Benieuwd welke leuke activiteiten er achter deze mysterieuze titels verstopt zitten? Neem dan vlug een kijkje binnenin!

Intro Hallo kajot(s)ter! Voor het tweede jaar op rij krijg je als afdeling, kernploeg deze brochure in je bezit. En nét als vorig jaar kan ze een hulpmiddel zijn bij de start van het werkjaar, om met je leden een activiteit rond het jaarthema te doen, of gewoon …

om inspiratie op te doen.

Kennismakingsspelen, groepsbevorderende spelen, afscheidsspelletjes, hoe istjes … maar ook enkele thema’s worden in de ‘spotlights’ gezet: ‘Straffe Toebak’, ‘Multi-media’, ‘Amerika: yes or no?!’, ‘Broodje gezond’ en ‘Anders zijn’. Benieuwd welke leuke activiteiten er achter deze mysterieuze titels verstopt zitten? Neem dan vlug een kijkje binnenin!

Ben je nog op zoek naar enkele ludieke ideeën om een actie te doen rond jullie lokalenproblematiek, voor een super-ledenwerving …? Kijk dan vlug achterin. Je bent hier aan het juiste adres! Werkgroep Jaarthema

Liesbet, Jan, Bart, Tim, Danny en Katrien

Open lokalen week Ook tijdens de Open Lokalen Week ( van 6 tot en met 12 september 2004) kan je deze brochure gebruiken: Heb je een nieuwe ledenwerving achter de rug? Dan kan je de kennismakingsspelen best gebruiken! Is het jullie eerste activiteit van het werkjaar? Snuffel dan eens in de groepsspelen! Start je graag met een ludieke actie? Materiaal genoeg in het laatste deeltje!

3

Gewoon DOEN! Dit werkjaar pakken we uit met een jaarthema waarin JIJ centraal staat!

(2004-2005)

Waar ben JIJ allemaal mee bezig? Aan wat wil JIJ iets doen? Wat ben je beu? Wat wil je van de daken schreeuwen? Maar ook ... waar geniet je van? Welke positieve dingen wil je eens in de spotlights zetten? Wat zou je graag zien bewegen in je afdeling, school, dorp, op het werk?

Kortom, in actie schieten is de boodschap! Laat de rest niet stikken en probeer samen met je kameraad, werkmakker, leden en medekernleden verandering te brengen! Groot of klein, kort of lang ... maakt niet uit ... alles begint bij jezelf! Dus ... ga ervoor! Een KAJ-t-shirt dragen om gezien te worden, in de plaatselijke Wereldwinkel een handje toesteken, stickers kopen van het Rode Kruis, mee betogen tegen oorlog, bloed geven, stoppen met roken, Worldshake fruitsap in het lokaal verkopen, sorteren tot je erbij neervalt ... je ziet het, er zijn manieren genoeg om persoonlijk ACTIE te voeren. Spreek erover, durf dingen met je afdeling en vriendengroep in gang te steken, actie te voeren, dingen te veranderen die je alleen niet kan: ijveren voor een plaats in het dorp waar je met vrienden kan rondhangen, een jeugdcafé, een lokaal voor de KAJ, een kledinginzameling voor vluchtelingen in je gemeente, een plaats om te skaten, plakborden om je affiches op te hangen van de fuif ... Wanneer we ieder op onze manier onze grenzen verleggen, kunnen we de wereld er een beetje anders laten uitzien. Schiet in actie en activeer de wereld, laat hen zien dat het JOU iets kan schelen! Natuurlijk roepen we ook op om niet alleen te reageren tegen het goede en het slechte rondom jou, maar ook om opnieuw Actief bezig te zijn! Blijf actief in je afdeling, organiseer activiteiten, ga uit de bol, nodig die leden uit, organiseer een eetfestijn of fuif, spreek nieuwe mensen aan ... Ook op die manier word je gezien in je dorp, gemeente, stad ... En bovenal, blijf jezelf! Katrien Van Nieuwenborgh

www.kaj.be

4

Actieve spelen

5

Ben je nog op zoek naar leuke kennismakingsspelletjes om de eerste activiteit mee te beginnen? Heb je nog ideeën nodig rond actieve groepsspelen? Zoek je nog een leuke afsluiter van een activiteit, weekend of kamp? Of heb je een creatieve hoe-ist nodig? Blader dan vlug even door dit eerste deel!

Kennismakingsspelen: om de nieuwe leden te verwelkomen, het werkjaar te starten … ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙

Naam in bad Domino Leeftijdensom Daar hangt een reukje aan Chaos Overeenkomsten zoeken Dekentje, dekentje aan de wand

Groepsspelen: om samen een toffe namiddag te vullen … ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙

Blinde stoelencirkel Blind doolhof Puzzel Zeil opplooien Rekkerloop Parcours met bekertjes op plank Spinnenweb Strijd met krijt Rotte appel Bommenveld Levende twister Doolhof Egg’xercise Knikkervegen Grand Prix Vuurbal Licht dat even op zeg … Groepsfoto

Afscheidsspelletjes: om een kamp, weekend af te sluiten … ❙ ❙ ❙ ❙

Rolmops Groepsknuffel Groepsbanden Vriendschapsweb

Hoe ist-jes: hoe gaat het eigenlijk met jullie leden, kern …? ❙ ❙ ❙ ❙

6

Anders zijn Broodje gezond Ik … van A tot Z Van maandag tot zondag

7

Kennismaken Om de nieuwe leden te verwelkomen, het werkjaar te starten …

Naam in bad

Ieder steekt om beurt zijn hoofd onder water en roept zijn naam tot de anderen hem door het water heen hebben verstaan. Dan scheur je een vis uit krantenpapier, schrijf je je naam erop en speld hem op de rug.

Variant: Iedereen ligt neer in een kring met voor zijn/haar gezicht een bakje water. Iedereen behalve één persoon, ligt onder water. Die ene persoon roept een naam, hapt lucht en steekt zijn gezicht ook onder water. De persoon wiens naam geroepen werd, heft zijn gezicht uit het water, roept snel een andere naam, hapt lucht en steekt zijn gezicht opnieuw onder water. Zo kan je verder gaan tot …

Domino

Ieder lid krijgt een enveloppe met daarin een naam van een ander lid en een foto van nog een ander lid. Na het bestuderen van de naam en de foto worden de leden geblinddoekt. Nu is het de bedoeling door overleg een soort domino te maken van foto’s en daarbij behorende namen.

Leeftijdensom

De leden delen zich op in 2 groepen waarvan de som van de leeftijden gelijk moet zijn aan de som van de leeftijden van de andere groep.

Daar hangt een reukje aan

Zorg voor voldoende verschillende parfumstaaltjes. De leden krijgen een geur op de pols en in hun nek. De bedoeling is dat ze de geur van hun pols in iemand anders zijn/haar nek terugvinden en zo koppels vormen. Zorg er dus voor dat je op voorhand goed afspreekt met de kern wie welke parfum bij welk lid gaat spuiten. Op het einde van de zoektocht zou je moeten een kring vormen van leden die met hun neus in elkaars nek liggen.

Chaos

Iedereen zit op zijn gemak op de grond in een grote kring. De kern doet zeker mee. Eerst zegt iedereen zijn/haar naam. Dat is een eerste kennismaking. Deze namen moeten natuurlijk onthouden worden. De kern brengt daarom een eerste voorwerp (een klein balletje) in het spel. Hij/zij gooit die naar een lid nadat hij/zij de naam riep. Deze gooit weer naar iemand anders. Telkens moet wel eerst de naam geroepen worden. Het voorwerp moet bij iedereen 1 keer geraken. De laatste gooit uiteindelijk terug naar de eerste (kernlid). Iedereen onthoudt naar wie hij het voorwerp gegooid heeft want het voorwerp moet steeds hetzelfde traject afleggen. Nadat iedereen het spel en het traject wat te pakken heeft, kan je een tweede voorwerp in het spel brengen. Deze moet een tweede en dus ander traject vormen. Het eerste voorwerp blijft ondertussen rondgaan. Het wordt moeilijker naarmate er een derde of vierde voorwerp (met dus elk hun eigen traject) in het spel komen.

8

Overeenkomsten zoeken

Alle leden staan in een kring. Het lid dat aan de beurt is, begint dingen over zichzelf te vertellen (hobby’s, studies …) Telkens als hij/zij iets vertelt dat voor een andere persoon ook geldt, gaat die persoon zitten. De bedoeling is zo snel mogelijk iedereen te laten zitten. Men speelt door tot iedereen aan de beurt is geweest.

Variant: Iedereen ligt op zijn/haar buik in een kring. Eén speler begint met iets over zichzelf te zeggen (bijvoorbeeld: Ik heb een kat). Alle leden die ook een kat hebben, mogen een plaats naar rechts opschuiven, de andere blijven liggen. Zo kan het zijn dat er meerdere leden op elkaar liggen. Als dit zo is, moet de onderste speler die bijvoorbeeld een kat heeft eronderuit friemelen. Je kan ook spelen dat de onderste(n) niet mogen meedoen als een stelling klopt. Dus, met andere woorden, je kan enkel spelen wanneer je bovenaan ligt.

Dekentje, dekentje aan de wand

Twee groepen zitten tegenover elkaar, tussen hen in staan twee kernleden met een deken. Van elke groep schuift één persoon naar voren. Als het deken door de kern wordt weggehaald, roepen de personen aan weerszijde van het deken de naam van de ander. Degene die de naam van de ander als eerste roept, heeft gewonnen. De verliezer schuift door naar de andere groep.

Groepsspelen Om samen een toffe namiddag te hebben …

Blinde stoelcirkel

Alle leden staan geblinddoekt rond een berg stoelen. Ze moeten de stoelen nemen en in een cirkel plaatsen, zodat alle stoelen op een meter van elkaar staan. Ze mogen onderling overleggen. Als ze denken dat de stoelen goed staan mogen ze gaan zitten.

Blind doolhof

Teken een grillig gevormd pad op de grond. Blinddoek een lid. Dit lid moet, geleid door een ander, niet geblinddoekt lid, de route afleggen.

Puzzel

De groep wordt in 2 groepjes verdeeld. Elke groep krijgt een envelop met puzzelstukjes en de opdracht om ter snelst met deze puzzelstukjes een puzzel te maken die een beetje verder, bij de kern ligt. Ze krijgen elk volgende instructies: ❙ Schrijf niet op het formulier en vouw het niet. Geef het terug aan de kern zodra je het gelezen hebt. ❙ Help de ploeg zoveel mogelijk de taak te volbrengen. Die taak bestaat uit het leggen van een vierkante puzzel volgens een voorbeeld. ❙ Probeer dit te doen in een zo kort mogelijke tijd. ❙ Om beurten kunnen jij en je ploeggenoten gaan kijken naar het voorbeeld bij je kernlid en dit telkens gedurende 1 minuut. - Onthoud dan zoveel mogelijk details - Vertel zo goed mogelijk aan je ploeg wat je zag

9

- Verleg puzzelstukjes als gevolg van je bezoek aan het voorbeeld De ploeg die de opdracht het eerste correct heeft uitgevoerd, is gewonnen. Voor elk bezoek aan de voorbeeldpuzzel geldt een straftijd van 5 minuten. Het is dan ook van belang dat je zoveel mogelijk informatie onthoudt van elk bezoekje aan het voorbeeld. Eén persoon van elke groep krijgt echter andere instructies! ❙ Schrijf niet op dit formulier en vouw het niet. Laat de andere leden van je ploeg dit formulier niet lezen. Lees het en geef het zo snel mogelijk door aan je kern. Jouw rol is immers anders dan de rest van de ploeg. Je moet je ploeg zoveel mogelijk saboteren. ❙ Je mag je taak als saboteur echter niet bekend maken aan je ploeg. Je doel is, het uitvoeren van de taak zo moeilijk mogelijk te maken. ❙ Je kan proberen: - zo weinig mogelijk details te onthouden - kleine foutjes te laten sluipen in je rapportage over de puzzel aan je groep - voordoen alsof je iets vergeten bent zodat ze meermaals naar het voorbeeld moeten gaan - je ploeg demotiveren door te zeggen dat de anderen al veel verder zijn Op het einde van het spel moet je zeker een nabespreking doen: ❙ Hoe hebben jullie samengewerkt? Wat liep vlot? Wat liep moeilijk? ❙ Hoe voelde iedereen zich in zijn/haar rol? ❙ Hoe zou je het de volgende keer beter doen? ❙ Hoe reageer je het beste op tegenwerkers?

Zeil opplooien

Ga ergens in een kleine, enge ruimte zitten, iedereen is geblinddoekt. Je neemt een zeil en gooit het op een slordig hoopje. Zorg dat iedereen het zeil kan vasthouden. Bedoeling is nu dat het zeil wordt opgeplooid tot een vierkant van 0,5m op 0,5m. Iedereen moet op zijn plaats blijven zitten.

Rekkerloop

Maak een lange rekker van binnenfietsbanden en bevestig deze aan een boom. Zet een fles water zo ver mogelijk van deze boom. Maak een lid vast aan de rekker en deze moet proberen de fles te nemen en ervan te drinken. Elke groep of speler kan het record verbreken door de fles steeds verder en verder te plaatsen. Let op: houdt de deelnemer tegen wanneer hij/zij terugkeert!!

Parcours met bekertjes op plank

Geef aan de groep een balk die ze moeten omhoog houden en ondertussen een parcours afleggen. Op deze balk worden 7 bekertjes gevuld met water gezet. Het parcours moet worden afgelegd zonder water te morsen.

Spinnenweb

De leden moeten doorheen een spinnenweb, zonder het touw te raken. De deelnemers spannen tussen twee bomen een touw (wol kan ook) van minimum 10 meter, in de vorm van een spinnenweb. Je vertelt er nog niet bij waarvoor dit spinnenweb moet dienen. De deelnemers gaan aan de ene kant van het spinnenweb staan. De bedoeling is dat ze door het spinnenweb aan de andere kant geraken. Elk gaatje in het spinnenweb mag maar door één persoon gebruikt worden. De touwen mogen niet aangeraakt worden.

Strijd met krijt

Je verdeelt de groep in verschillende groepen. De uitdaging is om ter hoogst een streepje trekken op de muur. Je mag geen andere middelen

10

gebruiken dan de leden van de groep. Hou wel de veiligheid van de groep in het oog! Voor dit ogenschijnlijk eenvoudig spel is er heel wat teamspirit vereist. De leden moeten met elkaar overleggen hoe ze het gaan aanpakken. Lijfelijke klimpartijen zorgen ervoor dat men elkaar ook moet vertrouwen. De uitdaging is groot omdat het spel nooit stopt. Wanneer de ene groep hoger kan dan de andere, moet het ook haalbaar zijn om die manier na te bootsen en zo misschien nog iets hoger te komen. De begeleider legt het best een termijn op waarop het spel afgelopen is.

