References
197
Abraham, K. (1911), Notes on the psycho-analytical investigations and treatment of manic-depressive insanity and allied conditions. In: Selected papers of psychoanalysis. Hogarth Press. London. Agras, W. S., Walsh, T., Fairburn, C. G., Wilson, G. T. and Kraemer, H. C. (2000), A multicenter comparison of cognitive-behavioral therapy and interpersonal psychotherapy for bulimia nervosa. Arch Gen Psychiatry 57, 459-66. Ainsworth, M., Blehar, M.C., Waters, E., Wall, S. (1978), Patterns of attachment.Lawrence Erlbaum Ass. Hillsdale, NJ. Akiskal, H. S., Hirschfeld, R. M. and Yerevanian, B. I. (1983), The relationship of personality to affective disorders. Arch Gen Psychiatry 40, 801-10. Akiskal, H. S., King, D., Rosenthal, T. L., Robinson, D. and Scott-Strauss, A. (1981), Chronic depressions. Part 1. Clinical and familial characteristics in 137 probands. J Affect Disord 3, 297-315. Anderson, I. M. and Tomenson, B. M. (1995), Treatment discontinuation with selective serotonin reuptake inhibitors compared with tricyclic antidepressants: a metaanalysis. Bmj 310, 1433-8. APA (1980), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 3rd.APP. Washington DC. APA (1994), Diagnostic and statistical manual of mental disorders. fourth.APA. Washington DC. APA (2000), Practice Guideline for the Treatment of Patients With Major Depression. APA. Washington DC. Arnault, D. S., Sakamoto, S. and Moriwaki, A. (2006), Somatic and Depressive Symptoms in Female Japanese and American Students: A Preliminary Investigation. Transcultural Psychiatry 43, 275-286. Arnow, B. A., Blasey, C., Manber, R., Constantino, M. J., Markowitz, J. C., Klein, D. N., Thase, M. E., Kocsis, J. H. and Rush, A. J. (2007), Dropouts versus completers among chronically depressed outpatients. J Affect Disord 97, 197-202. Bagby, R. M., Joffe, R. T., Parker, D. A., Kalemba, V. and Harkness, K. L. (1995), Major depression and the five factor model of personality. J Pers Disord 9, 224234. Bagby, R. M., Ryder, A. G. and Cristi, C. (2002), Psychosocial and clinical predictors of response to pharmacotherapy for depression. J Psychiatry Neurosci 27, 250-7. Bagby, R. M., Ryder, A. G., Schuller, D. R. and Marshall, M. B. (2004), The Hamilton Depression Rating Scale: has the gold standard become a lead weight? Am J Psychiatry 161, 2163-77. Balkom, A. L. M. v. and Dyck, R. v. (1995), Gecombineerde therapie bij angststoornissen. In: Boer, J. A. d. and Westenberg, H. G. M., Leerboek angstoornissen. Tijdstroom. Utrecht. Balslev Jorgensen, M., Dam, H. and Bolwig, T. G. (1998), The efficacy of psychotherapy in non-bipolar depression. A review. Acta Psychiatr Scand 98, 1-13. Beck, A. T., Hollon, S. D., Young, J. E., Bedrosian, R. C. and Budenz, D. (1985), Treatment of depression with cognitive therapy and amitriptyline. Arch Gen Psychiatry 42, 142-148. 198
Beck, A. T., Rush, A. J., Shaw, B. F. and Emery, G. (1979), Cognitive therapy of depression.Guilford Press. New York. Beck, A. T., Ward, C. H., Mendelson, M., Mock, J. and Erbaugh, J. (1961), An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry 4, 571. Bellack, A. S., Hersen, M. and Himmelhoch, J. (1981), Social skills training compared with pharmacotherapy and psychotherapy in the treatment of unipolar depression. Am J Psychiatry 138, 1562-1567. Bellack, A. S., Hersen, M. and Himmelhoch, J. M. (1983), A comparison of social-skills training, pharmacotherapy and psychotherapy for depression. Behav Res Ther 21, 101-7. Bergin, A. E. and Strupp, H. H. (1970), New directions in psychotherapy research. J Abnorm Psychol 76, 13-26. Beutler, L. E., Scogin, F., Kirkish, P., Schretlen, D., Corbishley, A., Hamblin, D., Meredith, K., Potter, R., Bamford, C. R. and Levenson, A. I. (1987), Group cognitive therapy and alprazolam in the treatment of depression in older adults. J Consult Clin Psychol 55, 550-6. Bhugra, D. and Bhui, K. (2001), Cross-Cultural Psychiatry: a Practical Guide.Arnold. London. Bijl, R. V. and Ravelli, A. (2000), Psychiatric morbidity, service use, and need for care in the general population: results of The Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study. Am J Public Health 90, 602-7. Bijl, R. V., van Zessen, G. and Ravelli, A. (1997), [Psychiatric morbidity among adults in The Netherlands: the NEMESIS-Study. II. Prevalence of psychiatric disorders. Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study]. Ned Tijdschr Geneeskd 141, 2453-60. Blackburn, I. M., Bishop, S., Glen, A. I., Whalley, L. J. and Christie, J. E. (1981), The efficacy of cognitive therapy in depression: a treatment trial using cognitive therapy and pharmacotherapy, each alone and in combination. Br J Psychiatry 139, 181-9. Blatt, S. J. and Blass, R. B. (1990), Attachment and separateness. A dialectic model of the products and processes of development throughout the life cycle. Psychoanal Study Child 45, 107-27. Blatt, S. J., Zuroff, D. C., Bondi, C. M., Sanislow, C. A., 3rd and Pilkonis, P. A. (1998), When and how perfectionism impedes the brief treatment of depression: further analyses of the National Institute of Mental Health Treatment of Depression Collaborative Research Program. J Consult Clin Psychol 66, 423-8. Bleiberg, K. L. and Markowitz, J. C. (2005), A pilot study of interpersonal psychotherapy for posttraumatic stress disorder. Am J Psychiatry 162, 181-3. Blom, M.B.J. (2001), Folder Interpersoonlijke psychotherapie, Parnassia, Den Haag. Blom, M. B. J. (2006), A comprehensive treatment for chronic depression. Combining interpersonal psychotherapy and cognitive therapy in a group format. 37th International meeting Society for Psychotherapy Research. Edinburgh Blom, M. B. J., Hoencamp, E. and Zwaan, T. (1996), Interpersoonlijke psychotherapie voor depressie. Een pilot onderzoek. Tijdschrift voor Psychiatrie 38, 398-402. 199
Blom, M. B. J. and Jonker, K. (2005a), Chronisch maar niet hopeloos. Een overzicht van de psychotherapeutische mogelijkheden bij chronische depressie en dysthymie. Maandblad voor de Geestelijke Volksgezondheid 60, 995-1007. Blom, M. B. J. and Jonker, K. (2005b), Interpersoonlijke psychotherapie: actuele stand van zaken. In: Schene, A. H., Heeren, T. J., Jaspers, J. P. C., Sabbe, B. and Weeghel, J. v., Jaarboek voor psychiatrie en psychotherapie 2005-2006. Bohn Stafleu van Loghum. Houten. Blom, M. B. J., Jonker, K., Dusseldorp, E., Spinhoven, P., Hoencamp, E., Haffmans, P. M. J. and Dyck, R. v. (2007), Combination treatment for acute depression is superior only when psychotherapy is added to medication. Psychother Psychosom 76, 289-297. Blom, M. B. J., Jonker, K., Haffmans, P. M. J. and Spinhoven, P. (2000a), Combinatie van medicatie en psychotherapie bij depressie: een overzicht. Tijdschrift voor Psychiatrie 42, 399-408. Blom, M. B. J., Jonker, K., Hoencamp, E. and van Dyck, R. (2000b), Combinatiebehandeling bij de behandeling van depressie: conceptuele en methodologische problemen. Tijdschrift voor Psychiatrie 42, 337-345. Bockting, C. L., Schene, A. H., Spinhoven, P., Koeter, M. W., Wouters, L. F., Huyser, J. and Kamphuis, J. H. (2005), Preventing relapse/recurrence in recurrent depression with cognitive therapy: a randomized controlled trial. J Consult Clin Psychol 73, 647-57. Bockting, C. L., Spinhoven, P., Koeter, M. W., Wouters, L. F., Visser, I. and Schene, A. H. (2006), Differential predictors of response to preventive cognitive therapy in recurrent depression: a 2-year prospective study. Psychother Psychosom 75, 22936. Bolton, J. (2002), The Third Presence: A Psychiatrist's Experience of Working with NonEnglish Speaking Patients and Interpreters. Transcultural Psychiatry 39, 97-114. Bolton, P., Bass, J., Neugebauer, R., Verdeli, H., Clougherty, K. F., Wickramaratne, P., Speelman, L., Ndogoni, L. and Weissman, M. (2003), Group interpersonal psychotherapy for depression in rural Uganda: a randomized controlled trial. Jama 289, 3117-24. Bowlby, J. (1969), Attachment.Hogarth Press. London. Bowlby, J. (1973), Separation. Anxiety and anger.Hogarth Press. London. Bowlby, J. (1980), Loss. Sadness and depression.Hogarth Press. London. Brennan, P. A., Le Brocque, R. and Hammen, C. (2003), Maternal depression, parentchild relationships, and resilient outcomes in adolescence. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 42, 1469-77. Brink, A. (1979), Depression and loss: a theme in Robert Burton's "Anatomy of melancholy" (1621). Can J Psychiatry 24, 767-72. Brown, G. W., Bifulco, A., Harris, T. and Bridge, L. (1986), Life stress, chronic subclinical symptoms and vulnerability to clinical depression. J Affect Disord 11, 1-19. Brown, G. W. and Harris, T. O. (1989), Life events and illness.Guilford Press. New York. 200
Browne, G., Steiner, M., Roberts, J., Gafni, A., Byrne, C., Dunn, E., Bell, B., Mills, M., Chalklin, L., Wallik, D. and Kraemer, J. (2002), Sertraline and/or interpersonal psychotherapy for patients with dysthymic disorder in primary care: 6-month comparison with longitudinal 2-year follow-up of effectiveness and costs. J Affect Disord 68, 317-30. Burnand, Y., Andreoli, A., Kolatte, E., Venturini, A. and Rosset, N. (2002), Psychodynamic psychotherapy and clomipramine in the treatment of major depression. Psychiatr Serv 53, 585-90. Burton, R. (1621 ), The Anatomy of Melancholy.NY Review Books. New York. Casacalenda, N., Perry, J. C. & Looper, K. (2002), Remission in major depressive disorder: a comparison of pharmacotherapy, psychotherapy, and control conditions. Am J Psychiatry 159, 1354-60. Caspi, A., Sugden, K., Moffitt, T. E., Taylor, A., Craig, I. W., Harrington, H., McClay, J., Mill, J., Martin, J., Braithwaite, A. and Poulton, R. (2003), Influence of life stress on depression: moderation by a polymorphism in the 5-htt gene. Science 301, 386-389. Clark, L. A. (2005), Stability and change in personality pathology: revelations of three longitudinal studies. J Pers Dis 19, 524-532. Clark, L. A., Vittengl, J., Kraft, D. and Jarrett, R. B. (2003), Separate personality traits from states to predict depression. J Pers Dis 17, 152-172. Cloninger, C. R. (1987), A systematic method for clinical description and classification of personality variants. Arch Gen Psychiatry 44, 573-588. Cohen, J., Cohen, P., West, S. G. and Aiken, L. S. (2006), Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioural sciences. 3.Lawrence Erlbaum Associates. Mahwah, NJ. Cooper, L. A., Gonzales, J. J., Gallo, J. J., Rost, K. M., Meredith, L. S., Rubenstein, L. V., Wang, N. Y. and Ford, D. E. (2003), The acceptability of treatment for depression among African-American, Hispanic, and white primary care patients. Med Care 41, 479-89. Coryell, W., Scheftner, W., Keller, M., Endicott, J., Maser, J. and Klerman, G. L. (1993), The enduring psychosocial consequences of mania and depression. Am J Psychiatry 150, 720-7. Costa, P. T., Bagby, R. M., Herbst, J. H. and McCrae, R. R. (2005), Personality selfreports are concurrently reliable and valid during acute depressive episodes. J Affect Disord 89, 45-55. Costa, P. T. and McCrae, R. R. (1992), NEO-PI-R professional manual.Psychological Assesment Resources. Odessa. Covi, L. and Lipman, R. S. (1987), Cognitive behavioral group psychotherapy combined with imipramine in major depression. Psychopharmacol Bull 23, 173-6. Coyne, J. C. and Gotlib, I. H. (1983), The role of cognition in depression: a critical appraisal. Psychol Bull 94, 472-505. Cronbach, L. J. and Gleser, G. C. (1953), Assessing similarity between profiles. Psychol Bull 50, 456-73. 201
