Belgische Prijs. Veiligheid en Criminaliteitspreventie. Partnergeweld. Dat slaat nergens op. Voor een luisterend oor : Tele-Onthaal 106

V.U.: Luc

Deryckere

– Korpschef

PZ Arro

Ieper

www.besafe.be

Partnerge weld. Dat slaat n ergens op .

Voor een luistere Tele-On nd oor : thaal 106 In nood : Politie Arro Ieper 101 of 057 230 Van ges 500 prek tot begeleidin CAW De Papaver g: 057 220 930 www.caw.b e/ge

weldinhetge

Belgische Prijs Veiligheid en Criminaliteitspreventie

2013

zin

Voor meer informatie: www.besafe.be

Algemene Directie Veiligheid en Preventie Waterloolaan 76 1000 Brussels

T 02 557 33 99 F 02 557 33 67

[email protected] www.besafe.be

Belgische Prijs FOD Binnenlandse Zaken – Algemene Directie Veiligheid en Preventie – Directie Lokaal Integrale Veiligheid V.U.: Philip Willekens, Directeur-generaal, Waterloolaan 76 - 1000 Brussel - 2013

Voorwoord

20 jaar Belgische Prijs voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie! Hét moment voor een terugblik op de rijke geschiedenis en het ruimer kader waarbinnen dit evenement fungeert. De Belgische Prijs is immers de weerspiegeling van de evolutie die het beleid en de praktijk rond criminaliteitspreventie in ons land heeft doorgemaakt. De uitreiking van de Belgische Prijs voor Veiligheid en Preventie 2013 staat dan ook in het teken van 20 jaar criminaliteitspreventie en Belgische Prijs. Vanuit het beleid, de lokale preventiepraktijk en academische hoek wordt gereflecteerd over de manier waarop het algemeen beleid en de praktijk rond criminaliteitspreventie is geëvolueerd en welke uitdagingen voor ons liggen. De terugblik op 20 jaar Belgische Prijs is de gelegenheid om het belang van deze Prijs expliciet te benoemen. Deze is het middel om de betrokkenheid en expertise van de lokale overheden in het uitwerken van hun preventieprojecten te verhogen. Hoe kunnen we dit beter doen dan door actoren uit het beleid, de praktijk en de wetenschappelijke wereld samen te brengen en zich door elkaar te laten inspireren. Het succes van de Belgische Prijs ligt in de kwaliteit van de ingediende projecten, gericht op de aanpak van een verscheidenheid aan fenomenen en thematieken. Sla er het palmares maar op na… De projecten zijn stuk voor stuk projecten die uitgegroeid zijn tot ‘klassiekers’ en een grote inspiratiebron zijn voor andere lokale overheden in ons land maar ook in andere landen van de Europese Unie. Het thema van de Belgische Prijs van dit jaar is ‘preventie van geweld’. De deelnemende projecten zijn ondermeer gericht op de preventie van intrafamiliaal geweld, eergerelateerd geweld, homofoob geweld en geweld tegen senioren. Het beste preventieproject rond intrafamiliaal geweld mag dit jaar in Litouwen deelnemen aan de European Crime Prevention Award (ECPA) 2013 waar de 17de uitreiking van de ECPA zal plaatsvinden. We kijken uit welk project dit jaar België zal vertegenwoordigen… Alle projecten van 2013 zijn gebundeld in deze brochure die een praktisch instrument is in de uitwisseling van goede veiligheids- en preventiepraktijken. Maak langs deze weg kennis maken met alle projecten en hun verantwoordelijken en laat u inspireren! Heeft u vragen, aanvullingen of suggesties? Alle contactgegevens worden vermeld. Neem gerust contact met hen op, communiceer en discussieer met elkaar! Het geeft u de mogelijkheid uw projecten verder uit te bouwen en te verbeteren!

Philip Willekens Voorzitter jury Directeur-generaal Algemene Directie Veiligheid en Preventie

Programma

4

13u00

Verwelkoming door Rachid Kerkab, directeur a.i. Lokale Integrale Veiligheid / Beleid Integrale Veiligheid

13u10





20 jaar criminaliteitspreventie: reflecties vanuit beleid, praktijk en wetenschap

13u10 Reflecties vanuit het beleid door Luc Devroe, diensthoofd Lokale opvolging, Directie Lokale Integrale Veiligheid



13u30 Reflecties vanuit de praktijk

13u30 Koen Timmerman, preventieambtenaar van Brugge 13u50 Véronique Ketelaer, preventieambtenaar van Brussel

14u10



Eva Pahos, intern evaluator van Châtelet

14u30

Koffiepauze

14u50

Reflecties vanuit de academische wereld door Prof. Els Enhus, Professor Vakgroep Criminologie, Vrije Universiteit Brussel.



20 jaar Belgische Prijs voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie



15u10 Presentatie 20 jaar Belgische Prijs door

15u10



Philip Willekens, Directeur-generaal Algemene Directie Veiligheid en Preventie



15u30 Aankondiging winnaar en prijsuitreiking

15u50

Afsluitende receptie en netwerkmoment

PZ Amow Intrafamiliaal geweld, een zaak van iedereen!

