Heemkunde Limburg vzw
Beleidsplan 2004
Raymond Lambie Voorzitter
Inleiding Heemkunde Limburg vzw is een pluralistische vereniging (provinciale koepelorganisatie die tot doel heeft de heemstudie en heemschut in de ruimste zin van het woord te bevorderen; de werking rond deze thematiek van de aangesloten lokale en gewestelijke verenigingen te stimuleren en te coördineren. De Raad van Beheer bestaat momenteel uit 10 leden verkozen tijdens de Algemene Vergadering van 22 februari 2002. Bovendien tracht Heemkunde Limburg de belangen van de aangesloten leden-heemkringen te verdedigen in Heemkunde Vlaanderen, de koepelorganisatie voor sociaal-cultureel vormingswerk in verenigingsverband die begaan is met het cultureel erfgoed, meer specifiek de heemkundige sector in Vlaanderen. Hierin is Heemkunde Limburg vertegenwoordigd door drie afgevaardigden aangesteld door de Raad van Beheer. Raad van Bestuur Rik Thomas, Stegereindweg 32, 3660 Opglabbeek, erevoorzitter Ferdi Geerts, Molsekiezel 84, 3920 Lommel, erevoorzitter Raymond Lambie, Gijzenveldstraat 43, 3690 Zutendaal, voorzitter Luc Van de Sijpe, De Schijf 12, 3930 Hamont, ondervoorzitter René Raets, Venlosesteenweg 368, 3640 Kinrooi, ondervoorzitter Giel Hendriks, Dorpsstraat 132, 3900 Overpelt, secretaris Danny Soeffers, Albert I-laan 45, 3582 Koersel, penningmeester Alfons Claes, Nicolaïstraat 47, 3550 Heusden, kaderblad Jan Bosmans, Beemdstraat 100, 3670 Meeuwen Jaak Paredis, Opitterkiezel 57, 3960 Bree
Doelstellingen Heemkunde Limburg heeft als doelstellingen: •
begeleiding van de werking van de aangesloten lokale heemkringen
•
bevordering van de studie van de plaatselijke geschiedschrijving en alle andere aspecten van de heemkunde zoals archeologie, familiekunde, natuurstudie, industriële archeologie en volkskunde
•
de vorming en begeleiding van plaatselijke vorsers, de promotie, de bevestiging en de beschutting van de stoffelijke en geestelijke volkscultuur en het natuurlijk milieu
•
het opvolgen van alles wat gebeurt in de erfgoedsector en het vertalen ervan naar de lokale kringen
Opdracht Heemkunde Limburg vzw wil als provinciale koepel daadwerkelijk een steunpunt zijn voor de lokale verenigingen die in de ruimste zin van het woord heemkundige activiteiten ontplooien. Om deze missie te vervullen gebruikt de vereniging moderne communicatiemiddelen als het internet en een hedendaags tijdschrift. Heemkunde Limburg tracht verder de samenwerking tussen de lokale verenigingen te stimuleren door de organisatie van informatieve bijeenkomsten, lezingen, studiedagen, enzovoorts. De vereniging wil de heemkunde als bindmiddel gebruiken om samen met andere provinciale organisaties te werken rond alles wat beweegt in de erfgoedsector. Heemkunde Limburg wil ook de nodige initiatieven nemen om te komen tot netwerkvorming met andere organisaties om zo een zekere professionalisering en een integrale kwaliteitszorg na te streven. Tenslotte moet Heemkunde Limburg maximaal de belangen van de leden heemkringen verdedigen als lid van Heemkunde Vlaanderen in overleg met de andere provinciale structuren en instaan voor een goede communicatie tussen de Limburgse Heemkringen en Heemkunde Vlaanderen. Vanaf 2004 zal de volledige Raad van Bestuur van lid zijn van de Algemene Vergadering van Heemkunde Vlaanderen vzw. Bovendien zetelen Alfons Claes, René Raets en Raymond Lambie in de Raad van Bestuur van Heemkunde Vlaanderen vzw.
