Beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen (BVK) LiDAR data hosting services:

Gebruikers Handleiding

Beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen (BVK) – LiDAR data hosting services: DHM Vlaanderen II - Proefproject Geraardsbergen (2012)

22 mei 2013 © BVK, 2013

Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen [email protected] – Tel: ++32(0)92617200

Beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen

Versie Auteur Datum aanmaak Datum afdruk

2 / 57

Versie 1.0 AGIV-VITO BVK-team 5 juni 2013

© BVK, 2013


Document historiek Release

Datum

Beschrijving van de verandering

Editors

Reviewers

V1.0

22/05/2013

First release version

NVC, JB, TP

JVV, SVDL

© BVK, 2013

3 / 57


Inhoud

1

2

Inleiding

5

1.1 Referenties

5

1.2 Termen, definities, afkortingen

5

1.3 Context – BVK

6

1.4 Context – DHMV_II

7

1.5 Doel van dit document

8

Overzicht van de beschikbare remote sensing data, afgeleide producten en bijhorende BVK dienstverlening 9 2.1 LiDAR bron data

3

4

9

2.2 LiDAR afgeleide producten (DTM, DSM, hillshade, slope)

12

2.3 Multispectrale digitale beelden (RGB)

14

Opzoeken en downloaden van de gewenste ruwe remote sensing data : stappen vooraf (randvoorwaarden) 16 3.1 Samenvattende User matrix – security

16

3.2 AGIV registratie (authenticatie)

16

3.3 AGIV toelating (authorisatie)

18

3.4 Gebruiksvoorwaarden

18

Gebruik van de BVK hosting services naar het BVK Archief

19

4.1 Beschikbare data binnen de BVK in functie van de overeenkomstige dienst voor openstelling 19 4.2 Profiel 1 : LiDAR brondata en/of de afgeleide producten visualiseren en bevragen, ad hoc een data tile ophalen 20 4.2.1 Opstarten van de BVK viewer

20

4.2.2 Aangeboden data lagen binnen de BVK viewer

22

4.2.3 Visualiseren van de afgeleide producten DTM, DSM of de aangeleverde orthomozaiek 23 4.2.4 Bevragen van de datalagen binnen de BVK viewer (vb: hoogtebevraging)

24

4.2.5 Renderen van 3D data binnen de BVK viewer

26

4.2.6 Opvragen metadata van de data tiles & ad hoc ophalen van een data tile

27

4.3 Profiel 2: LiDAR brondata en/of afgeleide producten over ‘grote’ gebieden downloaden om zelf mee aan de slag te gaan 33 4.3.1 BVK data download applicatie voor DTM/DSM/RGB tiles

batch download

van

LAZ

4.3.2 cURLscript voor downloaden van LiDAR LAZ tiles, DTM/DSM/RGB tiles

tiles

of 33 37

4.4 Profiel 3 : Integreren van de hosting services (WMS/WFS interface) in een eigen applicatie 40 5

Gebruik van het BVK Dataportaal op het online archief

4 / 57

41

© BVK, 2013


1 1.1

1.2

Inleiding Referenties AGIV BVK

http://agiv.be/gis/diensten/?catid=223

AGIV Security : online help

http://help.agiv.be/Categories/Details/30-Security

BVK_LiDAR_service_ICD_v1 0.pdf


BVK viewer (prototype)

https://remotesensing.agiv.be/bvkviewer/

BVK Dataportaal

https://remotesensing.agiv.be/DownloadPortal/

BVK Data download applicatie


Termen, definities, afkortingen BVK

Beeldverwerkingsketen

LiDAR

Light Detection and Ranging (laser altimetrie) : remote sensing techniek voor het bepalen van de hoogte op basis van laser pulsen (laser scanner)

DHMV_I

LiDAR campagne over het Vlaamse gewest (2001 – 2004) in het kader van de aanmaak van het Digitaal Hoogte Model Vlaanderen I.

DHMV_II

LiDAR campagne over het Vlaamse en Brussels Hoofdstedelijk Gewest (2013 – 2015) in het kader van een update van het Digitaal Hoogte Model Vlaanderen II.

OGC

Open Geospatial Consortium

WMS

Web Map Service

WFS

Web Feature Service

© BVK, 2013

5 / 57


1.3

Context – BVK Het AGIV ontwikkelt en onderhoudt, samen met en voor partners, een operationele, sensorgenerieke en modulaire data beheers- en verwerkingsketen; de Beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen (BVK). De BVK levert sinds januari 2012 onder meer volgende dienstverlening aan AGIV, GDI-Vlaanderen en derden in dienstverband : -

online snelle storage en beheerde offline archivering van grote volumes aan remote 1 sensing bron data;

-

automatische workflows op de bron data voor onder meer de aanmaak en de bijhouding van geografische gegevens (bv. Grootschalig Referentie Bestand (GRB), Digitaal Hoogte Model (DHM), Digitaal Oppervlakte of Surface Model (DSM), … );

-

hosting services en download services voor de remote sensing bron data en/of voor specifieke partner applicaties;

-

een beheerde toegang tot alle remote sensing bron data op basis van de heersende gebruiksvoorwaarden;

-

uitgebreide technische documentatie bij de aangeboden ruwe remote sensing bron data en diensten, die eindgebruikers in staat stelt applicaties met een toegevoegde waarde te (laten) ontwikkelen.

Partners VITO: lange termijn samenwerkingsverband AGIV-VITO voor de verdere ontwikkeling en exploitatie van de beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen (2012 – 2015). WaterWegen en Zeekanaal NV & nv De Scheepvaart: lange termijn samenwerkingsverband met nv De Scheepvaart en Waterwegen en Zeekanaal NV. Zij startten in de periode april - september 2013 met het project Mobile Mapping op de Vlaamse waterwegen. Met deze beelden inventariseren de waterwegbeheerders de objecten (oevers, bolders,…) naast de waterwegen. Dit gebeurt in het kader van een actualisatie van de elektronische vaarkaarten (Inland ECDIS). De remote sensing bron data voor dit project (panoramische beelden en terrestrische LiDAR) worden online ter beschikking gesteld, beheerd gearchiveerd en ontsloten via de BVK. De BVK dienstverlening staat open voor vragen van potentiële partners tot samenwerking rond één of meer van de onderstaande BVK diensten. Geïnteresseerde overheidsdiensten, wetenschappelijke instellingen en bedrijven kunnen steeds contact opnemen met het BVK team via ([email protected] – subject : BVK-team).

Dienstverlening

1. BVK archief : Multispectrale ruwe beelden (air/space- borne); Mobilemapping data (wegen & waterwegen); Airborne LiDAR data (DHMVI & DHMVII); Terrestrische LiDAR data (waterwegen) 2. BVK-Dataportaal : portaal naar het BVK online archief voor download van ruwe multispectrale air/space-borne beelden. 3. BVK Data Hosting Services : veilige en beheerde ontsluiting van het BVK archief en afgeleide producten 4. BVK Applicatie Hosting Services : ter beschikking stellen van browser applicaties voor het werken met de ruwe remote sensing data.

