Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk?
Folder voor patiënten Een project van de afdeling Huisartsgeneeskunde van het UMCG, in samenwerking met de afdeling klinische psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Utrecht.
BLENDING: Blended behandeling voor depressieve klachten in de huisartspraktijk: een prospectief gerandomiseerd onderzoek Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om te overwegen mee te doen aan een medischwetenschappelijk onderzoek over de behandeling van depressieve klachten. U beslist zelf of u wilt meedoen. Voordat u de beslissing neemt, is het belangrijk om meer te weten over het onderzoek. Lees deze informatiebrief rustig door. Bespreek het eventueel met uw partner, vrienden of familie. Ook is er een onafhankelijke persoon, die veel weet van het onderzoek. Hebt u na het lezen van de informatie nog vragen? Dan kunt u terecht bij de onderzoeker of een onafhankelijke arts. Op de achterpagina van de brochure vindt u onze contactgegevens.
Wat zijn depressieve klachten?
Iedereen is wel eens somber, dit kan bijvoorbeeld zijn als reactie op een teleurstelling of verlies. Dat is normaal en gaat meestal vanzelf weer over. Soms blijven deze klachten aanhouden. U kunt ook daarbij andere klachten hebben, zoals nergens zin meer in hebben, geen plezier meer hebben in dingen, voortdurend vermoeid zijn, enzovoorts.
Achtergrond
U bent onder behandeling bij uw huisarts voor depressieve klachten. Omdat u nog niet opgeknapt bent overweegt uw huisarts een meer intensieve behandeling te geven, bijvoorbeeld met een antidepressivum of een psychologische behandeling of anderszins. U heeft aangegeven geïnteresseerd te zijn in ons onderzoek waarin we bekijken of de psychologische internetbehandeling ‘Doe en Voel’ een even goed alternatief biedt voor de reguliere zorg die de huisarts levert. De internetbehandeling is een een online psychologische behandeling die wordt begeleid door de praktijkondersteuner. De praktijkondersteuner is een zorgverlener in de huisartsenpraktijk die gespecialiseerd is in de zorg voor psychische klachten. Met behulp van Doe en Voel zult u meer te weten komen over uw depressieve klachten en manieren leren om hier het beste mee om te gaan. Uit eerder onderzoek is gebleken dat een online psychologische behandeling ongeveer even goed is als een psychologische behandeling die volledig door een therapeut wordt aangeboden. Door deze psychologische behandeling deels online aan te bieden, hopen wij dat het makkelijker wordt deze therapie te volgen, in eigen tijd, op een 2
moment dat het u goed uitkomt. Een deel van de behandeling zal bestaan uit begeleiding door de huisarts of de praktijkondersteuner.
Wat is het doel van het onderzoek?
Of de internetbehandeling ‘Doe en Voel’ongeveer even goed of mogelijk beter helpt tegen depressieve klachten dan de reguliere zorg die de huisarts biedt, weten wij niet. Vandaar dat dit onderzoek is gestart om Doe en Voel te vergelijken met de reguliere zorg.
Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?
Deelname aan dit onderzoek is geheel vrijwillig. Wij nemen contact met u op om u verder te informeren over het onderzoek. U kunt dan ook vragen over het onderzoek stellen. Er kunnen in totaal 300 patiënten mee doen. De ene helft van de groep krijgt de reguliere zorg, de andere helft krijgt de internetbehandeling ‘Doe en Voel’. U wordt geloot naar één van deze twee behandelingen. U volgt de behandeling via de huisarts of praktijkondersteuner. Vervolgens wordt er één jaar lang bijgehouden hoe het gaat met de depressieve klachten. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Huisartsgeneeskunde in samenwerking met uw huisarts. Deelname aan dit onderzoek betekent dus niet automatisch dat u Doe en Voel aangeboden krijgt. Tijdens de volgende afspraak, nadat het intake gesprek met de onderzoeksassistente en de loting hebben plaatsgevonden, hoort u van uw huisarts of praktijkondersteuner in welke groep u bent ingedeeld en wat dit voor u praktisch inhoudt.
