Begeleidende nota bij de Index

Begeleidende nota bij de Index

In de index zijn uitsluitend theologes opgenomen die afkomstig zijn uit LatijnsAmerika en de Caraïben. Ik heb gepoogd om tijdens mijn licentiejaren zoveel mogelijk noodzakelijke correcties aan te brengen en zo de theologes die er niet in thuis horen uit de index te halen. Met de hulp van Nancy Raimondo – die wat langer in Leuven verbleef – kon ik een selectie maken van de theologes die in aanmerking kwamen voor de index en hield ik zo de expliciet vanuit een vrouwelijk standpunt theologiserende vrouwen over. Een andere voorwaarde om theologes in de index op te nemen, was dat ze minstens een doctoraat behaald moesten hebben. We zijn nog steeds bezig aan deze index. Verder onderzoek en bibliografisch opzoekwerk is nodig om de index meer compleet te maken en up to date te houden. Samen met Nancy Raimondo stelde ik een lijst op van andere theologes die voor de index in aanmerking komen. We hebben echter nog geen informatie over de biografie en bibliografie van deze theologes zodat we ze nog niet in de index geplaatst hebben. Daarom vindt u de namen van deze theologes in een aparte lijst achteraan in de index. Hun gegevens worden hopelijk zo snel mogelijk aangevuld. In de index staat er achter een aantal theologes een vraagteken. Dit betekent dat we nog niet zeker zijn of deze theologes in de index thuis horen. Verder onderzoek zal dit uitwijzen. Bovendien is deze index niet volledig. Er zullen hoogstwaarschijnlijk nog theologes zijn die ik er niet in vermeld heb. Desondanks meen ik te mogen stellen dat deze index een aanzienlijk overzicht geeft van een groot aantal Latijns-Amerikaanse theologes: hun levensloop, professionele activiteiten en publicaties. Deze index werd ook op het web ter beschikking gesteld zodat hij geraadpleegd kan worden en we hem kunnen aanpassen.1

1

De index is online te vinden via volgende URL: http://www.theo.kuleuven.ac.be/clt/res.htm.

2

Index de Teologías hechas por mujeres en América Latina y el Caribe Althaus-Reid, Marcella María Biografie: Marcella María Althaus-Reid is een Argentijnse feministische theologe. Ze geeft les in Christelijke ethiek en praktische theologie aan de Faculty of Divinity aan de University of Edinburgh. Bibliografie: Boeken: ALTHAUS-REID, M. M., Indecent Theology. Theological Perversions in Sex, Gender and Politics, Londen, Routledge, 2000. , The Queer God, Londen, Routledge, 2003. , From Feminist Theology to Indecent Theology, Londen, SCM, 2004. Artikels: Al haar artikels en essays in boeken staan in een zeer recente en chronologisch gerangschikte lijst op volgende site : http://www.div.ed.ac.uk/contact/staff_pages/m_althaus-reid.htm (toegang 16.04.2004). Handige sites: THE SCHOOL OF DIVINITY, Dr. Marcella María Althaus-Reid; http://www.div.ed.ac.uk/contact/staff_pages/m_althaus-reid.htm (toegang 16.04.2004).

3

Aquino, María Pilar Biografie: María Pilar Aquino werd op 6 maart 1956 geboren in Ixtlán del Río, Mexico. Ze groeide op in een plattelandsfamilie en behoorde tot een arme sociale klasse. Haar ouders waren betrokken in de Mexicaans-Amerikaanse boerenbeweging en het “Bracero Program” dat door de Verenigde Staten was opgezet.2 In haar autobiografie vermeldt ze dat ze van 1974 tot 1983 deel uitmaakte van de Sociedad de las Hermanas Auxiliadoras. In deze jaren behaalde ze haar baccalaureaat en licentie in de Theologie in het Instituto Teológico de Estudios Superiores (ITES, Mexico). Ze werd Doctor in de Theologie aan de Universidad Pontificia de Salamanca in 1991. Bovendien heeft ze gewerkt als voorzitter van de Academy of Catholic Hispanic/Latino Theologians of the United States (1993-1994) en als directeur van het Hispanic Ministry Program aan het Mount St. Mary’s College te Los Angeles (1995-1996). Vandaag de dag is ze medewerker van Religiestudies en Theologie aan de Universiteit van San Diego (Californië). Daarbij levert ze diensten aan verscheidene professionele tijdschriften en organisaties zoals het Journal of Hispanic/Latino Theology, Theological Journal Reflexión y Liberación, Concilium, Revue Internationale de Théologie, Advisory Committee for Feminist Theology, Journal of Feminist Studies in Religion, … Aquino kreeg in juni 1997 de “Virgil Elizondo Award” van de Academy of Catholic Hispanic Theologians of the United States voor haar buitengewone bijdrage aan de Latijnsamerikaanse feministische theologie. De universiteit van Helsinki kende haar de graad van Doctor in de Theologie Honoris Causae toe, in mei 2000. Bibliografie: Boeken: M. P. AQUINO (ed.), Aportes para una teología desde la mujer. Colaboraciones de teólogas latinoamericanas en la Conferencia Intercontinental de mujeres teólogas del Tercer Mundo, celebrada del 1 a 6 de diciembre de 1986, en Oaxtepec (Mexico), Madrid, Editorial Biblia y Fe, 1988. & LIVINGSTONE, D., Our Cry for Life. Feminist Theology from Latin America, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1993. (oorspronkelijke titel: Nuestro clamor por la vida. Teología Latinoamericana desde la perspectiva de la mujer, Costa Rica, Departamento Ecuménico de Investigaciones, 1992.) , La teología, la iglesia y la mujer en América Latina, Colombia, Indo-American Press, 1994. & TAMEZ, E., Teología feminista Latinoamericana, Ecuador, Editorial Abya-Yala, 1998. & TEPEDINO A. M. (ed.), Entre la indignación y la esperanza. Teología feminista Latinoamericana, Colombia, Indo-American Press & ASETT/EATWOT, 1998. & GOIZUETA, R. S. (ed.), Theology. Expanding the Borders, (The Annual Publication of the College Theology Society, 43), Mystic, CT, Twenty-Third Publications, 1998.

2

Uitleg over dit Bracero Program: THE FARMWORKES WEBSITE, The Bracero Program; http://www.farmworkers.org/bracerop.html (toegang 08.03.2004).

4 , RODRÍGUEZ, J., MACHADO, D. L. (ed.), A Reader in Latina Feminist Theology. Religion, Feminism and Justice, Austin, TX, University of Texas Press, 2002. Artikels: AQUINO, M. P., Presencia de la mujer en la tradición profética, in Servir 88-89 (1980) pp. 535-558. , El culto a María y María en el culto, in FEM Publicación Feminista 5/20 (1981-82) pp. 41-46. (ed.), Mujer e iglesia. Participación de la mujer en la presencia de la iglesia, in Aportes para una teología desde la mujer (1988) pp. 94-101. (vertaald in Engels: Women's Participation in the Church. A Catholic Perspective, in V. FABELLA & M. A. ODUYOYE (ed.), With Passion and Compassion. Third World Women doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1988, pp. 159-164.) & TAMEZ, E. (ed.), Entrevista sobre la teología desde la óptica de la mujer. Las mujeres toman la palabra, in DEI (1989) pp. 13-21. & RUIZ-GIMENEZ, J. (ed.), Qué es hacer teología desde la perspectiva de la mujer. Iglesia y derechos humanos, in IX Congreso de Teología, Evangelio y Liberación (1989) pp. 175-189. , Bienaventurados los perseguidos y los que buscan la paz, in Revista de Teología Pastoral 12 (1989) pp. 895-907. , Mujer y praxis ministerial hoy. La respuesta del Tercer Mundo, in Revista de Teología Bíblica 46 (1990) pp. 116-139. , Sin contar las mujeres (Mt 14:21). Perspectiva Latinoamericana de la teología feminista, in Pastoral Misionera 178/179 (1991) pp. 103-122. , The Challenge of Latina Women. Missiology, in An International Review (1992) pp. 261268. , La Mujer/Women, in S. GALERÓN et al. (ed.), Prophetic Vision. Pastoral Reflections on the National Pastoral Plan for Hispanic Ministry, Kansas City, Sheed & Ward, 1992, pp. 142-162 & 316-335. , Doing Theology from the Perspective of Latin American Women, in R. S. GOIZUETA (ed.), We are a People! Initiatives in Hispanic American Theology, Philadelphia, Fortress Press , 1992, pp. 79-105. , Perspectives on a Latina's Feminist Liberation Theology, in A. F. DECK (ED.), Frontiers of Hispanic Theology in the United States, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1992, pp. 2340. , Y Dios creó a la mujer. Teología y mujer en América Latina, in Reflexión y Liberación IV/15 (1992) pp. 27-40. , Directions and Foundations of Hispanic/Latino Theology. Toward a Mestiza Theology of Liberation, in Journal of Hispanic/Latino Theology 1/1 (1993) pp. 5-21. , Feminismo, in C. FLORISTÁN & J. J. TAMAYO-ACOSTA (ed.), Conceptos fundamentales del cristianismo, Madrid, Trotta, 1993, pp. 509-524. , Mujer, in B. BRAVO (ed.), Diccionario de Pastoral, México City, B. Bravo, 1994, pp. 130133. , Santo Domingo Through the Eyes of Women, in A. T. HENNELLY (ed.), Santo Domingo and Beyond. Documents and Commentaries From the Historic Meeting of the Latin American Bishops Conference, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1994, pp. 212-225. (oorspronkelijke titel: Santo Domingo. La visión sobre las mujeres Latinoamericanas, in Reflexión y Liberación 19 (1993) pp. 39-50.) , Trazos hacia una antropología teológica feminista. Una mirada desde la teología feminista Latinoamericana, in Reflexión y Liberación 23 (1994) pp. 43-58.

5 , Including Women’s Experience. A Latina Feminist Perspective, in A. O’HARA GRAFF (ed.), In the Embrace of God. Feminist Approaches to Theological Anthropology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1995, pp. 51-70. , Teología feminista Latinoamericana. Evolución y desafíos, in Tópicos '90, Cuadernos de Estudio 7 (1995) pp. 107-122. , Hearing One Another into Speech, in M. A. HINSDALE & P. KAMINSKI (ed.), Women and Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1995, pp. 99-104. , What's in a Name? Exploring the Dimensions of What "Feminist Studies in Religion" Means, in Journal of Feminist Studies in Religion 11/1 (1995) pp. 115-119. , Evil and Hope. A Reflection from the Victims. Response to Jon Sobrino, in P. CROWLEY (ed.), Proceedings of the Fiftieth Annual Convention of the Catholic Theological Society of America, Vol. 50, New York City, CTSA, 1995, pp. 85-92. , Colonization, Latin American Feminist Theology, in L. M. RUSSEL & J. S. CLARKSON (ed.), Dictionary of Feminist Theologies, Louisville, KY, Westminster John Knox Press, 1996, pp. 50 & 114-116. , The Collective "Dis-Covery" of Our Own Power. Latina American Feminist Theology, in A. M. ISASI-DÍAZ & F. F. SEGOVIA (ed.), Hispanic/Latino Theology. Challenge and Promise, Minneapolis, Fortress Press, 1996, pp. 240-258. , Una vida en estado de justicia. La matríz feminista de la iglesia, in J. J. TOMAYO-ACOSTA (ed.), Cristianismo y liberación. Homenaje a Casiano Floristán, Madrid, Trotta, 1996, pp. 141-158. , Economic Violence in Latin American Perspective, in M. J. MANANZAN et al. (ed.), Women Resisting Violence. Spirituality for Life, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1996, pp. 100-108. , Construyendo la misión evangelizadora de la iglesia. Inculturación y violencia hacia las mujeres, in A. M. TEPEDINO & M. P. AQUINO (ed.), Entre la indignación y la esperanza. Teología feminista Latinoamericana, Bogotá, Indo American Press, 1998, pp. 63-91. , La visión liberadora de Medellín en la teología feminista, in Theologica Xaveriana 51 (2001) pp. 257-290. , La teología feminista. Horizontes de esperanza, in J. J. TAMAYO & J. BOSCH (ed.), Panorama de la teología latinoamericana, Estella, Verbo Divino, 2001, pp. 95-113. Handige sites: OCKERBLOOM, M. M., A Celebration of Women Writers. María Pilar Aquino (2004); http://digital.library.upenn.edu/women/aquino/biography.html (04.04.2004).

6

Arellano, Luz Beatriz

?

Biografie: Rooms katholieke zuster uit Nicaragua en personeelslid van het Centro Valdivieso in Managua. Bibliografie: Artikels: ARELLANO, L. B., Women’s Experience of God in Emerging Spirituality, in V. FABELLA & M. A. ODUYOYE, With Passion and Compassion. Third World Women Doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1988, pp. 123-150.

7

Azcuy, Virginia Raquel Biografie: Virginia Raquel Azcuy werd geboren in 1961 in Capital Federal, Argentinië. Ze doctoreerde in Dogmatische theologie in 1996 aan de theologische faculteit van de Universidad Católica Argentina (UCA) in Buenos Aires. De voorbereiding van haar doctoraat gebeurde ondermeer in een driejarig verblijf aan de universiteit van Tübingen. Momenteel is ze Hoogleraar Spirituele Theologie aan de UCA en geeft ze bovendien les aan de Facultad de Teología de San Miguel, die deel uitmaakt van de Universidad del Salvador. Daarbij coördineert Azcuy sinds 1996 de uitgaven van het tijdschrift Proyecto, waarin ze ook verscheidene artikels publiceerde. Op dit moment werkt ze aan het LAHTEO (Latino-Americanas Haciendo Teologías) project. Dit project bestudeert de soorten theologieën van de vrouwelijke theologische auteurs in Latijns-Amerika en de Verenigde Staten. Een van hun belangrijkste streefdoelen is het creeëren van een overzicht van de theologische discussiepunten die er naar boven zijn gekomen bij deze theologes gedurende de laatste twintig jaar. Zij willen dit vooral in discussie brengen met en in relatie stellen tot de Argentijnse feministische theologie. Bibliografie: Boeken: AZCUY, V. R., La figura de Teresa de Lisieux. Ensayo de fenomenología teológica según H.U. von Balthasar, Buenos Aires 1997. Artikels: AZCUY, V. R. (ed.), El lugar teológico de las mujeres. Un punto de partida, in Proyecto 39 (2001) 445p. , Reencontrar a María como modelo, in Proyecto 39 (2001) pp. 163-185. , Iglesia de las mujeres, gracia transformante. Conversaciones con Karl Rahner y Anne Carr, in Cuadernos de Teología 20 (2001) pp. 115-133. , Hacia una iglesia más solidaria con las mujeres, in Erasmus III/1 (2001) pp. 77-95. , La Iglesia que viven, piensan y sueñan las mujeres. Mutualidad solidaria: una esperanza para todos, in SOCIEDAD ARGENTINA DE TEOLOGÍA, De la esperanza a la solidaridad, Buenos Aires, San Benito, 2002, pp. 195-211. , Semillas del Siglo XX 2, in Proyecto 14 (2002). , Teologías ante el reto de la pobreza. Reflexiones desde el itinerario latinoamericano y la perspectiva de las mujeres. Anexo 1 del Informe final de Investigación en el programa “Deuda Social Argentina” – Departamento de Investigación Institucional de la UCA, diciembre 2003, material disponible en: http://www.uca.edu.ar>investigacion. , Teología desde la biografía de las mujeres. Presentación en el “Seminario interdisciplinar sobre la mujer” – marzo a junio de 2003, organizado por la Cátedra de Teología Contemporánea de la Facultad de Filosofía y Humanidades de la Universidad Católica de Córdoba, bajo la coordinación del Dr. Carlos Schickendantz (publicación en preparación). , Teología conjugada en femenino plural. Situación actual y desafíos para el futuro, in M. SOLÁ (ed.), Qué queremos las mujeres, Buenos Aires, Lumen, 2003.

8 & DI RENZO, G., Las representaciones de género en la crisis argentina. Lectura interdisciplinaria y desafíos ético religiosos emergentes. Comunicación presentada en el XVI Congreso de la Asociación Internacional de Estudios Médico-Psicológicos y Religiosos “Género y Religión. Masculino – Femenino y Hecho Religioso”, Granada, 3-7 de Septiembre de 2003 (en prensa). Handige sites: TEOLOGANDA, El itinerario de las mujeres en la teología de América Latina, el Caribe y Estados Unidos; http://www.teologanda.com.ar/ (toegang 16.05.2005).