1

Remote sensing is het geheel van methoden en technieken die tot doel hebben aardse fenomenen vanop afstand (remote) zonder enig fysisch contact te bestuderen (sensing). 6 / 57

© BVK, 2013


o

AGIV mobilemapping viewer (browser applicatie) Geauthoriseerde gebruikers kunnen de beschikbare mobilemapping beelden bevragen via de AGIV browser applicatie. Om toegang tot de data te krijgen, vereist de privacy commissie dat een gebruiker zich registreert bij AGIV en dat de verantwoordelijke van een machtiging de gebruiker toegang verschaft onder zijn machtiging.

o

BVK prototype viewer (browser applicatie); Het BVK project stelt een prototype browser applicatie ter beschikking om alle beschikbare data aangeboden via het BVK project te visualiseren en metadata/data op te vragen. Deze viewer is bedoeld om eindgebruikers een snel overzicht en inzicht te geven in de beschikbare data, voor interface testen en demo doeleinden.

5. BVK Dedicated Worfklows : Binnen de BVK worden dedicated automatische beeldverwerkings workflows ontwikkeld, geïmplementeerd en continue onderhouden en/of verbeterd. Deze worklfows werken rechtstreeks op de ruwe remote sensing data en hebben betrekking op zowel efficiënt storage beheer, als op het opleveren van een specifiek afgeleid product of informatie. o

BVK pre-processing workflows Deze workflow stelt de gebruikers op AGIV in staat om de ruwe data en metadata te gaan downloaden en vol-automatisch om te zetten tot een hoger level tussenproduct (vb: orthorectificatie) in een door de gebruiker gedefinieerd formaat, compressie en versnijdingspatroon.

o

BVK GRB change detection workflow Deze workflow staat in voor een vol-automatische change detection op basis van ruwe middenschalige multispectrale beelden. Het gegenereerde veranderingsbestand wordt vervolgens gebruikt om gevalideerde afwijkingen op te leveren voor de GRB bijhouding.

o

BVK DTM/DSM/slope/hillshade workflow Op basis van de nieuw ingewonnen LiDAR (LAZ) data in het kader van het DHMVlaanderen II update project, werd binnen de BVK een dedicated workflow ontwikkeld en geïmplementeerd. Deze workflow levert de eindproducten : DTM, DSM, hillshade en slope per NGI kaartblad.

1.4

Context – DHMV_II DHMV_II (2013 – 2015) : In 2013 lanceerde AGIV een opdracht voor de inwinning van het Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II, als update van het vroegere DHM (DHMV_I 2001 – 2004). De LiDAR puntenwolken hiervoor worden gespreid opgenomen over een periode van 3 jaar (2013-2015) en hebben een minimale puntendichtheid van 16 punten per m² en multiple returns. Simultaan met de LiDAR-hoogtegegevens worden eveneens hoogwaardige multispectrale (RGB) luchtopnames opgenomen. De remote sensing bron data voor dit project (airborne LiDAR) worden online ter beschikking gesteld, beheerd gearchiveerd en ontsloten via de BVK. Meer informatie over dit DHM update project kan gevonden worden op de AGIV webpagina (http://www.agiv.be/gis/projecten/?catid=218). Als voorbereiding op de opdracht voor de inwinning van het Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II werd op 30 april 2012 LiDAR-hoogtegegevens en beeldmateriaal ingewonnen en verwerkt voor een testgebied van ca. 30km² ter hoogte van Geraardsbergen. Dit testgebied omvat een veelheid aan landschappen: riviervallei en hellingen, bebouwd gebied en open terrein, water, bossen en lage vegetatie, …. De LiDAR puntenwolken werden opgenomen met dezelfde (of strengere) specificaties als deze voor het DHM update project. © BVK, 2013

7 / 57


Via dit proefproject wordt de mogelijkheid geboden aan LiDAR gebruikers en applicatie ontwikkelaars om al vertrouwd te raken met de nieuw ingewonnen LiDAR puntenwolken, de noodzakelijke (pre)-processing en de mogelijkheden van deze gegevens. Zowel de huidige bestaande datasets van DHMV_I als van het Proefproject Geraardsbergen (2012), als de LiDAR datasets die nog gevlogen zullen worden in de volgende jaren voor DHMV_II, worden gehost op VITO binnen het BVK project.

1.5

Doel van dit document Dit document beschrijft enerzijds de beschikbare ruwe remote sensing data en/of afgeleide producten en anderzijds de BVK dienstverlening die het mogelijk maakt voor een gebruiker om effectief met de beschikbare remote sensing data aan de slag te gaan (viewen, bevragen, downloaden). Hierbij zal in deze eerste versie de nadruk gelegd worden op de dienstverlening met betrekking tot de remote sensing data ingewonnen via het project DHMV_II en dan meer bepaald in eerste instantie de remote sensing data beschikbaar binnen het proefproject Geraardsbergen. Kennis van de gebruiksvoorwaarden en de AGIV security is vereist om toelating te kunnen krijgen tot de remote sensing data die de gebruiker wenst te gebruiken. Voor een overzicht van de vereiste aanvraagprocedure, de geldende gebruiksvoorwaarden en de AGIV security wordt ook verwezen naar de AGIV webpagina en Online Help (http://agiv.be/gis/projecten/?artid=2114 en http://help.agiv.be). Dit document spitst zich in het bijzonder toe op de BVK dienstverlening om een efficiënt en juist gebruik van de aangeboden BVK diensten en de via deze diensten aangeboden ruwe remote sensing data, of daarvan afgeleide producten mogelijk te maken. Hoewel dit document zeker een goed begin is voor iedereen die nog niet bekend is met de AGIV registratie en/of de BVK dienstverlening, wordt voor een diepgaandere technische bespreking van de data hosting services verwezen naar de BVK technische documentatie “BVK_LiDAR_service_ICD_v1.0.pdf” beschikbaar op de BVK webpagina (http://agiv.be/gis/diensten/?catid=223).

8 / 57

© BVK, 2013


2

Overzicht van de beschikbare remote sensing data, afgeleide producten en bijhorende BVK dienstverlening De remote sensing data die binnen het proefproject Geraardsbergen werd ingewonnen omvat 2 zowel LiDAR data als multispectrale (RoodGroenBlauw – RGB) beelden. Afhankelijk van het type bron data/afgeleide producten, wordt de openstelling vanuit de BVK op een andere manier ondervangen (hosting of via download). In Tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de bron data binnen het proefproject Geraardsbergen. De rubrieken 2.1 – 2.3 vatten kort de belangrijkste eigenschappen van de beschikbare bron data en afgeleide producten samen. Voor een volledige beschrijving wordt verwezen naar de technische specificaties in de applicaties of de metadata die inherent in/bij de LAS files/ruwe beelden aanwezig is.

Tabel 1: overzicht van de beschikbare ruwe remote sensing data, en de overeenkomstige dienst om de data aan de gebruikers aan te leveren

ruwe data beschikbaar in BVK

Aangeleverde producten

BVK dienst

1

LiDAR puntenwolken (.LAZ)

Hosting services

2

Digitale RGB beelden (.HDF5)

BVK dataportaal

3

4

2.1

BVK afgeleide producten

DTM/DSM/hillshade/slope (1& 5m) (Geotiff met deflate compressie)

Hosting services RGB orthomozaieken (Geotiff met deflate compressie)

Hosting services

LiDAR bron data De ruwe remote sensing data die via laser altimetrie wordt ingewonnen bestaat uit een niet uitgedunde puntenwolk met hoge puntdichtheid. De data wordt in stroken opgenomen, vliegstroken, met een puntendichtheid van minimum 16 punten per m² en multiple returns (Figuur 1). Deze puntenwolk wordt onderworpen aan een strenge kwaliteitscontrole, zowel planimetrisch (RMSExy = 0.10m) als altimetrisch (RMSEz = 0.05m) met de bedoeling hoogwaardige bron data aan te kunnen bieden en vervolgens deze ruwe data in te zetten voor een veelvoud aan toepassingen (hoogte-, hydrologische-, city 3D modellering, archeologisch onderzoek, bosinventarisatie, …).