Een integrale aanpak van IFG (intrafamiliaal geweld) is een project dat er voor zorgt dat alle feiten van IFG worden opgevolgd, breder dan de gewone opvolging. Elke dienst binnen de politie wordt digitaal in kennis gesteld van de feiten, waarbij elke dienst een concrete opdracht krijgt in het gebeuren. De dienst interventie dient een perfecte vaststelling te doen van de feiten, de diensten jeugd en gezin en slachtofferbejegening hebben oog voor de slachtoffers, meerderjarig of minderjarig, de dienst wijkwerking vervult zijn rol als informatiebron en aanspreekpunt, de dienst preventie zorgt voor een advies teneinde een herhaling van de feiten te voorkomen en de dienst recherche zorgt voor een snelle opheldering van de feiten. Naast de politie vindt er eveneens een beperkte informatieoverdracht plaats aan de gemeenschapswachten die zorgen voor een preventieve aanwezigheid in de omgeving, en worden camerabeelden bekeken die mogelijks kunnen leiden tot een opheldering van de feiten of het beheren van de opgelegde voorwaarden voor de dader. Het eindobjectief blijft een opvolging van A tot Z, waarbij elke dienst zijn steentje bijdraagt tot de verwerking van het IFG.

Integrale aanpak Intrafamiliaal geweld (IFG) Contactpersoon :

INPP Koen Luppens

Dienst : Preventie Adres : Zone

5 Mollem 230 te 1730 Asse 456 08 81 E-mail : [email protected] Telefoon : 02

5

PZ Arro Ieper Partnergeweld. Dat slaat nergens op.

V.U.: Luc Deryckere – Korpschef PZ Arro Ieper

6

Partnergeweld komt helaas maar al te vaak voor in onze samenleving. Eén op vijf vrouwen komt er ooit mee in aanraking. De politie in de zone Arro Ieper moest de laatste jaren steeds vaker tussenbeide komen bij partnergeweld. Om die redenen besliste de politiezone een prioriteit te maken van de strijd tegen dit soort geweld. Tussen de lokale politie, het parket, het CAW De Papaver en de Provincie WestVlaanderen werd een protocolakkoord afgesloten en een werkgroep IFG (intrafamiliaal geweld) met leden van de verschillende partners van het samenwerkingsprotocol werd opgericht. Er werd gekozen voor een integrale aanpak, waarbij naast initiatieven op het niveau van interventie en regelgeving, ook aandacht is besteed aan preventie. Op preventief vlak is gestreefd naar het verhogen van de meldingsbereidheid bij de burger en betrokkenen van partnergeweld door middel van een informatie- en sensibiliseringscampagne en door de ontwikkeling van een visitekaartje, folder en affiche. De politie steunde op een actieve manier de Witte Lintjes Campagne en een rondreizende infostand heeft de tien gemeenten van de politiezone aangedaan. Bijkomend zijn medewerkers van de lokale commissariaten gevormd tijdens een op maat gemaakte opleiding die twee dagen duurde. Deze mensen volgen de kantschriften van het parket op gedurende vier maanden voor aanvullend onderzoek. De medewerkers van de lokale commissariaten worden hierin blijvend gecoacht door het zorgteam, de sociale dienst bij de politie. Ten derde werd gestreefd naar een verhoging van de bewustwording en weerbaarheid van (potentiële) slachtoffers van partnergeweld door de organisatie van de schoolvoorstellingen TIRAN-NIE-SOE, de uitwerking van de bijbehorende lesmap en de verspreiding van de folder bij verschillende partners, onder andere op een infoavond georganiseerd voor de huisartsen binnen de politiezone.

Partnergeweld.

Dat slaat nergens op. Voor een luisterend oor : Tele-Onthaal 106 In nood : Politie Arro Ieper 101 of 057 230 500

Van gesprek tot begeleiding : CAW De Papaver 057 220 930 www.caw.be/geweldinhetgezin

Partnergeweld. Dat slaat nergens op. Contactpersoon : Rebecca

Depuydt politiezone Arro Ieper Adres : Ter Waarde 54, 8900 Ieper Telefoon : 057 23 05 17 E-mail : [email protected]

Dienst : Preventiedienst

Stad Charleroi

Samenleven in een stedelijke omgeving, het kan!

Het project MEDUC is een initiatief dat in 2010 op poten gezet werd door de stad Charleroi. Dit initiatief tracht om elke vorm van onbeschaafdheid en generatieconflicten die vaak een overdrager voor geweld zijn, te bestrijden. De Preventiedienst van de stad Charleroi creëert deze cel die partnerschappen stimuleert met de sociale huisvestingsmaatschappij, de wijkverenigingen en de lokale politie. De oorspronkelijke dynamiek van het project bestaat erin om de bemiddelaars en de straathoekwerkers te betrekken bij overleg met als doel de afname van de spanningen.

Project MEDUC

GIZZI Franco - dienstverantwoordelijke Dienst : Service Relations aux Citoyens - Stad Charleroi Adres : Rue Warmonceau, 39 - 6061 Montignies/Sambre (Charleroi) Telefoon : 0478 31 17 96 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

7

CO3

8

CO3, staat voor Cliëntcentrale Organisatie tussen drie sectoren: bestuur (stad en provincie), veiligheid.(politie/justitie) en hulpverlening. Bestuur, politie, gerechtelijke diensten en hulpverlening werken samen aan een doeltreffende aanpak van intrafamiliaal geweld. Geweld in het gezin is een maatschappelijk vraagstuk waar medewerkers van verschillende organisaties veelvuldig mee in contact komen. Een casusonderzoek bij verschillende diensten in Stad Antwerpen, toonde aan dat er gemiddeld zes organisaties met het betrokken gezin contact hebben. Om een zo effectief mogelijke aanpak te bewerkstelligen, is een verbeterde afstemming tussen de betrokken diensten nodig. Om dit mogelijk te maken, gaan in het arrondissement Antwerpen, medewerkers uit drie domeinen bestuur (stad en provincie), politie/justitie en hulpverlening en bestuur (stad en provincie) samen aan de slag in één Cliëntcentrale Organisatie: het CO3. Het doel is het geweld binnen gezinnen te stoppen en de leefsituatie van de individuele gezinsleden te verbeteren. Door via een ketenmodel samen te werken worden de verschillende werkingen afgestemd in een gezamenlijk plan van aanpak, waarbij het gezin (de cliënt) centraal staat. Daarbij gaat niet alleen aandacht naar de geweldsfeiten, maar ook de achterliggende problemen in het gezin komen aan bod. Om herhaling te voorkomen wordt de focus gelegd op beschermende factoren. De sterkte van het gezin is hierbij het uitgangspunt. In de periode 2012-2014 wordt de nieuwe samenwerking tijdens een pilootfase vormgegeven. Er wordt gestart met gezinssituaties die gekenmerkt worden door veelvuldig geweld, problemen op verschillende leefdomeinen (kleine huisvesting, schulden, alcoholmisbruik, vechtscheidingen), een moeilijk opstart van hulpverlening of andere begeleiding en een zorgwekkende opvoedingssituatie voor de kinderen. Binnen één gezin wordt de samenwerking tussen organisaties verzorgd door één medewerker, de zogenaamde casusregisseur. De eerste 100 dossiers worden wetenschappelijk geëvalueerd zowel op gezinsniveau als naar samenwerking tussen de verschillende diensten.