De leden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62
Heemkundekring Achel Oudheidkundige & Culturele vereniging As Heemkunde Beringen Heemkundige Kring Beverlo Bilisium vzw Heemkundekring Rosmeer Geschied- en Heemkundige kring Groot Bree Heemkring Diepenbeek Geschied- en Heemkundige Kring Dilsen vzw Kunstkring A. Sauwen Stichting erfgoed Eisden Heemkring Elen Heemkring Geetbets Heemkring Heidebloemke Heemkundige Kring Gingelom Heemkring Oppidum Halense Heemkring Ham Heemkring De Goede Stede Hamont Heemkring Groot-Heers Heemkring Hechtel-Eksel Geschied- en Heemkundige Kring Heusden Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep Heemkring Houthalen-Helchteren Heemkring Kaulille Geschied- en Heemkundige Kring Kinrooi Heemkring Curticella Heemkundige Kring Kortessem Geschied- en Heemkring Wiosello Heemkring De Vreedsel Heemkring Heppen Heemkunde Kring Leopoldsburg Vzw Kempenland Heemkundige Kring Groot Lummen Heem- en Cultuurkring Neeroeteren Heemkring Meeuwen G.H.K. "Het Land van Thorn" Heemkring Landrada Heemkring Pelta Inferior Heemkring De Schans Heemkring Nieuwerkerken Heemkring Glatbeke Utersjank Geschiedkundige studiegroep Overpelt Heemkring Peer Kulturele Kring Dat Stedeke Peer Geschied- en Oudheidkundige Genootschap Riemst Heemkring Rickel Heemkring Rijkel Nicetaskring Rotem Heemkundekring Demer en Herk Heemkring Voeren en Omstreken vzw Heemkundige kring Geschied- en Heemkundige Kring Kortenbos Heemkring Groot Sint-Truiden Heemkundige Kring Vochte Heemkring Wellen Heemkring Wijchmaal Heemkring St.-Jansdal Remacluskring Zepperen Heemkundige Kring Zolder Heemkundekring Zonhoven Geschied- en Heemkundige Kring Zutendaal
Sint-Odilialaan 40 Groenstraat 31 Maasheide 39 Molenaarstraat 22 Oude Tramweg 9 Kerkstraat 16 bus a St.-Willibrordusstraat 10 Grendelbaan 24 Vlesserweg 40 Keyertstraat 30 Lijsterbessenlaan 18 Rijksweg 999 Vijverstraat Henri Decleenestraat 21 Sint-Pieterstraat 1 Marktstraat 8 Groenstraat 22 De Wal 18 Steenweg140 Hoofdstraat 2 Nicolaïstraat 47 Beukenlaan 47 Kastanjestraat 7 Molenstraat 18 Weertersteenweg 419 Albert I laan 45 Wouddal 10 Sint-Michielsstraat 51 St.-Jansweg, 8 Marcel Torfstraat 8 Hechtelse Steenweg 7 Dorp 16 Oostereindstraat 54 Dorperveldstraat 17 Beemdstraat 100 Middenstraat 8 Scapulierstraat 1 Voetbalstraat 8 Korhoenstraat 6 Kleine Tegelrij 67 Elf-Septemberlaan 11 Dorperberg 33 Peltanusstraat 18 Dijkerstraat 54 Goudberg 4 Maastrichtersteenweg 2 D. Van Leeuwenstr. 20 E D. Van Leeuwenstr. 28 Hoogbaan 121 Grote straat 123 De Planck 8 Dorp 30 Hasseltsesteenweg 403 Lepelstraat 56 Brugstraat, 26 Tervoortstraat 2 Tichelovenstraat 31 Linkhoutstraat 64 Dekkenstraat 22, Dekenstraat 28 Dorpsplein 38 Oosterzonneplein 1
3930 3665 3580 3581 3740 3740 3670 3590 3650 3650 3630 3650 3450 3600 3890 3545 3945 3930 3870 3940 3550 3730 3530 3950 3640 3582 3720 3620 3650 3970 3970 3920 3560 3680 3670 3640 3740 3910 3910 3850 3660 3680 3900 3990 3990 3770 3840 3840 3650 3540 3790 3910 3800 3800 3630 3832 3990 3545 3800 3550 3520 3690
Hamont-Achel As Beringen Beverlo Bilzen Bilzen Meeuwen-Gruitrode Diepenbeek Dilsen-Stokkem Dilsen-Stokkem Eisden-Maasmechelen Elen Geetbets Genk Gingelom Halen Ham Hamont Heers Hechtel-Eksel Heusden Hoeselt Houthalen Kaulille Kinrooi Koersel Kortessem Veldwezelt-Lanaken Lanklaar Leopoldsburg Leopoldsburg Lommel Lummen Maaseik Meeuwen-Gruitrode Kinrooi Munsterbilzen Neerpelt Neerpelt Nieuwerkerken Opglabbeek Opoeteren Overpelt Peer Peer Riemst Rijkel Rijkel Rotem Schulen Sint Martensvoeren St.-Huibrechts-Lille Sint-Truiden Sint-Truiden Vucht Wellen-Ulbeek Wijchmaal Zelem Sint-Truiden Zolder Zonhoven Zutendaal
In het noorden en het midden van de provincie is er een ruime vertegenwoordiging van de leden. In het zuiden is dit minder. Dit is voor een deel te wijten aan een vroege werking van geschied- en heemkundige kringen in het zuiden van de provincie die verenigd waren en nog zijn in de Federatie van Geschied- en Oudheidkundige Kringen Limburg. Het afgelopen jaar kenden we een stijging van 57 naar 62 aangesloten kringen. De nieuwe kringen situeren zich in het zuiden van de provincie: Riemst, Nieuwerkerken, Heers, Gingelom en Rosmeer waardoor stilaan de witte vlekken in Haspengouw ingevuld worden.
