Barometer van de informatiemaatschappij (2012)

Barometer van de informatiemaatschappij (2012)

Nota van de uitgever De reproductie van gegevens om ze te gebruiken in andere rapporten is toegelaten op voorwaarde dat de bron duidelijk en nauwgezet wordt vermeld. U kunt deze publicatie op internet downloaden of bestellen: • http://economie.fgov.be/nl Rubriek "Publicaties" (in het menu helemaal bovenaan op het scherm) Soort publicatie "Informatiemaatschappij" Titel "Barometer van de informatiemaatschappij (2012)" • http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/barometre_de_la_societe_de_l_ information_2012_new.jsp

2

U kunt de publicatie bekomen via de "Infoshop" van de FOD Economie: • Adres: Vooruitgangstraat 48 - 1210 BRUSSEL • Openingsuren (alle werkdagen): 9 tot 17 uur • Contact: tel. 02 277 55 76 • e-mail [email protected] Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangsstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnummer: 0314.595.348 http://economie.fgov.be tel. 02 277 51 11 Voor oproepen vanuit het buitenland: tel.: 32 2 277 51 11 Verantwoordelijke uitgever: Jean-Marc Delporte Voorzitter van het Directiecomité Vooruitgangsstraat 50 1210 BRUSSEL Design : un pas plus loin Wettelijk depot: D/2012/2295/68 1732

Dankwoord De Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij wil in de eerste plaats Alain EJZYN (ICHEC Brussels Management School) bedanken, alsook de leden van zijn team die de barometer hebben uitgewerkt. Een woord van dank ook aan alle medewerkers die de realisatie van dit document hebben ondersteund met hun commentaar en bijdragen.

Inhoudsopgave Inleiding door de Voorzitter van het Directiecomité

4

Gezinnen en individuen

6

Ondernemingen 20 E-Gov 28

3

Veiligheid 36

E-Skills 44 Telecommunicatie en Infrastructuur

48

ICT-sector 56 Internationale vergelijking

63

Besluit 67 Belangrijkste bronnen

72

Inleiding

4

De informatie- en communicatietechnologieën (ICT) nemen hoe langer hoe meer plaats in ons leven in. Computers zijn niet alleen een onontbeerlijke tool in de meeste ondernemingen, maar dringen zich ook op in de privésfeer. De meerderheid van de Belgen kan niet communiceren zonder gsm. Bijna altijd en overal zie je wel iemand in de weer met een dergelijk toestel en deze tendens zal nog toenemen met de bliksemsnelle opkomst van smartphones en tablets. Dankzij de technologische ontwikkeling en het “convergentiefenomeen” vervagen de grenzen die vroeger tussen de telecommunicatie-, audiovisuele en ICT-sector bestonden. Zowel de infrastructuren als de voortaan digitale inhoud kruisen elkaar en wel dusdanig dat de tussenliggende grenzen vervagen. We bevinden ons in het digitale tijdperk! Internet is zonder twijfel het meest kenmerkende teken van deze veranderingen. Het is zelfs de norm geworden, in die mate dat we er streng over moeten waken om een digitale kloof te vermijden. De Europese Commissie is zich bewust van de mogelijkheden die dit biedt voor de Europese economie. Daarom stelde zij in 2010 een Digitale Strategie voor Europa voor. Deze omvat een aantal essentiële prestatiedoelstellingen.

" De voorwaarden creëren voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België. "

Dit ambitieuze plan omvat 101 acties die opgedeeld zijn in acht actiedomeinen. Het behelst eveneens essentiële prestatiedoelstellingen. In deze context heeft de FOD Economie, meer bepaalde de AD Telecommunicatie en Informatiemaatschappij, het initiatief genomen om een algemene barometer van de telecommunicatie- en informatiemaatschappij te publiceren. Deze bevat een reeks indicatoren, opgesplitst in acht delen, om België in dit voortdurend wijzigend digitale tijdperk te situeren en om ons land op internationaal niveau te positioneren. De eerste twee delen van de barometer hebben betrekking op de burgers en ondernemingen en stellen aspecten over uitrusting en gebruiken in het licht, zonder hierbij de elektronische handel en andere elementen in verband met het internet te vergeten. Het derde deel, “e-government”, is gewijd aan de door de publieke sector aangeboden elektronische diensten. Het vierde en

vijfde deel besteden bijzondere aandacht aan relevante problematieken, met name veiligheid en competenties (e-skills). Het zesde deel bevat een tabel van de infrastructuur, terwijl het zevende deel macro-economische indicatoren van de ICT-sector en informatie over het gewicht van deze sector in onze economie bevat. In deze rubrieken wordt België binnen de Europese Unie gepositioneerd, en in voorkomend geval, wordt melding gemaakt van het niveau van ons land ten opzichte van de doelstellingen die de Commissie in 2010 bepaald heeft. Het laatste deel ten slotte plaatst ons land in een internationaal perspectief. Veel leesplezier! Jean-Marc Delporte, Voorzitter van het Directiecomité

5

Huishoudens ICT-uitrusting - Huishoudens Beschikbaarheid van de computer in het huishouden

79%

van de Belgische huishoudens beschikt over minstens één computer, dit percentage stijgt zelfs tot 94% voor huishoudens met kinderen.

6

Huishoudens Huishoudens zonder kinmet 2011 - % Totaal deren kinderen Eén of meerdere computers in het huishouden Exact één computer in het huishouden

Meer dan één computer in het huishouden

Geen computer in het huishouden

79

73

94

43

43

42

36

30

52

20

25

6

FOD Economie - Barometer - ICT-uitrusting - Huishoudens


Apparaten met internetverbinding in het huishouden De toestellen die de huishoudens gebruiken om toegang te krijgen tot het internet zijn gevarieerd. Op de eerste plaats vinden we de laptop terug, zelfs vóór de desktopcomputer.

Beschikbaarheid van interactieve digitale televisie (iDTV)

51%

van de huishoudens beschikt over een abonnement voor interactieve televisie via een decoder. 2011 - %

in %

72% - Laptop

80

60% - Desktopcomputer 72%

24% - Draagbare apparaten anders dan computers 22% - Gsm met GPRS, UMTS of 3G 10% - Spelconsoles

70 60

60%

50

8% - Digitale televisie uitgerust voor e-mail en/of surfen op het internet

40

4% - Tablet-pc of iPad 4% - Zakcomputer (PDA, palmtop,...)

30 24%

1% - Weet niet welk toestel

22%

20 10

10%

8% 4%

0

4%

1%


Totaal %

Huishouden met een verbinding voor interactieve digitale televisie

51

Huishouden zonder verbinding voor interactieve digitale televisie

47 7

22% van de huishoudens gebruikt gsm's met GPRS, UMTS of 3G om zich te verbinden met het internet.

Verbinding met het internet

77%

van de Belgische huishoudens beschikte globaal genomen over een internetaansluiting in 2011. Dat is ongeveer 4% meer dan in 2010 en 23% meer dan in 2006.

Type internetaansluiting gebruikt door het huishouden ADSL is in België de aansluiting bij uitstek, maar liefst 63% van de huishoudens maakt van dit aansluitingstype gebruik.

8

63% - ADSL, VDSL, SHDSL of andere

Breedbandverbinding Het percentage breedbandaansluitingen bij de Belgische huishoudens die een internetaansluiting hebben, is tussen 2006 en 2011 gestegen van 48% naar 74%. Hiermee zit België boven het Europese gemiddelde (67%). Zweden bezet de eerste plaats met een percentage breedbandaansluitingen van 86%.

74% 48%

2006

2011

33% - Breedbandverbinding via de kabel in % 80

10% - Draadloze breedbandverbinding (3G, UMTS,…) 7% - Draadloze breedbandverbinding via een 3G-gsm of een smartphone (UMTS, WiMax mobile) 5% - Draadloze breedbandverbinding via een 3G-modem (USB-modem of laptopkaart) aangesloten op een laptop of een tablet-pc 3% - Draadloze smalbandverbinding (bv. 2G+, GPRS of WAP) via een gsm of een modem in een laptop

70 63% 60 50 40

33%

30

2% - Verbinding via een gewone telefoonlijn of ISDN

20 10 0

1% - Breedbandverbinding via satelliet 10%

7%

Tussen 2006 en 2012 is het aantal DSL-lijnen in verhouding tot kabel gedaald van 62% naar 52,47%.