Crowe, M. and Luty, S. (2005), The process of change in Interpersonal Psychotherapy (IPT) for depression: a case study for the new IPT therapist. Psychiatry 68, 43-54. Cuijpers, P. and Dekker, J. (2005), [Psychological treatment of depression; a systematic review of meta-analyses]. Ned Tijdschr Geneeskd 149, 1892-7. Daley, S. E., Hammen, C., Burge, D., Davila, J., Paley, B., Lindberg, N. and Herzberg, D. S. (1997), Predictors of the generation of episodic stress: a longitudinal study of late adolescent women. J Abnorm Psychol 106, 251-9. Davidson, J., Miller, R. and Strickland, R. (1985), Neuroticism and personality disorder in depression. J Affect Disord 8, 177-82. de Mello, M. F., Myczcowisk, L. M. and Menezes, P. R. (2001), A randomized controlled trial comparing moclobemide and moclobemide plus interpersonal psychotherapy in the treatment of dysthymic disorder. J Psychother Pract Res 10, 117-23. Depression Guideline Panel (1993), Clinical Practice Guideline Number 5: Depression in primary care: Treatment of Major Depression. US Department of Health and Human Services, Agency for Health Care Policy and Research. Publication 930551. Rockville Md. DeRubeis, R. J. and Crits-Christoph, P. (1998), Empirically supported individual and group psychological treatments for adult mental disorders. J Consult Clin Psychol 66, 37-52. DiMascio, A., Weissman, M. M., Prusoff, B. A., Neu, C., Zwilling, M. and Klerman, G. L. (1979), Differential symptom reduction by drugs and psychotherapy in acute depression. Arch Gen Psychiatry 36, 1450-6. Du, L., Bakish, D., Ravindran, A. V. and Hrdina, P. D. (2002), Does fluoxetine influence major depression by modifying five-factor personality traits? J Affect Disord 71, 235-241. Duggan, C., Milton, J., Egan, V., McCarthy, L., B., P. and Lee, A. (2003), Theories of general personality and mental disorder. Br. J. Psychiatry 182 (suppl. 44), s19s33. Duijsens, I. J., Eurelings-Bontekoe, E. H. M. and Diekstra, R. W. F. (1996), The VKP, a self-report instrument for DSM-III and ICD-10 personality disorders: construction and psychometric properties. Pers Individ Diff 20, 171-182. Dunlop, W. P., Cortina, J. M., Vaslow, J. B. and Burke, M. J. (1996), Meta-analysis of experiments with matched groups or repeated measures designs. Psychological Methods 71, 235-241. Egeland, B. and Sroufe, L. A. (1981), Attachment and early maltreatment. Child Dev 52, 44-52. Elkin, I., Gibbons, R. D., Shea, M. T., Sotsky, S. M., Watkins, J. T., Pilkonis, P. A. and Hedeker, D. (1995), Initial severity and differential treatment outcome in the National Institute of Mental Health Treatment of Depression Collaborative Research Program. J Consult Clin Psychol 63, 841-7. Elkin, I., Parloff, M. B., Hadley, S. W. and Autry, J. H. (1985), NIMH Treatment of Depression Collaborative Research Program. Background and research plan. Arch Gen Psychiatry 42, 305-16. 202
Elkin, I., Shea, M. T., Watkins, J. T., Imber, S. D., Sotsky, S. M., Collins, J. F., Glass, D. R., Pilkonis, P. A., Leber, W. R., Docherty, J. P. and et al. (1989), National Institute of Mental Health Treatment of Depression Collaborative Research Program. General effectiveness of treatments. Arch Gen Psychiatry 46, 971-82; discussion 983. Ellis, P. (2004), Australian and New Zealand clinical practice guidelines for the treatment of depression. Aust N Z J Psychiatry 38, 389-407. Enns, M. W. and Cox, B. J. (1997), Personality dimensions and depression: review and commentary. Can J Psychiatry 42, 274-84. Enns, M. W. and Cox, B. J. (2005), Psychosocial and clinical predictors of symptom persistence vs remission in major depressive disorder. Can J Psychiatry 50, 76977. Eysenck, H. J. (1959), Manual of the Maudsley Personality Inventory.University of London Press. London. Eysenck, H. J. and Eysenck, S. B. (1964), Manual of the Eysenck Personality Inventory.University of London London. Fainzang, S. (2005), Religious attitudes toward prescriptions, medicines, and doctors in france. Cult Med Psychiatry 29, 457-76. Fairburn, C. G., Jones, R., Peveler, R. C., Carr, S. J., Solomon, R. A., O'Connor, M. E., Burton, J. and Hope, R. A. (1991), Three psychological treatments for bulimia nervosa. A comparative trial. Arch Gen Psychiatry 48, 463-9. Fairburn, C. G., Jones, R., Peveler, R. C., Hope, R. A. and O'Connor, M. (1993), Psychotherapy and bulimia nervosa. Longer-term effects of interpersonal psychotherapy, behavior therapy, and cognitive behavior therapy. Arch Gen Psychiatry 50, 419-28. Faravelli, C., Abrardi, L., Bartolozzi, D., Cecchi, C., Cosci, F., D'Adamo, D., Lo Iacono, B., Ravaldi, C., Scarpato, M. A., Truglia, E., Rossi Prodi, P. M. and Rosi, S. (2004), The Sesto Fiorentino study: point and one-year prevalences of psychiatric disorders in an Italian community sample using clinical interviewers. Psychother Psychosom 73, 226-34. Farmer, A., Redman, K., Harris, T., Mahmood, A., Sadler, S., Pickering, A. and McGuffin, P. (2002), Neurotisicm, extraversion, life events and depression. Br. J. Psychiatry 181, Fava, G. A., Grandi, S., Zielezny, M., Canestrari, R. and Morphy, M. A. (1994), Cognitive behavioral treatment of residual symptoms in primary major depressive disorder. Am J Psychiatry 151, 1295-9. Fava, G. A. and Kellner, R. (1993), Staging: a neglected dimension in psychiatric classification. Acta Psychiatr Scand 87, 225-30. Fava, G. A., Rafanelli, C., Grandi, S., Conti, S. and Belluardo, P. (1998), Prevention of recurrent depression with cognitive behavioral therapy: preliminary findings. Arch Gen Psychiatry 55, 816-20. Fava, M., Bouffides, E., Pava, J. A., McCarthy, M. K., Steingard, R. J. and Rosenbaum, J. F. (1994), Personality disorder comorbidity with major depression and response to fluoxetine treatment. Psychother Psychosom 62, 160-7. 203
Fava, M., Farabaugh, A. H., Sickinger, A. H., Wright, E., Alpert, J. E., Sonawalla, S., Nierenberg, A. A. and Worthington, J. J., 3rd (2002), Personality disorders and depression. Psychol Med 32, 1049-57. Fava, M. and Rush, A. J. (2006), Current status of augmentation and combination treatments for major depressive disorder: a literature review and a proposal for a novel approach to improve practice. Psychother Psychosom 75, 139-53. Fawcett, J., Epstein, P., Fiester, S. J., Elkin, I. and Autry, J. H. (1987), Clinical management--imipramine/placebo administration manual. NIMH Treatment of Depression Collaborative Research Program. Psychopharmacol Bull 23, 309-24. Feijo de Mello, M., de Jesus Mari, J., Bacaltchuk, J., Verdeli, H. and Neugebauer, R. (2004), A systematic review of research findings on the efficacy of interpersonal therapy for depressive disorders. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci First, M. B., Spitzer, R. L., Gibbon, M. and Williams, D. S. W. (1999), Structured clinical interview for DSM-IV axis I disorders.Swets & Zeitlinger. Lisse. Fonagy, P. (2001), Attachment theory and psychoanalysis.Other Press. New York. Frank, E. (2005), Treating Bipolar Disorder.Guilford Press. New York. Frank, E. and Kupfer, D. J. (1994), Interpersonal and social rythm therapy for bipolar disorder: integrating interpersonal and behavioural approaches. Behaviour Therapist 17, 143-149. Frank, E., Kupfer, D. J., Buysse, D. J., Swartz, H. A., Pilkonis, P. A., Houck, P. R., Rucci, P., Novick, D. M., Grochocinski, V. J. and Stapf, D. M. (2007), Randomized trial of weekly, twice-monthly, and monthly interpersonal psychotherapy as maintenance treatment for women with recurrent depression. Am J Psychiatry 164, 761-7. Frank, E., Kupfer, D. J. and Siegel, L. R. (1995), Alliance not compliance: a philosophy of outpatient care. J Clin Psychiatry 56 Suppl 1, 11-6; discussion 16-7. Frank, J. D. (1974), Persuasion and healing. A comparitive study of psychotherapy.John Hopkins University Press. Baltimore. Freud, S. (1917), Mourning and melancholia. In: Strachy, J., Standard edition of the complete works of Sigmund Freud. Hogarth Press. London. Friedman, A. S. (1975), Interaction of drug therapy with marital therapy in depressive patients. Arch Gen Psychiatry 32, 619-37. Friedman, M. A., Detweiler-Bedell, J. B., Leventhal, H., Horne, R., Keitner, G. I. and Miller, I. W. (2004), Combined psychotherapy and pharmacotherapy for the treatment of major depressive disorder. Clinical Psychology: Science & Practice. 11, 47-68. Fruyt, F de., Van Leeuwen, K., Bagby, R. M., Rolland, J. P. and Rouillon, F. (2006), Assessing and interpreting personality change and continuity in patients treated for major depression. Psychol Assess 18, 71-80. Gaffan, E. A., Tsaousis, I. and Kemp-Wheeler, S. M. (1995), Researcher alliance and meta-analysis: the case of cognitive therapy for depression. J Consult Clin Psychol 63, 966-980.