2

Laseraltimetrie of LIDAR (Engels acroniem voor LIght Detection And Ranging ) is een techniek waarbij de hoogte van het aardoppervlak wordt gemeten d.m.v. een lasersysteem dat aan boord van een vliegtuig of helikopter kan worden gemonteerd (airborne), of op een auto of boot of platform (terrestrial). © BVK, 2013

9 / 57


a)

b) Figuur 1: a) overzicht van de vliegstroken (opgedeeld in tiles, weergave via WMS) zoals gevlogen voor de LiDAR vlucht boven Geraardsbergen met weergave van de tile metadata voor één tile; b) voorbeeld van puntenwolken binnen de vliegstroken

Deze ruwe remote sensing data (LiDAR bron data) van het proefproject Geraardsbergen is opgenomen binnen het BVK archief (beheerde offline archivering + beveiligde online storage) en wordt ontsloten via de BVK Data Hosting Services. De data specificaties voor het proefproject Geraardsbergen, zoals aangeleverd door de dienstverlener en zoals aangeboden vanuit BVK, worden samengevat in Tabel 2. Een volledig overzicht van deze informatie (LASinfo) is vervat in de LAZ files die gedownload worden via de BVK data hosting services.

10 / 57

© BVK, 2013


Tabel 2: een greep uit de data specificaties van een LAZ tile zoals aangeboden vanuit de BVK SPECIFICATIE

INVULLING [Date]_[Contractor]_[VS;DS]_[FSID]_[Xll]_[Yll]

Naamgeving

20120430_ES_VS_014_114000_161000 tile 114000_161000 van VluchtStrook 14 uitgevoerd door Eurosense op 30/04/2012

Formaat

LAZ of LASzip (Versie LAS 1.2) (losslessly compressed LAS - http://www.laszip.org/)

Point data record format

3

Per LiDAR punt volgende informatie X,Y,Z Intensity GPS time RGB (echte kleurenwaarde) Classification (1 = unclassified; 2 = ground, 4 = medium vegetation , 5 = high vegetation) Point source ID Return Number/ Number of returns per pulse Scan angle rank CRS/Hight

Belgium Lambert 1972 (EPSG 31370) / TAW

puntdichtheid

8pts/m² per strook; vermits er gevlogen wordt met een overlap van 50%, komt dit neer op een minimale puntendichtheid van 16pts/m²

Original tiling (m)

500 x 500 per vluchtstrook (vluchtstrook informatie blijft behouden in de tiles)

Tile grootte orde (Mb)

Variërend van 0.5Mb tot 20 à 30 Mb

WFS en WMS services worden ter beschikking gesteld vanuit de BVK om de attributen van de LiDAR punten te ontsluiten. De keuze voor de OGC WMS/WFS interfaces (Open Geospatial Consortium http://www.opengeospatial.org/ ) berust op de INSPIRE vereisten tot interoperabiliteit met betrekking tot geografische data services. De WMS interface dient u te gebruiken wanneer u de LiDAR-tile bounding boxen als een bitmap wenst weer te geven in uw applicatie. Deze bitmap stelt een geprojecteerde en versneden visualisatie voor, afhankelijk van de viewing configuratie in de client (applicatie). Een WFS dient u te gebruiken steeds wanneer u de onderliggende attributen van de “features” (bvb: de LiDAR tiles) wil bevragen. Voor een volledige beschrijving van de WMS en WFS interfaces, alsook de beschrijving van de HTTP GET interface wordt verwezen naar de technische documentatie van de BVK (BVK_LiDAR_service_ICD_v1 0.pdf - 1.1).

© BVK, 2013

11 / 57


2.2

LiDAR afgeleide producten (DTM, DSM, hillshade, slope) Een dedicated workflow binnen de BVK levert volgende afgeleide producten :    

Digitaal Terrein Model (DTM) : raster van 1m, 5m Digitaal Surface Model (DSM) : raster van 1m, 5m Hillshade : raster van 1m en 5m Slope : raster van 1m en 5m

Deze LiDAR processing voor de aanmaak van de afgeleide producten maakt gebruik van LASTOOLS. Meer informatie over LASTOOLS raadpleegt u best de webpagina: http://rapidlasso.com/ of at: http://www.laszip.org/. Figuur 3 toont subsets van deze afgeleide producten.

Figuur 2: TIN interpolatie van de LiDAR punten (terrein punten) levert het Digitale Hoogte Model (DHM)

12 / 57

© BVK, 2013


Figuur 3: TIN interpolatie van de LiDAR punten (terrein punten en de punten op objecten) levert het Digitale oppervlakte/Surface Model (DSM)

Specificaties van de producten voor het proefproject Geraardsbergen, zoals aangeboden uit BVK en zoals ook downloadbaar vanuit de BVK, worden samengevat in Tabel 3.

Tabel 3: data specificaties van de afgeleide producten zoals aangeboden vanuit de BVK DTM

DSM

HILLSHADE

SLOPE

Resolutie (m)

1, 5

1,5

1,5

1,5

Formaat

Geotiff (deflate compressie)

Geotiff (deflate compressie)

geotiff

geotiff

Cijfer notatie

Floating point 32bit

Floating point 32bit

Referentiesysteem

EPSG31370 (Lambert72)




WMS BVKviewer

x

x

compressie

deflate

deflate

deflate

deflate

Original tiling (m)

500 x 500

500 x 500

500 x 500

500 x 500

in

WFS en WMS services worden ter beschikking gesteld vanuit de BVK om DSM en DTM rasters te ontsluiten. De keuze voor de OGC WMS/WFS interfaces (Open Geospatial Consortium http://www.opengeospatial.org/ ) berust op de INSPIRE vereisten tot interoperabiliteit met betrekking tot geografische data services.

© BVK, 2013

13 / 57


In de context van het Proefproject Geraardsbergen 2012, worden naast de LiDAR punten ook de DTM, DSM en RGB orthomozaiek raster tiles ontsloten via WMS/WFS en http GET interfaces naar de backend. De WMS baselayer dient u te gebruiken om DTM/DSM-tile bounding boxen als een bitmap weer te geven in uw applicatie. Deze bitmap stelt een geprojecteerde en versneden visualisatie voor, afhankelijk van de viewing configuratie in de client (applicatie). Een WFS dient u te gebruiken steeds wanneer u de onderliggende attributen van de “features” (bvb: de DTM/DSM tiles) wil bevragen. Voor een volledige beschrijving van de WMS en WFS interfaces, alsook de beschrijving van de HTTP GET interface wordt verwezen naar de technische documentatie van de BVK (BVK_LiDAR_service_ICD_v1 0.pdf - 1.1).

2.3

Multispectrale digitale beelden (RGB) Tijdens de LiDAR vlucht worden gelijktijdig digitale multispectrale beelden (meerdere spectrale kanalen – R,G,B) ingewonnen. Deze digitale beelden hebben een grondresolutie van 7 à 8 cm. De dienstverlener levert eveneens de orthomozaiek aangemaakt op basis van deze digitale beelden (RGB orthomozaiek). Deze orthomozaiek heeft een grondresolutie van 10 cm en wordt opgeleverd in afzonderlijke tiles. Figuur 4 toont een subset van de orthofotomozaiek met daarbovenop een transparante GRB laag.

