Belgische prijs Veiligheid en Criminaliteitspreventie

Belgische prijs

Veiligheid en Criminaliteitspreventie

2010

Organisatie DEZE BROCHURE IS EEN INITIATIEF VAN De Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken Algemene Directie Veiligheid en Preventie

Waterloolaan 76 1000 Brussel T 02/557 33 99 F 02/557 33 67 www.besafe.be

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Jérôme Glorie, Directeur-generaal

Voorwoord

De Belgische Prijs voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie kan, zonder overdrijven, de Oscar voor het beste Belgische preventieproject worden genoemd, een jaarlijks evenement waar we allen - van jury tot projectverantwoordelijken, van beleidsverantwoordelijken op lokaal, provinciaal, regionaal en federaal niveau tot preventiewerkers – telkens weer naar uitkijken. En terecht. De Belgische Prijs heeft sinds de instap in de Hein Roethofprijs in 1994 en de feitelijke ‘onafhankelijkheid’ in 1996 immers een uitstekend palmares en dito reputatie opgebouwd. 16 winnaars en een veelvoud aan ijzersterke projecten die elk op zich de preventiepraktijk in ons land weerspiegelen en verrijken. Het innovatieve aspect, de kwaliteit van de projecten en het geïntegreerd en overdraagbaar karakter vormen de rode draad doorheen de ganse geschiedenis van de prijs. Onze samenleving evolueert immers razendsnel, niet in het minst wat betreft (on)veiligheid en criminaliteit. Nieuwe vormen van overlast en criminaliteit en nieuwe modus operandi betekenen ook de noodzaak aan nieuwe inzichten om hier op een preventieve manier op in te spelen. Dit wordt opnieuw gereflecteerd in het centrale thema van dit jaar: ‘Een veilige thuis in een veilige buurt door preventie, gemeenschapsgerichte politiezorg en herstelgerichte bemiddeling’. Het thema ligt in het verlengde van het thema van de European Crime Prevention Award (ECPA) 2010, ‘A secure Home in a safe community, through prevention, community policing and restoration’, die in het kader van het Belgisch Voorzitterschap van de Europese Unie in de tweede helft van 2010, door de Directie Lokale Integrale Veiligheid wordt georganiseerd. De Belgische Prijs van dit jaar staat daarom enkel open voor projecten die betrekking hebben op dit thema. Niettemin hebben we 24 goede projecten ontvangen vanuit verschillende hoeken, van gemeentelijke overheden, tot politiezones en provinciale overheden. We willen dan ook alle deelnemende projecten danken en feliciteren voor hun inzendingen. Er is echter maar 1 winnaar… de provincie Limburg met het project ‘SAMEN OUDERS – de ouderrol in de preventie van intrafamiliaal geweld’. Dit project werd op 1 oktober 2010 bekroond als beste project door onze jury van experten en ging met de hoofdprijs van 5.000 euro en het ticket voor de ‘European Crime Prevention Award’ aan de haal. De provincie Limburg haalde het nipt van de stad Gent, met het project ‘Student in Gent: Onwijs verstandig!’. De vzw Bravvo verdiende met het project ‘Gezelligheid over de verdiepingen heen’ een mooie derde plaats. Plaats 4 en 5 gingen naar respectievelijk Gent – opnieuw - met ‘Lorkenstraat: van kracht naar eendracht’ en Ronse met ‘Speed TPA’. Alle deelnemende projecten worden gebundeld in deze brochure die de uitwisseling van goede veiligheids- en preventiepraktijken wil faciliteren en promoten. Maak kennis met de projecten en laat u inspireren. Hiervoor hebben we de projectverantwoordelijken zelf aan het woord gelaten. Zij geven elk een beschrijving van hun project van één pagina. Heeft u vragen, aanvullingen of suggesties, de contactgegevens worden bij elk project vermeld. Neem contact op, communiceer, discussieer en inspireer (met) elkaar! Het geeft u en vele anderen de mogelijkheid om uw projecten verder uit te bouwen en te verbeteren. Zo wordt elk project een winnend project! We hopen volgend jaar opnieuw kennis te maken met uw projecten.

Met preventievriendelijke groeten,

Philip Willekens Directeur Lokale Integrale Veiligheid (Algemene Directie Veiligheid en Preventie)

Juryleden 2010

Voorzitter: • WILLEKENS PHILIP Directeur, Directie Lokale Integrale Veiligheid LEDEN: • BROGNIET PHILIPPE Waalse Overheidsdienst Algemene Directie Lokale Besturen, Sociale Actie en Gezondheid • DAUW VÉRONIQUE Bestuur Lokale Besturen, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest • DEKLERCK JOHAN Professor, Katholieke Universiteit Leuven • DESMET NADJA Stafmedewerker Gemeentelijk Veiligheidsbeleid Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten • DEVROE LUC Diensthoofd Lokale Opvolging Directie Lokale Integrale Veiligheid • GIELEN ANNIEK European Forum for Restorative Justice • LEMAÎTRE ANDRÉ Professor, Universiteit van Luik • MARTIN BENJAMIN Technopreventief adviseur - Lokale Politie Moeskroen • PARRAGE NICOLAS Politiecommissaris – Lokale Politie Waver • PHILIPPAERTS JACQUES Directeur, Directie van de relaties met de lokale politie, Federale Politie • SCHMIDT HILDEGARD Stafmedewerker Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest • VERHELST MARC Team Algemeen en Forensisch Welzijnswerk Vlaamse Gemeenschap • VERLINDEN PETER Preventieambtenaar en technopreventief adviseur Diest De jurybijeenkomst vond plaats op 1 oktober 2010 in de gebouwen van de Algemene Directie Veiligheid en Preventie, Waterloolaan 76, 1000 Brussel.

Inhoud

Politiezone AMOW Museum in de Wijk

|4

Politiezone Antwerpen VESTA + HERCOSI

|5

Antwerpen Buurtbemiddeling Stad Antwerpen

|6

Antwerpen Burenbemiddeling Stad Antwerpen

|7

Gent Student in Gent: Onwijs verstandig!

|8

Gent Lorkenstraat: van klacht naar eendracht

|9

Kortrijk - politiezone VLAS Integrale inbraakpreventie

| 10

Politiezone VLAS InfoCOP - InfoSTAD

| 11

Politiezone Leuven Feesten met respect

| 12

Provincie Limburg SAMEN OUDERS - de ouderrol in de preventie van intrafamiliaal geweld

| 13

NMBS-Holding Europees Charter over de ontwikkeling van de sociale en maatschappelijke opdrachten in stations

| 14

NMBS-Holding Samenwerkingsmodel rond veiligheid en leefbaarheid in stations en stationsomgeving

| 15

Ronse Speed TPA

| 16

Sint-Truiden KOPP-ig Kind ?!

| 17

Sint-Truiden Film in de wijk

| 18

Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken Aanpak van overlast door alcoholgebruik terug te dringen rond de vesten, het stadspark, het station en het jeugdcentrum de Tochtgenoot in Sint-Truiden

| 19

Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken Het kan ook anders! Voorkom diefstal uit je voertuig

| 20

Provincie Vlaams-Brabant ‘Als liefde pijn doet…’ een driejarig opleidingstraject over intrafamiliaal geweld

| 21

Provincie Vlaams-Brabant Burenbemiddeling in Vlaams-Brabant in beeld gebracht

| 22

Vzw La Teignouse Slimme ruimte - preventietruck

| 23

Vzw Bravvo - Brussel vooruit Gezelligheid over de verdiepingen heen

| 24

La Louvière Wie belt aan? Let op voor listige dieven!

| 25

Politiezone Luik Het wapen… de tranen

| 26

Quaregnon Strijd tegen inbraak en diefstal van en in wagens: volharding

| 27

Politiezone AMOW

Museum in de Wijk “Politiële benadering gericht op de oplossing van problemen die zich niet beperkt tot misdrijven op zich, maar waarbij ook aandacht besteed wordt aan onderliggende oorzaken en achtergronden van het deviant gedrag.”

