Beknopte beschrijving wijzigingen label methodiek woningen Datum:
juli 2009
Conceptversie Hoofdstuk 6 ISSO 82.1 In de onderstaande notitie zijn de wijzigingen en uitbreidingen beschreven die per 1 oktober 2009 zijn aangebracht zijn in de labelmethodiek voor woningen De wijzigingen en uitbreidingen zijn tot stand gekomen naar aanleiding van: • de vragen die ISSO van uit de markt in de loop der tijd heeft gekregen • door analyse van de gemaakte examens voor de woningen • door de door markt geleverde kritieken op de opnamemethodiek • door de opmerkingen/discussie met de Certificerende Instellingen • inspectie rapport van VROM.
Opgenomen wijzigingen in de labelmethodiek voor woningen: Nr Onderwerp Algemeen A1 Inspectie verschillende woningtypen
Aanpassing
Reden van de aanpassing
Op het Energielabel wordt het woningtype vermeld. In de ISSOpublicatie komt een beschrijving hoe onderscheid gemaakt kan worden tussen de verschillende woningtypen
VROM heeft toegezegd op het energielabel het woningtype op te nemen
A2
Definitie onverwarmde zolder
Definitie onverwarmde zolder was niet helder genoeg voor de marktpartijen. Blijkt uit vragen en de examens
A3
Gebruiksoppervlakte
Zijn een paar aanpassingen gedaan om de bepaling van de onverwarmde zolder te verhelderen. Er is een beslisschema opgenomen. Het criterium woonlaag ( aanwezig zijn dakraam, wand- en plafond- en vloerafwerking is komen te vervallen) Nu moet van alle ruimten die tot de verwarmde zone horen de gebruiksoppervlakte worden bepaald. Huidige aanpak is eenduidiger en de reproduceerbaarheid is groter
A4
Vrije invoervelden/gecontroleerde kwaliteitsverklaringen
A5
Gebouwen met nietzelfstandige woonruimte
In de methode komen een aantal vrije invoervelden waarin de EPA-opnemer/adviseur zelf onder strikte omstandigheden een waarde uit de databank met gecontroleerde kwaliteitsverklaringen mag invullen. Er komen vrije invoervelden voor de Rc-, U-waarden en opwekkingsrendementen Gebouwen met niet-zelfstandige woonruimte kunnen als een gebouw worden gewaardeerd
In een beperkt aantal gevallen behoorde een ruimte niet bij het gebruiksoppervlak. Dit leidde in de praktijk tot discussie en onduidelijkheden. Nu moet van alle ruimten die tot de verwarmde zone horen de gebruiksoppervlakte worden bepaald. Huidige aanpak is eenduidiger en de reproduceerbaarheid is groter. Is veel behoefte aan omdat in een aantal gevallen precies bekend is wat de eigenschappen zijn, echter deze mogen niet gebruikt worden.