Rotte appel

Zich durven laten vallen van 2 opeengestapelde tafels. Je zet twee stevige tafels op elkaar. Eén lid gaat op de bovenste tafel liggen met zijn rug op de tafel, tegen de rand. Trek de knieën en hoofd op en doe de armen rond de knieën. Het lid laat zich (op het voor hem/haar geschikte moment) vallen, door zich van de tafel te laten rollen. Automatisch komt men los uit de opgetrokken houding en komt men op zijn voeten terecht. Voor alle zekerheid legt men best een matras op de grond! Let op: niet iedereen zal deze opdracht durven doen, dwing dan ook niemand!

Bommenveld

Op het bommenveld van 10m bij 10m mag niemand van de groep komen. In het midden ligt een waardevol voorwerp dat door de groep aan de kant moet gebracht worden, met behulp van 2 touwen van elk 10m, een balletje, 2 stokjes …

Levende twister

Dit is een levensechte variant van het echte spel ‘twister’. Maak groepjes van 8 à 10 leden. Telkens wordt één kleur en één lichaamsdeel opgegeven, bedoeling is dat je met dat lichaamsdeel een kledingsstuk met de opgegeven kleur van iemand anders aanraakt. Het lichaamsdeel blijft in contact zolang de begeleider geen nieuwe kleur en lichaamsdeel heeft gegeven. Bedoeling is om het zoveel mogelijk rondes vol te houden.

Doolhof

Op de grond teken je een rooster van 8 op 8 vierkanten. Door dit raster is vooraf een onzichtbare weg getekend door een kernlid. De leden moeten met zoveel mogelijk door de doolhof geraken zonder op foute vakjes te treden. Elke keer iemand op een vakje stapt zegt het kernlid: ❙ goed: bij een juist vakje ❙ fout: bij een fout vakje en moet het lid volledig herbeginnen ❙ boem: als een fout vakje voor de tweede keer wordt betreden, het lid is dan uit en mag dan enkel nog kijken. Het spel is uit als zoveel mogelijk leden aan de overkant geraakt zijn. Ze mogen vooraf gedurende 10 minuten overleggen hoe zij deze oefening gaan aanpakken.

‘Egg’xercise

Een ei hangt met een touw aan het plafond op 1,5 m van de grond. Het is de bedoeling dat de deelnemers in groepjes een constructie bouwen, zodat het ei niet breekt als na enkele minuten het touw wordt doorgeknipt. Na een afgesproken tijd valt het ei. Ze beschikken enkel over kleefband en kranten. De constructie mag niet hoger zijn dan de hoogte waarop het ei hangt en er mag niet gepraat worden tijdens het bouwen.

11

Knikkervegen

Ga naar een niet te groot, leeg lokaal. In het lokaal zet je tafels en wat stoelen als hindernissen (enkele recht, enkele op hun kant). Aan elke kant van het lokaal is een cirkel met een diameter van 1 meter. Daarin leg je een vuilnisblik plat op de grond. Deze cirkel mag je niet betreden. Verdeel de groep in 2 ploegen. Elke speler krijgt een borstel. Enkele knikkers worden op de grond gelegd. Bij het startsein probeert elke ploeg door te vegen zoveel mogelijk knikkers op zijn blik te krijgen. De knikkers die niet op het blik liggen, maar wel in de cirkel mogen met de borstel worden weggeveegd.

Grand Prix

De draad is aan de ene zijde aan het miniatuurautootje en aan de andere zijde aan het potlood bevestigd. Het garen is ontrold op ongeveer 1,5m. Dan teken je met krijt op de grond een racecircuit. De bedoeling is dat men met de autootjes de koers rijdt. Wie buiten de lijnen gaat, krijgt strafpunten en moet opnieuw beginnen.

Vuurbal

Men bouwt een constructie waarmee een brandende kaars 6 meter vervoerd kan worden. Het is de bedoeling dat de constructie de kaars vervoert over die afstand en niet de deelnemers!

Licht dat even op zeg …

Maak van een lange, smalle, donkere gang een laserparcours. Men moet deze gang doorkruisen zonder dat iemand een lichtbundel raakt. Dit lukt alleen als men elkaar begeleidt en naar de andere kant helpt.

Groepsfoto

Duid een fotograaf aan. De andere leden gaan dicht bij elkaar staan voor de “groepsfoto”. Nadat hij de groep een poosje aandachtig heeft bekeken, wordt de fotograaf naar buiten gestuurd. In zijn afwezigheid kiest de groep een speler, die zich achter hen verstopt. De fotograaf wordt weer binnengeroepen. Hij moet raden wie er ontbreekt voor de groep hardop tot 10 kan tellen. Als hij daarin slaagt mag hij de foto maken. Anders wordt een nieuwe fotograaf aangeduid voor de volgende fotosessie.

Afscheidsspelletjes Na een hele dag samen optrekken, als afsluiter van een kamp … kortom, enkele spelen zodat iedereen met een goed gevoel over zichzelf én de groep kan afsluiten.

Rolmops

De leden gaan schouder aan schouder in een rij staan met de armen om elkaars middel. Een van de leden aan de buitenkant begint zich langs de rij leden op te rollen, zonder de anderen los te laten. Zo rolt de hele groep in elkaar als een rolmops. Klaar voor de rolmops-greep? Eén, twee, drie!

Groepsknuffel

De leden staan in een kring met de armen rond elkaars schouders. Iedereen doet een klein stapje voorwaarts. En nog een stapje. En nog

12

één. Dit noemen ze de groepsknuffel.

Groepsbanden

Een koord illustreert hoe de spelers met elkaar verbonden zijn. Neem voor elk lid een stukje koord van ongeveer 30 cm, zodat telkens vijf leden dezelfde kleur hebben. Elk lid krijgt een koordje, kleuren zijn van geen belang. Leden met dezelfde kleur moeten hun koordjes aan elkaar vastbinden en vasthouden, zo worden verschillende rijen gevormd. Wanneer alle leden in rijen staan, roep je: “Blauw, knoop je koord aan rood. Geel knoop aan met groen” enzovoort. Daarna vraag je alle groepen hun koorden aan elkaar te knopen, zodat ze een grote groep vormen. Leg uit dat de kring die de leden met de koordjes hebben gevormd kan worden vergeleken met de manier waarop ze, door de tijd die ze samen hebben doorgebracht, met elkaar verbonden zijn. Vraag aan de leden iets te vertellen over het kamp, de activiteit … Wanneer iedereen aan de beurt is geweest, knip je het koord langs de knopen los en geef je ieder lid een stukje dat hij/zij rond zijn pols, enkel kan binden: een herinnering!

Vriendschapsweb

Een spel voor buiten dat de leden doet nadenken over hun gemeenschappelijke ervaringen. Zorg voor een grote bol wol en voor elk lid een paperclip. Ga in een kring zitten, geef iedereen een paperclip en toon hoe je die kan opentrekken in een V. Vraag aan alle leden aan iets te denken dat de met de KAJ groep hebben beleefd en waar ze een goeie herinnering aan hebben. Met de gebogen paperclip maak je een uiteinde van de bol wol vast aan de grond. Je rolt de rest van de bol naar iemand anders. Die vertelt op zijn/haar beurt iets en maakt de draad met de paperclip vast op de grond. De bol wordt kriskras doorgegeven en je hebt een vriendschapsweb!

Hoe ist? Hoe gaat het eigenlijk met jullie, met jullie leden?

Anders zijn Als ik in de zon lig ben ik zwart Als jij in de zon ligt ben je bruin Als ik kwaad ben ben ik zwart Als jij kwaad bent ben je rood Als ik ziek ben ben ik zwart Als jij ziek bent ben je geel Als ik het koud heb ben ik zwart Als jij het koud hebt ben je blauw Als ik het warm heb ben ik zwart Als jij het warm hebt ben je rood Als ik dood ben ben ik zwart Als jij dood bent ben je wit En dan noem jij mij een kleurling.

13

Hoe was jouw afgelopen week? Wanneer voelde jij je anders? Wat is volgens jou anders-zijn? Wat vind je van bovenstaande tekst? Wie zou dit geschreven hebben? Waarom?

Broodje gezond

Stel je eigen fruit – of groentenschaal voor: Hoe heb jij je deze week gevoeld? ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙

Banaan: Wanneer stond jij voor aap? Druif: Wanneer had jij zin om erin te vliegen, zat er pit in? Sinaasappel: Wanneer voelde jij je uitgeperst? Appel: Wanneer blonk je uit? Witloof: Wat was deze week bitter? Tomaat: Wanneer stond je met rode kaken? Aardappel: Wanneer zat jij in de purree? Waarom? Bonen: Voor wie heb jij een boontje? Kastanje: Kan je makkelijk door je bolster heen? Stel jij je vlug open voor anderen?

Ik … van A tot Z!

Ook een leuke methodiek om in je groep, kern … te doen. Zet op een grote flap het alfabet van A tot Z onder elkaar. Laat ieder om beurt een letten kiezen waarmee ze een zin vormen en op die manier vertellen hoe het met hen gaat. Vraag zeker voldoende uitleg en neem geen genoegen met 1 woord!

Van maandag tot zondag … ❙

MAAN-dag vraag: De maan en de sterren, is dat voor jou een veiligheid in onze samenleving? Laat dat alles relativeren?

❙ dINs-dag vraag: Hoe belangrijk is het om ‘in’ te zijn of wat betekent

dat woord voor jou? ❙

WoENS-dag vraag: Wat wens je soms?

❙

DONDER-dag vraag: Wat bezorgt jou donderwolken? Waarrond dondert het bij jou wel eens?

❙

VRIJ-dag: Voel je je een vrij persoon? Kan je doen wat je wil? Denk je dat iedereen in deze wereld voldoende vrijheid heeft?

❙ zATer-dag vraag: Wat at je vandaag? Kies je bewust voor wat je eet? ❙

14

ZON-dag vraag: Waar fleur je van op? Waar hou je van? Hou je van warm weer?

Activiteiten

15

Straffe toebak!? Aceton, benzeen, cyanide, ammoniak … je zou denken dat alleen een gek zich hier elke dag aan wil blootstellen en toch vergiftigt één op drie Belgen zich dagelijks met deze chemische rommel. Dé reden gevonden om persoonlijk actie te gaan voeren en dus te stoppen met roken … of toch niet?

Roken is wel schadelijk maar ook plezant, samen met je vrienden een sigaretje paffen is toch gezellig! Maar is het erg sociaal? Samen met je vrienden roken wil ook zeggen dat je mensen die niet roken een beetje uitsluit. Kies je er bewust voor niet te roken? Of ben jij een actieve roker? Wie rookt er stiekem? Wie mag van zijn ouders roken? Denk je eraan te beginnen met roken? Dan moet je zeker eens verder bladeren in deze bundel en kom je uit bij een toffe quiz vol informatie en cijfers in verband met roken! Veel quizplezier! Een ideale activiteit voor een ‘gezonde’ discussie tussen rokers en niet-rokers!

16

Hieronder vinden jullie enkele korte testjes, tabellen … die jullie kunnen gebruiken bij het begin van een activiteit. Je kan er natuurlijk ook een aantal na mekaar plakken en zo een activiteit samenstellen.

Non-smoking time is money!

Nog niet overtuigd om te stoppen? Wacht tot je ontdekt wat je uitspaart.

1 dag:

3,7

0

=

een potje

nagellak 1 maand:

111 0

=

een paar schoenen

1 jaar:

1332 0

=

een reis voor twee naar Griekenland

5 jaar:

6660 0

=

een borstvergroting, liposuctie en facelift

10 jaar:

13320 0

=

een mooie, hippe auto

15 jaar:

19980 0

=

een jaar stoppen met werken 20 jaar:

26640

0

=

een designkeuken

DOE-TIP: Kijk met je leden even na hoeveel zij al uitgespaard hebben door niet (meer) te roken.

17

Als er leden zijn die nog steeds roken … gaan zij de uitdaging aan? Hoeveel willen zij uitsparen? Waar willen ze dat geld dan aan besteden? Wat doen leden die niet roken met dat geld?

Wat gebeurt er als je stopt met roken?

18

Na 20 minuten:

De bloeddruk en de hartfrequentie verbeteren. De handen en de voeten krijgen meer bloed en hun temperatuur stijgt.

Na 8 uur:

Het nicotinegehalte en het koolmonoxidegehalte in het bloed dalen met de helft, het zuurstofgehalte in het bloed wordt weer normaal.

Na 24 uur:

Het koolmonoxide wordt uit het lichaam geëlimineerd. De longen beginnen de bronchiale secreties en de andere resten van de sigarettenrook weg te werken. Het risico op een hartaanval begint te dalen.

Na 48 uur:

De nicotine is uit het lichaam verdwenen. De smaak en de reukzin zijn duidelijk beter.

Na 72 uur:

U kan gemakkelijker ademen. De luchtwegen beginnen zich te ontspannen. Het energieniveau neemt toe.

Na 2-12 weken:

De bloedsomloop verbetert zodat u gemakkelijker kan stappen en lopen.

Na 3-9 maand:

De hoest, de piepende ademhaling en de ademhalingsproblemen verdwijnen.

Na 1 jaar:

Het risico op hartziekten is de helft lager dan bij een roker die niet zou zijn gestopt met roken.

Na 10 jaar:

Het risico op longkanker is de helft lager dan bij een roker die niet zou zijn gestopt met roken. Het risico op een hartziekte is vergelijkbaar met een persoon die nooit gerookt heeft.

Na 15 jaar:

Het risico op een beroerte is even laag als bij een persoon die nooit gerookt heeft.

Tijd voor een ‘gezonde’ discussie!