5% 3% 2% 1% FOD Economie - Barometer - ICT-uitrusting - Huishoudens


Redenen om thuis internettoegang te hebben 2011 Om thuis informatie op te zoeken Voor e-mail of chat Voor e-banking Mee begrepen in het totaalpakket van digitale televisie of telefonieabonnement Eenvoudiger om in huis te halen Goedkoop geworden om in huis te halen Want iedereen heeft internet Voor ontspanningsdoeleinden of als ontspanning Voor e-government Voor telewerk Voor e-commerce

De redenen om thuis geen internettoegang te hebben

Totaal %

59 37 34 21 17 15 14 11 8 4 2

2011 Totaal % Internet is niet nodig Het materiaal is te duur Vaardigheid ontbreekt Verbindingskosten te hoog Elders toegang Om andere redenen Omwille van privacy of veiligheid Wil geen internet Fysieke handicap Geen breedbandinternet beschikbaar in de buurt waar het huishouden woont

43 27 24 24 14 7 6 5 3 1

22%

van de huishoudens beschikt niet over een internetaansluiting. De mensen die zich nog nooit een internetaansluiting gehad hebben, vinden we vooral bij de senioren (boven de 55 jaar), de inactieve personen en de mensen met een laag opleidingsniveau. Zij stellen dat ze er het nut niet van inzien (54%) of dat ze onvoldoende vaardigheden hebben om het internet te gebruiken (40%). De huishoudens met een hoog kennisniveau die thuis niet over internet beschikken, hebben vaak elders wel internettoegang (bijvoorbeeld op hun werk). Dat geldt ook voor de werknemers.


9

Huishoudens ICT-uitrusting - Individuen Gebruiksfrequentie van de computer tijdens de laatste drie maanden

83% 10

van de Belgen die de laatste drie maanden een computer hebben gebruikt, doet dit dagelijks of bijna dagelijks. Slechts 3% van de Belgen gebruikt hem een keer per maand of minder.

14%

2% 1% 83% - Alle dagen of bijna alle dagen 14% - Minstens een keer per week maar niet alle dagen 2% - Minstens een keer per maand maar niet elke week

83%

1% - Minstens een keer per maand

Wat het gebruik van een computer betreft, bezet België de 10de plaats in het klassement (83 %), licht boven het Europees gemiddelde (80,1%). Italië (91,7%) en Denemarken (88,3%) zijn de landen waar de computer het meest wordt gebruikt.

FOD Economie - Barometer - ICT-uitrusting - Individuen


Mobiele telefonie

94%

Digitale kloof (DAE)(1)

van de Belgen gebruikt een mobiele telefoon.

94%

5%

In 2011 bedroeg het aantal actieve mobiele abonnees 12,5 miljoen (+3,2% tegenover 2010), wat een penetratiegraad vertegenwoordigt van 115% (Europees gemiddelde: 127%, Finland: 163%). Slechts 4,4% van de Belgen surft op internet met een draagbare telefoon terwijl het Europees gemiddelde 12% bedraagt.

37,55%

Tussen 2005 en 2011 is de digitale kloof met 60% verminderd bij de Belgische bevolking. In 2011 had slechts 14% van de Belgen tussen 16 en 74 jaar nog nooit gebruik gemaakt van het internet (Europees gemiddelde: 24,3%, doelstelling van de DAE: max. 15%). De doelstelling inzake digitalisering om de digitale kloof te verminderen wordt in ons land overtuigend gehaald. In België blijft de leeftijd een onderscheidende factor, want meer dan de helft (51%) van de 65-74-jarigen heeft nog nooit het internet geraadpleegd, tegenover 3% van de 25-34-jarigen en 6% van de 35-44-jarigen. in % 100

16-24 jaar

45-54 jaar

25-34 jaar

55-64 jaar

35-44 jaar

65-74 jaar

80

60

11,76 % 4,37 % BE

1

40

EU27

Digitale Agenda voor Europa


Max. EU27

20

0

2006

2007

2008

2009

2010

2011

11

Gebruiksfrequentie van de computer tijdens de laatste drie maanden in de 'kansarme categorieën'

12

Een andere uitdaging van de digitalisering van Europa betreft de groep van personen die beschouwd worden als 'kansarm'. De DAE wil het regelmatig internetgebruik ook in deze categorie van personen doen toenemen. Onder regelmatig internetgebruik verstaan we minstens een keer per week. Europa wil dat tegen 2015 60% van de kansarme personen regelmatig internet gebruikt. In België gebruikte in 2011 al 65% van de kansarme personen regelmatig internet. In ons land is deze doelstelling dus reeds gehaald.

65% van de kansarme personen gebruiken het internet al regelmatig.

Gebruiksfrequentie van internet tijdens de laatste drie maanden

79%

van de Belgische internetgebruikers gebruikt het internet dagelijks of bijna dagelijks. 16% van de internetgebruikers gebruikt internet een keer per week.

16%

3% 1%

79% - Alle dagen of bijna alle dagen 16% - Minstens een keer per week maar niet alle dagen

79%

3% - Minstens een keer per maand maar niet alle weken 1% - Minder dan een keer per maand

78,2%

van de Belgen sluit zich minstens één keer per week aan op het internet terwijl het wekelijkse gemiddelde in Europa slechts 68% bedraagt. Van de Belgen gebruikt 64,8% het internet dagelijks (tegenover 56,1% in Europa). Het verhogen van de gebruiksfrequentie van het internet is een sleuteldoelstelling van de DAE. Europa beoogt een stijging van het regelmatige gebruik van internet tot 75% van de bevolking tegen 2015.



Plaats van gebruik gedurende de laatste drie maanden Thuis en op het werk blijven de plaatsen waar het internet het meest wordt gebruikt. 2011 Thuis Op het werk dat elders is dan thuis Uitsluitend thuis Bij iemand anders thuis Openbare plek (bibliotheek, postkantoor, gemeentehuis, openbare dienst, vereniging, vzw, internetcafé, hotspot of andere openbare plek) In een onderwijsinstelling Draadloos toegangspunt (hotspot) Openbare plek die hierboven niet wordt vermeld Elders Bibliotheek Internetcafé Gemeentehuis, openbare dienst Vereniging, vzw Uitsluitend op het werk dat elders is dan thuis Uitsluitend bij iemand anders thuis Postkantoor In een onderwijsinstelling Uitsluitend op een openbare plek (bibliotheek, postkantoor, gemeentehuis, openbare dienst, vereniging, vzw, internetcafé, hotspot of andere openbare plek)


Totaal %

95 44 35 25 16 13 6 6 6 5 3 1 1 1 1 0 0 0

13

Huishoudens Profiel Internetgebruik: doeleinden de Belgen doet aan online-bankieren, en dat is meer dan het 54% van Europese gemiddelde 40% (36,5%).

14

van de Belgen zoekt informatie over reizen op het internet en 40% communiceert via de sociale netwerken.

Vrouwen zoeken hoofdzakelijk informatie over gezondheid en mannen downloaden graag applicaties. Werk zoeken of een sollicitatie versturen

De activiteiten die het vaakst plaatsvinden op het internet zijn:

Goederen en diensten verkopen Gezondheidsinformatie zoeken Online kranten/infomagazines lezen/downloaden Communiceren op sociale netwerken (een gebruikersprofiel aanmaken, berichten versturen, interacties) Toegang tot diensten in verband met reizen of webhosting

UE27 BE

Online banking 60

50

40

30

20

10

0 in %

FOD Economie - Barometer - Huishoudens - Profiel


Informatie zoeken en/of gebruikmaken van onlinediensten via internet gedurende de laatste drie maanden, per categorie internetgebruiker Informatie opzoeken en/of online diensten gebruiken Informatie opzoeken over goederen en diensten Diensten gebruiken in verband met reizen

Mannen downloaden graag applicaties

Online kranten of magazines lezen of downloaden Gezondheidsinformatie opzoeken Toepassingen downloaden behoudens spelletjes

Totaal

Werk zoeken of solliciteren Zich inschrijven op een nieuwssite om regelmatig informatie te ontvangen 100

80

60

40

20

0 in %

Vrouwen zoeken hoofdzakelijk informatie over gezondheid. FOD Economie - Barometer - Huishoudens - Profiel

15

Huishoudens E-Commerce De ontwikkeling van de elektronische handel (e-commerce) is ook een erg belangrijk aspect voor het digitaliseringsproces van Europa. De DAE heeft als doelstelling inzake e-commerce bepaald dat de helft van de bevolking tegen 2015 online aankopen moet verrichten. Momenteel voldoen slechts 9 landen aan dit criterium. Hoewel België ietwat boven het Europese gemiddelde ligt (43%), is de grens van 50%nog niet gehaald.

16

Tendens inzake e-commerce bij individuen die de afgelopen 12 maanden online aankopen hebben verricht

43%

van de Belgen heeft de afgelopen 12 maanden online aankopen verricht. Dat is 5% meer dan afgelopen jaar.