9

Bedford, Nancy Elizabeth Biografie: Nancy Elizabeth Bedford werd in 1962 geboren in Comodoro Rivadavia, Argentinië. Ze is een Argentijnse Baptistische theologe. Ze was hoogleraar in de Systematische Theologie aan het ISEDET (Instituto Superior de Estudios Teológicos) en aan het Seminario Internacional Teológica Bautista in Buenos Aires tot januari 2003. Hierna stapte ze over naar het Garett Evangelical Theological Seminary te Illinois waar ze de Georgia Harkness Professor van Toegepaste Theologie is. Toch is ze nog steeds werkzaam aan het ISEDET als een “extraordinary non-resident professor” en is ze nauw verbonden met het Forum voor “Theology and Gender” aan het ISEDET. Nancy Elizabeth Bedford beschouwt zichzelf als een Baptistische/Anabaptistische theologe die sterk beïnvloed is door het volgen van Jezus’ Geest in de context van een geloofsgemeenschap, als een getuige in en voor de wereld. Ze zegt zelf dat twee van haar belangrijkste theologische invloeden haar familie en haar vrienden zijn, zonder wie theologie niet eens denkbaar noch plezierig zou zijn. De thema’s waar ze zich momenteel vooral mee bezighoudt zijn: feministische theologie, antiracistische en de-coloniale theorie als socioanalytische bemiddelingen voor theologie, de ontwikkeling van een pneumatische christologie en christologische pneumatologie vanuit een feministisch perspectief. Verder ook migratie als theologische locus en de geschiedenis van het Argentijnse feminisme van de 19e en 20e eeuw als bron voor theologie. Bibliografie: Boeken: BEDFORD, N. E., Jezus und das gekreuzigte Volk. Christologie der Nachfolge und des Martyriums bei Jon Sobrino (Concordia. Reihe Monographien 15), Aachen, Augustinus, 1995. Artikels: Zie een volledige lijst van al haar artikels op haar eigen site : GARETT EVANGELICAL THEOLOGICAL SEMINARY, Faculty Member Bio. Nancy Bedford (februari 2004); http://www.garrett.nwu.edu/content.asp?A=lifelong&C=1080&Dir_ID=214&bhcp= 1 (toegang 16.04.2004). Handige sites: GARETT EVANGELICAL THEOLOGICAL SEMINARY, Faculty Member Bio. Nancy Bedford (februari 2004); http://www.garrett.nwu.edu/content.asp?A=lifelong&C=1080&Dir_ID=214&bhcp= 1 (toegang 16.04.2004).

10

Bidegain, Ana María

?

Biografie: Ana María Bidegain werd geboren in 1948 te Nueva Helvecia (Uruguay). Ze is getrouwd, heeft vier dochters en werkt als licenciate Geschiedenis aan de Universidad de la República de Uruguay. Bidegain doctoreerde in Geschiedenis aan de Université de Louvain in 1979 bij Prof. Roger Aubert. Als doctoraatsthema behandelde ze de organisatie van de bewegingen van de Acción Católica in Latijns-Amerika. Hierbij betrok ze ook de werklui en studenten van Colombia en Brazilië. Momenteel is ze Hoogleraar Latijns-Amerikaanse Geschiedenis aan de Universidad Nacional de Colombia (Bogotá). Gedurende 15 jaar was Bernal voorzitter van CEHILA, dat voortkomt uit het Movimiento Católico Universitario (MCU), dat geannexeerd is aan de Acción Católica in Uruguay. Bibliografie: Boeken: BIDEGAIN, A. M., Así actuaron los cristianos en la historia de América Latina. Desde la Edad Media, hasta el siglo XVIII (Colección Textos), Bogotá, Confederación interamericana de educación católica, 1985. , ALDEA, Q., CÁRDENAS, E., La Iglesia del siglo XX en España, Portugal y América Latina, (Manual de Historia de la Iglesia, 10), Barcelona, Herder, 1987. , Mulheres. Autonomia e controle religioso na América Latina, Petrópolis, Vozes, 1996. Artikels: BIDEGAIN, A. M.,Women and the Theology of Liberation, in E. TAMEZ (ed.), Through Her Eyes. Women's Theology from Latin America, Maryknoll, Orbis, 1989, pp. ?. , La mujer en la historia de la teología de la liberación, in VV.AA., Teología liberación. Religión, cultura y ética. Ensayos en torno a la obra de Gustavo Gutiérrez, Lima, Instituto Bartolomé Las Casas – CEP, 1991, pp. 43-69. , La pluralité religieuse en Amérique Latine, in Révue Théologique de Louvain 27, (1996) pp? , Religious Recomposition in Global Societies. The Role of the Catholic Church in the Argentine and Colombian Crises (september 2002); http://lacc.fiu.edu/publications_resources/working_papers/working_paper_06.pdf (toegang 04.04.2004). Handige sites: BIDEGAIN, A. M., En la conformación del catolicismo latinoamericano; http://www.geocities.com/icercolombia/Bibliografia/AnaMaria.htm (toegang 04.04.2004).

11

Bingemer, Maria Clara Lucchetti Biografie:3 María Clara Luchetti Bingemer werd op 19 mei 1949 geboren in Rio de Janeiro.4 Ze groeide op in een katholiek gezin en trouwde in 1969 met een Argentijn met wie ze drie kinderen kreeg. Bingemer studeerde Communicatie maar stopte deze studie om haar man te volgen naar Europa. Ze verbleven daar twee jaar, maar in 1971 keerden ze terug naar Brazilië. Bingemer vervolgt haar studie in de Sociale Wetenschappen en behaalt haar Bachelor in 1975. In 1976 gaat ze Theologie studeren aan het PUC in Rio de Janeiro, waardoor ze onder andere les krijgt van João Batista Libanio. Bingemer koestert een grote bewondering voor deze Hoogleraar. Ze besluit af te studeren en behaalt haar Bachelor en Master in de Theologie. Haar doel is om “de kerk te dienen en het Rijk Gods te doen groeien”. Rond deze periode maakt Bingemer kennis met de leer van Ignatius van Loyola, wat een grote invloed op haar denken heeft. Vooral zijn “exercices spirituelles” zijn voor haar van uiterst belang, Bingemer schrijft er onder meer haar thesis en doctoraat over. Met name haar doctoraat ging over Loyola en zijn trinitaire theologie, Bingemer schreef deze doctoraatsthesis aan de Gregoriaanse Universiteit te Rome in 1989. Hierna keerde ze terug naar Rio de Janeiro waar ze boeken en artikels begon te publiceren over bepaalde theologische thema’s. Daarbij werkte ze ook als adviseur in diocesen, religieuze congregaties en lekenbewegingen. Als belangrijkste thema’s in Bingemers theologie kunnen we in de eerste plaats Ignatius van Loyola en zijn triniteitleer noemen. Verder verdiepte Bingemer zich ook in de vrouw en de genderverhoudingen, de interreligieuze mystiek, de crisis van de moderniteit en het religieuze pluralisme. Momenteel bestudeert ze vooral het werk van Simone Weil. Van 1986 tot 1992 was ze directeur van de Latijns Amerikaanse sectie van de Ecumenical Association of Third World Theologians (EATWOT). Momenteel is ze Hoogleraar Fundamentele Theologie aan de faculteit Theologie en coördinator van het Loyola-centrum, beide aan het PUC (Rio de Janeiro). Bovendien is ze Hoogleraar Systematische Theologie aan het Franciscaans Theologisch Instituut in Petrópolis. Bingemer werkt ook als coördinator van het Centrum voor Geloof en Cultuur aan het PUC (Rio de Janeiro) en sinds 2002 schrijft ze een vaste column in het Jornal do Brasil. Bibliografie: Boeken: BINGEMER, M. C. & LIBÂNIO, J.B., Escatologia Cristã, Petrópolis, Editora Vozes, 1985. BINGEMER, M. C. & GEBARA, I., Maria. Mãe de Deus e mãe dos pobres, Petrópolis, Editora Vozes, 1987. (vertaald in Engels door P. BERRYMAN in 1989: Mary, Mother of God, Mother of the Poor) BINGEMER, M. C., CAVALCANTI T., DEL PRADO, C., El rostro feminino de la teología, San José, DEI, 1988.

3 4

Vertaling uit het Portugees door Hanna Mampuys “Bingemer” is de naam van haar man, “Lucchetti” is de naam afkomstig uit haar Italiaanse achtergrond.

12 BINGEMER, M. C., Deus e o divino serviço. Mística trinitária e práxis crista em santo Inácio de Loyola, s.l., uitgeverij s.n. Romae, 1989. , Em tudo amar e servir. Mística trinitária e práxis crista em santo Inácio de Loyola, São Paulo, Edições Loyola, 1990. , O lugar da mulher, Sâo Paulo, Edições Loyola, 1990. , O mistério de Deus na mulher, Rio de Janeiro, Cadernos do ISER, 1990. , O segredo feminino do mistério, Petrópolis, Editoria Vozes, 1991. , O impacto a modernidade sobre a religião, São Paulo, Loyola, 1992. , CVX. Leigos vivendo o carismaI Inaciano, São Paulo, Edições Loyola, 1992. , Alteridade e vulnerabilidade. Experiência de Deus e pluralismo religioso no moderno em crise, São Paulo, Edições Loyola, 1993. , As letras e o Espírito. Espiritualidade Inaciana e cultura moderna, São Paulo, Edições Loyola, 1993. , Doutrina social da Igreja e teologia da libertação, São Paulo, Edições Loyola, 1994. , Mística e política, São Paulo, Edições Loyola, 1994. , Mulher e relações de gênero, São Paulo, Edições Loyola, 1994. , Violência, crime e castigo, São Paulo, Edições Loyola, 1996. , Exemplaridade ética e santidade, São Paulo, Edições Loyola, 1997. , Jesuítas e leigos. Servidores da missão de Cristo, São Paulo, Edições Loyola, 1997. , Núcleo temático 2. Encontro com Deus que se revela, Rio de Janeiro, PUC-Rio, 1997. , A Igreja e os intelectuais. Contribuição para a construção da sociedade, Bauru, EDUSC, 1998. , A identidade crística. Vocação, missão e identidade do cristão leigo na sociedade e na Igreja, São Paulo, Loyola, 1998. , O Deus de Jesu Cristo e dos cristãos, Rio de Janeiro, PUC-Rio, 1998. , Pecados, Rio de Janeiro (PUC-Rio) & São Paulo (Edições Loyola), 2001. , Violência e religião. Cristianismo, Islamismo e Judaísmo. Três religiões em confronto e diálogo, Rio de Janeiro (PUC-Rio) & São Paulo (Edições Loyola), 2001. , Virtudes, Rio de Janeiro (PUC-Rio) & São Paulo (Edições Loyola), 2001. , A experiência de Deus num corpo de mulher, São Paulo, Edições Loyola, 2002. , Deus trindade. A vida no coração do mundo, Valencia, Editorial Siquem, 2002. , Profetas e profecias, São Paulo (Edições Loyola) & Rio de Janeiro (Editora PUC Rio), 2002. , Cultura da paz e prevenção da violência, São Paulo, Edições Loyla, 2003. Artikels: De artikels die Bingemer geschreven heeft zijn zodanig talrijk dat ik ze hier niet opsom. Daarbij zijn ze allemaal overzichtelijk volgens thema geranschikt op volgende site: http://wwwusers.rdc.puc-rio.br/agape/vida_academica/artigos.htm (kijk onder “Quem sou?”, vervolgens verder doorklikken naar “Artigos JB” en “Artigos”.) Bingemer schreef over een zeer breed spectrum van verschillende themata: christologie, spiritualiteit, ethiek, geloof en politiek, Kerk, leken, vrouw, religie en samenleving en zeer specifiek over Simone Weil. Haar artikels verschenen onder meer in het Jornal do Brasil en in de publicaties van de organisatie Amai-vos. Handige sites: Haar persoonlijke website bevat zeer veel informatie. Helaas wel enkel in het Portugees maar met een zeer uitgebreide bibliografie van zowel boeken als artikels:

13 PUC RÍO DE JANEIRO, Maria Clara Lucchetti Bingemer; http://wwwusers.rdc.pucrio.br/agape/ (toegang 04.04.2004).

14

Brancher, Mercedes Biografie: Mercedes Brancher is afkomstig uit Brazilië. Bibliografie: Boeken: BRANCHER, M., CUSTÓDIO, M. A., BOIM, D. (e. a.), Atos dos apóstolos 1. Curso de formação à distância quinta etapa. A fé no ressuscitado nos faz caminhar!, São Paulo, Arquidiocese de São Paulo - Região Episcopal Ipiranga, 2002. , Atos dos apóstolos 2. Curso de formação à distância quinta etapa. Nós ouvimos falar das maravilhas de Deus em nossas própias línguas, São Paulo, Arquidiocese de São Paulo - Região Episcopal Ipiranga, 2002. , Atos dos apóstolos 3. Curso de formação à distância quinta etapa. E a palavra de Deus crescia, Arquidiocese de São Paulo - Região Episcopal Ipiranga, São Paulo, 2002. , Atos dos apóstolos 4. Curso de formação à distância quinta etapa. O anúncio da palavra e as dificuldades no caminho, São Paulo, Arquidiocese de São Paulo - Região Episcopal Ipiranga, 2002. , Atos dos apóstolos 5. Curso de formação à distância quinta etapa. É pela graça do Senhor Jesus que seremos salvos, São Paulo, Arquidiocese de São Paulo - Região Episcopal Ipiranga, 2002. , Atos dos apóstolos 6. Curso de formação à distância sexta etapa. A participação das mulheres nas primeiras comunidades, São Paulo, Arquidiocese de São Paulo Região Episcopal Ipiranga, 2002. , Atos dos apóstolos 7. Curso de formação à distância quinta etapa. O caminho da palabra. Uma nova proposta, São Paulo, Arquidiocese de São Paulo - Região Episcopal Ipiranga, 2002. Artikels: BRANCHER, M., El movimiento bíblico en América Latina, in RELaT 169 (s.d.). (artikel online: http://servicioskoinonia.net/relat/169.htm. (toegang 28.11.2003).) Handige sites: BRANCHER, M., El movimiento bíblico en América Latina; http://servicioskoinonia.net/relat/169.htm. (toegang 28.11.2003).

15

Bueno Trigo, Maria Helena

?

Biografie: Bibliografie: BUENO TRIGO, M. H., Paulistas de quatrocentos anos. Ser, dever ser e parecer, Rio de Janeiro, Editora da Universidade Federal do Rio de Janeiro (UFRJ), 1996. Handige sites:

16

Cardoso Pereira, Nancy Biografie: Nancy Cardoso Pereira werd geboren in Rio de Janeiro, is getrouwd en heeft twee kinderen. Ze is een methodistische pastor en werkt als Hoogleraar Filosofie in de Universidad Metodista in Paricicaba (in de staat São Paulo). Cardoso Pereira doctoreerde in de Bijbelwetenschappen aan de Universidad Metodista de São Paulo in 1998 met een doctoraatsthesis getiteld “Cotidiano sagrado e a religiao sem nome – religiosidade poular no ciclo de milagros do profeta Eliseu”.5 Ze maakt ook deel uit van de redactie van het tijdschrift RIBLA en werkt voor de Commissao Pastoral da Terra. Cardoso Pereira is in onze streken vooral bekend door haar eigenzinnige, creatieve bijbelinterpretatie waar ze wezenlijke en alledaagse ervaringen alsook elementen uit de volkscultuur met elkaar samenbrengt. Bibliografie: Artikels: CARDOSO PEREIRA, N., & TORRES, L., La deuda externa y los niños. Nuestros hijos e hijas son tan buenos como los de ellos (Una experiencia), in RIBLA 5-6 (1990) pp. 103-114. CARDOSO PEREIRA, N., La profecía y lo cotidiano. La mujer y el niño en el ciclo del profeta Eliseo, in RIBLA 14 (1993) pp. 7-21. , Ah... Amor en delicias, in RIBLA 15 (1993) pp. 59-54. & MESTERS, C., A lectura popular da Bíblia. À procura da moeda perdida, in Palabra na Vida 73 (1994) pp. 11-14 en 21-37. , Comida, sexo y salud. Leyendo el Levítico en América Latina, in RIBLA 23 (1996) pp. 127-152. , Pautas para una hermenéutica feminista de la liberación, in RIBLA 23 (1996) pp. 5-10. , Editorial, in RIBLA 25 (1996) pp. 333-338. , El Mesías siempre debe ser niño, RIBLA 24 (1997) pp. 17-24. , Presentación. Pautas para una hermenéutica feminista de la liberación, in RIBLA 25 (1997) pp. 5-10. , Prostitutas-madres-mujeres. Obsesiones y profecías en 1 Reyes 3,16-28, in RIBLA 25 (1997) pp. 28-40. , El juego de la participación cívica. Niños, tomates y cacerolas en la Biblia y en Promisión, in RIBLA 32 (1999) pp. 95-102. , Lecciones de cartografía. Pequeña introducción al libro de Jonás, in RIBLA 35-36 (2000) pp. 176-181. , ...sin perder la ternura: ¡jamás! De hombres mal-amados y mujeres prisioneras en el amor, in RIBLA 27 (2000) pp. 82-94. , Introducción. Sagrados Cuerpos, in RIBLA 38 (2001) pp. 5-9. , De ojos bien abiertos. Erotismo en las novelas bíblicas, in RIBLA 38 (2001) pp. 118-128. , Dormir en paz: condición de la esperanza. Oraciones de ira y sosiego, in RIBLA 39 (2001) pp. 52-56. , El cuerpo bajo sospecha. Violencia sexista en el libro de los Números, in RIBLA 41 (2002) pp. 7-16. 5

Vrije vertaling door Hanna Mampuys: “Het alledaagse heilige en de religie zonder naam – Volksreligiositeit in de tranencyclus van de profeet Elisa”

17 , Pie quebrado, verso mudo, grito en el hospital de la gente. Salmos y vida cotidiana. Un estudio del Salmo 91, in RIBLA 45 (2003) pp. 84-96. , Presentación, in RIBLA 46 (2003) pp. 5-6. , Una espada atravesada en mi cuerpo. Lecturas dolorosas sobre la maternidad, in RIBLA 46 (2003) pp. 113-124. , Sin contar las mujeres y los niños. Cuando el patriarcado y el imperio se dan la mano, in Alternativas ? Handige sites: KIENEL, C. & FÜNFSINN, B., Es gibt kein körperloses Bewusstsein. Interview mit der brasilianischen Theologin Nancy Cardoso Pereira (april 2002); http://www.ilabonn.de/artikel/256keinkoerperloses.htm (toegang 21.03.2004).