Figuur 4: subset van de grootschalige RGB orthomozaiek met als bovenliggende transparante laag het GRB

14 / 57

© BVK, 2013


Specificaties van de multispectrale producten voor het proefproject Geraardsbergen, zoals aangeboden uit BVK en zoals ook downloadbaar vanuit de BVK, worden samengevat in Tabel 4.

Tabel 4: data specificaties van de multispectrale beelden en afgeleide producten zoals aangeboden vanuit de BVK RGB RUWE BEELDEN

RGB ORTHOMOZAIEK

Resolutie (cm)

8

10

Formaat

Geotiff

Geotiff

bitdiepte

16bit/band

8 bit/band

Referentiesysteem

Exterior oriëntatie files in EPSG31370


WMS BVKviewer

in

x

compressie

deflate

Deflate/JPEG

tiling

-

500 x 500

Grootte orde (Gb)

350

0.045

© BVK, 2013

15 / 57


3

Opzoeken en downloaden van de gewenste ruwe remote sensing data : stappen vooraf (randvoorwaarden) Geïnteresseerden in de aangeboden data uit het proefproject Geraardsbergen (testdata DHMV_II), kunnen een aanvraag richten aan AGIV via een online aanvraag formulier te vinden op de AGIV webpagina (http://agiv.be/gis/projecten/?artid=2114) . Via dit formulier geeft een gebruiker aan dat hij toegang wil tot de testdata voor een bepaalde toepassing of gebruik. Vermits het hier hoog kwalitatieve en zeer actuele data betreft is AGIV, naast feedback over de aangeboden bron data, diensten en afgeleide producten, uiteraard ook geïnteresseerd in de al dan niet innovatieve toepassingen die op basis van deze bron data/afgeleide producten worden ontwikkeld.

3.1

Samenvattende User matrix – security Vooraleer als gebruiker de ruwe bron data en/of afgeleide producten te kunnen raadplegen en/of downloaden, dient u zowel door AGIV gekend te zijn als door AGIV erkend te worden als gebruiker. Om gekend te zijn bij AGIV dient u zicht te registreren (3.2), om erkend te worden als gebruiker van deze data dient u toelating te verkrijgen (3.3). Aangezien het hier data betreft binnen een proefproject, is de data aan specifieke gebruiksvoorwaarden onderworpen, die u geacht wordt gelezen te hebben alsook in acht te nemen (3.4).

3.2

AGIV registratie (authenticatie) Alle gebruikers die van de AGIV dienstverlening wensen gebruik te maken, worden gevraagd zich te registreren bij AGIV. Dit stelt AGIV in staat om op basis van uw profiel automatisch rollen en toegangen tot diensten voor u te regelen.

16 / 57

© BVK, 2013


Na registratie bij AGIV heeft u een persoonlijk gebruikersprofiel waar u steeds kan bekijken tot welke diensten “toepassingen” u toegang heeft (https://auth.agiv.be/profiles/) (Figuur 5). Onder de knop “Overzicht toelatingen” krijgt u vervolgens een overzicht van de bron data waartoe u toelating verkregen hebt.

Figuur 5: AGIV security profiel pagina: de toepassing “RemoteSensing” zal eveneens in het gebruikersprofiel beschikbaar gesteld worden van zodra toelatingen verleend worden op de feitelijke remote sensing bron data van het DHMV_II.

© BVK, 2013

17 / 57


Een uitgebreid overzicht van en hulp bij http://help.agiv.be/Categories/Details/30-Security.

3.3

de

AGIV

security

is

te

vinden

op

AGIV toelating (authorisatie) Voor bepaalde datasets heeft u als gebruiker specifieke rechten nodig vooraleer u van deze datasets gebruik kan maken. Deze rechten worden u al dan niet toegekend door AGIV, op basis van de geldende gebruiksvoorwaarden op de datasets en uw profiel als gebruiker. Bij uitnodiging tot gebruik van een toepassing/dataset zal u een e-mail ontvangen van AGIV. Via de link in die e-mail kan u, indien u geregistreerd bent bij AGIV, de uitnodiging tot toelating accepteren (Figuur 6).

Figuur 6: uitnodigingsmail die een gebruiker ontvangt om toelating te krijgen tot de resource (= bron data) zoals vermeld in de titel van de uitnodiging

3.4

Gebruiksvoorwaarden De gebruiksvoorwaarden (of de link er naartoe) voor een resource waartoe u toelating aanvraagt/wordt uitgenodigd, worden u steeds aangeboden. U wordt geacht deze gebruiksvoorwaarden aandachtig te lezen en hiermee in te stemmen alvorens de overeenkomstige bron data te gebruiken. Informatie over de gebruiksvoorwaarden voor de bron data binnen het DHM Vlaanderen 2 proefproject Geraardsbergen is te vinden via volgende link : http://agiv.be/gis/projecten/?artid=2114 .

18 / 57

© BVK, 2013


4

Gebruik van de BVK hosting services naar het BVK Archief Eenmaal u de AGIV security gepasseerd bent : -

u bent geregistreerd (u kan uw AGIV profielpagina bekijken en editen), u hebt toelating gekregen tot de bron data voor het proefproject Geraardsbergen (u hebt één of meerdere uitnodigingen ontvangen en telkens geaccepteerd),

kan u van één of meerdere diensten van de BVK gebruik maken om de data waarvoor u toelating werd gegeven, te bekijken, te bevragen, te gebruiken. In Figuur 7 vindt u een schematisch overzicht van de verschillende diensten aangeboden door de BVK met aanduiding van het gebruikersprofiel dat door de dienst beoogd wordt.

Figuur 7: aangeraden BVK dienstverlening op basis van het gebruikersprofiel

4.1

Beschikbare data binnen de BVK in functie van de overeenkomstige dienst voor openstelling Afhankelijk van de aard van de ruwe data wordt de data aan de gebruikers ter beschikking gesteld via een andere dienst (hosting services of data download portaal). Dit om de dataoverdracht naar de gebruiker veilig en efficiënt te houden. Om ‘client’ applicaties in de mogelijkheid te stellen on-the -fly gebruik te maken van zowel de ruwe LiDAR puntenwolken, als de afgeleide DTM/DSM en RGB orthomozaiek producten en om daarbij aan de requirement te voldoen om de netwerkvoetafdruk zo laag mogelijk te houden, wordt er met een “fijnmazige” tiling gewerkt voor de afgeleide product rasters. Om de ruwe remote sensing data/afgeleide producten van het proefproject Geraardsbergen via AGIV security ter beschikking te stellen, dient voor elke ‘data laag – dienst’ combinatie een “resource” gedefinieerd te worden waarop het AGIV security systeem de toelating kan enten. Bij © BVK, 2013

19 / 57


toelating tot een bepaalde resource, heeft de gebruiker toegang tot alle data die onder deze resource beschikbaar gesteld wordt. Hieronder in Tabel 5 wordt een overzicht gegeven van de ruwe remote sensing bron data voor het proefproject Geraardsbergen, de resource waaronder deze bron data wordt ter beschikking gesteld en de data naam die in de uitnodigingen (e-mails aan gebruikers) tot gebruik van deze resource zullen vermeld staan. Dit alles wordt in de volgende hoofdstukken verduidelijkt aan de hand van een stappenplan voor de bovenstaande (Figuur 7) gebruikersprofielen.

