Beleidsplan Jeugdwerk Amstelkerk Algemene gegevens Datum zomer 2010 Auteurs Caspar vd Berg, lid taakgroep jeugd Esther de Braal, jeugdouderling
Achtergrond De kerkelijke gemeente in Ouderkerk a/d Amstel streeft naar een open, inspirerende kerk, die ruimte biedt aan een pluriforme gemeenschap1. Die gemeenschap wordt gevormd door mensen van allerlei leeftijden. Daarbij valt op dat de groep jongeren onder de 30 jaar en de groep ouderen boven de 70 jaar beiden even groot zijn. Samen vertegenwoordigen zij ongeveer de helft van de gemeente.2 Het is daarom logisch dat beide groepen ieder op eigen wijze actief bij de kerk worden betrokken zonder dat een van de groepen de ander uitsluit. Het jeugdwerk staat op dit moment voor een aantal belangrijke en ingrijpende keuzes die bepalend zijn voor het jeugdwerk in de komende jaren. De tijd is gekomen om aan het jeugdwerk, dat vanaf onderop is begonnen, een duidelijke vervolgstrategie te geven. Hierin staan de uitkomsten van het door JOP (Jeugd Organisatie Protestantse Kerk) gehouden onderzoek naar de kerkelijke betrokkenheid van de Ouderkerkse jongeren centraal. Het onderzoek leverde een aantal belangrijke uitgangspunten. Jeugd en jongeren blijken een grote behoefte aan informaliteit te hebben. Daarbij speelt een persoonlijke geloofsbeleving en individuele benadering een grote rol. De praktijk leert dat het persoonlijk uitnodigen de deelname aan de kindernevendienst bijvoorbeeld aanmerkelijk verhoogt. Verder toont het onderzoek dat jongeren moeite hebben met de betekenis van de kerk en de zondagse vieringen. Er moet dus meer aandacht komen voor de ‘missionaire’ arbeid voor onze eigen jeugd. Ten slotte willen de jongeren hun waardering, al dan niet apart, terugzien in de eredienst.3 De situatie in Ouderkerk a/d Amstel sluit aan bij een aantal landelijke trends binnen de PKN. Daarbij is het naar onze mening van belang dat de kerk niet alleen oog heeft voor deze maatschappelijke trends, maar vooral dat zij deze op haar eigen wijze binnen de kerk vormgeeft. Daarbij moet volgens ons het advies van de apostel Paulus worden gevolgd: ‘wij staan in de wereld, maar zijn niet van de wereld’.4 Omdat de groep mensen tussen de leeftijd van 25 tot 50 jaar nauwelijks in de PKN vertegenwoordigd is, heeft de PKN een generatieprobleem. Ergens heeft de PKN de aansluiting met deze groep mensen gemist. Sommige predikanten hebben daarom, doordat de kerk alleen voor ouderen lijkt te zijn, het gevoel in dienst te zijn van een onderneming die op haar faillissement afstevent. Wij denken niet dat er zozeer sprake is van een generatieconflict, maar wel van het probleem dat jongeren blijkbaar geen plaats kunnen vinden in de kerk, terwijl juist die jongeren geestelijk eigenaar zullen moeten worden van de kerk. Anders zal in de toekomst de laatste oudere letterlijk het licht uitdoen. Gelovige jongeren hebben juist behoefte aan een plek binnen de kerk, maar op 1
Beleidsplan voor de SoW gemeente in Ouderkerk aan de Amstel. Bijlage 3. Overzicht ledenbestand Protestantse Gemeente Ouderkerk aan de Amstel. 3 Verslag werkzaamheden JOP en aanbevelingen voor pg Ouderkerk aan de Amstel, 2. 4 Romeinen 12:2. 2
1
de een of andere manier komt dat nog niet tot uiting. Daarom moeten succesvolle initiatieven die jongeren een plek geven binnen de kerk worden ondersteund en verder worden versterkt.5
Mission statement “Vanuit het geloof in de liefde van God die zijn mensen en wereld liefheeft zoals zij zijn, verlangen wij, de leden van de Taakgroep Jeugd van de Protestantse Gemeente Ouderkerk a/d Amstel, naar een inspirerende en betrouwbare gemeenschap van mensen die Jezus volgen en elkaar liefhebben. Als doel van onze geloofsgemeenschap zien wij: jongeren en ouderen leren, laten ervaren en stimuleren te zijn zoals God hen bedoeld heeft in vrijheid en verantwoordelijkheid. Wij zien het als onze opdracht kinderen en jongeren de ruimte te geven hun eigen weg door leven en geloven te gaan, individueel en in groepsverband. Wij willen daarbij aandacht schenken aan hun hele persoon. En we willen hen stimuleren na te denken en zich te uiten over hun manier van leven en geloven en over hun bijdrage en deelname aan de geloofsgemeenschap en de samenleving. Op deze weg zijn wij graag hun metgezel, dichtbij, vertrouwd, open en ontspannen. Dit geldt in het bijzonder voor de eredienst waarin Gods liefde voor de mensen op een heel speciale manier tot uitdrukking wordt