204
Garlow, S. J., Owens, M. J. and Nemeroff, C. B. (2000), Nefazodone. In: Sadock, B. J. and Sadock, V. A., Kaplan & Sadock's comprehensive textbook of psychiatry. 7th ed. Vol.2. Lippincott Williams & Williams. Philadelphia. Gaudiano, B. A. and Herbert, J. D. (2005), Methodological issues in clinical trials of antidepressant medications: perspectives from psychotherapy outcome research. Psychother Psychosom 74, 17-25. Gibbons, R. D., Hedeker, D., Elkin, I., Waternaux, C., Kraemer, H. C., Greenhouse, J. B., Shea, M. T., Imber, S. D., Sotsky, S. M. and Watkins, J. T. (1993), Some conceptual and statistical issues in analysis of longitudinal psychiatric data. Application to the NIMH treatment of Depression Collaborative Research Program dataset. Arch Gen Psychiatry 50, 739-50. Gill, D. and Hatcher, S. (2000), Antidepressants for depression in medical illness. Cochrane Database Syst Rev 4, Graaf, R. de, Ten Have, M., Van Dorsselaer, S., Schoemaker, C., Beekman, A. T. and Vollebergh, W. (2005), Differences in psychiatric morbidity between ethnic groups. Results from NEMESIS. Maandblad voor de Geestelijke Volksgezondheid 60, 703-716. Griens, A. M., Jonker, K., Spinhoven, P. and Blom, M. B. J. (2002), The influence of depressive state features on trait measurement. J Affect Disord 70, 95-9. Groenestijn, M. A. C. v., Akkerhuis, G. W., Kupka, R. W., Schneider, N. and Nolen, W. A. (1998), SCID-I Gestructureerd Klinisch Interview voor de vaststelling van DSM-IV stoornissen.Swets and Zeitlinger. Lisse. Groot, P. A. de (1995), Consensus depression in adults. Dutch association for psychiatry. Ned Tijdschr Geneeskd 139, 1237-41. Grote, N. K., Bledsoe, S. E., Swartz, H. A. and Frank, E. (2004), Culturally relevant psychotherapy for perinatal depression in low income ob/gyn patients. Clin Social Work Jounal 32, 327-347. Groth-Marnat (1990), Handbook of Psychological Assessment. 2nd.John Wiley & Sons. New York. Guy, W. (1982), Patient assessment in clinical trials. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 6, 601-6. Hall, G. C. (2001), Psychotherapy research with ethnic minorities: empirical, ethical, and conceptual issues. J Consult Clin Psychol 69, 502-10. Hamilton, M. (1960), A rating scale for depression. J Neurology, Neurosurgery and Psychiatry 63, Hammen, C. (2003), Interpersonal stress and depression in women. J Affect Disord 74, 49-57. Hammen, C. (2006), Stress generation in depression: reflections on origins, research, and future directions. J Clin Psychol 62, 1065-82. Hautzinger, M., de Jong-Meyer, R., Treiber, R., Rudolf, G. A. E. and Thien, U. (1996), Wirksamkeit kognitver verhaltenstherapie, pharmakotherapie end der kombination bei nicht-endogenen, unipolaren depressionen. Z. Klinische Psychologie 25, 130-145. 205
Hellerstein, D. J., Little, S. A., Samstag, L. W., Batchelder, S., Muran, J. C., Fedak, M., Kreditor, D., Rosenthal, R. N. and Winston, A. (2001), Adding group psychotherapy to medication treatment in dysthymia: a randomized prospective pilot study. J Psychother Pract Res 10, 93-103. Herceg-Baron, R. L., Prusoff, B. A., Weissman, M. M., DiMascio, A., Neu, C. and Klerman, G. L. (1979), Pharmacotherapy and psychotherapy in acutely depressed patients: a study of attrition patterns in a clinical trial. Compr Psychiatry 20, 31525. Hersen, M., Bellack, A. S. and Himmelhoch, J. (1984), Effects of social skills training, amitriptyline and psychotherapy in unipolar depressed women. Behavioural Therapy 15, 21-40. Hill, C. E., O'Grady, K. E. and Elkin, I. (1992), Applying the Collaborative Study Psychotherapy Rating Scale to rate therapist adherence in cognitive-behavior therapy, interpersonal therapy, and clinical management. J. Consult. Clin. Psychol. 60, 73-79. Hinrichsen, G. A. and Clougherty, K. F. (2006), Interpersonal Psychotherapy for Depressed Older Adults.APA. Washington D.C. Hirschfeld, R. M., Klerman, G. L., Clayton, P. J. and Keller, M. B. (1983a), Personality and depression. Empirical findings. Arch Gen Psychiatry 40, 993-8. Hirschfeld, R. M., Klerman, G. L., Clayton, P. J., Keller, M. B., McDonald-Scott, P. and Larkin, B. H. (1983b), Assessing personality: effects of the depressive state on trait measurement. Am J Psychiatry 140, 695-9. Hoekstra, H. A., Ormel, J. and Fruyt, F. d. (1996), Handleiding NEO Persoonlijkheidsvragenlijsten.Swets Test Services. . Lisse. Hoencamp, E., Betten, I. and Haffmans, P. M. J. (1992), Interrater reliability of the Hamilton Rating Scale for Depression. Acta Neuropsychiatrica 4, 86-89. Hoencamp, E., Haffmans, J., Dijken, W. A. and Huijbrechts, I. P. (2000), Lithium augmentation of venlafaxine: an open-label trial. J Clin Psychopharmacol 20, 538-43. Hoencamp, E. and Haffmans, P. M. (1991), Brofaromine vs. maprotiline plus lithium in treatment-resistant depressed outpatients. Psychiatry Res 36, 333-5. Hoencamp, E., Haffmans, P. M., Dijken, W. A., Hoogduin, C. A., Nolen, W. A. and van Dyck, R. (1994a), Brofaromine versus lithium addition to maprotiline. A doubleblind study in maprotiline refractory depressed outpatients. J Affect Disord 30, 219-27. Hoencamp, E., Haffmans, P. M., Duivenvoorden, H., Knegtering, H. and Dijken, W. A. (1994b), Predictors of (non-) response in depressed outpatients treated with a three-phase sequential medication strategy. J Affect Disord 31, 235-46. Hollon, S. D. and De Rubeis, R. J. (1981), Placebo-psychotherapy combinations: Inappropiate representations of psychotherapy in drug-psychotherapy trials. Psychological Bulletin 90, 467-477. Hollon, S. D. & De Rubeis, R. J. (1992), Cognitive therapy and pharmacotherapy for depression: single and in combination. Arch Gen Psychiatry 49, 206
Hollon, S. D., Shelton, R. C. & Loosen, P. T. (1991), Research considerations in evaluating combined treatment. In: Beckman, E. E. and Leber, W. R., Handbook of Depression. Guilford. New York. Hollon, S. D., Thase, M. E. & Markowitz, J. C. (2002), Treatment and prevention of depression. Psychological Science in the Public Interest 3, 39-77. Huijbrechts, I. P., Haffmans, P. M. J., Jonker, J., Dijke, A. v. & Hoencamp, E. (1999), A comparison of the Hamilton Rating Scale for Depression and the MontgomeryAsberg Depression Rating Scale. Acta Neuropsychiatrica 11, 34-37. Jackson, S. W. (1986), Melancholia and Depression.Yale University Press. New Haven. Jacobson, N. S. & Truax, P. (1991), Clinical significance: a statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. J Consult Clin Psychol 59, 12-19. Jang, Y., Clay, O. J., Roth, D. L., Haley, W. E. & Mittelman, M. S. (2004), Neuroticism and longitudinal change in caregiv er depression: impact of a spouse-caregiver intervention program. Gerontologist 44, 311-317. Jarret, R. B. (1995), Comparing and combining short-term psychotherapy and pharmacotherapy for depression. In: Beckman, E. E. and Leber, W. R., Handbook of Depression. Guilford. New York. Joffe, R. T., Bagby, R. M., Levitt, A. J., Regan, J. J. & Parker, J. D. (1993), The Tridimensional Personality