18

Cavalcanti, Tereza Biografie: Tereza Cavalcanti is getrouwd en Doctor in de Theologie. Ze werkt als Hoogleraar Exegese aan de PUC in Rio de Janeiro. Bibliografie: Artikels: CAVALCANTI, T. & WEILER, L., O profetismo das mulheres no Antiguo Testamento. Perspectivas de atualizaçao, in REB 46 (1986) pp.38-51. CAVALCANTI, T., On Women’s Participation in the VI Interecclesiastical Basic Communities Meeting, in REB 47 (1987) pp. 803-819. CAVALCANTI, T., BINGEMER, M.C., DEL PRADO, C., El rostro feminino de la teología, San José, DEI, 1988. CAVALCANTI, T., Produzindo teologia no feminino plural. A propósito do III Encontro Nacional de Teologia na perspectiva da mulher, in Perspectiva Teológica 20 (1988) pp. 359-370. Handige sites:

19

Concha Martínez, Leonor Aída

?

Biografie: Leonor Aída Concha werd geboren in de Mexicaanse staat Chihuahua. Sinds 40 jaar maakt ze deel uit van de Hermanas del Servicio Social, een kleine Mexicaanse religieuze congregatie die momenteel enkel werkzaam is in México. Samen met de andere zusters uit deze congregatie houdt ze zich vooral bezig met het helpen van en samenwerken met indigena en plattelandsvrouwen. Martínez Concha behaalde haar licentiaat in Sociologie en Theologie aan het Instituto Latinoamericano de Doctrina y Estudios Sociales, dat afhankelijk is van de Universidad Católica van Chili, in Santiago de Chile. Bovendien behaalde ze een Master in de Sociale Antropologie aan de Universidad Iberoamericana van México in Ciudad de México. Haar belangrijkste en meest gekende standpunt betreft de positie van de kerkelijk hiërarchie ten opzichte van de morning after pil. Martínez Concha vindt deze houding van de kerk absoluut onaanvaardbaar. Ze beweert dat ze geen schrik heeft geëxcommuniceerd te worden maar dat we juist op onze hoede moeten zijn voor een langzaam verlaten van de vrouwen van de Katholieke Kerk. Hier probeert ze zich vooral tegen te verzetten. Martínez Concha werkte gedurende tien jaar in de Comisión Episcopal para Indígenas, waar ze meewerkte aan een nieuwe betekenis van de indigena pastoraal voor México en andere verwante Latijns-Amerikaanse landen. Nadien gaf ze de impuls tot het stichten van de Movimiento Nacional de Salud al Servicio del Proceso Popular y de las Mujeres waarbij meteen ook het Mujeres para el Diálogo gesticht werd. Deze laatstgenoemde organisatie is een ontwikkeling van de feministische theologische lijn die onder meer heeft verwezenlijkt dat de capaciteit en de organisatie van netwerken van indigena vrouwen en plattelandsvrouwen in México versterkt en uitgebreid zijn. Bovendien heeft Martínez Concha de coördinatiefunctie vervuld in verscheidene vrouwenorganisaties, waaronder Red Latinoamericana de Mujeres Cristianas dat deel uitmaakt van het Red Latinoamericana Mujeres Transformando la Economía en het Red Nacional Género y Economía. Daarbij nam ze deel aan internationale reünies, die de Verenigde Naties vanaf 1975 organiseerde voor vrouwen. Martínez Concha droeg hierin vooral bij aan de analyse van de thema’s over Vrouw en Armoede en Vrouw en Werk. Ook organiseerde ze de Marcha Mundial de Mujeres in Mexico, aangezien ze lid is van de Internationale Coördinatie van deze Marcha Mundial de Mujeres. In deze eerste etappe van de Marcha Mundial, nam ze het initiatief tot de organisatie van een Nationaal Overleg over de Vrouw om een dialoog tot stand te brengen met de burgerlijke staat. Het doel van deze beweging is om de eisen van de vrouwen aan het licht te brengen in de publieke opinie. Martínez Concha is ook een activiste voor de Catholics For a Free Choice (CFFC), een Amerikaanse organisatie die claimt Katholiek te zijn terwijl ze de legalisatie van abortus promoot. Deze organisatie heeft veel vertakkingen in Latijns-Amerika. Bibliografie: Leonor Aída Martínez Concha heeft geen boeken geschreven maar wel een zeventigtal artikels. Deze artikels gaan over uiteenlopende thema’s en ongeveer 90% ervan is gepubliceerd in tijdschriften en boeken. De voornaamste thema’s met betrekking tot theologie en ecclesiologie: . Geslacht in de Theologie

20 . De Vrouwen en het Pausschap van Johannes Paulus II . De Vrouwen in de Kerk van het jaar 2000 . Kerk en Geslacht . Ethiek van het Geslacht . Commentaar op de Bijbelse lezingen vanuit het leven van vrouwen en mannen . Feministische Theologieën . Paulus van Tarsus en de vrouw . Bedenkingen rond het Proyecto Inclusivo de las Mujeres in de Kerken. . Religieuze vrouwen in de Katholieke Kerk . Ethiek en Sociale Overeenkomst . Commentaren op de Encycliek Veritatis Splendor . De Mexicaanse Kerk . De differentiatie van geslacht in het Theologisch Discours . Maria als vrouw in de evangeliën . De Indigena religiositeit in Mexico Artikels: CONCHA, L. A., Palabras pronunciadas por la delegada política Mexicana en el Banco Mundial (oktober 2000); http://www.marchemondiale.org/es/special-fmi2.html (toegang 29.03.2004). , Género en la teología; http://www.sjsocial.org/crt/genero.html (toegang 29.03.2004). Handige sites: CASTELLANOS, L., Entrevista. La moncha Leonor Aída Concha habla sobre la píldora del día después (februari 2004); http://www.jornada.unam.mx/2004/feb04/040208/maslaura.html (toegang 29.03.2004). CONCHA, L. A., Palabras pronunciadas por la delegada política Mexicana en el Banco Mundial (oktober 2000); http://www.marchemondiale.org/es/special-fmi2.html (toegang 29.03.2004).

21

De Lima Silva, Silvia Regina Biografie: Silvia Regina de Lima Silva is een Braziliaanse theologe en behoort tot de orde van de Franciscaanse zusters. Ze is hoogleraar aan de Universidad Biblico Latinoamericano in San José, Costa Rica. Bibliografie: Boeken: Artikels: DE LIMA SILVA, S. R., Mission and Afro-Brazilian Cultural Reality, in International Review of Mission LXXXV/338 (1996). Dit artikel is online te vinden op volgende URL : http://www.sedos.org/english/silvia.htm (toegang 16.04.2004). Handige sites:

22

Del Prado, Consuelo Biografie: Consuelo del Prado is een katholieke (dominicaanse) zuster uit Peru. Bibliografie: Boeken: DEL PRADO, C., BINGEMER, M. C., CAVALCANTI T., El rostro feminino de la teología, San José, DEI, 1988. Artikels: DEL PRADO, C., I Sense God in Another Way, in E. TAMEZ (ed.), Through Her Eyes. Women's Theology from Latin America, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1989, p. 141. Handige sites:

23

Esquivel, Julia

?

Biografie: Julia Esquivel werd in 1930 geboren in Guatemala. Ze is zowel theologe als dichteres. Haar poëzie is beïnvloed door de Bevrijdingstheologie. Ze heeft bij verscheidene organisaties gewerkt die te maken hebben met de Rechten van de Mens. Esquivel heeft zeer veel gepubliceerd en toont in haar werken aan onder welke verdrukking de Guatemalteken en andere volkeren in Centraal-Amerika leven en hoe belangrijk het is dat zij hiervan bevrijd worden. Haar poëzie doet een oproep aan ons geweten en verplicht ons na te denken over de noden van de door politieke systemen en religieuze onrechtvaardigheden onderdrukte volkeren. Esquivel werd verbannen uit Guatemala omwille van haar werk bij de armen, de onderdrukten, de inheemsen en al degenen die lijden onder militaire onderdrukking. Maar Julia Esquivel stopte nooit met de onderdrukking aan te klagen en actie te voeren voor een rechtvaardig Guatemala. Nadat ze werkte voor de World Council of Churches (WCC) in Genève, geeft Esquivel momenteel les aan het Methodist Seminary in Mexico City. Hier werkt ze ook met vrouwengroepen, Guatemalteekse vluchtelingen, alsook met de Joodse gemeenschap en de internationale groepen die ijveren voor rechtvaardigheid in Latijns Amerika. Ooit hoopt Esquivel terug te kunnen keren naar Guatemala als deel van een interdisciplinair team dat zou werken met de slachtoffers van marteling en geweld in deze streken. Esquivel heeft een Presbyteriaanse achtergrond. Ze kreeg geen toelating tot haar confessioneel seminarie in 1950 omdat ze een vrouw was. Toch heeft ze nu zeer veel kunnen verwezenlijken. Ze geeft lezingen en colleges theologie aan de Universiteit van Bern (Zwitserland) waar ze een Eredoctoraat heeft gekregen. In 1993 was Esquivel finaliste in de prestigieuze Grawemeyer Award in Religion, gejureerd door het Louisville Presbyterian Seminary. Bibliografie: Boeken: ESQUIVEL, J., El Padrenuestro desde Guatemala y otros poemas, Costa Rica, Departamento Ecuménico de Investigaciones, 1981. , Threatened With Resurrection. Prayers and Poems From an Exiled Guatemalan, Elgin, Brethren Press, 1982. (Spaanse originele versie: Amenazado de resurrección. Julia Esquivel desde el exilio) , Florecerás Guatemala, México, Ediciones CUPSA, 1989. , The Certainty of Spring. Poems by a Guatemalan in Exile, Washington D. C., Ecumenical Program on Central America and the Caribbean, 1993. , Algunos secretos del reino, Guatemala, SEMILLA, 1997. Artikels: ESQUIVEL, J, De vrouw. Overweldigd en verkracht, in Concilium 6 (1990) pp. 58-65. , La divinidad creadora y el inmenso telar de la vida en la visión Maya (november 2003); http://alainet.org/active/show_text.php3?key=4912 (toegang 01.04.2004).

24

Handige sites: PÁGINA DE LITERATURA GUATEMALTECA, Julia Esquivel; http://www.uweb.ucsb.edu/~jce2/esquivel.htm (toegang 01.04.2004). (op deze site zijn een heel aantal van haar gedichten te vinden) ESQUIVEL, G., Julia Esquivel; http://www.geocities.com/Hollywood/Studio/8543/16julia.html (toegang 04.04.2004). ROMÁN, M. L., New Guatemala a Result of Martyrs’ Sacrifices Says Activist. Suffering Is Part of Education as Christians, According to Julia Esquivel (december 2003); http://www.chnonline.org/2003/2003-12-11/newsstory5.html (toegang 01.04.2004).

25

Foulkes, Irene Biografie: Bibliografie: Boeken: FOULKES, I., Pocket Guide to the New Testament, s.l., IVP, 1979. , Problemas pastorales en Corinto. Comentario exegético-pastoral a 1 Corintios, San José, DEI, 1996. , Problemas pastorales en Corinto, San José, DEI/SBL, 1996. Artikels: FOULKES, I., Conflictos en Corinto. Las mujeres en una Iglesia primitiva, in RIBLA 15 (1993) pp. 107-122. , Pablo, un militante misógino? Teoría de género y relectura bíblica, in RIBLA 20 (1995) pp. 149-164. , Invisibles y desaparecidas. Rescatar la historia de las anónimas, in RIBLA 25 (1997) pp. 41-51. , Cuando un texto bíblico se dirige a varones. ¿Qué sentido puede tener para una mujer?, in Alternativas, 5/11-12 (1998) pp. 155-168. , e.a., Primeros pasos en relectura bíblica desde la perspectiva de género, in O Cooperador Paulino, Ecuador, CLAI, 1998, pp. 55-77. , Cómo leer la Biblia desde la perspectiva de género?, in REBILAC (Red Ecuménica Bíblica Latinoamericana y Caribeña), 2002. Handige sites: Online Artikel REBILAC: I. FOULKES, Cómo leer la Biblia desde la perspectiva de género?; http://ar.geocities.com/rebilac_coordcont/foulkes (toegang 14.03.2004).

26

Gebara, Ivone Biografie: Gebara werd in 1944 geboren in São Paulo. Ze behoort sinds 1967 tot de religieuze orde van Hermanas de Nuestra Señora (Sint-Augustinus). Van 1973 tot 1989 was Gebara de eerste vrouwelijke Hoogleraar aan het Theologisch Instituut in Recife (Pernambuco, Brazilië). Gebara is Doctor in de Filosofie aan de PUC te São Paulo. Hier werd haar in 1993, als gevolg van conflicten met de kerkelijke hiërarchie, het verbod tot onderwijs en spreken opgelegd gedurende twee en half jaar. Omwille van dit opgelegde “stilzwijgen” verliet ze Brazilië in 1995 en trok naar België (Katholieke Universiteit Leuven) om er Theologie te gaan studeren. Het is hier waar Gebara haar theologie van het ecofeminisme ontwikkelde: volgens haar hebben vrouw en ecologie iets met elkaar gemeen. Gebara inspireert zich hiervoor op de bevrijdingstheologie waar ze heel direct mee in contact staat en die zich volgens haar op de eerste plaats moet bezighouden met de armen en de uitgestotenen. Dit thema behandelt ze voornamelijk in haar in 1999 geschreven boek “Le mal au féminin”. Gebara maakt deel uit van het DEPA, een interdisciplinair team dat zich bezighoudt met een alternatieve opleiding voor pastorale werkers die werkzaam zijn in de sloppenwijken van Recife, in het noordoosten van Brazilië. De ervaringen die Gebara hier opdeed door te werken met vrouwen en vrouwengroepen in de favelas, hebben diepe sporen achtergelaten in haar theologie. Daarbij is Gebara lid van de Asociación de Teólogos del Tercer Mundo en geeft advies vanuit ecumenisch, feministische en ecologisch perspectief in verschillende vrouwengroepen. Gebara werd al verscheidene malen uitgenodigd door verschillende universiteiten in Brazilië of in het buitenland. Ze resideert in het noordoosten van Brazilië, in Camaragibe dat dicht bij Recibe ligt, in de staat Pernambuco. Haar vele artikels werden gepubliceerd in de tijdschriften Concilium, Grande Sinal, The Way, Con-Spiranda, REB (Revista Eclesiástica Brasilera) en Tempo e Presença. Vandaag kunnen we Gebara rekenen tot een van de meest markante figuren binnen de feministische theologie in Latijns Amerika. Bibliografie: Boeken: GEBARA, I. & BINGEMER, M.C., Maria. Mãe de Deus e mãe dos pobres, Petrópolis, Editora Vozes, 1987. (vertaald in Engels door P. BERRYMAN in 1989: Mary, Mother of God, Mother of the Poor) , María. Mujer profética, Madrid, 1988. GEBARA, I., As incômodas filhas de Eva na igreja da América Latina, São Paulo, Ediçoes Paulinas, 1989. , Levanta-te e anda. Algunos aspectos da caminhada da mulher na America Latina, São Paulo, Ediçoes Paulinas, 1990. , Poder e nâo-poder das mulheres, in Coleçâo Mulher, São Paulo, Ediçoes Paulinas, 1991. , Conhece-te a ti mesma. Uma leitura feminista do humano, in Coleçâo Mulher, São Paulo, Ediçoes Paulinas, 1991.