6

Wegens de nabijheid van Brussel krijgen de politiediensten in de politiezone Asse - Merchtem - Opwijk Wemmel steeds meer te maken met een stijgende graad van criminaliteit. Door het grote aantal aanwezige anderstaligen is het bovendien moeilijk om op een positieve manier met deze bevolkingsgroep te communiceren. Vaak komt de beoogde doelgroep dan ook eerder in een negatieve context in contact met de lokale politie. Als antwoord hierop werd het concept van het ‘museum in de wijk’ uitgewerkt, dat past in het kader van de gemeenschapsgerichte politiezorg. De bedoeling is om de politie dichter bij de bevolking te brengen, het contact te verbeteren en een vertrouwensband te scheppen met alle mogelijke groeperingen uit een wijk. Gezien de verscheidenheid aan inwoners binnen de wijken van de zone AMOW, werd geopteerd voor een communicatie zonder woorden. De taal in een museum is immers van ondergeschikt belang. Aan de inwoners van een bepaalde wijk wordt gevraagd foto’s te bezorgen vanuit hun eigen omgeving of vanuit hun land van herkomst, in verband met allerhande veiligheidsfenomenen. Voor het aanleveren van de foto’s en het aansporen en uitnodigen van de buurtbewoners, gaan de wijkagenten op zoek naar ‘referentiepersonen’ binnen de verschillende gemeenschappen. Gelijktijdig met een groot evenement in een bepaalde wijk, wordt dan een lokaal museum opgericht waarbij het aangebrachte materiaal van de bevolking wordt tentoongesteld. De bevolking wordt door de wijkwerking persoonlijk uitgenodigd het museum te komen bekijken. Op die manier kunnen de inwoners nader kennismaken met elkaar en met de aanwezige politie- en gemeentediensten. Men tracht op dat moment tot dialoog te komen met de moeilijker te bereiken groepen. Door hen zelf te laten bijdragen aan het museum wil men een zekere fierheid oproepen bij de bevolking. Men hoopt het sociaal weefsel te versterken, wat dan weer moet leiden tot een vergroting van de zelfredzaamheid van deze inwoners en tot een verhoging van de veiligheidsgevoelens.

Dienst Integrale Veiligheid Wijkwerking Lokale Politie AMOW Elke Willemse // T 02 466 18 03 // [email protected] Brusselsesteenweg 551 // 1731 Zellik

Politiezone Antwerpen

VESTA + HERCOSI “Dat de politie in een ontspannen sfeer zo vele burgers rechtstreeks kan aanspreken en bewustmaken, draagt absoluut bij tot een beter veiligheidsgevoel én bovendien tot een beter imago van de politie.”

1) Het project VESTA had de ambitie om tegen oktober 2012 elk gezinshoofd in Antwerpen een gratis technopreventief advies aan te bieden. Die doelstelling zal al in het vroege najaar van 2010 gehaald worden. In een eerste fase gingen teams van inspecteurs één zaterdag per maand op pad om in een welbepaald gebied van deur tot deur te gaan. Daarbij wordt ernaar gestreefd om zo veel mogelijk bewoners persoonlijk aan te spreken. Ook wie niet thuis is, ontvangt een informatiepakket met daarin o.m. een uitnodiging tot het aanvragen van een technopreventief advies. De gebruikte methodiek hangt af van het type woning. Aan eengezinswoningen wordt aangebeld en wordt het voorstel voor een gratis technopreventief advies op een directe manier toegelicht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een controlekaart, maar de inspecteurs in kwestie zijn dusdanig opgeleid dat zij al een korte indicatie kunnen geven over de “pijnpunten” inzake inbraakgevoeligheid. Het infopakket dat wordt overhandigd, bevat veel tips inzake inbraakpreventie. In appartementsgebouwen wordt een “parlofooncheck” uitgevoerd. Daarbij wordt steekproefsgewijs nagegaan in hoeverre de bewoners een verantwoord parlofoongedrag aan de dag leggen. Onze boodschap: “Weet wie je binnenlaat!” Het resultaat van deze steekproef wordt via een sensibiliseringsfolder (met checklist) aan alle bewoners meegedeeld. Ook deze bewoners ontvangen het uitgebreide infopakket ‘inbraakpreventie’. Voor de sociale woningbouw werd een aparte informatiedrager ontwikkeld die zich beperkt tot organisatorische maatregelen. Omdat veel bewoners de Nederlandse taal niet machtig zijn, werd geopteerd voor een kort stripverhaal met daarbij een sticker die als reminder op het persoonlijke parlofoontoestel kan worden gekleefd. In samenwerking met de sociale huisvestingsmaatschappijen wordt voor alle sociale woningen in Antwerpen een technopreventief advies op papier gezet. 2) Het HERCOSI project richt zich tot bewoners die reeds slachtoffer waren van een inbraak of een poging tot inbraak. Aan slachtoffers van een inbraak kan geadviseerd worden hoe ze hun woning beter kunnen beveiligen ter voorkoming van een eventuele volgende inbraak. Vaak wordt immers binnen de kortste keren opnieuw ingebroken op eenzelfde locatie! Lokale Politie Antwerpen Centrale Preventiedienst Henri Claes // T 03/338 57 32 // [email protected] Oudaan 5 // 2000 Antwerpen

7

Antwerpen

Buurtbemiddeling Stad Antwerpen “Het leven in de buurt is niet eenvoudig. De buurtbemiddelaar helpt u om erover te praten met uw buren.”

8

Bemiddeling is een instrument voor de aanpak van conflicten met een weerslag op de publieke ruimte. Deze conflicten kunnen worden gesignaleerd door de burger zelf, of door meldingen bij de ombudsdienst, de politie, buurttoezicht, buurtregie, jeugdinterventieteam, sociale huisvestingsmaatschappijen, enz. In feite is het buurtbemiddelingsgesprek zelf een eindfase of onderdeel van een reeks van gesprekken met alle betrokken partijen die meestal worden gevoerd door partners zoals buurtregie, het jeugdinterventieteam, straathoekwerk, politie, buurtwerkers, enz. Ze kunnen op hun beurt een aantal corrigerende maatregelen nemen om het conflict op te lossen, of ze kunnen alle betrokken partijen proberen te overtuigen om hun conflict uit te praten in groep onder begeleiding van buurtbemiddelaars. Via buurtbemiddeling wordt dus gezocht naar manieren om samenlevingsproblemen in een bepaalde straat of buurt op te lossen via een constructief groepsgesprek met alle betrokken partijen. De oplossing die hieruit voorvloeit, is gedragen door iedereen, dus duurzamer, en via het groepsgesprek wordt de onderlinge communicatie hersteld. Tijdens het groepsgesprek treden de buurtbemiddelaars op als gespreksleider. Ze trachten alle partijen gelijkmatig aan bod te laten komen en iedereen een gelijke kans te geven om bepaalde situaties aan te kaarten. Tijdens dit gesprek worden concrete afspraken gemaakt die een rechtstreeks gevolg hebben voor de buurt, bv. een ludieke actie van jongeren. Op deze manier voelen de buurtbewoners zich opnieuw eigenaar van hun omgeving en voelen ze zich minder vervreemd of onveilig. Als de voorstellen niet alleen door de betrokken partijen kunnen worden uitgevoerd, worden ze gepresenteerd aan relevante stedelijke of niet-stedelijke diensten. Hierdoor bestaat de kans dat het werken aan een oplossing een engagement is dat zowel door de conflicterende partijen als door externen moet worden aangegaan, bv. onderhoud en heraanleg van een pleintje.

Team Bemiddeling, Sociale Interventie, Samen Leven, Stad Antwerpen Els Bruyndonckx // T 03/ 338 31 18 // [email protected] Den Bell // Francis Wellesplein 1 // 2018 Antwerpen

Antwerpen

Burenbemiddeling Stad Antwerpen “Weet u niet wat zeggen tegen uw buur als er een probleem is? Dan is burenbemiddeling er voor u.”

