Behandeling van overmatig speekselverlies met Glycopyrronium
In overleg met de behandelend arts van uw kind gaat uw kind behandeld worden met het medicijn Glycopyrronium. Deze folder geeft informatie over deze behandeling. Heeft u na het lezen nog vragen, stel deze dan gerust aan de kinderneuroloog of de logopedist van het droolingteam.
Oorzaak overmatig speekselverlies
Per dag wordt een halve tot anderhalve liter speeksel geproduceerd door drie paar grote speekselklieren. Kinderen slikken één tot drie keer per minuut hun speeksel weg. Tijdens het eten en drinken wordt er nog vaker geslikt om het voedsel en speeksel naar de slokdarm en maag te brengen. Het slikken gebeurt voor een groot deel automatisch en wordt verdeeld in drie fasen: de fase dat de mond de slik van voedsel en/of speeksel voorbereidt de fase dat er daadwerkelijk geslikt wordt in de keel de fase dat de voeding en het speeksel in de slokdarm komt en wordt verwerkt
• • •
Wanneer er tijdens één van deze fasen iets niet goed gaat of wanneer uw kind te weinig slikt, kan dit leiden tot verslikken en/of kwijlen. Rond de leeftijd van ongeveer drie jaar kwijlen kinderen meestal niet meer. Ze hebben dan geleerd om het speeksel te voelen, te verzamelen en automatisch door te slikken. Bij kinderen met een motorische en/of verstandelijke beperking kan het kwijlen echter blijven bestaan. Dit kan hinderlijk zijn voor zowel het kind als zijn/haar omgeving. Ook kan het kind huidirritatie krijgen of zich verslikken in het speeksel. Dat kan luchtweginfecties tot gevolg hebben.
1
Wat is Glycopyrronium?
Glycopyrronium drank, waarvoor Robinul® de handelsnaam is, vermindert de hoeveelheid speeksel. Het remt de werking van een lichaamseigen stof (acetylcholine). Acetylcholine beïnvloedt verschillende organen in het lichaam, zoals blaas, darmen, longen, de iris in het oog en de speekselklieren. Speekselklieren
Uitgang parotis klieren
Parotis klieren: 25-30 % sereus speeksel, stimuleerbaar tijdens eten Submandibularis klieren: 60-70 % seromuceus speeksel, tijdens rust
Uitgang submandibularis klieren
Sublingualis klier: Muceus (rest)speeksel
Wat is het effect van de behandeling met Glycopyrronium?
Uw kind kwijlt en dat is een lastig probleem voor zowel uw kind als de directe omgeving. Het speekselverlies wordt in principe niet veroorzaakt door een teveel aan speekselproductie. Uit onderzoek is gebleken dat kwijlen veelal samenhangt met de moeilijke motoriek en de daardoor aanwezige slikproblemen. Over het algemeen wordt er door de groep kinderen die kwijlen minder geslikt dan door de groep kinderen zonder problemen. Het kwijlen is te behandelen door de werking van de speekselklieren te verminderen. Dit medicijn remt de speekselproduktie, maar er treedt geen tekort aan speeksel op. De verwachting is dat de hoeveelheid speeksel na de behandeling
2
beter afgestemd is op de slikmogelijkheden van uw kind. Bij ongeveer zeven op de tien kinderen werkt het medicijn goed. Toch is men in Nederland nog terughoudend met het voorschrijven van dit medicijn, met name gezien de bijwerkingen die op kunnen treden in het gehele lichaam. Startdosering: 0,06-0,3 mg/kg/dag in 3 doses, maximum 2 mg/keer en 6 mg/dag.
Diagnose en onderzoek
Er bestaat een droolingpoli (kwijlpoli) in het Radboudumc. Op deze poli worden kinderen gezien die last hebben van chronisch en hinderlijk speekselverlies en die meestal ouder zijn dan vier jaar. De kinderen worden op deze poli gezien door de kinderneuroloog en de logopedist, die gezamenlijk de oorzaak van het speekselverlies proberen op te sporen en adviezen geven of behandeling plaats moet vinden en op welke manier. Momenteel wordt deze polikliniek twee keer per maand gehouden (derde en vierde woensdag van de maand). Een poliklinisch bezoek duurt ongeveer twee uur. Hierbij wordt door de kinderneuroloog goed gekeken naar de diagnose, de oorzaak van het probleem en het medicatie gebruik. Door de logopedist worden metingen gedaan naar de mate van kwijlen. Dit doet geen pijn. Uw kind wordt twee maal gedurende vijf minuten geobserveerd tijdens rust en tijdens spel. Een uur voor aanvang van de metingen en tijdens de observatie mag er niet gegeten en gedronken worden aangezien het om de basale speekselvloed gaat. Eten heeft altijd tot gevolg dat er meer speeksel wordt geproduceerd. U dient wel eten en drinken mee te nemen, zodat tijdens het bezoek het kauwen en slikken geobserveerd kunnen worden. Hierdoor krijgt de logopedist ook een indruk van de slikmogelijkheden van uw kind. Aan u als ouders of verzorgers wordt gevraagd een digitale vragenlijst in te vullen die betrekking heeft op de kwaliteit van het leven en de mogelijke effecten die het speekselverlies heeft op het gedrag van uw kind.