Wat is Doe en Voel?
Doe en Voel is een online psychologische behandeling, waarin u wordt begeleid door uw huisarts of praktijkondersteuner. In deze behandeling leert u beter omgaan met uw klachten. Dit betekent dat u persoonlijke inlogcodes voor een beveiligde website mee krijgt van uw huisarts of praktijkondersteuner. Als u éénmaal ingelogd bent, kunt u de behandeling volgen. U krijgt een persoonlijke pagina waarin u ziet hoe ver u met de behandeling bent. De online psychologische behandeling is verdeeld over 8 lessen. Wij vragen u om elke week één les te volgen. Daarnaast is het de bedoeling dat u de adviezen uit deze lessen ook toepast in uw dagelijkse leven. Elke les duurt een half uur tot één uur.U zult via e-mail herinneringsberichten ontvangen om u eraan te herinneren de sessies te volgen. Gedurende de periode dat u Doe en Voel volgt, zult u contact hebben met uw huisarts of praktijkondersteuner. Tijdens deze contactmomenten bespreekt u hoe het gaat met de behandeling. 3
Wat is de reguliere zorg? Als u in deze groep wordt ingedeeld, dan krijgt u de reguliere zorg. Deze zorg wordt samen met u bepaald door de huisarts en/of praktijkondersteuner. Dit kan een psychologische behandeling zijn, een antidepressivum of een andere behandeling. Een antidepressivum is een medicijn die depressieve klachten kunnen verminderen, het werkt pas goed na vier tot zes weken. In het begin van de behandeling kunt u tijdelijk somberder of onrustiger worden. Het is dan ook gebruikelijk om iedere twee weken in het begin van de behandeling contact te hebben met uw huisarts of praktijkondersteuner. Zo nodig kan het aantal tabletten worden aangepast.
Wie kunnen er mee doen?
Aan dit onderzoek kunnen patiënten meedoen die depressieve klachten hebben. Zij zijn hiervoor bij hun huisarts of praktijkondersteuner geweest.
Meting van klachten
U heeft eerst een intakegesprek met de onderzoeksassistente waarmee er een inschatting van uw klachten wordt gedaan. Het intakegesprek duurt ongeveer 1.5 uur, soms korter en soms langer. Daarnaast vult u online vragenlijsten in. Hierna wordt u geloot naar één van de twee behandelingen, u ontvangt de uitslag hiervan bij uw huisarts of praktijkondersteuner. In de eerste tien weken van het onderzoek vragen wij u om wekelijks een korte vragenlijst in te vullen zodat wij een inschatting kunnen maken van de ernst van depressie. Daarnaast worden uw klachten en zorggebruik gemeten gedurende één jaar door middel van interviews en vragenlijsten. Na 3, 6 en 12 maanden krijgt u een uitnodiging voor een interview en het invullen van een vragenlijst. Zie onderstaande tijdsschema. De interviews worden telefonisch afgenomen en de vragenlijsten vult u online in. Als uit de interviews of de vragenlijsten blijkt dat u ernstige klachten heeft, dan worden u en uw huisarts hiervan op de hoogte gebracht. Wij zullen u in dat geval adviseren om contact op te nemen met de huisarts.