Burenconflicten zijn talrijk. Dikwijls slagen buren er niet in hun conflict samen op te lossen. Dat is bijvoorbeeld het geval als in de conflicten culturele en taalverschillen meespelen en/of wanneer het bewoners van sociale huisvesting betreft. Bemiddeling ondersteunt deze bewoners om zelf hun conflicten aan te pakken en samen tot een werkbare oplossing te komen. Bemiddelaars bieden hulp bij elk conflict dat wordt gesignaleerd door de burger zelf of via meldingen. Het burenbemiddelingsgesprek zelf is meestal een eindfase van een reeks van interviews met de twee conflicterende buren apart die werden afgenomen door professionele of vrijwillige burenbemiddelaars. De burenbemiddelaar probeert beide buren te overtuigen om hun conflict samen uit te praten onder begeleiding van burenbemiddelaars. Indien beide partijen hiermee akkoord gaan, treden de burenbemiddelaars op als gespreksleider. Ze trachten om tijdens het gesprek alle buren gelijkmatig aan bod te laten komen en iedereen een gelijke kans te geven om bepaalde situaties aan te kaarten. Daarna proberen ze om beide buren te laten werken aan een oplossing voor de situatie. Het werken aan een oplossing is meestal een engagement dat door de conflicterende buren zelf moet worden aangegaan. Tijdens het bemiddelingsgesprek worden concrete afspraken gemaakt die een rechtstreeks gevolg hebben voor de buren, bv. gedragswijziging, betere onderlinge communicatie, ... Op deze manier voelen de bewoners zich minder vervreemd of onveilig. De afspraken worden gedragen door iedereen, dus ze zijn duurzamer, en via het bemiddelingsgesprek is de onderlinge communicatie hersteld. Alle bewoners van de stad Antwerpen die te maken krijgen met burenconflicten kunnen beroep doen op burenbemiddeling. Het project doet ook beroep op vrijwillige burenbemiddelaars. Op deze manier is de neutrale positie van de bemiddelaar verzekerd. De bemiddelingsopdracht bestaat uit meer dan het bemiddelen zelf. Als bepaalde omstandigheden een bemiddeling onmogelijk maken, gaat de bemiddelaar, mits toestemming van de betrokken persoon, op zoek naar een instantie die ondersteuning kan bieden.

Team Bemiddeling, Sociale Interventie, Samen Leven, Stad Antwerpen Els Bruyndonckx // T 03/ 338 31 18 // [email protected] Den Bell // Francis Wellesplein 1 // 2018 Antwerpen

9

Gent

Student in Gent: Onwijs verstandig! “Geïntegreerde aanpak van studentenoverlast”

10

Gent is de grootste studentenstad van Vlaanderen en telt één universiteit en vier hogescholen. De rol en de betekenis van de aanwezigheid van deze studenten is niet te onderschatten. 65.000 studenten die dagelijks in Gent vertoeven en 30.000 die er ook verblijven. Het spreekt vanzelf dat dit een grote impact heeft op het dagelijkse leven in Gent. De leefwijze van studenten en vaste bewoners verschilt vaak. Dit kan leiden tot woonconflicten en overlastsituaties (vb foutief aangeboden afval, wildplassen, vandalisme, nachtlawaai). Het project “Student in Gent: Onwijs verstandig! Geïntegreerde aanpak van studentenoverlast” focust daarom niet enkel op het voorkomen van daderschap (het veroorzaken van overlast), maar richt zich ook op het voorkomen van slachtofferschap van criminele feiten en gezondheidsrisico’s bij de studentenpopulatie. Voor het opvolgen van de studentenoverlastmeldingen en het uitwerken en ondersteunen van de preventie- en sensibilisatiecampagnes, startte eind 2008 de studentenpreventiecoach (halftijds). Het preventief-sensibiliserende luik van het project omvat -verspreid over het academiejaar- tal van sensibilisatiecampagnes rond diverse thema’s zoals bijvoorbeeld gelegenheidsdiefstallen, afvalaanbieding, lawaaihinder, drug- en alcoholgebruik/-misbruik, brochure ‘studenten en preventie’, affiche ‘eerste hulp bij kotgevallen’ of de affiche ‘Gent ziet u…’, KOT KOT KOT UIT!-acties rond kotfuiven, wildplak- en graffitibeleid, nachtlawaai, CO-preventie, enz. Met de jaarlijks terugkerende actie ‘Kot op Slot’ gaan de dienst Lokale Preventie en Veiligheid en Politiezone Gent (Wijkpolitie) deur-aan-deur om studenten te motiveren hun kot steeds op slot te doen en hen tips te geven om inbraken op hun kot te voorkomen. In het curatief-repressieve luik van het project kadert het draaiboek ‘Aanpak studentenoverlastmeldingen’. Het draaiboek komt reactief en gericht tussen in concrete studentenoverlastmeldingen (afval, lawaai, hinderlijk gestalde fietsen). Het draaiboek hanteert een gefaseerde werkwijze. Bij een eerste en tweede melding van studentenoverlast op hetzelfde adres komen de stadsdiensten curatief tussen (wijzen op alternatieven die minder/geen hinder veroorzaken, bemiddelen tussen studenten en bewoners). Bij een derde melding wordt het dossier overgemaakt aan de politie in functie van het voorkomen en bestraffen van nieuwe overlast.

Lokale Preventie en Veiligheid Kim Geenens // T 09/266 82 02 // [email protected] Keizer Karelstraat 1 // 9000 Gent

Gent

Lorkenstraat: van klacht naar eendracht “Lorkenstraat… van klacht naar kracht, van kracht naar eendracht.”

De Lorkenstraat is een geïsoleerde straat bestaande uit kleine huizen zonder tuin. In de onmiddellijke omgeving is er weinig open ruimte en dat vormt een probleem voor de vele kinderen die er wonen. Deze situatie zorgt voor overlast: nachtlawaai, zwerfvuil, vandalisme, … In de Lorkenstraat wonen ook psychiatrische patiënten in kleine wooneenheden bij een groot psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT) en zij lijden eveneens onder de overlast (voetballen tegen muren of deuren, vandalisme, pestgedrag, …). Er werd een straatcomité opgericht om de situatie in de straat te verbeteren. Daarvoor blijken zowel een aantal fysieke, structurele ingrepen nodig als een aantal initiatieven op het vlak van samenleven. Dit straatcomité blijkt een belangrijke motor in het verhaal. Zo is er onder meer een samenwerking ontstaan tussen de psychiatrische instelling en het jeugdwelzijnswerk vzw Jong. Daarbij werd een speelpleinwerking opgericht op het terrein van het PVT en dit blijkt een schot in de roos. Door de kinderen activiteiten op het ziekenhuisterrein aan te bieden, blijven ze weg van de straat en voelen ze niet meer de drang om ’s avonds het terrein binnen te dringen en vandalenstreken uit te halen. Uit dit succes is eveneens een woensdagnamiddagwerking ontstaan tijdens de schoolweken waarbij ook aandacht besteed wordt aan het thema psychiatrie. Tezelfdertijd werkt het PVT gezamenlijke activiteiten zoals koken uit voor de buurtkinderen en de patiënten. Op deze manier leren de kinderen dat deze bewoners niet anders zijn, maar wel af en toe anders reageren. Er wordt ook een straatfeest georganiseerd waarbij men via een sleutelfiguur ook mensen die men nog niet bereikt, probeert te betrekken. Samen met de sleutelfiguur organiseren zij een ‘babbelmoment’ om te praten rond het ‘gezellig samenleven in de straat’ en waarbij klachten en werkpunten aan bod kunnen komen. Hieruit groeien meer gedragen acties en vooral een betere verstandhouding tussen de straatgenoten. Daarnaast initieert het straatcomité ook de sensibiliseringsacties rond netheid, afval en zwerfvuil, waarbij het belang van netheid voor de spelende kinderen en de gezelligheid van hun omgeving benadrukt wordt. Door dit alles verbeteren en versterken de contacten tussen elkaar. Wat initieel een klachtenzang lijkt, is omgebogen tot een krachtenverhaal.

Dienst Buurtwerk Cindy Rijsselaere // T 09/227 77 88 // [email protected] Buurtwerk Bloemekenswijk // Fr. Van Ryhovelaan 119 // 9000 Gent

11

Kortrijk - Politiezone VLAS

Integrale inbraakpreventie “Geïntegreerde aanpak van het fenomeen van de namiddaginbraken in Kortrijk.”