CO3

Contactpersoon : Pascale

Franck

Dienst : CO3 Adres : Plantin

Moretuslei 1, 2018 Antwerpen 78 38 20 E-mail : [email protected] Telefoon : 0473

Stad Dinant

Van levensverhalen tot collectieve creatie of hoe van het statuut van slachtoffer naar dat van dader gaan

"Liquidation totale" is niet zomaar een theaterstuk! Het is vooral een origineel preventiemiddel, want het is ontstaan uit de samenwerking van een slachtoffer van partnergeweld en een sociaal werker die de opvolging verzekert van het levensverhaal. Het instrument is interessant omdat het slachtoffer geholpen werd om haar verleden en de impact van partnergeweld te begrijpen. Het liet ook toe om een vertrouwensband te creëren met de sociaal werker. Hij heeft voldaan aan de verwachtingen van het slachtoffer door zijn collega’s te sensibiliseren over deze problematiek. Het liet het slachtoffer toe om een alternatieve oplossing te vinden voor haar "onbehagen": van slachtoffer werd ze actrice. Het is tevens een sensibiliseringsinstrument voor de professionals, met name door het debat rond de problematiek. Deze methodologie kan toegepast worden op andere preventiebeleidsvormen die het woord aan de burgers willen geven (bv. afpersing, verslavingen).

Actietheater, collectieve creatie: intrafamiliaal geweld Solange Havelange preventie en sociale cohesie – Stad Dinant Adres : rue grande, 23 5500 Dinant Telefoon : 082 74 40 14 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : Dienst

9

Dour Ik kom op voor mijn wijk!

10

In het kader van de Belgische Prijs voor Veiligheids- en Criminaliteitspreventie 2013 heeft het SVPP (strategische veiligheids- en preventieplan) van Dour een nieuw project gelanceerd met als thema “geweld onder jongeren”. Concreet werden er 3 acties gepland. 1. Ten eerste zal onze straathoekwerker in samenwerking met de jongeren van twee wijken een “charter van mijn wijk” op poten zetten. Onder de vorm van een ludieke actie zal de straathoekwerker van het SVPP met de jongeren een gepersonaliseerd reglement binnen de wijk opstellen. Doordat ze zo bij het project betrokken worden, zullen de jongeren zich ertoe verbinden om het charter te respecteren. Het doel is om de wensen, noden en meningen van de jongeren in aanmerking te nemen en om ze te integreren in een reglement. Dankzij deze actie willen we opnieuw een sereen klimaat creëren in de wijken door een veilig en echt kader te bieden aan de jongeren. 2. “Samen renoveren we onze wijken!” is de titel van onze tweede actie. Met de hulp van de jongeren uit probleemwijken zullen we de openbare ruimten renoveren en herinrichten binnen de wijken (renovatie van de stadsinfrastructuur, schoonmaak, het terug in orde brengen van de sportinstallaties, enz.). Het doel van deze actie is om het werk van de jongeren te valoriseren en hierbij hun wijk weer in goede staat brengen. Met deze actie beogen we de integratie van de jongeren in het sociaal leven van de wijk. 3. Tot slot betreft onze derde actie, “tackle het gebrek aan respect!” het sportieve aspect van het project. In samenwerking met het sociaal cohesieplan van Dour, brengen we eind augustus 2013 de jongeren uit verschillende wijken samen op een minivoetbaltoernooi. De wedstrijden zullen om de beurt georganiseerd worden op de terreinen van de wijken. Deze activiteit zal enerzijds de jongeren toelaten om elkaar te ontmoeten in een gezellig en ludiek kader, en zal hen anderzijds de begrippen fair play, respect voor de andere en solidariteit bijbrengen. Deze acties gebeuren in samenwerking met de jongeren de jongeren. Het begrip integratie essentieel gegeven voor de goede en duurzaamheid van het project.

en voor is een realisatie

Samen renoveren we onze wijken! - Tackle het gebrek aan respect! - Charter van mijn wijk Contactpersoon : Valentine

LEURQUIN, preventieambtenaar Veiligheids- en Preventieplan Adres : Grand Place, 1 7370 Dour Telefoon : 065 76 18 30 E-mail : [email protected]

Dienst : Strategisch

Lokale politie Evere

Het beheer van intrafamiliale en burenconflicten om te verhinderen dat conflicten uitmonden in drama's.

Het project "Het beheer van intrafamiliale en burenconflicten" wil tijdig repetitieve conflictsituaties detecteren om zo mogelijke drama's proberen te verhinderen. Elk gekend conflict wordt geëncodeerd, geanalyseerd naar gevaarsrisico (antecedenten, vrijlating onder voorwaarden, wapenbezit, ...) en indien nodig wordt het opgevolgd en/of doorverwezen naar externe partners.