73% 43,4 %

50%

42,7 %

5,7% BE

EU27

Min. EU27

Max. EU27

DAE

2011

FOD Economie - Barometer - Huishoudens - E-Commerce


Tendens inzake e-commerce bij individuen die de afgelopen 12 maanden onlineaankopen hebben verricht bij buitenlandse verkopers Europa (DAE) wil dat e-commerce over de landsgrenzen heen eveneens toeneemt tegen 2015. De 56,27% doelstelling is dat 20% van de particulieren een onlineaankoop verricht bij verkopers die in andere landen gevestigd zijn. In 2011 heeft 23,6% van de Belgen een aankoop gedaan in een 23,60% ander Europees land. Het Europese gemiddelde 9,59% bedraagt 9,6% en slechts acht landen, waaronder België, hebben deze BE EU27 Max. doelstelling gehaald.

EU27

Goederen of diensten die de afgelopen 12 maanden via internet zijn besteld De voorkeur van de Belgische internetgebruikers ging in 2011 uit naar vijf soorten aankopen: - Reizen of vakantieverblijven (45%) - Onlinetickets voor evenementen (37%) - Kleding (31%) - Boeken, tijdschriften, kranten en/of onlinecursussen (25%) - Huishoudtoestellen (19%) FOD Economie - Barometer - Huishoudens - E-Commerce

2011 Reizen of vakantieverblijven Tickets voor evenementen (concerten, films enz.) Toeristische accommodaties zoals hotelkamers en vakantiehuizen Kleding of sportuitrusting Andere met reizen te maken bestedingen zoals het aankopen van vliegtickets of het huren van wagens Boeken, tijdschriften, kranten en/of onlinecursussen Andere Huishoudgoederen (bv. meubels, speelgoed enz.) Muziek Computerprogramma's en/of bijbehorende upgrades met uitzondering van spelletjes Elektronisch materiaal (inclusief gsm's en camera's) Computerhardware Computerspelletjes en bijbehorende upgrades Films Voeding of kruidenierswaren Aandelen, financiële diensten of verzekeringen Geneesmiddelen Geneesmiddelen waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is Onlinecursussen Geneesmiddelen waarvoor een voorschrift noodzakelijk is

Totaal %

45 37 36 31 26 25 21 19 16 11 11 11 10 9 8 7 3 3 2 1

17

Verkopers waarbij goederen of diensten gedurende de laatste 12 maanden via internet voor persoonlijk gebruik gekocht of besteld werden

Profiel van de kopers

81%

van de vrouwen koopt op Belgische sites. Mannen aarzelen minder om over de grenzen heen aan te kopen.

De Belgen voeren hun onlineaankopen hoofdzakelijk uit bij Belgische verkopers (77%) of leden van de Europese Unie (54 %).

in %

18

Belgische verkopers

80

Verkopers van andere EU-landen

70

Verkopers van landen die geen deel uitmaken van de EU

60 50

Herkomst van de verkoper onbekend

in % 100

80

81% 74% 60%

60

40 30

47% 40

20 20

14%

10 0

8% 0 Belgische verkopers

Verkopers andere Verkopers EU-landen buiten de EU



Kennis van de consumentenrechten binnen de Europese Unie over onlineaankopen De Belgische internetgebruikers weten maar in beperkte mate welke rechten ze hebben: 62% heeft geen weet van de privacywetgeving, 42% heeft geen weet van de rechten van de e-consument.

2011 Weet dat de bescherming van de privacy en andere persoonlijke gegevens gegarandeerd moet zijn Kent geen van bovenvermelde consumentenrechten Weet dat voor de meeste goederen het recht op annulering van de aankoop en bij annulering het recht op een snelle terugbetaling van de betaalde som bestaat Weet dat het recht bestaat om geïnformeerd te worden over contractuele voorwaarden Weet dat de levering van goederen binnen de 30 dagen na het plaatsen van de bestelling dient te gebeuren


Totaal %

48 42 31 31 20

42% van de internetgebruikers heeft geen weet van de rechten van de e-consument

19

Ondernemingen ICT-uitrusting Gebruik van de computer

96,86%

van de Belgische ondernemingen maakt gebruik van computers. Die vaststelling geldt voor alle ondernemingen ongeacht hun omvang (klein, middelgroot, groot).

20

in % 100

96,86% 100% 99,67% 96,29%

96,33%

99,76% 99,09%

95,77%

100% 100% 100% 100%

80 60 40 20 0

BE Bedrijven

EU 27 Grote

Max EU 27 Middelgrote

Kleine

België zit rond het Europese gemiddelde van 96,33% voor wat computeruitrusting betreft FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - ICT-uitrusting


Aansluiting op het internet Ongeveer 96% van de Belgische ondernemingen is aangesloten op het internet. Het percentage internetaansluitingen bij de grote en middelgrote ondernemingen ligt in de buurt van de 100% . in % Ondernemingen

BE EU 27 Max. EU 27

Grote Middelgrote

Kleine

95,82 94,94

99,83 99,56

99,54 98,67

95,05 94,18

99,85

100,00

100,00

99,82

Wat de snelheid betreft geven de Belgische ondernemingen de voorkeur aan snelle lijnen (minstens 10 Mbit/s).Deze vertegenwoordigen meer dan de helft van de internetverbindingen. Max. EU in % BE EU 27 27 minder dan 2 Mbit/s 16,05 9,24 28,49 minstens 2 maar minder dan 10 25,21 47,28 73,24 Mbit/s minstens 10 maar minder dan 30 25,62 18,33 32,02 Mbit/s minstens 30 maar minder dan 100 17,21 8,07 24,87 Mbit/s minstens 100 Mbit/s 11,73 6,44 13,82

DSL-aansluitingen komen binnen ondernemingen het meest voor (xDSL, ADSL, SDSL). Vaste aansluitingen (van het type kabel) en mobiele aansluitingen (van het type 3G) vinden we vooral terug in grote organisaties. Het aandeel van de mobiele internetaansluitingen (3G) binnen de Belgische ondernemingen liggen duidelijk onder het Europees gemiddelde. België in % Ondernemingen

Grote

Middelgrote

Kleine

EU 27

Traditionele modem (met een klassieke telefoonlijn of ISDN)

37,02

29,59

27,84

38,81

23,69

DSL

78,03 28,83

87,04 77,13

84,86 46,11

76,58 24,28

77,16 22,95

Andere vaste internetaansluiting (behoudens kabel) Mobiele breedbandaansluiting (3G) Andere mobiele aansluiting (bv. GSM, GPRS, EDGE) FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - ICT-uitrusting

29,29 45,97

70,96 74,12

45,22 57,87

25,19 43,01

47,42 21,49

21

Ondernemingen Internetgebruik

53% van de ondernemingen heeft informatie verstuurd naar of ontvangen van andere ondernemingen in een formaat dat de automatische verwerking ervan toelaat (bv. EDI).

22

BE EU 27 Max. EU 27

in % Ondernemingen

Grote

Middelgrote

Kleine

53,44 54,90 77,04

81,63 81,15 97,25

67,23 68,66 89,78

50,17 51,80 74,27

Bijna 30% van de grote Belgische ondernemingen heeft bestellingen ontvangen via een EDI-systeem.

BE EU 27 Max. EU 27

in % Ondernemingen

Grote

Middelgrote

Kleine

9,13 5,31 18,14

29,11 24,39 37,84

18,42 11,53 26,48

6,89 3,67 15,63

FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - Internetgebruik


Meer dan 56% van de grote ondernemingen heeft bestellingen geplaatst via informaticanetwerken (website of EDI). in % Ondernemingen

BE EU 27 Max. EU 27

Grote Middelgrote

Kleine

35,84 34,54

56,15 56,05

45,48 42,58

33,52 32,53

70,79

87,08

80,88

68,44

Ongeveer 40% van de ondernemingen heeft elektronische facturen ontvangen (EDI, UBL, XML, Zoomit, Certipost,...), maar slechts 10% verstuurt ook elektronische facturen. in % Ondernemingen

Grote Middelgrote Kleine

BE

EU27

Verzonden Ontvangen

Verzonden Ontvangen

10,05 39,66 17,02 7,86

38,55 45,21 38,73 38,28

7,95 29,95 13,95 6,25

17,35 31,45

Bij de ontvangst van een bestelling is integratie in de boekhouding de belangrijkste doelstelling van de informaticaverwerking. Bij de Belgische in % bedrijven (ongeacht hun omvang) gebeurt die digitale uitwisseling van informatie vaker dan het 80 gemiddelde van de Europese ondernemingen. 70 60 50 40 30 20

23

10

20,12 16,44

0

BE

EU 27

Grote

BE

EU 27

BE

Middelgrote

EU 27 Kleine

Voorraadbeheer

Beheer van productie of diensten

Boekhouding

Beheer van de distributie

E-banking is een van de belangrijkste vormen van internetgebruik binnen de Belgische ondernemingen. BE

in %

Betaalinstructies versturen naar financiële instellingen Verzenden of ontvangen van productinformatie Verzenden of ontvangen van transportdocumenten Verzenden en ontvangen van gegevens aan/van publieke instanties FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - Internetgebruik

EU27

36,82 33,74 29,19 38,48

Ondernemingen

47,84 36,87 20,88 39,14

Grote

Middelgrote

46,62 66,40

31,11 55,99

77,01 54,91

61,97 40,61

Kleine

44,47 35,62 18,29 35,39

Ondernemingen E-commerce

76%

van de Belgische ondernemingen beschikt over een eigen website, dit is 7% meer dan het Europese gemiddelde. Toch beschikt

nog steeds 3% van de grote ondernemingen (en 24% van de kleine ondernemingen) niet over een eigen website.