Verzoek van studentenhuisvesters, voor hen was het ondoenlijk om voor elke studenten kamer een label te maken
Nr A6
Onderwerp Energiebesparende maatregelen op het label
Aanpassing Aantal energiebesparende maatregelen op het label worden afhankelijk van de percentage van het totale oppervlak wat zij beslaan
A7
Beschrijving woningopname
Is op een aantal punten aangepast opnieuw gerangschikt
Nr Onderwerp Bouwkundig/Bouwfysisch B1 Aangeven thermische schil
Aanpassing In ISSO 82.1 is eenduidiger beschreven hoe de thermische schil moet worden bepaald. Er worden ook talrijke voorbeelden en figuren gegeven Constructies kunnen in de nieuwe opzet grenzen aan grond, buiten, water ,kruipruimten en AOR Het criterium dat dakramen, -door voeren kleiner dan 2 m2 niet meegenomen hoeven te worden is komen te vervallen
B2
Begrenzingen van constructies
B3
Dakramen
B4
Meerdere raamsoorten
Methode wordt uitgebreid met beter isolerend glas en meerdere glaskozijn combinaties
B5
Beter isolerende constructies
B6
Nieuwe constructies
De tabellen met Rc-waarden worden verder uitgebreid (was tot 160 mm isolatie wordt 230 mm) Methode wordt uitgebreid met nieuwe constructies zoals rieten daken en reflecterende vloer folies
B7
Aanpassing infiltratie
Nr Onderwerp Installaties I1 Decentrale ventilatie
In de methode wordt in het vervolg alleen nog gekeken naar afdichtingen bij ramen. Kruipluiken en leidingdoorvoeren komen hiermee te vervallen Aanpassing Methode wordt uitgebreid met decentrale ventilatie
I2
MicroWKK
Methode wordt uitgebreid met Micro WKKer wordt onderscheid gemaakt tussen toestellen met het HRE-label en zonder HRE-label
I3
Tapwater warmtelevering door derden
Methode wordt uitgebreid met tapwater warmtelevering door derden
Reden van de aanpassing Adviseurs hebben aangegeven het niet wenselijk te vinden dat als de slechts een zeer beperkt deel van de gevel niet geïsoleerd is toch de mededeling verschijnt dat de gevel geïsoleerd moet worden. Op verzoek van CI beter onderscheid tussen voorbeelden en normerende tekst. Reden van de aanpassing Er zijn bij ISSO veel vragen binnen gekomen m.b.t. de thermische schil. Ook tijdens de analyse van de examens is geconstateerd dat men hier veelvuldig fouten maakten. In de oorspronkelijke methodiek waren het aantal mogelijke begrenzen te beperkt In de praktijk is gebleken dat dit niet praktisch was. Alles moest toch worden afgemeten om te bepalen of men boven de 2 m2 kwam. Er wordt ook 3-voudig HR glas gebruikt, werd nog niet gewaardeerd in de methode. In oude woningen wordt in een aantal gevallen ook HR glas in metalen kozijnen geplaatst. In een aantal gevallen worden bij renovaties dikkere isolatie toegepast. In het oosten van het land komen veel woningen voor met rieten daken. Ook zien we in renovatieprojecten woningen waarbij reflecterende folies worden toegepast. Deze materialen worden nu nog niet gewaardeerd Bijdrage van infiltratie door kruipluiken en leidingdoorvoeren heeft nagenoeg geen invloed op de uitkomst en in de markt werd de afdichting bij kruipruimten door iedereen anders geïnterpreteerd. Reden van de aanpassing In renovatie projecten kan in de toekomst veelvuldig decentrale ventilatie worden toegepast. Wordt nu niet gewaardeerd in de methode In renovatie projecten zal in de toekomst veelvuldig MircoWKK worden toegepast. Wordt nu niet gewaardeerd in de methode In een aantal gebouwen wordt voor de bereiding van warm tapwater gebruik gemaakt van warmtelevering door derden. Wordt nu niet gewaardeerd in de methode
Nr I4
Onderwerp Circulatieleidingen
Aanpassing Verlies bij systemen met circulatieleidingen wordt aangepast
I5 I6
Plaatsing opwekker binnen of buiten de thermische schil COP warmtepompen
I7
Douche WTW
Verschil tussen de opwekker binnen en buiten de thermische schil wordt beter afgestemd op NEN 5128 COP waarden van warmtepompen wordt beter afgestemd op NEN 5128 Methode wordt uitgebreid met douche water WTW
I8
Gaskeur
Warm tapwater opwekkers met gaskeur label worden gewaardeerd
I9
Zonneboiler
Zonneboiler wordt beter gewaardeerd in de nieuwe methode. Ook wordt er onderscheid gemaakt tussen Zonneboilers met Zonnekeur label en zonneboilers zonder zonnekeurlabel
Reden van de aanpassing Verlies bij systemen met circulatieleidingen wordt aangepast. Voor woningen met circulatieleidingen is het lastig om tot een goede score te komen Verschil tussen de opwekker binnen en buiten de thermische schil was te klein Afwijking ten opzichte van NEN 5128 was te groot In renovatie projecten zal in de toekomst regelmatig douche WTW worden toegepast. Wordt nu niet gewaardeerd in de methode Warm tapwater opwekkers met gaskeur labels werden niet gewaardeerd Door marktpartijen werd aangegeven dat de opbrengsten van een zonneboiler te laag werden gewaardeerd.