27 , Vida religiosa. Da teologia patriarcal à teologia feminista, São Paulo, Ediçoes Paulinas, 1992. , Trindade, palavra sobre coisas velhas e novas. Uma perspectiva ecofeminista, São Paulo, Ediçoes Paulinas, 1994 . , Teología a ritmo de mujer, in Teología del siglo XXI (16), Madrid, 1995. , Longing for running water. Ecofeminism and liberation, Minneapolis, Fortress Press, 1999. , Intuiciones ecofeministas. Ensayo para repensar el conocimiento y la religión, Madrid, Editorial Trotta, 2000. , Die dunkle Seite Gottes, Freiburg, Herder, 2000. , Out of the Depths. Women’s Experience of Evil and Salvation, Louisville, KY, Fortress Press, 2002. , El rostro oculto del mal, Madrid, Editorial Trotta, 2002. , & GESCHÉ, A., Le mal au féminin. Réflexions théologiques à partir du féminisme, in Réligion et sciences humaines (2), Parijs, L’Harmattan, 2002. (Duitse vertaling door M. MOERSCHBACHER, in Theologie der Dritten Welt 27 (2000).) Artikels: GEBARA, I., Al Igreja da America Latina comprometida como os pobres, in CEI 21 (1978) pp? , A mulher faz teologia. Um ensaio para reflexao, in REB 46 (1986) pp. 5-14. , La opción por el pobre como opción por la mujer pobre, in Concilium 6 (1987). (vertaald in het Nederlands door J. AUGUSTUS: De keuze voor de arme als een keuze voor de arme vrouw, in Concilium 6 (1987) pp. 101-115.) , Doing Theology in Latin America, in V. FABELLA & M. A. ODUYOYE (ed.), With Passion and Compassion. Third World Women Doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1988. , III Semana Teológica. Construyendo nuestras teologias feministas, in Tópicos 90 Cuadernos de Estudios (september 1993) pp. 71-124. , Teologia cósmica. Ecofeminismo e panenteísmo, in Projeto Sofia: Mulher, Teologia e Cidadania 4/8 (1994). , El gemido de la creación y nuestros gemidos, in RIBLA 21 (1996) pp. 35-45. , La danza de Eros o deseo del Ser, in RIBLA 38 (2001) pp. 10-13. , Ecofeminismo. Algunos desafíos teológicos, in Alternativas ? Handige sites: Radio-uitzending in HR1 op 13 april 2003, Gott, das Böse und wir”. Interview mit der brasilianischen Theologin Ivone Gebara; http://www.antjeschrupp.de/ivone_gebara.htm, (toegang 20.03.2004). HARTMAN, L., Out of the Depths. Women’s Experience of Evil and Salvation by Ivone Gebara; http://livedtheology.org/pdfs/outofthedepths.pdf (toegang 25.11.2003). UNIVERSITÉ LAVAL, Pour libérer la théologie. Variations autour de la pensée féministe d'Ivone Gebara ; http://www.ulaval.ca/pul/catalogue/shum-edu/2-7637-7890-9.html (toegang 04.04.2004).

28

Hernández, Lucía Victoria

?

Biografie: Hoogleraar Bijbelstudies in de Universidad de Antioquia, Medellín, Colombia. Bibliografie: Artikels: HERNÁNDEZ, L.V., La mujer en la Biblia, in Medellín 1 (1975) p. 500. Handige sites: HERNÁNDEZ, L. V., Símbolos en las fiestas Navideñas; http://www.mercaba.org/LITURGIA/Nv/simbolismos.htm (toegang 20.03.2004).

29

Isasi-Díaz, Ada María Biografie: Ada María Isasi-Díaz werd geboren en groeide op in La Habana, Cuba in 1942 als derde van zes zussen en twee broers. Haar volledige schoolopleiding kreeg ze aan het Merici Academy, een school die door de zusters van de Orde van Sint Ursula gerund werd. Isasi-Díaz groeide op in een praktiserend katholiek gezin. Dit wekte bij haar al vroeg een bijzondere aandacht op voor de armen en de onderdrukten en voor religieuze praktijk. Daarbij leerde ze, vooral van haar moeder, het belang van de strijd (la lucha) voor wat men gelooft zonder ooit op te geven. Toen ze 18 jaar was (eind 1960) verliet ze Cuba en werd politiek vluchteling. Eerst woonde ze in de Verenigde Staten waar ze binnentrad in een klooster van de Orde van Sint Ursula. Hierdoor had ze de mogelijkheid om te studeren aan de universiteit van New Rochelle in New York, waar ze haar Bachelor in de Europese Geschiedenis behaalde. In januari 1967 trok ze naar Lima (Peru) om er als missionaris te werken. Hier maakte ze Vaticanum II en de Conferentie van Medellín van dichtbij mee. Hier veranderde ook haar missionarisingesteldheid voor een mentaliteit van bevrijding. Ze woonde in Lima gedurende drie jaar en volgens haar tekende deze ervaring haar voor het leven. In haar biografie vertelt Isasi-Díaz dat de armen in Lima haar leerden wat de rechtvaardigheidsboodschap uit het evangelie inhield. Daar leerde ze hoe ze de armen moest verstaan in hun religieus begrijpen en hun religieuze praktijk. Ze kreeg een diepe bewondering voor de armen en de onderdrukten in hun dagelijkse strijd tegen onrechtvaardigheid. Daar realiseerde ze zich pas echt hoe centraal en belangrijk solidariteit met de armen is in hun strijd voor rechtvaardigheid. In december 1969 verliet Isasi-Díaz het klooster en keerde terug naar de Verenigde Staten. Ze gaf les in het middelbaar onderwijs voor enkele jaren en woonde in Spanje gedurende 16 maanden. Vanaf het Thanksgiving weekend van 1975 bestempelt Isasi-Díaz zichzelf als feministe. In dit weekend maakte ze namelijk de eerste Women’s Ordination Conference mee in Detroit (Michigan). Hier begon ze zich te realiseren dat de onderdrukking niet alleen veroorzaakt wordt door armoede maar dat het bovendien het resultaat is van seksisme. Gedurende zeven jaar werkte ze onvermoeibaar in een vrouwenbeweging die zich focust op de onderdrukking van vrouwen in kerken, religie en theologie. Tijdens deze periode begon ze de onderlinge verbindingen van seksisme, etnisch vooroordelenracisme en economische klassenonderdrukking te ontdekken. In 1983 begon ze aan haar opleiding om haar Master of “Divinity Degree” te behalen aan de Union Theological Seminary in New York City. Hier behaalde ze in 1990 ook haar doctoraat in Filosofie. In dit doctoraat focust Isasi-Díaz zich voornamelijk op de Christelijke ethiek. In 1985 behaalde ze eveneens haar Master in de Theologie. Haar studies en betrokkenheid in de feministische theologische beweging deden haar inzien dat er een grote nood was aan de ontwikkeling van een theologie die vertrok vanuit het perspectief van de Latijns-Amerikaanse vrouwen. Hierdoor werd ze een activistische theologe en verdiepte ze zich in de “mujerista” theologie. In 1991 begon ze les te geven aan de Theological and Graduate Schools van de Drew University als Hoogleraar in de Theologie en Ethiek, het beroep dat ze tot op heden uitoefent. Hier had ze de mogelijkheid om in contact te komen met vrouwen over heel de Verenigde Staten, maar ook vrouwen in Afrika, Azië, Europa en Latijns Amerika. Ze zette haar ontwikkeling van de “mujerista” theologie verder in dialoog met andere vrouwgecentreerde theologieën en bevrijdingstheologieën van over heel de wereld. De laatste tien jaar kwam Isasi-Díaz tot de overtuiging dat heel haar leven waarschijnlijk een voorbereiding was op de terugkeer naar Cuba, wat ze altijd heeft willen doen. De laatste drie jaar heeft ze haar

30 thuisland verscheidene keren kunnen bezoeken en er kunnen deelnemen aan workshops en lesgeven in een van de seminaries. Bibliografie: Boeken: ISASI-DÍAZ, A. M., RUSSEL, L. M., CANNON, K. G., Inheriting Our Mothers Gardens. Feminist Theology in Third World Perspective, Louisville, Westminster John Knox Press, 1988. ISASI-DÍAZ, A. M. & TARANGO, Y., Hispanic Women, Prophetic Voice in the Church. Toward a Hispanic Women's Liberation Theology, New York, Harper & Row, 1988. , En la lucha. In the Struggle. Elaborating a Mujerista Theology, Minneapolis, Fortress Press, 1993. ISASI-DÍAZ, A. M. (e.a.), Así es. Stories of Hispanic Spirituality, Minnesota, Liturgical Press, 1994. ISASI-DÍAZ, A. M., Women of God, Women of the People. Four Biblical Meditations, Missouri, Chalice Press, 1995. ISASI-DÍAZ, A. M. & SEGOVIA, F. F., Hispanic/Latino theology. Challenge and Promise, Minneapolis, Fortress Press, 1996. ISASI-DÍAZ, A. M., Mujerista Theology. A Theology for the Twenty-First Century, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1996. ISASI-DÍAZ, A. M. & FERNANDEZ, E.C., La cosecha. Harvesting Contemporary United States Hispanic Theology (1968-1998), Minnesota, Liturgical Press, 2000. ISASI-DÍAZ, A. M. & CLARK, S. M., Ada María Isasi-Díaz and Mujerista Theology. An Analysis and Critique, Dissertation: Thesis (M.T.S.)—Christian Theological Seminary, Indianapolis, 2000. ISASI-DÍAZ, A. M., (e.a.), Camino a Emaus. Compartiendo el ministerio de Jesús, Minneapolis, Fortress Press, 2002. Artikels: ISASI-DÍAZ, A. M., Mujeristas. A Name of Our Own, in M. PETER-RAOUL, L. RENNIE FORCEY, R. FREDERICK HUNTER (ed.), Yearning to Breathe Free. Liberation Theologies in the United States, New York, Jr. Maryknoll, 1990. , Mujerista Theology's Method. A Liberative Praxis. A Way of Life, in Listening 27 (1992) pp. 41-54. , Defining Our Proyecto Histórico. Mujerista Strategies for Liberation, in Journal of Feminist Studies in Religion 9 (1993) pp. 17-28. , La vida de las mujeres Hispanas. La fuente de la teología mujerista, in Cristianismo y Sociedad 31-32/4-1 (1993-1994) pp. 43-62. , Aportes de mujeres cubanas fuera de Cuba a la Teología, in R. FORNET-BETANCOURT (ed.), Filosofía, teología, literatura. Aportes cubanos en los últimos 50 años, in Concordia Internationale Zeitschrift für Philosophie (Reihe Monographien, 25), Aquisgrán, 1999, pp. 247-259. , The New Mestizaje/Mulatez. Reconceptualizing Difference. A Dream Unfinished, in F. SEGOVIA & E. FERNÁNDEZ (ed.), A Dream Unfinished. Theological Reflections on America from the Margins, 2001, pp. 203–219. , Participating in the Divine. With God on a Picket Line, in The Way Supplement (2001) pp. 97-104.

31

Handige sites: http://users.drew.edu/aisasidi/ (haar eigen webpagina) ISASI-DÍAZ, A. M., Latinas and Latinos. Many-Sites People in Search of Inclusivity and Solidarity; http://www.drew.edu/theo/hit/articles/20021112_ada_maria_isasiDiaz.pdf (toegang 26.11.2003).

32

Lopes Torres, Mercedes

?

Biografie: Bibliografie: Boeken: LOPES TORRES, M. & MESTERS, C., O avesso é o lado certo. Círculos bíblicos sobre o Evangelho de Lucas, São Paulo, CEBI, 1998. Artikels: LOPES TORRES, M., Mujeres que se inventan salidas. Matteo 1, 1-17, in RIBLA 25 (1997) pp. 25-58. Handige sites:

33

Machado, Daisy Biografie: Machado werd geboren in Camagüey, Cuba. Ze emigreerde met haar familie naar de Verenigde Staten toen ze drie jaar oud was en is daardoor volledig opgegroeid in New York. Haar Bachelor behaalde ze aan het Brooklyn College, een Master in Social Work aan het Hunter College School of Social Work en een Master “divinity degree” aan het Union Theological Seminary. Met haar wijding in 1981 was ze de eerste Latina predikant in de Verenigde Staten van de Christelijke Leerlingen van Jezus Kerk. Ze was werkzaam in Latino congregaties in Connecticut, Spanish Harlem (Manhattan) en Brooklyn (New York). In 1999 kreeg Machado een “Distinguished Alumni Award” van haar universiteit, Brooklyn College. In de lente van 2003 werd ze uitgenodigd om les te komen geven aan de Harvard Divinity School als Henry Luce Guest Scholar in Urban Ministry. Machado was geassocieerd Hoogleraar van Kerkgeschiedenis en Latino Kerkstudies aan de Brite Divinity School van de Texas Christian University in Ft. Worth (Texas). Haar proefschrift is ook uitgegeven door de Oxford University Press als deel van de American Academy of Religion Dissertation Series. Momenteel is ze directeur van het programma van de stichting Pew Charitable Trust. Deze stichting reikt beurzen uit aan Latijns-Amerikaanse studenten die theologie willen studeren en hier ook les mee willen geven. Haar publicaties betreffen voornamelijk hoofdstukken in boeken en preken in prekencollecties van vrouwen. Daarbij is ze mede-uitgever van een collectie essays over Latina feminisme in de Verenigde Staten, uitgegeven in de University of Texas Press (Religion, Feminism and Justice: Foundations of Latina Feminist Theology). Bibliografie: Boeken: MACHADO, D., AQUINO, M. P., RODRÍGUEZ, J. (ed.), A Reader in Latina Feminist Theology. Religion, Feminism and Justice, Austin, TX, University of Texas Press, 2002. MACHADO, D., A Fertile Ground to Plant the Seed. A History of Latino/a Disciples in the United States and Canada, St. Louis, Chalice Press, 2003. , Of Borders and Margins. Hispanic Disciples in the Southwest, 1888-1942, New York, Oxford University Press, 2003. Artikels: MACHADO, D., A Powerful Gospel, in D. FARMER & E. HUNTER (ed.), And Blessed Is She. Sermons by Women, San Francisco, Harper & Row, 1990, pp. 188-195. , Latino Church History. A Borderlands Perspective, in D. R. RODRÍGUEZ-DÍAZ & D. CORTÉS-FUENTES (ed.), Hidden Stories. Unveiling the History of the Latino Church, Decatur, Ga: Asociación para la Educación Teológica Hispana, 1994, pp. 49-65. , Being Ecumenical in the Barrio, in Journal of Hispanic/Latino Theology 3 (1995) pp. 613. , Kingdom Building in the Borderlands. The Church and Manifest Destiny, in A. M. ISASIDÍAZ & F. SEGOVIA (ed.), Hispanic/Latino Theology. Challenge and Promise, Minneapolis, Fortress Press, 1996. , El cantico de Maria, in Journal for Preachers 21/1 (1997) pp. 12-15.

34 , From Anglo-American Traditions to a Multicultural World, in Discipliana 57 (1997) pp. 47-60. , Abre mis ojos a la realidad de la mujer Hispana, in Apuntes 19 (1999) pp. 35-41. , Latinos in the Protestant Establishment. Is There a Place for Us at the Feast Table?, in D. MALDONADO JR (ed.), Protestantes/Protestants. Hispanic Christianity within Mainline Traditions, Nashville, Abingdon Press, 1999, pp. 85-103, 319-21. , La otra América. The Other America, in E. S. FERNANDEZ & F. SEGOVIA (ed.), A Dream Unfinished. Theological Reflections on America from the Margins, Maryknoll, New York, Orbis Books, 2001, pp. 220-27. , The Unnamed Woman. Justice, Feminists, and the Undocumented Woman, in M. P. AQUINO, D. MACHADO, J. RODRÍGUEZ (ed.), A Reader in Latina Feminist Theology. Religion and Justice, Austin, TX, University of Texas Press, 2002. Handige sites:

35

Nogueira, Maria Celina

?

