Beleidsplan Scooteroverlast in Houten
Bram van Vliet Simon Verduijn Studentnummer: 0460397 Datum: 1-11-2005 Beleidsplan: “Scooteroverlast in Houten’” Cursus: “Beleid, rationaliteit en macht Codenummer: US 05.201 Jaar: Bachelor 2, leergroep 3 B&O: Bestuurs- en Organisatiewetenschap, Universiteit Utrecht
Scooteroverlast Houten, November 2005
Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding…………………………………………………………………………………..4 Scooteroverlast in Houten……………………………………………………………….5 Scooteroverlast en de oorzaken in kaart gebracht...…………………………………...7 Regelgeving en handhaving…………………………………………………………...…9 Beleidsdoel: Terugdringen overlast……………………………………………………11 Mogelijke oplossingen……………………………………………………….………….12 Fysieke maatregelen…………………………………………………………….12 Politiecontroles……………………………………………………….…………13 Boetes……………………………………………………………………………14 Harde aanpak overtreders……………………………………..………………15 Scooters weren…………………………………………………..………………15 Educatie en voorlichting………………………………………..………………16 Brieven en huisbezoek………………………………………….………………17 Bredere aandacht voor het probleem………………………….………………18 Actieplan…………………………………………………………………...……………19 Organisatie en uitvoering………………………………………………………………20 Financiële begroting………………………………………………………………….…22 Bronnen……………………………………………………………………………….…24 Bijlagen Bijlage 1: Verslag interview Bert Henzen Bijlage 2: Verslag interview Bas Wilmink Bijlage 3: Verslag interview met de politie Houten Bijlage 4: Scooterongevallen in de gemeente Houten 1995-2003 Bijlage 5: Aanwijzing voor het opsporings- en vervolgingsbeleid Bijlage 6: Dossier Rollenbanktest Bijlage 7: Memoire van toelichting
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
2
Scooteroverlast Houten, November 2005
Voorwoord Aan de gemeente, Voor u ligt het plan “Aanpak scooteroverlast Houten”. Dit plan zal u inzicht geven in het probleem rond de scooterrijders in uw gemeente. Al langer bent u van dit probleem op de hoogte maar daar is tot op heden nog geen effectief plan voor gekomen. Graag zouden we u naast een analyse van het probleem u in dit plan een advies willen geven van hoe wij denken dat dit probleem het beste kan worden aangepakt. Dit beleidsplan is tot stand gekomen dankzij de medewerking van een aantal personen. We hebben met Bert Henzen, plaatselijk voorzitter bij afdeling 3vo van Houten (Verenigde Verkeers Veiligheids Organisatie) gesproken. Herbert Thiemens voormalig beleidsmedewerker bij Openbare Werken (dit valt onder de sector Ruimtelijk Beheer), Bas Wilmink plaatsvervangend beleidsmedewerker verkeersveiligheid bij Openbare Werken voor Patrick van Oostveen. Hij is verkeerskundige en houdt zich onder andere bezig met het verkeers- en veiligheidsprobleem wat scooteroverlast betreft. Sietske Zijlstra die betrokken was bij het opstellen van beleid omtrent (verkeers)veiligheid heeft ons binnen de gemeente Houten op weg geholpen. Als laatste belangrijke personen hebben we gesproken met meneer Bos en meneer Schouten van de politie Houten om tot een nog realistischere analyse te komen. Dankzij de medewerking van deze mensen is dit beleidsplan tot stand gekomen. Wij willen hen daar dan ook op deze plek nogmaals voor bedanken. Daarnaast bedanken wij Wieger Bakker, vakdocent aan de Universiteit die ons al vroegtijdig op het juiste pad heeft weten te zetten. Ook de respons en kritiek van onze medestudenten heeft ons geholpen bij het tot stand komen van dit beleidsplan.
November 2005, Bram van Vliet en Simon Verduijn
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
3
Scooteroverlast Houten, November 2005
Inleiding ,,Een bron van ergernis voor velen in Houten: scootertjes, die jankend over de fietspaden heen en weer vliegen. De scooter is een veelgebruikt vervoermiddel door de jeugd, maar uit ervaring zegt menig fietser en wandelaar dat het rijgedrag vaak niet door de beugel kan.” 1 Dit stukje typeert goed waar we het over willen gaan hebben. Deze parafrase is maar zo een greep uit de breed beschikbare artikelen, bestuurlijke stukken en meningen van mensen. De titel van dit bewuste artikeltje was dan ook terecht, “Pak de scooterplaag aan”. En dat is precies wat wij zouden willen doen. Om dit probleem tastbaar en concreet te maken. Hebben we gekozen voor een bepaalde opbouw en werkwijze.2 Tijdens het lezen van dit plan zal dit u vanzelf duidelijker worden. Daarnaast hebben wij nog veld- en literatuuronderzoek gedaan omtrent dit probleem. Wij hebben zelf huidige situatie geobserveerd, onderzoek gedaan naar de bestaande documentatie bij de gemeente Houten en informatie ingewonnen bij verschillende betrokkenen die al reeds kort zijn genoemd in het voorwoord. Dit beleidsplan is uit verschillende delen opgebouwd. Allereerst een introductie en beschrijving van het beleidsprobleem. Vervolgens volgt er een probleemanalyse van het beleidsprobleem aan de hand van een door ons opgesteld causaal veldmodel waarmee we het probleem in kaart proberen te brengen. Daarna geven we de regelgeving met en huidige handhaving tot het onderwerp weer. Hierop verwoorden we ons beleidsdoel. Hierna overwegen en beoordelen we de mogelijke oplossingen. Vervolgens stellen we een actieplan op met onze uiteindelijke oplossing. Vervolgens geven we aan hoe dit georganiseerd en uitgevoerd moet worden en welke financiële kosten daaraan zijn verbonden.