Labelmethodiek voor utiliteitsgebouwen: Nr Algemeen A1
Onderwerp
Aanpassing
Reden van de aanpassing
Nadere toelichting indeling energiesectoren
In de methodiek worden een aantal beslisschema’s opgenomen om tot een betere en eenduidige indeling van energiesectoren te komen
Naar aanleiding van vragen/examens en georganiseerde workshops blijkt dit voor de EPAadviseur een knelpunt te zijn
A2
Gebruiksoppervlakte
Nu moet van alle ruimten die tot de verwarmde zone horen de gebruiksoppervlakte worden bepaald. Huidige aanpak is eenduidiger en de reproduceerbaarheid is groter
A3
Vrije invoervelden/gecontroleerde kwaliteitsverklaringen
A4
Gebruiksfuncties
A5
Casco winkels
In de methode komen een aantal vrije invoervelden waarin de EPA- adviseur zelf onder strikte omstandigheden een waarde uit de databank met gecontroleerde kwaliteitsverklaringen mag invullen. Er komen vrije invoervelden voor de Rc-, U-waarden en opwekkingsrendementen Betere aanwijzing wat er onder de verschillende gebruiksfuncties wordt verstaan Aanwijzingen hoe met casco winkels omgegaan moet worden
In een beperkt aantal gevallen behoorde een ruimte niet bij het gebruiksoppervlak. Dit leidde in de praktijk tot discussie en onduidelijkheden. Nu moet van alle ruimten die tot de verwarmde zone horen de gebruiksoppervlakte worden bepaald. Huidige aanpak is eenduidiger en de reproduceerbaarheid is groter. Is veel behoefte aan omdat in een aantal gevallen precies bekend is wat de eigenschappen zijn, echter deze mogen niet gebruikt worden.
A6
Energiebesparende maatregelen op het label
Bouwkundig/Bouwfysisch B1 Begrenzingen van constructies B2
U-waarden en ZTA-waarden
B3
Infiltratie
Installaties I1 Mechanische afzuiging
Aantal energiebesparende maatregelen op het label worden afhankelijk van de percentage van het totale oppervlak wat zij beslaan
Het gebruik van de verschillende gebruiksfuncties leiden tot te veel verschillen Vastgoed eigenaren winkels hebben veel interesse in labels probleem is echter dat het afhankelijk is van de adviseur hoe het een en ander meegenomen wordt. Adviseurs hebben aangegeven het niet wenselijk te vinden dat als de slechts een zeer beperkt deel van de gevel niet geïsoleerd is toch de mededeling verschijnt dat de gevel geïsoleerd moet worden.
Constructies kunnen in de nieuwe opzet grenzen aan grond, buiten, water ,kruipruimten en AOR U-waarden en ZTA waarden worden beter afgestemd op NPR2068 Infiltratie berekening is verbeterd. Naast bouwjaar speelt ook de detaillering en bouwwijze een rol bij de bepaling van de infiltratie
In de oorspronkelijke methodiek waren het aantal mogelijke begrenzen te beperkt ZTA waarde waren in een aantal gevallen te laag. Uwaarde week licht af van wat standaard was Infiltratie was teveel afhankelijk van het bouwjaar. Ook bij gebouwen met kier- en naaddichting was de infiltratie te hoog.
Bij mechanische afzuiging kan men nu zelf ook een debiet opgeven
Ook bij alleen mechanische afzuiging is bekend wat er wordt afgezogen