12

Uit de criminaliteitsanalyse 2008 van de politiezone VLAS (Kortrijk, Kuurne en Lendelede) blijkt dat inbraak in woningen een belangrijk criminaliteitsfenomeen blijft. In 2004 waren er in de zone Vlas 307 inbraken in woningen. De volgende jaren merken we een stijging: 357 in 2005 en 348 in 2006. In 2007 werd nagedacht over hoe meer mensen konden geïnformeerd worden over de maatregelen die men kan nemen om de kans op een inbraak te reduceren. In 2008 werd het aantal inbraken gereduceerd tot 330 en in 2009 was er een status-quo van 328 inbraken. Deze inbraken gebeuren vrij vlug en onopgemerkt. Vaak worden de sloten van de buitendeuren van woningen hierbij geforceerd. Een dergelijk misdrijf betekent niet alleen een ernstige inbreuk op de integriteit van de woning, maar raakt eveneens aan de privacy van de bewoner(s) en veroorzaakt bijgevolg ook ernstige onveiligheidsgevoelens bij de bevolking. Met de integrale campagne tegen woninginbraken via de acties “Wijkomsluiting” en “Wij-kk-ijken” willen we de kans op slachtofferschap van een woninginbraak verkleinen, het aantal inbraken in woningen terugdringen en de onveiligheidsgevoelens doen afnemen. De actie “Wijkomsluiting” De lokale politie (directie operaties) bakent een gebied af. Op een vooraf afgesproken moment wordt deze wijk afgesloten door de lokale politie. Al het inkomend en uitgaand verkeer binnen deze afgebakende wijk wordt gecontroleerd door de inspecteurs van de lokale politie. Ondertussen bellen medewerkers van de dienst criminaliteitspreventie (politie) en gemeenschapswachten (stedelijk preventieteam) aan bij alle bewoners binnen die wijk. Daarbij informeren zij de mensen omtrent deze actie en geven hen een brief met een aanbod tot technopreventief advies af of stoppen deze in de brievenbus. De actie “Wij-kk-ijken” Het stedelijk preventieteam bekijkt de inbraakveiligheid van alle voordeuren van alle woningen binnen de afgebakende wijk. Daarnaast stimuleren zij de wijkbewoners om zelf een kijk op hun wijk uit te oefenen (positieve sociale controle). Op deze manier kijken zowel het stedelijk preventieteam als de bewoners hun wijk binnen de campagne “wij-kk-ijken”. Kortom, wij kijken en wijk kijken dus. Stedelijke preventiedienst Stad Kortrijk Dienst criminaliteitspreventie politiezone VLAS Aster Buysschaert // T 056/24 78 16 // [email protected] Grote Markt 54 // 8500 Kortrijk

Politiezone VLAS

InfoCOP – InfoSTAD “Wie informatie wil vermenigvuldigen, moet ze delen.”

De politiezone VLAS maakt gebruik van een interactieve en dynamische toepassing, infoCOP, om informatie uit te wisselen binnen en buiten de politiezone, er online feedback over te krijgen en die informatie opnieuw te verspreiden. Dit laat toe de kwaliteit van de briefings en debriefings te verhogen door het delen van de beschikbare informatie binnen de organisatie te vergemakkelijken. Bijkomend pluspunt: de informatie is zodanig ‘kant-en-klaar’ dat ze – na selectie – ook naar de externe partners verstuurd kan worden. InfoCOP maakt gebruik van dia’s die geraadpleegd kunnen worden via projectie op een groot scherm of via een pc. Het doel is om op elk mogelijk tijdstip relevante operationele informatie te kunnen uitwisselen tussen politiemensen en partners. Deze informatie kan heel uiteenlopend zijn, zoals: op te sporen personen of voertuigen, de aankondiging van een evenement dat specifieke (politie)aandacht vereist, overlast- en veiligheidsproblematieken. Voor wie? InfoCOP is voor elk personeelslid – elke ‘user’ – bestemd: iedereen kan de informatie raadplegen en eventueel feedback geven via het geïntegreerd forum. Voor de leidinggevenden is het eveneens een hulpmiddel om briefings te organiseren en voor informatiebeheerders is het een prachtinstrument om de informatie tot bij de mensen te brengen. Door wie? Er zijn drie gebruikersprofielen (administrator, supervisor en user) met elk hun specifieke functionaliteiten. Conclusie: Dit initiatief past mooi in de filosofie van gemeenschapsgerichte en informatiegestuurde politiezorg. De politiezone Vlas pakt hiermee uit met een ‘WIJ-verhaal’ waarbij de betrokkenheid van de medewerkers op ELK niveau centraal staat. InfoCOP maakt met behulp van een privaat partnerschap een brug tussen de diensten intern het politiemilieu en de externe partners - zoals gebiedswerking, gemeenschapswachten, ... Het gaat tevens om een EN-EN-verhaal, waarbij de rechtstreekse samenwerking met externe veiligheidspartners ongelimiteerd kan uitgebreid worden. De ontwikkeling van infoSTAD, naast infoCOP, bewijst dat informatie hiermee in om het even welke omgeving kan uitgewisseld worden. Door de samenwerking met de gemeenschapswachten van de stad wordt ketengericht en probleemoplossend werken een werkelijk gegeven. INTEGRALE VEILIGHEIDSZORG door sterke samenwerking wordt hierdoor een concreet feit.

Politiezone VLAS (Kortrijk – Kuurne – Lendelede) Rino Defoor // T 056/27 11 38 // [email protected] Piet De Vulder // T 056/27 11 18 // [email protected] Kris Dhondt // T 056/27 73 00 // [email protected]

13

Politiezone Leuven

Feesten met respect “In een jonge dynamische stad als Leuven moet feesten kunnen, zonder dat dit ten koste gaat van de rust, veiligheid en netheid voor de inwoners jong en oud.”

14

Onder de slogan “Feesten met respect” pakt Leuven overlast aan. Samen met de studentengemeenschap worden er op verschillende vlakken inspanningen geleverd om het probleem van geluidsoverlast, vandalisme, wildplassen, vechtpartijen, en het overmatig alcoholgebruik onder controle te houden in de omgeving van de fakbars en de fuifzaal. Het sensibiliseren en empoweren van verschillende partners moet leiden tot een geïntegreerde aanpak vanuit verschillende invalshoeken onder de koepel van de Leuvense symbiose. Partners in het project zijn: de stad, de politie, preventiedienst, Loko (Leuvense Overkoepelende KringOrganisatie), de KULeuven, de Hogescholen KHL en groep T, de gemeenschapswachten, studentenrestaurant Alma, CGG-VBO (Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Vlaams-Brabant-Oost). Met originele preventieve campagnes worden de thema’s onder de aandacht gebracht, onder het motto “Feesten met respect”. Voor de alcoholcampagnes gebeurt dit onder het logo van de “Roze olifant”. Jongeren informeren over de gevolgen van overmatig alcoholgebruik en het promoten van het drinken van water tijdens het uitgaan staan hierbij centraal. Het actieve studentenleven met allerlei festiviteiten en publicaties, biedt gelegenheden in overvloed om de boodschap aan de man te brengen. De studenten zelf dragen volop hun steentje bij door hun medewerking te verlenen aan de campagnes. In de fakbars werken ze vrijwillig als steward om medestudenten aan te spreken bij overlast. Een opleiding op maat, georganiseerd door politie en preventiedienst, helpt hun vaardigheden te versterken om met deze problematiek om te gaan. De politiepatrouilles werken in eerste instantie ontradend, met een zichtbare aanwezigheid en aanspreekbaarheid. Pas in tweede instantie zullen ze repressief optreden. De aansturing gebeurt op basis van een overlastkalender door de studenten ingevuld. Samen met de politie werden een aantal maatregelen uitgewerkt om de overlast bij de fuiven in de Alma te beperken. Een spreidingsplan, de aanwezigheid van politie, stewards en veiligheidsagenten en mobiele camera’s beperken de overlast voor de omliggende straten. De organisatie van buurtoverleg tussen buurtbewoners, fakbar- en fuifverantwoordelijken maakt afspraken mogelijk en verbetert de onderlinge verstandhouding. Politie Leuven Daniëlla Descamps // T 016/21 07 01 // [email protected] Philipssite 4 // 3001 Leuven

Provincie Limburg

SAMEN OUDERS – de ouderrol in de preventie van intrafamiliaal geweld “De provincie Limburg wil (jonge) ouders sensibiliseren en ondersteunen om intrafamiliaal geweld te voorkomen of te doorbreken.”