1 2
M. Venderbosch en N. van Schaik, (19/09/05) Hoogerwerf A. (1998), blz 13-32
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
4
Scooteroverlast Houten, November 2005
Scooteroverlast in Houten Jonge bestuurders van scooters en bromfietsen van 16 t/m 18 jaar zorgen gevaarlijke verkeerssituaties in Houten. Het gaat hierbij om het negeren van verkeersregels, te hard rijden met opgevoerde scooters en onverantwoord rijgedrag in het verkeer. De gemeente Houten heeft zelf al onderzoek gedaan en enkele maatregelen doorgevoerd om overlast te verminderen. De site van de Gemeente zegt hierover: “Overlast van brommers en scooters in het verkeer is een breed bekend probleem. Er zijn reeds verschillende initiatieven geweest om de jonge rijders te wijzen op hun gevaarlijke gedrag. Ook wordt op sommige locaties door middel van fysieke maatregelen getracht de overlast te beperken.”3 De fysieke maatregelen zijn in dit geval drempels of obstakels op het fietspad die verhinderen dat scooters daar hard rijden. In de gemeente Houten is de landelijke regeling dat scooters en bromfietsen op de rijbaan mogen rijden niet doorgevoerd. Houten heeft besloten, vanwege de unieke verkeersstructuur, scooters en bromfietsen wel op hoofdfietspaden toe te laten Er is voor de gemeente dan ook geen redelijk alternatief aanwezig. In Houten is namelijk fietsverkeer en autoverkeer strikt infrastructureel gescheiden. Het scooterprobleem blijkt in Houten een zeer aanwezig en herkenbaar probleem voor bewoners, gemeente en politie. Het verstoort de algemene verkeersveiligheid in de hele gemeente Houten. Winkelend publiek op het Rond en ouders die hun kinderen naar school brengen worden steeds weer geconfronteerd met gevaarlijk gedrag van scooter- en bromfietsrijders. Bij de gemeente Houten is de scooteroverlast een hot item want er wordt al jaren geprobeerd het probleem aan te pakken. Bewoners klagen al tijden bij de gemeente en politie over de te hard rijdende scooters4, geluidsoverlast en de onveilige verkeersituatie die hierbij veroorzaakt wordt. Het probleem komt ook terug in verschillende rapporten, onderzoeken en enquêtes. In het Integraal Veiligheidsplan (IVP) van de gemeente Houten, uit 2003, geldt het aanpakken van scooteroverlast als een van de prioriteiten.5 In 2002 had sprak gemiddeld 24 % van de bewoners uit Houten van scooteroverlast. Daarnaast komen brommerongevallen in Houten nog altijd gemiddeld 20 keer per jaar voor. Zie voor nadere getallen daarover in de bijlage6 Overlast behoort tot de top ergernissen van bewoners van Houten. Toch is er sinds 2002, en eigenlijk 1998 waar men als sprak over een hoge mate van scooteroverlast, nog niet veel verbeterd. Dit ondanks de extra aandacht van de gemeente en politie. Vreemd genoeg blijkt dat de door de inwoners meest genoemde veiligheidsproblemen zoals te hard rijden en overlast van scooters en brommers, niet tot uiting komt in de verkeerscijfers. Verkeersdelicten vormen in Houten namelijk nog geen 5% van het totaal
3
FAQ Gemeente Houten, http://www.houten.nl/ Daar waar we in dit beleidsplan scooters noemen bedoelen we ook bromfietsen, en andersom. Zij vallen onder eenzelfde categorie, en mate van overlast. 5 Integraal Veiligheidsplan 2003-2006, blz 34 6 Bijlage 4: Scooterongevallen in de gemeente Houten 1995-2003 4
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
5
Scooteroverlast Houten, November 2005
aantal delicten. De verklaring is waarschijnlijk dat te hard rijden vaak niet tot melding / aangifte leidt maar wel tot irritaties, zo blijkt uit het veiligheidsplan. In 2005 heeft houten een beleidsanalyse opgesteld om te kijken hoe de vorderingen zijn wat het beleid betreft. Ook hier keek men weer naar de beleving van de bewoners. Een grootschalige enquête werd gehouden. Hieruit bleek dat in geheel houten van 24% naar 30% is gestegen. Ook de prioriteit, van de 3e naar de 2e, geeft de actualiteit en ernst van het probleem andermaal aan.7 Uit het beleidsonderzoek van de gemeente Houten blijkt dat de overlast van scooters en Houten Noord-Oost veel vaker wordt genoemd als bron van overlast (43%) dan gemiddeld in heel Houten (30%). Naast het beleidsonderzoek is er een enquête van d66 op de markt geweest. Hierbij gaf 15% van de geënquêteerden aan overlast van scooters bovenaan de lijst van ergernissen te plaatsen. De enquête vond plaats onder winkelend publiek tijdens jaarmarkt.
7
Beleidsonderzoek gemeente houten (2005),. Tabel 1.1.1
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
6
Scooteroverlast Houten, November 2005
Scooteroverlast en de oorzaken in kaart gebracht De kern van de scooteroverlast ligt in het gedrag van de scooter- en bromfietsrijders. Zij vertonen ongewenst gedrag door geldende verkeersregels te negeren en brengen hierdoor anderen in gevaar en veroorzaken overlast. De groep bestuurders die de overlast veroorzaakt is voornamelijk de groep jongeren tussen 16 en 19 jaar. Doordat scooters en bromfietsen worden opgevoerd wordt er met een te hoge snelheid gereden door de jongeren. Voeg bij de snelheid het negeren van verkeersregels toe en de scooteroverlast is een feit. Wij nemen aan dat dit opvoeren van scooters komt doordat jongeren zich aan elkaar willen meten (het is stoer om een scooter te hebben die hard rijdt), en dat hieruit machogedrag voortvloeit. Ook races die met scooters gehouden worden zij onderdeel van het bravoure gedrag van scooterrijdende jeugd. Het probleem van hangjongeren is gekoppeld aan de scooteroverlast. Uit onze interviews blijkt dat groepen jongeren met scooters zich op verschillende plekken door Houten groeperen. Er is een jongerencentrum, Chippolata, wat scooterrijders aantrekt en op weg naar feesten of discoavonden vindt er een druk verkeer van (groepen) jongeren door Houten plaats. Geluidsoverlast is een nog niet genoemd probleem wat uit het probleem van opgevoerde scooters voortvloeit. Doordat er bij scooters onderdelen worden vervangen en de snelheid hiermee wordt opgevoerd, vindt er een toename van het geluidsniveau van scooters plaats. Door de te hard rijdende scooters die verkeersregels negeren (door over stoepen heen te rijden, of op hun achterwiel rijden) ontstaan er in de eerste plaats onveilige verkeerssituaties. Daarnaast wekken deze verschijnselen irritatie op bij mensen. De scooteroverlast, met daarbij opgeteld de hangjeugd, zorgt bij mensen voor een onveilig gevoel. De groep die de scooterproblemen veroorzaakt is moeilijk aan te pakken. Dit bleek ook uit ons interview met de politie. Jongeren beginnen namelijk met 16 jaar scooter of bromfiets te rijden. Dit houden zij gemiddeld twee jaar vol; tot zij achttien zijn, en beginnen aan het autorijden. Het geschetste proces houdt in dat er een razendsnelle verversing van de groep jonge scooterrijders is (van welke een onbekend percentage een probleem veroorzaker wordt). Wij willen hier wel benadrukken dat niet iedere bestuurder van een scooter of bromfietser verkeersoverlast veroorzaakt. Het gaat ons om de hiervoor genoemde verschijnselen van verkeersonveilig gedrag. .
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
7
Scooteroverlast Houten, November 2005
In het onderstaande model is het probleem, onder de noemer scooteroverlast, schematisch weergegeven.