24

BE EU27 Max. EU 27

14%

in % Ondernemingen

Grote

Middelgrote

Kleine

76,60 69,12 92,56

97,23 92,42 99,10

90,05 84,48 98,48

73,65 65,86 91,28

van de Belgische bedrijfswebsites maakt het mogelijk online te bestellen of te reserveren.

Daarmee zit België iets onder het Europese gemiddelde. De Scandinavische landen hebben nog altijd een grote voorsprong met een derde van de ondernemingen die onlinetransacties mogelijk maken (Denemarken: 28%).

BE EU 27 Max. EU 27

in % Ondernemingen

Grote

Middelgrote

Kleine

14,37 17,17 33,33

26,34 27,13 45,54

18,95 21,21 36,38

13,20 16,19 32,95

FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - E-Commerce


In België is om en bij de 5% van de omzet afkomstig van elektronische handel (e-commerce). in % Ondernemingen

BE EU 27 Max. EU27

4,91 3,60 8,76

Grote Middelgrote

Kleine

5,32 4,45 9,54

2,06 2,11 9,95

7,26 3,29 8,25

Het internet van de dingen Net zoals in Europa maakt 18% van de grote Belgische ondernemingen gebruik van de RFID-technologie. Dit percentage daalt naar 7% voor de middelgrote bedrijven en naar ongeveer 3% voor de kleine ondernemingen. in %

82%

van de Belgische websites heeft online bestellingen ontvangen van Belgische klanten afkomstig uit België, 40% ontving eveneens bestellingen uit een ander Europees land en 17% ontving zelfs bestellingen van buiten de Europese Unie. Oorsprong van de bestellingen Nationaal

BE EU27

Max. EU27

81,87 94,26 99,48

Een land van de EU 27

Rest van de wereld

76,37

49,37

40,85 41,49

16,83 25,46

Een derde van de kmo's zou overeenkomstig de doelstelling van de DAE tegen 2015 onlineverkoop mogelijk moeten maken. In 2011 zit het Europese gemiddelde op een bescheiden 13%, terwijl België fier de 6e plaats bekleedt met een resultaat van meer dan 21% (21,46%). Tsjechië bezit het Europese record met 25,22%. Daarentegen doet slechts 3,07% van de Bulgaarse ondernemingen aan onlineverkoop. FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - E-Commerce

BE EU 27 Max. EU27

Grote Middelgrote

18,51 17,64 31,60

7,09 8,04 15,66

Kleine

2,72 2,34 6,36

78%

van de gebruikers van deze technologie gebruikt RFID als integraal onderdeel van het productieproces of de dienstverlening (opvolging en controle van de industriële productie, opvolging van de logistieke keten en de voorraad, beheer van de diensten, onderhoud & middelen).

In België is om en bij de 5% van de omzet van de bedrijven afkomstig van e-commerce.

25

Ondernemingen DNS (gegevens 2011) Aantal ".be" domeinnamen en toename

Gebruik van de domeinnaam “.be”

Het aantal .be domeinnamen is met 102% gestegen.

13% 4%

26

12%

1.500.000

72% 1.200.000

900.000

72% - De twee 13% - Enkel website 4% - Enkel e-mail

600.000

12% - Geen 300.000

0

2006 2007 2008 2009 2010 2011 FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - DNS


Soort website In 2011 is bijna 40% van de ".be" websites gerelateerd aan ondernemingen. Inhoud website ".be" in %

2010

2011

Evolutie

Bedrijfswebsite

54,00

47,30

-6,70

Niet-commerciële website Foutmelding Pay per click Persoonlijke/ Gezinsblog Webshop Portal/media Website om te verkopen Andere

18,70

14,90

-3,80

6,80

11,70

4,90

5,30

7,30

Nationaliteit van de eigenaar van ".be" domeinen

34%

in %

4,30

-0,80

3,20 2,80

2,20 2,70

-1,00 -0,10

1,60

6,50

4,90

2,50

3,10

0,60

DE GB US Andere

2,08 1,66 1,29 4,43

de door Belgen gereserveerde domein57% van namen is ".be", gevolgd door .com, .net en .eu.

54,00%

60

-6,7% 2011

.be

57,34 % .be

47,30%

2010

2011

65,86 18,95 5,73

BE NL FR

2,00

5,10

van de ".be" domeinnamen heeft een nietBelgische eigenaar.

Wijziging in aantal bedrijfswebsites tussen 2010 en 2011

FOD Economie - Barometer - Ondernemingen - DNS

15,17 % .com 9,49 % .net 8,12 % .eu 5,01 % cctld

50 40 30

2,38 % .org 1,58 % .info 0,71 % .biz 0,21 % .mobi

20 10 0

.com .net .eu

.cctld .org .info .biz .mobi

27

E-Government In 2010 haalde België voor e-government voor de burger een toegankelijkheidsniveau van 72,9% (+ 30% tegenover 2009). Sinds 2010 hebben al 7 landen, zijnde Oostenrijk, Ierland, Italië, Nederland, Portugal, Zweden, Malta en Slovenië…, volledige toegankelijkheid tot deze diensten verzekerd. Voor de bedrijven bedraagt dit toegankelijkheidsniveau 87,5%, waardoor het net iets onder het Europese gemiddelde ligt (89,4%). Sinds 2010 bieden niet minder dan 15 landen van de EU volledige toegankelijkheid aan de ondernemingen.

28

Op wereldvlak bezet België in 2012 de 24e plaats in het klassement van de " Government’s online service index ". De eerste plaatsen worden bezet door ZuidKorea, Singapore en de Verenigde Staten. 14 Europese landen hebben een betere klassering dan België. Merk op dat dit in vergelijking met 2010 voor ons land een achteruitgang met 8 plaatsen betekent; deze slechte prestatie heeft verschillende oorzaken. Zo zijn nog te weinig overheidsdiensten “burgergericht”. Dit betekent dat de ontwikkelde toepassingen onvoldoende geïntegreerd zijn, en onvoldoende aangepast aan de echte behoeften van de gebruikers.

Het toegankelijkheidsniveau komt overeen met het percentage diensten waarvan de processen volledig online kunnen worden uitgevoerd op basis van een lijst van 12 referentiediensten voor de burgers (personenbelasting, werk zoeken, gezondheidszorgdiensten, burgerlijke stand, bouwvergunningen, inschrijvingen voor hoger onderwijs, adreswijzigingen, certificaten aanvragen, politieaangiftes, bibliotheken, socialezekerheidsdiensten, inschrijving van voertuigen) en 8 diensten voor ondernemingen (vennootschapsbelasting, sociale bijdragen, openbare aanbestedingen, btw, oprichting van bedrijven, aanvragen van milieuvergunningen, douaneaangiftes, statistieken).

1

FOD Economie - Barometer - E-Government


Gebruik van de elektronische identiteitskaart en beschikbaarheid van de eID-kaartlezer binnen de huishoudens.

Iets meer dan een kwart van de huishoudens beschikt over een eID-kaartlezer!

27%

Ondanks de algemene verspreiding ervan blijft het gebruik van de elektronische identiteitskaart te beperkt.

43%

van de Belgen zegt nog nooit hun eID digitaal te hebben gebruikt! En 15% van de Belgen verklaart zelfs geen elektronische identiteitskaart te bezitten. Dat cijfer loopt op tot 25% bij de Belgen van 64 jaar en ouder.

Nooit elektronisch gebruikt In de loop van de afgelopen drie maanden Geen elektronische identiteitskaart (eID)

42,78%

72% 27% - Gezin met een eID-kaartlezer (elektronische identiteitskaart) 72% - Gezin zonder eID-kaartlezer

Tussen de afgelopen drie maanden en een jaar Meer dan een jaar

20,10% 14,86%

12,59%

Gebruik van de eID in 2011


7,34%

15% van de Belgen verklaart zelfs geen elektronische identiteitskaart te bezitten.