Questionnaire in major depression. Am J Psychiatry 150, Jonghe, F.de, Hendriksen, M., van Aalst, G., Kool, S., Peen, J., Van, R., van den Eijnden, E. & Dekker, J. (2004), Psychotherapy alone and combined with pharmacotherapy in the treatment of depression. Brithish Journal of Psychiatry 185, 37-45. Jonghe, F.de, Kool, S., van Aalst, G., Dekker, J. & Peen, J. (2001), Combining psychotherapy and antidepressants in the treatment of depression. J Affect Disord 64, 217-29. Joyce, P. R., Mulder, R. T. & Cloninger, C. R. (1994), Temperament predicts clomipramine and desipramine respons in major depression. J Affect Disord 30, 35-46. Kay, D. W., Garside, R. F. and Fahy, T. J. (1973), A double-blind trial of phenelzine and amitriptyline in depressed out-patients. A possible differential effect of the drugs on symptoms. Br J Psychiatry 123, 63-7. Keitner, G. I., Ryan, C. E. and Solomon, D. A. (2006), Realistic expectations and a disease management model for depressed patients with persistent symptoms. J Clin Psychiatry 67, 1412-21. Keller, M. B., McCullough, J. P., Klein, D. N., Arnow, B., Dunner, D. L., Gelenberg, A. J., Markowitz, J. C., Nemeroff, C. B., Russell, J. M., Thase, M. E., Trivedi, M. H. and Zajecka, J. (2000), A comparison of nefazodone, the cognitive behavioralanalysis system of psychotherapy, and their combination for the treatment of chronic depression. N Engl J Med 342, 1462-70. Kendell, R. E. (1976), The classification of depressions: a review of contemporary confusion,. Br J Psychiatry 129, 15-28. 207
Kendler, K. S., Hettema, J. M., Butera, F., Gardner, C. O. and Prescott, C. A. (2003), Life event dimensions of loss, humiliation, entrapment, and danger in the prediction of onsets of major depression and generalized anxiety. Arch Gen Psychiatry 60, 789-96. Kendler, K. S., Karkowski, L. M. and Prescott, C. A. (1999), The assessment of dependence in the study of stressful life events: validation using a twin design. Psychol Med 29, 1455-60. Kendler, K. S., Kuhn, J. and Prescott, C. A. (2004), The interrelationship of neuroticism, sex, and stressful life events in the prediction of episodes of major depression. Am J Psychiatry 161, 631-6. Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., Merikangas, K. R. and Walters, E. E. (2005), Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 62, 593602. Kessler, R. C., McGonagle, K. A., Zhao, S., Nelson, C. B., Hughes, M., Eshleman, S., Wittchen, H. U. and Kendler, K. S. (1994), Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States. Results from the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry 51, 8-19. Klein, D. F. and Ross, D. C. (1993), Reanalysis of the National Institute of Mental Health Treatment of Depression Collaborative Research Program General Effectiveness Report. Neuropsychopharmacology 8, 241-51. Klerman, G. L. (1991), Ideological conflicts in integrating pharmacotherapy and psychotherapy. In: Beitman, B. D. and Klerman, G. L., Integrating pharmacotherapy and psychotherapy. APP. Washington DC. Klerman, G. L., Dimascio, A., Weissman, M., Prusoff, B. and Paykel, E. S. (1974), Treatment of depression by drugs and psychotherapy. Am J Psychiatry 131, 18691. Klerman, G. L., Weissman, M. M., Rounsaville, B. J. and Chevron, E. S. (1984), Interpersonal psychotherapy of depression.Basic Books. New York. Kool, S., Dekker, J., Duijsens, I. J., de Jonghe, F. and Puite, B. (2003), Efficacy of combined therapy and pharmacotherapy for depressed patients with or without personality disorders. Harv Rev Psychiatry 11, 133-41. Koszycki, D., Lafontaine, S., Frasure-Smith, N., Swenson, R. and Lesperance, F. (2004), An open-label trial of interpersonal psychotherapy in depressed patients with coronary disease. Psychosomatics 45, 319-24. Krishnan, K. R. (2003), Comorbidity and depression treatment. Biol Psychiatry 53, 7016. Lambert, J. L. and Barley, D. E. (2002), Research summary on the therapeutic relationship and psychotherapy outcome. In: Norcross, J. C., Psychotherapy relationships that work. Oxford university press. New York. Lambert, L. and Bergin, A. E. (1994), The effectiveness of psychotherapy. In: Bergin, A. E. and Garfield, S. L., Handbook of psychotherapy and behaviour change. Wiley. New York. 208
Landelijke Stuurgroep Richtlijnontwikkeling in de GGZ, (2005), Multidisciplinaire Richtlijn Depressie. Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van volwassen cliënten met een depressie. Trimbos Instituut. Utrecht. Leskela, U. S., Melartin, T. K., Lestela-Mielonen, P. S., Rytsala, H. J., Sokero, T. P., Heikkinen, M. E. and Isometsa, E. T. (2004), Life events, social support, and onset of major depressive episode in Finnish patients. J Nerv Ment Dis 192, 37381. Lesperance, F. and Frasure-Smith, N. (2007), Depression and heart disease. Cleve Clin J Med 74 Suppl 1, S63-6. Lewinsohn, P., Sullivan, J. and Grosscup, S. J. (1982), Behaviour therapy: clinical applications. In: Rush, A. J., Short-term psychotherapies for depression. Wiley. Chichester. Magnus, K., Diener, E., Fujita, F. and Pavot, W. (1993), Extraversion and neuroticism as predictors of objective life events: a longitudinal analysis. J Pers Soc Psychol 65, 1046-53. Mann, J. J. (2005), The medical management of depression. N Engl J Med 353, 1818-34. Manning, D. W. and Frances, A. (1990), Combined therapy for depression: A critical review of the literature. In: Manning, D. W. and Frances, A., Combined pharmacotherapy and psychotherapy for depression. APP. Washington. Markowitz, J. C. (1998), Interpersonal psychotherapy for dysthymic disorder.APP. Washington DC. Markowitz, J. C., Kocsis, J. H., Bleiberg, K. L., Christos, P. J. and Sacks, M. (2005), A comparative trial of psychotherapy and pharmacotherapy for "pure" dysthymic patients. J Affect Disord 89, 167-75. Markowitz, J. C., Kocsis, J. H., Fishman, B., Spielman, L. A., Jacobsberg, L. B., Frances, A. J., Klerman, G. L. and Perry, S. W. (1998), Treatment of depressive symptoms in human immunodeficiency virus-positive patients. Arch Gen Psychiatry 55, 452-7. Markowitz, J. C., Skodol, A. E. and Bleiberg, K. (2006), Interpersonal psychotherapy for borderline personality disorder: possible mechanisms of change. J Clin Psychol 62, 431-44. Markowitz, J. C., Spielman, L. A., Sullivan, M. and Fishman, B. (2000), An exploratory study of ethnicity and psychotherapy outcome among HIV-positive patients with depressive symptoms. J Psychother Pract Res 9, 226-31. McCullough, J. P. (2000), Treatment of chronic depression: cognitive behaviour-analysis system of psychotherapy.Guilford Press. New York. McGorry, P. D., Hickie, I., Yung, A. R., Pantelis, C. and Jackson, H. J. (2006), Clinical staging of psychiatric disorders: a heuristic framework for choosing earlier, safer and more effective interventions. Aust N Z J Psychiatry 40, McIntyre, J. S., Zarin, D. A. and Pincus, H. A. (1996), The role of psychotherapy in the treatment of depression: review of two practice guidelines. Arch Gen Psychiatry 53, 291-3.