4
Wat zijn mogelijk voor- en nadelen van deelname aan dit onderzoek? Uw deelname aan het onderzoek kan voor u mogelijke voordelen hebben. In beide groepen krijgt u de zorg die nodig is voor uw klachten, dit geldt dus zowel voor de groep die de reguliere zorg krijgt als voor de groep die de internetbehandeling ‘Doe en Voel’ voorgeschreven krijgt. Een voordeel is dat mogelijke verergering van uw depressieve klachten eerder zullen worden herkend door het herhaald meten van uw klachten. Als u in de Doe en Voel groep wordt ingedeeld, dan wordt u een online psychologische behandeling aangeboden. Een voordeel hiervan is dat u deze deels waar en wanneer u dat wilt kunt volgen. Ook kunnen er mogelijke nadelen zijn aan het deelnemen van dit onderzoek. Deelname betekent voor u een kleine tijdsinvestering. De intakegesprek kost ongeveer 1.5 uur de tijd. Het invullen van de vier vragenlijsten kost u gemiddeld een half uur per keer. De vragenlijsten worden vier keer afgenomen, dus kost het u in totaal twee uur. Verder wordt er viermaal een interview gehouden. Elk interview zal ongeveer een half uur tijd in beslag nemen. Het volgen van de online behandeling zal u ongeveer een half uur tot één uur tijd kosten per sessie. De verwachte tijdsinvestering is 14 uur verdeeld over één jaar. In dit onderzoek vergelijken we behandelingen in de eerste lijn, dat betekent zorg door de huisarts, diens praktijkondersteuner of psycholoog wordt gegeven. Hierdoor zal de zorg door de huisarts, diens praktijkondersteuner of psycholoog worden gegeven en wordt u in principe niet verwezen naar een gespecialiseerde ggz-instelling. In het geval dat het noodzakelijk is om u te verwijzen (bijvoorbeeld bij een crisissituatie) dan is het mogelijk dat de huisarts u toch verwijst. Daarnaast kunnen wij u geen volledige garantie geven dat wanneer u de behandeling ontvangt (net als bij elke behandeling) u daardoor daadwerkelijk ook minder depressieve klachten heeft en u er zich beter door voelt.
5
Zijn er extra kosten/is er een vergoeding wanneer u besluit aan dit onderzoek mee te doen? De internetbehandeling Doe en Voel zal gratis te volgen zijn. Alle zorg die uw huisarts of praktijkondersteuner levert, wordt vergoed door de zorgverzekeraar. De medicijnen die uw huisarts voorschrijft, krijgt u meestal vergoed uit uw basisverzekering. Soms moet u een eigen bijdrage betalen voor uw medicijn. Het kan zijn dat uw verzekeraar alleen de goedkoopste variant van een medicijn volledig vergoedt. Medicijnen die zijn opgenomen in de basisverzekering tellen mee voor uw eigen risico.
Wat wordt er van u verwacht?
Als u meedoet aan dit onderzoek dan krijgt u de reguliere zorg of de internetbehandeling Doe en Voel. U kunt zelf niet kiezen welke behandeling u krijgt. Verder vragen wij u vragenlijsten in te vullen en mee te werken met de interviews voordat u begint met de behandeling en 3, 6 en 12 maanden na de start van de behandeling. Vanaf het moment dat gestart is met de behandeling duurt het onderzoek 1 jaar. Daarnaast vragen wij u om de gemaakte afspraken na te komen. Tenslotte vragen wij u ermee akkoord te gaan dat de onderzoekers gegevens opvragen bij uw huisarts en apotheker gedurende de looptijd van het onderzoek, dus tot één jaar na deelname. Dit zijn gegevens zoals het aantal bezoeken aan de huisarts, welke medicijnen u gebruikt en of u doorverwezen bent naar een specialist. Deze gegevens worden alleen gebruikt om de zorg die u ontvangt in vervolgonderzoek willen doen. Indien u hiermee instemt, zullen wij u terzijnertijd opnieuw benaderen voor dit vervolgonderzoek. Als u dit liever niet heeft, dan u kunt u dit aangeven op de bijgevoegde verklaring van deelname.
Hoe kunt u meedoen?