Irritaties
Onveilige Verkeerssituaties
Gevoel van onveiligheid (op maatschappelijk niveau)
Scooteroverlast
Hangjongeren met scooters
Snelheid & Geluidsoverlast
Hangplekken
Opvoeren van scooters of bromfietsen
Negeren van verkeersregels / verkeersonveilig gedrag
Machogedrag
- Conformisme (erbij willen horen) - Verveling + Voorlichting en Preventie Figuur 1 Causaal veldmodel Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
8
Scooteroverlast Houten, November 2005
Regelgeving en handhaving Het rijden op gemotoriseerde voertuigen als brommers en scooters is gebonden aan een hoop regels. Het gaat hierbij voornamelijk om verkeerswetgeving. Scooter en brommerrijders dienen zicht te houden aan de verkeersregels, en moeten zich daarbij zo gedragen dat hinder of gevaar voor andere weggebruikers buitenwegen blijft. Bestuurders van scooters en brommers moeten minimaal zestien jaar zijn en in het bezit van een geldig bromfietscertificaat. Ook moeten de bestuurders hun scooter geldig verzekerd hebben. De ministerraad heeft onlangs ingestemd met het wetsvoorstel van Minister Peijs van Verkeer en Waterstaat om een bromfietsrijbewijs in te voeren. Met het bromfietsrijbewijs komt het huidige bromfietscertificaat te vervallen en wordt een rijbewijsplicht voor bromfietsen ingevoerd. Deze maatregel is bedoeld om de veiligheid van de bromfietser te vergroten. Het is de bedoeling dat het nieuwe rijbewijs op 1 oktober 2006 wordt ingevoerd. Landelijk wordt binnenkort de kentekenregistratie voor scooters ingevoerd.8 Hierdoor kunnen scooters en bromfietsen worden bekeurd op het kenteken en geldt in wezen hetzelfde als voor auto’s. Er kan op verschillende manier worden gecontroleerd op overtredingen van scooterrijders door de politie. De politie controleert op alle wettelijke overtredingen. Maar specifiek op zaken die voor overlast zorgen. Het gaat dan onder andere om verkeersgevaarlijk gedrag, zoals rijden door rood licht, overschrijden van de maximum snelheid en het niet of verkeerd dragen van de helm; het rijden over trottoirs, winkelpromenades en voetgangersgebieden; geluidsoverlast.9 Maar ook of bijvoorbeeld de scooter niet is gestolen en in bezit is van de rechtmatige eigenaar. Deze controles kunnen overdag gedaan worden door wijksurveillanten. Dit vormt ook de taak van de politie. Indien door het geluid van een brommer wordt vermoed dat er technisch aan gesleuteld is, kan de brommer mee worden genomen naar het bureau voor nader onderzoek. Als de bestuurder is aangehouden op een snelheidsovertreding wordt het certificaat ingenomen en dient de bestuurder naar het politiebureau te komen voor snelheidscontrole op de rollenbank Wanneer de bestuurder niet wenst mee te werken wordt de scooter in beslag genomen en volgt er alsnog een technische Afbeelding 1: rollenbanktest controle door een extern bureau. 10 Per gemeente verschillen de handhavingmiddelen die de politie kan uitoefenen. In Houten mag de politie bijvoorbeeld geen scooters in beslag nemen zoals dat wel in Rotterdam gebeurt (met het ASO project).11 8
Invoering kentekenplaat: http://www.ishetgeenplaatje.nl/ De Politie, http://www.politie.nl/haaglanden/politieabc/verkeer/scootercontroles/veelgesteldevragen.asp 10 Bijlage 5: Aanwijzing voor het opsporings- en vervolgingsbeleid ten aanzien van de bepalingen betreffende de maximumconstructiesnelheid voor brom- en snorfietsen 9
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
9
Scooteroverlast Houten, November 2005
De politie in Houten controleert gemiddeld één keer in de acht weken grootscheeps scooters en bromfietsen op vermogen (rollerbank12). Dit vindt plaats met behulp van het regionale scooterteam wat beschikt over de middelen om deze controles uit te voeren. Deze teams van de politie maakt gebruik van de rollenbank, waar de bromfietsen kunnen worden neergezet voor controle. De bromfietsbestuurders worden in de buurt van de plaats waar de lopende band en het controleteam staat door motoragenten gevraagd mee te rijden naar de controleplaats voor een controle. Daar wordt gekeken of een brommer veel harder kan rijden dan is toegestaan en dus of er ‘gesleuteld’ is aan de brommer. Tevens wordt er gecontroleerd op het dragen van een helm, het in bezit hebben van een geldig bromfietscertificaat/rijbewijs en verzekering.13 De Politie Regio Utrecht werkt sinds ruim twee jaar met een 'scooterteam'. Het scooterteam houdt gerichte technische scootercontroles in de hele regio. Elk politiedistrict in de regio kan een beroep doen op het scooterteam. Zo ook Houten die geregeld deze scooterteams in huurt.14 Voor komend jaar staan er twee controles op het programma bij de politie. Onderstaand figuur geeft weer welke boetes er gelden voor de verschillende overtredingen. Hier kunnen de bestuurders op worden beboet. Er geld ook nog een uitgebreide technische controle op de scooters. Daar gelden nog aparte sancties op. Boetebedragen Overtreding Bedrag Bestuurder jonger dan 16 jaar €67,50 Bestuurder en of passagier geen helm €55,Geen bromfietscertificaat kunnen tonen €20,Geen of een onjuist goedkeurnummer Inbeslagname Geen of vervalst framenummer Inbeslagname Niet voorzien van gele of oranje plaat €25,Onnodig geluid veroorzaken €95,Remmen niet in orde €50,Rijden over het trottoir €40,Rijden zonder geldig bromfietscertificaat /rijbewijs €65,Snelheidsoverschrijding t/m 10 km/uur €30,Snelheidsoverschrijding groter dan 10 t/m 15 km/uur €45,Snelheidsoverschrijding groter dan 15 t/m 20 km/uur €70,Snelheidsoverschrijding groter dan 20 t/m 25 km/uur €90,Snelheidsoverschrijding groter dan 25 t/m 30 km/uur €125,Snelheidsoverschrijding meer dan 30 km/uur O.M. schikking Ten onrechte gele of oranje plaat voeren €65,Figuur 2: Boetebedragen Bron: Politie Haaglanden: Boetebedragen 11
Nader uitgelegd bij de Mogelijke oplossingen: Harde aanpak overtreders Bijlage 6: Dossier Rollenbanktest 13 Overlast in Leiden 14 Overlast in Leiden 12
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
10
Scooteroverlast Houten, November 2005
Beleidsdoel: Terugdringen overlast. Doel van dit beleidsplan is het bestrijden en terugdringen van bromfiets- en scooteroverlast in het centrum van Houten. Het centrum Het Rond ligt in de wijk NoordOost Houten. De scooterrijders vormen onze doelgroep voor het betreffende beleid. Dit zijn de gerechtigde bestuurders van de scooters in de leeftijd van 16 t/m 19 jaar. In geheel Houten is deze leeftijdsgroep 7,8 % van de totale bevolking in houten in 2004. We maken geen onderscheiding in grote van deze doelgroep in de verschillende wijken. Dit omdat de doelgroep zich door de hele stad beweegt met de scooters. Wij willen met ons plan zorgen voor structurele maatregelen die de scooteroverlast permanent tegen gaat. Wat er voor zorgt dat de verkeersveiligheid verbeterd en dat de doelgroep zich beter houdt aan de geldende verkeersregels. We willen dat dit niet ten koste gaat van fietsvriendelijkheid, waar de gemeente Houten voor garant wil blijven staan. Daarnaast willen we maatregelen of oplossingen zoveel mogelijk afgebakend hebben waardoor de scooterbestuurder die niet voor overlast zorgt zo min mogelijk wordt gehinderd. Wij willen oplossingen maken die op korte termijn ingezet kunnen worden om daarmee een begin te maken aan het terugdringen van de scooteroverlast. Hier kan door de gemeente al in december aan worden begonnen, waarna het mogelijk is binnen minimaal één jaar al onze voorstellen in praktijk gebracht te hebben. Met dit beleidsplan willen wij het aantal mensen terugbrengen wat last ervaart van scooter- en bromfietsrijders terug brengen naar 10% van de bevolking van Houten en willen wij het aantal scooterongevallen terugbrengen. Dit willen wij bereiken door het aantal overtredingen dat scooteroverlast veroorzaakt terug te brengen door middel van preventie en handhaving. In onze paragraaf Mogelijke oplossingen zullen wij deze instrumenten nader specificeren.