Tabel 5: overzicht van de beschikbare ruwe remote sensing data, de naam van de overeenkomstige resource binnen de BVK, waaronder de data wordt aangeboden en de overeenkomstige dienst om de data van de resources aan de gebruikers aan te leveren

data/BVK resource naam

4.2

BVK dienst

AGIV Security data naam

1 Ruwe LiDAR data (LAZ)/ LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

Hosting services

LiDAR_DHMV_ProefGeraardsbergen

2 DTM/DSM (1& 5m) afgeleide producten (Geotiff)/ LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

Hosting services


3 RGB orthomozaieken (tiff, tfw)/ LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

Hosting services


4 Ruwe RGB data (tif) / RGB_RawDHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

BVK data portaal

RGB_RawDHMV_II_ProefGeraardsbergen

Profiel 1 : LiDAR brondata en/of de afgeleide producten visualiseren en bevragen, ad hoc een data tile ophalen De prototype BVK viewer is binnen de BVK ontwikkeld met als doel a) het BVK-team in staat te stellen interface testing uit te voeren, b) de partners snel een overzicht van hun data te verschaffen. Binnen het proefproject Geraardsbergen wordt de BVK viewer eveneens aangeboden. Gebruikers die niet bekend zijn met het LiDAR LAS/LAZ formaat en/of niet bekend met hosting services kunnen op deze manier toch met de data aan de slag.

4.2.1

Opstarten van de BVK viewer ID

Stap

Actie

1

internet browser : Firefox, Internet Explorer

Intypen URL: https://remotesensing.agiv.be/bvkviewer/

2

Authenticatie binnen AGIVsecurity

Kies de optie “gebruikersnaam en wachtwoord” , vul uw gegevens in en druk op aanmelden.

20 / 57

© BVK, 2013


3

Uw login gegevens werden herkend door de AGIV security, u bent geauthenticeerd

© BVK, 2013

Bij geldige login zal u de BVK viewer pagina zien verschijnen

21 / 57


4.2.2

Aangeboden data lagen binnen de BVK viewer De BVK viewer heeft standaard aan aantal basislagen “base layers” ingeladen, die gebiedsdekkend zijn voor gans Vlaanderen. Daarnaast is voor alle bron data (AGIV eigen of van partners) die opgenomen is binnen het BVK online archief en opengesteld wordt vanuit de BVK een specfieke laag voorzien in de BVK viewer. Afhankelijk van het gebruikersprofiel binnen de AGIV security, zal een gebruiker tot één of meerdere van deze lagen toegang krijgen. Tabel 6 geeft een overzicht met beschrijving van alle datalagen in de BVK viewer. In dit document wordt verder uitsluitend ingegaan op de datalagen die betrekking hebben op de data die ontsloten wordt in het kader van het proefproject Geraardsbergen.

Tabel 6: beschrijving van de datalagen die standaard in de BVK viewer aangeboden worden

Datalaag

Omschrijving

Base layers

Gebiedsdekkend voor Vlaanderen AGIV WMS CIR AGIV WMS RGB AGIV GRB

Kleurinfrarood orthomozaiek zomervlucht 2009 Kleur orthomozaiek zomervlucht 2009 GRB basiskaart

LiDAR DHMV_I 2001-2004

LiDAR brondata van de eerste LiDAR vlucht over Vlaanderen in functie van de opdracht : DHM Vlaanderen I ; samenwerking tussen AGIV, MOW, afdeling WL, en VMM, afdeling Water

Mobile Mapping MOW 2008 - 2010

Panoramische fotos van alle wegen in Vlaanderen in functie van de MOW opdracht : verkeersbordendatabank

Test Project Waterways 2012 MM_BevaarbareWaterwegenVl_Proefproject_2012

Panoramische fotos van alle bevaarbare waterwegen in Vlaanderen in functie van de actualisatie van de electronische vaarkaarten (Inland ECDIS) ; samenwerking tussen AGIV, Wenz en nv De Scheepvaart.

LiDAR_BevaarbareWaterwegenVl_Proefproject_2012

Terrestrische LiDAR van alle bevaarbare waterwegen in Vlaanderen in functie van de actualisatie van de electronische vaarkaarten (Inland ECDIS) ; samenwerking tussen AGIV, Wenz en nv De Scheepvaart.

Test Project Geraardsbergen 2012

Tiles layer voor bevraging van de datalagen (WMS/WFS interface)

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ RGBMosaics_tiles

Orthomozaiek tiles (500 x 500m)

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DSM_5m_tiles

5m DSM tiles (500 x 500m)

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DSM_1m_tiles

1m DSM tiles (500 x 500m)

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DTM_5m_tiles

5m DTM tiles (500 x 500m)

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DTM_1m_tiles

1m DTM tiles (500 x 500m)

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

22 / 57

Ruwe LiDAR punten tiles (variabel afhankelijk van data inhoud)

© BVK, 2013


Test Project Geraardsbergen 2012 Baselayers ProefProjectGeraardsbergen_2012_RGB

4.2.3

Map layers voor visualisatie van de datalagen (WMS) Orthomozaiek

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DSM_5m

DSM 5m

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DSM_1m

DSM 1m

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DTM_5m

DTM 5m

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_ DTM_1m

DTM 1m

Visualiseren van de afgeleide producten DTM, DSM of de aangeleverde orthomozaiek Van de ruwe LiDAR brondata wordt een Digitaal Terrein Model en een Digitaal Surface Model vervaardigd. Beide producten kunnen gevisualiseerd worden in de BVK viewer. Ook de door de dienstverlener aangeleverde orthomozaiek tiles kunnen via de BVK viewer bekeken worden. Daarvoor dienen de overeenkomstige WMS lagen aangezet te worden. a) Viewer startpagina

b) Openen van de lagen groep “Test Project Geraardsbergen 2012 Baselayers”

© BVK, 2013

23 / 57


c) Activeren van de gepaste laag (vb: DTM) & zoomen naar het projectgebied

4.2.4

Bevragen van de datalagen binnen de BVK viewer (vb: hoogtebevraging)

24 / 57

© BVK, 2013


Op basis van een bevraging van de WMS (WMS feature info) kan de hoogte van elke plaats bevraagd worden (afhankelijk van de resolutie van de laag die geactiveerd staat). a) Activeer de gepaste laag (Test Project Geraardsbergen 2012 Baselayers – DTM in dit geval) & zorg dat de laag die bevraagd moet worden in lichtblauw oplicht (klik eenmaal op de laag – DTM in dit geval)

b) Zoom in de kaart naar de plaats waarvan de hoogte moet bevraagd worden en klik eenmaal. Er verschijnt een informatie window dat voor het aangeklikte punt de X, Y en Z waarden meegeeft (in meter). De EPSG codes die vermeld worden, geven het gebruikte ruimtelijke referentiesysteem aan (BelgeLambert72 en TAW).

© BVK, 2013

25 / 57


4.2.5

Renderen van 3D data binnen de BVK viewer Het is eveneens mogelijk om de LiDAR puntenwolken (ruwe LiDAR LAZ files) binnen de BVK viewer te visualiseren. Hiervoor is een plugin geschreven “BVKRenderPlugin v0.9.0”. a) Onder de “LAZ tile rendering settings” button is de link te vinden om de BVKrenderplugin te downloaden. Hiervoor dient de installatie handleiding (te vinden op dezelfde plaats) gevolgd te worden.

