Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot
Programma Workshop Eerste deel: Presentatie • Visie op Gezond Ondernemen • Een paar voorbeelden van relevante kennis • Bevindingen van TNO onderzoek bij vier koploperorgansiaties
Tweede deel: Interactieve bespreking • Wat zijn voor u de belangrijkste bedrijfskundige opbrengsten? • Waarom zijn die belangrijk? • Hoe kun je ze meten? Afsluiting
2
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
3
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
4
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
5
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
6
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
7
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
8
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Interacties tussen bedrijfsvoering en gezondheid • Bedrijfsvoering heeft impact op de gezondheid van het personeel ( = primair belang van werknemers) • Gezondheid en vitaliteit van het personeel heeft impact op de bedrijfsvoering (= primair belang van de werkgevers) Uitdaging: combinatie van beide perspectieven !
9
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Nieuwe perspectieven (I): Gezond ondernemen draagt bij aan goed en verantwoord ondernemen • Gezondheid draagt bij aan het menselijk en sociaal kapitaal van het bedrijf • Gezondheidsbeleid beïnvloedt de aantrekkelijkheid werkgever, identiteit en imago van bedrijf • Gezondheid is een belangrijke kernwaarde voor mens en organisatie • Gezondheid wordt bevordert door een bedrijfscultuur waarin kernwaarden zoals rechtvaardigheid van belang zijn • MVO bedrijven worden geloofwaardiger als zij ook goed met hun personeel omgaan Gezond ondernemen = Good Business !
10
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Nieuwe perspectieven (II) zie gezondheid (ook) als human resource • Gezonde en vitale mensen functioneren beter En goed functioneren van mensen maakt ze gezonder • Gezond een vitale mensen beschikken over de veerkracht om met problemen en tegenslagen om te gaan. • Bedrijven willen resources ontwikkelen (= anders dan beschermen), maar er misschien ook wel op selecteren • Verbeteren en/of continueren/borgen van (goede) gezondheidstoestand van het personeel, of van specifieke risico groepen Uitdaging: Vergoot het menselijk en sociaal kapitaal
11
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Strategische betekenis bedrijfskundige opbrengsten • Ontwikkelen van een strategische visie op gezond ondernemen • Biedt beter zicht op toegevoegde waarde gezondheid • Inzicht helpt om van verzuimbeleid over te gaan naar geïntegreerd gezondheidsbeleid • Ontwikkeling in dialoog met management en diverse betrokkenen, versterken management commitment • Beter zicht op opbrengsten en keuzes t.a.v. investeringen • Opbrengsten en kosten categorieën identificeren, omvang in kaart brengen en bespreken
12
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Consequenties: vitale mensen en vitale organisaties
13
Vitale mensen
Vitale organisaties
Beleid
Verzuim-preventie-gezondheidvitaliteit
Strategie- organisatie ontwikkeling- identiteitvitaliteit
Aanpak
•(individuele) interventies •Gedrags(veranderings)model •Bedrijfsfitness, - fysiotherapie, leefstijladvisering, counseling, coping strategieën, omgaan met stress etc.
•Collectieve interventie •Org. Leren & ontwikk. •Leiderschap, cultuur, werkprocessen, KPI’s in stuurmechanismen, samenwerking
Bedrijfsm. relevantie
•Werkvermogen •Productiviteit •Imago
Bijdrage aan strategie, cultuur, identiteit, imago en functioneren personeel
Aandachts punten
•Participatie (hoe verleid je mensen?) •(kosten) Effectiviteit
•Toegevoegde waarde •Interventies of adviestrajecten?
