5,2
III 1,3% 18,2% 41,5% 35,2% 3,8% 4,3
Stemmingsindicator kwartaaloordeel (hoofdactiviteit vervoer of anderszins), 3e kwartaal 2012 Bouwmaterialen
1,9
Afvalstoffen
3,1
Kiepauto's
3,1
Koeriers
3,1
Stukgoederen (intern.)
4,2
Melk
4,2
Verhuizers
4,2
Containers
4,3
Levende dieren
4,3
Distr./groupage (nat.)
4,4
Stukgoederen (nat.)
4,6
Sierteelt
5,0
Agrarisch
5,2
Exceptioneel
5,3
Geconditioneerd
5,6
Distr./groupage (intern.)
5,7
Gevaarlijke stoffen
6,0
Tank Silo
6,8
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Geen goed woord e Door de bank genomen heeft de transportondernemer geen goed woord over voor het 3 kwartaal e 2012. Vergeleken met het 3 kwartaal 2011 vallen alle belangrijke indicatoren in de schaduw. Ook met het gemiddelde resultaat in 3e kwartalen valt het resultaat in het niet. Bijna 20% van alle one dernemers vindt het 3 kwartaal 2012 een ‘goed’ kwartaal, 42% vindt het een ‘normaal’ kwartaal en -7-
CONJUNCTUURBERICHT
39% vindt het een ‘slecht’ kwartaal. De stemmingsindicator met betrekking tot het kwartaaloordeel e e daalt van 5,2 in het 2 , naar 4,3 in het 3 kwartaal. e Als we het kwartaaloordeel per deelmarkt bekijken, dan zien we dat de mening over het 3 kwartaal sterk is verdeeld. Zo valt de indicator bij bedrijven die hoofdzakelijk tank/silo vervoer verrichten met 6,8 een stuk hoger uit dan bij bedrijven die hoofdzakelijk bouwmaterialen vervoeren met 1,9. Ook bedrijven in het afvalstoffenvervoer, in het vervoer met kiepauto’s en koeriersbedrijven – allen 3,1 oordelen negatief over het 3e kwartaal. Naast bedrijven in het tank/silo vervoer zijn bedrijven in het vervoer van gevaarlijke stoffen (6,0) en in het internationale distributie/groupage vervoer (5,7) een stuk positiever over het 3e kwartaal. Weinig vacatures Het aantal bedrijven met één of meerdere vacatures is sinds begin 2009 niet zo klein geweest. e Slechts 7% meldt aan het einde van het 3 kwartaal één of meerdere vacatures. Ditzelfde geldt ook e voor de vacaturegraad die in het 3 kwartaal uitkomt op 0,7%. Met een vacaturegraad van 1,5% tellen bedrijven in het nationale distributie/groupage vervoer en in het geconditioneerde vervoer relatief de meeste vacatures. Ontwikkeling vacaturegraad 7%
6%
5,6%
5,0% 4,8% 4,6%
4,9%
5%
4,4% 4,1% 3,9%3,9%
4% 3,3%
3%
2,7%
2,5%
2,4%
2,0% 1,8%
2% 1,5%
1,4%
1,4%
1,6% 1,1% 1,0%1,0%
1,1%
1%
0,7%0,7% 0,5%
0,7%
0% I
II III IV 2006
I
II III IV
I
2007
II III IV 2008
I
II III IV
I
2009
II III IV 2010
I
II III IV 2011
I
II III 2012
(kwartaal/jaar)
Ontwikkeling orderportefeuille
Ruim voldoende opdrachten (zeer veel, meer dan genoeg)
Voldoende opdrachten (veel, genoeg)
Onvoldoende opdrachten (weinig, niet genoeg)
Ruim onvoldoende opdrachten (veel te weinig, bij lange na niet genoeg)
Indicator:
2010 IV
2011 I
II
III
IV
2012 I
II
III
7,5%
9,6% 11,1%
8,9%
4,4%
6,4%
5,9%
2,5%
66,8% 70,3% 72,1% 64,2% 61,3% 65,8% 64,9% 56,5% 23,8% 18,8% 16,0% 25,3% 32,1% 25,7% 26,8% 37,8% 2,0% 8,5
1,4% 9,2
0,9% 9,7
1,6% 8,4
2,2% 7,4
2,1% 8,2
2,5%
3,2%
8,0
6,5
Angstwekkende overeenkomst Het aantal orders voor de komende periode is beland op het laagste niveau in vier jaar. We kunnen dit niveau vergelijken met de situatie in het eerste kwartaal van 2009, één van de slechtste kwartalen in de geschiedenis van de transportsector. Een dieptepunt van ongekende omvang. Meer dan driekwart van alle bedrijven meldde toen dat bedrijvigheid en omzet waren ingestort. Een lange periode van overcapaciteit, volumekrimp en prijsdruk werd dat kwartaal ingeluid. De overeenkomst met de orderportefeuille van toen en nu roept dit schrikbeeld weer op. Dat nu meer dan 40% van alle bedrijven meldt onvoldoende orders voor de komende periode te hebben is op z’n minst gezegd ‘verontrustend’. Temeer omdat de komende maanden oktober en november van oudsher drukke transportmaanden zijn. Bedrijven in het vervoer van levende dieren en in het internationale distributie/groupage vervoer hebben gemiddeld een goed gevulde orderportefeuille. In beide deelmarkten meldt 88% ‘voldoende’ opdrachten te hebben voor de komende tijd. Ook bedrijven in het -8-