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
11
Scooteroverlast Houten, November 2005
Mogelijke oplossingen Bij het aanpakken van de scooteroverlast zijn er verschillende methoden te gebruiken. Wij willen kijken naar wat er al gedaan is in de gemeente Houten en andere gemeenten in Nederland om scooteroverlast aan te pakken en. Tevens willen we kijken naar welke oplossingen ons het best lijkt te passen om dit probleem op te lossen. Fysieke maatregelen Een oplossing voor het verminderen van de snelheid van de scooters zijn drempels. Zoals al in de introductie is vermeld heeft men in 2001 “scooterdrempels” aangelegd. Na een onderzoek dat in 1993 is gestart om te kijken naar fysieke middelen die scooters belemmeren. Er is uiteindelijk gekozen voor bromfietsdrempel in de vorm van 2 kuilen in het fietspad. Dit bleek effectiever dan hobbels. Deze zijn geplaatst net voordat fietspaden het plein (Het Rond) opduikt. Bijvoorbeeld net voor de steile bruggetjes die naar het Rond leiden. Afbeelding 2: Scooterdrempels in het fietspad naar Het Rond Scooterrijders reden daar anders met hoge snelheid overheen. Daarnaast zijn ze geplaatst op andere plekken bij gevaarlijke en belangrijke kruispunten, voorrangswegen of dichtbij (basis)scholen. De vraag is nu of dit de juiste wijze is van het terugdringen van het scooteroverlast. Voordeel van de drempels is dat het leidt tot een lichtelijk snelheidsvermindering en zorgt voor minder overlast op die plekken waar ze liggen. Nadelen zijn echter dat scooterdrempels niet overal kunnen worden geplaatst omdat dit ook een belemmering is voor fietsers. Daar komt bij dat de drempels maar een heel plaatselijk effect hebben. Op de lange fietspaden (waar Houten er veel van heeft) zouden er te veel van moeten worden geplaatst om de scooters te beletten hard te rijden. De huidige scooters, met een goede vering, kunnen echter met een veel hogere (toegestane) snelheid over de drempels rijden dan vroeger.15 Tevens weten scooterrijders vaak nog wel een randje, stoep of plekje te vinden om de drempel te mijden. Later zijn er ook plateaudrempels geprobeerd in de gemeente Houten. Deze drempels liggen over het hele wegdek op een kruispunt waardoor ook scooters deze niet kunnen ontwijken. Deze in de eerste plaats aangelegde plateaus voor auto’s hebben ook effect op scooterrijders. Ook zij moeten hier namelijk wel afremmen. Voor de rest gelden hier
15
Bijlage 1: Interview met Bert Henzen
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
12
Scooteroverlast Houten, November 2005
dezelfde punten als bij de scooterdrempels. Ook punaises en fietsstraten16 blijken vooralsnog niet effectief tegen scooteroverlast. Als men de huidige scooters dan voldoende zou willen afremmen denken we aan het verdiepen van de drempels. Dit is echter ook niet het meest effectief, want dit vermindert weer het comfort van de fietspaden. Houten is een fietsgemeente en staat daar ook symbool voor en bekend om. Dit willen de gemeente, en bewoners ook graag zou houden. Meer drempels neerleggen is volgens ons niet de oplossing voor het probleem. Politiecontroles Controles zijn niet zo gemakkelijk als het lijkt voor de politie. Wijksurveillanten moeten namelijk ook op veel andere zaken letten dan alleen scooteroverlast.17 Daarnaast zijn de wijkagenten niet altijd even mobiel. Fiets, of te voet is lastig een “vluchtende” scooter bij te houden. In de gemeente Houten heeft men bij de politie recentelijk extra mountainbikes tot zijn beschikking gekregen. Dit blijkt wel effectief voor het aanpakken van de scooterrijders. Dit wel als de scooters zich hebben verzameld en stilstaan, of bijvoorbeeld aan het wheelen (op 1 band rijden) zijn. Er wordt om het Rond heen veel overlast van de verzamelende hangjongeren ervaren. Om deze aan te pakken surveilleert de politie en grijpt men in als omwonenden de politie bellen om te klagen. Met de mountainbike kan de politieagent redelijk onopgemerkt gemakkelijk dicht bij de groep komen zonder al te snel te worden gezien en herkend. De mogelijkheid om te Afbeelding 3: Wheelen op een scooter “vluchten” wordt hiermee verkleind.18 Bron: sleutelstad.nl
Controle m.b.v. het scooterteam De andere, veel grootschaligere, controle wordt gedaan door scooterteams. Sinds er bij dit scooterteam geen motoren meer worden geleverd moet de lokale politie hier zelf voor zorgen. De politie Houten heeft echter maar 1 motor tot zijn beschikking. Te gering om intensief te kunnen controleren. Deze controles zijn tijdelijk effectief. Doordat de jonge, slimme scooterbestuurders elkaar via de mobiele telefoon waarschuwen zodra de eerste (signalen op een) controle is waargenomen. Men belt elkaar op of stuurt een al gereedstaand sms bericht naar de vriendenkring in bezit van scooters. Er is zo een heel netwerk onder elkaar waardoor ook dit moeilijk is te handhaven19. Om echt effectief het scooterteam te gebruiken is het veel vaker te doen een mogelijkheid. Het gebeurt al onverwacht, alleen door het vaker te doen kan de effectiviteit worden vergroot. Helaas kleven hier wel financiële aspecten aanvast. De politie Houten zal dan nieuwe motors moeten aanschaffen. Niet alleen deze aanschaf 16
Bijlage 1: Interview met Bert Henzen Overlast in Leiden 18 Bijlage 3: Interview met de politie Houten 19 Bijlage 1: Interview Bert Henzen; Bijlage 2: Interview Bas Wilmink 17
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
13
Scooteroverlast Houten, November 2005
kost geld maar ook het inhuren van het team (dat dan nog bestaat uit technische staf). Daarnaast zijn de asociale scooterbestuurders ook vaak goed in staat de motoragenten te mijden en stoptekens te negeren. De scooterbestuurders zijn vaak zeer flexibel door de vele steegjes en straatjes in het winkelgebied die zij uit hun duim kennen. De politie kan echter niet altijd als een gek achter de scooters aanrijden. Dit omdat dan ook de veiligheid van het winkelende publiek en ander verkeer, in gevaar wordt gebracht.20 Boetes De boetes21 die uit worden gedeeld zijn landelijk vastgesteld. Boetes zouden er voor moeten zorgen dat het gedrag van de ontvanger wordt beïnvloed. Door iemand te straffen wordt er getracht het gedrag van die persoon te veranderen in het gewenste gedrag. Het effect van boetes bij de jeugdige scooterbestuurders is niet altijd zoals men wenst. Soms wordt het als stoer ervaren om een boete te krijgen, of heeft men er even simpelweg lak aan om nu gedrag te veranderen. De jongeren doen daar ook stoer over tegen de politie, je ,,kan me nu wel bekeuren maar morgen houdt ik me toch niet aan de regels, mijn hele muur hangt vol met gele briefjes”. Daarnaast valt de rekening vaak pas na enkele weken, maanden in de bus, waardoor rekeningen zich gemakkelijk kunnen ophopen. Er zit een te groot gat tussen het moment van overtreding en het uitkeren van de straf wat het effect van de stimuli doet afnemen.22 Boetes omhoog dan? Dit is lastig te regelen omdat deze landelijk zijn vastgesteld. Wel kan er voor gezorgd worden dat boetes sneller worden uitgekeerd en het liefst dezelfde week nog in de bus liggen bij de desbetreffende persoon. Wij hebben ons laten informeren door de politie en een jonge scooterrijder23 die vrijwillig zijn scooter op de rollenbank zette bij het politiebureau. De politie doet al aan het aanspreken van de jongeren op hun gedrag. Soms wordt de jongere die al enkele keren vlot achter elkaar is opgepakt meegenomen naar het bureau en wordt er daar een gesprek mee gevoerd. Ook de ouders worden dan wel eens bij dit gesprek uitgenodigd. Hierbij wordt dus direct de bestuurder meegenomen en mee gesproken. Het opvoeren van de aantal controles, en dus de verhoging van het aantal boetes heeft een effectieve werking op veel van de overtreders. Zij worden het zo zat om alsmaar dat geld te moeten uitgeven aan boetes die simpel zijn te voorkomen. Deze jonge bestuurder waar wij mee spraken had al in de loop van de tijd 2000 euro aan boetes opgelopen, waarvan nog 800 euro moest worden afbetaald. Dit heeft wel geleid tot gedragsaanpassing.24
