Beleid rond vroegtijdig schoolverlaten is de investering waard
Kristof De Witte
Leuven Economics of Education Research, KU Leuven – feb.kuleuven.be/LEER Top Institute for Evidence Based Education Research, Maastricht University
Stad Gent 27 oktober 2015
1
Inleiding In de hedendaagse samenleving is een diploma secundair onderwijs (aso, tso, kso, bso) een belangrijke voorwaarde om de arbeidsmarkt succesvol te betreden en erin te blijven.
Leerlingen onder 24 jaar die geen secundair onderwijs hebben voltooid en die niet langer aan onderwijs of training deelnemen, worden vroegtijdige schoolverlaters genoemd.
2 Kristof De Witte
Overzicht 1. Gevolgen van vsv
2. Nationale en Vlaamse doelstellingen 3. Meten van vsv 5. Kans op vsv 6. Spijbelen 7. Kostprijs van vsv 8. Prioritaire beleidsaanbevelingen
3 Kristof De Witte
Gevolgen van vsv
Individu
Maatschappij
Werkloosheid
Gemist nationaal inkomen
Armoede
Gemiste belastinginkomsten
Lage lonen
Verhoogde socialezekerheidsuitgaven
Minder extralegale voordelen Vaak deeltijds werk Fysieke aandoeningen Mentale aandoeningen Lagere levensverwachting Lagere mate van geluk
Verhoogde criminaliteit en vandalisme Verlaagde politieke en civiele participatie Verlaagde intergenerationele mobiliteit Slechte gezondheid 4
Kristof De Witte
Doelstellingen voor vsv De Lissabon doelstellingen (2000) en Europa 2020 doestellingen:
Breng het aantal vsv’ers in Europa terug tot maximaal 10%
België: Nationaal Hervormingsprogramma 2011 met 9,5% vsv in 2020 Vlaanderen: Pact 2020 met 4,3% in 2020 (5,7% in 2016) Wallonië en Brussel: geen specifieke doelstelling
5 Kristof De Witte
Meten van vsv Doelstellingen gebaseerd op Eurostat gegevens = Labour Force Study data percentage personen met een leeftijd van 18 tot 24 jaar dat geen diploma hoger secundair onderwijs heeft behaald en geen enkele vorm van onderwijs of vorming meer volgt + Vergelijkbaar over landen + Lange periode beschikbaar - Enquête - ‘Traag’ en dus moeilijk voor beleidsmonitoring
Administratieve gegevens + Accuraat + Alle leerlingen + Continue monitoring op laag aggregatieniveau 6 Kristof De Witte
Cijfers - Eurostat
PERCENTAGE PERSONEN MET EEN LEEFTIJD VAN 18 TOT 24 JAAR DAT GEEN DIPLOMA HOGER SECUNDAIR ONDERWIJS HEEFT BEHAALD EN GEEN ENKELE VORM VAN ONDERWIJS OF VORMING MEER VOLGT
18,00% 16,00% 14,00% 12,00%
10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 JAAR
Totaal
Jongens
Meisjes
7 Kristof De Witte
Cijfers - Eurostat
% vsv volgens Eurostat gegevens
14 12 10 8
6 4 2 0 2005 2006 Totaal % vsv Zonder werk
Kristof De Witte
2007
2008
2009
2010 2011 2012 2013 2014 Met werk Zonder werk maar zoekt werk
8
Cijfers - Eurostat
9 Kristof De Witte
Cijfers - Administratief
10 Kristof De Witte
De kans op vsv
11 Kristof De Witte
De kans op vsv
vsv vergt een integrale aanpak van verschillende actoren over diverse beleidsterreinen heen (bv. ongelijkheidbestrijding, gezinsbeleid, migratiebeleid, buurtwerking, onderwijsbeleid, etc.). Kristof De Witte
12
De kans op vsv Tabel 1: Vsv in Vlaanderen volgens enkele leerlingkenmerken in schooljaar 2012-2013 Bron: Onderwijs Vlaanderen (2015). % 15-jarigen in de buurt waar leerling woont met minstens 2 jaar schoolse vertraging
Veel schoolse vertraging
Beperkt schoolse vertraging
18,50%
6,70%
Gezinstaal
Niet-Nederlands
25,30%
Opleidingsniveau moeder
Nederlands Enkel lager onderwijs
7,50% 19,40%
Schoolse achterstand
Hoger dan lager onderwijs Geen
Nationaliteit
6,40% 0,70%
1 jaar
10,50%
2 jaar
30,10%
> 2 jaar Belg
47,90% 10,30%
Niet-Belg EU Niet-Belg niet-EU
25,90% 46,00% 13
Kristof De Witte
Vlaams actieplan vsv
Identificatie, monitoring en beleidscoördin atie • Macrorapport Vlaanderen • Databundel voor scholen • Vorming scholen datageletterdheid
Preventie
Interventie
Compensatie
• Website • Beleid op schoolniveau • Inspectie • Flexibele leerwegen • Visienota leerlingenbegeleiding • Stelsel Leren en Werken • Groenpluk tegengaan