26 / 57

© BVK, 2013


b) Activeer de tile laag: LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012, deze laag bevat de LiDAR puntenwolken (LASzip formaat), en klik op de gewenste tile die gevisualiseerd moet worden.

De BVK render plugin geeft een 3D weergave van de gekozen tile. Via klik, drag en zoom kan binnenin het beeld geroteerd en gezoomd worden door de puntenwolk heen.

4.2.6

Opvragen metadata van de data tiles & ad hoc ophalen van een data tile De tiles layers kunnen gebruikt worden om de attribuut informatie van een bepaalde data tile op te vragen. Hiervoor dient weerom de gepaste datalaag geactiveerd te worden en de gewenste tile aangeklikt te worden. Hieronder wordt het voorbeeld gegeven voor de tilelaag

© BVK, 2013

27 / 57


“LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_DTM_1m_tiles” (a, b, c en d) en voor de LiDAR ruwe punten tile laag “LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012” (e, f, g en h). a) Activeer de tile layer : LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_DTM_1m_tiles

b) Klik op de tile waarvan de attribuut informatie moet opgevraagd worden

c) Klik op de link om deze tile (DTM 1m resolutie) over te halen, save de tile

28 / 57

© BVK, 2013


d) De tile die op deze manier gedownload werd kan vervolgens vanop de nieuwe locatie geopend worden in eigen software (voorbeeld hier is QGIS 1.8.0 met aangepaste eigen kleurenschaal)

© BVK, 2013

29 / 57


e) Activeer de tile layer : LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

f)

30 / 57

Inactiveer de LAZ tiles render optie in de button “LAZ tile rendering settings”

© BVK, 2013


g) Klik op de tile waarvan de attribuut informatie moet opgevraagd worden. Aangezien de LiDAR vliegstroken overlappen en de attribuut informatie per vliegstrook wordt samengesteld, zullen bij deze request meerdere antwoorden gegeven worden.

h) Klik op de link om de respectievelijke LAZ files (LiDAR puntdata in LASzip formaat) over te halen, save de files.

© BVK, 2013

31 / 57


i)

32 / 57

De LAZ files die op deze manier gedownload worden kunnen vervolgens verwerkt worden in eigen software (voorbeeld hier is LAS Viewer – LAStools, http://rapidlasso.com/ of http://www.laszip.org/)

© BVK, 2013


4.3

Profiel 2: LiDAR bron data en/of afgeleide producten over ‘grote’ gebieden downloaden om zelf mee aan de slag te gaan Om ruwe of afgeleide data van meerdere tiles te downloaden stelt u best de nodige URL requests op om in batch mode af te handelen. Hoe deze requests moeten opgesteld worden is te vinden in het Interface Controle Document (BVK_LiDAR_service_ICD_v1 0.pdf ) dat ter beschikking gesteld wordt en continue onderhouden door het BVK-team. Dit technische document beschrijft de WMS en WFS interfacing en het gebruik ervan in detail. Aangezien het niet voor iedere gebruiker de bedoeling is om eigen software te ontwikkelen, het ook niet voor iedere gebruiker bekend is hoe een script samen te stellen om meerdere URL requests te lanceren, heeft het BVK-team een bijkomende applicatie voorzien: BVK data download applicatie.

4.3.1

BVK data download applicatie voor batch download van LAZ tiles of DTM/DSM/RGB tiles De applicatie is te vinden op de AGIV webpagina : http://agiv.be/gis/diensten/?catid=223 , als een zip bestand. De inhoud van de zip file is een README file en een .JAR file. Eenvoudig dubbelklikken op de file BVK_DataDownloadApplicatie_v1.0.jar opent de applicatie op uw scherm. U dient verder als geregistreerde en geauthoriseerde gebruiker enkel nog uw gebruikersnaam en wachtwoord in te geven, om een verbinding te leggen via de BVK interfaces (Figuur 8).

Figuur 8: BVK data download applicatie om op eenvoudige manier verbinding te leggen met de BVK backend interfaces en vervolgens LAZ tiles of DTM/DSM/RGB tiles van een bepaalde regio over te halen; (a) de verbinding wordt gelegd door gebruikersnaam en wachtwoord in te vullen.

© BVK, 2013

33 / 57


Onder de drop down list “Datalaag” krijgt u een overzicht van de lagen waartoe u volgens de authorisatie van uw account bij AGIV, toelating voor gekregen hebt. Voor het Proefproject Geraardsbergen moet u toelating hebben ontvangen op de ruwe LiDAR data (resource: Remote Sensing LiDAR_DHMV_ProefGeraardsbergen (LiDAR_DHMV_ProefGeraardsbergen)), zoals beschreven in 3.3. U kiest de laag van uw interesse en geeft aan over welk gebied u de gegevens wil downloaden.

Figuur 9: BVK data download applicatie om op eenvoudige manier verbinding te leggen met de BVK backend interfaces en vervolgens LAZ tiles of DTM/DSM/RGB tiles van een bepaalde regio over te halen; (b) de datalaag bepaald welke tiles zullen opgehaald worden.

U heeft hiervoor de keuze uit een lijst van gemeenten, een lijst van 1/8 NGI kaartbladen of een bounding box (BBOX), die u zelf preciseert. Verder dient u ook de output locatie aan te geven. Dit is de locatie waar de applicatie de gedownloade LiDAR bron data (LAZ files), of afgeleide producten dient weg te schrijven.

34 / 57

© BVK, 2013


Figuur 10: BVK data download applicatie om op eenvoudige manier verbinding te leggen met de BVK backend interfaces en vervolgens LAZ tiles of DTM/DSM/RGB tiles van een bepaalde regio over te halen; (c) alle tiles die overlappen met de aangeduide regio worden naar de door u aangeduide locatie gekopieerd.

Vervolgens klikt u op de “start download” button en kan u na processing van de query en downloaden van uw regio van interesse, op de door u gekozen locatie uw gegevens terugvinden.

© BVK, 2013

35 / 57


Figuur 11: BVK data download applicatie om op eenvoudige manier verbinding te leggen met de BVK backend interfaces en vervolgens LAZ tiles of DTM/DSM/RGB tiles van een bepaalde regio over te halen; (d) logs van de processing tonen niet alleen de voortgang maar ook foutmeldingen indien u een datalaag gekozen heeft waarvoor u onvoldoende rechten heeft bijvoorbeeld.

36 / 57

© BVK, 2013


4.3.2

cURLscript voor downloaden van LiDAR LAZ tiles, DTM/DSM/RGB tiles Uiteraard kan u ook zelf de lijst van URL requests samenstellen. Hieronder wordt een voorbeeld gegeven van hoe u voor een interesse gebied een dergelijke lijst van URL requests samenstelt, in batch afvuurt en de resultaten wegschrijft. Hiervoor wordt een command line tool gebruikt die toelaat om meerdere URL requests in batch af te handelen (cURL). Voor informatie over cURL en voor download van de cURL executable, wordt verwezen naar de cURL download wizard op de cURL webpagina : http://curl.haxx.se/ . Na installatie, kan het cURL commando worden aangeroepen vanuit een batch file. De batchfile moet op dezelfde locatie staan als de cURL applicatie.