29

Gebruik van het internet: interactie met de openbare instanties in de afgelopen 12 maanden Het gebruik van e-governmentdiensten door de particulieren maakt deel uit van de Europese digitaliseringsdoelstellingen. De Digitale Agenda voor Europa voorziet dat tegen 2015 het e-government door de helft van de bevolking wordt gebruikt.

30

In 2011 heeft 47,3% van de Belgen contact gehad met een administratie via internet. Daarmee zit België boven het Europese gemiddelde van 41%. Als er enkel rekening wordt gehouden met de particulieren die internet het afgelopen jaar hebben gebruikt, is dit 61,2%!

61,2% van de Belgen heeft contact gehad met de administratie via internet.



Inzake gebruik, kan de raadpleging van websites op het meeste bijval rekenen, namelijk met 39% (EU 35,4%). in %

2008

50

2009 2010

40

2011

30

31

20

10

0 BE

EU 27

Om via websites informatie te verkrijgen van overheidsinstanties

BE

Om ingevulde formulieren terug te sturen

Het afgelopen jaar heeft 25,7% van de Belgen ingevulde formulieren naar de bevoegde administratie verstuurd via het internet (EU 20,6%). Dit is een objectief criterium van de DAE dat tegen 2015 beoogt dat minstens 25% van de burgers internet gebruiken om formulieren in te dienen bij de overheidsinstanties. FOD Economie - Barometer - E-Government

EU 27

BE

EU 27

Om officiële formulieren te downloaden

E-Government Huishoudens E-dienstverlening van de overheid(1)

32

Om zich te authenticeren bij onlinediensten van de overheid kunnen gebruikers zowel een token als de elektronische identiteitskaart (eID) gebruiken. In 5 jaar tijd is het aantal authenticaties toegenomen met 486%! Ondanks hun gelijktijdige introductie sinds 2009 heeft de eID duidelijk de bovenhand op het token met 63,3% van de authenticaties in 2011. Gebruik eID

5.000.000

Gebruik token 4.000.000

3.000.000

2.000.000

1.000.000

0

1

2007

2008

2009

2010

2011

FOD Financiën

FOD Economie - Barometer - E-Government - Huishoudens


Tax-on-web(1): Tax-on-web wordt steeds vaker gebruikt, met een gedegen groei gedurende de laatste 5 jaren. De symbolische grens van 50% elektronische aangiftes is reeds in 2010 overschreden en de groei gaat verder. Belastingaangiftes

2006 2007 2008

2009 2010 2011

Aantal aangiftes op papier

Aangiftes via Tax-on-web

Percentage elektronische aangiftes

3.833.855 1.022.012 3.994.418 1.357.252 3.873.084 1.712.916

21 25 31

3.496.247 2.946.463 2.043.922

2.499.465 3.048.968 3.193.491

42 51 61

Deze dienst heeft op 5 jaar een toename gekend van 212% (voor alle gebruikerscategorieën samen, met name burgers, mandatarissen en ambtenaren). In 2011 werden 3.193.491 aangiftes voor de personenbelasting online ingevuld. 1.118.458 hiervan zijn afkomstig van de burgers die steeds talrijker de dienst gebruiken. Hun aantal is op vijf jaar gestegen met 598%! Het gebruik van Tax-on-web door mandatarissen (bv. boekhouders) en ambtenaren is eveneens aanzienlijk toegenomen, respectievelijk met 154% en 128%.

3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0

FOD Financiën

FOD Economie - Barometer - E-Government - Huishoudens

TOW totaal

Burger

Mandataris

Ambtenaar

Inschrijving van voertuigen via het internet In 2011 werden 1.805.254 inschrijvingen of 72% van het totaal uitgevoerd via het internet. Als we geen rekening houden met benaderingen die niet via het internet kunnen, wordt 83% van de afgeleverde nummerplaten ingeschreven via het internet. in % 100 80 60 40 20 2005

1

2006 2007 2008 2009 2010 2011

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

33

E-government Ondernemingen Meer dan 84% van de Belgische ondernemingen (tegenover 74% van de Europese ondernemingen) gebruikt websites van overheidsinstanties om informatie te bekomen. 100

34

BE EU27

80

60

40

20

0 Informatie vinden op websites of homepages van overheidsinstanties

Ingevulde formulieren digitaal terugsturen naar overheidsinstanties

Formulieren ophalen van websites of homepages van overheidsinstanties

FOD Economie - Barometer - E-Government - Ondernemingen


Deze diensten worden gebruikt in de meeste Belgische ondernemingen. Door kleinere organisaties worden ze echter minder gebruikt. in % Formulieren verkrijgen op websites of homepages van overheidsinstanties Informatie verkrijgen op websites of homepages van overheidsinstanties Ingevulde formulieren elektronisch terugsturen naar overheidsinstanties

Grote

Middelgrote Kleine

91,34

83,50 67,21

94,83

94,07 82,59

89,56

83,52 67,93

63,13%

van de Belgische ondernemingen verklaart de btw-aangifte online uit te voeren. Voor de aangiftes die worden ingevuld door mandatarissen bedraagt dit cijfer zowat 100%! in % Btw Sociale bijdragen Vennootschapsbelasting Douane/accijnzen

BE

EU 27

Max. EU27

63,13 38,54

53,04 49,83

88,73 90,02

38,51 19,65

37,75 21,24

88,29 40,34

Factoren die de elektronische uitwisseling met de overheidsinstanties beperken

31%

van de ondernemingen vindt dat bepaalde elektronische procedures te complex en/ of te tijdrovend zijn. Ook de onwetendheid over bepaalde elektronische procedures beperkt de elektronische uitwisseling met de overheidsinstanties (27%).

FOD Economie - Barometer - E-Government - Ondernemingen

in % 35 30

31,20

32,36 29,11

25 in % 20 35 31,20 15 29,11 30 10 25 5 20 0 15 1 10

26,95

25,69

24,48

21,08

24,49

32,36 26,95

24,48

25,69 21,08

2

3

BE EU 27

BE EU 27

24,49

4

We stellen dus vast dat de kleinere Belgische organisaties Grote op in een Middelgrote % meer concrete manier de moeilijkheden ondervinden 0 die35de1elektronische met de4 overheidsinstanties Kleine 33,45 2 uitwisseling 3 beperken. 27,95 30 26,45 5

25,19 25 in % 19,91 20 33,45 35 15 30 10 25,19 25 519,91 20 0 15 1 10

26,24 22,47

26,24 22,47

22,58 18,59

27,95

Grote Middelgrote Kleine

26,45 22,58 18,59

2

3

5 0

1

2

3

1/ Bepaalde elektronische procedures zijn te complex en/of te tijdrovend. 2/ Onwetendheid over mogelijkheden van de elektronische procedures. 3/ Bezorgdheid over de vertrouwelijkheid en de veiligheid van de gegevens. 4/ Bepaalde elektronische procedures vereisen nog steeds dat er post wordt uitgewisseld of fysiek contact is.

35

Veiligheid Cybercriminaliteit De FCCU schat de financiële schade van de cybercriminaliteit tussen 1 en 3 miljard euro per jaar voor België. De federale politie registreerde in 2011 ongeveer 15.000 cybercrimedelicten (+4%). De meeste van deze handelingen (pogingen en voldongen feiten) hebben betrekking op informaticafraude en meer in het bijzonder fraude gelinkt aan betaalmiddelen.

36 20.000

Informaticafraude Valsheid in informatica

Hacking Sabotage

Aantal delicten

15.000

10.000

5.000

0 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - Cybercriminaliteit


"Hacking" omvat zowel de pogingen die geheel slaagden als de pogingen die op tijd werden opgemerkt en mislukten.

De toename van het aantal IT-delicten houdt verband met de toename van het aantal banktransacties.

De reële schade van geslaagde delicten bedroeg 248.198,79 euro, waarvan 136.360 euro (of 55%) gerecupereerd kon worden, waardoor er dus een nettoschade van 111.838 euro overblijft. Totaal aantal (in miljoen) Soort operaties

Telefonisch bankieren Self service bank Pc banking Abonnementen waarvan gebruikt (in %) Geregistreerde sessies Geregistreerde sessies per gebruikt abonnement (eenheden) Ingevoerde nationale overschrijvingen Ingevoerde buitenlandse overschrijvingen Ingevoerde beursorders

15.000 Door de federale politie geregistreerde cybercrimefeiten

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - Cybercriminaliteit

2005

2008

2009

2010

7,1 93,1 151,9

8,7 85,7 332,2

7,2 82,2 343,6

7,9 78,3 403

4.603 80,0% 383,1420 105 29.1620 4,075 2,960

5.654 73,0% 401,4710 98 33.2157 3,688 2,870

6.599 71,0% 424,8350 91 34.3578 5,584 2,728

7.373 72,7% 432,0820 80 40.3067 9,255 3,019

55% van het bedrag van de delicten kon gerecupereerd worden.