De focus van dit project ligt op levensperiodes met een verhoogde stress voor ouders: zwangerschap, pril ouderschap en een eventuele scheiding. Met het project wil de provincie Limburg het aantal gevallen van geweld doen dalen en het welzijn van de aanwezige kinderen verbeteren. SAMEN zwanger, SAMEN ouders Om jonge ouders een goede start te geven, werd de campagne ‘SAMEN zwanger, SAMEN ouders’ uitgewerkt. Centraal staat een unieke brochure met informatie en praktische tips van en voor jonge ouders over allerlei moeilijke momenten tijdens de zwangerschap en de eerste, vaak hectische babymaanden. Volgende thema’s komen aan bod: zwanger worden, zwangerschapklachten, slaaptekort en prikkelbaarheid, babyblues en postnatale depressie, huilende baby’s en huilbaby’s, seksleven, werk en gezin, (groot)ouderlijk advies, relatiestress en in het uiterste geval partnergeweld. De brochure informeert, geeft tips en wijst de weg naar hulp. Speciaal voor zorgverleners die met zwangere vrouwen in contact komen, werd een vormingsaanbod van 8 uren rond dit thema uitgewerkt, in samenwerking met de vzw Zijn, Sensoa en UZ Gent (ICRH). Ook de begeleiding van slachtoffers en een adequate doorverwijzing zijn opgenomen. Daarvoor is een discreet doorverwijskaartje ontwikkeld en verspreid. SAMEN uit elkaar De provincie Limburg investeert al jarenlang in initiatieven die het aantal vechtscheidingen wil tegengaan en dit vooral in het belang van het kind. Bemiddeling bij scheiding en ouderschap kan in heel wat conflicten een efficiënter en menselijker alternatief zijn voor de rechtbank. Daarom is de provincie Limburg een actieve promotor van bemiddeling. Volgende initiatieven werden genomen: de oprichting van een Provinciale Werkgroep Bemiddeling, een bekendmakingscampagne met affiche, flyer, website en laagdrempelige brochure, een maandelijkse infosessie, een jaarlijkse netwerkbijeenkomst voor de Limburgse erkende bemiddelaars in familiezaken, een Limburgs bijscholingsaanbod voor de erkende familiale bemiddelaars in samenwerking met XIOS Hogeschool, initiatieven inzake beleidssignalering en een studiedag rond scheiding en ouderschap.

Provincie Limburg – Denktank Intrafamiliaal Geweld Dienst Gelijke Kansen & Dienst Politie, (Verkeers-)veiligheid & Openbare Orde Daniël Bollen // T 011/30 57 43 // Dries Wyckmans // T 011/23 80 46 Provinciale coördinatoren intrafamiliaal geweld // [email protected] Universiteitslaan 1-3 // 3500 Hasselt

15

NMBS - Holding

Europees Charter over de ontwikkeling van de sociale en maatschappelijke opdrachten in de stations “Een Europees station en solidariteit.”

16

Het station is een microkosmos in een wijk, waar armoede en sociale ellende vaste vorm kunnen krijgen en onveiligheid met zich kunnen meebrengen. De NMBS Holding heeft, samen met de NMBS, Ferrovie dello Stato en CFL, beslist om hierop te reageren door samen te werken op basis van de ondertekening van een Europees Charter over de ontwikkeling van de sociale opdrachten in de stations. Dit Charter legt de nadruk op de sociale en burgerlijke aansprakelijkheid van de spoorwegondernemingen. Het is gebaseerd op de wil van de ondertekenaars om enerzijds uitwisselingen aan te moedigen over de problemen die ontstaan door de aanwezigheid van kwetsbare personen in de stations en anderzijds over de acties die kunnen worden gevoerd. De filosofie van dit partnerschap steunt op 3 hoofdverbintenissen: (1) uitwisselen van informatie en goede praktijken, (2) een Europese basiskennis ontwikkelen over sociale zwerfproblematiek en (3) ontwikkelen van sociale acties en projecten die de verschillende (institutionele en verenigings-) actoren betrekken. In deze context werd in november 2009 een website gelanceerd in Brussel. Het is een dagelijks werkinstrument waarmee de ondernemingen van het partnerschap enerzijds uitwisselingen doen van de voorziene acties en anderzijds de goede praktijken leren waarderen. Bovendien zijn de ondertekenaars van het Charter overgegaan tot een terreinanalyse “op basis van wat er op het terrein leeft”. Zij hebben een Italiaans onderzoekslabo gevraagd om een ontwerp van studie uit te werken over de sociale marginalisering in de grote Europese stations. De NMBS Holding en de partnerondernemingen zetten zich ook in voor sociale projecten en acties tegen armoede zoals het voorzien van sensibiliseringsacties in de stations en het maken van opleidingsgidsen voor de beambten die instaan voor deze zwervers. Tenslotte heeft de NMBS Holding zich onlangs gewaagd aan de uitwerking van een sociaal experiment, samen met de Europese partners, over de zwerfproblematiek in de stations. Het gaat om het project “Hope in Stations”, dat begin 2010 werd gelanceerd. Hiermee wil men testen welke impact de integratie van diensten voor daklozen in meerdere Europese stations heeft.

Corporate Security Service NMBS Holding Gunther Symons // T 0477/22 35 36 // [email protected] Mégan Zangerlé // T 02/525 93 26 // [email protected] Frankrijkstraat 52/54 // 1060 Brussel

NMBS - Holding

Samenwerkingsmodel rond veiligheid en leefbaarheid in stations en stationsomgevingen “Samen sporen naar veilige en leefbare stationsomgevingen.”

Stations evolueren van anonieme transitplaatsen naar ontmoetingsplaatsen en dit heeft invloed op de veiligheid en de aanpak ervan. De Cel Preventie & Sociale Veiligheid binnen de dienst Corporate Security Service (CSS) van de NMBS-Holding heeft daarom het instrument van de samenwerkingsverbanden ontwikkeld om op maat van het station en de stad of gemeente te werken met alle partners van de veiligheidsketen op een brede, inclusieve manier. Informatie-uitwisseling, communicatie en samenwerking staan centraal. Via een samenwerkingsverband wordt de realisering van de strategische doelstellingen, namelijk het verhogen van de veiligheid, de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel in de stations en stationsomgeving, beoogd. Dit project verloopt via verschillende fases. Ten eerste is er een verkennende vergadering met de sleutelfiguren waarna een intentieverklaring ondertekend wordt. Via de intentieverklaring wordt de manier van samenwerken rond veiligheid in de stationsomgeving vastgelegd. Het legitimeert het samenwerkingsverband, somt de voorwaarden op, geeft aan wie de partners zijn, wat hun invalshoek is en op welke wijze zij een bijdrage kunnen leveren. Binnen elke stad/gemeente wordt vervolgens nagegaan wie uitgenodigd wordt om verder deel te nemen aan de samenwerking. De partners die de intentieverklaring ondertekenen zijn enerzijds de (steeds dezelfde) structurele partners - burgemeester, korpschef van de lokale politie, dirco van de federale politie en de dienstchef van de Spoorwegpolitie, de procureur des Konings en de dienstchef van de CSS - en anderzijds de (variabele) thematische partners - directie psychiatrische ziekenhuis, andere openbare vervoersmaatschappijen, enz. In een volgende fase gebeurt een veiligheidsanalyse (subjectief en objectief) om een beeld te krijgen van de criminaliteitsgerelateerde feiten, overlast en leefbaarheid in de stationsomgeving. Op basis van deze analyse wordt beslist of men een handhavingsplan of een integraal actieplan opstelt. Tenslotte wordt het plan op het terrein uitgewerkt. De partners bepalen samen de omzetting van de strategische doelstellingen in operationele doelstellingen en concrete acties.

Corporate Security Service NMBS Holding Gunther Symons // T 0477/22 35 36 // [email protected] Frankrijkstraat 52/54 // 1060 Brussel

17

Ronse

Speed TPA “Komen de burgers niet naar ons, dan gaan wij naar hen. Snel en accuraat beveiligingsadvies zonder nodeloze kosten voor de burger.”

18

Naar aanleiding van een reeks inbraken zetten de preventiedienst en de lokale politie van Ronse de actie “Speed TPA” op om zo veel mogelijk mensen te bereiken op een zo kort mogelijke tijd. In het verleden bleken informatiesessies hierover weinig belangstelling te trekken. Daarom gingen we in de getroffen wijken huis aan huis, bekeken de buitenkant van de woning en gaven daarover tips aan de bewoners. Indien gewenst, konden zij onmiddellijk een afspraak maken met de technopreventief adviseur voor een volledig, uitgebreid technopreventief advies. Onze actie richtte zich op de 4 BIN-wijken, omdat daar enerzijds enkele inbraken of pogingen geweest waren, anderzijds omdat we daar via het buurtinformatienetwerk konden samenwerken met de burgers. Elke inwoner werd via een brief op de hoogte gesteld van de actie met vermelding van datum en het ontmoetingspunt waar de preventieambtenaar of een lid van de BIN-stuurgroep aanwezig was voor vragen. Via deze actie zorgden we eveneens voor een zichtbare aanwezigheid in de wijken. Dit initiatief lokte heel wat lovende reacties uit. De tweede fase van de actie richtte zich tot de plaatselijke handelaars. Ook daar kregen we te kampen met enkele inbraken. Als start van de actie gingen we langs bij de handelszaken die al aangesloten waren bij de BIN-Z, maar we gaven wel aan dat iedereen beroep kon doen op deze dienst. Ook bij deze actie werden de handelszaken eerst vooraf ingelicht over de actie. Bij het bezoek aan de zelfstandigen werd wel aandacht gegeven aan de hele winkel en eventueel aan de bijhorende woning. Elke handelaar kreeg een informatiemapje met folders voor zelfstandigen, een checklist naar beveiliging toe, informatie over de aangifte van een alarmsysteem en een informatiebundel, samengesteld door de technopreventieve adviseurs. Elkeen kreeg een kaartje met de bevindingen (positief of aandachtspunt) op vermeld. Ook hier waren de reacties positief. In een derde fase gaan we op bezoek bij de cafés van Ronse. Zij kregen reeds een brief om zich hiervoor in te schrijven. De belangrijkste horecazaken in de uitgaansbuurt zullen zeker bezocht worden en ook dit initiatief kan op heel wat positieve reacties rekenen.