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
De context (I): Vitaliteit van de Nederlandse beroepsbevolking op basis van de NEA (Ned. Enquête Arbeidsomstandigheden) NEA 2005-2006: Vitaliteit naar leeftijd
100% 90%
12% 14%
14% 15%
80%
17%
35%
23%
30%
50%
18% 18%
20% 33%
25%
18%
70% 60%
23%
29% 26%
19%
32%
door aandoening beperkt niet-gezond én niet-vitaal
gezond óf vitaal
40% 30%
41%
20%
35%
35%
31%
25-34 jaar
35-44 jaar
45-54 jaar
34%
gezond én vitaal
10% 0% <25 jaar
14
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
>55 jaar
Totaal
Viazorg, Goes 19 februari 2009
De context II: verzuim en vitaliteit Nederlandse beroepsbevolking op basis van de NEA (Ned. Enquête Arbeidsomstandigheden) NEA 2005-2006: Verzuim naar vitaliteit
100% 90% 80%
4% 13%
8%
Meer dan 20 werkdagen
10% 24%
18%
21%
T/m 20 werkdagen
24% 25%
28%
70%
24%
60% 19%
50% 40% 30%
59% 47%
T/m 5 werkdagen Geen verzuim
45% 31%
20% 10% 0% gezond én vitaal
15
gezond óf vitaal
niet-gezond én nietvitaal
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
door aandoening beperkt
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Het belang van kennis over Gezond Ondernemen Effecten van overgewicht op arbeidsverzuim Analyse longitudinaal onderzoek naar risicofactoren klachten bewegingsapparaat in werknemerspopulatie (n=1742, 34 bedrijven) Vier-jarige follow-up: •
Obese werknemers verzuimen vaker en langer
•
Verschil in verzuim met normaal gewicht: 14 dagen per jaar
•
Maar .. bij regelmatige sporters geen verband tussen BMI en verzuim
Jans et al., 2007
16
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Het belang van meten door de organisatie Conditie versus verzuim bij werknemers Siemens Verzuim vs conditie 2007 5 4,6
4
4,1
3 2
2,8
2,8 1,8
2,3
2,2
2
1 0 30 jr en <
31 - 40 jr
Verzuim% 2007 slechte conditie
17
41 - 50 jr
50 jr en >
Verzuim% 2007 goede conditie
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Onderzoek naar bedrijfskundige opbrengsten van investeren in gezondheid en vitaliteit Case studie bij vier koploper organisaties (2007-2008) (ING Bank, Siemens Nederland, Provincie Overijssel, Waternet) Doelen: • Vaststellen redenen waarom bedrijven investeren in gezondheid • Vaststellen belangrijkste typen opbrengsten voor bedrijven • Nagaan hoe bedrijven sturen op realisatie van die opbrengsten • Nagaan welke data bedrijven hebben en gebruiken om opbrengsten aan te (kunnen) tonen • Identificeren verbetermogelijkheden
18
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Waarom investeren (koploper)bedrijven in gezondheid en vitaliteit? • Mensen zijn het belangrijkste kapitaal van de onderneming • Duurzame inzetbaarheid van het personeel • Toename flexibiliteit, employability, workability van personeel • Aantrekkelijkheid op de arbeidsmarkt (intern en extern) vergroten • Betere prestaties op het werk • Afname of laag houden van verzuim
19
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Voorbeelden van bedrijfsmatige opbrengsten Kosten besparingen • Preventie en Gezondheidsbevordering leiden tot verlaging van de kosten van gezondheidproblemen en de gevolgkosten daarvan (waaronder verzuim, loondoorbetaling en behandeling). • Gevolgkosten zijn vaak niet voor het bedrijf. Toegevoegde waarde • Goede mentale gezondheid bevlogenheid, creativiteit, innovatievermogen e.d. • Productiviteitsverhoging door beter functioneren van gezonde en vitale medewerkers • Aantrekkingskracht op de arbeidsmarkt vergroten
20
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Toegevoegde gezondheidskundige waarde • Mentale flexibiliteit van medewerkers • Verbeterde fysieke conditie van alle medewerkers • Verbeterde fysieke conditie van medewerkers met ongezonde leefstijl • Werknemers met veerkracht • Meer kansen voor persoonlijke ontwikkeling en leren • Meer zelforganisatie en zelfsturing • Vitale populatie (vitaliteit, diversiteit, samenwerking generaties)
21
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Hoe sturen bedrijven op realisatie van de nagestreefde opbrengsten? • Vertrouwen op professionaliteit van dienstverleners (intern of extern) • Gezondheidskundige evaluatie door de dienstverleners • Nog (?) niet door duidelijke prestatie indicatoren (behalve verzuim) • Nog nauwelijks gerichte sturing op bedrijfskundige opbrengsten
• Interesse in benchmarking en van elkaar leren (netwerken)
22
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Welke data hebben bedrijven om op realisatie van opbrengsten te sturen? • Resultaten van fysieke gezondheidstesten en interventies op dat gebied • Resultaten vragenlijst onderzoeken t.a.v. gezondheid • Work ability gegevens • (ziekte) verzuim data • Productiviteitsgegevens • Medewerkers Tevredenheids Onderzoeken • Arbeidsmarkt gegevens Diverse primaire gebruikers: gezondheids professionals, externe dienstverleners, HRM professionals, management, HSE/MVO professionals
23
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Resultaten Ziekenhuis Opbrengsten - Laag verzuim (blijvend) - Minder overwerk en uitzendkrachten - Verbetering van organisatie van bezetting (aantal opnames en bedsluitingen) - Toename medewerkers tevredenheid - Grotere betrokkenheid, meer innovativiteit Conclusie - Alleen al de verzuimverlaging zorgt dat investering van - ca 200.00 € in een jaar is terugverdiend
24
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
Dank voor uw aandacht Prof dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot TNO Kwaliteit van Leven – Arbeid Nottingham University - Institute of Work Health and Organisations Adres: TNO Kwaliteit van Leven - Arbeid Postbus 718 2130 AS Hoofddorp T 023 554 9449 F 023 554 9303 E-mail:
[email protected] Website: www.tno.nl
25
De bedrijfskundige opbrengsten van Investeren in Vitaliteit en Gezondheid
Viazorg, Goes 19 februari 2009