20
Overlast in Leiden De Politie, http://www.politie.nl/haaglanden/politieABC/Verkeer/Scootercontroles/boetebedragen.asp 22 Stone D., (2001), blz 268-270 23 “Sjors” 24 Bijlage 3: Interview met de politie Houten 21
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
14
Scooteroverlast Houten, November 2005
Harde aanpak overtreders In verschillende gemeenten in Nederland is gebruik gemaakt van een harde aanpak van bromfiets- en scooteroverlast. Zo is er in Rotterdam door gemeente, justitie en politie het ASO (Aanpak Scooter Overlast) project ontwikkeld.25 Dit project bestond uit intensieve, onaangekondigde controles op bromfietsers en scooterrijders. Een belangrijk onderdeel daarbij is, dat scooters die veel overlast veroorzaken in beslag worden genomen door de politie. Dit plan, met het in beslag nemen van voertuigen, is mede door het OM in Rotterdam juridisch mogelijk gemaakt.26 De gemeente Wieringermeer heeft dit plan onlangs met succes overgenomen in de bestrijding van scooteroverlast en hangjongeren.27 In Haarlem, Duiven en Westervoort zijn recent dergelijke projecten met een harde aanpak van scooter- en bromfietsoverlast gestart. Harde repressieve maatregelen tegen scooter- en bromfietsrijders hebben op korte termijn een zeer groot effect. Het nadeel van deze aanpak is dat op het moment dat er geen controle meer is de overlast weer terug komt. Toch sturen dit soort projecten een duidelijke boodschap uit naar overlastveroorzakers. Nog een nadeel is dat het OM Utrecht niet wil meewerken aan het voor de rechter brengen van deze overtreders. De redenen hiervan zijn niet helemaal duidelijk. De politie Houten heeft al eerder voorgesteld om van al die scooters van veelplegers een handig pakketje te maken en te vernietigen zoals in Rotterdam. Daarnaast wordt het juridisch ook niet mogelijk gemaakt om deze gegevens van veelplegers bij de politie te registreren. 28 Scooters weren Gezien de verkeersstructuur van Houten is het vrijwel onmogelijk scooterrijders van het fietspad af te halen. Dit zou namelijk betekenen dat scooterrijders op de rondweg of in de woonwijken terechtkomen. Hoewel dit de overlast op de fietspaden zal verminderen zijn er toch nog enkele andere problemen die zich hierbij voordoen. Zo is er het handhavingprobleem, dit valt te handhaven en het levert andere soorten gevaren op. Dit zou beteken dat scooters door de woonwijken gaan rijden en daar voor overlast zorgen. Dit lijkt dus enkel een verplaatsing van het probleem. Scooters op de rondweg van Houten levert ook niet de dusdanige voordelen op. Op de rondweg, waar de maximum snelheid van de auto hoger ligt dan die van de scooters levert dit een gevaar op voor de scooters, en belemmering voor het autoverkeer. Scooters zullen dus voorlopig nog gebruik moeten kunnen maken van de fietspaden. Dit in tegenstelling tot de rest van het land waar het fietspad verboden terrein is voor de scooters. Scooters weren uit het centrum lijkt vooralsnog niet de meest gewenste oplossing. Dit onder andere vanwege bovenstaande punten. Daarnaast wordt er daarmee ook de goed gedragende scooterbestuurder benadeeld. Scooterbestuurders die willen winkelen moeten ook hun scooter ergens kwijt kunnen en overal gemakkelijk zien te komen. Tijdens gemeenteraadsvergadering van dinsdag 27 september heeft de fractievoorzitter van de SGP-Houten, Gijs van Leeuwen, een motie29 ingediend tot het scootervrij maken van het 25
Gemeente Rotterdam, Project ‘Aanpak Scooter Overlast’ “Rechtbank Rotterdam steunt aanpak ‘scooter-aso’s’ 27 Informatiepunt Lokale Veiligheid, http://www.ilv.nl/veiligheidsthemas/overlast_en_vandalisme/overige 28 Bijlage 3: Interview met de politie Houten 29 http://www.sgp-houten.nl/index.htm 26
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
15
Scooteroverlast Houten, November 2005
centrum. Deze is echter verworpen met 23 tegen 2 stemmen. De politie zou deze aanpak echter weer wel steunen. Juist omdat na sluitingstijd van de winkels jongeren met scooters op het plein (Het Rond) blijven rondhangen en voor overlast zorgen. Educatie en voorlichting Bewustwording van verkeersonveilig gedrag staat centraal in de projecten die door onder andere het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid (ROV) zijn gemaakt. Momenteel is de campagne ‘Effe chillen’ een project wat zich richt op de doelgroep beginnende bestuurders (bestuurders van 16-25 jaar). Het is een confronterende campagne in de aanpak van de gevaren die schuilen in roekeloos rijgedrag van bromfietsen.30 In Houten zijn er door het 3vO in samenwerking met de gemeente en plaatselijke rijschoolhouders cursussen gegeven aan beginnende bromfiets- en scooterrijders. Deze cursussen bestonden uit praktijkonderdelen voor het bromfiets- en scooterrijden. Dit soort cursussen kan bijdragen aan bewustwording in de gevaren die kleven aan het verkeersgedrag. Dit is lastig te organiseren omdat dit op basis van vrijwilligheid gebeurd. Het verplicht stellen van praktijkcursussen is binnen de huidige regelgeving nog niet van toepassing. Toch komt dit er wel aan onder het Bromfietsrijbewijs. De ministerraad heeft onlangs ingestemd met het wetsvoorstel van Minister Peijs van Verkeer en Waterstaat om een bromfietsrijbewijs in te voeren. Met het bromfietsrijbewijs komt het huidige bromfietscertificaat te vervallen en wordt een rijbewijsplicht voor bromfietsen ingevoerd. Deze maatregel is bedoeld om de veiligheid van de bromfietser te vergroten. Het is de bedoeling dat het nieuwe rijbewijs op 1 oktober 2006 wordt ingevoerd. Naast dat dit een vervanging voor het bromfietscertificaat wordt, betekend het ook dat er een verplicht praktijkexamen aan wordt gekoppeld, iets waar Bert Henzen al langer een voorstander van is. Het draagt bij aan de bewustwording en lost het probleem van vrijwillige praktijkcursussen op. Invoering van een kentekenplaat31 voor scooters dat vanaf 1 januari 2006 heeft een positieve uitwerking hebben gezien de preventie mogelijkheden die de gemeente en politie hierdoor zal krijgen. De kentekenplaat is persoonsgebonden en zo kan gemakkelijker worden gecontroleerd op diefstal. Voor ons probleem is het van belang dat de politie nu gemakkelijk kan gaan registreren wie veel overtreders zijn. De kentekenplaat is duidelijk te lezen en het noteren van het kenteken is dan al genoeg om iemand te pakken.32 Zo is er voor de politie in Houten mogelijk om een soort database aan te leggen van veelovertreders. Bas Wilmink heeft ons verteld dat de veelovertreders vaak al bekend zijn bij de politie. Hier wordt echter verder niets mee gedaan. Hier mag ook helaas vrij weinig mee gedaan worden zoals we gezien hebben bij harde aanpak overtreders. Verdere educatie en voorlichting kan worden gedaan door basisscholen in Houten, en op het college de Heemlanden. Er is bij de gemeente al bekend dat de Heemlanden vaak bereid is om mee te werken, zo blijkt al bij de uitvoering van het “Effe chillen” project van de 3vO. Concreet betekend dit echter wel dat er een grote menselijke en financiële 30
Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Utrecht, Verkeerseducatieproject ‘Effe Chillen’ Nieuwe kentekenplaat, http://www.ishetgeenplaatje.nl/ 32 Bijlage 3: Interview met de politie Houten 31
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
16
Scooteroverlast Houten, November 2005
inzet wordt verwacht van docenten, 3v0 en de gemeente. Daarnaast zit niet iedereen van de doelgroep op de enige middelbare school van Houten, maar ook op scholen in bijvoorbeeld Utrecht waar dan met de scooter naar toe wordt gereisd. Nadeel van educatie is dat het op de echte asociale bestuurder weinig effect zal hebben. Ook de regels die zijn geleerd op de basisschool, tijdens het leren voor het bromfietscertificaat, worden dan al gauw “vergeten” of genegeerd. Daarnaast ververst de doelgroep steeds wat voortdurende, blijvende educatie nodig maakt. Tevens is een brede toepassing onvermijdelijk waardoor je niet specifiek de doelgroep direct kan beïnvloeden. Hier bedoelen we mee dat ook de jongeren die wellicht nooit scooter zullen (willen) rijden via deze vormen worden voorgelicht. Brieven en huisbezoek In de gemeente Enschede heeft men van 2002 tot 2004 een scooterproject gehad onder de naam: "Scooteren? Hou het Cool!". Dit project hield in dat naast verscherpt dagelijks toezicht, en grote controles, minderjarige overtreders een persoonlijke brief van de politie kregen thuis gestuurd. In die brief wordt gewezen op de gevaren en consequenties van verkeersgevaarlijk scootergedrag. De wijkagent gaat dan tevens op huisbezoek bij zwaardere overtredingen door minderjarigen. Deze gaat dan in gesprek met de minderjarige en de ouders. Dit met als doel de ouders op de hoogte te brengen van het verkeersgedrag van hun kind waar zij vaak niet van op de hoogte zijn. Dit leidt tot positieve resultaten. Ongevallen met scooters nemen af, verkeersveiliger gedrag en minder boetes. Met dit (proef)project is in men 2005 dan doorgegaan in Enschede.33 Er zijn toch nadeligheden aan deze aanpak. Het vraagt om een goed werkende controle, bereidwilligheid van ouders om in gesprek te gaan, en het is de vraag of de hardnekkige overtreder erg gecharmeerd zal zijn van de brief of huisbezoek. Daarnaast vraagt dit om een goede administratie en vraagt dit extra inzet van de politieagenten. De agenten moeten hiertoe wel zelf ook bereid zijn. De politie Houten staat positief tegenover dit plan. Zij nodigen al wel eens ouders uit op het bureau en gaat met hen in gesprek. Dit gebeurd alleen als de agent veelplegers herkend. De overtreders zijn bijvoorbeeld al een paar keer door de politie gepakt in een week. Nadeel hiervan is dat er bij de politie geen registratie is op dit moment. En dat wanneer de overtreder steeds een andere agent treft er hier ook geen effectief beleid op kan worden gevoerd. Om de scooterbestuurders tegemoet te komen kunnen op vastgestelde moment scooterbestuurders hun voertuig zonder bekeuring of registratie te controleren op de rollenbank. De agenten die wij gesproken hebben uit Houten vertellen de jongeren zelf al bij aanhouding dat ze altijd vrijwillig de scooter op de rollenbank mogen zetten bij het politiebureau. Nadeel is dat de politieagent niet altijd op kantoor is, en er niet altijd tijd voor ons vanwege de andere werkzaamheden voor de politie34. Een vast dagdeel in de 33
Informatiepunt Lokale Veiligheid, http://www.ilv.nl/veiligheidsthemas/overlast_en_vandalisme/overige/ Gemeente Enschede, aanpak scooteroverlast http://cms.enschede.nl/ariadne/loader.php/nl/root/extern/subwebs/stadsdeelzuid/plannenenprojecten/Stadsd eelbreed/scooteroverlast/ http://www.politie.nl/Twente//Verkeer/Verkeerscampagnes/redirecturls/scooterproject_nwt.asp?Componen tID=63843&SourcePageID=113474#2 34 Bijlage 3: Interview met de politie Houten Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
17
Scooteroverlast Houten, November 2005
maand zou dan gemakkelijker zijn en effectiever voor beide kanten. Daarnaast kan het op een willekeurig moment bij het politiekantoor langs gaan ook open blijven. Bredere aandacht voor het probleem Tot nog toe hebben we ons vooral gericht op de veroorzakers van het probleem. Toch moet er ook worden gekeken naar de mensen die overlast ervaren. Zodra zij een vermindering waarnemen, ervaren van het scooteroverlast zal men nog steeds klagen over dit overlast. Aandacht geven kan hier een goed middel voor zijn. Schenk aandacht aan het probleem op de website van houten, in de media en op regionale tv en krant. Wijs op de gevaren van onverantwoord verkeersgedrag op scooters, en het overlast dat het veroorzaakt door provocerende posters en reclames. Als gemeente en politie zou men daar open in moeten zijn naar de bewoners van Houten toe. Alleen deze maatregel is echter niet effectief genoeg. Ook hier is de doelgroep heel breed, en is het maar de vraag in hoeverre de overtreders aandacht schenken aan de posters en reclames. Toch zou dit wel geprobeerd kunnen worden, waarbij het alleen grootschalige aandacht er aan te schenken al tot veel kan leiden.
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
18
Scooteroverlast Houten, November 2005
Actieplan Onze uiteindelijke oplossing ligt een totaalpakket van enkele van de bovenstaande alternatieven. Gebleken is dat bij elk alternatief wel blijkt dat het niet het probleem volledig en grondig kan oplossen. Tevens is duidelijk geworden dat geen van deze alternatieven de beste is. En dat de uiterst effectieve methode vooralsnog niet bestaat. Toch kan een samenspel van enkele van deze alternatieven volgens ons al tot concrete verbetering komen, en dus een afname in het scooteroverlast en hiermee ons doel te realiseren maakt. We hebben gekozen voor de volgende maatregelen: → Voortzetting en uitbreiding van voorlichting op de middelbare scholen over de gevaren van onverantwoord verkeersgedrag. Dit op gestructureerde wijze. → Voortzetting en vaker gebruik maken van verscherpt toezicht door wijkagenten en het regelmatig blijven inzetten van het scooterteam en de rollenbank → Er moet wat gedaan worden met de gegevens van overtreders. Deze moeten grondig worden gedocumenteerd in een dossier. Eerste overtreding: Bij een grote overtreding van een minderjarige overtreder wordt een brief naar huis gestuurd van de politie waarin gewezen op de gevaren van onverantwoord rijgedrag. Bij de overtreding van een nietminderjarige volgt de geldende wetgeving plus een waarschuwing voor in beslagname bij derde overtreding, ongeacht de overtreding. Tweede overtreding: In het geval van minderjarige een brief en thuisbezoek+ rijontzegging van een half jaar van de scooter. In het geval van een niet-minderjarige volgt alleen de rijontzegging van een half jaar van de scooter. Derde en volgende overtreding: Permanente in beslagname en vernietiging van de scooter of bromfiets. → Daarnaast moet er onderzoek worden gedaan naar mogelijke effectieve campagnes omtrent bewustwording over de consequenties en gevaren van onverantwoord scooter rijgedrag. → Geheel vrijblijvende en vrijwillige scootercontrole op de rollenbank elke eerste zaterdag van de maand. Er volgt geen bekeuring of registratie van gegevens. Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
19
Scooteroverlast Houten, November 2005
Organisatie en uitvoering De organisatie van ons actieplan wordt voornamelijk uitgevoerd door de Gemeente, Politie, 3vO en College de Heemlanden.