Biografie: Bibliografie: Boeken: Artikels: NOGUEIRA, M. C., A mulher na vida judaica, in Revista de Cultura Bíblica 39-40 (1986) pp. 75-78. Handige sites:

36

Ortega, Ofelia Biografie: Ofelia Ortega behaalde haar Baccalaureaat in Theologie aan het Union Theological Seminary in Matanzas (Cuba) in 1966. Haar Master in Theologie behaalde ze in hetzelfde instituut in 1980. Ze was Doctor in het “Ministry Programme” aan het San Francisco Theological Seminary van 1994-1996. Haar dissertatiethesis behaalde ze in december 2000 en de titel hiervan was “Volksreligiositeit in het Caribisch gebied en de invloed hiervan op de Missie en het werk van de Protestantse Kerken”. In 1967 werd Ortega als eerste vrouw benoemd tot pastor in de Presbyteriaanse Kerk in Cuba. Van 1960 tot 1985 was Ortega Hoogleraar aan het Union Theological Seminary te Cuba en doceerde er Pastoraaltheologie en Christelijke Educatie. Hierna werkte ze van 1985 tot 1993 als Hoogleraar aan het Ecumenical Institute van het World Council of Churches in Zwitserland. In het WCC maakte ze deel uit van vele commissies en was ze organisator van een heel aantal lezingenreeksen en workshops. Sinds 1997 werkt Ortega als Vice President van de Cuban Council Churches en als Vice President van het CETELA (Community of the Ecumenical Theological Seminaries in Latin America and the Caribbean). Bovendien is ze ook sinds 1997 President van het Evangelical Theological Seminary in Matanzas (Cuba). Bibliografie: Boeken: OFELIA, O., Doing Theology in Contextual Situation, WCC-PTE, Geneva, 1988. Artikels: Van 1960 tot 1985 schreef Ortega verscheidene artikels in het Cubaanse theologische tijdschriften: Heraldo Cristiano, Juprecu, Mensaje, … ORTEGA, O., Toward a New Community. The Price of Cultural Transformation, in T. WIESER (ed.), Cultures in Dialogue. Simposium in Honor of Philip Potter, Zwitserland, Cartigny, 1984. , La mujer y la pastoral, in E. TAMEZ (ed.), Las mujeres toman la palabra, Costa Rica, DEI, 1984. , Die Kubanische Kirche im Sozialismus, in Zeitschrift für Mission 10/4 (1984). , The Influence of the Missionary Heritage on Cuban Culture, in International Review of Mission (juli 1985). , Changes in Hermeneutic Values Due to the Essence of the Gospel, in John Knox Series 1 (1986). , Être réformés dans le monde aujourd’hui. L’ Église réformée presbyterienne à Cuba, in Terre Nouvelle (Maart-Mei 1986). , Gospel as a Source of Church Renewal, in The Ecumencial Review (april 1987). , Is Geneva Still the Centre of the Reformation?, in The Ecumenical Review (januari 1987). , Women Discovering Mutuality. Luke 1, 39 – 45, 56, in T. BEST (ed.), The Search for a New Community, Geneva, WCC, 1987. , Celebrating Hope in Latin America, in The Ecumenical Review (oktober 1987). , La vida como punto de partida, in Mujer, Vida y Teología, Buenos Aires, CEC, 1990.

37 , Feministische Theologie. Ein Lebensperspektive für Lateinamerika, in JOST & KUBERA (ed.), Befreiung hat viele Farben. Feministische Theologie als Kontextuelle Befreiungstheologie, Haus Mohn, Gutersloher Verlag, 1991. , Lateinamerikanische Theologie der Befreiung, in DEMBOWSKI & GREIVE (ed.), Der andere Christus. Christologie in Zeugnissen aus aller Welt, Erlangen, Verlag der Ev-Luth Mission, 1991. , Palabras de Apertura, in R. KINDSLER (ed.), Educación teológica en Abya-Yala. Una consulta internacional, Costa Rica, 1992. , The Word That Inspires and Upholds in the Struggle for Justice, in Reformed World 44/1 (1994); http://www.warc.ch/pc/rw941/03.html (toegang 04.04.2004). , Christians and Marxists in Cuba. New Climate, New Momentum, in Christianity and Crisis (oktober 1998). , The Liturgies. Ecumenism of the Spirit; http://www.pctii.org/wcc/ortega94.html (toegang 04.04.2004). Handige sites: WCC, Una mujer Caribeña cuenta su historia (november 1998); http://www.wcccoe.org/wcc/assembly/04prs.html (toegang 01.04.2004). ORTEGA, O., Curriculum Vitae d’ Ofelia Ortega; http://www.ftsr.ulaval.ca/ftsr/PDF/CurriculumVitae_Ofelia_Ortega.pdf. (toegang 01.04.2004). , Ofelia Ortega. Matanzas; http://www.pfarrerweiterbildung.ch/Layout/daten/projekte/ref1.doc (toegang 10.04.2004).

38

Pataro Bucker, Bárbara Biografie: Pataro Bucker behoort tot de religieuze orde van de Mercedariërs.6 In 1992 doctoreerde ze in de Theologie aan de PUC (Pontificia Universidade Católica) in Rio de Janeiro. Haar doctoraatsthesis ging over de ecclesiologie van de vrouw bij Christus en de relevantie hiervan als ecclesiologisch model bij conflicten. Bucker Pataro werkt nu als Hoogleraar aan de PUC in Rio de Janeiro waar ze verantwoordelijk is voor de onderzoeksdomeinen van ecclesiologie, theologische antropologie en vrouwelijke theologie. Bibliografie: Artikels: PATARO, B. B., BINGEMER, M. C. L., OLIVÉRIO, M. C. (e.a.), A boa nova, in Mensageiro de Santa Rita v. 68/ n°704 (1998) pp. 22-27. PATARO, B. B., Lectura feminina del libro de Tobias, in Medellin 26/101 (2000) pp. 10-20. , Maria e a trindade. Vivência da espiritualidade, in B. P. BUCKER (ORG.), L. BOFF, M. C. AVELAR, Maria e a trindade. Implicações pastorais, caminho pedagógico, vivência da espiritualidade, São Paulo, Editora Paulus, 2002, pp.117-166. Handige sites:

6

De Mercedariërs of Orde van “Our Lady of Mercy” is een bedelorde die zich toewijdt aan ziekenzorg en zich inzet voor het redden van Christelijke gevangenen. Deze orde werd gesticht in 1218 door Peter Nolasco in Barcelona. Eerst bestond deze orde uit Christelijke ridders, maar na 1318 werd het een clericale bedelorde. Verscheidene Mercedarische gemeenschappen werden gesticht in Latijns Amerika. Bron: BRAUER, J. C. & GERRISH, B. (ed.), Mercedarians, in J. C. BRAUER & B. GERRISH, The Westminster Dictionary of Church History, Philadelphia, Westminster Press, p. 544.

39

Pertuz, Maribel

?

Biografie: Bibliografie: Boeken: Artikels: PERTUZ, M., La evangelista de la resurrección en el cuarto evangelio, in RIBLA 25 (1997) pp. 69-76. , Carta a Filemón desde la perspectiva feminista, in RIBLA 28 (1997) pp. 37-43. , An Experience of Reading the Bible from the Female Perspective, in BDV 53 (1999) p.12. Handige sites:

40

Porcile Santiso, María Teresa

+ 2001

Biografie: María Teresa Porcile Santiso is een Uruguayaanse theologe, een leek. In 1943 werd ze in Montevideo geboren waar ze in 2001 ook is gestorven. Ze behaalde haar doctoraat in de Theologie in 1980 aan de Universiteit van Freiburg (Zwitserland). Haar doctoraatsthesis was de eerste versie van wat in 1995 als een van haar belangrijkste boeken gepubliceerd zou worden: “La mujer, espacio de salvación. Misión de la mujer en la Iglesia, una perspectiva antropológica“. De titel van een van haar theologische verhandelingen geschreven in 1980 was “El tema bíblico de Jerusalén como una contribución a la Teología de la Paz”. Porcile Santiso werkte als Hoogleraar Filosofie aan de Universidad Católica de Montevideo. Daar doceerde ze de vakken Oecumenisme en Bijbelse theologie. Ze participeerde bovendien actief in de Conferencias de la Mujer van de Verenigde Naties in Nairobi. Opmerkelijk is dat zij de enige in Eucumenisme gespecialiseerde vrouw was tijdens de derde Asemblea del Episcopado Latinoamericano in Puebla. Porcile Santiso hield zich in sterke mate bezig met hield whiede oecumenische beweging en interreligieuze dialoog. Dit uitte zich onder meer in haar medewerking aan de Asemblea del Episcopado Latinoamericano in Puebla (1979) en in Santo Domingo (1992). Op de Sheffield conferentie in 1981, hield ze zich bezig met de WRK studie over Vrouwen en Mannen in de Kerk. In 1982 was Porcile aanwezig op de bijeenkomst van de Commissie Geloof en Kerkorde in Lima, Peru. In 1983 nam ze als afgevaardigde van de Heilige Stoel deel aan de Bisschoppelijke Raad van Oecumene in de zevende Oecumenische Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Vancouver en in 1991 in Canberra. Aangezien Porcile Santiso goed op de hoogte was van de officiële leer van het Magisterium, speelde ze een cruciale rol in het tot stand komen van de WRK publicatie “Vrouwen, Religie en Seksualiteit” in 1990. Deze studie neemt de hoofdwerken van vijf grote religies als uitgangspunt om de visie met betrekking tot seksualiteit van deze religies te bestuderen. Porcile Santiso werkte veel samen met vrouwen en bestudeerde de vrouwelijke problematiek. Hierdoor werd ze door de WRK regelmatig gevraagd om mee te werken in studies en publicaties. Ze stond bij de Wereldraad van Kerken bekend als een zeer intens spiritueel gemotiveerde persoon die van groot belang was voor de strijd van de armen, de vrouwen en al de uitgesloten volkeren. Bibliografie: Boeken: PORCILE SANTISO, M. T., El Niño en nuestro tiempo, Navarra, Ediciones Verbo Divino, 1979. , Puebla. La hora de María, la hora de la mujer, Buenos Aires, Ediciones Paulinas, 1980. , Tercera edad. Tiempo para vivir (Construir 5), Buenos Aires, Ediciones Paulinas, 1982. , La mujer, espacio de salvación. Misión de la mujer en la Iglesia, una perspectiva antropológica, Madrid, Claretianas, 1995. Ook verschenen als volgt: , La mujer, espacio de salvación, Montevideo, Ediciones Trilce, 1991. , A mulher espaço de salvaçao, Sao Paulo, Ediciones Paulinas, 1993. , La donna spazio die salvezza. Missione della donna nella Chiesa, una prospettiva antropológica, Bologna, Ed. Dehoniane, 1996.

41 , La mujer, espacio de salvación. Misión de la mujer en la Iglesia, una perspectiva antropológica, Mexico, Ediciones Librería Parroquial de Clavería, 1993. , La femme, espace de salut. Mission de la femme dans l’Église, une perspective anthropologique, Parijs, Les Éditions du CERF, 1999. , Despertar de la mujer. Despertar de Dios. Una lectio, Montevideo, Gráficos del Sur, 1998. , Jubileo la Nueva Utopía. El “hoy” de Jesús, Montevideo, Escuela de Artes Gráficas Don Orione, 1999. , Con ojos de mujer. Lo femenino en la teología y en la espiritualidad contemporáneas, Claretianas, Buenos Aires, 2000. Ook verschenen als volgt: , Con ojos de mujer, Montevideo, Ediciones Doble Clic, 1997. , Con ojos de mujer, Mexico, Ediciones La Cruz, 1998. , Con occhi de donna, Bologna, Ed. Dehoniane, 1999. Artikels: PORCILE SANTISO, M. T., La mujer. El trabajo y la encíclica Laborem Exercens, in X/ITU 8 (1980), pp. 233-247. , Common Bible Work. A Living Parable of Common Witness, in International Review of Mission 70 (1981), pp. 174-176. , Women and the Language of Life, in Ecumenical Review 33 (1981), pp. 366-377. , How Many Good Tidings. How Many Fine Initiatives, in International Review of Mission 72 (1983), pp. 621-622.625. , A Testimony to Love, in Ecumenical Review 35 (1983), pp. 397-399. , The Women’s Pre-Assembly Meeting, in Ecumenism 72 (1983), pp. 12-14. , A Sunday Morning. A Meditation on Proverbs 9, 1-6, in Ministerial Formation 33 (1986), pp. 21-24. , Water in the Slums, in J. S. POBEE & B. VON WARTENBERG-POTTER (ed.), New Eyes for Reading. Biblical and Theological Reflections by Women from the Third World, Geneva, WCC Publications, 1986, pp. 33-36. , Solitude and Solidarity, in Ecumenical Review 38/1 (1986), pp. 35-47. , El derecho a la belleza en América Latina, in C/RFT (1988) pp. 85-109. , & FERREIRA, A., The Parable of the Importunate Widow, in S. AMIRTHAM (ed.), Stories Make People. Examples of Theological Work in Community, Geneva, WCC Publications, 1989, pp. 75-82. , Vennero alcune donne, in Donna e Ministero. Un dibattito ecumenico, a cura di Cettina Militello, Rome, Ed. Dehoniane, 1991. , Roman Catholic Teachings on Female Sexuality, in J. BECHER (ed.), Women. Religion and Sexuality, Geneva, WCC Publications, 1990, pp. 192-220. , Saint Gertrude and the Liturgy, in Liturgy 26/3 (1992) pp. 53-84. , Los sentidos y la fiesta íntima, in La Fiesta Hoy. Estudio Interdisciplinario sobre la fiesta, Montevideo, Conferencia Episcopal del Uruguay, 1992, pp. 87-110. , Teología metafórica en el vocabulario de Santa Gertrudis de Helfta, in Cuadernos Monásticos 101 (1992), pp. 135-165. , The New Enthusiasm. A Gift and a Power of the Spirit, in UISG Session SG (1993), pp. 211. , El mejor don. Para empezar a leer el Nuevo Catecismo (1993). , La mujer religiosa al servicio de la comunión eclesial, in CONFER 124 (1993), pp. 625650. , Religiosas de vida apostólica al servicio de la vida, in UISG 92 (1993), pp. 18-37.

42 , Women Bearing Witness to the Ever-New and Life-Giving Gospel, in SEDOS 25/15 (1993), pp. 214-221. , Mulheres. Testemunhos do evangelho sempre novo e doador de vida, in Grande Sinal 4 (1994), pp. 409-422. , Mi encuentro con Concepción Cabrera de Armida, in Puntos de Reflexión (1994). , Nuestra Señora del si. Nuestra Señora del no. Maria discípula y profetisa (1994). , Mujer. Esperanza de humanización? (1994), pp. 1-16. , La oración en el Catecismo de la Iglesia Católica, in El Catecismo de la Iglesia Católica, Asociación Uruguaya de la Orden de Malta, Montevideo, 1994. , Nuestra Señora de Guadalupe. La Virgen Mestiza, in Ephemerides Mariologicae 45/3 (1995) pp. 395-408. , Teología del corazón en influencia social de América Latina, Congreso de CEHILA, Julio 1995. , Ojos de fuego, bij de ontmoeting van de Ursulinas in Nantes, Augustus 1995. , Teología do coraçao e influencia social na América Latina, in Mulheres (1996), pp. 221252. , Quête d’une identité féminine, in L. IRIGARAY (ed.), Le souffle des femmes. Des credos au féminin, Parijs, ACGF, 1996, pp. 77-100. , Cristología en femenino, in Ephimerides Mariologicae 47 (1997), pp. 183-198. , Valor del cuerpo y la limitación física, tekst bij de conferentie van Intendencia Municipal de Montevideo, georganiseerd door de Fraternidad Cristiana de Personas Enfermas y Discapacitadas en Uruguay (25 april 1997), pp. 1-22. , La femme, espace de salut. Mission de la femme dans l’église. Une perspective anthropologique, in Revue Théologique de Louvain 31/2 (2000), pp. 283-285. , Ser teóloga desde América Latina. Urgencia y desafío de ver la salvación desde la mujer, in SEDOS (1998), pp. 95-111. http://www.sedos.org/spanish/porcile5.htm (toegang 28.11.2003). , Reflexión sobre el tema del espacio en la filosofía y en la teología; http://www.architecthum.edu.mx/Architecthumtemp/invitados/porcile1.htm (toegang 28.11.2003). , Jubilee in the New Testament, in J. MIHEVC (ed.), Jubilee, Wealth and the Market, (s.l.n.d.); http://www.ceji-iocj.org/English/theology/JubWealth.htm (toegang 24.03.2004) , Women and Life. Vision, Reality and Action, in WUCWO General Assembly - Guadalajara (1991); http://www.wucwo.org/womeninchurch/porcileWOMEN%20AND%20LIFE.pdf (toegang 08.03.2005). Handige sites: WORLD COUNCIL OF CHURCHES, María Teresa Porcile Santiso. 1943-2001 (22 juni 2001); http://www.wcc-coe.org/wcc/news/press/01/18pre.html (toegang 24.03.2004). Een Press Release naar aanleiding van het sterven van Porcile Santiso. PORCILE SANTISO, M. T., Ser teóloga desde América Latina. Urgencia y desafío de ver la salvación desde la mujer; http://www.sedos.org/spanish/porcile5.htm (toegang 09.04.2004). , Reflexión sobre el tema del espacio en la filosofía y en la teología; http://www.architecthum.edu.mx/Architecthumtemp/invitados/porcile1.htm (toegang 28.11.2003).