Stap 1: keuze van het interesse gebied , samenstellen van de Bounding Box (BBOX) Om het interesse gebied te visualiseren kan u zoals hoger beschreven de BVK viewer gebruiken. Eens het interesse gebied gekend, noteert u de minimum en maximum X en Y coördinaten (=BBOX voor dat gebied). VOORBEELD BBOX Xmin

113500

Xmax

115000

Ymin

161000

Ymax

161500

Figuur 12: DTM 1m en LiDAR LAZ tiles , met de gekozen BBOX in overlay getekend.

Stap 2: opstellen WFS requests; get features in een BBOX en schrijf resultaat weg naar .csv file Deze stap is vereist om de exacte identiteit en locatie van de LiDAR LAZ of DTM/DSM/RGB tiles over het interesse gebied op te vragen. Met die informatie kunnen vervolgens de URL requests

© BVK, 2013

37 / 57


samengesteld worden om de respectievelijke overlappende tiles effectief te downloaden (http GET). Voor het opmaken van de WFS requests wordt ook verwezen naar het Interface Controle Document (BVK_LiDAR_service_ICD_v1 0.pdf). Hieronder wordt het call front en call end weergegeven. De BBOX werd ingevuld per tile van 500 x 500 m op basis van de gekozen coördinaten. In dit voorbeeld, komt dat neer op 3 tiles (= 3 calls).

VOORBEELD LIDAR LAZ TILES Call front : curl --user "gebruikersnaam":wachtwoord --url "https://remotesensing.agiv.be/gis/geoserver/wfs?SERVICE=WFS&VERSION=1.1.0&REQUEST=GetFeature&TYPENAME =Agiv:LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012&SRSNAME=EPSG:31370&BBOX=

Call end : &outputformat=csv" > WFS_LAZTile2.csv

VOORBEELD DTM 1M TILES Call front : curl --user "gebruikersnaam":wachtwoord --url "https://remotesensing.agiv.be/gis/geoserver/wfs?SERVICE=WFS&VERSION=1.1.0&REQUEST=GetFeature&TYPENAME = Agiv:LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_DTM_1m_tiles&SRSNAME=EPSG:31370&BBOX=

Call end : &outputformat=csv" > WFS_DTMTile2.csv

Het volledige voorbeeld van de batchfile voor de LAZ tiles wordt dan :

Let wel, u dient hier zelf rekening te houden met de harde limiet op het aantal features dat doorgegeven wordt door de WFS service. Om “network-expensive WFS calls te voorkomen is deze limiet ingesteld op 10000 features voor de datalagen die binnen het testproject ter beschikking gesteld worden. Deze GetFeature restriction is beschreven in het interface controle document (BVK_LiDAR_service_ICD_v1.0.pdf) op de BVK webpagina.

De aangemaakte batchfile wordt vervolgens in de command prompt opgeroepen, vanonder de locatie waar cURL geïnstalleerd werd. Het resultaat weggeschreven in de .csv files geeft volgende informatie voor alle overlappende a) LAZ tiles en b) DTM tiles terug: FID

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012.fid-790c8800_13eeace2045_2580

tile_id

175825 POLYGON ((113500 161302.87, 113500 161302.46, 113500 161278, 113500 161252.45, 113500 161252.13, 113500 161219.28, 113500 161218.96, 113500 161218.27, 113500

tile_geometry 38 / 57

© BVK, 2013


tile_date

161195.98, 113500 161195.66, 113500 161195.32, 113500 161176.83, 113500 161176.52, 113500 161176.18, 113500 161155.35, 113500 161155.05, 113500 161154.71, 113500 161126.13, ……)) LiDAR_DHMV_2_ProefProjectGB2012/20120430_ES_VS_015/Tiles/20120430_ES_VS_0 15_113500_161000.laz 30/04/2012

tile_day

121

tile_year

2012

tile_julianday

2456048

tile_file_source_id

15

tile_system_identifier

Litemapper_6800

tile_point_density_allreturn

11.23

tile_location

tile_point_density_lastreturn 9.73 ES tile_contractor 1786328

tile_totalpoints

b) FID

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012_DTM_1m_tiles.fid-790c8800_13eeace2045_34a4

id

292

resourcename

LiDAR_DHMV_II_ProefprojectGeraardsbergen_2012

path

LiDAR_DHMV_2_ProefProjectGB2012/DTM_01/DTM_2012_1M_113000_160500

lam_xmin

113000

lam_ymin

160500

lam_xmax

113500

lam_ymax

161000

the_geom

POLYGON ((113000 161000, 113500 161000, 113500 160500, 113000 160500, 113000 161000))

De metadata van de LAZ tiles is ook te vinden in de LAZ files zelf. Meer informatie over de betekenis van de attributen in deze metadata is te vinden in het interface controle document (BVK_LiDAR_service_ICD_v1.0.pdf). De ‘tile_location’ of ‘path’ is de informatie die vereist is om de URL requests samen te stellen in stap 3.

Stap 3: samenstellen van de download URL requests op basis van de informatie opgevraagd via de WFS call (.csv)

VOORBEELD LIDAR LAZ TILES Call front : curl --user "gebruikersnaam":wachtwoord --url "https://remotesensing.agiv.be/gis/data/ Call end : " > .laz

VOORBEELD DTM 1M TILES Call front : curl --user "gebruikersnaam":wachtwoord --url "https://remotesensing.agiv.be/gis/data/ Call end : " > .tif

© BVK, 2013

39 / 57


Het volledige voorbeeld van de batch files voor enerzijds de LAZ tiles en anderzijds de DTM tiles, wordt dan :

Per 500 x 500 tile kunnen meerdere LAZ tiles voorkomen. Dit omdat de originele vluchtstrook informatie behouden blijft. Dus de LAS stroken worden verknipt per 500 x 500 tile, maar niet samengevoegd over de stroken heen.

Indien u slechts 3 tiles wil overhalen, dient u de bounding box coördinaten naar binnen te bufferen met vb: 1m (113501, 114999, 161001,161499), zodat er geen ‘overlap’ meer is op de BBOX rand.

Deze batchfiles worden weerom in de command prompt opgeroepen vanop de locatie waar cURL geïnstalleerd staat. De gedownloade LAZ of tif files, worden weggeschreven op dezelfde locatie. Het LAZ file formaat heeft de kleinste network en storage footprint (factor 6 kleiner dan de overeenkomstige LAS file) en er is open-source software voorhanden voor LAZ file-I/O (vb. conversie naar LAS). Meer informatie is te vinden op de LASTOOLS website : http://rapidlasso.com/ of: http://www.laszip.org/. Via LASTools (LASZIP) kunnen de .LAZ files uitgepakt worden naar .LAS files.

4.4

Profiel 3 : Integreren van de hosting services (WMS/WFS interface) in een eigen applicatie Hiervoor wordt integraal verwezen (BVK_LiDAR_service_ICD_v1.0.pdf).