Project: Verkeerseducatie Middelbare scholen Uitvoerder: 3vO in samenwerking met College de Heemlanden Onze oplossingen op het gebied van structurele educatie en voorlichting houden in dat 3vO-Houten en de Heemlanden jaarlijks voor alle vierdeklassers voorlichting geven over de gevaren van onverantwoord rijgedrag. Dit educatieproject moet zorgvuldig worden uitgekozen naar aanleiding van een onderzoek naar de meest effectieve campagne op het gebied van verkeerseducatie. Het SWOV (Stichting Wetenschappelik Onderzoek Verkeersveiligheid) kan voor dit onderzoek dienen. Hiernaast moet een moment voor worden ingelast binnen het onderwijsprogramma en dient als verplicht voor de leerlingen. Hierover dient door te gemeente te worden overlegd met de schoolleiding van de Heemlanden. Hier kan men op 1 januari 2006 mee starten. Project: Scootercontrole Uitvoerder: Politie Houten i.s.m. regionaal Scooterteam Het scooterteam moet in samenwerking met de Houtense politie minimaal eens in de vier weken een grootschalige controle uitvoeren waarbij men gebruik maakt van de maatregelen van registratie, het sturen van brieven, thuisbezoek, waarschuwing, bewustwording, rijontzegging en in beslagname van de scooter. Daarnaast is het nodig dat er minimaal 1 nieuwe motor wordt aangeschaft. De gemeente moet hierin voorzien. Hier kan men op 1 september 2006 mee starten als het scooterrijbewijs al een tijd verplicht is gesteld. Met de aanschaf van een motor kan direct worden gestart. De gemeente Houten moet samen met de politie in overleg met het OM in Utrecht. Dit om het de in beslagname van scooters door de politie mogelijk te maken. In het verleden is al door de politie getracht dit er door te krijgen bij het OM. In Rotterdam is dit mogelijk gemaakt, dus moet dit ook bij het OM Utrecht mogelijk zijn. Daarnaast moet de politie documenteren door wie overtredingen zijn gepleegd. Dit kan in samenwerking met de afdeling Tobias die de bekeuringen registreert.35 Hier moet wel de juridische mogelijkheden voor zijn. Ook hier dient weer te worden overlegd met het OM.
35
De politie http://www.politie.nl/KLPD/KLPDDiensten/Dienst_Operationele_Ondersteuning_Coordinatie/info/Hoe_k omt_een_procesverbaal_tot_stand.asp?ComponentID=39564&SourcePageID=37657 Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
20
Scooteroverlast Houten, November 2005
Project: Media en voorlichting Uitvoerder: Persafdeling/Persvoorlichting gemeente Houten In media moet aandacht worden geschonken aan het scooterprobleem. De persvoorlichting van de gemeente kan via de Regionale tv en kranten duidelijk maken wat de gemeente van plan is met de scooteroverlast. Daarnaast kan er onderzoek gedaan worden naar mogelijke inhoud van deze teksten en afbeeldingen op borden langs de weg. Hier kan men op 1 januari 2006 mee starten. Project: Scootercontroles (rollenbank) Uitvoerder: Politie Geheel vrijblijvende en vrijwillige scootercontrole op de rollenbank elke eerste zaterdag van de maand moet door de politie worden voorzien. Hierbij kunnen scooterrijders van wie de scooter te hard rijdt dit op de rollenbank controleren (in samenwerking met de dienstdoende agent). Er volgt geen bekeuring of registratie, zodat scooterrijders de mogelijkheid krijgen hierna hun scooters af te voeren (qua vermogen). Hier moet een geschikte, open locatie voor worden gevonden. Mogelijk is nabij het Rond zelf een goede locatie. Wel dient duidelijk te worden gemaakt dat het op die dag geheel vrijwillig is, en er op dat moment geen registratie plaatsvindt. Hier kan men op 1 januari 2006 mee starten. Project: Brieven en thuisbezoek Uitvoerder: Politie De politie stuurt brieven naar de ouders van minderjarige overtreders en gaat bij grote overtreding op bezoek of nodigt de ouder(s) op het politiebureau uit voor een gesprek zoals in het actieplan is omschreven, Dit gehele project dient elk half jaar te worden geëvalueerd door de gemeente zelf. De resultaten moeten worden gepresenteerd aan de gemeenteraad waarna wordt besloten of deze maatregelen moet worden voortgezet. De wethouder, J.H.A. van Oostrum is in ons plan eindverantwoordelijke voor dit te voeren beleid. De wethouder met de Portefeuille Economische Zaken en Financiën heeft daarbij ook Openbare Werken voor zijn rekening: Hij moet er op toezien dat alles correct gebeurd. In samenwerking met openbare werken dient het de druk op het OM op te voeren (zie boven) en het beschikbaar stellen van financiële middelen. De gemeente kan niet meer om dit beleidsprobleem heen. Het wordt tijd dat er wat aan gedaan wordt en de gemeente Houten tegemoet komt aan de wensen van de burger. Met dit plan hebben we rekening gehouden dat het fietsersgemak niet verder wordt belemmerd en er gestructureerd wordt gewerkt aan het verkomen en verminderen van scooteroverlast.
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
21
Scooteroverlast Houten, November 2005
Financiële begroting Er is nu op dit moment bij de gemeente Houten geen structureel budget voor bromfietsoverlast. Geld dat al wel uit is gegeven kwam uit voor een deel zit uit infrastructurele projecten, en verkeersveiligheid potjes. In het verleden was er wel een specifiek budget voor. Toen is er ook geld beschikbaar gesteld om de bromfietsdrempels aan te leggen. De gemeente heeft dus eigenlijk weinig geld tot zijn beschikking. Het kleine overschot dat voor het jaar 2005 was voorzien is verdwenen. De begroting van 2005 en 2006 is sluitend. Geen tekort en geen overschot. Bezuinigingen zijn daardoor voorlopig niet nodig, maar veel ruimte voor extra’s is er niet. Wel is er ook positief nieuws voor de inwoners van Houten. Houtenaren hoeven volgend jaar ook niet veel meer belasting te betalen. De gemeentelijke heffingen, zoals de onroerendzaakbelasting (ozb), stijgen mee met de inflatie en vallen in 2005 1,48 procent hoger uit. Daarnaast hoeft de gemeente niet te bezuinigen en komen ook de bestaande voorzieningen niet in gevaar. Voor nieuw beleid is zelfs 125.000 euro beschikbaar.. De gemeente wil dat vooral inzetten voor jeugdhulp (20.000 euro), opbouwwerk (50.000), buurthuizen (20.000) en maatschappelijke ontwikkelingen (38.000). Ook voor hondenbeleid wordt veel geld uitgetrokken: 32.000 euro. Overlast van hondenpoep staat op de tweede plaats van de ergernissen in Houten, en de gemeente wil dat probleem aanpakken. Om dit hondenbeleid te financieren wil het college, naast de extra investering, ook de hondenbelasting met 15 procent laten stijgen..36 De gemeente Houten heeft verschillende programmabegrotingen. Dit zijn: afbouw van de stad, sociale cohesie, veilige woon- en leefomgeving, open bestuurscultuur, gezonde financiën, algemeen bestuur, verkeer, vervoer en waterstaat, economische zaken, onderwijs, cultuur, recreatie en sport, maatschappelijk welzijn, volksgezondheid en milieu, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. Elk programma geeft het beleidskader aan. We hebben in elk van de onderstaande kostenposten ingedeeld naar programma. Zie onderstaand tabel.