• Actieplan spijbelen en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag • Praktijkvoorbeelden rond coaching verzamelen en verspreiden
• Onderwijskwalificer ende trajecten verder uitwerken en verder bekend maken
14 Kristof De Witte
Spijbelen School verzuim is problematisch want gaat gepaard met - criminaliteit (Garry, 1996) - tienerzwangerschap (Hibbert en Fogelman, 1990) - sociale problemen (Reid, 1984) -… ↓ correleert sterk met voortijdig schoolverlaten (vb. Henry, 2007; Rumberger, 1983; DesJardins et al., 2006) of in de woorden van Fons Leroy (DS, 31/10/13): “Volgens Leroy gaat het vaak om jongeren die al op zestien jaar schoolmoe zijn. 'Zij komen via het watervalsysteem in het beroepsonderwijs terecht, beginnen te spijbelen en haken af.‘” 15 Kristof De Witte
Spijbelen 1. Verzuim verdubbeld de kans op vsv (onderzoek op gegevens Amsterdam)
2. Verbeterde verzuimrapportage leidt tot lager vsv, maar niet significant verschillend van 0 (DMO Amsterdam data) Enkel voor de betere vo-scholen observeren we een significant effect
3. Een actief verzuimbeleid zorgt voor een significant lager vsv Evaluatie van ‘Bewust Aanwezig op School’: verzuimbeleid met huisbezoeken voor verzuimende leerlingen (gemiddelde tijdsinvestering per deelnemer is 5 uur) Dure maatregel, maar kosten-effectief.
16 Kristof De Witte
Kostprijs vsv-beleid € 574 miljoen < € 4,714 miljard 2,3% van bbp
Lissabon 15,4%
Aanval Op Schooluitval 13,5%
9,1%
Kostprijs vsv-beleid Vsv-beleid is de investering waard.
• Voor Nederland werd berekend dat elke euro aan vsv-beleid zichzelf op termijn minstens acht keer terugverdient. • Voor Canada werd duidelijk dat de hoge kosten voor vsv-beleid zich tot 6 keer terugverdienen op termijn.
18 Kristof De Witte
8 prioritaire aanbevelingen Voor scholen: •
Zorg voor motiverende leraren – ook in de meest moeilijke scholen - die kwalitatief onderwijs aanbieden, en hun belangrijke rol in het falen of slagen van moeilijke kinderen beseffen en kunnen opnemen.
•
Zorg via goede monitoring en een ketenbenadering met alle actoren voor snelle en adequate opvolging van spijbelende leerlingen. Zorg hierbij voor individueel afgestemde maatregelen voor elke risico-leerling.
•
Het zittenblijven, zowel in het middelbaar als in het lager onderwijs, verhoogt namelijk de kans op vsv aanzienlijk. Waar zittenblijven en falen een gevolg zijn van beperkte remediëring, foutieve studiekeuze en peer-effecten is het mogelijk om een gericht beleid hierop te voeren door een snelle detectie (bv. via adequate interpretatie van leerlingvolgsystemen) én opvolging van leerlingen die problemen ervaren. 19
Kristof De Witte
8 prioritaire aanbevelingen Voor overheid: • Vsv-indicatoren zijn vandaag niet steeds nauwkeurig en actueel. Ontwikkel goede en transparante indicatoren die up-to-date zijn. Door een jaarlijkse publicatie van cijfers komt de problematiek meer onder de aandacht. Bovendien kunnen scholen, gemeenten en regio’s zich zo onderling vergelijken en leren van elkaar. • Ontwikkel concrete projecten (zoals individuele coaching van jongeren) en put hiervoor inspiratie uit bewezen voorbeelden uit het buitenland. • Om de specifieke redenen te achterhalen die de jongeren het middelbaar onderwijs vroegtijdig doen verlaten, ontwikkel een bevraging voor jongeren die zonder een kwalificatie met het onderwijs en training stoppen. • Ontwikkel een cultuur waarin de (kosten-)effectiviteit van interventies geëvalueerd wordt. Een maatregel zou wetenschappelijk bewezen moeten worden op haar effectiviteit vooraleer ze uitgerold wordt op grote schaal. • Maak vanuit de overheid voldoende budget vrij voor vsv-preventie. Elke geïnvesteerde euro verdient zichzelf meermaals terug. 20 Kristof De Witte
Beleid rond vroegtijdig schoolverlaten is de investering waard Referentie: De Witte, K. en Mazrekaj, D. (2015). Vroegtijdig schoolverlaten – Evidence Based beleidsaanbevelingen. Itinera Institute Analyse 2015/4.
www.econ.kuleuven.be/kristof.dewitte
[email protected]
Gent 27 oktober 2015