gebracht. Een ieder die dat wil, ouder/opvoeder en coach/vrijwilliger, kan erop rekenen in de taak van metgezel voor jeugd en jongeren te worden ondersteund.”6 Benaderingen in het jeugdwerk De belangrijkste keuzes die aan dit ‘mission statement’ ten grondslag liggen, is te gaan werken door middel van twee benaderingen: • de strategische benadering: vooral jongeren wordt zoveel mogelijk ruimte gegund in een eigen doordenking en uitoefening van thema’s die met geloof en kerk te maken hebben; • de vergezel-benadering: uiteraard gebeurt bovenstaande niet in het luchtledige, maar ontmoeten jongeren daarbij op hun weg volwassenen die hen op basis van hun eigen levensgeschiedenis willen begeleiden op de weg van geloof, kerk en leven, niet zozeer door het geven van antwoorden, maar eerder door het stellen van de juiste vragen.
5
‘Oud heeft jong uit de kerk gehouden’, Trouw, 2 juli 2009. Reacties op ‘Oud heeft jong uit de kerk gehouden’, Trouw, 4 juli 2009. 6 Verslag werkzaamheden JOP en aanbevelingen voor pg Ouderkerk aan de Amstel, 2.
2
Concrete plannen voor 2010-2011 Komend seizoen hebben wij als Taakgroep Jeugd ons een drietal hoofddoelen gesteld die wij willen realiseren: 1. Eigen ruimtes voor de jeugd 2. Aanstelling van een jeugdwerker 3. Samenwerking met jeugdwerk in Amstelveen Naast deze hoofddoelen moeten onze huidige projecten door blijven gaan. Verder willen we indien mogelijk de jeugd in aanraking te laten komen met Taizé, hetzij hier in Nederland, hetzij in Frankrijk. Daarnaast stellen we een plan van aanpak op voor het coachen van de ouders en de vrijwilligers. Dit zal hopelijk in samenwerking zijn met de jeugdwerker. Eigen ruimte jeugd Een belangrijk doel dat de Taakgroep Jeugd in het jaar 2010-2011 wil realiseren is een eigen ruimte voor de jeugd. Eigen ruimte is van groot belang voor het goed laten functioneren van het jeugdwerk en daarom heeft het realiseren ervan onze absolute prioriteit. Als Taakgroep hebben wij twee verschillende ruimtes op het oog die elk hun eigen doel en functie zullen hebben. Beide ruimtes moeten een eigen kenmerkende inrichting krijgen. De eerste ruimte is in Amstelstroom en wordt benut voor de kindernevendienst. Ook kunnen de kinderen hier na de eredienst verblijven tijdens het ‘koffie drinken’. In deze ruimte komt ook de boekenkast met materiaal voor de kindernevendienst, hierdoor is al het materiaal tijdens de kindernevendienst goed beschikbaar. Dat voorkomt onnodig heen en weer sjouwen met materialen en zal het niveau van de kindernevendiensten zeker verhogen. In Amstelstroom zijn op dit moment voldoende ruimtes beschikbaar, zodat één ruimte die speciaal ingericht is voor het jeugdwerk geen probleem moet vormen. Een tweede ruimte die wij op het oog hebben is de ruimte rechts achter het orgel in de Amstelkerk. Die ruimte wordt op dit moment niet gebruikt. Met enige aanpassingen is die ruimte prima te gebruiken als loungeruimte voor de jongeren. Het doel is om samen met de jongeren een intieme sfeer te creëren. Jongeren komen daar bijeen en de ruimte functioneert dus als een soort jeugdhonk. Deze bijeenkomsten zullen niet plaatsvinden tijdens de eredienst zodat we elkaar niet in de weg zetten. Een veelgehoord argument daartegen is de brandveiligheid van een dergelijke ruimte. Voor het beoogde jeugdhonk liggen de zaken echter vrij eenvoudig. Er is geen gebruiksmelding of gebruiksvergunning nodig. We zijn zelf verantwoordelijk voor de brandveiligheid. Voor de beoogde ruimte is die brandveiligheid door middel van enige relatief goedkope aanpassingen (verbeteren van de vluchtroute, ophangen brandblussers) goed te realiseren.7 Door aan de jeugd een eigen plek binnen Amstelstroom en de Amstelkerk te geven laat de gemeente zien dat zij ook speciaal voor hen ruimte in haar gebouwen maakt. Dat is een duidelijk signaal van betrokkenheid richting de jeugd en zij zal dat signaal zeker positief waarderen. 7
http://www2.nen.nl/nen/servlet/dispatcher.Dispatcher?id=261369 (geraadpleegd 5 april 2010). Een gebruiksmelding (de vergunningplicht voor publieke gebouwen is vervallen) is pas nodig indien er meer dan 50 personen in de ruimte verblijven en dat is niet het geval. Gebruiksvergunning is pas nodig als er dagverblijf wordt verschaft aan meer dan 10 kinderen onder de 12 jaar of als er wordt overnacht. Ook daarvan is geen sprake. Brandveiligheid is dus onze eigen verantwoording en is goed op de beoogde locatie te realiseren.