209
Miller, I. W. and Keitner, G. I. (1996), Combined treatment and psychotherapy in the treatment of chronic mood disorders. Psychiatric Clinics of North America 19, 151-171. Miller, I. W., Norman, W. H. and Keitner, G. I. (1989), Cognitive-behavioral treatment of depressed inpatients: six- and twelve-month follow-up. Am J Psychiatry 146, 1274-9. Miranda, J., Chung, J. Y., Green, B. L., Krupnick, J., Siddique, J., Revicki, D. A. and Belin, T. (2003), Treating depression in predominantly low-income young minority women: a randomized controlled trial. Jama 290, 57-65. Miranda, J., Green, B. L., Krupnick, J. L., Chung, J., Siddique, J., Belin, T. and Revicki, D. (2006), One-year outcomes of a randomized clinical trial treating depression in low-income minority women. J Consult Clin Psychol 74, 99-111. Montgomery, S. A. and Asberg, M. (1979), A new depression scale designed to be sensitive to change. Br J Psychiatry 134, 382-9. Mufson, L., Dorta, K. P., Moreau, D. and Weissman, M. M. (2004), Interpersonal psychotherapy for depressed adolescents. 2nd.Guilford Press. New York. Mulder, R. T. (2002), Personality pathology and treatment outcome in major depression: a review. Am J Psychiatry 159, 359-71. Murphy, P. E., Simons, A. D., Wetzel, R. D. and Lustman, P. J. (1984), Cognitive therapy and pharmacotherapy. Arch Gen Psychiatry 41, 33-41. Murray, R., Hill, P. & McGuffin, P.(eds.), Essentials of Postgraduate Psychiatry, 4th edition. Mynors-Wallis, L. M., Gath, D. H., Day, A. and Baker, F. (2000), Randomised controlled trial of problem solving treatment, antidepressant medication, and combined treatment for major depression in primary care. BMJ 320, 26-30. Neeleman, J., Bijl, R. and Ormel, J. (2004), Neuroticism, a central link between somatic and psychiatric morbidity: path analysis of prospective data. Psychol Med 34, 521-31. Newton-Howes, G., Tyrer, P. & Johnson, T. (2006), Personality disorder and the outcome of depression: meta-analysis of published studies. Br J Psychiatry 188, 13-20. Nolen, W. A., Hoencamp, E., Bouvy, P. F. & Haffmans, P. M. (1993), Reversible monoamine oxidase-A inhibitors in resistant major depression. Clin Neuropharmacol 16 Suppl 2, S69-76. Nolen, W. A., van den Broek, W. W. & Birkenhager, T. K. (2007), Treatment with low doses of tranylcypromine resulted in a disappointing remission rate. Am J Psychiatry 164, 524. O'Hara, M. W., Stuart, S., Gorman, L. L. & Wenzel, A. (2000), Efficacy of interpersonal psychotherapy for postpartum depression. Arch Gen Psychiatry 57, 1039-45. Oldehinkel, A. J., Ormel, J. & Neeleman, J. (2000), Predictors of time to remission from depression in primary care patients: do some people benefit more from positive life change than others? J Abnorm Psychol 109, 299-307. Ormel, J., Oldehinkel, A. J. and Brilman, E. I. (2001), The interplay and etiological continuity of neuroticism, difficulties, and life events in the etiology of major and 210
subsyndromal, first and recurrent depressive episodes in later life. Am J Psychiatry 158, 885-91. Ormel, J., Oldehinkel, A. J. and Vollebergh, W. (2004), Vulnerability before, during, and after a major depressive episode: a 3-wave population-based study. Arch Gen Psychiatry 61, 990-6. Ormel, J. and Schaufeli, W. B. (1991), Stability and change in psychological distress and their relationship with self-esteem and locus of control: a dynamic equilibrium model. J Pers Soc Psychol 60, 288-99. Otto, M. W., Smits, J. A. J. and Reese, H. E. (2005), Combined psychotherapy and pharmacotherapy for mood and anxiety disorders in adults: Review and analysis. Clinical Psychology Science & Practice 12, 72-86. Pampallona, S., Bollini, P., Tibaldi, G., Kupelnick, B. and Munizza, C. (2004), Combined pharmacotherapy and psychological treatment for depression: a systematic review. Arch Gen Psychiatry 61, 714-9. Parker, G., Parker, I., Brotchie, H. and Stuart, S. (2006), Interpersonal psychotherapy for depression? The need to define its ecological niche. J Affect Disord 95, 1-11. Parker, G., Roy, K. and Eyers, K. (2003), Cognitive behavior therapy for depression? Choose horses for courses. Am J Psychiatry 160, 825-34. Parsons, T. (1951), Illness and the role of the physician: a sociological perspective. American Journal of Orthopsychiatry 21, 452-460. Paykel, E. S. (1995), Psychotherapy, medication combinations, and compliance. J Clin Psychiatry 56 Suppl 1, 24-30. Plant, E. A. and Sachs-Ericsson, N. (2004), Racial and ethnic differences in depression: the roles of social support and meeting basic needs. J Consult Clin Psychol 72, 40-52. Poulton, R. G. and Andrews, G. (1992), Personality as a cause of adverse life events. Acta Psychiatr Scand 85, 35-8. Ravindran, A. V., Anisman, H., Merali, Z., Charbonneau, Y., Telner, J., Bialik, R. J., Wiens, A., Ellis, J. and Griffiths, J. (1999), Treatment of primary dysthymia with group cognitive therapy and pharmacotherapy: clinical symptoms and functional impairments. Am J Psychiatry 156, 1608-17. Reich, J. (2003), The effect of axis II disorders on the outcome of treatment of anxiety and unipolar depressive disorders: a review. J Pers Dis 17, 387-405. Revicki, D. A., Siddique, J., Frank, L., Chung, J. Y., Green, B. L., Krupnick, J., Prasad, M. and Miranda, J. (2005), Cost-effectiveness of evidence-based pharmacotherapy or cognitive behavior therapy compared with community referral for major depression in predominantly low-income minority women. Arch Gen Psychiatry 62, 868-75. Reynolds, C. F., 3rd, Frank, E., Perel, J. M., Imber, S. D., Cornes, C., Miller, M. D., Mazumdar, S., Houck, P. R., Dew, M. A., Stack, J. A., Pollock, B. G. and Kupfer, D. J. (1999a), Nortriptyline and interpersonal psychotherapy as maintenance therapies for recurrent major depression: a randomized controlled trial in patients older than 59 years. Jama 281, 39-45. 211
Reynolds, C. F., 3rd, Frank, E., Perel, J. M., Imber, S. D., Cornes, C., Morycz, R. K., Mazumdar, S., Miller, M. D., Pollock, B. G., Rifai, A. H. and et al. (1992), Combined pharmacotherapy and psychotherapy in the acute and continuation treatment of elderly patients with recurrent major depression: a preliminary report. Am J Psychiatry 149, 1687-92. Reynolds, C. F., 3rd, Miller, M. D., Pasternak, R. E., Frank, E., Perel, J. M., Cornes, C., Houck, P. R., Mazumdar, S., Dew, M. A. and Kupfer, D. J. (1999b), Treatment of bereavement-related major depressive episodes in later life: a controlled study of acute and continuation treatment with nortriptyline and interpersonal psychotherapy. Am J Psychiatry 156, 202-8. Roberts, B. W. and DelVecchio, W. F. (2000), The rank-order consistency of personality traits from childhood to old age: a quantitative review of longitudinal studies. Psychol Bull 126, 3-25. Robins, R. W., Fraley, R. C., Roberts, B. W. and Trzesniewski, K. H. (2001), A longitudinal study of personality change in young adulthood. J Pers 69, 617-40. Robinson, L. A., Berman, J. S. and Neimeyer, R. A. (1990), Psychotherapy for the treatment of depression: a comprehensive review of controlled outcome research. Psychol Bull 108, 30-49. Rolland, J. P. and Mogenet, J. L. (2001), Système de description en cinq dimensions (DSD). Manuel.ECPA. Paris. Roth, D., Bielski, R. J., Jones, M., Parker, W. and Osborn, G. (1982), A comparison of self-control therapy and combined self-control therapy and antidepressant medication in the treatment of depression. Behaviour Therapy 13, 133-144. Roulaux, A. A. H., van Ooij, E. J. M. and van Overbeek, H. A. C. M. (2001), Interpersoonlijke psychotherapie bij ouderen. Voorjaarscongres NVvP. Groningen Rousseau, G. (2000), Depression's forgotten genealogy: notes towards a history of depression. Hist Psychiatry 11, 71-106. Rubin, R. T. (2000), Nefazodone, psychotherapy, and their combination for chronic depression. N Engl J Med 343, 1041; author reply 1042-3. Rush, A. J., Gullion, C. M., Basco, M. R., Jarrett, R. B. and Trivedi, M. H. (1996), The Inventory of Depressive Symptomatology (IDS): psychometric properties. Psychol Med 26, 477-86. Rush, A. J., Kovacs, M., Beck, A. T., Weissenburger, J. and Hollon, S. D. (1981), Differential effects of cognitive therapy and pharmacotherapy on depressive symptoms. J Affect Disord 3, 221-9. Rush, A. J., Trivedi, M., Carmody, T. J., Biggs, M. M., Shores-Wilson, K., Ibrahim, H. and Crismon, M. L. (2004), One-year clinical outcomes of depressed public sector outpatients: a benchmark for subsequent studies. Biol Psychiatry 56, 46-53. Rush, A. J. and Watkins, J. T. (1981), Group versus individual cognitive therapy: a pilot study. Cognitive Therapy and Research 5, 95-103. Santor, D. A., Bagby, R. M. and Joffe, R. T. (1997), Evaluating stability and change in personality and depression. J Pers Soc Psychol 73, 1354-62. 212