43

Ribeiro Brandão, Margarida Luiza Biografie:7 Margarida Luiza Riberio Brandão woont in Rio de Janeiro en is een lekentheologe. Ze behaalde een Bachelor in Recht (1956) en in Theologie (1984). Haar Master in de Theologie behaalde ze in 1988 aan de Pontifícia Universidade Católica (PUC) in Rio de Janeiro. In 1996 promoveerde Ribeiro Brandão tot Doctor in de Theologie. De titel van haar doctoraat was: “Het evangelie en de menselijke ervaring. Het mysterie van de incarnatie als fundament van de christelijke ethiek.” Van 1950 tot 1956 werkte ze als advocate. Van 1956 tot 1962 was ze onderzoeker in de economie en humanisme in Belo Horizonte, Parijs, Rome en São Paulo. Vanaf 1983 tot en met 2000 was ze Hoogleraar aan de theologische faculteit van het PUC, waar ze verschillende vakken doceerde (onder meer seksuele ethiek, fundamentele moraal, cristianisme, …) Van 1985 tot 2001 was ze medewerkend lid van de Sociedade Brasileira de Teología Moral (SBTM), van 1986 tot 2001 werkte ze mee in de Sociedade de Teologá e Ciência da Religão (SOTER) en van 1986 tot 1995 participeerde ze in het Instituto de Estudos da Religião (ISER). Momenteel werkt Ribeiro Brandão als vrijwilliger in de organisatie ADILA (Associação de Diabéticos do Hospital da Lagoa). Ze is ook medewerkster in verscheidene tijdschriften en in het Loyola Centrum voor Geloof en Cultuur. Bibliografie: Artikels: , Evangelho e experiência humana, in Revista do Departamento de Teologia da PUC 3 (1998) pp. ? , Gênero e Experiência das Mulheres ? RIBEIRO BRANDÃO, M. L. & TEPEDINO, A. M., Woman and the Theology of Liberation, in I. ELLACURÍA & J. SOBRINO (ed.), Mysterium Liberationis. Fundamental Concepts of Liberation Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1993, p. 225. Handige sites:

7

Vrije vertaling uit het Portuguees door Hanna Mampuys

44

Richter Reimer, Ivoni Een uiterst volledige Biografie alsook een recent bijgewerkte en bijzonder uitgebreide Bibliografie vinden we terug in het Curriculum Vitae dat Ivoni Richter Reimer doorstuurde. Dit volledig en uitgebreid document kan geraadpleegd worden via onderstaande link : http://www.theo.kuleuven.ac.be/clt/res_3_Richter_Reimer.doc Handige sites: CONSELHO NACIONAL DE DESENVOLVIMENTO CIENTIFICO E TECNOLÓGICO, Curriculum Vitae. Ivoni Richter Reimer (maart 2004); http://genos.cnpq.br:12010/dwlattes/owa/prc_imp_cv_int?f_cod=K4700933Y3 (toegang 12.04.2004).

45

Ritchie, Nelly

?

Biografie: Nelly Ritchie werd geboren in Dolavon, in de provincie Chubut (Argentinië), en woonde in de Welsche kolonie van Gaiman. Haar secundaire school liep ze in het Nationaal College van Trelew, waar ze afstudeerde als maestra. Haar geloof en roeping als vrijwilliger brachten er haar toe te missioneren in Trevelín. Hier ontwikkelde ze een verrijkende taak van christelijke opvoeding. Educatie is voor Ritchie altijd heel belangrijk geweest en ze zag ook de pastorale taak als een educatieve taak. Hierna ging ze door met zich verder te specialiseren in de Patagonische provincie Neuquén waar ze studeerde als Sociaal Assistent aan de Universidad del Comahue, terwijl ze er tegelijkertijd heel actief was in de arme wijken. In 1973 begon ze haar pastorale studies in Buenos Aires aan het Instituto Superior de Estudios Teológicos (ISEDET). In 1976 nam ze deel aan het uitwisselingsprogramma met het Seminario Bíblico in Costa Rica. In 1977 kwam ze weer terug naar Buenos Aires en beëindigde haar studies in het ISEDET. De eerste pastorale benoeming kreeg Ritchie in 1978 van de Evangelische Methodistische Kerk van Argentinië. Ook in dit jaar ging Ritchie naar de Evangelische Methodistische Kerk van Salta waar ze werkte in de Educatieve LatijnsAmerikaanse Raad van Christelijke Opvoeding. Later nam ze deel aan het Oecumenisch Christelijk centrum van Cerro de las Rosas, in Córdoba. Het Assemblee van de Evangelische Methodistische Argentijnse Kerk benoemde Ritchie in 1985 tot superintendent van de Patagonische regio. In juli 1989 reist ze met een beurs af naar het Selly Oak College in Engeland waar ze gedurende een jaar verblijft. Ze krijgt hier een uitnodiging om pastoraal werk te gaan verrichten in Rosario en Capitán Bermúdez. In 1989 is ze ook verkozen tot afgevaardigde van de Wereldraad van Kerken in Canberra, Australië. Daar werd ze benoemd door het Centrale Comité van de Wereldraad van Kerken en verkozen uit de vijfentwintig leden van het Bestuurscomité om er een van de Vicemoderators te zijn. Dit is een functie die ze vervulde van 1991 tot 1998. Later werd Ritchie uitgenodigd om deel te nemen aan een doctoraat in opdracht, georganiseerd door de Presbyteriaanse Kerk van de Verenigde Staten. Toen Ritchie haar zevende jaar van pastoraal werk deed in de Centrale Kerk van Córdoba, werd ze benoemd tot Bisschop door het Algemeen Assemblee van de IEMA in 2001.8 Tot op heden is Nelly Ritchie Bisschop van de Evangelische Methodistische Kerk in Argentinië. Bibliografie: Artikels: RITCHIE, N., Mujer y teologia, in Cuadernos de Teología 7/3 (1986) pp.141-151. , Mujer y cristología, in M. T. CAVALCANTI, M.C., BINGEMER, C. DEL PRADO (ed.) El rostro feminino de la teología, San José, Departamento Ecuménico de Investigaciones, 1986, pp. 119-133.

8

IEMA: Institute of Environmental Management and Assessment. Meer info: http://www.iema.net/ (toegang 25.03.2004).

46 ,Women’s Participation in the Church. A Protestant Perspective, in V. FABELLA & M. A. ODUYOYE (ed.), With Passion and Compassion. Third World Women Doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1989, pp. 151-158. Handige sites: AGENCIA LATINOAMERICANA Y CARIBEÑA DE COMUNICACIÓN (ALC), Nelly Ritchie comenta frase de Duhalde (april 2002); http://www.alcnoticias.org/articulo.asp?lanCode=2&artCode=16 (toegang 25.03.2004). RITCHIE, N., No es lo que Dios quiera, sino lo que Dios quiere (april 2002); http://www.adital.org.br/asp2/noticia.asp?idioma=ES¬icia=2623 (toegang 25.03.2004).

47

Rodríguez, Jeanette Biografie: Jeanette Rodríguez is oorspronkelijk afkomstig van Mexico maar emigreerde naar de Verenigde Staten. Hier is ze voorzitter van het Institute for Theologicial Studies aan de Seattle University. Al sinds 1990 maakt Rodríguez deel uit van de Seattle University. In 1990 behaalde ze haar doctoraat aan de Graduate Theological Union in Berkeley. Ze is de stichter van het Center for the Study of Justice in Society en werkte van 2001 tot 2003 ook als Hoogleraar Gender, Diversity and Justice, beide aan de Seattle University. Daarbij is ze de vroegere President van het ACHTUS (Academy of Hispanic Theologians of the U.S.). De thema’s waarrond Rodríguez voornamelijk werkt zijn theologische antropologie, LatijnsAmerikaanse theologie in de Verenigde Staten, bevrijdingstheologie en de spiritualiteit van Latijns-Amerikaanse vrouwen. Momenteel werkt Rodríguez aan een nieuw project, gesteund vanuit haar universiteit. Dit project heeft als titel: “The Building of an Indigenous Church. A Collaboration between the Jesuit Mission and the Tseltal People (Mayan)”. Dit laatste wijst duidelijk op een indigenaingesteldheid in haar theologie. Bibliografie: Boeken: RODRÍGUEZ, J., Our Lady of Guadaloupe. Faith and Empowerment among Mexican-American Women , Austin, TX, University of Texas Press, 1994. RODRÍGUEZ, J., MACHADO, D. L., AQUINO, M. P. (ed.), A Reader in Latina Feminist Theology. Religion, Feminism and Justice, Austin, TX, University of Texas Press, 2002. Artikels: Handige sites:

48

Seibert-Cuadra, Ute

?

Bibliografie: Afkomstig uit Chili. Biografie: Boeken: SEIBERT-CUADRA, U., REFF, M. J., SJORUP, L. (ed), Del cielo a la tierra. Una antología de teología feminista, Chile, Editorial Sello Azul, 1994. Artikels: SEIBERT-CUADRA, U., La mujer en los evangelios sinópticos, in RIBLA 15 (1993) pp. 86-106. , "Porque somos..." Búsquedas teológicas de mujeres chilenas, in Poder y Libertad 26 (1995) pp. ? , La salvación se hace cuerpo. Mujer y sanación en los evangelios, in Con-spirando 12 (1995) pp. 43-45. Handige sites:

49

Tamez, Elsa Biografie: Elsa Tamez werd in 1950 geboren in Mexico. Ze trouwde en kreeg twee zonen. Tamez is Doctor in de Theologie aan de Universidad de Lausane en behaalde haar licentie Literatuur aan de Universidad Nacional Autónoma in Costa Rica. Hier voerde ze een onderzoek dat gepresenteerd werd in 1986 en waarvan de titel was “Een nieuwe benadering van het Hooglied. De erotische toespelingen in de tekst.” Tamez is Rector geweest aan de Universidad Bíblica Latinoamericana, maar momenteel is ze Hoogleraar aan de Escuela Ecuménica de Ciencias de la Religón van de Universidad Nacional Autónoma. Bovendien werkt ze samen met het Departamento Ecuménico de Investigaciones in San José (Costa Rica). Bibliografie: Boeken: TAMEZ, E. & TRINIDAD, S., Capitalismo. Violencia y anti-vida. La opresión de las mayorías y la domesticación de los dioses, in Colección DEI, Educa, San José, 1978. TAMEZ, E., La Biblia de los oprimidos. La opresión en la teologia biblica, San José, DEI, 1979. TAMEZ, E. & LINK, H. G., Confessing Our Faith Around the World (Faith and Order Paper, 123), Geneva, WCC, 1984. TAMEZ, E. (ed.), Las mujeres toman la palabra, San José, DEI, 1984. , La hora de la vida. Lecturas bíblicas, San José, DEI, 1985. , Santiago. Lectura latinoamericana de la epístola, San José, DEI, 1985. (ed.), El rostro feminino de la teología, San José, DEI, 1986. , Teólogos de la liberación hablan sobre la mujer. Entrevistas, San José, DEI, 1988. , Las mujeres toman la palabra. En diálogo con teólogos de la liberacón sobre la mujer. Entrevistas, San José, DEI, 1989. (ed.), Through Her Eyes. Women's Theology from Latin America, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1989. , Justicia de Dios. Vida para todos, San José, DEI, 1990. , Contra toda condena. La justificación por la fe desde los excluidos, San José, DEI, 1991. (vertaald in Engels door RINGE, S. H. in 1993: The Amnesty of Grace. Justification by Faith From a Latin American Perspective) , The Scandalous Message of James. Faith Without Works Is Dead, New York, Crossroad, 1992. & AQUINO, M. P., Teología feminista Latinoamericana, Quito, Ecuador, Editorial AbyaYala, 1998. , Da hasste ich das Leben. Eine Lektüre des Buches Kohelet, Luzern, 2001. Artikels: TAMEZ, E., The Power of Silence, in REB 46 (1986) pp. 157-? , Mujer y Biblia. Lectura de la Biblia desde la perspectiva feminina, in M. P. AQUINO (ed.), Aportes para una teología desde la mujer. Colaboraciones de teólogas latinoamericanas en la Conferencia Intercontinental de mujeres teólogas del Tercer

50 Mundo, celebrada del 1 a 6 de diciembre de 1986, en Oaxtepec (Mexico), Madrid, Editorial Biblia y Fe, 1988, pp. 70-79. , Women's Rereading of the Bible, in V. FABELLA & M. A. ODUYOYE, With Passion and Compassion. Third World Women Doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1988, pp. 173-180. & AQUINO M. P. (ed.), Entrevista sobre la teología desde la óptica de la mujer. Las mujeres toman la palabra, in DEI (1989) pp. 13-21. , Elementos bíblicos que iluminan el camino de la comunidad cristiana, in RIBLA 1 (1989) pp. 59-66. , La elección como garantía de la inclusión (Romanos 9-11), in RIBLA 12 (1992) pp. 153166. , Roteiro hermenêutico para comprender Gálatas 3, 28 e 1 Corintios 14, 34, in RIBLA 15 (1993) pp. 9-18. , Biblia y 500 años, in RIBLA 16 (1993) pp. 7-22. , ¿Cómo entender la carta a los Romanos?, in RIBLA 20 (1995) pp. 75-98. , La carta a Filemón en el conjunto de las cartas paulinas, in RIBLA 28 (1997) pp. 101106. , Quetzalcoatl Challenges the Christian Bible, in Journal of Hispanic/Latino Theology 4 (1997) pp. 5-20. , La teología del éxito en un mundo desigual. Relectura de Proverbios, in RIBLA 30 (1998) pp. 25-34. , Leyendo la Biblia bajo un cielo sin estrellas, in Teología Latina (2000) pp. 3-16. , Para una lectura lúdica del Cantar de los Cantares, in RIBLA 28 (2001) pp. 57-68. , An Ecclesial Community. Women’s Visions and Voices, in The Ecumenical Review 53 (2001) pp. 57-63. & AMMICHT-QUINN, R. (ed.), The Body and Religion, in Concilium 3/2 (2002). , AMNICHT-QUINN, R., JUNKER-KENNY, M., De kwestie van de menselijke waardigheid, in Concilium 39/2 (2003) pp. 123-127. , No viajo a los Estados Unidos (2003); http://www.ccdhonduras.org/praxis/praxis2tamez.html (toegang 2.12.2003). , Living Wisely in the Midst of the Absurd, in Rundbrief des Institut fur Theologie und Politik 2/97 Nr.8, 2003. , La memoria de la caminada del cristianismo en América Latina y el Caribe, in REBILAC, 2003. Handige sites: CEZAR, C., Entrevista. Elsa Tamez (juli-september 2003); http://www.metodista.br/biblica/bbla_informa/bbla_informa_4/conferencia/entrev_el sa.htm (toegang 25.03.2004). (Spaans interview met Elsa Tamez) OSTERWALDER, R., Die Gabe der Unterscheidung (juli 1999); http://www.bistumbasel.ch/d/aktuell/pressespiegel/19990709_01.htm (toegang 25.03.2004). TAMEZ, E., Living Wisely in the Midst of the Absurd (november 2003); http://victoria.indymedia.org/news/2003/11/18075.php (toegang 2.12.2003). , Liberation Theologies in Latin America Today (2-4 november, 2001, Chicago); http://www.cta-usa.org/conf2001talks.html#tamez (toegang 25.03.2004).