CONCRETE PLANNEN 2004 1. Onderzoek werking lokale kringen Om een beleidsplan op langere termijn uit te werken is het nodig om de werking van de lokale kringen in kaart te brengen. Sinds midden 2002 worden de Limburgse kringen gecontacteerd tijdens een bestuursvergadering van de kring. Naast een ruime kennismaking met de mensen in het werkveld geeft dit de mogelijkheid aan de kringen om hun werking voor te stellen aan Heemkunde Limburg vzw. Meteen wordt ook gepeild naar de verzuchtingen, de grieven, de noden en de problemen die momenteel leven bij de lokale verenigingen. Er wordt getracht dit onderzoek tegen einde 2004 af te ronden. Dan kunnen de resultaten bestudeerd en gebundeld worden. Deze studie moet uiteindelijk een duidelijk beeld geven van wat leeft in de heemkundige sector in Limburg. Op basis van dit gegeven kan Heemkunde Limburg een lange termijnvisie ontwikkelen, een meerjarenplan opstellen en met kennis van zaken advies geven aan andere instanties die initiatieven op heemkundig vlak wensen te nemen in de provincie en in Vlaanderen. Momenteel is ongeveer de helft van de heemkringen bezocht en beschikken we zodoende over gegevens van ongeveer 40 % van de aangesloten kringen in Limburg. Uit deze voorlopige resultaten blijkt dat 68% het statuut van vzw heeft. De andere zijn feitelijke verenigingen. Slechts 32% van de kringen beschikt over een eigen website, maar bijna 75% heeft een eigen tijdschrift. Iets meer dan 20% van de heemkringen heeft ook het beheer over een museum en 63% beschikt over een documentatiecentrum. Tenslotte zou 68% van de Limburgse heemkringen over een eigen vergaderlokaal kunnen beschikken. Logistiek hebben heemkringen vooral nood aan ruimte, voornamelijk om te stockeren en een documentatiecentrum uit te bouwen, maar ook om een museum uit te bouwen. Enkele kringen zijn vragende partij voor een PC en randapparatuur. Op educatief vlak wenst men vooral opleidingen en cursussen i.v.m. informatica, oud schrift, archivering en erfgoedbeheer.
2. Publicaties Heemkunde Limburg geeft driemaandelijks een tijdschrift uit onder dezelfde naam. In het tijdschrift vindt de lezer actuele informatie over heemkundige activiteiten en publicaties in de provincie. Anderzijds wordt ongeveer tweederde van de inhoud ingevuld met wetenschappelijke en semi-wetenschappelijke artikels over uiteenlopende heemkundige en volkskundige items. Dit geeft mogelijkheden voor heel wat Limburgse heemkundige vorsers om hun onderzoeksresultaten te publiceren. Er is momenteel een ruim aanbod van artikels, anderzijds zijn de mogelijkheden beperkt door het lage budget waarover de vereniging beschikt. Het tijdschrift is één van de communicatiemiddelen met de plaatselijke heemkringen en wordt in het algemeen erg geapprecieerd. Dit blijkt onder meer uit het steeds toenemend aanbod van artikels. Om het tijdschrift Heemkunde Limburg verder uit te bouwen zijn meer financiële middelen nodig. Een verhoging van het abonnementsgeld is uitgesloten om de lage drempel te behouden. Meer middelen kunnen bekomen worden ofwel door externe steun ofwel door een verhoging van het aantal abonnementen. In 2003 kenden we reeds een belangrijke stijging van het aantal abonnementen. Toch moet dit aantal nog stijgen om voldoende financiële ademruimte te creëren. Uit de rekening blijkt immers dat de lidgelden en abonnementsgelden maar net de druk- en verzendingskosten van het tijdschrift dekken. Het tijdschrift kan echter nog verbeteren als het aantal pagina’s kan opgevoerd worden.