CONJUNCTUURBERICHT
vervoer van gevaarlijke stoffen (86%) hebben een goed gevulde orderportefeuille. Anders is het gesteld met bedrijven in het vervoer van bouwmaterialen, verhuisbedrijven en kiepautobedrijven. Van alle bedrijven in het bouwmaterialenvervoer heeft 17% ‘voldoende’ orders, bij verhuisbedrijven 28% en bij kiepautobedrijven 35%. Al deze bedrijven hebben direct of indirect te maken met de malaise in de bouwsector en de woningmarkt. Ontwikkeling ondernemers tevredenheid (indicator) m.b.t. diverse bedrijfsaspecten 2010 2011 2012 IV I II III IV I II Bedrijvigheid 8,0 8,2 8,9 7,5 7,2 6,7 6,8 Omzet 7,1 7,5 8,0 6,7 6,8 5,5 6,1 Winst 4,4 4,1 5,3 4,3 4,8 3,3 4,1 Vrachtprijzen 2,5 2,6 3,5 3,5 2,9 2,5 2,8 Prijzen overig 4,8 4,5 5,1 5,3 4,5 4,0 4,8 Orderportefeuille 7,1 7,5 7,9 6,7 6,0 6,4 5,9 Bezetting 8,1 8,5 8,9 8,0 8,0 7,8 7,6 Liquiditeit 7,5 6,7 7,2 7,4 7,6 6,8 6,8 Concurrentiepositie 7,8 7,4 8,1 7,4 7,2 7,0 7,1 6,4 6,4 7,0 6,3 6,1 5,6 5,8 Tevredenheid algemeen
III 6,3 5,5 3,4 2,1 3,8 5,7 7,0 6,6 6,3 5,2
Ontevreden Bij het lezen van het conjunctuurbericht, 3e kwartaal 2012 zal het niemand verbazen dat ondernemers in de transportsector ontevreden zijn. Met name over de prijzen en over de winst heerst er grote ontevredenheid. De tevredenheidindicator met betrekking tot de vrachtprijs was al niet hoog, e e maar daalt nog eens van 2,8 in het 2 , naar 2,1 in het 3 kwartaal. Maar liefst 62% spreekt zijn ongenoegen uit over de vrachtprijs. Slechts 15% zegt tevreden te zijn over de hoogte van de vrachtprijzen. Wat de winst betreft, zegt 24% tevreden te zijn tegen 51% dat niet tevreden is. De tevredenheidindicator met betrekking tot de winst daalt van 4,1 naar 3,4. Overall daalt de tevredenheidindicator van 5,8 naar 5,2. Stemmingsindicator algemene ondernemerstevredenheid per soort vervoer (hoofdactiviteit vervoer of anderszins), 3e kwartaal 2012 Bouwmaterialen
2,7
Kiepauto's
3,3
Stukgoederen (intern.)
4,7
Exceptioneel
4,7
Containers
4,8
Afvalstoffen
4,9
Verhuizers
5,0
Sierteelt
5,1
Koeriers
5,1
Stukgoederen (nat.)
5,3
Levende dieren
5,4
Agrarisch
5,4
Geconditioneerd
5,6
Distr./groupage (nat.)
5,9
Gevaarlijke stoffen
6,8
Melk
6,8
Distr./groupage (intern.)
7,1
Tank Silo
7,6
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Weinig vertrouwen Ondernemers in de transportsector hebben weinig vertrouwen in de toekomst. Het niveau van het e ondernemersvertrouwen daalt naar het laagste punt sinds het 2 kwartaal 2009. Het percentage positieve ondernemers minus het percentage negatieve ondernemers komt uit op -11%. De stemmingsindicator voor het ondernemersvertrouwen daalt van 5,3 in het 2e, naar 4,9 in het 3e kwartaal. Per deelmarkt zien we dat ondernemers bij bedrijven in internationale distributie/groupage vervoer (6,3), bij bedrijven in het Tank/silo vervoer (6,3) en bij bedrijven in het vervoer van levende dieren -9-
CONJUNCTUURBERICHT
(6,1) het meeste vertrouwen hebben. Het minste vertrouwen zien we bij ondernemers bij bedrijven in het bouwmaterialenvervoer (2,9), bij bedrijven in het kiepautovervoer (3,7) en bij bedrijven in het internationale stukgoederenvervoer (4,0). Ontwikkeling vertrouwen transportondernemers (positief minus negatief) 50% 46% 39%
40%
35% 30%
30%
27% 19%
20% 12%
10%
9%
6%
17%
12%
0%
-20%
-2% -3%
-3%
-5% -4% -7% -6% -7% -11% -14%
-10%
-8%
-11%
-30% -40% -50% I
II III IV 2007
I
II III IV 2008
I
II III IV
I
II III IV
2009
I
II III IV
2010
2011
I
II III 2012
Stemmingsindicator ondernemersvertrouwen per soort vervoer (hoofdactiviteit vervoer of e anderszins), 3 kwartaal 2012 Bouwmaterialen
2,9
Kiepauto's
3,7
Stukgoederen (intern.)