Preventiedienst en lokale politie Ronse Hilke Van Gijsel // T 055/23 28 25 // [email protected] Stadsbestuur Ronse // Grote Markt 12 // 9600 Ronse

Sint-Truiden

KOPP-ig Kind ?! “Praat over wat je voelt; Praat over wat je meemaakt; Praat erover, praat erover!”

Het project ‘KOPP-ig kind’ is een toneelstuk gespeeld door de leerlingen van het bijzonder secundair onderwijs De Regenboog uit Sint-Truiden over de invloed van alcoholmisbruik op het gedrag van kinderen. Het wil kinderen bewust maken van de gevaren van alcohol; ouders, intermediairen en professionele doelgroepen ondersteunen om kinderen en ouders de gevaren van alcohol te doen inzien en hun bewust maken dat ze over taboe-onderwerpen als deze moeten praten; volwassenen duidelijk maken dat hun gedrag invloed heeft op hun kinderen en tenslotte om kinderen kennis te laten maken met de KOPP-telefoon. Kinderen en ouders, die zulke problemen ervaren, kunnen (gratis) professionele hulp krijgen bij de KOPP-telefoon Limburg die via het toneelstuk bekend wordt gemaakt bij de doelgroep. KOPP staat voor Kinderen van Ouders met Psychiatrische Problemen. Het project is een samenwerking tussen • de preventiedienst van de stad Sint-Truiden dat instond voor de coördinatie, • de heer Jaak Poncelet, directeur van psychiatrisch ziekenhuis Ziekeren te Sint-Truiden, die met het

schrijven van de musical ‘KOPP-ig kind’ voor leerlingen uit het basisonderwijs aan de basis ligt van het ganse concept, • het BUSO De Regenboog dat het oorspronkelijk concept heeft herschreven zodat het kon gespeeld worden door leerlingen van het BUSO en het project heeft uitgevoerd • Cultuurcentrum de Bogaard dat de accommodatie ter beschikking heeft gesteld, en • het CAD dat het project mee coördineerde De leerlingen zijn een jaar bezig geweest met de voorbereiding van het stuk. Op vrijdag 27 november 2010 werd om 14.00 uur een proefvoorstelling gespeeld voor leerlingen en leerachten van de eigen school, om 19.00 gevolgd door de premiere voor ouders, genodigden en mensen uit het werkveld. Op maandag 30 november 2010 werd het stuk gespeeld voor leerlingen van andere scholen. De hele voorbereiding van het toneelstuk was voor de acteurs een groeiproces. Ze leerden omgaan methun gevoelens en met elkaar. Bovendien leerden ze omgaan met een onderwerp dat helaas in heel wat gezinnen voorkomt. De bedoeling is om dit toneelstuk in de toekomst door en voor andere leerlingen te laten spelen.

Preventiedienst Sint-Truiden Kim Herbots // T 011/70 19 92 // [email protected] Sluisberg 1 // 3800 Sint-Truiden

19

Sint-Truiden

Film in de wijk “Everytime I go to a movie, it’s magic, no matter what the movie is about” (Steven Spielberg)

20

De preventiedienst en het stadsbestuur organiseerden op 21 augustus 2009 het project “Film in de wijk”. Als locatie voor het evenement werd gekozen voor de wijk “Steenoven”. Deze jonge, multiculturele en dichtbevolkte wijk kampte in het verleden met kleine spanningen onder de buurtbewoners. Door middel van een gezellige filmavond wou het stadsbestuur wijkbewoners op een leuke manier samenbrengen. Doelstellingen van het project: • mensen uit een buurt/wijk op een gezellige manier met elkaar in contact brengen • positieve sfeer in wijken/buurten verhogen • mensen op een laagdrempelige manier met cultuur in contact brengen • ontmoetingsmoment tussen politici, politiediensten en wijkbewoners • leuk vrijetijdsmoment organiseren voor wijkbewoners Het pleintje van de wijk werd omgetoverd tot een heuse openluchtbioscoop waar een film gedraaid werd die voor alle leeftijden geschikt was. De laagdrempeligheid van het project (gratis, niet inschrijven) zorgde ervoor dat ook minder gemakkelijk te bereiken groepen participeerden aan het evenement. Gratis popcorn en een drankje zorgden voor een extra gezelligheidsfactor. De film zorgde tevens voor een informeel contactmoment tussen politici, politiediensten, gemeenschapswachten en buurtbewoners. Een zestigtal wijkbewoners van verschillende leeftijden en culturele achtergronden woonden de film bij.

Preventiedienst Sint-Truiden Erik Jamar // T 011/70 19 91 // [email protected] Sluisberg 1 // 3800 Sint-Truiden

Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken

Aanpak van overlast door alcoholgebruik terug te dringen rond de vesten, het stadspark, het station en het jeugdcentrum de Tochtgenoot te Sint-Truiden “Sint-Truiden vaardigt politiereglement uit over verbod van alcoholbezit en –consumptie rond de vesten, het stadspark, het station en jeugdcentrum de Tochtgenoot.”

Op bepaalde plaatsen in de politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken (rond de vesten, het stadspark, het station en jeugdcentrum de’Tochtgenoot) was er veel overlast door de consumptie van alcoholhoudende dranken (vooral zwerfvuil, onveiligheidgevoelens, geluidshinder, …). Een concrete geïntegreerde aanpak van deze overlast drong zich dan ook op. De politie concretiseerde dit met het project ‘Aanpak van overlast door alcoholgebruik terug te dringen rond de vesten, het stadspark, het station en jeugdcentrum de Tochtgenoot te Sint-Truiden.’ Er werd een politiereglement opgesteld dat het bezit en gebruik van alcoholhoudende dranken op deze plaatsen verbiedt. Het reglement wordt kenbaar gemaakt met pictogrammen op desbetreffende plaatsen en een flyer. Overtredingen hierop worden bestraft met een GAS-boete. Een geopend recipiënt op deze plaatsen wordt daarbij gelijkgesteld met gebruik. Naast dit reglement werd in het verleden reeds een verbod opgelegd om alcoholhoudende dranken in drankautomaten die niet onder permanent toezicht staan,te verkopen. De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken en de gemeenschapswachten doen op regelmatige basis preventief toezicht op deze plaatsen zodat een goede opvolging van het reglement kan geschieden. Indien nodig wordt er bestuurlijk opgetreden. De politie kiest in dit project voor een brede aanpak, in samenwerking met • de preventiedienst van Sint-Truiden, die instond voor de opmaak van de borden en flyers • de gemeenschapswachten, die een ontradende aanwezigheid op deze plaats hebben en controle doen op de naleving van het reglement • de jongerenbemiddelaar, die bemiddeling in het kader van de GAS (specifiek naar jongeren toe) • de jeugddienst, die instaat voor het opstellen van GAS-pv’s aan de Tochtgenoot en • het stadswerkhuis dat instaat algemeen onderhoud van en het opstellen van de GAS-pv’s in het stadspark Met resultaat want de overlast is in de betreffende buurten effectief verminderd. De personen die voordien deze plaatsen gebruikten als uitvalsbasis om rond te hangen, zijn hier niet meer aanwezig. De gemeenschapswachten krijgen ook gevoelig minder klachten van buurtbewoners

Lokale politie Sint-Truiden – Gingelom – Nieuwerkerken Philip Pirard // T 011/70 19 90 // [email protected] Sluisberg 1 // 3800 Sint-Truiden

21

Politiezone Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken

Het kan ook anders! Voorkom diefstal uit je voertuig “Het kan ook anders!”