Conflictbeheer

Theo Van Gasse Politie 5344 Adres : Square Hoedemaekers 9, 1140 Evere Telefoon : 02 249 23 60 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : Lokale

11

Stad Hasselt Laat je niet in de luren leggen! Voorkom diefstal met list.

12

Om de Hasseltse senioren te sensibiliseren rond het thema diefstal met list, werden alle 80-plussers, die nog zelfstandig wonen, aangeschreven met het aanbod voor het aanvragen van een gratis deurkierstandhouder. Wanneer er iemand komt aanbellen kan de senior eerst de deurkierstandhouder op een kier zetten. Op die manier kan de senior controleren wie er heeft aangebeld zonder dat men de aanbeller de volledige toegang tot de woning moet verschaffen. De preventiedienst kocht 750 deurkierstandhouders aan en deze waren op korte tijd de deur uit. Ongeveer 25 % van de tachtigplussers heeft gereageerd. De senioren die zo een deurkierstandhouder hebben aangevraagd, kregen een bezoekje van hun wijkagent die hen het slot overhandigde, samen met een brochure rond het thema diefstal met list en met een brochure in verband met de dienstverlening van het OCMW aangaande senioren. Bovendien werd er voor de senioren die zelf niet konden instaan voor de installatie van een deurkierstandhouder, een installateur ter plaatse gestuurd. Op die manier hopen we de gevoelens van onveiligheid en de feiten van geweld zo laag mogelijk te houden in Hasselt.

Deurkierstandhouders voor senioren Contactpersoon : Eva

Prouvé stad Hasselt Adres : Groenplein 1 3500 Hasselt Telefoon : 011 23 94 66 E-mail : [email protected]

Dienst : Preventiedienst

Stad La Louvière Hetzelfde dilemma : verhaal van een dilemma tussen liefde en haat

"Le même dilemme" is een lied, een clip en een pedagogisch koffertje dat de positie van kinderen binnen een koppel dat elkaar verscheurt, naar voor brengt. Het laat toe om te sensibiliseren over de impact van echtelijk geweld op de kinderen die hieraan blootgesteld worden. Het vertrekpunt van dit project was een liedje gezongen door de groep SWEETNESS (groep jongeren uit La Louvière). Uiteindelijk werden rond dit lied een reeks pedagogische instrumenten uitgewerkt (fototaal, pedagogische fiches, theoretische fiches, ...), dat werd samengebracht in een koffertje. De methodologie is gebaseerd op de muziek (hiphop die de jongeren aanspreekt) en een fototaal die geschikt is voor een publiek vanaf 10 jaar. Dit instrument moet leiden tot een debat over het thema echtelijk geweld en de expressie over deze problematiek stimuleren. Dit project kreeg de steun van Fadila Laanan, minister van Cultuur, de Audiovisuele Sector, Gezondheid en Gelijke kansen van de Federatie Wallonië-Brussel omwille van de grote belangstelling van de kinderen en jongeren voor dit instrument dat toelaat om deze problematiek beter te identificeren en er beter rond te werken. Dit instrument is bestemd voor alle publieksgroepen dankzij zijn flexibiliteit. Dit laat toe om zich aan te passen aan de deelnemers en is vernieuwend omdat het de specificiteit heeft zich te richten op het kind dat blootgesteld wordt aan echtelijk geweld. De muziekclip en de "vulgarisatie" van de theorie laten toe om het debat te openen over een taboeonderwerp, om het ontstaan van emoties te vergemakkelijken en om de mondelinge expressie te stimuleren. Tot slot blijft dit instrument een hulpmiddel voor een publiek van professionals en toekomstige professionals.

Hetzelfde dilemma: impact van partnergeweld op kinderen die getuige zijn Dienst : Action

Contactpersoon : Cyprien Ponciau de Prévention et de Citoyenneté van de stad La Louvière en SAPV van de lokale politie van La Louvière Adres : rue du Gazomètre 50, 7100 La Louvière Telefoon : 0498 93 72 03 E-mail : [email protected]

13

Provincie Limburg

14

Mood City is een ‘serious game’ voor adolescenten dat focust op het belang van relatievaardigheden in de preventie van geweld

Mood City is een programma voor adolescenten dat focust op het belang van relatievaardigheden in de preventie van relationeel/familiaal geweld. Het wil 14-15-jarigen door een positieve aanpak bijbrengen hoe je relaties (in ruime zin) op een gezonde manier opbouwt en onderhoudt. Adolescenten hebben vaak al heel wat ervaring met allerhande relaties en zitten bovendien in een ontwikkelingsfase waarin preventie nog heel effectief kan zijn. Relaties zijn van cruciaal belang, zowel in het verminderen van geweld als in het vergroten van verantwoorde keuzes bij adolescenten. De meest succesvolle strategieën om adolescent risicogedrag te verminderen, betrekken de jongeren zelf bij het maken van gezonde keuzes, zodat ze deze keuzes vervolgens kunnen verankeren in het kader van hun relaties met leeftijdsgenoten, partners en volwassenen. Het programma wordt aangeboden binnen de reguliere schoolsetting en tijdens reguliere lessen (meestal PAV en godsdienst/zedenleer). De doelen en methodieken binnen dit lespakket sluiten aan bij een groot aantal van de vakoverschrijdende eindtermen (VOET @ 2010) die sinds 1 september 2010 in het secundair onderwijs gerealiseerd moeten worden. Mood City gaat in zeven lessen in op volgende onderwerpen: focus op (on)gezonde relaties, inzicht in bedreigingen voor gezonde relaties, oefenen van actieve luistervaardigheden, inzicht in de oorzaken van geweld, oefenen van weerbaarheid in dagdagelijkse conflicten, focus op gezonde omgang met internet en sociale media & actie in de school. Mood City is een ‘serious game’; met name een lessenpakket in de vorm van een educatieve multimediatool. Om de betrokkenheid en motivatie van de doelgroep - ‘digital natives’ - te verhogen, maakt Mood City dan ook gebruik van allerlei interactieve elementen. Zo bevat het filmpjes – waarin Limburgse jongeren allerlei situaties naspelen - en online oefeningen, groepswerk en rollenspellen. De leerkracht begeleidt het game en houdt na elke oefening een klasgesprek. 5 Limburgse secundaire scholen – die een uitgebreide training en ondersteuning op maat hebben gekregen - hebben dit schooljaar Mood City uitgebreid getest, waarna een uitgebreide evaluatie werd gevroerd en een ruimere verspreiding zal volgen.