3. Manifestaties en studiedagen •
Gouwdag
De gouwdag is een jaarlijks weerkerende heemkundige studie- en ontmoetingsdag en staat steeds in het teken van een of ander heemkundig of volkskundig onderwerp. De jaarlijkse gouwdag wordt in 2004 georganiseerd in samenwerking met het Geschied- en Oudheidkundige Genootschap Riemst (GOGRI), een kring die nu ongeveer anderhalf jaar bestaat in deze vorm en in die korte tijd al heel actief is. Datum: zaterdag 5 juni 2004 Thema: Mergel •
Lentevergadering
In tegenstelling tot vorig jaar zal dit jaar opnieuw een lentevergadering georganiseerd worden. Omdat deze al plaats zal vinden op vrijdag 12 maart 2004 en georganiseerd wordt door Heemkring Heusden werd geopteerd om de jaarlijkse statutaire vergadering te combineren met deze lentevergadering. Dus na een kort statutair gedeelte zal die avond voornamelijk in het teken staan van de uitgave van het tweede boek over “Heiligen en hun attributen” onder de titel “Sancti” van Jo Claes, Alfons Claes en Kathy Vincke. Jo Claes zal een boeiende voordracht geven over heiligen en hun attributen.
•
Herfstvergadering
Aanvankelijk koesterde de Culturele Kring Neeroeteren plannen om de gouwdag te organiseren naar aanleiding van een publicatie. Men komt echter niet op tijd klaar vandaar dat zij wel in het najaar een herfstvergadering willen organiseren.
•
Samenwerking met zusterorganisaties in de provincie
Daar waar het mogelijk is tracht Heemkunde Limburg verder samen te werken met zusterorganisaties in de provincie.
Dit
is
onder
meer
het
geval
met
Limburgs
Volkskundig
Genootschap,
Bokkenrijdersgenootschap, de Limburgse Archeologische koepel, de Tongerse erfgoedcel, enz…
het
4. Uitbouw van de website De website van heemkunde Limburg ging begin 2002 online onder de url: www.heemkundelimburg.be. Met een moderne en professionele website wil Heemkunde Limburg een contactforum zijn tussen de heemkringen en heemkundige onderling en de contacten met onderzoekers bevorderen. Bovendien bieden multimedia en ICT-toepassingen heel wat mogelijkheden tot een heel eigentijdse benadering en beleving van heemkunde. Hoewel we aanvankelijk een goedkope hosting hadden, zijn we midden vorig jaar toch moeten op zoek gaan naar een nieuwe provider. Na een lange zoektocht werd een contract afgesloten met Alphamega en veranderde de url in www.heemkunde-limburg.be. Deze nieuwe provider biedt op diverse vlakken ook betere toekomstperspectieven.
Alle heemkringen in de provincie op het www In het kader van de kringbezoeken wordt momenteel de nodige informatie verzameld om op termijn alle heemkringen in de provincie op het internet te krijgen. Heemkunde Limburg biedt daarvoor
aan elke
heemkring een webpagina op de eigen site aan. Kringen die eventueel nu beschikken over een eigen website worden van hieruit gelinkt naar de eigen website. De eerste pagina’s zijn klaar en gaan weldra online. De komende weken en maanden zullen ook de andere kringen volgen. Verder zal onderzocht worden of het mogelijk is om de tijdsruimte die ligt tussen de verschijningsdata van het tijdschrift te overbruggen met een elektronische nieuwsbrief. Dit zou mogelijkheden bieden om snel activiteiten van kringen bekend te maken in de provincie.