22

Een diefstal uit uw wagen kan voor heel wat problemen zorgen. Het brengt onvoorziene kosten, tijdverlies en administratieve rompslomp met zich mee. Naast de acties en controles van de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken worden in dit kader ook gemeenschapswachten ingezet om preventieve controles uit te voeren op de belangrijkste parkings van de stad. Bij veel van de gecontroleerde voertuigen worden er tekortkomingen vastgesteld. Deze tekortkomingen hebben betrekking op het onvoldoende afsluiten van de wagen en op het onbewaakt achterlaten van waardevolle goederen in het voertuig. Het gaat in de meeste gevallen over GPS-toestellen, een gsm, een laptop, een handtas of een portefeuille die blijft liggen. Ook huissleutels blijven heel vaak onnodig in de wagen achter. De Preventiewinkel en de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken organiseerden daarom vanaf 15 oktober 2009 een actie aan het station en op andere parkings in het stadscentrum onder de naam ‘Het kan ook anders’. Om de bezoekers van de parkings te sensibiliseren, werd er een ‘overbeveiligde’ wagen geplaatst. Deze wagen was vastgemaakt met zware kettingen en zat vol waardevolle voorwerpen zoals GPS- en gsmtoestellen. Enkele gemeenschapswachten deelden tijdens deze actie eveneens folders met nuttige tips ter preventie van diefstal uit voertuigen uit op de parkings. Naast deze actie zullen in de toekomst de preventieve controles worden voortgezet in de strijd tegen autodiefstallen en diefstallen uit voertuigen.

Lokale politie Sint-Truiden – Gingelom – Nieuwerkerken Kristien Vanderhoeven // T 011/70 19 90 // [email protected] Sluisberg 1 // 3800 Sint-Truiden

Provincie Vlaams-Brabant

‘Als liefde pijn doet …’ een driejarig opleidingstraject over intrafamiliaal geweld “Een gespecialiseerde opleiding over intrafamiliaal geweld, verspreid over drie jaar, die enerzijds werkt rond deskundigheidsbevordering en anderzijds rond netwerking.”

Met dit project wil men iedereen in de provincie Vlaams-Brabant die professioneel in aanraking komt met intrafamiliaal geweld, samenbrengen tijdens een over 3 jaar gespreide gespecialiseerde opleiding over intrafamiliaal geweld. Om de netwerking te bevorderen werden de deelnemers per regio ingedeeld in 3 vaste groepen. In iedere groep zitten 40 deelnemers. Er worden voor iedere groep van deelnemers gedurende 3 jaar 2 vormingsdagen per jaar georganiseerd over een thema van intrafamiliaal geweld. Het is de bedoeling om door de organisatie van vormingen over bepaalde aspecten van intrafamiliaal geweld een zo volledig mogelijk beeld te geven over de problematiek. Men is verplicht om het traject in zijn geheel te volgen. Er werd in 2007 gestart met een algemene studiedag over de problematiek van partnergeweld. Al de mensen die het driejarig opleidingstraject wilden volgen, waren verplicht om naar deze studiedag te komen zodat ze over voldoende basiskennis beschikten. Daarna volgden er vormingsdagen over de juridische aspecten van geweld, omgaan met geweld in allochtone gezinnen, kinderen als getuige van geweld, plegers van geweld en ouderenmishandeling. Indien er voldoende interesse is, kan er in 2011 gestart worden met een nieuw gespecialiseerd opleidingstraject voor een nieuwe groep van deelnemers.

Dienst diversiteit en gelijke kansen provincie Vlaams-Brabant Jessy Clynen // T 016/26 73 21 // [email protected] Provincieplein 1 // 3010 Leuven

23

Provincie Vlaams-Brabant

Burenbemiddeling in Vlaams-Brabant in beeld gebracht “Burenbemiddeling wordt op een aantrekkelijke manier in beeld gebracht zodat mensen een beter zicht krijgen op de methodiek en de mogelijkheden ervan.”

Burenbemiddeling in Vlaams-Brabant

uverneur Vlaams-Brabant © Maart 2010 - Provinciego veiligheid dienst maatschappelijke Duur: 21 minuten

24

De provincie Vlaams-Brabant werkt al jaren en met succes aan burenbemiddeling. Burenbemiddeling is immers een belangrijke techniek om conflicten tussen mensen op te lossen. Met deze film wil de provincie haar inwoners, burenbemiddelaars en andere betrokkenen als politie en vrederechters nog beter informeren over burenbemiddeling. Om beleidsverantwoordelijken, politie, parket, vrederechters en andere partners, maar ook het grote publiek goed te informeren over de methodiek van burenbemiddeling en wat men ervan kan verwachten, is er nood aan goed vormingsmateriaal. Daarom hebben we een film van twintig minuten laten ontwikkelen. Ook kandidaat vrijwilligers krijgen aan de hand van de film onmiddellijk zicht op wat burenbemiddeling is en hoe het in zijn werk gaat. De film schetst het totale verloop van een geslaagde burenbemiddeling, van bij het aanmelden tot bij het afsluiten van een overeenkomst tussen de buren. Hiervoor kozen we een gemakkelijke casus, zodat alle stappen duidelijk aan bod konden komen. Deze film zal vooral gebruikt worden bij informatiesessies en als didactisch materiaal bij de basisopleiding tot burenbemiddelaar.

Dienst maatschappelijke veiligheid Robert Delathouwer – Kaat Boon – Malory Deleye // T 016/26 78 01 [email protected] Provincieplein 1 // 3010 Leuven

Vzw La Teignouse

Slimme ruimte – preventietruck “Een preventietruck over alcoholgebruik in het uitgaansmilieu, een beveiligingsmiddel voor de bewoners van de plaatsen van de festiviteiten.”

Sinds 1998 zijn wij, met een bus ingericht als mobiel lokaal, aanwezig op verschillende festiviteiten in de streek. Gedurende de hele avond zijn er vier opvoeders aanwezig die met het publiek van deze activiteiten in contact komen. Ze stellen verschillende informatie- en sensibiliseringsinstrumenten ter beschikking omtrent de risico’s die gepaard gaan met overmatig gebruik van alcohol en drugs. De bus is een plaats waar de jongeren kunnen uitrusten en waar zij de dialoog kunnen aangaan over de risico’s die gepaard gaan met overmatig alcoholgebruik. Zij kunnen eveneens een alcoholtest doen om na te gaan welk risico zij lopen bij het besturen van een voertuig. Langzamerhand ontstaat er, op geheel informele wijze, peer-prevention (preventie door gelijken). Vandaag merken wij dat het de jongeren zelf zijn die sommige van hun vrienden naar de bus begeleiden om er wat uit te rusten of er nuttige informatie te vinden over de risico’s die gepaard gaan met overmatig alcoholgebruik en om zo uitspattingen in de uitgaansbuurt en op de openbare weg te voorkomen. Het project gaat samen met onze maatregel voor het erkennen van de plaatsen van de festiviteiten. Hiermee beoogt men te werken met volwassenen die verantwoordelijk zijn voor de organisatie van de fuiven, opdat deze zich ertoe verbinden enkele principes na te leven die festiviteiten in een gemoedelijke sfeer mogelijk maken, zowel voor de feestvierders als voor de buurt. Enkele van deze principes zijn het respecteren van de regelgeving inzake de verspreiding van alcohol aan minderjarigen (-16 jaar) en het verkopen van frisdranken aan aantrekkelijke prijzen in vergelijking met alcoholische dranken. Teneinde deze actie tot een goed einde te brengen, dringen wij aan op de samenwerking met de verschillende diensten die betrokken zijn bij deze festiviteiten (organisatoren, dienst van inwendige orde, dj, bediening bar, …) en, in voorkomend geval, de politiedienst van de betrokken zone. Wij nemen dus contact op met deze verschillende personen om een partnerschap te overwegen. Dit project werkt dankzij de medewerking van de gezamenlijke partners van La Teignouse. Bovendien bevat het multidisciplinaire aspecten waardoor er kan worden samengewerkt rond veiligheid, gezondheid, jeugd, maar ook sociale samenhang.