3
Aanstelling jeugdwerker Naar aanleiding van de visie op het jeugdwerk komt er een jeugdwerker voor de periode van twee jaar voor 12 uur per week. Deze jeugdwerker werkt onder de supervisie van JOP en de sollicitatieprocedure loopt in eerste instantie dan ook via JOP. De advertentie is in april geplaatst, maar tot op heden is er nog geen geschikte kandidaat gevonden. Komend jaar willen wij actief toezien op realisatie. Voor de jeugdwerker moet ook een werkplek binnen Amstelstroom komen. Samenwerking Amstelveen. Op dit moment wordt er al samengewerkt met het jeugdwerk van Amstelveen. Het lijkt ons zinvol een dergelijke samenwerking te intensiveren. Hierdoor kunnen meer activiteiten worden ontplooid. Bovendien sluit deze samenwerking aan op de belevingswereld van de jeugd van middelbare schoolleeftijd die al veel activiteiten buiten het dorp hebben. Wel zullen we onderling duidelijk moeten afspreken wie onze wederzijdse contactpersonen zijn. Taizé Taizé kennen we nu vooral van de liederen die we in de eredienst gebruiken. De gemeenschap van Taizé inspireert echter al meer dan zeventig jaar jongeren van over de gehele wereld. Die inspiratie moeten we ook aan de Ouderkerkse jeugd bieden. Daarom willen we, zodra we weer een goede groep jongeren van rond de 16 jaar hebben, met hen naar Taizé reizen. De inspiratie die zij daar op doen is van levensbelang voor hun verdere geloofsleven en zal de onderlinge binding in onze kerk alleen maar doen versterken. Dit doel willen wij komend jaar realiseren in twee fasen. Voorafgaand inventariseren we de namen aan de hand van de namenlijst van Meetingpoint. Allereerst willen we met een groep jongeren vanaf 16 jaar naar de bijeenkomst, die Taizé tussen 28 december 2010 en 1 januari 2011 in Rotterdam houdt. Daarmee bieden we hen een laagdrempelige kennismaking met wat Taizé is. Aansluitend daarop willen we in de zomer van 2011 met een groep jongeren naar Taizé afreizen. Om dit doel komend jaar te realiseren vraagt de Taakgroep Jeugd hiervoor budget aan bij de kerkrentmeesters. Dit budget gebruiken wij om een reis naar Taizé en het verblijf daar mogelijk te maken. Coachen vrijwilligers en ouders In het seizoen 2008-2009 vonden er een aantal coachingsbijeenkomsten plaats. Voor 20102011 willen wij, indien mogelijk samen met de jeugdwerker nadenken over de behoefte en concrete invulling.