In onderstaande kolom vind je verschillende redenen terug waarom jongeren zouden roken. Kopieer deze voor iedereen. Welke zijn volgens jullie de 5 ‘minst aanvaardbare’ redenen om te roken? Waarom? JA

NEEN

GA

Ik rook zelfs als ik ontspannen ben

84,1

15,4

0,5

Aan een sigaret trekken is ontspannend

80,8

18,8

0,5

Ik rook graag en vind het leuk om een sigaret vast te houden

66,8

32,7

0,5

Samen roken met anderen, is gezellig

65,9

33,2

1,0

Ik rook wanneer ik me ongemakkelijk voel

57,2

42,3

0,5

Ik rook automatisch

46,2

53,4

0,5

Ik moet altijd iets om handen hebben

46,2

53,4

0,5

Wanneer ik geen sigaretten heb, ga ik er snel halen

43,3

56,3

0,5

Ik rook om te vergeten dat ik neerslachtig ben

38,5

61,1

0,5

Ik kijk graag naar de rookkringen

33,7

65,9

0,5

Ik rook omat me dat geruststelt, dat geeft me een houding wanneer ik bij andere ben

26,9

72,1

1,0

Ik rook om mezelf te prikkelen

21,2

77,9

1,0

Het is leuk om eerst wat met de sigaret te spelen

20,2

79,3

0,5

Ik rook omdat iedereen rondom mij rookt

18,3

81,3

0,5

Ik rook om moed in te zamelen

17,8

81,7

0,5

Als je rookt, voel je je volwassen

10,6

88,5

1,0

Ik rook omdat ik graag risico’s neem

10,1

88,9

1,0

Anderen zetten me ertoe aan om te blijven roken

9,1

90,4

0,5

Ik rook omdat ik bang ben om te verdikken, om het hongergevoel weg te nemen

8,7

90,9

0,5

Ik vergeet de sigaret die ik in mijn mond heb

7,2

91,3

1,4

Ik hoor er niet bij wanneer ik niet rook

6,7

92,8

0,5

Ik rook om anderen te imponeren

3,8

95,7

0,5

Ik steek een sigaret op, wanneer er nog één brandend in de asbak ligt

3,4

96,2

0,5

Totaal

wel

niet

8,2

18,2

3,6

Stijgende prijs van de sigaretten

45,7

40,9

48,8

Ziekte (kanker) of overlijden van een familielid wegens roken

38,0

27,3

43,6

Indien een persoon van wie ik hou, het me vraagt

43,3

54,5

37,9

Indien iemand die ik bewonder het me aanraadt

4,8

6,1

4,3

Indien men mij duidelijk informeert over de echte risico’s die ik loop

4,3

4,5

4,3

Welke 3 redenen zouden je kunnen aanzetten tot stoppen met roken? Welke 3 redenen maken dat je nooit zou beginnen met roken? Niets, geen enkele

Om smaak en geur terug te krijgen

1,9

3,0

1,4

Om te besparen

25,0

21,2

27,2

Om fysiek in vorm te zijn

24,5

21,2

25,7

4,3

6,1

3,6

Om mijn gezondheid te beschermen

37,0

33,3

39,3

Om aan anderen te bewijzen dat ik het kan, dat ik voor mezelf opkom

11,1

10,6

11,4

Om niet meer afhankelijk te zijn

10,1

4,5

12,1

3,9

4,5

3,6

Om niet meer slecht te ruiken

Andere reden

19

Quiz-time!

Een quiz rond ‘ROKEN’ met vele weetjes en feitjes! Ideaal om wat meer te weten te komen over het hele onderwerp! Werkwijze ❙ Verdeel de leden in 2 groepen, zo zit er ook wat competitie in. Bekijk met de kern hoe je de puntentelling afspreekt. ❙ Je kan verschillende manieren gebruiken om de leden te laten antwoorden.

Enkele voorbeelden zijn: kwisbak, bordjes opsteken met A-B-C-D, alle antwoorden per thema laten opschrijven en thema per thema overlopen … ❙ De antwoorden worden in groep verbetert, zodat iedereen de juiste antwoorden

hoort. Probeer er af en toe ook eens iets bij te vertellen (achtergrondinformatie), dit vraagt misschien wat voorbereidingswerk!

Enkele sites die hiervoor zeker van pas kunnen komen zijn: www.mja.be, www.stopsmoking.be, www.ulb.ac.be/soco/creatic Bestanddelen ❙ Welk van de volgende producten vind je in sigaretten? A B C D ❙

Teer is? A B C D

❙

zwarte kleverige stof die aan de binnenkant van je longen blijft zitten stof die verkoudheid voorkomt giftige stof waardoor je aan sigaretten verslaafd geraakt stof die de zuurstofopname in het bloed vertraagt

gedroogde takken gedroogde bladeren gedroogde wortels gedroogde bloemen

Rokers raken lichamelijk verslaafd aan sigaretten. Dit komt door A B C D

❙

een een een een

Tabak zijn bepaalde delen van de tabaksplant. Welke delen? A B C D

❙

ammoniak, ook gebruikt om toiletten mee schoon te maken cyanide, ook gebruikt om ratten mee te doden formaldehyde, ook gebruikt om kikkers te bewaren alle bovenstaande producten vind je in sigaretten

teer cyanide koolmonoxide nicotine

Welke stof in een sigaret zorgt ervoor dat iemand die rookt tranende ogen kan krijgen? A B C D

teer formaldihyde koolmonoxide ammoniak

Communicatie ❙ Wanneer praat men het beste met iemand over het roken? A B C D ❙

als hij aan het roken is als er ruzie is als je geïrriteerd bent als er een ontspannen sfeer is

Wat doet men het beste niet tijdens een gesprek over roken A B C D

reken samen uit hoeveel geld je kwijt bent als je rookt bedenk samen redenen om niet te roken verbieden zonder verdere uitleg aan te geven probeer uit te leggen dat als iemand begint met roken, het heel moeilijk is om weer te stoppen

Effecten ❙ Als je voor de eerste keer een sigaret rookt, maakt dit je

20

A B C D ❙

duizelig opgewekt dom gezond

Als ik stop met roken, heeft dit een aantal gevolgen. Welk is geen gevolg? A B C D

frisse adem smaakvoller eten beter gehoor betere sportprestaties

Gebruik ❙ Tabak is A B C D

lichamelijk verslavend geestelijk verslavend lichamelijk en geestelijk verslavend niet verslavend

Geschiedenis ❙ In het begin werd tabak als medicijn gebruikt. Men dacht dat het goed was voor: A slijm op te lossen en benauwdheid los te maken B ontstekingen van de blinde darm te voorkomen C een warm gevoel geven in de keel om de pijn van een keelontsteking te verzachten D doofheid te voorkomen

De Engelse Koningin Victoria leefde van 1837 tot 1901 en had een bepaald standpunt over roken.

❙

A B C D ❙

De Inca’s gebruikten tabak voornamelijk A B C D

❙

de Noormannen de Romeinen de Grieken de Maya’s

Tijdens wereldoorlog 1 A B C D

❙

na 1970 na 1980 na 1990 na 2000

Meer dan 2000 jaar geleden rookten A B C D

❙

de eerste eeuw voor Christus de 11e eeuw de 16e eeuw de 17e eeuw

Wanneer gaf de tabaksindustrie toe dat roken ongezond was? A B C D

❙

als tussendoortje om zich warm te houden om toe te treden tot de overledenen bij krijgsrituelen

In België werden de eerste tabaksplanten verbouwd in Wervik. Dit was in A B C D

❙

zij vond roken chique staan voor de Engelse hogere klasse zij vond roken enkel iets voor de gewone mensen zij vond roken een bijzondere onhebbelijke gewoonte zij vond dat roken enkel in de verre kolonies kon

stopte bijna iedereen met roken nam het roken enorm toe rookten alleen de rijken was er een tekort aan sigaretten

In 1603 schreef koning Jacobus 1 van Engeland A dat roken verplicht was B dat roken enkel voor de hoogste klassen was toegelaten C dat roken een gruwel voor het oog, een walging voor de neus, schadelijk voor het verstand en gevaarlijk voor de longen was D dat roken een weldaad voor de mens, rustgevend, concentratieverhogend en goed tegen de honger was

21

Hulpverlening ❙ Jongeren beginnen met roken A B C D

ouder dan 18 jaar jonger dan 12 jaar ouder dan 20 jaar jonger dan 20 jaar

Als je wil stoppen met roken kan dat met bepaalde hulpmiddelen. Wat is geen hulpmiddel?

❙

A B C D ❙

Stoppen met roken is erg moeilijk omdat A B C D

❙

kauwgom rookstop cursus nicotinepleisters sterke koffie je geen steun krijgt van je vrienden je geen steun krijgt van je familie de nicotine verslavend werkt roken nu net zo stoer is

Stoppen met roken heeft zin A B C D

als je weinig gerookt hebt als er nog geen gezondheidsklachten zijn als je nog jong bent heeft altijd zin, je lichaam herstelt van de schade maar er zullen wel tekenen blijven dat iemand gerookt heeft.

Na hoeveel tijd heeft iemand die gestopt is met roken evenveel kans om longkanker te krijgen dan een niet-roker?

❙

A B C D

na 10 jaar na 15 jaar na 20 jaar nooit, zal altijd meer kans blijven hebben

Risico’s ❙ Welke gevolgen ervaren jongeren als zij roken? A B C D ❙

Wat is geen gevolg van roken? A B C D

❙

bruine vingers gele tanden zweetvoeten hese stem

In sigaretten zit nicotine. Als je lang rookt, veroorzaakt de nicotine A B C D

❙

slechte adem minder geld verkleurde tanden alle bovenstaande

blindheid diarree doofheid hart en vaatziekten

Een niet roker krijgt van de rook van een ander A B C D

koude handen slechte adem maagpijn hoofdpijn

Signaalherkenning ❙ Als iemand gerookt heeft merkt men dit aan: A B C D

22

stoned zijn het verward praten geur die in de haren blijft hangen sneller in de lach schieten

Weetjes ❙ Thomas Alva Edison en Henry ford stuurden in 1914 een pamflet de wereld in. Dit was een pamflet tegen de sigaret. Hoe noemde dit pamflet: A B C D

de dampende sigaret de sigaret is schadelijker dan een auto witte wolkjes met grote gevolgen de zaak tegen de Kleine Witte verslaver

De Latijnse naam voor tabaksplant werd ontleend aan Jean Nicot die het aan zijn koningin gaf in 1560 om haar van haar hoofdpijn af te helpen. Wat is deze Latijnse naam voor tabaks plant?

❙

A B C D

tabacus nicotiana sigarettum sativa tabaka

Om tabaksbladeren te drogen, verbranden boeren hout. Zo verdwijnt er voor elke roker één boom om de

❙

A B C D ❙

Tabak wordt vooral gekweekt in A B C D

❙

België en Nederland Colombia en Bolivia Noorwegen en Finland Brazilië en China

Kinderen van rokers A B C D

❙

de week twee weken vier weken zes weken

lijden vaker aan astma en ademhalingsziekten hebben geen last van de rook van hun ouders worden later sowieso ook rokers lijden vaker aan vermoeidheid

Waar mag je roken A B C D

op de kamers in een ziekenhuis in de klas op de school in een rokerslokaal op kantoor in de openbare bibliotheek

Wetgeving ❙ Vanaf wanneer mag er in België geen reclame meer gemaakt worden voor tabaksproducten? A B C D ❙

vanaf 1 januari 1994 vanaf 1 januari 1998 vanaf 1 januari 1999 vanaf 1 januari 2001

In de Europese Unie wordt sigarettenreclame en sponsoring verboden A B C D

vanaf 2003 vanaf 2004 vanaf 2005 vanaf 2006

Wanneer heeft België de tabakswet met betrekking tot verbod op roken in openbare plaatsen ingevoerd?

❙

A B C D

1988 1991 1993 2000

Het rookverbodsteken moet aan een aantal voorwaarden voldoen die bij wet zijn vastgelegd. Er is ook een bepaalde diameter van dit verbodsteken vastgelegd. Aan welke diameter moet dit verbodsbord op zijn minst voldoen?

❙

A B C D

minstens 9 cm minstens 15 cm minstens 20 cm minstens 30 cm

23

❙

Volgens het KB 1990 moet in alle gesloten plaatsen waar effectief gerookt wordt A B C D

een ruimte voorzien zijn voor niet-rokers bepaalde momenten van de dag niet gerookt worden de gesloten ruimte op regelmatige tijdstippen gelucht worden een rookafzuigsysteem of een verluchtingssysteem geïnstalleerd zijn dat de rook verwijdert

Tip! Het kan leuk zijn om een aantal praktische proeven als rode draad doorheen de kwis te laten lopen. De groep die wint kan hier extra punten mee verdienen. Enkele voorbeelden van praktische proeven: Geblinddoekt iets laten ruiken (sigaar …) Van een sigaret trekken (niet inhaleren) en de rook uitblazen tegen een papieren zakdoekje (bekijk het effect, normaal komt dit in je longen!) Om het snelst een sigaret rollen …

24

Enkele actieve spelen rond alcohol die je zeker en vast in je afdeling kan doen! Ren je rot

Een spel waar jullie leden een eigen mening rond alcohol kunnen vormen en enkele standpunten kunnen innemen omtrent alcohol. Werkwijze ❙ Verdeel de ruimte in 3 vakken/zones. Het eerste vak staat voor ‘volledig akkoord’, het tweede voor ‘geen mening’ en het derde voor ‘niet akkoord’. Lees een stelling over alcohol voor en roep ‘ren je rot’! ❙ Alle leden die samen in hetzelfde vak staan, overleggen heel kort over de reden(en)

waarom ze daar zijn komen staan. ❙ Om beurten vertelt één persoon van elk vak aan de leden die in de andere vakken

staan deze reden(en). ❙ Alle leden mogen (maar moeten niet) dan nog 1 keer van vak veranderen

Voorbeelden van stellingen: ❙ Als ik wat gedronken heb, kom ik gemakkelijker los. ❙ Ik vind dat je alles eens moet proberen. ❙ Dronken mensen worden niet plezant, maar ambetant. ❙ Ik voel me zo al goed genoeg in mijn vel en heb daar geen alcohol voor nodig. ❙ Iemand is altijd zelf verantwoordelijk voor zijn/haar alcoholmisbruik. ❙ Het is niet altijd gemakkelijk om, bijvoorbeeld op een fuif, neen te zeggen wanneer je

alcohol krijgt aangeboden. ❙ Alcoholreclame speelt teveel in op de twijfels en onzekerheden van jongeren.

Anti-alcohol-campagne

Een spel om jullie leden op een creatieve manier te laten nadenken over het thema ’alcohol en jongeren’. Ook kan het jullie leden bewust maken van marketingstrategieën, valkuilen van alcoholreclame. Werkwijze ❙ Leg enkele reclameboodschappen uit tijdschriften rond alcohol(pops) op de grond. ❙ De groep wordt verdeeld in groepjes van 3 personen. ❙ Elk groepje krijgt de mogelijkheid om de reclameboodschappen even te bekijken. ❙ Elk groepje krijgt de opdracht om zelf een eerlijke en creatieve reclamecampagne te

ontwerpen tegen het overmatig gebruik van alcohol.

