Onderzoek in NoordNederland als basis voor innovaties in zorg en gezondheid Gerard Lenstra
Waarom een focus op Healthy Ageing? -Maatschappelijke reden: Grote maatschappelijke uitdaging voor de nabije toekomst, met effecten voor de economie, organisatie van de gezondheidszorg, sociale ontwikkeling, welvaart en welbevinden. - Wetenschappelijke reden: Uitstekende ansluiting bij de ‘UMCG traditie’ in fundamenteel en klinisch onderzoek naar chrionische ziektes en co-morbiditeit, grote cohort studies, en een focus op preventie. - Strategische reden: Een uitstekende basis voor samenwerking tussen wetenschappelijke instituten en bedrijven in regionale en (inter)nationale clusters.
Healthy Ageing concept emerges: More Years, Better Lives Societal Utility
Health, HRQoL etc
Ambition Prevention
Intervention
Life course Age
Healthy Ageing R&D Infrastructure (II)
ERIBA
• • • • •
LifeLines biobank and cohort study: 165.000 participants 3 generations 30 years Open infrastructure Connected to 15 biobanks è BBMRI-EU, BioSHaRE-EU
European Research Institute on the Biology of Ageing • RUG/UMCG Recruiting 10 world’s leading scientists in the field of ageing and its associated diseases • Systems Biology Centre for Energy Metabolism and Ageing (Joint Programming Initiative: Healthy Diet for Healthy Life)
LifeLines
Doel LifeLines Onderzoeken waarom sommige mensen gezond oud worden en andere al vroeg(er) in hun leven ziektes en aandoeningen hebben .
www.lifelines.nl
LifeLines Cohort & Biobank • Noordelijke hel; van Nederland • 165,000 deelnemers • Follow-‐up gedurende minstens 30 jaar Lifelines locaHes
LifeLines cohort: 3-generation design father
Aselect: 45.000 Index persons (25-‐50 years)
Children: 35.000
mother
child
Parents alive: 55.000
child child
partner’s father
partner partner’s mother
Partner: 30.000
www.lifelines.nl
Total number of parEcipants: 165.000
0
www.lifelines.nl dec.-‐13
sep.-‐13
jun.-‐13
mrt.-‐13
dec.-‐12
sep.-‐12
jun.-‐12
mrt.-‐12
dec.-‐11
sep.-‐11
jun.-‐11
mrt.-‐11
dec.-‐10
sep.-‐10
jun.-‐10
mrt.-‐10
dec.-‐09
sep.-‐09
jun.-‐09
mrt.-‐09
dec.-‐08
sep.-‐08
jun.-‐08
mrt.-‐08
dec.-‐07
sep.-‐07
jun.-‐07
160000
mrt.-‐07
180000
dec.-‐06
LifeLines deelnemers 1000 participants / week
140000
120000
100000
80000
60000
40000
20000
Protocol • Baseline/start: – Deelnemers bezoeken LifeLines locaHe – MeHngen – Monsterverzameling (bloed and urine) – Vragenlijsten
• Follow-‐up: – Jaarlijks: vragenlijst – Iedere 5 jaar: baseline onderzoek – Link met externe data (ziekenhuisgegevens en meer)
Data collection
Lab results: Biomarkers Genomics/ GWAS Biochemie Haematologie
Metingen: Lengte en gewicht Longfunctie Bloeddruk ECG Cognitieve testen Depressie (interview) Agereader
Vragenlijst: Dieet Lifestyle Rookgedrag Alcoholconumptie Samenstelling familie Burgelijke staat Beroep/baan Gezendheid Medicatie Stress Gebeurtenissen in je leven Persoonlijkheid Quality of Life
Medische gegevens: Huisarts, ziekenhuis, apotheek (Medicatie, duur, dosering)
Overige relaties: Statistische gegevens NL Buurtkarakteristieken Luchtverontreiniging, enzovoort
Samples collected EDTA
10
10
40C Transport Plasma, Buffy coat, DNA, chemistry, hormones proteomics
10
Heparin
Citrate
3.5
6
4
RT Transport Blood cell count, HbA1c
Serum x2
9
6
F/Ox PlasEc Conical Urinalysis
2
40C Transport
www.lifelines.nl
8
40C Transport Urine Metabolites Bioanalytes
Serum, hormones, pepHdes, proteomics
RouHne Chemistry
8
Glucose
Sample processing A. Automated sample processing B. DNA isola6on and storage Processing of 2000+ tubes, genera6ng 8000+ alliquotes daily www.lifelines.nl
Future Sample storage Installed September 2013 Complete Automated sample storage of 8.000.000+ alliquotes
www.lifelines.nl
Disease indications (March 2013) Age 18+ Total Asthma Allergy / RhiniEs COPD Cancer Diabetes Atherosclerose Migrain Colitus ulcerosa Chrohn Disease HepaEtes Epilepsy MulEple Scelerose Parkison Fibromyalgy Arthrose ReumatoïdeatriEs Osteoporose Psoriasis Depression Schizofrenia EaEng disorder ADHD
Total ParHcipants Percentage Mean age 114.956 45,9 9.990 8,7% 43,1 30.650 26,7% 44,3 6.041 5,3% 49,5 5.000 4,3% 55,8 2.630 2,3% 56,6 520 0,5% 60,2 21.441 18,7% 46,0 3.063 2,7% 51,5 390 0,3% 46,6 1.123 1,0% 54,6 1.407 1,2% 46,6 285 0,2% 46,6 62 0,1% 63,1 3.729 3,2% 50,1 8.348 7,3% 57,7 2.345 2,0% 53,5 1.646 1,4% 60,3 3.284 2,9% 48,1 11.641 10,1% 46,1 105 0,1% 43,6 1.805 1,6% 43,0 1.078 0,9% 38,5
www.lifelines.nl
Gemiddelde lengte
www.lifelines.nl
Gemiddelde buikomvang
www.lifelines.nl
Pastaconsumptie
www.lifelines.nl
Healthy Ageing Campus Netherlands > 2015 R&D Hotel
LifeLines
ERIBA
HANNN Healthy Ageing Network Northern Netherlands
HANNN Healthy Ageing Network Northern Netherlands: • Life Sciences (liever pharmaceutical solutions) • Food & Nutrition • Care & Cure • Medical Technology • Healthy Lifestyle
Cluster rond Vision • • • •
Ophtec (intra-oculaire lenzen) Abbott Medical Optics (intra-oculaire lenzen) Menicon-NKL (contactlenzen) Photonis (beeldversterking)
Food Trials Research Center • Variant op CRO voor farma trials • Bedrijven, kennis en infrastructuur is aanwezig • Ontwikkeling in nauw overleg met UMCG, PRA International, QPS Netherlands, VENN Life Sciences, TIFN
Kenniscentrum Voeten • Ondernemer (Schutrups) die iets wil • UMCG ( onder meer Bewegingswetenschappen en Sportgeneeskunde) • Hanzehogeschool Groningen (fysiotherapie en sportstudies/ALO)
Kenniscentrum Voeten • • • • • •
Uniek in Nederland Kennisopbouw (scripties/opdrachten studenten) Afstudeerders Meettweedaagse ALO-studenten 2011-2012 Contacten met Incas3 en HIT (sensoren in zolen) Ontwikkeling ‘slimme hardloopschoen’ (tijdens lopen info/advies over prestatie, belasting)