37

Veiligheid eCOPS eCops is een Belgisch onlinecontactpunt waar de burger delicten kan melden in verband met België, die worden gepleegd op of via het internet. Tussen 2009 en 2010 is het aantal klachten gestegen met 12%. 20000

38

15000

10000

5000

0 2007

2008

2009

2010

Aantal meldingen te behandelen door de FOD Economie Aantal meldingen te behandelen door de federale politie

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - eCops


74%

van de aanklachten heeft betrekking op oplichting. In tweede instantie, voor 8%, bestaat de cybercriminaliteit uit verduistering van geld dat via eCops aan het licht wordt gebracht. Beschrijving van aangiftes door de rechercheur

De fraude op het internet (39%) en de "Afrikaanse" fraude (38%) vertegenwoordigen de meerderheid van de oplichtingszaken die door eCops worden behandeld.

2% 2007

2008

2009

2010

Oplichting 5.939 6.860 8.126 7.636 Fiscale/economische 0 0 310 477 delicten Geweld/bedreiging van 275 278 286 266 personen ICT-criminaliteit 419 616 554 824 Laster en eerroof 160 170 245 279 Identiteitsmisbruik 0 0 0 105 Racisme / Revisionisme 93 99 69 87 Andere 1.996 930 301 699

18% 39%

1%

39

39%

2%

0% - Oplichting zonder internet

5% van de aanklachten heeft betrekking op fiscale delicten. FOD Economie - Barometer - Veiligheid - eCops

39% - Internetfraude

2% - SOS-mail

1% - Beleggingsfraude

39% - Afrikaanse fraude

18% - Phishing

2% - Emotiefraude

Veiligheid FOD Economie

1.071

Van de 18.411 klachten die eCops in 2010 ontving, behoorden er 1.582 dossiers tot de bevoegdheid van de FOD Economie.

40 1.500

dossiers werden geopend voor onderzoek

1.200

Ongevraagde digitale reclame (geen opt-in, ondoeltreffende opt-out)

900

Illegale handelspraktijken via 0903

600

Illegale handelspraktijken via sms'jes waar te veel voor wordt aangerekend

300

Frauduleus werken via digitale verkoopplatformen Spamming E-Commerce

0 2007

2008

2009

2010

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - FOD Economie, CERT, Wereldbank


55%

van de klachten had betrekking op e-commerce, hiervan had 60% betrekking op leveringsproblemen (het aantal klachten in dat verband is tussen 2009 en 2010 verdrievoudigd).

600

CERT De overheidsdienst CERT.be heeft als één van zijn opdrachten het leveren van informatie over de IT-veiligheid aan de Belgische bevolking. CERT.be biedt de gebruikers advies en uitleg over de best practices in verband met veiligheid op het internet. In 2011 werden 2.609 veiligheidsincidenten gerapporteerd aan CERT.be: - CERT.be heeft 1.494 onderzoeken gelanceerd op basis van de ontvangen meldingen - 1.161 incidenten bleken zware gevallen (fraude, pogingen tot fraude, identiteitsdiefstal binnen de banksector, denial of service aanval of ernstige virusbesmetting)

500 400 300 200 100 0 2007

2008

geen levering bedrieglijke handelspraktijken gedwongen aankoop geen identificatie van de verkoper

2009

2010

piramideverkoop geen terugtrekkingsrecht abnormale, misleidende prijs misleidende bepalingen

• 24,1% waren incidenten over systemen (zoals besmette servers) • 14,8% waren gevallen van spam (ongewenste mails) • 14,7% van de gevallen betroffen phishing • 5,2% waren incidenten met bankrekeningen • 4,6% waren incidenten met wormen en virussen • 2,4% denial of service aanvallen

Wereldbank België telt gemiddeld 600 beveiligde servers (versleuteld) per miljoen inwoners. Het Europese gemiddelde is 716 beveiligde servers per miljoen inwoners maar sommige landen hebben duidelijk de kaart van de veiligheid getrokken (zoals Luxemburg: 1.874, Zwitserland: 2.137, de US: 1.563).

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - FOD Economie, CERT, Wereldbank

41

Veiligheid Cyberveiligheid

78% 77% 42

van de Belgen (tegen 69% van de Europeanen) vertrouwt het internet voor activiteiten als onlinebanking en onlineaankopen. van de Belgische internetgebruikers vindt dat het risico om slachtoffer te worden van cybercriminaliteit het afgelopen jaar is gestegen.

De Belgen zijn naar het voorbeeld van de Europeanen vooral bezorgd over de veiligheid van hun onlinebetalingen (41%). Ze zijn ook bezorgd over het verstrekken van persoonlijke gegevens via het internet. in %

EU

BE

U bent bezorgd over de veiligheid van de onlinebetalingen U bent bezorgd over het verstrekken van uw persoonlijke gegevens U geeft er de voorkeur aan de transactie in eigen persoon te realiseren, bv. om het product te bestuderen of persoonlijk advies in te winnen U vreest dat u de online bestelde producten of diensten niet zult ontvangen Niets Andere Weet het niet

38

41

40

41

24

24

19

24

21 4 2

20 5 1

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - Cyberveiligheid


61%

42 %

van de Belgen vindt zich onvoldoende geïnformeerd over de risico's verbonden met cybercriminaliteit.

van de Belgische internetgebruikers heeft e-mails ontvangen waarin op frauduleuze wijze wordt gevraagd naar geld of persoonlijke informatie. 20% stelde rassenhaat vast op internet; 13% kreeg door een cyberaanval geen toegang tot onlinediensten.

Vanuit de hierdoor ontstane bezorgdheid hebben de Belgische internetgebruikers hun gedrag inzake internetveiligheid aangepast.

12%

denkt het slachtoffer te zijn geweest van online fraude en 10% van identiteitsdiefstal.

64%

heeft een antivirusprogramma geïnstalleerd (EU 51%), 42% heeft enkel websites geraadpleegd die vertrouwen inboezemden en 41% van de internetgebruikers zegt aandachtig te zijn voor de eventuele communicatie van persoonlijke gegevens op het internet. In 20% van de gevallen hebben die bezorgdheden ook een impact op het onlinekopen.

80

43 Hebben veiligheidsbekommernissen uw manier van werken met het internet op een van de volgende manieren veranderd?

BE EU27

70

1 / Weet het niet 2/ Geen (Spontaan) 3/ Andere (Spontaan) 4/ U bent minder geneigd online bankingdiensten te gebruiken 5/ U wijzigt de vertrouwelijkheidsparameters 6/ U bent minder geneigd online producten te kopen 7/ U gebruikt verschillende wachtwoorden voor verschillende websites 8/ U gebruikt enkel uw eigen computer 9/ U raadpleegt enkel gekende en betrouwbare websites 10/ U bent minder geneigd persoonlijke informatie te verstrekken op websites 11/ U opent geen mails van onbekende afzenders 12/ U hebt een antivirusprogramma geïnstalleerd

60 50 40 30 20 10 0

1

2

3

4

5

6

7

8

FOD Economie - Barometer - Veiligheid - Cyberveiligheid

9

10

11

12

E-skills Voor de Europese Commissie omvat de beheersing van informatietechnologie "het gebruik van de computer om informatie te verkrijgen, te beoordelen, op te slaan, te produceren, voor te stellen en uit te wisselen, alsook om te communiceren en via het internet deel te nemen aan samenwerkingsnetwerken ". We stellen vast dat België zich in de buurt van het Europese gemiddelde bevindt. Het is evenwel zo dat naarmate er hogere eisen aan de vaardigheden worden gesteld, ze minder goed worden beheerst.