25

Kunstenwedstrijd

Een luchtige manier om te werken rond het thema alcohol. Werkwijze ❙ Naar aanleiding van de Al-Cordelia strip kunnen de leden hun creativiteit de vrije loop laten gaan. Ze kunnen brainstormen over alle situaties waarin alcohol een rol speelt of kan spelen. ❙ Deze situaties kunnen de leden zelf in stripvorm (of tekening, gedicht, verhaal, liedje,

toneel, …) gieten. Er kan eventueel in duo’s gewerkt worden. ❙ Met de gemaakte werkstukken kan een tentoonstelling of voorstelling georganiseerd

worden. ❙ De strips vind je op je KAJ-secretariaat of op www.mja.be

Gevarenfles

Een methodiek om je leden bewust te maken van de gevaren van alcohol in het verkeer. Op deze manier wordt de stap om over ‘gevaarlijk gedrag’ te praten gemakkelijker gemaakt. Werkwijze ❙ De groep maakt een grote fles in kippengaas. Is de groep te groot, dan kan die opgesplitst worden in 2 of 3 groepen. ❙ Gedurende een bepaalde periode verzamelen de leden alle krantenknipsels die met

alcohol te maken hebben. ❙ De fles wordt volledig bekleed met de artikels en wordt daarna op een zichtbare plek

gezet en opgehangen.

TIP: De krantenknipsels kunnen eerst in groep besproken worden.

Rechtzaal-simulatie

Een ideale activiteit om jullie leden te laten stilstaan bij de redenen waarom zij (of andere mensen) alcohol drinken. Ze ontdekken zo ook dat het niet volstaat om goede bedoelingen te hebben, maar dat het minstens even belangrijk is om je gedrag op deze bedoelingen af te stemmen. Werkwijze ❙ De ruimte wordt ingericht als een soort rechtszaal. Je kan het helemaal echt maken door jullie ook te verkleden! ❙ De groep wordt verdeeld in 4 groepjes. ❙ Elke groep krijgt een rol toegewezen. ❙ Een groep leden speelt de rol van aanklager en draagt de overtreding voor.

Zij belichten vooral de ‘ernst’ van de overtreding. ❙ Een andere groep speelt de verdediger. Zij proberen de aanklacht te verzachten en

te minimaliseren. ❙ De derde groep speelt de ‘publieksjury’. Zij stemmen over de aanklacht ( dit wil zeggen

26

dat zij elk aangeven of ze de beklaagden schuldig vinden of niet). ❙ Tenslotte speelt de vierde groep voor rechter. Deze groep moet de argumenten van de aanklager en die van de verdediger tegen elkaar afwegen en een oordeel uitspreken. Ze moeten ook rekening houden met de publieksjury. Voorbeelden van situaties die kunnen gespeeld worden: ❙ Een groepje jongeren is voor de rechtbank gedaagd omdat ze na schooltijd aan de schoolpoort betrapt zijn met alcohol. Ze stoorden niemand, maar hadden wel genoeg gedronken. ❙ Een groepje jongeren moet zich komen verantwoor-

den omdat ze op een fuif hasj hebben gerookt. ❙ Enkele jongeren zijn in het weekend door

de rijkswacht opgepakt voor XTC-bezit. Ze moeten nu voorkomen. ❙ Na schooltijd is het de gewoonte dat enkele jongeren nog een tijdje blijven napraten aan de schoolpoort. Soms drinken ze daar ook iets bij, meestal frisdrank maar soms alcohol. Op een dag loopt dit napraten uit de hand en eindigt het in een gevecht. De vechtersbazen waren onder invloed van alcohol en worden nu voor de rechtbank gedaagd.

Wil je nog meer informatie over alcohol? www.mja.be, www.alcoholvoorlichting.be, www.gezondheid.be, www.cm.be

Alcoholvrije cocktails

Je kan een lekker en leuk alternatief geven voor alcohol in het lokaal, tijdens een fuif of gewoon zomaar … cocktails zonder alcohol kunnen ook smaken! Werkwijze ❙ Je zorgt voor enkele recepten van alcoholvrije cocktails en de nodige ingrediënten. ❙ De groep wordt in kleinere groepjes verdeeld. ❙ Elk groepje krijgt 1 recept met bijhorende ingrediënten. ❙ Als alle cocktails klaar zijn, kan elk lid van elke cocktail proeven.

27

Enkele recepten: ❙ Magnifera Ingrediënten: 2 mango’s 3 eetlepels citroensap 1 eetlepel rietsiroop 300ml koel mineraalwater Bereiding: De citroen uitpersen. De mango’s schillen, de pit verwijderen en in stukjes snijden. Alle ingrediënten, met uitzondering van de ijsblokjes, in een mixglas samenvoegen en mixen tot men een homogene drank krijgt. Dit vruchtensap in een shaker gieten en ijsblokjes toevoegen. Even shaken en serveren. ❙ Casablanca

Ingrediënten: 400ml halfvolle melk 1 rijpe banaan 2 appels 1 afgestreken eetlepel gemalen amandelen Bereiding: De appels schillen en in blokjes snijden. Alle ingrediënten in een mixglas samenvoegen en mixen tot men een homogene en romige drank verkrijgt. Koel serveren.

❙ Kiwi-lime

Ingrediënten: 400gr. magere yoghurt 4 kiwi’s 1 limoen (groene citroen) 3 eetlepels ruwe rietsuiker Bereiding: De limoen uitpersen. De kiwi’s schillen en de zwarte pitjes verwijderen. Alle ingrediënten in een mixglas samenvoegen en mixen tot men een homogene en romige drank verkrijgt. Koel serveren. ❙ Grape fizz

Ingrediënten: 1 roze pompelmoes 4 eetlepels frambozensiroop 400ml koel spuitwater Bereiding: De pompelmoes uitpersen en het sap over de glazen verdelen. Het spuitwater en de frambozensiroop toevoegen, zonder te mengen. De frambozensiroop zinkt in het fruitsap en vormt zo een kleurengradatie.

28

❙ Kanelli

Ingrediënten: 500gr appels 2 peren 4 eetlepels citroensap kaneel (naar eigen smaak toevoegen) ijsblokjes Bereiding: De citroenen uitpersen. Het sap uit de appels en peren centrifugeren. De 3 vruchtensappen mengen, op smaak brengen met kaneel en samen met enkele ijsblokjes samen in de shaker gieten. Goed schudden en dadelijk serveren.

29

Broodje gezond! Reclamespots op radio en TV, affichecampagnes op bushokjes, mega-advertenties in kranten en tijdschriften … Dagelijks worden wij geconfronteerd met mooie jongedames of sterk gespierde kerels die allerhande reclamepanelen sieren. Is het dan niet logisch dat wij net zo knap of stoer als die jongedame of ruige bink willen zijn? Of laat jij zeker niet vangen aan deze fake reclameboodschappen? Wat denk jij hierover? Wat is jouw mening? Tijd om in actie te schieten, dus!

Test je zelf!

Aan de hand van deze vragenlijst, kan ieder lid afzonderlijk nagaan welke zijn of haar gewoonten zijn in verband met sport, media en reclame, voeding en het zelfbeeld : hoe leef ik, welke is mijn levensstijl op deze vlakken, word ik hierin beïnvloed door media en reclame … ? Ieder vult de lijst in. Op het einde telt ieder zijn/haar eigen score uit aan de hand van de beoordelingsschaal. Hierbij staat ook de betekenis – vertaling van de behaalde score.

Kies het best bij jou passende antwoord ! 1. Als ik naar de winkel ga, … a) ga ik met de fiets b) ga ik met de auto c) ik ga zelf nooit naar de winkel 2. Na schooltijd a) praten we gewoon wat na of gaan we een uurtje sporten b) duiken we ’t café in c) staan we bij de bakker onze lege maag te vullen 3. Ik eet het liefst … a) een gemengde salade met vinaigrette b) een smoske ( broodje met allerlei groenten en wat mayonaise) c) een martino (broodje met américain, ketchup, ajuin, …)

4. Ik doe … a) enkel op school aan sport b) nooit aan sport c) regelmatig aan sport 5. Ik vind mezelf …

30

a) niet te dik / te mager b) 3 kilo te dik / te mager c) minstens 3 kilo te dik / te mager 6. Om overtollig vet te verliezen moet je … a) eten wat je wil b) gezond eten (geen zoetigheden, geen overdaad, veel groenten) c) diëten en veel water drinken 7. Voor een warme maaltijd eet ik … a) een kleinigheidje b) niets c) wat snoep 8. Een hometrainer in huis betekent voor mij … a) regelmatig trainen en zo een goede conditie opbouwen b) af en toe fietsen, maar zo op mijn eentje houd ik dit nooit lang vol c) niets, na een tijdje oefen ik niet meer 9. Bij warm weer eet ik het liefst … a) een koude schotel b) een uitgebreid warm maal, daar gaat niets boven c) bijna niets 10. Voor de zomer begint … a) ga ik een aantal keer onder de zonnebank b) gebruik ik bruine crème of bruinen zonder zon c) doe ik niets speciaals voor een gebruinde huid 11. Als ik op TV reclame zie voor magere yoghurt … a) zegt me dat niets b) wil ik deze kost wat kost onmiddellijk kopen c) zal ik deze bij gelegenheid eens proeven 12. In de zomer geniet ik … a) van een dagje zonnebaden b) ervan met de wagen vanalles te bezoeken c) van een dagje fietsen 13. Mijn voorkeur vakantiebestemming is … a) Oostenrijk, voor de prachtige wandelingen b) Spanje, voor het zonnebaden c) mijn eigen land, voor toeristische uitstappen met de auto 14. Ik win een abonnement voor de fitness en … a) ben enthousiast, ik wil onmiddellijk beginnen b) aarzel, ik zal wel eens gaan, maar … c) ik ga daar niet op in 15. Als ik kleren koop, … a) kies ik altijd aanpassende kledij b) heb ik problemen, ik vind dat ik te dik / te dun ben c) houd ik er rekening mee dat ik me goed moet voelen in mijn kledij 16. Als ik een weekblad koop dan is het …

31

a) P-magazine b) Flair c) geen van beide 17. Ik doe per week … a) 2 uren aan sport b) minder dan 2 uren aan sport c) meer dan 2 uren aan sport 18. Met mijn gewicht ben ik … a) tevreden, want na mijn dieet ben ik 7 kilo vermagerd b) niet tevreden c) tevreden want ik voel me goed zoals ik ben 19. Ik eet chips en drink cola … a) elke dag b) enkel als iemand het mij aanbiedt c) nooit 20. Ik eet … a) driemaal per dag b) vijfmaal per dag c) meer dan vijfmaal per dag 21. Ik doe fitness in een fitnesscentrum omdat … a) dit me 100% garantie biedt dat het goed is b) dit de oplossing is voor teveel vet c) dit me stimuleert om meer te bewegen

22. Ik wil een cursus koken volgen en kies … a) vegetarisch koken (zonder vlees) b) zoetigheden (taart, gebak, snoeperijen) bereiden c) een algemene kookcursus 23. Als ik op een reclameposter een model zie met de ideale maten, dan … a) vind ik dat een mooi model, maar weet ik voor mezelf dat ik me ook goed in mijn vel voel zoals ik ben b) wil ik er net zo uitzien c) ben ik jaloers maar daarbij stopt het

32

Beoordelingsschaal 1 a) 5 b) 2 c) 1

2 a) 5 b) 1 c) 1

3 a) 5 b) 3 c) 1

4 a) 5 b) 1 c) 5

5 a) 5 b) 3 c) 1

6 a) 1 b) 5 c) 3

7 a) 2 b) 5 c) 1

8 a) 5 b) 3 c) 1

9 a) 5 b) 3 c) 1

10 a) 1 b) 3 c) 5

11 a) 5 b) 1 c) 3

12 a) 1 b) 3 c) 5

13 a) 5 b) 1 c) 4

14 a) 5 b) 3 c) 1

15 a) 2 b) 1 c) 5

16 a) 3 b) 3 c) 5

17 a) 3 b) 2 c) 5

18 a) 1 b) 1 c) 5

19 a) 1 b) 3 c) 5

20 a) 5 b) 3 c) 1

21 a) 3 b) 1 c) 5

22 a) 3 b) 1 c) 5

23 a) 5 b) 1 c) 3

De betekenis van je eindscore : BEWEGING Tel je scores van de volgende vragen op : 1 – 4 – 8 – 12 – 13 – 14 – 17 – 21 Tussen 8 en 16

Tussen 17 en 28

Tussen 29 en 40

Je hebt veel te weinig beweging. Neem vaker de fiets om je te verplaatsen of zoek een vriend(in) om samen sportief bezig te zijn. Lichaamsbeweging is levensnoodzakelijk. En jong geleerd is oud gedaan. Dus nu moet je ’t doen!

Je doet moeite om een beetje sportief te zijn. Toch doe je eigenlijk nog te weinig aan sport. Schrijf jezelf eens in bij een sportclub. Je bent wel een sportief type, je wil wel aan sport doen, dus … waarop wacht je nog?!

Je doet je best om sportief te zijn en daarin slaag je ook. Je neemt op dit vlak duidelijk veel initiatieven. Proficiat!

EETGEWOONTEN EN VOEDING Tel je scores van de volgende vragen op : 2 – 3 – 6 – 7 – 9 – 19 – 20 – 22 Tussen 8 en 16

Tussen 17 en 28

Tussen 29 en 40

Je bent een echte zoete bek. Meestal verkies je snoep boven een gezond alternatief. Je hebt ook vaak honger en je geeft daaraan gemakkelijk toe. Probeer voor je tussendoortjes gezonde versnaperingen te vinden en bedwing je ‘honger’ eens.

Je bent op de goede weg. Je weigert soms snoep en probeert gezond te leven. Maar tegen bepaalde lekkernijen kan je geen ‘neen’ zeggen. Als je echt gezond wil leven, probeer dan je hele levensstijl aan te passen.

Je leeft wel gezond. Soms laat je je nog eens verleiden tot zoetigheden of erg uitgebreide maaltijden, maar over het algemeen slaag je erin gezond te leven. Proficiat!

33

ZELFBEELD EN DE INVLOED VAN DE MEDIA Tel je scores van de volgende vragen op : 5 – 10 – 11 – 15 – 16 – 18 – 23 Tussen 8 en 16

Tussen 17 en 28

Tussen 29 en 40

Je bent niet tevreden met je eigen lichaam. Je probeert wel uiterlijkheden te veranderen door een streng dieet, een zonnebankkuur … maar hierdoor verdwijnt je ongenoegen niet. Probeer wat gezonder te leven, wat meer te bewegen, je niet te veel te laten misleiden door de media en je zal je veel beter voelen in je vel.

Je bent redelijk tevreden met je lichaam. Sommige lichaamsdelen zouden er wel wat beter mogen uitzien, vind je, maar je ligt er niet van wakker. Ga niet al te dikwijls in op wat ze in de media vertellen, maar volg je eigen gevoel. Met wat inspanningen om consequent te leven wat eten en sporten betreft kan je je nog beter voelen.