MOOD CITY - een game over respect in relaties Dienst : Provincie

Contactpersoon : Dries Wyckmans & Daniël Bollen Limburg - Dienst Politie & Veiligheid & Dienst Gelijke Kansen Adres : Universiteitslaan 1-3, 3500 Hasselt Telefoon : 011 23 80 46 of 0473 98 57 75 E-mail : [email protected]

Stad Luik Ik zeg “NEE tegen afpersing”

Het doel van het project is om jongeren te sensibiliseren inzake de problematiek van afpersing in en rond scholen en om het fenomeen zo te doen afnemen. Tijdens de animaties in de scholen worden ze geïnformeerd over de reglementering, de risicoplaatsen en de manier waarop ze zich kunnen beschermen tegen dit fenomeen. De binnen de school genomen sancties tegen daders worden uitgelegd, net als de maatregelen die genomen kunnen worden ten opzichte van de minderjarige die een als misdrijven omschreven feit heeft gepleegd. Het komt erop aan de jongeren neen te leren zeggen, de “zwijgplicht” te doorbreken en hen aan te zetten om de feiten te melden bij de school- of gerechtelijke autoriteiten. De ouders worden via een folder geïnformeerd over de inhoud van de sessies die voorgesteld worden aan hun kinderen. Het doel is om een duurzame samenwerking en een vertrouwensrelatie tussen de scholen en de politie in het kader van een buurtpolitie uit te werken door het bevoegdheidsgebied van iedereen te bepalen bij afpersing.

Ik zeg “NEE tegen afpersing”

Monique Bosch jeugdpreventie en diversiteit Adres : rue Natalis 60, 4020 Luik Telefoon : 04 340 84 52 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : Cel

15

Stad Luik Vals proces voor echte actie

16

In het kader van de Witte Lintjescampagne besliste de stad Luik, in samenwerking met de Orde van Advocaten, om een « Vals assisenproces » te creëren op basis van de problematiek van geweld tegen vrouwen. De belangrijkste en tegelijk de gemeenschappelijke doelstellingen van de stad Luik en de Orde van Advocaten zijn om enerzijds zo veel mogelijk mensen te sensibiliseren voor de ernst van de problematiek van partnergeweld en anderzijds de bevolking beter te laten begrijpen hoe het Belgisch gerechtelijk systeem, en in het bijzonder een assisenproces, werkt. Projecten met betrekking tot grote gerechtelijke zaken werden al twee keer gerealiseerd tijdens de periode van het Festival du Film Policier de Liège en kenden zeer veel succes. Op suggestie van de procureur-generaal, om optimaal te sensibiliseren voor de ernst die bepaalde geweldfeiten kunnen aannemen, kwam het erop aan om deze keer een « vals proces » te creëren over de thematiek van de Witte Lintjescampagne, dus inzake een moord van een man op een vrouw. Dit spektakel werd geïnspireerd op een anoniem en echt proces waaruit elke herkenbare context gehaald werd. Het scenario werd uitgewerkt door de Orde van Advocaten. De infrastructuur van het Justitiepaleis werd ter beschikking gesteld van het project, zowel voor het spektakel zelf dat plaatsvond op 30 maart 2012, als voor de 5 repetities. De belangrijkste rollen werden gespeeld door advocaten die gek zijn op theater. De bijrollen werden gespeeld door ambtenaren van de verschillende departementen van de stad Luik. De assisenjury werd samengesteld uit vertegenwoordigers van de diensten en instellingen die partners zijn van de dienst voor de preventie van intrafamiliaal geweld van de stad. Het volledige proces werd gefilmd voor het maken van een dvd, met een oplage van 1000 exemplaren, als instrument dat als basis dient voor het gebruik van een pedagogisch boekje voor de leerlingen van het secundair onderwijs. De hoofddoelstellingen van dit boekje zijn de volgende: - De jongeren informeren over en sensibiliseren voor de mechanismen van geweld tussen partners en hun rechten ter zake, - Hen ertoe brengen om collectief de mythes rond echtelijk geweld verder te ontkrachten, - Hen toelaten om preventieve gedragingen te ontdekken of te versterken.