44

Welke activiteiten met betrekking tot computers hebt u al uitgevoerd, zelfs al is het lang geleden? (in %)

Kopiëren, verplaatsen van bestanden of mappen Kopiëren/plakken van tekst of van informatie in een document Bestanden van een computer transfereren naar een ander toestel (bv. een digitale camera) Nieuwe uitrusting installeren zoals een printer of een modem Wiskundige (basis)formules gebruiken in een spreadsheet (bv. Excel) Comprimeren of zippen van bestanden Elektronische presentaties realiseren aan de hand van presentatietoepassingen (bv. PowerPointpresentaties) De configuratieparameters van programma's aanpassen of controleren Installeren of vervangen van een besturingssysteem Een informaticaprogramma maken

BE

EU27

Max. EU27

68

63

82

65

61

82

54

51

77

49

43

71

46

43

73

37

37

60

35

31

61

23

26

56

20 11

21 10

47 26

FOD Economie - Barometer - E-skills


45,63 %

van de Belgen heeft nooit een informatica-opleiding gevolgd (EU 27: 38,34%). Iets meer dan een derde van de burgers (36%) vindt zich voldoende competent om geen opleiding te hoeven volgen. % individuen die verklaren een opleiding voor het gebruik van een computer te hebben gevolgd

Ik ben al op de hoogte Ik leer zelf of vraag het aan anderen Ik gebruik zelden een computer

BE

EU27

Max. EU27

Min. EU27

36

32

47

14

23

27

64

3

6

9

21

3

Internetactiviteit Het internet wordt het vaakst gebruikt om informatie op te zoeken en in tweede instantie om elektronische berichten te verzenden. Slechts ongeveer een kwart van de Belgen deelt soms tekst, foto's, video's enz. Met uitzondering van het delen van bestanden en peer-to-peer, is er voor alle andere activiteiten een toename merkbaar tegenover 2010.

BE 2010 BE 2011 EU27 2011 MAX EU27 2011

100 80 60

Van de burgers die al een computer gebruikt hebben, heeft 61% van de personen tussen 65 en 74 jaar nooit een cursus gevolgd, tegenover 36% van de jongste populatie (16-24 jaar).

40 20 0

1

2

3

4

5

6

7

8

1/ Opzoekingen om informatie te vinden 2/ Versturen van een e-mail met bijlagen 3/Chatten, deelnemen aan forums of discussiegroepen,... 4/ Online delen van teksten, spelletjes, foto's, films of muziek (bv. op sociale netwerken) 5/ Telefoneren via internet 6/ Gebruik van peer-to-peernetwerken om films, muziek enz. uit te wisselen 7/ Aanmaken van webpages 8/ Aanpassing van de parameters van de browser FOD Economie - Barometer - E-skills

45

ICT-vaardigheden worden hoofdzakelijk verworven door zelfstudie (door de praktijk of door het raadplegen van boeken of cd-roms) en eventueel door inlichtingen te vragen aan vrienden of familie. Dezelfde tendensen zijn eveneens waarneembaar op Europees niveau.

100

80 BE 2011 EU27 2011 MAX EU27 2011

46 60

40

20

0 Door zelfstudie (praktijkervaring)

Door informele hulp van collega's, ouders enz.

In onderwijsinstellingen (school, hoger onderwijs, universiteit enz.)

Door zelfstudie (aan de hand van boeken, cd-roms enz.)

In centra voor In centra voor volwasvolwassenenonderwijs, op verzoek van senenonderwijs, op eigen initiatief de werkgever



De grote meerderheid van de Belgen (71,32%) vindt dat ze voldoende kennis (over informatica en internet) heeft om te communiceren met vrienden en familie. Daarentegen vindt 46,57% van de individuen hun kennis te beperkt om het hoofd te bieden aan virussen en de persoonlijke gegevens te beschermen!

100

BE 2011 EU27 2011 MAX EU27 2011

80

47 60

40

20

0 Met familie, vrienden of collega's communiceren via internet


Hun computer beschermen tegen virussen of andere besmettingen

Werk zoeken of van werk veranderen in het volgende jaar

Mijn persoonlijke gegevens beschermen

Telecommunicatie en Infrastructuur Mobiele telefonie In 2011 bedroeg het aantal actieve mobiele abonnees 12,5 miljoen (+4,4% tegenover 2010), wat een penetratiegraad vertegenwoordigt van 115% (Europees gemiddelde: 127%, Finland: 163%).

16

Miljard minuten

48

Steeds meer uitgaande oproepen zijn afkomstig van mobiele telefoons (55,7% in 2011). Dit is een tendens die ook op Europees niveau merkbaar is. Ter vergelijking, in Finland (2010) gebeurt 89,5% van de uitgaande oproepen via een mobiel netwerk. Er zijn echter uitzonderingen. Zo bedraagt de verhouding vast/mobiel in Duitsland 66%/34%.

14

Mobiel uitgaand verkeer Uitgaand verkeer vaste lijnen

12

10

2008

48%

2009

2010

2011

van de Belgische gebruikers beschikt over een tariefformule van het type prepaid (Europees gemiddelde: 50%). FOD Economie - Barometer - Infrastructuur


Tarifering Tussen 2008 en 2011 is de gemiddelde prijs per minuut voor uitgaande spraakoproepen gedaald van 0,18 naar 0,13 euro/ minuut. De consument kan op de markt tariefformules vinden vanaf 5 euro/maand voor een beperkt gebruik.

Formule

Gebruik

Min.

Max.

Prepaid

Beperkt

5 5

25 36

9,9 20,9

45 74,9

Beperkt Abonnement

Gemiddeld Intensief

Niettemin betaalde de Belg bij de meeste tariefformules voor zijn mobiele communicatie in 2010 meer dan het Europese gemiddelde(2).

Tussen 2008 en 2011

70 60

in euro

40 30 20 10 0 Beperkt gebruik prepaid

2

0,13 euro Tussen 2008 en 2011 is de gemiddelde prijs per minuut voor uitgaande spraakoproepen gedaald van 0,18 euro naar

50

Beperkt gebruik

Middelmatig gebruik Abonnement

BE min

Gemiddelde EU

BE max

EUMin

Intensief gebruik

EU Max

Bron + methodologie. Op basis van de OECD mobile basket analyse van de minst dure aanbiedingen van de 2 belangrijkste operators in elk land

FOD Economie - Barometer - Infrastructuur

49

per minuut

De vermindering van de roamingkosten in Europa is een doelstelling van de DAE. De gemiddelde prijs voor communicaties en sms'en in België Eurocent

50 Nationaal

2011

2010

Verschil

Gemiddelde prijs per minuut spraak vast

4,31

4,54

-5,1%

Gemiddelde prijs per minuut voor een uitgaande spraakoproep

13,8

15,6

-11,5%

2

2,4

-16,7%

01.07.2012

2011

Verschil

29

35

-17,1%

Inkomende communicaties (euro/min)

8

11

-27,3%

Sms (eurocent/sms)

9

11

-18,2%

70

/

Geen max.

Gemiddelde prijs per sms

Maximale prijs voor communicaties en sms'en bij roaming Eurocent

Uitgaande communicaties (eurocent/min) Roaming

Gegevens (eurocent/MB)



200

25.000

Sms-volume

20.000

150

15.000 100 10.000 50

5.000

0

2008

2009

2010

sms-volume Gemiddeld maandelijks sms-volume per gemiddelde actieve klant

2011

0

Het marktaandeel van Belgacom bedraagt 41,5% (-4,5% sinds 2006). In Europa heeft de belangrijkste operator gemiddeld een marktaandeel van 37%. Gemiddeld maandelijks sms-volume per gemiddelde actieve klant

Een actieve klant verstuurt gemiddeld 145 sms-boodschappen per maand (2010: +14%). Dat vertegenwoordigt voor België een totaal volume van 21,24 miljard verstuurde sms-boodschappen in 2011 (+17%).

100

80

60

51

40

20

0

2006

2007

2008

2009

2010

Belgacom nv

Mobistar nv

KPN Group Belgium nv

Telenet

731.169 mobiele nummers werden getransfereerd naar een andere operator (+24,5% in vergelijking met 2010). FOD Economie - Barometer - Infrastructuur

Vast internet In januari 2012 bedroeg de penetratiegraad van breedbandinternet in België 32,4 lijnen per 100 inwoners (2010 + 1,3%). Er wordt van uit gegaan dat een totale dekking 40 lijnen bedraagt. Het Europese gemiddelde bedraagt 27,7 en Nederland heeft het record met 40,6 lijnen per 100 inwoners.

Tussen 2006 en 2012 is het aantal DSL-lijnen in verhouding tot kabel gedaald van 62% naar 52,47% (-15,4%).

52

De dekkingsgraad van breedbandinternet bedraagt 100% van de Belgische bevolking. Slechts vier andere landen hebben deze doelstelling (DAE) gehaald. Het zijn Luxemburg, Cyprus, Frankrijk en Denemarken. Het Europese gemiddelde is niettemin betrekkelijk hoog met 95,3% dekking.

De penetratiegraad van breedbandinternet in België bedraagt 32,4 lijnen per 100 inwoners.