Prachtig: je bent tevreden. Je houdt je lichaam en je gewicht in het oog, maar je bent er niet door geobsedeerd. Je hebt een goed evenwicht gevonden tussen je eigen body en wat je nodig hebt aan voeding en beweging. En je voelt je goed in je vel. Voorlopig laat je niet misleiden door de media. Houden zo!

Let’s TWIST(er)!

Verdeel de groep in 2 groepen, zij moeten het tegen elkaar opnemen in een boeiend spel waar ontspanning, lenigheid, beweging en kennis centraal staan! Het spel wordt bijna op dezelfde manier gespeeld als ‘Twister’. In het spel zijn er twee verschillende rondes. Enerzijds is er de vragenronde en anderzijds heb je de doe-ronde. De doe – ronde bestaat er uit dat 1 kapitein van elke ploeg plaats moet nemen op de twistermat en zijn/haar handen en voeten moet verplaatsen naargelang het rad. Valt hij/zij, dan worden beide personen uit elke ploeg vervangen door een andere kapitein. De vragenronde is opgedeeld in vier verschillende thema’s (voeding, media en reclame, sport en zelfbeeld), waarbij elk thema verbonden is aan een kleur. Zorg ervoor dat elk thema (en dus elke kleur) aan bod komt. De vragen worden steeds gesteld aan de 2 groepen tegelijk, de groep die juist is of het eerste klaar is met de opdracht mag aan het rad draaien en kiezen welke kapitein zich moet verplaatsen! De spelregels ❙ het spelbord is het ‘twisterbord’. ❙ er zijn van elk van de vier verschillende thema’s tien verschillende vragen beschikbaar. ❙ er wordt gespeeld in twee ploegen. Twee personen van elke ploeg spelen de doeronde, de rest van de ploeg speelt de vragenronde. ❙ de begeleider kiest na afloop van de doeronde een andere vraag en houdt daarbij rekening met de verschillende thema’s (zorgt er eigenlijk voor dat de verschillende thema’s allemaal aan bod komen). Er kan bijvoorbeeld met een dobbelsteen gegooid worden om te zien welk thema aan de beurt is. 10 vragen/opdrachten in verband met eten /

34

(gezonde) voeding 1 Stel een menu van 7 gangen samen: aperitief – voorgerecht – soep – doorzakkertje – hoofdschotel – warme drank – dessert. Beoordeel dit in functie van ‘gezond eten’. 2 Vind een nieuw en gezond dessert uit. 3 Schrijf op 2 verschillende manieren op hoe je aperitief maakt. Eén traditioneel aperitief en één gezond aperitief. De origineelste aperitieven winnen. 4 Som 20 soorten groenten op. De ploeg die het eerst klaar is wint. 5 Welke groente bevat caroteen (vitamine die goed is voor de ogen)? (wortelen). 6 Welke soorten pasta kennen jullie? (spaghetti, ravioli, tagliatella, macaroni …). De ploeg die er het meeste kan opsommen wint. 7 Som zo snel mogelijk 5 natuurproducten op. De ploeg die het eerst klaar is wint. 8 Welke ingrediënten bevat spaghettisaus? Som er zoveel mogelijk op. 9 Geef de naam van de wereldwinkel waar men zowel gezonde als eerlijke voeding kan kopen (Oxfam) 10 Benoem twee soorten fruit waar enorm veel suiker in zit. (oplossing : bananen en druiven) 10 vragen/opdrachten in verband met media en reclame 1 Geef minimum drie troeven van de reclame bij een modefoto. Beoordeel dit op snelheid, wie het eerst klaar is wint. 2 Maak een reclamespot voor een blanke, niet gebruinde huid. De begeleider beoordeelt dit naar originaliteit. 3 Tracht een staaltje parfum te verkopen aan de begeleider. Maak hierbij gebruik van enkele trucs die men in de media ook gebruikt. De ploeg die zijn staaltje kan verkopen aan de begeleider wint. 4 Waarop let je als je kleren koopt? Geef minimum 5 elementen en bespreek daarbij welke invloed van de media je daarbij ondervind. De ploeg die het eerst klaar is wint. 5 Maakeenreclameadvertentievoorgezondeontbijtgranen.Debegeleiderishoofdredacteur van de Flair, de ploeg die hem kan overtuigen om hun advertentie te publiceren wint. 6 Maak een radioreclamespot voor de KAJ. De begeleider beoordeelt op originaliteit. 7 Som 10 verschillende tijdschriften op 8 Beschrijf de laatste reclamespot voor een douchegel 9 Noem een TV-zender waar geen reclame getoond wordt 10 Welke Belgische schoonheid ontleent haar gezicht voor de reclamefilmpjes van ‘Free Record Shop’?

6 7 8 9

10 vragen/opdrachten in verband met sport 1 Krabbenloop. De groep moet op handen en voeten met de rug naar de grond gekeerd de overkant bereiken. De ploeg die het eerst de overkant bereikt is de winnaar 2 Pomp 5X het aantal leden van je ploeg. De ploeg die het eerst klaar is, is de winnaar 3 Zoek 3 aerobic oefeningen. Doe deze voor aan je ploeg en doe elk van de oefeningen drie keer met iedereen. 4 Noem 4 fitness-apparaten 5 Vertel 2 minuten over sport op school (voordelen – nadelen – voldoende - onvoldoende) Waar gingen in 2004 de Olympische spelen door? Touwtje springen: spring met je ploeg 3 minuten in een touw Vertel 2 minuten over je favoriete sport Welke sport beoefenen Sven Nijs en Bart Wellens?

35

10 Wie is het huidig nummer 1 van het tennis bij de dames? 10 vragen/opdrachten in verband met je zelfbeeld 1 Noem 2 favoriete vrouwen uit de showbusiness. Waarom noem je deze 2? 2 Wat weet je over zonnebanken? 3 Schmink iemand van de groep voor een avondje uit 4 Zoek prenten uit tijdschriften en kranten. Ieder knipt 1 lichaam en 1 hoofd uit. Bepaal welk hoofd het best bij welk lichaam hoort en vertel waarom je die keuze maakt 5 Wat vind je van programma’s als ‘Extreme make-over’? Zou jij iets laten veranderen aan je lichaam? Zo ja, waarom? 6 Som in 1 minuut zoveel mogelijk verzorgingsproducten op. De laatste letter van het eerste woord is de beginletter van het volgende woord. 7 Het ideale lichaam is … Noem mensen uit jouw omgeving die aan jouw ideaal beantwoorden. 8 Maak een zo goed mogelijke ‘voor en na foto’ van iemand in 60 seconden 9 Ontwerp zelf een tatoeage 10 Noem drie verschillende manieren om jezelf van een bruine huid te voorzien.

Action! Na het zien en het oordelen is het belangrijk dat je na het beëindigen van deze activiteit ook het handelen niet uit het oog verliest. Zin om in actie te vliegen? Alleen of met jullie ganse groep? Misschien denken jullie wel aan: - samen gaan fitnessen, lopen, zwemmen … - samen een koude schotel maken (gezond eten) - biologische drankjes verkopen in het lokaal (worldshake fruitsap) -…

36

Anders zijn Gewoon doen! “Ik ben een mens op de wereld en niets meer… maar ook niets minder.” Dit is een zinnetje dat ik onlangs van een gevangene hoorde. En weet je, hij had gelijk! Iedere jonge mens is meer waard dan al het goud van de wereld. Waar hebben we dat nog gehoord… Cardijn had dat goed gezien, maar daar naar leven is geen gemakkelijke opdracht. “Die is achterlijk, dat zijn makakken, dat is een flikker” …en het zijn vooral allemaal jonge gasten!! Op de volgende pagina’s vind je enkele ideeën om op een leuke manier het (ruime) thema “anders zijn” in een activiteit te gieten, een boeiende uitdaging! Voor je in ‘ACTIE’ schiet, nog even dit: Leer de kajot(s)terkes het mooie zien in iedereen!!

Anders zijn

Zien Hieronder zetten we enkele spelletjes die zeker leuk zijn om in goep te doen. We voegden er telkens wel één klein onderdeel aan toe zodat er sprake is van ongelijkheid. De bedoeling is dan ook om er achteraf in groep even over te babbelen! ❙ 10-bal discriminatie: verdeel de groepen zo dat de grootste leden allemaal in 1 groep zitten. ❙ quiz discriminatie: verdeel de groepen volgens leeftijd en stel “moeilijke” vragen.

37

❙ voetbal

discriminatie: alle voetballers en sportievelingen in de ene groep, de rest in de andere. ❙ wiel vervangen / breien

discriminatie: verdeel in jongens en meisjes en geef “typische” opdrachten voor 1 geslacht. ❙ hints discriminatie: zet “blonde en gekleurde” haren samen en benadeel deze groep, wees strenger. ❙ nagelkloppen discriminatie: wie met meer dan 4 personen is thuis, mag 2x per beurt op een nagel

slaan. Oordelen Na deze spelen volgt een “evaluatie” per spel aan de hand van de vraag:”Hoe voelde jij je tijdens het spel?” Laat iedereen die wil zijn mening zeggen. Zorg ervoor dat er van de beide partijen iets in de groep gebracht wordt. Bij elk spel zal je horen welke groep zich benadeelt voelde, ze werden (opzettelijk) door de kern gediscrimineerd op basis van hun grootte, leeftijd, sportiviteit, jongen-meisje zijn, haarkleur, gezinssituatie … Trek de gevolgen van dit spelletje open naar de realiteit: waar en hoe worden mensen

iedere dag geconfronteerd met discriminatie, pesten, anders zijn … Laat de leden in groepjes enkele situaties verzamelen en schrijf de antwoorden van alle groepjes op grote flappen. Handelen Elk groepje kiest nu een situatie waar ze een oplossing zullen voor zoeken: ❙ Wat zijn de vooroordelen bij dit “anders-zijn”? ❙ Steek een ACTIE in elkaar om deze vooroordelen bij de mensen te doen verdwijnen. ❙ Overtuig de mensen dat dit “anders-zijn” niet normaler of abnormaler is dan ze zelf zijn. We zetten hier enkele ideeën op een rijtje: Pamfletten ontwerpen en uitdelen op drukke plaatsen, een liedje maken en het met heel de bende op straat gaan zingen, handtekeningen verzamelen rond een standpunt en afgeven aan burgemeester en/of schepenen, een ludieke optocht doen …

Na een korte voorstelling van de groepjes, wordt er in groep beslist welk idee verder uitgewerkt zal worden en welke “ACTIE” echt uitgevoerd zal worden tijdens de volgende activiteit.

Holibi

Zien Bekende holebi‘s!

38

Aan de ene kant van het lokaal hangt een blad met “HOLEBI” op en aan de andere kant een blad met “HETERO”. Onder beide bladen span je een lange draad met wasknijpers. De leden krijgen 40 foto’s van bekende mensen en moeten die verdelen onder de 2 categorieën. ❙ Hetero:

Jodie Foster, Axelle Red, Julia Roberts, Sarah Michelle Gellar (Buffy), Cameron Diaz, Eddy Wally, Els Deschepper, Geena Lisa, Nicolas Cage, VJ Stijn (TMF), Gene (X-session), Belle Perez, Mirjam Timmer (Twarres), Cleopatra, Jan Bardi (illusionist), Chris van den Durpel, Hans Otten, Matthew Perry (Chandler, Friends), Jim Carrey, Kris Wauters. ❙ Holebi ‘s: Freddie Mercury (Queen), Johan van der Veen (Twarres), André van Duin, Elton John,

Elio Dirupo, George Michael, Alexander de Grote, Koen Crucke, Leonardo Da Vinci, Michael Stipe (zanger REM), Ian McKellen (Lord of the rings), Jo de Poorter, Ellen (tv serie), Truus Druyts, Yasmine, Alexandra Potvin, Susan Flannery (Stéfanie, mooi meedogenloos), Angelina Jolie (Tomb Raider, biseksueel), Janis Joplin (biseksueel), Anouk (biseksueel). (Deze foto’s vind je op internet of kan je reserveren bij je vrijgestelde.) Oordelen Nabespreking (in kleinere groepjes) ❙ Je kan vragen waarom de leden een bepaalde foto bij een categorie hebben gehangen. (Omdat ze het wisten uit de media, op het uiterlijk afgegaan zijn, op karakter bepaalden …) ❙ Je kan de leden laten vertellen over mensen uit hun omgeving (KAJ, school, familie, vrienden …) die ook holebi zijn, of mensen waarvan ze denken dat ze holebi zijn. ❙ Lees tot besluit het volgende gedichtje voor in de groepjes. Wij met KAJ staan open voor alle jongeren, ook holebi ‘s, deze jongeren zijn niet normaler of abnormaler dan hetero’s! Wat is er tegen 2 mensen die van elkaar houden die elkaar beminnen teder en warm die wenen en lachen die oplossingen zoeken en vinden die slapen en dromen wat kan er tegen zijn Ook als die 2 mensen, 2 vrouwen of 2 mannen zijn

Stellingen Iemand trekt een kaartje met een stelling op. Hij/zij leest het voor en geeft een eigen mening. Iedereen die wil kan op de stelling reageren. Hier wordt wel aandacht gevraagd voor ieders mening en ook respect gevraagd tegenover holebi’s en hetero’s. ❙ Als een kleine jongen met een meisjespop speelt, is hij gegarandeerd later homo ❙ De knapste mannen zijn homo’s

39

❙ Ze zouden de typische ‘janet’ uit komische tv series moeten verwijderen. Dit zorgt ❙ ❙ ❙ ❙

alleen maar voor meer homo-haat Homo’s hebben evenveel recht als hetero’s om te trouwen en kinderen op te voeden In de holebi wereld draait alles rond seks Je kiest om holebi te worden Als je vriendin lesbisch is, moet je uit respect niet naast haar slapen...