4
Huidige activiteiten Crèche Bij speciale diensten organiseren wij altijd een crèche tijdens de kerkdiensten. Verder is de crèche op afroep beschikbaar via Lyda Mul. Kindernevendienst Tijdens de kerkdiensten is er kinderrnevendienst tijdens het onderdeel ‘dienst van het Woord’. De kinderrnevendienst is verdeeld in twee groepen: één groep van 4-8 jaar en één groep van 8-12 jaar. Een keer per maand is er kinderkerk en zijn de kinderen tijdens de gehele kerkdienst in een aparte ruimte. Basic Eenmaal per maand is tijdens de gehele dienst een aparte bijeenkomst voor de tieners vanaf 12 jaar. In deze bijeenkomsten behandelen we actuele (geloofsgerelateerde) zaken die van belang zijn het leven van de tieners. Ook het (extern) bezoeken van activiteiten behoort tot de mogelijkheden. Basiscatechese Voor de groep 7 en 8 is er basiscatechese. Deze groep komt een aantal keer bijeen in het voorjaar en in het najaar. 12+ groep Deze groep komt een aantal keer per jaar samen buiten de kerkdiensten om. Kinderkoor de Regenboog Elke maandmiddag oefent het kinderkoor onder leiding van Marga Ottenbros. Zij treden ongeveer 6 keer per jaar op in de kerk. Start seizoen Na de zomervakantie begint de kindernevendienst met een kinderkerk die gebaseerd is op de startzondag. Vorig jaar zijn wij hiermee gestart en dit was een groot succes, mede doordat de kinderen persoonlijk waren uitgenodigd. Afsluiting seizoen Voor de start van de zomervakantie organiseren wij nog speciale activiteiten. Er vindt een lunch of BBQ plaats met de ouders en kinderen. Dit bevordert op positieve wijze de onderlinge contacten. De tieners van Basic gaan samen met de begeleiders van Basic altijd samen op stap. Verder vindt aan het einde van het seizoen de Barre Tocht plaats, een outdoor event voor de tieners in de regio. Als laatste is er ook nog een afsluitingsuitje voor de vrijwilligers in het jeugdwerk.
5
Toekomstmuziek Aangezien we voor 2010-2011 een paar grote doelen stellen, verschuiven andere doelen naar komende jaren. De onderstaande punten realiseren wij in een later stadium: 1. Contact houden met de jeugd; 2. De inbreng van de jeugd in de eredienst; 3. Opzetten kinderkerk met specifieke thema’s; 4. Invoeren maatschappelijke stage; 5. Goede presentatie mogelijkheden van de Paas-en Kerstprojecten in de kerk.
Contact houden met de jeugd Vroeger stuurde je een kaartje, daarna belde je en tegenwoordig bereik je de één via z’n mobiele telefoon en de ander weer via Internet (Hyves). Via dat scala aan mogelijkheden moet de kerk ook contact houden met haar jeugd. Doel daarvan is een onderlinge band tussen de jeugd te creëren waardoor ze ook elkaar betrekken bij de te organiseren activiteiten. De inbreng van de jeugd in de eredienst De uitdaging die nu binnen het jeugdwerk ligt is om jongeren weer een plek binnen onze kerk geven. Daarbij moeten we niet in conflict te komen met de andere belangrijke groep in de gemeente: de ouderen. Een moeilijk punt hierbij is bijvoorbeeld de eredienst. Ouderen zijn gewend aan de klassieke eredienst, terwijl deze manier van vieren totaal niet meer aansluit bij een jongere generatie. Samen moeten we zoeken naar een vorm die beide groepen aanspreekt. Daarbij zullen ouderen moeten wennen aan nieuwe vormen en zullen jongeren moeten leren welke klassieke waarden binnen de eredienst hun vaste plaats verdienen. Belangrijk hierbij is dat beide groepen elkaar niet uit de weg gaan, maar dat het contact tussen beiden juist verstevigt. Opzetten kinderkerk met specifieke thema’s Wij willen draaiboeken gaan maken (in samenwerking met de jeugdwerker) voor thema diensten voor de kinderkerk. Nu gebruiken wij vaak het materiaal dat wij ook voor de gewone zondag gebruiken; dit is altijd gebaseerd op het preekrooster. Graag willen wij ook kinderkerk organiseren aan de hand van een specifiek thema en de kinderen daar apart voor uitnodigen, Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan een kinderkerk over avondmaal. Maatschappelijke stage Met de invoering van de maatschappelijke stage voor middelbare scholieren ontstaat er voor de kerken een mogelijkheid om jongeren actief bij hun werk te betrekken. Natuurlijk kost het organiseren hiervan tijd en middelen, maar op die manier kan de kerk zich op een andere wijze presenteren aan de jeugd van kerkelijke en niet kerkelijke gezindte. Via de maatschappelijke stage ervaren de jongeren dan wat voor maatschappelijk relevant werk de kerk allemaal in onze maatschappij verricht. Op die manier kan de kerk weer een actieve plaats innemen in de maatschappij. Daarmee sluit zij aan op de behoefte van gelovige jongeren die moeite hebben met het duiden van de rol van de kerk en geeft zij een voorbeeld tot navolging aan niet-gelovige jongeren.
6