40 / 57

naar

het

Interface

Controle

Document

© BVK, 2013


5

Gebruik van het BVK Dataportaal op het online archief De ruwe multispectrale digitale beelden (RGB), met een resolutie van 8cm, worden aangeboden via het portaal naar het BVK online archief. Voor het proefgebied Geraardsbergen werden volgende beelden opgeleverd: 16bit panchromatische (zwart/wit) 16bit kleurbeelden (RGB) 8bit pansharpende kleurbeelden (RGB) Er is geen verdere processing gebeurd op deze beelden. Dus deze beelden zijn bijvoorbeeld nog niet georthorectificeerd. Alle nodige metadata voor de beelden is wel voorhanden om processing op de beelden uit te voeren. Bij download van de ruwe beelden, wordt deze metadata voor de beelden eveneens mee gedownload: -

camera calibratie file (.pdf) exterior oriëntatie (.csv) kwaliteitsrapporten (.pdf)

Meer informatie over beeldformaten en compressie, FTP data beschikbaarheid en download snelheden is te vinden onder de informatie button van het portaal zelf. Tabel 7 geeft een overzicht van de stappen die doorlopen worden bij het gebruik van het BVK dataportaal.

© BVK, 2013

41 / 57


Tabel 7: BVK dataportaal voor opzoeken van de beschikbare ruwe multispectrale beelden in het online BVK archief; overzicht van de vereiste stappen doorheen de AGIV security en het bestellen van de gewenste beelden. ID

Stap

Actie

1

internet browser : Firefox, Internet Explorer

Intypen URL: https://remotesensing.agiv.be/DownloadPortal/

2

Authenticatie AGIVsecurity

Kies de optie “gebruikersnaam en wachtwoord” , vul uw gegevens in en druk op aanmelden.

3

Uw login gegevens werden herkend door de AGIV security, u bent geauthenticeerd

42 / 57

binnen

Bij geldige login zal u de BVK Data portaal pagina zien verschijnen.

© BVK, 2013


4

Informatie lezen

De informatie geeft inzicht in wat er mag verwacht worden van de beelden, alsook tips voor het downloaden

5

Beeldenlijst samenstellen

Via de knop “Beelden” wordt het bij uw profiel passende overzicht van beschikbare vluchten samengesteld. Het is dus best mogelijk dat indien u

© BVK, 2013

enkel toelating hebt verkregen voor de RGB ruwe beelden van het Proefproject Geraardsbergen, dat hier slecht 1 vlucht zichtbaar wordt. Hieronder een voorbeeld van een gebruiker die toelating werd gegeven voor meerdere vluchten van AGIV.

43 / 57


Via de drop down list rechtsboven, kan een keuze gemaakt worden tussen de verschillende soorten vluchten: “alle vluchten”; “AGIV Provinciaal” (vluchten uitgevoerd per provincie of halve provincie); “AGIV regionaal” (vluchten uitgevoerd voor gans Vlaanderen); AGIV Provinciaal Analoog (vluchten uitgevoerd per provincie, met analoge camera) ; “AGIV Gemeentelijk” (vluchten uitgevoerd per gemeente met aanduiding van de datum). De groep “Gemeentelijk” omvat de grootschalige (7 à 8 cm resolutie) vluchten, de andere zijn allen middenschalig.

De RGB ruwe beelden van het proefproject Geraardsbergen zijn grootschalige vluchten, gevlogen in 2012 en vallen bijgevolg onder de groep “AGIV 44 / 57

© BVK, 2013


Gemeentelijk 2012”.

Via het invulveld “Vlucht naam” kan eveneens rechtstreeks op de vluchtnaam gezocht worden, vb: ‘AGIV D’ levert opnieuw de testdata van het Proefproject Geraardsbergen op.

© BVK, 2013

45 / 57


Via de knop “ BBox Keuzelijst” kan u op basis van een drop down list per gemeente of per NGI 1/8 kaartblad het zoekgebied afbakenen. Bij klikken op “ok” worden automatisch de coördinaten van het zoekgebied ingevuld.

46 / 57

© BVK, 2013


6

Beelden kiezen en in de winkelkar stoppen

© BVK, 2013

Eens de voor u beschikbare vluchten over het interessegebied gekend zijn, kan u starten met het selecteren van de gewenste beelden. Daarvoor klikt u op de vlucht naar keuze. U krijgt vervolgens een overzicht van alle beelden die behoren tot deze vlucht, inclusief een quicklook en de bijhorende worldfile. Al bij de selectie van de vlucht ziet u steeds het aantal beelden dat tot die vlucht behoort. In het geval van de RGB beelden voor het Proefproject Geraardsbergen zijn dat er maar liefst 1683.

47 / 57


U kan indien gewenst door de quicklooks wandelen. U vindt ook een eerste korte samenvatting van metadata bij de quicklooks.

48 / 57

© BVK, 2013


© BVK, 2013

49 / 57


50 / 57

© BVK, 2013


Het totaal aantal beelden dat u in één keer kan bestellen is gelimiteerd tot 500. U dient dus bij grotere bestellingen uw bestelling op te delen in groepen van maximum 500 beelden. Dit doet u door de beelden één voor één in de winkelkar te stoppen, of via de knop “Alles toevoegen” alle beelden die tot die vlucht behoren.

Indien u toch kiest voor de optie “Alles toevoegen” in dit geval van 1683 beelden, krijgt u volgende foutboodschap:

© BVK, 2013

51 / 57


500

52 / 57

© BVK, 2013


Via de knop “Bestellen” komt u op het volgende scherm, waar u het gewenste beeldformaat (al dan niet met compressie) en de gewenste spectrale banden kan kiezen. Hier dient u ook uw e-mail adres in te geven, waarop u de voortgangsmails zal ontvangen.

© BVK, 2013

53 / 57


Van zodra u op de knop “Bevestig” hebt geklikt, is uw bestelling geplaatst. Er volgt onmiddellijk een e-mail op het door u opgegeven adres, die uw bestelling bevestigd. Via de link in de doorgestuurde e-mail kan u de voortgang van uw bestelling volgen (ingediend – verwerking – verzonden). U krijgt ook voor elke fase die afgehandeld is een e-mail doorgestuurd.

54 / 57

© BVK, 2013


7

Afhalen bestelling

van

uw

Van zodra uw bestelling volledig verwerkt is, de ruwe beelden en hun metadata klaarstaan, wordt u daarvan via e-mail op de hoogte gebracht. Vanaf het moment dat u een e-mail wordt toegezonden met de boodschap dat uw bestelde beelden klaar staan op de FTP server, blijven deze voor 120 uren op de FTP opslag hardware. De bestelling-specifieke FTP login en paswoord combinatie en de beelddata zelf worden automatisch gewist van het systeem na het verstrijken van 120 uren. Om optimaal gebruik te maken van de bandbreedte van uw internet connectie, is het aan te raden een FTP-client te gebruiken die meerdere connecties tegelijkertijd kan openen naar uw data. Een zeer degelijk en freeware FTP pakket die een dergelijke functionaliteit bevat, is Filezilla (http://filezilla-project.org/). Meer informatie over FTP download snelheid is te vinden onder de “Informatie” button van het BVK dataportaal.

© BVK, 2013

55 / 57


56 / 57

© BVK, 2013


Voor de gebruiksvoorwaarden van de ruwe data en afgeleide producten voor het Proefproject Geraardsbergen, wordt verwezen naar de AGIV webpagina (DHMII-testdata gebruiksvoorwaarden.pdf).

Uw vragen, feedback op de aangeboden diensten van de BVK en/of uw suggesties voor of vragen naar : a) bijkomende processing workflows binnen de BVK, b) bijkomende producten (vb : hillshade, hellingenkaart) zijn welkom op [email protected] met als subject : BVK-team.

© BVK, 2013

57 / 57

Beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen (BVK) LiDAR data hosting services:

Recommend Documents