Schmitt, N. (1996), Uses and abuses of coefficient alpha. Psychological Assessment 8, 350-353. Schraufnagel, T. J., Wagner, A. W., Miranda, J. and Roy-Byrne, P. P. (2006), Treating minority patients with depression and anxiety: what does the evidence tell us? Gen Hosp Psychiatry 28, 27-36. Scott, C., Tacchi, M. J., Jones, R. and Scott, J. (1997), Acute and one-year outcome of a randomised controlled trial of brief cognitive therapy for major depressive disorder in primary care. Br J Psychiatry 171, 131-4. Scott, M. J. and Stradling, S. D. (1990), Acute and one year outcome of a randomised clinical trial of brief cognitive therapy for major depression in primary care. Behavioural Psychotherapy 18, 1-19. Segal, Z. V., Williams, M. G. and Teasdale, J. D. (2002), Mindfulness-based cognitive therapy for depression: a new aproach to preventing relapse.Guilford Press. New York. Shahar, G., Blatt, S. J., Zuroff, D. C. and Pilkonis, P. A. (2003), Role of perfectionism and personality disorder features in response to brief treatment for depression. J Consult Clin Psychol 71, 629-33. Shea, M. T., Pilkonis, P. A., Beckham, E., Collins, J. F., Elkin, I., Sotsky, S. M. and Docherty, J. P. (1990), Personality disorders and treatment outcome in the NIMH Treatment of Depression Collaborative Research Program. Am J Psychiatry 147, 711-8. Shea, M. T., Stout, R., Gunderson, J., Morey, L. C., Grilo, C. M., McGlashan, T., Skodol, A. E., Dolan-Sewell, R., Dyck, I., Zanarini, M. C. and Keller, M. B. (2002), Short-term diagnostic stability of schizotypal, borderline, avoidant, and obsessive-compulsive personality disorders. Am J Psychiatry 159, 2036-41. Sheehan, D. V. and Lecrubier, Y. (1998), M.I.N.I Iternational neuropsychiatric interview. .University of South Florida. Tampa, Fa. Simons, A. D., Murphy, G. E., Levine, J. L. and Wetzel, R. D. (1986), Cognitive therapy and pharmacotherapy for depression. Sustained improvement over one year. Arch Gen Psychiatry 43, 43-8. Snippe, D. (2003), Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep. In: Berk, T. J. C., Boushy, M. e., Hoijtink, T. A. E., Lintelo, G. H. t., Missiaen, C. and Noort, M. F. v., Handboek groepspsychotherapie. Bohn Stafleu Van Loghum. Houten. Solomon, A. (2001), The Noonday Demon.Chatto & Windus. London. Sotsky, S. M., Glass, D. R., Shea, M. T., Pilkonis, P. A., Collins, J. F., Elkin, I., Watkins, J. T., Imber, S. D., Leber, W. R., Moyer, J. and et al. (1991), Patient predictors of response to psychotherapy and pharmacotherapy: findings in the NIMH Treatment of Depression Collaborative Research Program. Am J Psychiatry 148, 997-1008. Spanier, C., Frank, E., McEachran, A. B., Grochocinski, V. J. and Kupfer, D. J. (1996), The prophylaxis of depressive episodes in recurrent depression following discontinuation of drug therapy: integrating psychological and biological factors. Psychol Med 26, 461-75. 213
Spijker, J., Bijl, R. V., de Graaf, R. and Nolen, W. A. (2001), Determinants of poor 1year outcome of DSM-III-R major depression in the general population: results of the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Acta Psychiatr Scand 103, 122-30. Spijker, J., de Graaf, R., Bijl, R. V., Beekman, A. T., Ormel, J. and Nolen, W. A. (2002), Duration of major depressive episodes in the general population: results from The Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Br J Psychiatry 181, 208-13. Spinelli, M. G. and Endicott, J. (2003), Controlled clinical trial of interpersonal psychotherapy versus parenting education program for depressed pregnant women. Am J Psychiatry 160, 555-62. Sroufe, L. A. (2003), Attachment categories as reflections of multiple dimensions: comment on Fraley and Spieker (2003). Dev Psychol 39, 413-6; discussion 423-9. Stewart, D. E. (2002), Hepatic adverse reactions associated with nefazodone. Can J Psychiatry 47, 375-7. Stone, M. H. (1997), Healing the Mind.Norton & comp. New Yorik. Stravynski, A., Verreault, R., Gaudette, G., Langlois, R., Gagnier, S. and Larose, M. (1994), The treatment of depression with group behavioural-cognitive therapy and imipramine. Can J Psychiatry 39, 387-90. Stuart, S. and Robertson, M. (2003), Interpersonal psychotherapy. A clinician's guide.Arnold. London. Sulaiman, S. O. Y., Bhugra, D. and de Silva, P. (2001), The development of a culturally sensitive symptom checklist for depression in Dubai,. Transcultural Psychiatry 38, 219-229. Sullivan, H. S. (1955), The interpersonal theory of psychiatry.Norton Library. New York. Tate, R. L. and Hokanson, J. E. (1993), Analyzing individual status and change with hierarchical linear models: illustration with depression in college students. J Pers 61, 181-206. Taylor, S. and McClean, P. (1993), Outcome profiles in the treatment of unipolar depression. Beh Res Ther 31, 325-330. Teasdale, J. D., Fennell, M. J., Hibbert, G. A. and Amies, P. L. (1984), Cognitive therapy for major depressive disorder in primary care. Br J Psychiatry 144, 400-6. Thase, M. E., Entsuah, A. R. and Rudolph, R. L. (2001), Remission rates during treatment with venlafaxine or selective serotonin reuptake inhibitors. Br J Psychiatry 178, 234-41. Thase, M. E., Friedman, E. S., Biggs, M. M., Wisniewski, S. R., Trivedi, M. H., Luther, J. F., Fava, M., Nierenberg, A. A., McGrath, P. J., Warden, D., Niederehe, G., Hollon, S. D. and Rush, A. J. (2007), Cognitive therapy versus medication in augmentation and switch strategies as second-step treatments: a STAR*D report. Am J Psychiatry 164, 739-52. Thase, M. E., Greenhouse, J. B., Frank, E., Reynolds, C. F., 3rd, Pilkonis, P. A., Hurley, K., Grochocinski, V. and Kupfer, D. J. (1997), Treatment of major depression 214
with psychotherapy or psychotherapy-pharmacotherapy combinations. Arch Gen Psychiatry 54, 1009-15. Thase, M. E. and Kupfer, D. J. (1996), Recent developments in the treatment of mood disorders. J Consult Clin Psychol 64, 646-59. Trivedi, M. H., Rush, A. J., Wisniewski, S. R., Nierenberg, A. A., Warden, D., Ritz, L., Norquist, G., Howland, R. H., Lebowitz, B., McGrath, P. J., Shores-Wilson, K., Biggs, M. M., Balasubramani, G. K. and Fava, M. (2006), Evaluation of Outcomes With Citalopram for Depression Using Measurement-Based Care in STAR*D: Implications for Clinical Practice. Am J Psychiatry 163, 28-40. Tseng, W.-S. (2001), Handbook of Cultural Psychiatry.Academic Press. San Diego. Tyrer, P. and Alexander, J. (1979), Classification of personality disorder. Br J Psychiatry 135, 163-7. Tyrer, P., Seivewright, N., Ferguson, B., Murphy, S. and Johnson, A. L. (1993), The Nottingham Study of Neurotic Disorder: effect of personality status on response to drug treatment, cognitive therapy and self-help over two years. Br. J. Psychiatry 162, 219-226. Vaidya, J. G., Gray, E. K., Haig, J. and Watson, D. (2002), On the temporal stability of personality: evidence for differential stability and the role of life experiences. J Pers Soc Psychology 83, 1469-1484. van der Wurff, F. B., Beekman, A. T., Dijkshoorn, H., Spijker, J. A., Smits, C. H., Stek, M. L. and Verhoeff, A. (2004), Prevalence and risk-factors for depression in elderly Turkish and Moroccan migrants in the Netherlands. J Affect Disord 83, 33-41. Van Praag, H. M. (2000), Nosologomania: a disorder of psychiatry. World J Biol Psychiatry 1, 151-158. Verheul, R. (2005), Clinical utility of dimensional models for personality pathology. J Personal Disord 19, 283-302. Verheul, R. and Widiger, T. A. (2004), A meta-analysis of the prevalence and usage of the personality disorder not otherwise specified (PDNOS) diagnosis. J Personal Disord 18, 309-19. Watkins, J. T., Leber, W. R., Imber, S. D., Collins, J. F., Elkin, I., Pilkonis, P. A., Sotsky, S. M., Shea, M. T. and Glass, D. R. (1993), Temporal course of change of depression. J Consult Clin Psychol 61, 858-64. Weissman, M. M. & Blom, M. B. J. , Interpersonal Psychotherapy. In: Murray, R. M., Kendler, K. S., McGuffin, P., Wessely, S. and Castle, D., Essentials of Postgraduate Psychiatry. Cambridge University Press. Cambridge. In press. Weissman, M. M. and Bothwell, S. (1976), Assessment of social adjustment by patient self-report. Arch Gen Psychiatry 33, 1111-5. Weissman, M. M., Klerman, G. L., Prusoff, B. A., Sholomskas, D. and Padian, N. (1981), Depressed outpatients. Results one year after treatment with drugs and/or interpersonal psychotherapy. Arch Gen Psychiatry 38, 51-5. Weissman, M. M., Markowitz, J. C. and Klerman, G. L. (2000), Comprehensive Guide to Interpersonal psychotherapy.Basic Books. New York. 215
Weissman, M. M., Prusoff, B. A., Dimascio, A., Neu, C., Goklaney, M. and Klerman, G. L. (1979), The efficacy of drugs and psychotherapy in the treatment of acute depressive episodes. Am J Psychiatry 136, 555-8. Westen, D., Novotny, C. M. and Thompson-Brenner, H. (2004), The empirical status of empirically supported psychotherapies: assumptions, findings, and reporting in controlled clinical trials. Psychol Bull 130, 631-63. World Health Organisation (1992), The ICD-10 classification of mental and behavioural disorders: clinical discription and diagnostic guidelines.WHO. Geneva. Wijkstra, J., Lijmer, J., Balk, F. J., Geddes, J. R. and Nolen, W. A. (2006), Pharmacological treatment for unipolar psychotic depression: Systematic review and meta-analysis. Br J Psychiatry 188, 410-5. Wilfley, D. E., MacKenzie, K. R., Welch, R. R., Ayres, V. E. and Weissman, M. M. (2000), Interpersonal psychotherapy for group.Basic Books. New York. Wilhelm, K., Boyce, P. and Brownhill, S. (2004), The relationship between interpersonal sensitivity, anxiety disorders and major depression. J Affect Disord 79, 33-41. Young, J. E., Klosko, J. and Weishaar, M. E. (2003), Schema therapy: a practioner's guide.Guilford Press. New York. Zimmerman, M., Mattia, J. I. and Posternak, M. (2002), Are subjects in pharmacological treatment trials of depression representative of patients in routine clinical practice? American Journal of Psychiatry 159, 469-473. Zimmerman, M., Posternak, M. A. and Chelminski, I. (2005), Is it time to replace the Hamilton Depression Rating Scale as the primary outcome measure in treatment studies of depression? J Clin Psychopharmacol 25, 105-10.