Vzw La Teignouse Mélanie Vandelene // T 04/380 08 64 // [email protected] Sart 2 // 4171 Poulseur

25

Vzw Bravvo - Brussel vooruit

Gezelligheid over de verdiepingen heen “Ontmoeting voor meer gezelligheid en veiligheid”

26

Het project steunt op een samenwerking tussen de Lakense Haard, de vzw Modelwijk, het Project Sociale Cohesie Noordwijk en verschillende diensten van de vzw Bravvo (sociale bemiddeling, technopreventief adviseur en gemeenschapswacht). Een team van werknemers is naar één van de gebouwen van de Lakense Haard gegaan: het gaat om een grote sociale woonsite die gekenmerkt wordt door groepjes jongeren die rondhangen in de gemeenschappelijke hallen, er heerst een onveiligheidsgevoel bij de bevolking en tussen de verschillende generaties en culturen zijn er geregeld conflicten. Er is eveneens een grote diversiteit aan bewoners: geïsoleerde personen, grote gezinnen, ... De bewoners werden één week op voorhand op de hoogte gebracht van de actie en één week later heeft het team bij alle huurders aangeklopt. Ze werden daarbij uitgenodigd in de gang voor een voorstelling van de tussenkomende partijen en van de doelstellingen van het project en konden ook vragen stellen. Het initiatief voldeed aan meerdere doelstellingen: • contact leggen met de bewoners en een moment van gezelligheid tussen hen « improviseren »; • een peiling uitvoeren naar de gezelligheid en het onveiligheidsgevoel; • de aanwezige diensten voorstellen en de vragen doorgeven aan de bevoegde diensten. Via onze aanwezigheid, houding, woorden willen we samen met de bewoners werken aan « een ruimte voor gezelligheid » tussen de bewoners en aantonen dat het mogelijk is om in harmonie samen te leven in dezelfde ruimte. Dit proces wordt vergemakkelijkt dankzij een wederzijdse hulp tussen de bewoners en een goede verstandhouding tussen de verschillende groepen. Hiertoe heeft de sociale bemiddelaarster, vooraleer door de gangen te lopen, contact gelegd met de jongeren van de wijk, teneinde hen te informeren en te betrekken bij het project. Ze zal eveneens de feedback naar dit publiek toe verzekeren. Om de bewoners niet nodeloos ongerust te maken, heeft het team unaniem beslist om niet systematisch een reeks veiligheidsadviezen te geven, maar om eerder gericht te antwoorden op de vragen of bezorgdheid. Er werd een specifieke preventieflyer opgesteld en verspreid. De gezelligheid over de verdiepingen heen herneemt in 2010 en wordt uitgebreid naar alle sociale woongebouwen. Het team zal voortaan bestaan uit de lokale bemiddelaar van de wijk, de gemeenschapswachten en de verantwoordelijken van het gebouw. Vzw Bravvo – Brussel vooruit Laure Mesnil // T 0492/27 45 98 // [email protected] E. Jacqmainlaan 95 // 1000 Brussel

La Louvière

Wie belt aan? Let op voor listige dieven! “Het doel van deze campagne is om het doelpubliek te sensibiliseren voor het identificeren van de personen die bij hen aanbellen en het nagaan van hun legitimiteit.”

Het scenario is welbekend: er bellen personen bij u aan en ze laten u geloven dat ze bij de politie, Belgacom, … werken. Zij proberen bij u binnen te komen om er geld of waardevolle voorwerpen te stelen. Aangezien zestigplussers de grootste slachtoffers zijn van de diefstallen met list, heeft de dienst Action de Prévention et de Citoyenneté van de stad La Louvière een eenvoudig en praktisch preventiemiddel ontwikkeld: een geplastificeerde affiche, in A4-formaat: “Wie belt aan? Let op voor listige dieven!”. Op deze affiche staan voorbeelden van legitimatiekaarten (om de identiteit na te gaan van de voornaamste operatoren die bij u thuis kunnen aanbellen) en preventietips. Doel van deze campagne is om het doelpubliek te sensibiliseren voor het identificeren van de personen die bij u aanbellen en het nagaan van hun legitimiteit. Onmiddellijk na het verspreiden van de affiche werden er een reeks bijeenkomsten georganiseerd in de wijken om het gebruik van de affiche uit te leggen, maar ook om uiting te geven aan de ervaringen van senioren en hun gevoel met betrekking tot dit fenomeen.

Action de Prévention et de Citoyenneté (APC) Cyprien Ponciau // T 064/27 81 66 // [email protected] Rue du Gazomètre 50 // 7100 La Louvière

27

Politiezone Luik

Het wapen … de tranen “Infosessies over de risico’s die gepaard gaan met het bezit van blanke wapens.”

28

Het programma is gebaseerd op het verbod om blanke wapens te gebruiken. In het kader van de opdrachten van de dienst Slachtofferbejeging van de politie Luik, meerbepaald op het vlak van de ‘strijd tegen jeugddelinquentie’, worden informatiesessies rond het thema ‘L’arme… les larmes’ gegeven aan de verschillende partners. Tijdens een infosessie wordt in de eerste plaats het wijkcommissariaat van de politie voorgesteld, en ook de redenen van de aanwezigheid. De vraag voor een infosessie komt vanuit de schooldirectie, ofwel van de voorzitter van een vereniging. Centraal staat het uitleggen van de risico’s die gepaard gaan met het bezit van blanke wapens. In de scholen wordt er bovendien gewezen op het R.I.O. (Reglement van Inwendige Orde). Verschillende begrippen worden uitgelegd, met name intimidatie, de behoefte om een blank wapen te dragen, agressie, geweld en tenslotte preventie. De definitie van de blanke wapens, op grond van de wet van 08.06.2006, wordt geïllustreerd met foto’s van met name verboden wapens zoals boksbeugels, wapenstok, werpmes,… Er wordt ook uitleg gegeven over de blanke wapens afgeleid van hun aanvankelijk doel (bijv. keukenmes, cutter,…). Daarna komen de volgende punten aan bod: • Hoe reageren op geweld door bepaalde onverantwoordelijke gedragingen te vermijden? • Wat voelt het slachtoffer van geweld? • Wat te doen na geweld als slachtoffer of als getuige? Na de tussenkomst worden de sancties, zoals voorzien in de wet van 08.06.2006, ten aanzien van meerderjarigen gepreciseerd, evenals de maatregelen genomen tegen minderjarigen, voor feiten die gekwalificeerd worden als “inbreuken” in het kader van de wet van 1965 betreffende de jeugdbescherming en de wijzigingen van 2006. De burgerlijke aansprakelijkheid ten aanzien van de burgerrechtelijk aansprakelijke partij maakt ook deel uit van de uiteenzetting.

Preventiecel Jeugd Monique Bosch en Patricia Thirion // T 04/349 58 62 // [email protected] Rue Natalis 60-64 // 4020 Luik

Quaregnon

Strijd tegen inbraak en diefstal van en in wagens: volharding “Al spelenderwijs informatie krijgen! Op een actieve manier iets aanleren over preventie.”

Sinds de oprichting van de Preventiedienst van Quaregnon zijn de strijd tegen inbraak en diefstal van en in wagens prioritair. Het gaat namelijk om probleemsituaties waarmee de meeste van onze burgers te maken krijgen en waarvan de cijfers het hoogste waren en blijven. Quaregnon was één van de pilootgemeenten voor de preventiecontracten. De gemeente had ook zeer vlug een technopreventief adviseur die deze problemen ging aanpakken en die een permanente tentoonstelling rond technopreventie voor de dienst zou oprichten. De technopreventief adviseur wou afstand nemen van sporadische campagnes en heeft daarom een periodiek informatieblaadje ontwikkeld dat drie keer per jaar via het reclamedrukwerk naar de inwoners verspreid wordt. Er staan preventieve adviezen in tegen inbraak, tegen diefstal van en in wagens en tegen gauwdiefstal op de wekelijkse markt (één van de grootste van Wallonië). Vervolgens wordt één keer per jaar een wedstrijd georganiseerd. In preventie, meer nog dan in elk ander domein, is het essentieel om een actieve pedagogie op de voorgrond te stellen. De persoon mag niet als een passieve ontvanger van informatie beschouwd worden, maar hij moet ertoe gebracht worden handelingen te stellen en mentale processen op gang te brengen in verband met de voorgestelde informatie. De methode die erin bestaat om kleine wedstrijden te organiseren, beoogt in eerste instantie om de aandacht van de lezer te trekken en hem ertoe te brengen het document grondig door te nemen in plaats van het vluchtig door te lezen. Iedereen kan de antwoorden op de vragen terugvinden en dus zijn er steeds een groot aantal juiste antwoorden. De trekking van de winnaars gebeurt telkens in aanwezigheid van externe getuigen die het PV van de trekking mee ondertekenen. Een andere strategie is de verspreiding van promotiemateriaal (nektasje – parkeerschijf). De burgers moeten daarvoor een deelnamebon terugbezorgen aan de dienst.

Dienst Preventie en Sociale Integratie van Quaregnon Michel Fourneau // T 065/60 16 40 // [email protected] Rue de l’Egalité 95 // 7390 Quaregnon

29