5. Databank gegevensregistratie heemkringen Momenteel zijn cijfergegevens over de heemkundige werking in de provincie niet of nauwelijks gekend. Ook hier zullen de kringbezoeken die dit jaar verder gezet worden en afgerond tegen het einde van het jaar het nodige materiaal opleveren om een databank aan te leggen. Zo kan bijvoorbeeld een beeld gevormd worden van het aantal leden in de Limburgse heemkundige kringen en het profiel van de werking. Ondertussen kwam de verenigingswijzer tot stand. Dit is een initiatief van het Vlaams Centrum Volkscultuur (VCV). Deze verenigingswijzer moet dé wijzer of gids worden naar erfgoedverenigingen in Vlaanderen. Hij bevat informatie over het adres, de lidmaatschapsvoorwaarden, de publicaties, de werkgroepen en/of over het museum, het documentatie- of bezoekerscentrum van de erfgoedverenigingen. De gegevens zullen te consulteren zijn op www.erfgoedverenigingen.be. Het is belangrijk dat alle heemkringen hieraan meewerken zodat deze databank zo volledig mogelijk kan opgezet worden. Dit initiatief kreeg ook de volledige steun van Heemkunde Vlaanderen. Een eerste mailing van invulformulieren en login-gegevens gebeurde reeds. Het zal een taak van Heemkunde Limburg zijn (overigens op vraag van Heemkunde Vlaanderen) om de lokale heemkringen te stimuleren en mee te werken aan dit initiatief.
6. Ontwikkeling van een eigen huisstijl Om de eigen provinciale koepel te profileren zal de mogelijkheid onderzocht worden om de communicatie tussen het provinciaal bestuur en heemkringen op een herkenbare en eenvormige wijze te voeren. Een eigen huisstijl kan hiertoe bijdragen. Een eerste stap is een logo afgestemd op de afspraken die in de schoot van Heemkunde-Vlaanderen gemaakt werden. Een logo dat dan ook consistent gebruikt zal worden en de aanzet kan zijn tot de aanmaak van eenvormig briefpapier, meldingskaarten, enz…
7. Medewerking aan collectievorming Tussen Heemkunde Vlaanderen vzw en de Stadsbibliotheek Antwerpen wordt in de loop van 2004 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten om te komen tot een centrale en toegankelijke erfgoedbibliotheek in Vlaanderen. Hiervoor wordt gerekend op de medewerking en een stimulerende oproep naar de kringen vanuit de provinciale koepels om ervoor te zorgen dat alle heemkringen hun tijdschrift zouden deponren in de stadsbibliotheek Antwerpen. Heemkunde Limburg ontvangt momenteel een groot deel van de heemkundige tijdschriften die de lokale heemkringen in Limburg publiceren en waarvan de inhoud verschijnt in het driemaandelijks contactblad Heemkunde Limburg onder de rubriek “Tijdschriftenshow”. Vermits Heemkunde Limburg niet over de mogelijkheid beschikt om op korte en zelfs langere termijn deze tijdschriften te ontsluiten in een toegankelijke bibliotheek en/of documentatiecentrum, zullen de aangeleverde tijdschriften stelselmatig na bespreking overgemaakt worden aan de Stadsbibliotheek Antwerpen. Aan de Limburgse heemkringen zal dan ook gevraagd worden hun tijdschrift te sturen naar Heemkunde Limburg (Alfons Claes) en niet rechtstreeks naar de stadsbibliotheek van Antwerpen.
8. Heemkundige musea In de schoot van Heemkunde Vlaanderen vzw startte op het einde van 2003 een werkgroep heemkundige musea. De leefbaarheid en toekomst van een aantal van deze musea wordt in vraag gesteld. Het lijkt steeds moeilijker voor heemkundige musea om publiek te trekken. Verder moet bekeken worden wat de minimum voorwaarden zijn om de term museum te hanteren. Heemkunde Limburg participeert in deze werkgroep. Een eerste taak is een inventarisatie van heemkundige musea in de provincie.
Besluit Als koepelorganisatie heeft Heemkunde Limburg belangrijke taken te vervullen en liggen er nog meer uitdagingen te wachten. De jongste ontwikkelingen binnen de sector volkscultuur laten daar overigens geen twijfel over bestaan. Maar Heemkunde Limburg beschikt echter maar over een zeer beperkt budget om een aantal van die taken te kunnen invullen. Vandaar dat er gestreefd wordt om enerzijds maximaal gebruik te maken van eventuele externe ondersteuning en projectsubsidies en anderzijds gezocht wordt naar nieuwe en bijkomende mensen die de Raad van Bestuur kunnen versterken.