Fictief assisenproces "Partnergeweld" Contactpersoon : Catherine

Schlitz - Dienst VIF Adres : Rue Lonhienne 14, 4000 Luik Telefoon : 04 238 50 10 E-mail : [email protected] Dienst : Preventieplan

ASBL Maison Plurielle

La Maison Plurielle, een huis gespecialiseerd in intrafamiliaal geweld (geweld tussen partners, gedwongen huwelijken)

La Maison Plurielle is een huis gespecialiseerd in: - intrafamiliaal geweld (geweld tussen partners, gedwongen huwelijken), - geweld tegen vrouwen, - de gelijkheid tussen vrouwen en mannen. Di huis stelt het volgende voor: * een ONTHAAL voor iedereen die al dan niet rechtstreeks te maken heeft met deze problematieken en een ORIENTATIE naar de adequate diensten, GRATIS en ANONIEM, * een INFORMATIE- & DOCUMENTATIERUIMTE (bibliotheek, artikels, brochures, sensibilisering), * een OPLEIDINGSCENTRUM (workshops, conferenties, opleidingen voor professionals), * een plaats voor BURGERPARTICIPATIE (expo, groepsactiviteit, sensibiliseringsworkshop, ...). Met de combinatie van het uitbreiden van de partners, de verdieping van de kennis en de uitbreiding van de competenties, wil la Maison Plurielle aanwezig zijn op alle fronten die de vier voornoemde opdrachten vertegenwoordigen. We willen een relevante Maison Plurielle zijn, die aansluit bij de noden en verwachtingen van de begunstigden. Wij denken vandaag te beschikken over een adequaat team en programma om deze doelstellingen te voltooien en de oorspronkelijke opdracht van la Maison Plurielle te vervullen, namelijk die van een optimalisering van de bestrijding van intrafamiliaal geweld, en de gelijkheid van kansen, als basis, met en voor de betrokken professional(s) en burger(s).

Maison Plurielle

Pirmez Alexandra Maison Plurielle Adres : Rue Tumelaire 77, 6000 Charleroi Telefoon : 071 94 73 31 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : Asbl

17

Stad Mechelen

18

(W)eerwerk Mechelen: Samenwerking voor de welzijns- en veiligheidsgerichte bejegening inzake eergerelateerd geweld

Voor het lokaal integraal project "eergerelateerd geweld" wordt ervan uitgegaan dat : • eergerelateerd geweld verwijst naar een continuüm van geweldsvormen die verband houden met de seksuele of de familiale eer waarvan de "buitenwereld" op de hoogte is of dreigt te worden ; • het daarbij kan gaan om de eer van een individu, de familie of de gemeenschap; • het geweld of de gewelddreiging psychisch of fysiek kan zijn en kan uitgaan of ondersteund worden door meerdere personen en gericht zijn op meerdere slachtoffers. Om met deze gelijktijdig gevoelige en complexe problematiek vanuit het oogpunt veiligheid en welzijn adequaat om te gaan is op lokaal Mechels niveau een integraal project tot stand gebracht. Het project is zowel preventief, curatief als reactief. Vooropstaat de bevordering van kennis en kundigheid bij de actoren waarvoor een samenwerkingsverband wordt ontwikkeld. Aan dit samenwerkingsverband wordt geparticipeerd vanuit de domeinen onderwijs, welzijn, politie en gerecht en wordt begeleid vanuit de stad Mechelen.

(W)eerwerk Mechelen: Samenwerking voor de welzijns- en veiligheidsgerichte bejegening inzake eergerelateerd geweld Contactpersoon : Stef

Christiaensen en veiligheid Adres : Befferstraat 34, 2800 Mechelen Telefoon : 015 29 83 77 E-mail : [email protected] Dienst : preventie

Politiezone Mechelen

Tralalie tralala: werken met gezinssystemen vanuit een politieorganisatie

De werking van de afdeling Jeugd- en gezinsgebonden politiezorg is een duurzaam voorbeeld van hoe een project zijn finaliteit kan krijgen binnen de reguliere werking van een middelgroot korps. De andere politionele aanpak is ontstaan vanuit concrete vaststellingen binnen een actieplan. Dit betekende een volledige heroriëntering en reorganisatie binnen een lokaal politiekorps met als opzet een integratie van deelwerkingen en een politionele werking vanuit een welomschreven visie: systeemgericht, aanklampend, normstellend werken én vroeg detectie. De afdeling tracht via screening de problematiek van IFG/ POS (intrafamiliaal geweld/problematische opvoedingssituatie) snel te detecteren, ook op basis van meerdere meldingen en interventies zonder dat er reeds sprake is van strafbare feiten. Synthesepv's worden opgesteld bij een aanhoudende problematiek. Het doel blijft om gezinnen op de rails te krijgen, de schade voor kinderen te beperken en strafbare feiten te voorkomen. De focus op gezinnen blijft een politionele focus met aandacht voor hulpverlening. Om parallelle circuits te voorkomen, blijft hulpverlening een belangrijke externe partner gezien de afdeling door proactief te werken, ook in die gezinnen actief wordt waar hulpverlening een traject is gestart of tracht te starten. Door dossieropbouw en werken met één dossierbeheerder per gezin, krijgt de afdeling ook zicht op die jongeren die grensoverschrijdend gedrag stellen in de openbare ruimte én hierdoor in aanraking komen met de politie. Hun brede context (gezin en netwerk) komt mee in beeld. Jongeren die veel in aanraking komen met politie, worden geselecteerd door het parket en krijgen na overleg met de korpsleiding een J.O.E.R.I. toegewezen. Deze politieambtenaar zal hem gedurende een jaar intensief opvolgen. Er is gekozen voor een persoonsgebonden, individuele aanpak. Ook hier is contextgericht en informatie gestuurd werken een troef in de overtuiging een kleine bijdrage te leveren aan de aanpak van jeugd(criminaliteit). Proactief, informatiegestuurd werken vanuit gezinssystemen zoals bestendigd binnen de Lokale Politie Mechelen, kan beschouwd worden als een noodzakelijk voortraject binnen elke organisatie om georganiseerd professioneel multidisciplinair samenwerken mogelijk te maken. Het is dé kritieke succesfactor om grote projecten te laten slagen.

Tralalie tralala : werken met gezinssystemen vanuit een politieorganisatie Peggy Bischop -en gezinsgebonden politiezorg Adres : Frederik de Merodestraat 88, 2800 Mechelen Telefoon : 015 46 41 20 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : Jeugd

19

Stad Mons Ik ben geen pop!