Handelen Maak een grote regenboogvlag, om sympathie te tonen naar de holebi’s in de KAJ en in je leefomgeving. Je kan er iets heel creatiefs van maken, maar hou volgende zaken in het achterhoofd: rood betekent leven, oranje staat voor onderlinge steun, geel is de warmte van de zon, groen symboliseert de kracht van de natuur, blauw is de kunst en mauve is spiritualiteit. Door deze vlag in het lokaal te hangen toon je aan dat alle jongeren welkom zijn in de KAJ en het is natuurlijk leuk om eens een nieuwe en frisse look te geven aan jullie lokaal! Verdere info ❙ www.kaj.be/holebi

❙ Limburg

❙ www.holebigids.be

Toch wel – Maasland Way out Inderdaad! – Diepenbeek

❙ www.bastaweb.be ❙ Oost-Vlaanderen ❙ Antwerpen

Jong geleerd – Mechelen Kom af! Mol Jong en trots – Schoten Ja & dan! Herentals ❙ Brussel

Basta Sascha Xtra

Verkeerd geparkeerd Liever spruitjes Der uit. – Waasland ❙ West-Vlaanderen

Onder andere(n) Uiteraard - Roeselare Dubbelpunt – Kortrijk Jong & holebi - Brugge

❙ Vlaams Brabant

En of – Leuven Voor verdere info over dit thema, kan je verschillende bronnen raadplegen. Op het KAJ secretariaat ligt een holebi pakket waar activiteiten in staan voor holebi en hetero jongeren rond dit thema. Ook op het net of bij tal van organisaties vind je info en/of activiteiten die de moeite waard zijn! Hier alvast enkele gegevens:e wereld en niets meer, … maar

ook niets minder.”

Dit is een zinnetje dat ik onlangs van een gevangene hoorde. En weet je, hij had gelijk! Iedere jonge mens is meer waard dan al het goud van de wereld. Waar hebben we dat nog gehoord… Cardijn had dat goed gezien, maar daar

naar leven is geen gemakkelijke opdracht. “Die is achterlijk, dat zijn makakken, dat is een flikker” …en het zijn vooral alle-

40

maal jonge gasten!! Op de volgende pagina’s vind je enkele ideeën om op een leuke manier het (ruime) thema “anders zijn” in een activiteit te gieten, een boeiende uitdaging! Voor je in ‘ACTIE’ schiet, nog even dit: Leer de kajot(s)terkes het mooie zien in iedereen!! “Ik ben een mens op de wereld en niets meer, … maar ook niets minder.” Dit is een zinnetje dat ik onlangs van een gevangene hoorde. En weet je, hij had gelijk! Iedere jonge mens is meer waard dan al het goud van de wereld. Waar hebben we dat nog gehoord… Cardijn had dat goed gezien, maar daar naar leven is geen gemakkelijke opdracht. “Die is achterlijk, dat zijn makakken, dat is een flikker” …en het zijn vooral allemaal jonge gasten!! Op de volgende pagina’s vind je enkele ideeën om op een leuke manier het (ruime) thema “anders zijn” in een activiteit te gieten, een boeiende uitdaging! Voor je in ‘ACTIE’ schiet, nog even dit: Leer de kajot(s)terkes het mooie zien in iedereen!! “Ik ben een mens op de wereld en niets meer, … maar ook niets minder.” Dit is een zinnetje dat ik onlangs van een gevangene hoorde. En weet je, hij had gelijk! Iedere jonge mens is meer waard dan al het goud van de wereld. Waar hebben we dat nog gehoord… Cardijn had dat goed gezien, maar daar naar leven is geen gemakkelijke opdracht. “Die is achterlijk, dat zijn makakken, dat is een flikker” …en het zijn vooral allemaal jonge gasten!! Op de volgende pagina’s vind je enkele ideeën om op een leuke manier het (ruime) thema “anders zijn” in een activiteit te gieten, een boeiende uitdaging! Voor je in ‘ACTIE’ schiet, nog even dit: Leer de kajot(s)terkes het mooie zien in iedereen!! “Ik ben een mens op de wereld en niets meer, … maar ook niets minder.” Dit is een zinnetje dat ik onlangs van een gevangene hoorde. En weet je, hij had gelijk! Iedere jonge mens is meer waard dan al het goud van de wereld. Waar hebben we dat nog gehoord… Cardijn had dat goed gezien, maar daar naar leven is geen gemakkelijke opdracht. “Die is achterlijk, dat zijn makakken, dat is een flikker” …en het zijn vooral allemaal jonge gasten!! Op de volgende pagina’s vind je enkele ideeën om op een leuke manier het

41

(ruime) thema “anders zijn” in een activiteit te gieten, een boeiende uitdaging! Voor je in ‘ACTIE’ schiet, nog even dit: Leer de kajot(s)terkes het mooie zien in iedereen!!

Anders zijn ZIEN Hieronder zetten we enkele spelletjes die zeker leuk zijn om in goep te doen. We voegden er telkens wel één klein onderdeel aan toe zodat er sprake is van ongelijkheid. De bedoeling is dan ook om er achteraf in groep even over te babbelen! - 10-bal discriminatie: verdeel de groepen zo dat de grootste leden allemaal in 1 groep zitten. - quiz

42

America YES OR NO???!!!

discri-

minatie: verdeel de groepen volgens leeftijd en stel “moeilijke” vragen. - voetbal discriminatie: alle voetballers en sportievelingen in de ene groep, de rest in de andere. - wiel vervangen / breien discriminatie: verdeel in jongens en meisjes en geef “typische” opdrachten voor 1 geslacht. - hints discriminatie: zet “blonde en gekleurde” haren samen en benadeel deze groep, wees strenger. - nagelkloppen discriminatie: wie met meer dan 4 personen is thuis, mag 2x per beurt op een nagel slaan. OORDELEN Na deze spelen volgt een “evaluatie” per spel aan de hand van de vraag:”Hoe voelde jij je tijdens het spel?” Laat iedereen die wil zijn mening zeggen. Zorg ervoor dat er van de beide partijen iets in de groep gebracht wordt. Bij elk spel zal je horen welke groep zich benadeelt voelde, ze werden (opzettelijk) door de kern gediscrimineerd op basis van hun grootte, leeftijd, sportiviteit, jongen-meisje zijn, haarkleur, gezinssituatie … Trek de gevolgen van dit spelletje open naar de realiteit: waar en hoe worden mensen iedere dag geconfronteerd met discriminatie, pesten, anders zijn … Laat de leden in groepjes enkele situaties verzamelen en schrijf de antwoorden van alle groepjes op grote flappen. HANDELEN Elk groepje kiest nu een situatie waar ze een oplossing zullen voor zoeken: - Wat zijn de vooroordelen bij dit “anders-zijn”? - Steek een ACTIE in elkaar om deze vooroordelen bij de mensen te doen verdwijnen. Overtuig de mensen dat dit “anders-zijn” niet normaler of abnormaler is dan ze zelf zijn.

We zetten hier enkele ideeën op een rijtje: Pamfletten ontwerpen en uitdelen op drukke plaatsen, een liedje maken en het met heel de bende op straat gaan zingen, handtekeningen verzamelen rond een standpunt en afgeven aan burgemeester en/of schepenen, een ludieke optocht doen … Na een korte voorstelling van de groepjes, wordt er in groep beslist welk idee verder uitgewerkt zal worden en welke “ACTIE” echt uitgevoerd zal worden tij-

43

dens de volgende activiteit. HOLEBI ZIEN Bekende holebi‘s! Aan de ene kant van het lokaal hangt een blad met “HOLEBI” op en aan de andere kant een blad met “HETERO”. Onder beide bladen span je een lange draad met wasknijpers. De leden krijgen 40 foto’s van bekende mensen en moeten die verdelen onder de 2 categorieën. Hetero: Jodie Foster, Axelle Red, Julia Roberts, Sarah Michelle Gellar (Buffy), Cameron Diaz, Eddy Wally, Els Deschepper, Geena Lisa, Nicolas Cage, VJ Stijn (TMF), Gene (X-session), Belle Perez, Mirjam Timmer (Twarres), Cleopatra, Jan Bardi (illusionist), Chris van den Durpel, Hans Otten, Matthew Perry (Chandler, Friends), Jim Carrey, Chris Wouters. Holebi ‘s: Freddie Mercury (Queen), Johan van der Veen (Twarres), André van Duin, Elton John, Elio Dirupo, George Michael, Alexander de Grote, Koen Crucke, Leonardo Da Vinci, Michael Stipe (zanger REM), Ian McKellen (Lord of the rings), Jo de Poorter, Ellen (tv serie), Truus Druyts, Yasmine, Alexandra Potvin, Susan Flannery (Stéfanie, mooi meedogenloos), Angelina Jolie (Tomb Raider, biseksueel), Janis Joplin (biseksueel), Anouk (biseksueel). (Deze foto’s vind je op internet of kan je reserveren bij je vrijgestelde.) OORDELEN Nabespreking (in kleinere groepjes) 1/ Je kan vragen waarom de leden een bepaalde foto bij een categorie hebben gehangen. (Omdat ze het wisten uit de media, op het uiterlijk afgegaan zijn, op karakter bepaalden …) 2/ Je kan de leden laten vertellen over mensen uit hun omgeving (KAJ, school, familie, vrienden …) die ook holebi zijn, of mensen waarvan ze denken dat ze holebi zijn. 3/ Lees tot besluit het volgende gedichtje voor in de groepjes. Wij met KAJ staan open voor alle jongeren, ook holebi ‘s, deze jongeren zijn niet normaler of abnormaler dan hetero’s! Wat is er tegen 2 mensen die van elkaar houden die elkaar beminnen teder en warm die wenen en lachen die oplossingen zoeken en vinden die slapen en dromen wat kan er tegen zijn

44

Ook als die 2 mensen, 2 vrouwen of 2 mannen zijn Stellingen Iemand trekt een kaartje met een stelling op. Hij/zij leest het voor en geeft een eigen mening. Iedereen die wil kan op de stelling reageren. Hier wordt wel aandacht gevraagd voor ieders mening en ook respect gevraagd tegenover holebi’s en hetero’s. Als een kleine jongen met een meisjespop speelt, is hij gegarandeerd later homo/ De knapste mannen zijn homo’s / Ze zouden de typische ‘janet’ uit komische tv series moeten verwij-deren. Dit zorgt alleen maar voor meer homo-haat / Homo’s hebben evenveel recht als hetero’s om te trouwen en kinderen op te voeden /In de holebi wereld draait alles rond seks / Je kiest om holebi te worden / Als je vriendin lesbisch is, moet je uit respect niet naast haar slapen / .. HANDELEN Maak een grote regenboogvlag, om sympathie te tonen naar de holebi’s in de KAJ en in je leefomgeving. Je kan er iets heel creatiefs van maken, maar hou volgende zaken in het achterhoofd: rood betekent leven, oranje staat voor onderlinge steun, geel is de warmte van de zon, groen symboliseert de kracht van de natuur, blauw is de kunst en mauve is spiritualiteit. Door deze vlag in het lokaal te hangen toon je aan dat alle jongeren welkom zijn in de KAJ en het is natuurlijk leuk om eens een nieuwe en frisse look te geven aan jullie lokaal! VERDERE INFO Voor verdere info over dit thema, kan je verschillende bronnen raadplegen. Op het KAJ secretariaat ligt een holebi pakket waar activiteiten in staan voor holebi en hetero jongeren rond dit thema. Ook op het net of bij tal van organisaties vind je info en/of activiteiten die de moeite waard zijn! Hier alvast enkele gegevens: www.kaj.be/holebi www.holebigids.be www.bastaweb.be Antwerpen Jong geleerd – Mechelen Kom af! Mol Jong en trots – Schoten Ja & dan! Herentals Brussel Basta Sascha Xtra Vlaams Brabant En of – Leuven Limburg Toch wel – Maasland Way out

45

Inderdaad! – Diepenbeek Oost-Vlaanderen Verkeerd geparkeerd Liever spruitjes Der uit. – Waasland West-Vlaanderen Onder andere(n) Uiteraard - Roeselare Dubbelpunt – Kortrijk Jong & holebi - Brugge

Go bananas

Die” anderen” een stukje beter leren kennen, kan je het best in hun eigen leefomgeving. Mensen met een andere afkomst, mensen die in de gevangenis zitten, mensen die in armoede leven, mensen die lijden onder een oorlog, mensen die in een psychiatrie leven … allemaal mensen die evenveel waard zijn als al het goud van de wereld! Er bestaan verschillende organisaties die boeiende inleefateliers organiseren, waarvan hier enkele voorbeelden. Een echte aanrader, die je in de afdeling misschien kan aankondigen of inleiden door vooroordelen op te schrijven van de “anderen” die je bezoekt. Durf de uitdaging aan, gewoon doen! Zien en oordelen ❙ GO BANANAS. (vanaf 14j) (Brussel) Ontdek het mysterieuze Brussel tijdens een spannende wandeling en doorkruis op één halve dag Afrika, Turkije en China. Onderweg word je bestookt met vragen en opdrachten. Je gaat op ontdekkingstocht in groepjes en met een kaart word je doorheen de typische wijken van Brussel geloodst. Hét aanbod voor avonturiers! (kostprijs: 62 , info www.jeugdenvrede.be) ❙ TOCHTEN VAN HOOP. (Brussel)

Een alternatieve kennismaking met de realiteit van de grootstad Brussel, in de vorm van actieve gegidste wandelingen. De nadruk ligt niet op het toeristische karakter van Brussel, maar wel op wat mensen er beleven en welke strijd men voert tegen het onrecht dat mensen soms wordt aangedaan. Op iedere tocht is er een halte waar een vrijwilliger, een organisatie, soms “jan met de pet”, vertellen hoe zij hun wereld zien. (Er zijn 14 tochten van hoop met telkens een ander thema, hier enkele voorbeelden …) - DOORHEEN DE BIJSTANDSWIJK De Bijstandswijk is een zeer oude wijk met een druk uitgaansleven, het is ook een doorgangsbuurt voor een marginale bevolking. Bezoek aan projecten ter bestrijding van kansarmoede (o.a. Sint - Jorissite). - CARDIJNWANDELING LAKEN In de arbeiderswijken van Laken werd de KAJ geboren. De toenmalige onderpastoor Jozef Cardijn gaf er heel wat voorzetten om de Christelijke Arbeidersbeweging uit te bouwen. Wandeling in de voetsporen van Cardijn. - TOCHT VAN BEVRIJDING - SINT GILLIS:

46

In de gevangenissen van Sint Gillis en Vorst zitten 1500 gedetineerden. Ze riskeren dé uitgeslotenen te worden van onze samenleving: zowel tijdens de opsluiting als wanneer ze vrijkomen. We bezoeken initiatieven die zich het lot van deze mensen aantrekken. Een verhaal over uitsluiting én bevrijding. (meer info [email protected] of vraag aan je vrijgestelde) ❙ VAN OORLOG NAAR VREDESREIS