4,0
Containers
4,4
Afvalstoffen
4,5
Verhuizers
4,5
Sierteelt
4,6
Geconditioneerd
5,0
Agrarisch
5,1
Exceptioneel
5,3
Stukgoederen (nat.)
5,3
Distr./groupage (nat.)
5,6
Melk
5,8
Koeriers
5,9
Gevaarlijke stoffen
6,0
Levende dieren
6,1
Tank Silo
6,3
Distr./groupage (intern.)
6,3
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Geen lichtpuntje Het lijkt wel of de transportsector geen enkel lichtpuntje kent. Op de vraag of de ondernemer voor de sector een verandering ziet in de economische situatie waarin het verkeert, zegt 7% een verbetering te zien, 38% ziet geen verandering en 55% zegt een verslechtering te zien. De situatie binnen de transportsector wordt sterk beïnvloed door negatieve resultaten van bouwgerelateerde transportbedrijven. Exclusief de resultaten van deze bedrijven is het resultaat van de TLN conjunctuurenquête een stuk minder negatief.
- 10 -
CONJUNCTUURBERICHT
Colofon Het Conjunctuurbericht Beroepsgoederenvervoer over de weg & Logistiek dienstverleners is een uitgave van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in dit Conjunctuurbericht zijn voor een groot deel gebaseerd op een kwalitatieve analyse van resultaten uit een enquête die elk kwartaal wordt afgenomen onder leden van Transport en Logistiek Nederland. De gegevens in deze uitgave hebben betrekking op de periode juli t/m september 2012. Hoewel bij het samenstellen van dit Conjunctuurbericht de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden door Transport en Logistiek Nederland niet aanvaard, noch aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in dit bericht. Uitgave Transport en Logistiek Nederland Afdeling Collectieve Belangen, Research Boris Pasternaklaan 22 Postbus 3008 2700 KS Zoetermeer Telefoon 079 3636111 fax 079 3636200 Onderzoek Afdeling Research, Eric Doppert Samenstelling en redactie Afdeling Research, Eric Doppert
Waarneming verbetering/verslechtering binnen transport en logistiek 2010 2011 2012 IV I II III IV I Sterke verbetering 1,5% 1,5% 4,0% 0,0% 0,2% 0,0% Verbetering 40,5% 43,9% 47,7% 12,1% 4,7% 7,4% Geen verbetering of verslechtering 39,4% 34,5% 35,5% 44,0% 37,9% 40,2% Verslechtering 17,2% 18,6% 12,0% 41,5% 53,1% 48,9% Sterke verslechtering 1,4% 1,5% 0,9% 2,5% 4,1% 3,6% 6,8 6,9 7,8 3,6 2,4 2,8 Indicator:
III 0,0% 7,4%
48,0% 38,6% 2,2% 3,8
38,1% 48,9% 5,7% 2,6
Het nieuwe kabinet TLN is verdeeld over de plannen van het nieuwe Kabinet. Enerzijds is TLN verheugd dat dit kabinet de aanpak van files blijft doorzetten door ondermeer te blijven investeren in infrastructuur. Daarnaast komt er geen aparte kilometerheffing voor alleen het vrachtverkeer. De sector is hiermee behoed voor een extra kosten stijging van ruim 1 mrd euro. Desondanks maakt TLN zich grote zorgen over de voorgenomen accijnsverhoging van 3 eurocent op een liter diesel en LPG. Nog nooit waren de brandstofkosten zo hoog als nu. Een accijnsverhoging betekent een extra last van circa 113 miljoen euro. Deze kosten komen bovenop de extra kosten door de verhoging van de assurantiebelasting. Nu steeds meer bedrijven in de financiële problemen komen, vreest TLN dat de extra lasten zeer negatief op de sector kunnen uitwerken. Toename faillissementen Volgens cijfers van Graydon telt het 3e kwartaal 55 faillissementen van bedrijven in het goederenvervoer over de weg. Een stijging van 90% ten opzichte van het 3e kwartaal 2011 (29). Als we het totaal aantal faillissementen in de eerste 3 kwartalen vergelijken met dezelfde periode van vorig jaar, dan komen we uit op een stijging van 26% (van 125 naar 157). Landelijk stijgt het aantal faillissementen in deze periode met 14%.
Nadere inlichtingen Afdeling Voorlichting, Floris Liebrand 088-4567115 of 06-51806340 © Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan.
- 11 -
CONJUNCTUURBERICHT
II 0,2% 11,1%