20

De professionals erkennen dat dit geweld, in de algemene definitie van geweld in intieme relaties die in 2006 werd goedgekeurd, niet enkel het slachtoffer, maar ook de andere gezinsleden, waaronder de kinderen, treft. De terreinactoren van de kindersector stellen zich vragen en zijn ongerust over wat het kind voelt wanneer de twee personen waarvan het kind het meest houdt, zijn ouders, een relatie hebben die gekenmerkt wordt door geweld. Recente studies over de impact van partnergeweld op de kinderen, tonen aan dat kinderen die in een context van partnergeweld leven, meer dan louter getuigen, beschouwd moeten worden als slachtoffers. Een doeltreffende tenlasteneming van de kinderen in dit kader vereist een stevig netwerk. Deze problematiek moet noodzakelijk op lokaal niveau aangepakt worden, door een gezamenlijke denkoefening en door het opbouwen van een vertrouwensnetwerk. Een groep van enkele professionals van de regio Mons-Borinage heeft ervoor gekozen om de lokale professionals en de studenten te sensibiliseren over de plaats van het kind in de problematiek van het echtelijk geweld en over de tenlasteneming van het kind. In het kader van een precieze methodologie die rekening houdt met de lokale noden, werd een volkomen nieuw instrument gecreëerd. « Je ne suis pas une poupée » is een actietheaterstuk dat door zijn diepgang en zijn originele benadering van de thematiek aanzet tot nadenken over de beroepspraktijk en het werpt een licht op de plaats van het kind, als slachtoffer en niet alleen als gewone getuige. Het kind-slachtoffer, wat voelt het? Wat zijn zijn emoties? Welke tenlasteneming? Wat is mijn plaats als intervenant? Al deze vragen worden besproken tijdens 4 scènes die toelaten om een debat te openen over de beroepspraktijk van iedereen.

Het actietheater als sensibiliseringsinstrument over de plaats van het kind in de problematiek van partnergeweld Contactpersoon : Murielle

Duyckaerts

Dienst : Preventiedienst Adres : Grand'Rue

67-69, 7000 Bergen 91 90 38 E-mail : [email protected] Telefoon : 0492

Politiezone Mons-Quévy

Eergerelateerd geweld en gedwongen huwelijken: van preventie tot de tenlasteneming van de slachtoffers

In 2009 werd er een platform gecreëerd voor de bestrijding van intrafamiliaal geweld (« Vif l’Action ») dat alle bij deze problematiek betrokken diensten groepeerde. Het eergerelateerd geweld wordt besproken op dit platform. Een wet van 2007 straft de gedwongen huwelijken en de pogingen tot deze huwelijken. Er zijn echter weinig gevallen bekend in de rechtspraak omwille van de miskenning van deze wet. Ze bestaan nochtans. Een aantal onderwijzers kan getuigen van de verdwijning van leerlingen, vooral bij het naderen van de zomervakantie. De groep, en in het bijzonder het Bureau d'Assistance aux Victimes van de politiezone Mons-Quévy, heeft dan ook achtereenvolgens preventieacties gedaan om verschillende publieksgroepen te sensibiliseren en te informeren: organisatie van conferenties in scholen, projecties met debatten in bioscopen, deelname aan televisie-uitzendingen, creatie van affiches en een website, de uitwerking van een erkende opleiding voor politieagenten (basis- of voortgezette opleiding). Op het vlak van meer gerichte acties, werd een specifieke procedure uitgewerkt voor de tenlasteneming van de slachtoffers van eergerelateerd geweld binnen de politiezone Mons-Quévy. Er kwamen aanvullingen op de bestaande omzendbrieven inzake intrafamiliaal geweld om deze problematiek beter uit te leggen en te ontcijferen. Er werd ook een lijst opgemaakt met 30 alarmsignalen om de detectie van gevallen van eergerelateerd geweld tijdens het onderzoek te vergemakkelijken. Sinds de oprichting van de groep die zich bezighoudt met de gedwongen huwelijken, zijn er meer aangiften en tenlastenemingen.

Eergerelateerd geweld en gedwongen huwelijken: van preventie tot de tenlasteneming van de slachtoffers Contactpersoon : Tulay DEMARCQ d'Assistance aux Victimes, politiezone Mons-Quévy Adres : Rue du Rossignol 1, 7000 Bergen Telefoon : 065 32 59 30 – 0498 87 54 32 E-mail : [email protected]

Dienst : Bureau

21

Politiezone Mons-Quévy

22

Strijd tegen homofoob geweld en discriminatie

Naar aanleiding van heel wat gevallen van homofoob geweld in België, heeft de politiezone Mons-Quévy een specifieke procedure uitgewerkt voor de preventie van deze problematiek, het onthaal en de zorg voor de slachtoffers op gerechtelijk en psychologisch vlak. Een platform homofobie/transfobie werkt sinds februari 2012 aan een nationaal veiligheidsplan en de politiezone heeft beslist om in het verlengde van deze reflectie actie te ondernemen. Het project bestaat uit twee delen. 1. Het eerste deel bestaat uit het voeren van een preventiecampagne door verschillende acties te lanceren zoals de verspreiding van folders en visitekaartjes, de organisatie van colloquia, de samenwerking met andere sociale organisaties, de ontmoeting met het doelpubliek in de verschillende instellingen en ontmoetingsplekken. 2. Het tweede deel streeft naar het verbeteren van het onthaal en de zorg voor de slachtoffers door het gehele personeel te sensibiliseren en door de referentiepersonen rond deze thematiek op te leiden. De slachtoffers worden vervolgens adequaat doorverwezen naar specifieke diensten.