- LEOPOLDSBURG/ LOMMEL (LIMBURG) In het militaire kamp van Beverlo oefenen vredessoldaten om hun ‘peacekeeping’ over de hele wereld tot een goed einde te brengen. Van de duizenden doden op de Duitse militaire begraafplaats in Lommel gaat een indringende oproep tot vrede en verdraagzaamheid uit. Stel zelf je vredesreis samen, kies uit de verschillende modules in Leopoldsburg (museum, mijnen in woord en beeld, teamopdracht bij de VN-blauwhelmen …) of Lommel (zandtapijt, quiz, kerkhofbezoek, reconstructie van een soldatenleven …) en ga voor … Nooit meer oorlog! (kostprijs: 235 voor het hele pakket, meer info www.jeugdenvrede.be ) - WESTHOEK (WEST-VLAANDEREN) Beleef zelf de ellende, de vreugde, het groepsgevoel, de angst en de pijn die de soldaten aan het front voelden. Ook hier is er keuze tussen verschillende modules die aansluiten bij de interesses van de groep (Poperinge … tussen hemel en hel, Kindsoldaten, De mijnenslag …) (kostprijs 215 voor het hele pakket, meer info www.jeugdenvrede.be ) Een andere aanrader uit de streek in het Flanders Fields museum, op de markt in Ieper. Een interactieve tentoonstelling die je meeneemt in de loopgraven en het leven van de oorlog. Je bent hier net echt zelf in de oorlog terecht gekomen, iets wat je nog lang zal bijblijven! (info en reservaties: www.inflandersfields.be) - MECHELEN (ANTWERPEN) In het provinciaal domein “De Nekker” kan je een fietstocht maken van 40km met een aantal boeiende stopplaatsen zoals het Joods Museum van Deportatie en Verzet, de Kazerne Dossin, het ford van Breendonk … kortom, een sportieve en interessante inleefreis! (Info en reservatie: 015/29.06.60, [email protected]) ❙ EEN MUSEUM OVER HET ANDERE: DR.GUISLAIN.(OOST-VLAANDEREN) Zot! Gek! Onnozelaar! Wat is een keisnijding? Brengt een duiveluitdrijving de bezetene weer tot rede? … Dr. Guislain weet het antwoord! In het museum van Dr. Guislain te Gent zie je hoe de mensen met ‘waanzin’ omging door de tijden heen. Een fascinerende geschiedenis over magie, religie, dwang en zorg, wetenschap, bestraffen, verzorgen, genezen! (info en reservatie: 09/216.35.95 of [email protected] ) Oordelen en handelen Houd na het bezoek een uitwisseling: hang grote flappen aan de muur met enkele richtvragen. Hoe heb je het bezoek ervaren, welke vooroordelen kan je nu weerleggen, welke ervaring blijft je altijd bij, wat heb je bijgeleerd, wat zou jij doen moest je in die persoon zijn schoenen staan, wat was een negatieve ervaring, hoe kijk je nu aan tegenover die “anderen” … Als iedereen alles opgeschreven heeft, overloop je de ervaringen. Misschien is bij een bepaald(e) woord, slogan of zin wat meer uitleg nodig of kan er een discussie gevoerd

47

worden. Maak in groep een stukje kunst (gedicht, kunstwerk, lied …) over het bezoek en hoe jullie dit ervaren hebben. Voorzie voldoende materialen zodat de leden zich volledig, creatief kunnen uitleven! Je kan het kunstwerk een centraal plaatsje geven in het lokaal of je kan het schenken aan de organisatie of aan een persoon als dank en teken van ondersteuning.

De Amerikanen hebben de macht in handen, zeker na het ineenstorten van de Sovjetunie. Ook onze maatschappij is volledig gevuld met Amerikaanse ingrediënten en invloeden. Denk maar aan Mc Donalds, Coca-Cola, Texaco, Nike, Esso, Kraft, Pepsi, Microsoft, en vele andere merken die het Amerikaanse imperialisme symboliseren. Zelfs de populaire GPS-systemen zijn op en top van Amerikaanse komaf, want het zijn eigenlijk satellieten van het Amerikaanse leger die hiervoor gebruikt worden. Ook op cultureel vlak is het al Amerika wat de klok slaat … Het overgrote deel van de films waar we naar kijken, of de muziek waar we naar luisteren zijn Amerikaans. Het lijkt voor ons een normale zaak dat al deze dingen een deel van ons leven zijn, maar is het dat ook? Is het allemaal wel zo onschuldig als het lijkt? De bedrijven waar we hierboven al van spraken zijn mastodonten, en die hebben (zoals dat woord laat vermoeden) veel plaats nodig: plaats op de beurs, plaats in de winkel, plaats in onze brievenbussen … en veel plaats op onze aardbol. Wij willen met dit thema geen oordeel vellen over het Amerikaans imperialisme, dat moeten jullie doen. Wij willen enkel een aantal aanzetten geven om er eens deftig over na te denken, om er eens over te zien, te oordelen en te handelen … Staan we machteloos tegen deze mastodonten? Doen ze iets verkeerd of is dat nu eenmaal de economie? Zijn wij slaven van de American dream? Of is het gebruik van deze producten gerechtvaardigd? Dit thema kan heel wat persoonlijke acties uitlokken. Als je niets weet kan je niets veran-

48

Multi-media deren zei men ooit in de KAJ, dus als je in dit thema dingen aan de weet komt kan je je gedrag met een reden misschien bewust veranderen.

We willen nog even meegeven dat we als KAJ niet alleen de American dream in vraag willen stellen, maar eigenlijk de ganse consumptie-maatschappij waarin wij leven. De keuze om het over Amerika te hebben is eerder symbolisch. We willen er eens kritisch over nadenken. Zoals steeds dus: zien – oordelen en handelen.

Multinational avond – Non Multinational avond.

Zien: Dit is een activiteit die heel brede mogelijkheden heeft. Je kan het op verschillende manieren aanpakken. Ofwel de groep opdelen in twee delen en de ene groep Amerikaanse of multinationale producten laten gebruiken en de andere alleen alternatieve producten, of je kan het eerste deel van de activiteit alleen Amerikaanse producten gebruiken en het tweede deel alleen alternatieve … Of je kan de leden rechtstreeks tegenover elkaar zetten en bijvoorbeeld testjes laten doen om, bijvoorbeeld geblinddoekt, het multinational van het alternatieve product te onderscheiden … Je ziet dat het heel wat kanten op kan.

Het kan ook anders! Organiseer een filmavond (met een typisch Amerikaanse film natuurlijk :-) ) en consumeer alleen multinational producten. Je kan dan op het einde van de avond zeggen dat dit niet zonder reden was, maar dat het de bedoeling was van een aanzet te geven om eens na te denken over al deze dingen.

Lijstjes maken olé olé

Je kan ook iedereen rechtstreeks laten voelen waar hij/zij gebruik maakt van Multinational producten. Bijgevoegd blad kan een hulp zijn om een gesprek voor te bereiden, om eens te gaan zien waar en hoe jij multinational producten in je dagelijks leven gebruikt. Als iedereen klaar is met zijn lijstje kan je er een aantal vraagjes uitpikken die je iedereen laat beantwoorden, of je kan ook iedereen aan het woord laten komen en een overzichtje laten geven van welke producten hij/zij globaal gebruikt en waarom. Het kan best zijn dat iemand geen enkel of zeer weinig multinationalproducten aanduidt, wat ook niet altijd de garantie is dat hij/zij al dan niet ‘goede’ producten gebruikt. Het gaat hem in deze activiteit enkel en alleen erom om de jongeren te laten zien dat zij zelf ook sowieso heel wat multinationale producten gebruiken.

My American Dream

Noteer hieronder welke producten (merk of niet) je hiervoor gebruikt: ❙ Auto of de auto van thuis:

49

❙ Waar ga je tanken of tanken je ouders? ❙ Welke (fris)drank drink je het meest? ❙ Wat is je favoriete film? ❙ Van welk merk zijn de yoghurtjes die je eet? ❙ Welke sportschoenen draag je? ❙ Welke kledij draag je? Merk van je broek? Trui? ❙ Welke bananen eet jij? ❙ Welke koffie drink jij?

Kubussenspel

Dit spel is zeer geschikt om de verhoudingen in de wereldhandel bloot te leggen en ze door de leden aan den lijve te laten ondervinden. De industrielanden hebben de productiefactoren (schaar, lijm, potlood, lineaal) terwijl de andere landen over grondstoffen beschikken (papier). Op ruilbasis worden productiefactoren en grondstoffen verhandeld, met de bedoeling per land zoveel mogelijk afgewerkte producten te produceren. Dat zijn kubussen van 5 x 5 x 5 cm. Elk land werkt aan zijn eigen tafel. Niemand mag de tafel verlaten, behalve één vertegenwoordiger die naar de vergadertafel mag komen om te onderhandelen met een ander land. De vertegenwoordigers kunnen van onderhandeling tot onderhandeling wisselen, nooit mag meer dan één onderhandelaar zijn land verlaten. Tijdens de vergadering kan men dan ook materiaal wisselen. De landen kunnen voortdurend met elkaar contact opnemen voor vragen, voorstellen en afspraken voor onderhandelingen. Deze contacten worden gevraagd bij de spelbegeleiding. De spelleiding brengt dan het andere land op de hoogte van de aanvraag. Wanneer een land ingaat op een voorstel tot onderhandelen, kunnen de vertegenwoordigers samenkomen aan de vergadertafel. Eventuele voorstellen worden in tweevoud op papier gezet. De grondstofproducerende landen kunnen zonder vaste regels met elkaar onderhandelen. Hetzelfde geldt voor de handel tussen de industrielanden. Wel zijn er regels tussen arme en rijke landen: RUILEN TEGEN

1 1 1 1

50

potlood liniaal schaar lijm

2 2 3 4

vellen vellen vellen vellen

papier papier papier papier

LENING HIERVOOR (terug te betalen aan de spelleiding, de wereldbank) 4 kubussen 4 kubussen 6 kubussen 8 kubussen

Tijdens het spel mag je als begeleider van deze regels afwijken als het spel daar beter door zou verlopen.

Stellingenspel

Oordelen: Om een goed oordeel te kunnen vellen met de ganse groep is er geen betere methode dan eens deftig doordiscussiëren. Hou als begeleider rekening met iedereen. Wees je ervan bewust dat niet al je kajot(s)terkes even sterk in hun schoenen staan of dat niet alle jongeren een duidelijk beeld hebben over hoe de wereld in elkaar steekt. Geef uitleg waar nodig en blok af als je merkt dat één deelnemer aan het gesprek over alles zijn/haar mening wil doordrukken. Je kan zelf stellingen bedenken, maar we geven er natuurlijk al een paar mee om op gang te geraken. Om het allemaal wat in te kleden kan je twee kampen maken…. Het “akkoord”-kamp of het “niet-akkoord”-kamp. Je kan natuurlijk zelf nog een aantal dingen bedenken om het actief en leuk te maken! Stellingen: ❙ Eerlijk is duur ❙ Ik gebruik veel Amerikaanse producten en zie hier geen graten in. ❙ Bananen van Chiquita zijn de lekkerste, daarom blijf ik ze eten. Dat de arbeiders op de plantages moeten werken met zeer gevaarlijke chemicaliën, zonder enige vorm van bescherming, en dit tegen een hongerloon, terwijl de producenten zelf in enorme luxe leven, kan me niet schelen. ❙ De oorlog in Irak werd door de Amerikanen puur voor de olie gevoerd. ❙ Het feit dat in 2002 8 Colombiaanse vakbondsleiders bij Coca Cola werden vermoord en er grote schade aan het milieu wordt toegebracht door dit bedrijf (o.m. in India worden de watervoorraden door Coca cola van de bevolking afgenomen om meer frisdrank te kunnen verkopen), doet me niet veranderen van drinkgedrag. Coca Cola is en blijft voor mij de nr. 1. ❙ Als ik geen Coca Cola meer zou drinken, samen met vele anderen, dan zouden er hier in Vlaanderen mensen op straat komen te staan. ❙ We moeten met onze afdeling naar een ander merk van frisdrank zoeken. ❙ Binnenkort komt er een nieuwe versie van Microsoft Windows uit. Dit is een enorm duur product, maar ik moet het kopen om mee te zijn, want als ik een ander, bijna gratis, besturingssysteem zou nemen kan ik er te weinig software op gebruiken. Linux of Beos zijn alternatieven. ❙ De VS beslisten onder president Bush om het protocol van Kyoto niet tot uitvoering te brengen. Dit protocol is een verzameling maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen in de ganse wereld. Dit is puur door de invloed van grote bedrijven die eigenlijk de macht hebben in het witte huis. ❙ …

Conquest of Paradise spel

51

52

Je neemt de kaart van de KAJ Koers 2003-2006 ( zo’n grote kaart met alle werelddelen op, die je hebt gekregen van je vrijgestelde). Je hangt deze op in het lokaal. Je verdeelt de groep van leden in tweeën. Elke groep krijgt een dartspijltje. Groep 1 gooit eerst met het pijltje ( vogelpik of verfpijltje), zij raken een werelddeel en van dat werelddeel wordt een eerste opdracht tegen elkaar gespeeld. Met die opdrachten zijn punten te winnen. Na de opdracht is de andere groep aan de beurt. Mogelijke opdrachten Noord Amerika ❙ Stapel ‘5 cent’ muntstukjes op gedurende 2 minuten. Diegene die de hoogste wolkenkrabber kan bouwen, die ook nog 5 seconden kan blijven staan, wint de punten ❙ Leg een zo groot mogelijke stapel bierkaartjes op de rand van de tafel. Tik ertegen met je hand en vang de kaartjes op nadat ze een salto hebben gemaakt. Wie het meeste kaartje kan omdraaien zonder dat je er één verliest, wint de punten. ❙ Schiet met een katapult zo veel mogelijk blikjes omver. Diegene die d e meeste heeft, wint de punten. ❙ Doe met je groep een Disney figuur na, zonder te spreken. De andere mensen van de groep moeten in een halve minuut de figuur raden. De groep die het langst ongeslagen blijft, verdient de punten. ❙ Maak een zo dik mogelijke hamburger, maar je moet hem ook nog heel in je mond krijgen. De groep met de dikste hamburger die ongeslagen een mond in kon, wint de punten. Zuid Amerika ❙ Iemand van de groep moet 1 liter water drinken. De persoon die het langst niet naar toilet moet, wint de punten voor zijn groep. ❙ Beeld met je groep een wild dier uit. De andere mensen van de groep moeten in een halve minuut het dier raden. De groep die het langst ongeslagen blijft, verdiende punten. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Kruip als een slang op je buik,

zonder je handen te gebruiken, naar de overkant van de zaal. De persoon die het eerst is, wint de punten voor zijn groep. ❙ Om het eerst een ei uitblazen.