216
Curriculum Vitae
217
Curriculum Vitae Marc Bernard Johan Blom was born on the 14th of April 1958 in Oegstgeest, the Netherlands. During elementary school years he lived in several cities among which Topeka, Kansas. He graduated from medical school in 1984 and started his residency training psychiatry in 1987 at Zon & Schild psychiatric hospital. During his final year of residency he became interested in interpersonal psychotherapy (IPT) and shortly after followed a workshop in Enschede given by John Markowitz. He became a psychiatrist in 1992. He was employed as psychiatrist and later also as Head of the department of community psychiatry at the Riagg Westhage in The Hague. In 1999 he became head of the Department of Mood Disorders of Parnassia, later PsyQ, in The Hague. This department is also a teaching department and carries out research alone or in cooperation with partners. Since 2006 he is deputy-head of the psychiatric residency training program of Parnassia. Together with Kosse Jonker he founded in 1998 the Society of Interpersonal Psychotherapy in the Netherlands. This society aims for the advancement of IPT in the Netherlands. He has trained since hundreds of psychotherapists. The Society has created a network of IPT therapists, supervisors and trainers in the Netherlands. He has been a speaker at numerous national and international conferences since 1994. He is married and lives in The Hague.
218
Curriculum Vitae Marc Bernard Johan Blom is geboren op 14 april 1958 te Oegstgeest. Na in zijn jeugd op verschillende plaatsen te hebben gewoond heeft hij terug in Oegstgeest het Atheneum B afgemaakt aan het Rijnlands Lyceum. In 1976 is hij begonnen met de studie Geneeskunde aan de R.U. Utrecht. Als korte onderbreking heeft hij in 1982 een aantal maanden gewerkt bij de Missionaries of Charity in Lima, Peru. In april 1984 studeerde hij af als arts. Van oktober 1984 werkte hij eerst als AGNIO in het psychiatrisch centrum Sancta Maria in Noordwijk en daarna, in het kader van de vervangende dienstplicht, bij de Riagg Stad Utrecht en het Crisiscentrum. Daarnaast was hij in die periode bestuurslid van de Landelijke Belangenvereniging voor Basisartsen. Van september 1987 tot april 1991 was hij in opleiding tot psychiater in het psychiatrisch centrum Zon & Schild te Amersfoort (opleider dr.Hubert en vanaf 1989 dr.Hellinga). Aansluitend deed hij het keuzejaar Psychotherapie bij het psychiatrisch centrum Bloemendaal (opleider dr. Hoencamp) in Den Haag. Tijdens dit keuzejaar kwam hij in aanraking met interpersoonlijke psychotherapie (IPT). Op 1 april 1992 kreeg hij zijn erkenning als psychiater en ging werken als psychiater en teamleider bij de Riagg Westhage in Den Haag. Vanaf 1994 was hij ook hoofd van de afdeling Sociale Psychiatrie en van 1997 tot 1998 hoofd van de Acute Dienst. Vanaf 1999 is hij werkzaam als psychiater en manager zorg van het programma Depressie Ambulant van PsyQ (eerst Parnassia) in Den Haag. De afdeling richt zich naast behandeling en onderwijs ook nadrukkelijk op het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, alleen of in samenwerking met andere partners. Sinds 2006 is hij vervangend A-opleider bij Parnassia (hoofdopleider prof.dr. Hoencamp). Samen met Kosse Jonker richtte hij in 1998 de Stichting Interpersoonlijke Psychotherapie Nederland op. De Stichting heeft als doel de toepassing van IPT binnen
219
Nederland te ondersteunen. Hij heeft sindsdien enkele honderden therapeuten getraind in IPT. Er is een netwerk gecreëerd van trainers en supervisoren IPT in Nederland. Marc Blom is getrouwd en woont in Den Haag.
220
List of Publications
221
International Blom, M. B. J., Jonker, K., Dusseldorp, E., Spinhoven, P., Hoencamp, E., Haffmans, P. M. J., van Dyck, R.(2007). (Blom et al., 2006). Psychother Psychosom, 76,
289-297. Blom, M. B. J., Spinhoven, P., Hoffman, T. O., Jonker, K., Hoencamp, E., Haffmans, P. M. J., et al. Severity and duration of depression, not personality factors, predict short term
outcome in the treatment of major depression. J Aff Dis (in press). Blom, M. B. J., Hoffman, T. O., Spinhoven, P., Jonker, K., Hoencamp, E., Haffmans, P. M. J., Dyck, R. van (2007), Consistency of the NEO-FFI during an episode of major depression. Submitted Blom, M. B. J., Hoek, H.W., Spinhoven, P., Hoffman, T. O., Jonker, K., Hoencamp, E., Haffmans, P. M. J., Dyck, R. van. Response to pharmacotherapy, psychotherapy and their combination of ethnic minority patients with major depressive disorder. Submitted. Booij, L., Van der Does, A. J., Haffmans, P. M., Riedel, W. J., Fekkes, D., & Blom, M. J. (2005). The effects of high-dose and low-dose tryptophan depletion on mood and cognitive functions of remitted depressed patients. J Psychopharmacol, 19(3), 267-275. Griens, A.M.G.F., Jonker, K., Spinhoven, Ph. en Blom, M.B.J. (2002), The influence of depressive state features on trait measures. Journal of Affect Dis, 70, 95-99.
In Dutch Blom, M.B.J. (1994), Consultatie door de Riagg bij dak- en thuislozen. Epidemiologisch Bulletin’s-Gravenhage, 29, 18-19. Blom, M.B.J. (1998), De zorg voor dak- en thuislozen met psychiatrische problemen in Den Haag. Epidemiologisch Bulletin ’s-Gravenhage, 33, 10-15. Blom, M.B.J. (2001), Terugvalpreventie van depressie. Psychiatrie Actueel, 1, nr 2. Blom, M.B.J. (2007), Terugvalpreventie bij recidiverende depressie. Psychiatrie Actueel, 7 (3). Blom, M.B.J., Dorland, S. & Hocqué, M.(1997), Het Sociaal Pension Den Haag: een jaar open. Epidemiologisch Bulletin ’s-Gravenhage, 32, 9-13. Blom, M.B.J., Hoencamp, E. en Zwaan, T. (1996), Interpersoonlijke psychotherapie voor depressie. Een pilot-onderzoek. Tijdsch Psych, 38, 398-402.
Blom, M.B.J. & Jonker, K. (2005): Chronisch maar niet hopeloos. Psychotherapeutische mogelijkheden bij chronische depressie en dysthymie. MGV, 60, blz. 995-1007 Blom M.B.J., Jonker K., Hoencamp E., van Dyck R. (2000) Combinatietherapie van depressie: conceptuele en methodologische problemen. Tijdschr Psych, 42, 337346. Blom, M.B.J., Jonker, K., Haffmans P.M.J. en Spinhoven, Ph. (2000) Combinatiebehandeling van medicatie en psychotherapie bij depressie. Een overzicht. Tijdschr Psych, 42, 399-408 . Hornsveld, R.H.J. en Blom, M.B.J. (1994), Een depot- en lithiumpoli als onderdeel van Riagg-programma’s voor chronici. Tijdschr Psych, 36, 647-656. Jonker, K. & Blom, M.B.J. (1996), Interpersoonlijke psychotherapie; een in tijd gelimiteerde behandeling. Directieve therapie, 16, 386-396.
222
Spijker, J., Huiser, J. en Blom, M.B.J. (2006), De multidisciplinaire richtlijn depressie. Een commentaar. Tijdsch Psych., 48, 921-925.
Books Blom, M.B.J., Kerver, M.M. & Nolen, W.A. (1998), Inleiding in de interpersoonlijke psychotherapie. Bohn Stafleu en Van Loghum, Houten. Blom, M.B.J., Spijker, J. en Dyck, R. van (red.)(2002), Behandelingsstrategiën bij chronische depressie en dysthymie. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten.
Book chapters Blom, M.B.J. (1998) Interpersoonlijke psychotherapie. In: Nolen, W.A. & Hoogduin, C.A.L. (red): Behandelingsstrategieën bij depressie. Bohn Stafleu en Van Loghum, Houten. Blom, M.B.J. (2005), Interpersoonlijke psychotherapie: actuele stand van zaken. In: Jaarboek voorpsychiatrie en psychotherapie. 2005-2006. A.H. Schene, F. Boer, T.J. Heeren, B. Sabbe en J. van Weeghel (red). Bohn Stafleu Van Loghum, Houten. Blom, M.B.J. Psychoeducatie bij stemmingsstoornissen. In: Handboek psychoeducatie. Hoencamp, E. & Haffmans, P.M.J. Blom, M.B.J. & Berg, B. van der: Psychotherapie, In: Handboek bipolaire stoornissen. (Kupka, R., Knoppert-van der Kleijn, E. & Nolen, W.) Blom, M.B.J. & Jonker, K. (1999, 2003), Behandeling van depressie: interpersoonlijke psychotherapie. In: Protocollaire behandeling in de ambulante geestelijke gezondheidszorg II. Keijsers, GPJ, Minnen, A van & Hoogduin, CAL (red), Bohn Stafleu Van Loghum, Houten. Blom, M.B.J. & Jonker, K. (2006), Interpersoonlijke psychotherapie. In: Vandereycken, W., Hoogduin, C.A.L. en Emmelkamp, P.M.G.: Handboek psychopathologie, dl 2 Klinische praktijk. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten. Jonker, K. & Blom, M.B.J. (1998), Interpersoonlijke psychotherapie. In Albersnagel, F.A., Emmelkamp, P.M.G. & Hoofdakker, R.H. van den (red): Depressie. Theorie, diagnostiek en behandeling. 2e druk. Bohn Stafleu en Van Loghum, Houten. Kupka, R. & Blom, M.B.J. (2006), Bipolaire stoornissen. In: Hovens, J.E. & van Megen, H.G.J.M.: Handboek psychologische psychiatrie. De Tijdstroom, Enschede. Weissman, M.M. & Blom, M.B.J. Interpersonal psychotherapy. In: Essentials of Postgraduate Psychiatry, 4th edition, (eds. Murray, R., P.Hill & P. McGuffin)(in press).