Preventie en acties rond geweld tegen holebi’s

Contactpersoon : Dedoncker Daisy d'Assistance aux Victimes, Zone de police Mons-Quévy Adres : Rue du Rossignol 1, 7000 Bergen Telefoon : 065/325.931 E-mail : [email protected]

Dienst : Bureau

Een veilig en proper openbaar vervoer door een gezamenlijke inspanning van alle betrokken partners.

Sint-Pieters-Leeuw

De Lijn, het gemeentebestuur en de lokale politie van Sint-Pieters-Leeuw werken reeds geruime tijd samen om een goede dienstverlening van De Lijn in Sint-PietersLeeuw te waarborgen. De reeds geleverde engagementen worden nu schriftelijk bevestigd en uitgebreid in een convenant. Met dit convenant willen de drie partners door een gezamenlijke inspanning verder werk maken van een veilig en proper openbaar vervoer. Het convenant legt de nadruk op de volgende elementen: • preventie: onder preventie vallen activiteiten op het vlak van infrastructuur, agressie- en graffitiverlagende maatregelen, combineren van verschillende veiligheidsverhogende maatregelen met een ontradend effect, opleiding van personeel en communicatie naar de verschillende doelgroepen toe. Gecoördineerde preventieve acties kunnen gepland worden in overleg met de betrokken partners; • repressie/handhaving: dit zijn voornamelijk de ad hoc acties met een sterk repressief karakter. Deze acties worden uitgevoerd naast het structureel toezicht en worden gepland in overleg met de betrokken partners op basis van analyses van de Veiligheidsmonitor van De Lijn; • dienstverlening: de geleverde service aan de (potentiële) reizigers is van invloed op hun (on)veiligheidsgevoel. De samenwerking tussen de verschillende partners kan leiden tot een optimale dienstverlening.

Convenant Politie - De Lijn – gemeente Sint-Pieters-Leeuw Tom Pardaens Politie Sint-Pieters-Leeuw Adres : -> Pepingensesteenweg 250 1600 Sint-Pieters Leeuw Telefoon : 02 359 99 23 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : Lokale

23

Vzw Le Tournesol-Maison d'accueil

24

De zonnebloem als een zon die de breuken van het leven verwarmt en herstelt

De vereniging heeft als doel te zorgen voor het onthaal, de opvang en de begeleiding van vrouwen die geconfronteerd worden met partner- en/of intrafamiliaal geweld en hun kinderen. Om dit te realiseren, beheert de vereniging een opvangtehuis: Le Tournesol - Maison d’accueil. Ze kan elke activiteit ondernemen om meer autonomie aan de doelgroep te geven en/of voor de sensibilisering, het informeren en de preventie van een groter publiek. Elke opgevangen persoon zal een multidisciplinaire begeleiding krijgen met het oog op haar reconstructie en familiale, sociale en beroepsre-integratie.

Creatie van een opvangtehuis voor vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld Christine Delcourt Le Tournesol-Maison d'accueil Adres : rue Jules Steinbach 1 4960 Malmedy Telefoon : 0479 95 65 50 E-mail : [email protected] Contactpersoon :

Dienst : vzw

Gemeente Watermaal – Bosvoorde

« Niet alleen slagen doen pijn! »

Het Civif is een Brussels centrum dat gespecialiseerd is in de opvolging en begeleiding van koppels en/of gezinnen met gewelddadige transacties. Het Civif neemt alle vormen van intrafamiliaal geweld ter harte, behalve de mishandeling van minderjarigen (rechtstreeks geweld tegen minderjarigen). Het werkt zowel top-down als bottom-up inzake de gerechtelijke aanpak van het geweld. Het Civif is gespecialiseerd in het werken met koppels, gezinnen, broeder- en zusterschappen, de kindertijd en de adolescentie. Het Civif, waarvan de tussenkomsten gebaseerd zijn op het systeemmodel, behandelt de problematiek op een geïntegreerde manier. De intervenanten zijn overtuigd dat de voorgestelde oplossingen rekening moeten houden met de familiebanden, hoe gewelddadig ze ook zijn, om de tussenkomst niet te ondermijnen. Het Civif werkt niet met daders en slachtoffers, maar wel met actoren die de verantwoordelijkheid opnemen voor de gewenste verandering. Het Civif neemt de verschillende contexten van het opduiken en aanhouden van familiaal geweld in overweging (familiale, sociale, psychiatrische, financiële, enz., context). De ontwikkeling en de prestaties van het netwerken maken integraal deel uit van de opdrachten van het CIVIF. Het Civif werkt eveneens als expert in de problematiek van het intrafamiliaal geweld. Daartoe komt het tussen bij de Brusselse professionals met moeilijkheden bij concrete situaties van familiaal geweld. Vanuit macro-sociaal oogpunt, heeft het Civif tot doel om actief deel te nemen aan de denkoefening over de problematiek van intrafamiliaal geweld. Door zijn specifieke standpunt, dat van de familiale groep (dat zich onderscheidt van de opdeling dader/slachtoffer), laat het toe om het debat te verruimen en begunstigt het geïntegreerde acties. Het Civif heeft tot doel om de zienswijzen grondig te veranderen en om op te treden tegen intrafamiliaal geweld. Sinds 2010 bestaat er een ondersteuningsgroep voor het ouderschap gericht tegen familiaal geweld. Onze diensten zijn gratis bereikbaar van 9u30 tot 17u30 voor al wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont of werkt.

Centre d’Intervention pour les Violences Intrafamiliales – CIVIF Contactpersoon : Karine

Marijnissen Preventie en Sociale Cohesie Bosvoorde Adres : Place A. Payfa Fosséprez 12, 1170 Brussel Telefoon : 02 675 71 30 E-mail : [email protected] / www.prevention1170.be Dienst : Dienst

25