Azië ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Om

het eerst een aantal Chinese zinnen overschrijven zonder fouten. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Om het eerst een kommetje rijst uit-eten met stokjes. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Ze moeten om het langst Russisch dansen tegen elkaar ( zo zwaai en met de beentjes, terwijl je op je knieën zitten). ❙ Ga met zijn allen staan als ‘The Karate Kid’. Op één been met de beide

armen in de lucht. De persoon die dit het langst volhoudt, wint de punten voor zijn groep. ❙ Vraag naar een vrijwilliger uit elke groep. Daarna geef je de opdracht om de kleinst schoenen van de groep te verzamelen. De geselecteerde vrijwilligers moeten om het snelst een bepaalde afstand lopen met de kleinste schoenen van hun groep. De snelste wint de punten voor zijn groep.

53

Europa ❙ Om het snelst een kilo patatten schillen en in frieten snijden. Iemand van de leiding keurt de kwaliteit. De groep die het snelst kwaliteitsfrieten weet aan te bieden, wint de punten. ❙ Ga als groep om het langst jodelen. De persoon die dit het langst volhoudt zonder te lachen, wint de punten voor zijn groep. ❙ Speel als groep een spelletje petanque tegen de andere groep. De groep die het dichtst tegen het klein balletje ligt, wint de punten voor de groep. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Speel ‘De toren van Pisa’. Diegene die het eerst van zijn mannetjes af is, wint de punten voor zijn groep. Oceanië ❙ Je krijgt twee minuten om als groep de grootste zeepbel te blazen. De groep met de grootste zwevende bel, wint de punten. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Elke neemt een opgeblazen ballon en legt die in zijn omgeplooide trui of hemd ( als een buidel). De personen springen een bepaalde afstand. Diegene die eerst aankomt zonder dat de ballon uit zijn buidel is gevlogen, wint de punten voor zijn groep. ❙ Neem twee plastieken buizen. Je krijgt als groep de opdracht het geluid van de Didgiridoe te produceren. De groep die hier het eerst in slaagt, wint de punten. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op in een eindje zaklopen. Diegene die eerst de eindstreep haalt, wint de punten voor zijn groep. ❙ Spuw met je groep om het eerst een leeg flesje ‘Evian’ vol. Je kan elke groep een bepaald aantal kauwgommen geven van het merk ‘Bublicious’. De groep die het eerst zijn flesje vol krijgt, wint de punten. ❙ Selecteer twee personen die M&m’s gooien. Je krijgt de opdracht om als groep om het meest M&M’s op te vangen met je open mond. De groep die de meest M&M’s heeft binnengehapt, wint de punten voor zijn groep. Antarctica ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. De persoon die het meest kleren aan kan doen, wint de punten voor zijn groep. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Wie het eerst een ijsblokje kan laten smelten, wint de punten voor zijn groep. ❙ Twee personen uit elke groep nemen het tegen elkaar op. Iemand van de leiding gooit om beurten een voorwerp naar de personen. Zij moeten deze voorwerpen opvangen als een pinguin ( ellebogen tegen het lijf en handen tegen elkaar klappen). De persoon die het meest voorwerpen vangt, wint de punten voor de groep. ❙ Ga naar buiten. De groep die het snelst de poolster kan aanduiden, wint de punten.

Tijd voor wat kleine … of grote … ACTIE!

Handelen: ❙ Boycot producten met een besmeurde naam: ga niet meer bij Texaco en andere Esso’s tanken, koop geen Nike schoenen meer … Dit is voor discussie vatbaar natuurlijk, want wie wordt hiermee gestraft? Bepaal met je afdeling welke producten je niet meer gaat gebruiken. Of welke producten je niet meer als KAJ gaat gebruiken. Als alternatief hoef je ook niet altijd naar de wereldwinkel te hollen, er zijn heel wat producten in de gewone handel verkrijgbaar die tamelijk rechtvaardig kunnen genoemd worden. ❙ In het verlengde hiervan: Coca-Hola: stop met Coca-cola producten te verkopen of te schenken in je afdeling. ❙ Doe eens een kleinschaligere maar daarom niet minder belangrijkere actie aan een grootwarenhuis, druk zelf je pamfletten en maak de mensen bewust van hun keuze voor eerlijke producten.

54

❙ Deel stickers uit met daarop: ‘Geen reclamedrukwerk AUB’, dan kan je ook al een kleine

bijdrage leveren tot het inperken van het miljardenbudget dat aan reclame wordt gehangen. ❙ Breng eens een bezoek aan de wereldwinkel, je kan er zelfs een rondleiding krijgen als je dat wil. ❙ … Voor meer informatie over een groot aantal multinationale ondernemingen en hun wanpraktijken surf naar: www.mcspotlight.org Daarnaast zijn er nog een aantal informatieve sites: www.kaj.be, www.11.be, www. attac.org, www.dirkbarrez.be, www.indymedia.org ...

Multi-media … een “hot item” tegenwoordig. Het kan niet vlug genoeg gaan! Koop de allernieuwste computer en de dag erna zit je met een verouderd type. Met de intrede van het internet is dit alles nog meer in een stroomversnelling geraakt. Plug je in op het worldwideweb en je vindt bijna alles, vaak tot ergernis van de commerciële wereld. De CD-verkoop daalt, software wordt gekraakt en gratis op het web aangeboden, je kan films al downloaden voordat ze in de bioscoop verschijnen. Moet kunnen! Of toch een probleem? De meningen hierover zijn verdeeld. Een computer dient tegenwoordig voor veel meer dan enkel wat tekstverwerking en simpele lay-outwerkjes. Een GSM is ook niet meer weg te denken uit onze samenleving. De tijd dat iemand bekeken werd omdat hij via zijn GSM het thuisfront verwittigde dat hij een halfuurtje later zou zijn, is al lang voorbij. Er wordt ook handig op ingespeeld en ondertussen is de GSM al veel meer dan enkel een communicatiemiddel. Het is een rage, een statussymbool geworden. Koop om het half jaar het nieuwste model van GSM of je bent niet meer hip. Steeds meer wordt er gecommuniceerd via SMS en ondertussen al MMS. Sommigen, die de druk kunnen weerstaan (en dat zijn er steeds minder), kiezen er toch voor om geen GSM aan te schaffen of blijven bewust van het net. Zijn zij dan niet meer mee? Missen zij iets? Zijn zij sociaal gehandicapt? Of zijn zij de gelukkigen die nog gespaard zijn van permanente bereikbaarheid? Zoals je kunt zien … een superinteressant thema waar je een hoop woorden aan kan vuil maken en activiteiten rond kan doen !

Van Tam Tam tot … GSM: het spel!

1. Doel van de activiteit Kennismaken met verschillende vormen van moderne media- en communicatiemiddelen. Om alles wat vlot te laten verlopen is alles in een spelvorm gegoten. De groepen moeten zo vlug mogelijk 10 opdrachten tot een goed einde brengen. 2. Start van de activiteit Op een grote tafel zetten we 10 schoendozen met in elke doos een opdracht. De groepen moeten elk van deze dozen openen en de opdracht die in de doos zit uitvoeren. Deze opdrachten hebben natuurlijk allemaal te maken met communicatie en communicatiemiddelen. Elke groep mag de doos kiezen welke ze wilt uitvoeren. Als een doos in de handen is van een groep kan een andere groep deze opdracht niet doen. Men moet dan wachten of een andere doos kiezen. In elke groep stellen we een groepsleider aan die er voor zorgt dat alles een beetje volgens de regels kan gebeuren.

55

Actie voeren? Gewoon doen! Waarschijnlijk hebben jullie zich al wel eens het nut afgevraagd van actie voeren? Toch is het belangrijker dan je denkt! Actie voeren om actie te voeren is natuurlijk gek, maar wanneer je goed rond je kijkt merk je wel dingen op die je storen, die onrechtvaardig zijn, waar je blij om bent …

Een duik in de geschiedenis.

Zien, Oordelen en Handelen: het zijn woorden die zeker en vast iets oproepen bij jullie! Een KAJ-methode die we overal en zoveel mogelijk proberen te gebruiken! Maar vooral over het handelen wist men ten tijde van Cardijn te spreken! “ Na het oordelen komt het handelen, en dit blijft zeker geen dode letter: het leidt tot actie: het confronteert met de problemen om ze op te lossen. Deze KAJ methode leert de jonge arbeiders vooral daden te stellen, een houding te bepalen. Leren handelen, na te hebben leren zien en oordelen, dit is het doel dat steeds in elke enquête, in elk gesprek, in iedere discussie binnen de K.A.J. wordt nagestreefd; leren individueel handelen, leren begrijpen hoe vruchtbaar die actie is.”

PRO-TEST

Ten tijde van Cardijn had elke afdeling een pro-testplan. Zo’n pro-testplan ontstond uit een bevraging (test, dus) die op de kern gedaan werd rond een actueel thema. Enkele voorbeelden hiervan zijn jongeren en cultuur, het soldatenleven, leven in een kerkgemeenschap … Na deze test gedaan te hebben werd er gekeken welke de positieve signalen waren (pro) en welke de negatieve (protest). Naderhand werd met deze signalen, getuigenissen gekeken hoe men kon handelen.

Actie voeren, dus!

Om het met een citaat te zeggen: “ Als K.A.J. en V.K.A.J. willen wij met ons pro-testplan - Een beweging die gevoelig is voor de levensvragen die bij de jongeren leven, omdat wij geloven in de werkelijkheid van elke dag. - Een K.A.J. die op die levensvragen een krachtdadige oplossing en een antwoord wil geven, die stelling durft nemen, omdat wij geloven in de waarde van elke mens en omdat wij geloven in de jeugd van nu. - Een K.A.J. die leidt tot akties die ingrijpen in dat leven van elke dag.” Eerlijk toegeven, zoveel verschilt het niet van wat wij met KAJ vandaag willen doen in ons jaarthema! Gewoon doen! is ook een sterke oproep naar actie toe: kijk rond in je omgeving, klaag aan wat fout loopt en zet in de bloemetjes wat leuk is! En natuurlijk altijd vertrekkende vanuit je leden, kernleden en jezelf! Alleen staat het nu in een hipper taaltje geschreven!

56

De dag van vandaag

In onze huidige KAJ proberen we nog zoveel mogelijk te werken volgens Zien, Oordelen en Handelen. Het handelen wordt dan ook direct gelinkt aan actie voeren, een daad stellen, iets aanklagen of iets positiefs in het daglicht stellen …! Gewoon doen! is dan ook de moderne versie van handelen, actie voeren. Een duidelijke oproep en dit een heel jaar lang! Met een jaarthema als Gewoon doen! kunnen jullie dan ook alle kanten uit!

Actie!

Allemaal makkelijker gezegd dan gedaan, misschien? We zetten hieronder een aantal leuke, ludieke acties op een rijtje die jullie misschien op ideeën kunnen brengen! ❙ E-mail: je kan een e-mail met je boodschap doorsturen naar iedereen in je adressen

boek en vragen om steeds verder door te sturen ❙ Stickers: gebruik onze eigenste KAJ-stickervellen en kleef ze zichtbaar, natuurlijk kan je

er ook maken met een eigen boodschap ❙ Verf-eieren: iets gedurfder misschien, blaas eieren uit en vul ze met verf, je kan ze gooi

en naar dingen waar je niet akkoord mee bent. ❙ Actiekaart: zet je eisen op een kaart, laat mensen deze opsturen naar de personen

die het aanbelangt. ❙ Petitie: je kan je eisen op papier zetten en door mensen laten ondertekenen. ❙ Stuur SMS’jes rond naar iedereen in je telefoonboek.

Enkele leuke tips nodig om aan te klagen dat jullie nog geen eigen lokaal hebben? ❙ Zet een dorp op in karton en verkleed jullie als clochards die geen woonst hebben. ❙ ‘Kraak’ een lokaal dat leeg staat, gebruik de parochiezaal in je dorp of een ander lokaal dat niet van jullie zelf is, stuur uitnodigingen rond naar de burgemeester en andere belangrijke mensen om naar jullie ‘lokaalopening’ te komen. ❙ Zet jullie op een zichtbare plaats waar veel mensen passeren en deel wortelsoep uit. Hang de slogan ‘Wij schieten hier wortel’ op een zichtbare plaats. Op die manier geef je aan dat het al veel te lang aan de gang is! Hebben jullie geen aanplakborden in je dorp, gemeente … om jullie affiches op te hangen? ❙ Maak affiches met ‘Wij willen meer aanplakborden!’ en hang ze overal op!

Nog meer actie? Je kan ook altijd terecht op www.actiewijzer.be! Deze site staat volledig in het teken van actie voeren: elke maand wordt er een prijs uitgereikt voor de beste actie, je kan er voorbije acties van allerlei organisaties bekijken, er is een forum waar je vraag en antwoord kan posten … Kortom, informatie over actie genoeg!

Speld je button of pin op en laat zien dat je een fier lid bent van KAJ! Een persoonlijkere actie kan er niet zijn!

57

ZIEN

OORDELEN

58

HANDELEN

Actie!

- Wat is je doel? - Wat wil je veranderen naar jezelf toe? - Waar wil je persoonlijk actie rond voeren

- Wat is je doel? - Wat wil je bereiken naar jezelf toe? - Waar wil je persoonlijk actie rond voeren?

Actie!

Negatief: wat stoort jou, waar wil je verandering zien?

Positief: welke leuke dingen zie je gebeuren, waar ben je blij om?

Bij jezelf: thuis, vrienden, je eigen KAJ …

Actie!

- Wat is jullie doel? - Waar wil je de gemeente, je dorp, stad … op wijzen? - Met wie wil je deze actie op touw zetten

- Wat is jullie doel? - Wat wil je bereiken naar je gemeente, dorp, stad … toe? - Met wie wil je deze actie op touw zetten?

Actie!

Negatief: wat stoort jou, waar wil je verandering zien?

Positief: welke leuke dingen zie je gebeuren, waar ben je blij om?

In je gemeente, dorp, lokaal …

Wat zie jij gebeuren?

Actie!

- Wat is jullie doel? - Wat zie je positief in de maatschappij, wereld? - Waar wil je in de bloemetjes zetten?

Positief: welke leuke dingen zie je gebeuren, waar ben je blij om?

Actie!

- Wat is jullie doel? - Wat willen jullie anders zien in de maatschappij, wereld? - Wat willen jullie aanklagen?

Negatief: wat stoort jou, waar wil je verandering zien?

Algemeen: in de maatschappij, wereld …

Onze eigenste KAJ ‘ACTIE’-onderzoek-tabel

Hoe begin je er nu aan? Hoe kan je goed uitspitten waar en wanneer er nood is om jullie stem te laten horen? Soms komt het vanzelf, maar soms is het ook nodig even dieper op de zaak in te gaan!

Speciaal voor jullie ontwikkelden wij een ‘ACTIE’-onderzoek-tabel! Begin bovenaan, stel jullie enkele vragen en voor je het weet ligt er een actie op de tafel