223
224
Dankwoord
225
Dankwoord Op de lange lange weg naar dit proefschrift hebben heel veel mensen een rol gespeeld. Alleen al de meer dan 350 patiënten die aan het onderzoek hebben deelgenomen, zijn er te veel om op te noemen. Mijn allereerste dank gaat naar hen uit. Dankbaar voor het vertrouwen dat zij mij hebben geschonken en dankbaar voor de lessen die zij mij geleerd hebben. Daarna gaat een groot woord van dank naar mijn beide promotoren, Philip Spinhoven en Richard van Dyck. Het is uiteindelijk een heel lang promotietraject geworden. Het begon allemaal op een middag bij Richard thuis bij de thee en groeide in onze gedachten al snel uit tot een project de Nobelprijs waardig. Maar gelukkig werd het ingekrompen tot een behapbaar project. Philip ik dank je voor je inzet al die jaren en je geloof in de goede afloop. Ik heb heel veel van je geleerd en zonder jou was dit boek er niet gekomen. Ik hoop dat we in de toekomst nog veel kunnen samenwerken. Richard, ik zal de middagen bij je nog gaan missen. Inmiddels ben je met emeritaat en ben ik één van je laatste promovendi. Ik dank je voor je humor en je bereidheid te blijven doorgaan. Erik Hoencamp, co-promotor en Judith Haffmans, jullie waren er vanaf het begin. Jij bent het Erik, die mij als jonge artsassistent op het pad van de Interpersoonlijke Psychotherapie hebt gebracht, en jullie samen waren het die mij leerden dat onderzoek doen in de psychiatrie niet alleen broodnodig is om ons vak verder te brengen, maar dat het ook leuk kan zijn. Ik ben jullie zeer dankbaar voor jullie vriendschap en betrokkenheid al deze jaren. De hoogleraren Aart-Jan Beekman, Pim Cuijpers, John Markowitz en Willem Nolen en Harm van Marwijk dank ik voor hun bereidheid mijn proefschrift kritisch door te lezen en voor het verlenen van de toegang tot de promotie. John, a special thanks to you. In the years since ‘Enschede’ you have become a role model as a therapist and researcher, an unrelenting supporter and foremost a dear friend.
226
Kosse Jonker, met jou ben ik dit avontuur begonnen en helaas hebben we het niet samen kunnen afmaken. Heel lang, bij het plannen en uitvoeren van het Haags Ambulant Depressie Onderzoek (HADO) waren we onafscheidelijk. Zag je de één, dan zag je de ander. Samen hebben we IPT op de Nederlandse kaart weten te zetten. Ik kan je niet genoeg danken voor al het werk wat je hebt gedaan om uiteindelijk dit ene proefschrift mogelijk te maken. Roeland Böcker en Kees van Moorsel, mijn beide paranimfen dank ik voor al het werk dat ze hebben verricht voor de voorbereiding van deze promotie en het feest. Maar meer nog ben ik ze dankbaar als dierbare vrienden, die er in droeve en prachtige tijden altijd waren. Dat er nu maar liefst 3 Marc(k)en zijn ontroert me immer. Veel dank gaat uit naar de secretaresses van wat ooit Riagg Westhage was: Josee Mulder en Nanda van Delden. Ik weet nog goed hoe Josee elke intaker in de nek sprong om te zorgen dat iedere patiënt echt in het HADO terecht kwam. Jullie leefden mee met het onderzoek lang nadat de Riagg was opgegaan in Parnassia. Miranda Quirijns, Sandra Vrielen van de polikliniek Bloemendaal en Godelieve de Sain van Riagg Noordhage dank ik eveneens voor hun inzet. De therapeuten van het HADO, Sjef Peters, Larry Nierstars, Fanny Landman en Frank Slagter van Riagg Noordhage, Lionel Jokhoe, Theo van Eeden, Litanja Lodder, Steph Breukel, Petra van Overstraten, Inez Meeuwisse, Esther Winter, Helma Mooren van Riagg Westhage, Jan de Vries, Nicolette Ham en Berthe van Bargum van de polikliniek Bloemendaal, wil ik danken voor hun bereidheid de bekende paden te verlaten, IPT te willen leren, en zich ook nog te houden aan een strak onderzoeksprotocol. De psychiaters en artsen Berthe van Bargum, Tom Birkenhäger, Wibo Camonié, Wim Dijken, Harm Gijsman, Ton Hoeksema, Marco Horjus, Thomas Knap, Gijs Pijnse van der Aa, Caroline Tordoir, Saskia van der Sluijs en Marie-Louise Theeuwisse dank ik voor hun bereidheid om de medicatie conditie uit te voeren. En Caroline veel dank voor het nauwgezet afnemen van de vele SCID interviews. Als raters al deze jaren waren Esther Winter, Ton Hazelhof , Bas Heijcop ten Ham, Helma Mooren, Berend Kroft, Corry van Weelen, Cocky van der Venne, Irma 227
Huijbrechts, Litanja Lodder onontbeerlijk in het tijdig afnemen van alle vragenlijsten.Ik hoop dat de schamele vergoeding die we jullie konden geven in de vorm van eeuwige dank en een gratis cursus IPT genoeg was. Training in IPT was not easy. Kathleen Clougherty was so kind to listen to and comment on the tapes I sent her from Holland. I would treat English speaking depressed patients and send the audiotape by courier to New York. Her supervision over the phone, was stimulating and indispensable in becoming an IPT-therapist. Scott Stuart I thank for his trouble to come to Holland and train our therapists. You have become a dear friend and an inspiring college. Tonko Hoffman, ons onvolprezen statistisch wonderkind, dank ik voor het vele rekenwerk en zijn geduld om het me allemaal uit te leggen. Elise van Dusseldorp en Wybrand Hoek, beide co-auteurs, dank voor de goede samenwerking bij de voorbereiding en afronding van de artikelen. De medewerkers van de apotheek en Piet Sturm en Johan Bommeljé van het laboratorium: dank voor hun nauwgezetheid. De medewerkers van het Documentair Centrum van Parnassia voor het telkens weer opsporen van de vele artikelen die ik nodig had. De directeur van Riagg Westhage, Marianne Nijsen, dank ik voor haar inzet om onderzoek binnen een Riagg mogelijk te maken en haar steun in al de jaren dat het onderzoek liep. Ook ben ik dankbaar voor haar vertrouwen in mij als leidinggevende. Ria Reul en Peter Dekker, afdelingshoofden psychotherapie en Ruud Hornsveld, afdelingshoofd Sociale Psychiatrie, dank ik voor hun bereidheid om tijd van psychotherapeuten en artsen beschikbaar te stellen voor het HADO. Ik dank de directie van Riagg Noordhage en van Psychiatrisch Centrum Bloemendaal voor hun bereidheid het onderzoek te steunen met tijd en geld. Later toen al deze instellingen opgingen in eerst het RPC, en even daarna in Parnassia, PsychoMedisch Centrum kon het HADO overleven en bleef men bereid wetenschappelijk onderzoek niet alleen in woord maar ook met daden te ondersteunen. 228
Ik dank de directie van PsyQ Haaglanden, Edsel Kwidama, Betty Kooijman en Felix Olthuis voor hun belangstelling en steun in de jaren dat ik tijd moest vinden om het proefschrift af te ronden. De RINO Noord-Holland was vanaf het prille begin bereid Kosse en mij als trainers in IPT in te huren en daarmee indirect het onderzoek te sponsoren. Ik dank jullie voor de gastvrijheid en grote tolerantie waarmee je Kosse en mij onze gang liet gaan. Maar het is dan ook de leukste cursus in het aanbod! Ik dank al mijn supervisoren waarvan ik zoveel heb geleerd, soms ook hoe het niet moest. Theo Doreleijers dank ik bij name omdat hij naast een inspirerende supervisor een dierbare vriend is geworden en mij letterlijk heeft meegenomen op weg naar de halve marathon. En mij daarmee gered heeft van de hereditaire obesitas. Ik dank alle medewerkers van het Programma Depressie Ambulant voor hun steun en hun grote coulance tijdens dit traject. Het Hogere Doel was jullie genoeg. Het is een groot voorrecht te mogen werken binnen deze afdeling die stormachtig is gegroeid in de afgelopen jaren zonder dat ten koste is gegaan van het werkplezier en de inzet. Bijzonder dank ik ook alle medewerkers van het secretariaat waaronder met name Saskia van der Steen en Inge van Engelen voor hun inzet, nauwgezetheid en persoonlijke steun bij mijn werk. Suus van Nieuwkoop, Elsa Rakers en Marijne Parker Brady. Jullie waren mijn maatjes als leidinggevenden van de afdeling Stemmingsstoornissen en later het Programma Depressie Ambulant. “Het boekje moet af”, was een gevleugelde uitdrukking als er weer andere drukke zaken op de agenda stonden. Het stellen van prioriteiten is niet mijn sterkste punt en jullie hebben me erg geholpen om wat betreft dit proefschrift dit beter te leren doen. Mijn ouders dank ik voor de liefde en warmte en hun ‘unconditional support’ waarin ik mocht opgroeien. Van niemand hoefde ik meer te leren wat engagement, liefde voor de medemens en empathie was toen ik psychiater wilde worden. Jullie hadden me dat al voorgedaan. 229
Mijn vrienden dank ik voor hun relativeringsvermogen en verbijsterende tolerantie ten aanzien van dit werk al die jaren. Ik prijs me gelukkig dat er teveel zijn om hier op te noemen. We kunnen het nu gewoon weer over de dingen des levens hebben. Mijn intervisie groep, Ariette van Reekum, Jan Spijker, Tineke Vos en Helen Winkel dank ik voor de jaren waarin we mochten groeien in ons vak en ons blijven verbazen over alle stupide zaken in de GGZ. Nu moeten we het alleen zelf waarmaken, dus steun aan elkaar blijft onverminderd nodig. Als laatste wil ik mijn Liefste danken. Sandra, ik ben je zoveel dank verschuldigd. Onder andere voor je ijzeren geloof dat het toch nog goed ging komen met mij, voor je aanstekelijke levensvreugde en bovenal voor je liefde. Altijd als ik dacht dat ik een kikker was, wist jij me weer een prins te maken. Het waren merkwaardige jaren waarin we ongelooflijk hard hebben gewerkt aan promotie, afdeling en patiëntenzorg. Maar nu gingen we het anders doen, Souza en Wiets moeten uit.
230