51

Tepedino, Ana Maria Biografie: Ana Maria Tepedino is een Braziliaanse. Ze is Doctor in de Theologie. Ze maakte in 1993 haar thesis aan de Pontifícia Universidade Católica (PUC) in Rio de Janeiro. De titel van de thesis betrof “Spiritualiteit en ethiek. Jezus Christus en de geschiedenis van de johannische gemeenschap”. Momenteel werkt Tepedino als Hoogleraar Systematische Theologie aan de PUC en aan de Universidad de Santa Úrsula in Rio de Janeiro. Bibliografie: Boeken: TEPEDINO, A. M., Las discípulas de Jesús, Narcea, 1995. TEPEDINO, A. M., & AQUINO, M. P. (ed.), Entre la indignación y la esperanza. Teología feminista Latinoamericana, Bogotá, Indo-American Press & ASETT/EATWOT Asociación Ecuménica de Teólogos del Tercer Mundo, 1998. TEPEDINO, A. M., RAMATHATE, T. H., HOPKINS, D. N. (ed.), Global Voices for Gender Justice, Cleveland, OH, Pilgrim Press, 2003. Artikels: TEPEDINO, A. M., A mulher. Aquella que começa a ‘desconhecer seu lugar’, in Perspectiva Teológica 17 (1985) pp. 375-379. , Mujer y Teología. Apuntes para el quehacer teológico de la mujer en América Latina, in M. P. AQUINO (ed.), Aportes para una teología desde la mujer. Colaboraciones de teólogas latinoamericanas en la Conferencia Intercontinental de mujeres teólogas del Tercer Mundo, celebrada del 1 a 6 de diciembre de 1986, en Oaxtepec (Mexico), Madrid, Editorial Biblia y Fe, 1988, pp. 60-69. , Mulher e teologia na América Latina. Perspectiva histórica, in A. M. BIDEGAIN (org.), Mulheres. Autonomia e controle religioso na América Latina, Petrópolis, Vozes, 1996, pp. 197-220. , Eclesiologia de comunhão. Uma perspectiva, in Atualidade Teologica 11 (2002). , Feminist Theology as the Fruit of Passion and Compassion, in V. FABELLA & M. A. ODUYOYE (ed.), With Passion and Compassion. Third World Women Doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1989, pp. 165-172. TEPEDINO, A. M. & RIBEIRO BRANDÃO, M. L., Woman and the Theology of Liberation, in I. ELLACURÍA & J. SOBRINO (ed.), Mysterium Liberationis. Fundamental Concepts of Liberation Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1993, p. 225. Handige sites: CONNOLLY, Approaches to a Theology of Women’s Liberation in Latin America; http://136.142.158.105/LASA97/connolly.pdf. (toegang 25.03.2004).

52

Tijerina, Ymelda

?

Biografie: Bibliografie: Boeken: Artikels: TIJERINA, Y., La mujer en el mundo y en la Iglesia, in VV. AA., Debates en torno al método de la teología en América Latina. Liberación y cautiverio. Encuentro Latinoamericano de teología, México, Imprenta Venecia, 1976, pp. 337-339. Handige sites:

53

Vieiro Sampaio, Tânia Mara Biografie: Tânia Mara Vieiro Sampaio werd geboren in São Paulo in 1960. Ze is een doctoranda, getrouwd en heeft twee kinderen. Ze is een theologe maar werkt eveneens als methodistische pastor. Vieiro Sampaio doorliep haar theologische studies in het Intituto Ecumênico de PósGraduaçao em Ciências de Religão in São Bernardo do Campo (São Paulo, Brazilië). Ze doctoreerde in de Religiewetenschappen in 1990 met een thesis getiteld: “Bewegingen van het geprostitueerd lichaam van de vrouw: Benadering van de profetie van Hosea”. Deze doctoraatsthesis werd gepubliceerd door de uitgeverij Loyola in 1999 in een meer uitgebreide versie. Vieiro Sampaio doceert aan de Universidad Metodista de Piracicaba (São Paulo), waar ze ook decaan is van de Facultade de Ciências de la Religão. Haar theologische visie heeft veel te danken aan de medewerking van Professor Milton Schwantes die werkzaam is aan de Universidad Metodista de São Paulo. Bibliografie: Boeken: VIEIRO SAMPAIO, T. M., Movimentos do corpo prostituído da mulher. Encontros e desencontros teológicos, São Paolo, UMESO – Ediçoes Loyola, 1999. Artikels: VIEIRO SAMPAIO, T. M., La desmilitarización y el rescate de la dignidad de la vida en Oseas, in RIBLA 8 (1991) pp. 83-96. , El cuerpo excluido de su dignidad. Una propuesta de lectura feminista de Oseas 4, in RIBLA 15 (1993) pp. 35-46. , Un Éxodo entre muchos otros Éxodos. La belleza de lo transitorio oscurecida por el discurso de lo permanente. Una lectura de Éxodo 1-15, in RIBLA 23 (1996) pp. 7587. , Oseas. Otra profecía, in RIBLA 35-36 (2000) pp. 137-147. , Consideraciones para una hermenéutica de género del texto bíblico, in RIBLA 37 (2000), pp. 7-14. , Encontros e desencontros do amor. Aperitivos da vida. Um debate sobre referenciais de leitura do texto bíblico, in REBILAC. Handige sites:

54

Weiler, Lúcia Biografie: Lúcia Weiler is een zuster bij de Religieuze Zusterschap van de Heilige Voorzienigheid. Ze is Doctor in de Bijbelse Theologie en gespecialiseerd in het Evangelie van Johannes. Bovendien is ze adviseur van de Religieuze Conferentie van Brazilië. Van 4 tot 8 februari 2004 verbleef Weiler in Montevideo waar ze een seminarie dicteerde over de Johannische Gemeenschap voor de Bijbelse Comissie van Uruguay. Onder de aanwezigen waren priesters, religieuzen en leken van over heel het land. Bibliografie: Artikels: WEILER, L. & CAVALCANTI, T., O profetismo das mulheres no Antiguo Testamento. Perspectivas de atualizaçao, in REB 46 (1986) pp. 38-51. WEILER, L. & TERNAY, H. A., Uma reescuta prática da voz do Exodo. Contribuiçoes da teologia narrativa para a teologia da libertaçao, in REB 49 (1989) pp. 60-80. WEILER, L., Jesús y la Samaritana, in RIBLA 15 (1993) pp. 123-130. , Mujer – María – Comunidad – Pueblo. La mujer en Apocalipsis 12, in RIBLA 46 (2003) pp. 53-63. , Reseña, in RIBLA 46 (2003) pp. 135-137. Handige sites: VILLAGRÁR, S., Entrevista a la teóloga Lúcia Weiler. Una comunidad tras las huellas de Jesús (maart 2004); http://www.chasque.net/umbrales/rev126/29_30.htm (toegang 25.03.2004).

55

Winters, Alicia Biografie: Afkomstig uit Brazilië. Bibliografie: Boeken: WINTERS, A. (e.a.), Opresión y liberación, San José, DEI, 1991. Artikels: WINTERS, A., Jonás y la liberación de Nínive, in RIBLA 9 (1991) pp. 43-56. , La sangre derramada por Manasés. Resistencia contra el imperio en la literatura bíblica, in RIBLA 11 (1992) pp. 65-74. , La memoria subversiva de una mujer. 2 Samuel 21,1-14, in RIBLA 13 (1992) pp. 77-86. , Una vasija de aceite. Mujer, deudas y comunidad (2 Reyes 4,1-7), in RIBLA 14 (1993) pp. 53-59. , La mujer en el Israel premonárquico, in RIBLA 15 (1993) pp. 19-33. , El goel en el antiguo Israel, in RIBLA 18 (1994) pp. 19-29. , Oíd la palabra. (Jeremías 7-10 + 34-38), in RIBLA 35-36 (2000) pp. 83-86. , El templo de Ageo, in RIBLA 35-36 (2000) pp. 206-214. , Ollas, lentejas y queso... Brindando esperanza a los desplazados por la violencia, in RIBLA 39 (2001) pp. 44-51. , Paradigmas educativos en la biblia, in REBILAC. , El Dios de las desplazadas y los desplazados. Génesis 21, 8-21, in REBILAC. Handige sites:

56

Bronnen van de Index Teologías hechas por mujeres en América Latina y el Caribe Althaus-Reid, Marcella María FABELLA, V. & SUGIRTHARAJAH, R. S. (ed.), Dictionary of Third World Theologies, New York, 2000. THE SCHOOL OF DIVINITY, Dr. Marcella María Althaus-Reid; http://www.div.ed.ac.uk/contact/staff_pages/m_althaus-reid.htm (toegang 16.04.2004). Aquino, María Pilar HEROLD, S., The Next Generation. Pioneering Scholar Sets Exampler for Women (augustus 2002); http://www.sandiego.edu/ugadmiss/ourcommunity/fa_maquino.html (toegang 04.04.2004). OCKERBLOOM, M. M., A Celebration of Women Writers. María Pilar Aquino (2004); http://digital.library.upenn.edu/women/aquino/biography.html (04.04.2004). Arellano, Luz Beatriz V. FABELLA & M. A. ODUYOYE, With Passion and Compassion. Third World Women Doing Theology, Maryknoll, NY, Orbis Books, 1988, pp. 123-150. Azcuy, Virginia GARETT EVANGELICAL THEOLOGICAL SEMINARY, Faculty Member Bio. Nancy Bedford (februari 2004); http://www.garrett.nwu.edu/content.asp?A=lifelong&C=1080&Dir_ID=214&bhcp= 1 (toegang 16.04.2004). Bedford, Nancy Elizabeth FABELLA, V. & SUGIRTHARAJAH, R. S. (ed.), Dictionary of Third World Theologies, New York, 2000. GARETT EVANGELICAL THEOLOGICAL SEMINARY, Faculty Member Bio. Nancy Bedford (februari 2004); http://www.garrett.nwu.edu/content.asp?A=lifelong&C=1080&Dir_ID=214&bhcp= 1 (toegang 16.04.2004). + de gegevens (vnl. Biografie) die ze zelf doorstuurde per mail Bidegain, Ana María BIDEGAIN, A. M., Religious Recomposition in Global Societies. The Role of the Catholic Church in the Argentine and Colombian Crises (september 2002); http://lacc.fiu.edu/publications_resources/working_papers/working_paper_06.pdf (toegang 04.04.2004).

57 , En la conformación del catolicismo latinoamericano; http://www.geocities.com/icercolombia/Bibliografia/AnaMaria.htm (toegang 04.04.2004). BRANDEIS UNIVERSITY, Select Bibliography on Feminist Sexual Ethics. Mujerista and Feminista Theology and Thought; http://www.brandeis.edu/projects/fse/pdf%20Files/Mujerista.pdf (toegang 04.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, pp. 506. 522. 543. Bingemer, Maria Clara Lucchetti OMNES GENTES, International Colloquium. Maria Clara Bingemer; http://www.omnesgentes.be/article.php3?id_article=19 (toegang 04.04.2004). PUC RÍO DE JANEIRO, Maria Clara Lucchetti Bingemer; http://wwwusers.rdc.pucrio.br/agape/ (toegang 04.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, pp. 527. 528. Brancher, Mercedes BBLA, Bibliografía Bíblica Latino-americana (2002); http://www.metodista.br/biblica/elenco/nt/nt_atos_2002.htm (toegang 04.04.2004). BRANCHER, M., El movimiento bíblico en América Latina; http://servicioskoinonia.net/relat/169.htm. (toegang 28.11.2003). Bucker Pataro, Bárbara BBLA, Bibliografía Bíblica Latino-americana (2002); http://www.metodista.br/biblica/elenco/biblia/biblia_teol_2002.htm (toegang 04.04.2004). BRAUER, J. C. & GERRISH, B. (ed.), Mercedarians, in J. C. BRAUER & B. GERRISH, The Westminster Dictionary of Church History, Philadelphia, Westminster Press, p. 544. SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 551. Bueno Trigo, Maria Helena POLÍTICA & TRABALHO, Psicanálise, sociologia e história. Miriam Lifchitz Moreira Leite (september 2001); http://www.geocities.com/ptreview/12-leite.html (toegang 04.04.2004).

58 Cardoso Pereira, Nancy CARDOSO PEREIRA, N., Sin contar las mujeres y los niños. Cuando el patriarcado y el imperio se dan la mano; http://www.dominicos.org/cidal/Alternativas/nacycardoso.ya.HTM (toegang 21.07.2004). ESCOLA SUPERIOR DE TEOLOGIA, Bibliografía básica para o Exame de Seleção (2002); http://www.est.com.br/instituicao/cursos/doutorado_biblia.doc (toegang 04.04.2004). KIENEL, C. & FÜNFSINN, B., Es gibt kein körperloses Bewusstsein. Interview mit der brasilianischen Theologin Nancy Cardoso Pereira (april 2002); http://www.ilabonn.de/artikel/256keinkoerperloses.htm (toegang 21.03.2004). RIBLA, Por una tierra sin lágrimas. Redimensionando nuestra utopía (1997); http://members.fortunecity.com/ribla/ribla_24.htm (toegang 04.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 547. Cavalcanti, Tereza SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 528, 535. Concha Martínez, Leonor Aída CASTELLANOS, L., Entrevista. La moncha Leonor Aída Concha habla sobre la píldora del día después (februari 2004); http://www.jornada.unam.mx/2004/feb04/040208/maslaura.html (toegang 29.03.2004). CONCHA, L. A., Palabras pronunciadas por la delegada política Mexicana en el Banco Mundial (oktober 2000); http://www.marchemondiale.org/es/special-fmi2.html (toegang 29.03.2004). , Género en la teología; http://www.sjsocial.org/crt/genero.html (toegang 29.03.2004). RUIZ, M., Las mujeres que se practican un aborto no podrán ser excomulgadas definitivamente. Católicos (augustus 2000); http://www.cimac.org.mx/noticias/00ago/00081414.html (toegang 04.04.2004). + ook veel recente informatie uit de biografie die ze mij zelf via mail doorstuurde De Lima Silva, Silvia Regina DE LIMA SILVA, S. R., Mission and Afro-Brazilian Cultural Reality (1996); http://www.sedos.org/english/silvia.htm (toegang 16.04.2004). FABELLA, V. & SUGIRTHARAJAH, R. S. (ed.), Dictionary of Third World Theologies, New York, 2000. del Prado, Olga Consuelo CONSTABLE, C., Latin American Women Doing Liberation Theology. Latin American Liberation Theology From the Perspective of Women; http://www.nanzanu.ac.jp/~mseigel/courses/constable%201.htm (toegang 01.04.2004).

59 Esquivel, Julia CONCILIUM, 1492-1992. De stem van de slachtoffers (1990); http://www.concilium.org/neder/inh906.htm (toegang 04.04.2004). ESQUIVEL, J., La divinidad creadora y el inmenso telar de la vida en la visión Maya (november 2003); http://alainet.org/active/show_text.php3?key=4912 (toegang 01.04.2004). ESQUIVEL. G., Julia Esquivel; http://www.geocities.com/Hollywood/Studio/8543/16julia.html (toegang 04.04.2004). HOLLYDAY, J., Profile. Julia Esquivel, poet and theologian (september 1994); http://www.stmalachi.org/communio/1994/09-25-94.htm (toegang 04.04.2004). PÁGINA DE LITERATURA GUATEMALTECA, Julia Esquivel; http://www.uweb.ucsb.edu/~jce2/esquivel.htm (toegang 01.04.2004). ROMÁN, M. L., New Guatemala a Result of Martyrs’ Sacrifices Says Activist. Suffering Is Part of Education as Christians, According to Julia Esquivel (december 2003); http://www.chnonline.org/2003/2003-12-11/newsstory5.html (toegang 04.04.2004). Foulkes, Irene BBLA, Bibliografía Bíblica Latino-americana (1998); http://www.metodista.br/biblica/elenco/interp/interp_1998.htm (toegang 04.04.2004). FOULKES, I., Cómo leer la Biblia desde la perspectiva de género?; http://ar.geocities.com/rebilac_coordcont/foulkes (toegang 14.03.2004). HANKS, T. D., Varones! No desprecien las profecías (de las mujeres). 1 Tes 5:20; http://www.othersheep.org/FoulkesEsp.htm (toegang 04.04.2004). RIBLA, Números Publicados (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/numeros.htm (toegang 04.04.2004). TAMEZ, E., The Woman Who Won’t Rest Until She Finds Something Precious She Has Lost. Luke 15, 8-10 (2001); http://gbgm-umc.org/umw/jesusandwomen/lostcoin.stm (toegang 04.04.2004). Gebara, Ivone AMAZON, Gebara, Ivone (2004); http://www.amazon.de/exec/obidos/search-handleurl/index=books-de&field-author=Gebara%2C%20Ivone/028-4919041-9335761 (toegang 04.04.2004). BRANDEIS UNIVERSITY, Select Bibliography on Feminist Sexual Ethics. Mujerista and Feminista Theology and Thought; http://www.brandeis.edu/projects/fse/pdf%20Files/Mujerista.pdf (toegang 04.04.2004). DA COSTA BRITO, E. J., Gebara Ivone. Trindade, palavra sobre coisas velhas e novas. Uma perspectiva ecofeminismo; http://www.pucsp.br/rever/resenha/gebara01.htm (toegang 04.04.2004). DOBLE CLIC, Ivone Gebara; http://www.internet.com.uy/doblecli/autor4.htm (toegang 04.04.2004). GEBARA, I., Ecofeminismo. Algunos desafíos teológicos; http://www.dominicos.org/cidal/Alternativas/ivonegebara.ya.HTM (toegang 21.07.2004). HARTMAN, L., Out of the Depths. Women’s Experience of Evil and Salvation by Ivone Gebara; http://livedtheology.org/pdfs/outofthedepths.pdf (toegang 25.11.2003).