Bijwerkingen
Zoals elk medicijn heeft ook het gebruik van Glycopyrronium drank mogelijke bijwerkingen. De arts die uw kind naar het droolingteam verwezen heeft, de behandelend kinderarts en de huisarts worden op de hoogte gebracht dat uw kind start met het medicijn. Wij adviseren u dan ook om bij de start van het medicijn goed te letten op uw kind en eventuele bijwerkingen (bijvoorbeeld kans op obstipatie)
3
meteen te (laten) behandelen (als uw kind al laxeermiddelen heeft deze meteen te geven).Wanneer deze bijwerkingen optreden, neem dan direct contact op met de behandelend kinderneuroloog van het droolingteam. Waarschijnlijk wordt er dan besloten de dosering te verlagen of het gebruik van Glycopyrronium te stoppen. Regelmatig voorkomende bijwerkingen: Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, verstopping (obstipatie) en opkomend maagzuur. Teveel indikken van het speeksel, droge mond en droge ogen. Soms voorkomende bijwerkingen: Blozen, duizeligheid en wazig zien. Rode, warme, droge huid en niet kunnen zweten. Hierdoor kunt u oververhit raken bij koorts of als het in de omgeving erg warm is. Verstopte neus. Zelden voorkomende bijwerkingen: Sufheid, concentratiestoornissen, rusteloosheid en stemmingswisselingen. Moeilijk kunnen plassen. Zeer zelden voorkomende bijwerkingen: Hartkloppingen. Als uw kind hier last van krijgt, waarschuw dan direct de behandelend arts. Daarnaast kan de werking van dit medicijn worden versterkt door andere geneesmiddelen met een anticholinerge werking, zoals bepaalde antipsychotica en tricyclische antidepressiva.
Hier zal vooraf door de kinderneuroloog alhier op worden gelet.
Na start behandeling Glycopyrronium
Het effect van Glycopyrronium is binnen een week merkbaar. Wanneer het medicijn binnen enkele weken geen effect heeft kan de dosering in overleg met de kinderneuroloog opgehoogd worden. Er wordt gestopt met het medicijngebruik als ook bij de maximale dosering het effect uitgebleven is. De verwachting is niet dat het effect dan nog zal gaan optreden.
4
Na de start van het gebruik van dit medicijn wordt na 8 en 32 weken poliklinisch in het ziekenhuis opnieuw de speekselvloed gemeten en worden de effecten geëvalueerd. Na het 2de controle moment kan ook een eventuele vervolgbehandeling worden besproken. De nametingen zullen ongeveer een uur duren. Een uur voor aankomst mag uw kind niet gegeten of gedronken hebben.
Behandelvormen van kwijlen op een rij
• • • • •
Intensieve gerichte logopedie Behandeling met Glycopyrronium. Het recept krijgt u meestal via de kinderneuroloog van het droolingteam. Gedragstherapie is mogelijk als de kinderen een ontwikkelingsniveau hebben ouder dan zes jaar en gemotiveerd zijn voor deze therapie (behandelaar Dr. van der Burg, orthopedagoog Sint Maartenskliniek). Botuline toxine injecties in de speekselklieren (behandelaar Dr. P. Jongerius, revalidatiearts Sint Maartenskliniek Nijmegen. De behandelingen vinden plaats op het CDB van het Radboudumc). Operatie: over het algemeen bij kinderen die ouder zijn dan tien tot twaalf jaar (behandelaar Dr. F.J.A. van den Hoogen, KNO-arts Radboudumc).
Contact opnemen
Neem contact op met uw huisarts, behandelend kinderneuroloog of de logopedist van het droolingteam als: Uw kind een van bovenstaande bijwerkingen vertoont na start gebruik Glycoppryonium. Als uw kind zich na start van gebruik opvallend vaak verslikt of moeite heeft met het eten/drinken. Als u zich zorgen maakt.
• • •
Zie ook www.kinderneurologienijmegen.nl voor overige informatie.
5
Noteer hier uw vragen
09-2013-7374
Adres Afdeling Logopedie Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 818 6525 GA Nijmegen Postadres Radboudumc 801 Kinderneurologie Postbus 9101 6500 HB Nijmegen Contact 024 - 366 89 92
Radboud universitair medisch centrum