Wanneer u besluit mee te doen met het onderzoek zal onze onderzoeker alles website bekijken. Wij vragen u de verklaring van deelname voor het onderzoek te tekenen en op te sturen. Uiteraard kunt u zich op ieder gewenst moment uit het onderzoek terugtrekken. Dit heeft geen gevolgen voor de behandeling die u krijgt van uw huisarts. U kunt dit aangeven bij de onderzoeker. Als u overweegt om met het onderzoek te stoppen omdat u de behandeling niet meer wilt, dan vragen wij u te overwegen om wel mee te blijven doen aan de metingen. Hiermee blijft u meedoen met het onderzoek, maar stopt u met de behandeling zoals die bepaald is door de loting.
Wanneer wij het vermoeden hebben dat dit onderzoek nadelig is voor uw gezondheid zullen wij u niet langer aan het onderzoek laten deelnemen. Uw huisarts wordt daarvan dan op de hoogte gebracht en zal u verder begeleiden. Na opgave van deelname zal de onderzoeker het eerder genoemde intakegesprek inplannen. Voor het onderzoek is het nodig dat wij uw medische achtergrond kennen. Wij vragen daarom uw toestemming om informatie op te vragen bij uw huisarts en apotheker gedurende de looptijd van het onderzoek, dus tot één jaar na deelname.
Verzekering
Normaal gesproken wordt er voor een medisch onderzoek een verzekering afgesloten. Dit is om eventuele risico’s, die men tijdens het onderzoek kan lopen, te dekken. De Medische Ethische Toetsingscomissie heeft beoordeeld dat aan aan dit onderzoek weinig risico’s zijn verbonden. Daarom hoeft het UMCG geen verzekering voor dit onderzoek af te sluiten.
Rapportage
De resultaten van dit onderzoek worden vastgelegd in een verslag voor het ZorgOnderzoek Nederland (ZonMw, de subsidiegever van dit project) en in wetenschappelijke artikelen. De gegevens die in het kader van dit onderzoek over u worden verzameld, zullen vertrouwelijk worden behandeld. Deze onderzoeksgegevens zullen onder een code worden opgeslagen. Alleen de onderzoeker weet welke code bij uw onderzoeksgegevens horen. De onderzoeksgegevens kunnen worden gecontroleerd door toezichthoudende instanties, zoals de Inspectie van de Gezondheidszorg. Uw naam zal nooit openbaar worden gemaakt. De resultaten van het onderzoek kunnen worden gepubliceerd in wetenschappelijke artikelen. Ook hierin zal uw naam nooit worden genoemd. Indien u dat op prijs stelt, ontvangt u te zijner tijd een samenvattend verslag van de belangrijkste conclusies van het onderzoek.
Opgave voor deelname
U kunt bij de huisarts aangeven of u toestemt dat wij contact met u opnemen voor verdere uitleg over het onderzoek. Besluit u mee te doen, dan kunt u zich opgeven door de verklaring van deelname (ondertekend) terug te sturen. Wij nemen dan binnen enkele dagen na ontvangst, telefonisch contact met u op om een telefonische intakegesprek te plannen.
7
Heeft u nog vragen?
Neem dan gerust contact met ons op via de onderstaande contactgevens. Wilt u graag een onafhankelijk advies over het meedoen aan deze studie? Dan kan dat aan huisarts Antje Spijker die niet betrokken is bij het onderzoek.
Project team
Btissame Massoudi Arts-in-opleiding-tot-huisarts-onderzoeker
Marco Blanker Huisarts-onderzoeker
Lianne Dijkstra Onderzoeksassistente
Karen van der Sluis Onderzoeksassistente
Contactgegevens
Huibert Burger Arts-epidemioloog
Claudi Bockting Hoogleraar klinische psychologie
Afdeling Huisartsgeneeskunde, UMCG, FA 21 Postbus 196, 9700 RB Groningen. Antwoordnummer 253. Tel: 050-363 2969 Fax: 050-363 2964 www.blending.umcg.nl E:
[email protected] Mevr. Antje Spijker (onafhankelijk arts) Tel: 06 - 26 64 26 77 E:
[email protected]