36
Begroting 2004, http://www.joostvanoostrum.nl/main.asp-hp=688.htm en www.houten.nl
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
22
Scooteroverlast Houten, November 2005
Onderwerp Politiemotor, BMW model R-1150 RT
Kosten € 14.470,00 (ex btw). 37
Kostenpost Programmabegroting: Onderdeel Verkeer + Veilige woon en leefomgeving Programmabegroting: Onderdeel Verkeer + Veilige woon en leefomgeving Programmabegroting: Verkeer + Onderwijs
13 Controles scooterteam
€ 5.000,00
Verkeerseducatieproject + onderzoek naar effectiviteit campagnes
€ 6.000,00 38 + € 3.000,00
Vrijwillige vermogenscontroles scooters
€ 7.50,00 (loon dienstdoende agent + afschrijving rollenbank)
Programmabegroting: Onderdeel Verkeer
Sturen van brieven en huisbezoek overtreders
€ 1000,00 (loon dienstdoende agent+ kosten brieven)
Programmabegroting: Onderdeel Veilige woon en leefomgeving
Totaal
€ 26.720,00
€ 26.720,00
Deze uitgaven hoeven niet op één bepaald moment in de begroting worden opgenomen. De motor kan worden afgeschreven en afbetaald over een langere termijn dan 1 jaar. De kosten kunnen zowel lager of hoger uitvallen. We hebben hiermee zoveel mogelijk rekening gehouden met al bestaande gegevens over de grote van uitgaven. De praktijk zal echter moeten uitwijzen hoeveel de daadwerkelijk kosten zullen zijn. We zien dat de gemeente 125.000 beschikbaar stelt voor nieuw beleid. De financiering zou dan ook voor een groot deel uit deze beschikbare middelen moeten komen. Bij het opstellen van deze begroting is te zien dat hij onder uit verschillende programma financiering moet plaats vinden. Zoals we gezien hebben bij de beschrijving van de mogelijke oplossingen en ons actieplan hebben de verschillende maatregelen vele voordelen. De motor hoeft bijvoorbeeld niet alleen te worden ingezet voor de aanpak van scooteroverlast. Maar kan logischerwijs ook op allerlei andere vlakken worden ingezet. We hebben getracht u een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van de probleem situatie en alle aspecten die daarbij komen kijken. De beschikbaarstelling van de financiële middelen en het zorgen voor de uitvoering van dit beleidsplan ligt nu bij u. 37 38
Bert Duursma Motoren BV, Apeldoorn Schrover, B., Activiteitenplan Verkeersveiligheid 2005, Provincie Noord-Brabant, 19 maart 2005
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
23
Scooteroverlast Houten, November 2005
Bronnen Begroting 2004, http://www.joostvanoostrum.nl/main.asp-hp=688.htm Beleidsonderzoek gemeente houten, http://www.houten.nl/contents/pages/00001550/1.1leefbaarheidenveiligheid.pdf Bert Duursma Motoren BV, Apeldoorn, http://www.bertduursma.nl D66 Houten, http://www.d66houten.nl Effe Chillen, http://www.effechillen.nl/ Gemeente Houten, Integraal Veiligheidsplan 2003-2006, http://www.houten.nl/contents/pages/00001064/ivp26mei.pdf Gemeente Rotterdam, Project ‘Aanpak Scooter Overlast’, http://www.rotterdamveilig.nl/do.php?fct=pages&op=showPage&pageId=189 Gemeente Enschede, http://cms.enschede.nl/ Hoogerwerf A. (red.), 'Het ontwerpen van beleid als wetenschapstoepassing' en 'Het ontwerpen van beleid als onderdeel van een politiek proces', uit: Het ontwerpen van beleid. Een handleiding voor de praktijk en resultaten van onderzoek, Samsom, Alphen a/d Rijn 1998 (2e druk), pp. 13-51. Infopunt Lokale Veiligheid, http://www.ilv.nl/ Nieuwe kentekenplaat, http://www.ishetgeenplaatje.nl/ Openbaar Ministerie, http://www.om.nl Overlast in Leiden, http://www.overlastinleiden.nl/ en http://www.overlastinleiden.nl/pdf/Notitie_VVDfractie_Leiden_over_brommeroverlast.pdf Politie, http://www.politie.nl Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Utrecht, Verkeerseducatie, project ‘Effe chillen’, http://www.rovutrecht.nl Schrover, B., Activiteitenplan Verkeersveiligheid 2005, Provincie Noord-Brabant, 19 maart 2005 SGP Houten, http://www.sgp-houten.nl/index.htm
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
24
Scooteroverlast Houten, November 2005
Stone D., (2001). Policy Paradox. The art of political decision making, Norton and Company, New York/London SWOV Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid, http://www.swov.nl/ Venderbosch M. en van Schaik N., (19/09/05), Pak scooterplaag aan, http://www.ad.nl/utrecht/stad/article19440.ece Verkeershandhaving, http://www.verkeershandhaving.nl Voorlichting Gemeente Houten, http://www.houten.nl/ Afbeeldingen Afbeelding 1: http://www.fotoserver.nl/new/archief/20031022%20%20Grote%20bromfiets%20en%20scootercontrole%20Epe/dsc00995.jpg Afbeelding 2: Gemaakt door Bram van Vliet en Simon Verduijn (zie contactgegevens beleidsmakers van dit plan) Afbeelding 3: http://www.sleutelstad.nl/news/upload/870418294.141857-scooteroverlast.jpg
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
25
Scooteroverlast Houten, November 2005
Geïnterviewden Bas Wilmink, beleidsmedewerker gemeente Houten bij Openbare Werken Adres: Het Kant 2 3995DZ Houten Telefoon: (030) 63 92 129 Bert Henzen, voorzitter van de 3vO afdeling Houten Telefoon (030) 63 62 6 65 Herbet Tiemens, voormalig beleidsmedewerker gemeente Houten bij Openbare Werken Adres: Het Kant 2 3995DZ Houten Telefoon: (030) 63 92 611 Sietske Zijlstra, betrokken geweest bij het opstellen van het Integraal Veiligheidsplan Adres: Het Kant 2 3995DZ Houten Telefoon: (030) 63 92 125. Meneer Bos en Meneer Schouten, Wijkagenten van de politie Houten Adres: De Slinger Houten Telefoon: 0900 8844
Beleidsmakers Simon Verduijn Adres: Driemaster 18 3904RK Veenendaal Telefoon: 0644768876 Bram van Vliet Adres: Reigerskamp 388 3607HX Maarssen Telefoon: 0643987734
Beleidsplan: “Scooteroverlast in houten” door Bram van Vliet en Simon Verduijn
26