60 MISIONEROS CLARETIANOS, Bibliografía selecta para el estudio de los Sinópticos, de los Hechos y de algunos temas que ellos generan (maart 2004); http://www.cmfapostolado.org/recursos/pgapostolado/palamisi/html/html3/BIBLIO GR2.htm (toegang 04.04.2004). PAIN POUR LE PROCHAIN, Ivone Gebara (april 2003); http://www.ecouterentendre.ch/hotes/gebara.html (toegang 04.04.2004). REGINA, S. & DE MERITI, S.J., Teología Feminista Latino-Americana (november 1994); http://ospiti.peacelink.it/zumbi/afro/atab/cons22.html (toegang 04.04.2004). RIBLA, Números Publicados (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/numeros.htm (toegang 04.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 526. 555. 556. TROTTA, Búsquedas; http://www.trotta.es/Shop/TT_Detalle.asp?idLibros=715 (toegang 04.04.2004). UNIVERSITÉ LAVAL, Pour libérer la théologie. Variations autour de la pensée féministe d'Ivone Gebara; http://www.ulaval.ca/pul/catalogue/shum-edu/2-7637-7890-9.html (toegang 04.04.2004). YALE UNIVERSITY, Bibliography of Works Cited (2004); http://www.yale.edu/adhoc/research_resources/dictionary/biblio.html (toegang 04.04.2004). Radio-uitzending in HR1 op 13 april 2003, Gott, das Böse und wir”. Interview mit der brasilianischen Theologin Ivone Gebara; http://www.antjeschrupp.de/ivone_gebara.htm, (toegang 20.03.2004). Hernández, Lucía Victoria HERNÁNDEZ, L. V., Símbolos en las fiestas Navideñas; http://www.mercaba.org/LITURGIA/Nv/simbolismos.htm (toegang 20.03.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 517. Isasi-Díaz, Ada María BOONDOCKSNET.COM, Books. Ada María Isasi-Díaz (2004); http://www.boondocksnet.com/cb/apfh-mode-books-search_type-AuthorSearchinput_string-Ada+Maria+Isasi-Diaz-locale-us.html (toegang 09.04.2004). BRANDEIS UNIVERSITY, Select Bibliography on Feminist Sexual Ethics. Mujerista and Feminista Theology and Thought; http://www.brandeis.edu/projects/fse/pdf%20Files/Mujerista.pdf (toegang 09.04.2004). ISASI-DÍAZ, A. M., Isasi-Díaz Webpage (2004); http://www.users.drew.edu/aisasidi/ (toegang 09.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 549.

61 + de biografie en bibliografie de ze zelf per mail opstuurde. Lopes Torres, Mercedes ADAM LASIER, J., Palavra Episcopal. Paz na terra… É Natal! (December 2002); http://www.metodista.org.br/Expositor/Downloads/2002/EXPODEZ2.PDF (toegang 09.04.2004). RIBLA, Pero nosotras decimos! (1997); http://members.fortunecity.com/ribla/ribla_25.htm (toegang 09.04.2004). Machado, Daisy BRITE DIVINITY SCHOOL, Daisy Machado Bibliography; http://libnt2.lib.tcu.edu/staff/bellinger/faculty/machado-bib.htm (toegang 09.04.2004). CEMANAHUAC EDUCATIONAL COMMUNITY, Daisy L. Machado. Retreat Leader (oktober 2003); http://www.learnersweb.org/cem/machadoretreat/Daisy%20L.Machado%20bio.htm (toegang 09.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 549. Nogueira, Maria Celina SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 530. Ortega, Ofelia ORTEGA, O., Curriculum Vitae d’ Ofelia Ortega; http://www.ftsr.ulaval.ca/ftsr/PDF/CurriculumVitae_Ofelia_Ortega.pdf. (toegang 01.04.2004). , The Liturgies. Ecumenism of the Spirit; http://www.pctii.org/wcc/ortega94.html (toegang 04.04.2004). , The Word That Inspires and Upholds in the Struggle for Justice, in Reformed World 44/1 (1994); http://www.warc.ch/pc/rw941/03.html (toegang 04.04.2004). , Ofelia Ortega. Matanzas; http://www.pfarrerweiterbildung.ch/Layout/daten/projekte/ref1.doc (toegang 10.04.2004). WCC, Una mujer Caribeña cuenta su historia (november 1998); http://www.wcccoe.org/wcc/assembly/04prs.html (toegang 01.04.2004).

62 Pertuz, Maribel CATHOLIC BIBLICAL FEDERATION, Index of All Bulletin Dei Verbum Issues (januari 2004); http://www.c-b-f.org/start.php?CONTID=04_01_02_01_00&LANG=en (toegang 09.04.2004). RIBLA, Números Publicados (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/numeros.htm (toegang 09.04.2004). Porcile Santiso, María Teresa + 2001 AGENCIA INTERAMERICANA PARA LA COOPERACIÓN Y EL DESARROLLO, Bibliografía; http://www.iacd.oas.org/Interamer/Interamerhtml/Tamerhtml/tam_bibl.htm (toegang 09004.2004). O’NEILL, K., History of the Order. Bibliography. Themes; http://users.skynet.be/am012324/studium/oneil/bibthe30.htm (toegang 09.04.2004). PORCILE SANTISO, M. T., Ser teóloga desde América Latina. Urgencia y desafío de ver la salvación desde la mujer; http://www.sedos.org/spanish/porcile5.htm (toegang 09.04.2004). , Reflexión sobre el tema del espacio en la filosofía y en la teología; http://www.architecthum.edu.mx/Architecthumtemp/invitados/porcile1.htm (toegang 28.11.2003). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 505. 545. THE MARIAN LIBRARY/INTERNATIONAL MARIAN RESEARCH INSTITUTE, Bibliography of Marian Works. Spanish (maart 2001); http://www.udayton.edu/mary/resources/spabib1.html (toegang 09.04.2004). WORLD COUNCIL OF CHURCHES, María Teresa Porcile Santiso. 1943-2001 (22 juni 2001); http://www.wcc-coe.org/wcc/news/press/01/18pre.html (toegang 24.03.2004). Ribeiro Brandão, Margarida L. DA SILVA, A. J., Soter ’96. Teologías e novos paradigmas (2004); http://www.airtonjo.com/soter96.htm (toegang 09.04.2004). PIA SOCIEDADE DE SAN PAULO, Detalhes do autor. Margarida Luiza Ribeiro Brandão (2001); http://www.paulus.com.br/portal/pautor/visita2.php?id_autor=51 (toegang 09.04.2004). Richter Reimer, Ivoni Zie haar Curriculum Vitae met biografie en volledige bibliografie dat ze per mail opstuurde 3 december 2003. CONSELHO NACIONAL DE DESENVOLVIMENTO CIENTIFICO E TECNOLÓGICO, Curriculum Vitae. Ivoni Richter Reimer (maart 2004); http://genos.cnpq.br:12010/dwlattes/owa/prc_imp_cv_int?f_cod=K4700933Y3 (toegang 12.04.2004).

63 Ritchie, Nelly AGENCIA LATINOAMERICANA Y CARIBEÑA DE COMUNICACIÓN (ALC), Nelly Ritchie comenta frase de Duhalde (april 2002); http://www.alcnoticias.org/articulo.asp?lanCode=2&artCode=16 (toegang 25.03.2004). BLOOM, L., Argentine Bishop Faults Foreign Debt (februari 2002); http://www.umc.org/umns/news_archive2002.asp?ptid=2&story={4B84F9CC-61084161-9E3C-1165F22C27CB}&mid=2399 (toegang 09.04.2004). IGLESIA EVANGÉLICA METODISTA ARGENTINA, Pastora Nelly Ritchie. Obispo de la Iglesia Evangélica Metodista Argentina (december 2001); http://www.iglesiametodista.org.ar/principal/curriculum%20RITCHIE.rtf (toegang 09.04.2004). INSTITUTO UNIVERSITARIO ISEDET, Cuadernos de Teología. Artículos publicados; http://www.isedet.edu.ar/sitioweb/publicaciones/Cuadteol.htm (toegang 09.04.2004). RITCHIE, N., No es lo que Dios quiera, sino lo que Dios quiere (april 2002); http://www.adital.org.br/asp2/noticia.asp?idioma=ES¬icia=2623 (toegang 25.03.2004). WORLD METHODIST COUNCIL, Member Churches; http://www.worldmethodistcouncil.org/memberchurches.php (toegang 09.04.2004). Rodríguez, Jeanette ATS ONLINE, Faculty Grants (2003-2004); http://www.ats.edu/faculty/grants/lilly/proposals/rodrigue.html (toegang 04.04.2004). SAINT MARY’S COLLEGE, The Madeleva Lecturers in Spirituality (november 2002); http://www.saintmarys.edu/~cfsdfm/madlecturers.html (toegang 04.04.2004). SEATTLE UNIVERSITY, Center for Excellence in Teaching and Learning (2004); http://www.seattleu.edu/cetl/institute.htm (toegang 04.04.2004). UNIVERSITY OF TEXAS PRESS, Find a Book (2003-2004); http://www.utexas.edu/utpress/books/rodour.html (toegang 04.04.2004). Seibert-Cuadra, Ute DE ALLIONE, L. R., Mujeres discípulas en el Evangelio de Juan. Presencia e Igualdad (augustus 2000); http://www.igrejapresbiteriana.org/Port/Teologia/Sistematica/Relat/relat285.htm (toegang 09.04.2004). REVISTA PODER Y LIBERTAD, Feminismo y Cristianismo; http://www.vindicacionfeminista.com/rev3.html (toegang 09.04.2004). RIBLA, Por manos de mujer (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/ribla_15.htm (toegang 09.04.2004). Tamez, Elsa BRAVO, J. C., Doctrina de la gracia y su dimensión actual; http://www.angelfire.com/pe/jorgebravo/gracia1.htm (toegang 10.04.2004).

64 CEZAR, C., Entrevista. Elsa Tamez (juli-september 2003); http://www.metodista.br/biblica/bbla_informa/bbla_informa_4/conferencia/entrev_el sa.htm (toegang 25.03.2004). CONSTABLE, C., Latin American Women Doing Liberation Theology. Latin American Liberation Theology From the Perspective of Women; http://www.nanzanu.ac.jp/~mseigel/courses/constable%201.htm (toegang 01.04.2004). HANKS, T. D., Varones! No desprecien las profecías (de las mujeres). 1 Tes 5:20; http://www.othersheep.org/FoulkesEsp.htm (toegang 10.04.2004). OCKERBLOOM, M. M., A Celebration of Women Writers. María Pilar Aquino (2004); http://digital.library.upenn.edu/women/aquino/biography.html (04.04.2004). ORTEGA, O., Ofelia Ortega. Matanzas; http://www.pfarrerweiterbildung.ch/Layout/daten/projekte/ref1.doc (toegang 10.04.2004). OSTERWALDER, R., Die Gabe der Unterscheidung (juli 1999); http://www.bistumbasel.ch/d/aktuell/pressespiegel/19990709_01.htm (toegang 25.03.2004). RIBLA, Números Publicados (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/numeros.htm (toegang 09.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 520. 530. 532. 534. 542. TAMEZ, E., The Woman Who Won’t Rest Until She Finds Something Precious She Has Lost. Luke 15, 8-10 (2001); http://gbgm-umc.org/umw/jesusandwomen/lostcoin.stm (toegang 04.04.2004). , No viajo a los Estados Unidos (2003); http://www.ccdhonduras.org/praxis/praxis2tamez.html (toegang 2.12.2003). , Living Wisely in the Midst of the Absurd (november 2003); http://victoria.indymedia.org/news/2003/11/18075.php (toegang 2.12.2003). , Liberation Theologies in Latin America Today (2-4 november, 2001, Chicago); http://www.cta-usa.org/conf2001talks.html#tamez (toegang 25.03.2004). , Da hasste ich das Leben. Eine Lektüre des Buches Kohelet (1998) ; http://www.kath.ch/exodus/pages/f7291inh.htm (toegang 10.04.2004). , La memoria de la caminada del cristianismo en América Latina y el Caribe (juli 2003); http://ar.geocities.com/rebilac_coordcont/tamez (toegang 21.07.2004). WOCATI NEWS, Elsa Tamez Will Deliver Keynote Address (februari 1996); http://www.wocati.org/news/six.pdf (toegang 10.04.2004). Tepedino, Ana Maria CONNOLLY, Approaches to a Theology of Women’s Liberation in Latin America; http://136.142.158.105/LASA97/connolly.pdf. (toegang 25.03.2004). LIBRERÍA CENTRAL, Las discípulas de Jesús; http://www.libroscentral.com/cgivel/Homero/WFICHA-LIBRO.pro?COD-LIBRO=182082 (toegang 10.04.2004). OCKERBLOOM, M. M., A Celebration of Women Writers. María Pilar Aquino (2004); http://digital.library.upenn.edu/women/aquino/biography.html (04.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 524. 530. 532. 543. 544.

65 TLAVIDEO.COM, Global Voices for Gender Justice. Book. (2004); http://www.tlavideo.com/details/product_details.cfm?c=32&v=2&sn=1705&id=192 285&enable=false (toegang 10.04.2004). THE UNIVERSITY OF CHICAGO DIVINITY SCHOOL, Dwight N. Hopkins (2001); http://divinity.uchicago.edu/faculty/profile_dhopkins.html (toegang 10.04.2004). Tijerina, Ymelda SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 514. 515. Vieiro Sampaio, Tânia Mara RIBLA, Números Publicados (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/numeros.htm (toegang 09.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 552. 563. VIEIRO SAMPAIO, T. M., Encontros e desencontros do amor. Aperitivos da vida. Um debate sobre referenciais de leitura do texto bíblico; http://ar.geocities.com/rebilac_coordcont/sampaio (toegang 21.07.2004). Weiler, Lúcia ESCOLA SUPERIOR DE TEOLOGIA E ESPIRITUALIDADE FRANCISCANA, Graduaçao; http://www.capuchinhosrs.org.br/estef/cursos.php (toegang 10.04.2004). SARANYANA, J.I., Teología de la mujer, teología feminista, teología mujerista y ecofeminismo en América Latina, in SARANYANA, J.I. (dir), Teología en América Latina, Volumen III, El Siglo de las teologías latinoamericanistas (1899-2001), Madrid: Iberoamericana, Frankfurt a/M: Vervuert, 2002, p. 528. VÉLEZ RODRÍGUEZ, R., Anuario Bibliográfico (1989); http://ensayo.rom.uga.edu/anuario/anuario89/brasil.htm (toegang 10.04.2004). VILLAGRÁR, S., Entrevista a la teóloga Lúcia Weiler. Una comunidad tras las huellas de Jesús (maart 2004); http://www.chasque.net/umbrales/rev126/29_30.htm (toegang 25.03.2004). Winters, Alicia RIBLA, Números Publicados (2003); http://members.fortunecity.com/ribla/numeros.htm (toegang 09.04.2004). UNITED METHODIST WOMEN, Libros en Español; http://gbgmumc.org/UMW/ReadingProgram/libros.html (toegang 10.04.2004). Winters, A., Paradigmas educativos en la Biblia; http://ar.geocities.com/rebilac_coordcont/pe (toegang 21.07.2004). , El Dios de las desplazadas y los desplazados. Génesis 21, 8-21; http://ar.geocities.com/rebilac_coordcont/winters (toegang 21.07.2004).

66

Lijst van theologes die nog dienen opgenomen te worden in de index

Agreda Quiroz, Alcira Boff, Lina García Bachmann, Mercedes Meis, Annelise Mena Lopes, Maricel Navia Velasco, Carmiña Potente, Antonieta Rocha, Violeta