In januari 2012, bood 30% van de vaste breedbandverbindingen een snelheid van 30 Mbps of meer. Binnen Europa maakt België deel uit van de top van het klassement, samen met Roemenië (45%) en Litouwen (40%). Het Europese gemiddelde is veel lager met amper 8,5% breedbanddekking.

Land

BE EU

Minstens 144 Kbps Minstens 30 Mbps tot tot 30 Mbps 100 Mbps

70% 91,5%

28,5% 7,2%

100 Mbps en meer

1,5% 1,3%

Merk op dat dit een criterium is van de DAE die een volledige dekking van minstens 30 Mbps oplegt tegen 2020. In België is 39% van de vaste lijnen compatibel met Next Generation Access (FTTH, FTTB, VDSL, Cable Docsis 3.0,…) terwijl het Europese gemiddelde 12% bedraagt. Dit is eveneens een criterium van de DAE die voorziet dat de helft van de abonnementen tegen 2020 100 Mbps bedraagt. In België is amper 1,5% van de internetverbindingen sneller dan 100 Mbps. (16,1% in Roemenië en 9,4% in Letland, tegenover een Europees gemiddelde van 1,3%).



Voor een vaste connectie van 30 Mbps, betaalt de Belg 42% meer dan het Europese gemiddelde (mediaan aanbod).

60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000

In België haalt amper 1,5% van de inernetconnecties een snelheid van meer dan 100 Mbps.

BIAC 2011 Totaal van de maandelijkse kosten betaald door de consument, in euro

EU 27 mediaan aanbod België mediaan aanbod Zuid-Korea mediaan aanbod goedkoopste aanbod EU 27 goedkoopste aanbod België goedkoopste aanbod Zuid-Korea


53

4 Mbps - 8 Mbps

8 Mbps - 12 Mbps

12 Mbps - 30 Mbps

30+ Mbps

32,97 30,59 26,01

32,76 36,97 25,10

35,97 42,77 25,73

40,66 57,87 27,83

11,47 30,59 26,01

12,64 29,86 25,10

12,18 27,88 25,73

11,26 40,33 26,01

Mobiel internet

98%

van de Belgen en 92% van het grondgebied wordt gedekt door 3G+ netwerken; het gemiddelde voor de EU is 89,9% dekking. In 2012 gebruikte hooguit 19% van de Belgische bevolking mobiel internet (+6,1% tegenover juli 2011). Het Europese gemiddelde ligt veel hoger met 43% van de gebruikers. Dit geeft duidelijk aan dat ons land een aanzienlijke achterstand heeft tegenover onze buren.

Slechts 19% van de Belgische bevolking gebruikt mobiel internet in 2012.

54

120%

Mobiele breedbandpenetratie

Voor een beperkt gebruik kan de Belgische consument op de markt een aanbod vinden vanaf 5 euro/maand (smartphone).

euro/maand

50 MB 100 MB 250 MB

Min.

Middelmatig

Max.

5 10 10

15 16 22

30 30 35

Voor een mobiele internetverbinding via de computer kost een formule van 1GB/maand minstens 15 euro/maand. euro/maand Mobile voor computer

0,1 GB

100%

0,5 GB

80%

1,0 GB

60%

2,0 GB

40%

5,0 GB

Min.

Middelmatig

Max.

12 15 15 25 117

24 27 32 78 286

35 38 72 145 452

20% 0 RO BG HU BE MT PT SI LT LV IT SK DE EL FR AT PL EE CY EU NL CZ IE UL LU ES DK FI SE



Pakketaanbiedingen (multiple play) Pakketaanbiedingen (vaste en/of mobiele telefonie, Internet, televisie) kennen steeds meer succes in België. In 2011 tekende 49% van de gezinnen in op zo’n pakketaanbieding, een jaar eerder was dit nog maar 40%.

Package

Residentiële abonnees voor pakketaanbiedingen

2.500.000

In 2011 is de triple play het meest succesvolle aanbod met een marktaandeel van 57%.

Double Play

Marktaandelen

Triple play

57%

Double Play

40%

Triple Play

Quadruple Play

Quadruple Play

2.000.000

3%

Gemiddelde Meest gevraagde prijs euro/maand combinatie (30 Mbps) Vaste telefoon, internet en 70 televisie Televisie en 65 internet Vaste en mobiele telefonie, internet 120 en televisie

1.500.000

In 2010 kostte het goedkoopste triple play pakket (Internet 12Mbps-30Mbps + vaste telefoon + televisie) op de Belgische markt 57,71 euro tegen 23,58 euro/maand voor de EU-zone (Europees gemiddelde).

1.000.000

500.000

0

Goedkoopste aanbod

2007

2008

2009


2010

2011

EU

België

Zuid-Korea

23,58

57,71

30,92

55

ICT-sector(1) Aantal ondernemingen in de ICT-sector Globaal is het aantal ondernemingen in de ICT-sector tussen 2008 en 2011 gestegen. Die toename was het grootst in het domein "Programmeren, advies en andere informatica-activiteiten" met de nettocreatie van 2.763 bedrijven.

56

Sector Vervaardiging van informaticaproducten en van elektronische en optische producten Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur Uitgeverijen van software Telecommunicatie Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s, computerconsultancy-activiteiten en aanverwante activiteiten Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten; webportalen Reparatie van computers en communicatieapparatuur TOTAAL ICT

NACE

2008

2009

2010

2011

26

577

567

579

572

46.5

1.660

1.691

1.734

1.791

58.2

569

567

573

590

61

5.403

5.449

5.843

5.969

62 19.445 19.972 20.753 21.857

63.1

1.458

1.773

2.101

2.355

95.1

875

902

908

951

29.986 30.921 32.491 34.085 1

ICT: Informatie- en communicatietechnologieën

FOD Economie - Barometer - ICT-sector


De omzet van de sector is tussen 2008 en 2011 met 3,8% gedaald

Omzet van de ICT-sector De omzet van de sector is met 3,8% gedaald tussen 2008 en 2011. Met name de groothandel in ICT-uitrustingen kende de grootste daling van de activiteiten. Anderzijds kende de softwareontwikkeling een grote stijging, maar dat kon de achteruitgang in andere onderdelen van de sector niet compenseren.

Sector Vervaardiging van informaticaproducten en van elektronische en optische producten

NACE

2008

2009

2010

2011

26

4,50

4,13

4,29

4,20

46.5 58.2

11,52 0,05

9,32 0,05

10,22 0,06

9,56 0,08

61

12,47

13,07

13,01

12,50

62

9,71

9,49

10,11

10,43

63.1

0,67

0,61

0,57

0,66

95.1

0,50

0,50

0,48

0,49

TOTAAL ICT

39,42

37,18

38,74

37,92

TOTAAL BE

1.041,22 3,79%

922,58 4,03%

1.039,13 3,73%

1.147,77 3,30%

Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur Uitgeverijen van software Telecommunicatie Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s, computerconsultancy-activiteiten en aanverwante activiteiten Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten; webportalen Reparatie van computers en communicatieapparatuur

Deel van de sector in %


57

Het belang van de ICT-uitgaven in procent van het bbp (tegen de courante prijzen) zit in België licht onder het Europees gemiddelde. Groot-Brittannië bezet de eerste plaats met 3,8% van het bbp voor ICT-uitgaven.

België zit voor ICTuitgaven iets onder het Europese gemiddelde.

ICT-uitgaven in procent van het bbp. 4,0 3,5

58

3,0 2,5 2,0

2006

2007

Max EU 27

2008 EU 27

Miljard euro Export van ICT-goederen Totaal Belgische export Import van ICT-goederen Totaal Belgische import Handelsbalans voor ICT-goederen

2009 België

2010

Op basis van de vier hoofdcategorieën ICT-goederen (computers en randapparatuur, elektrische consumentenuitrustingen, onderdelen en diverse ICT-goederen en communicatieuitrustingen) zien we dat de Belgische export tussen 2009 en 2011 met 12% is gestegen. Nochtans was de groei van de import over dezelfde periode groter dan de export, wat leidt tot een handelstekort voor ICT-goederen van ongeveer 4 miljard euro. In 2011 vertegenwoordigde de export van ICT-goederen door België iets meer dan 2% van de totale export.

2008

2009

2010

2011

8,32 323,26 11,26

6,62 265,61 9,76

7,14 308,72 10,36

7,42 343,64 11,33

319,69 -2,94

253,34 -3,13

296,74 -3,22

334,33 -3,91



O&O-investeringen

ICT-patenten

In 2011 schat Belspo (Programmatorische federale Overheidsdienst Wetenschapsbeleid) de O&O-investeringen van de sector op ongeveer 520 miljoen euro of 11% van de Belgische O&O-investeringen; een afname van 0,25% sinds 2008.

De Belgische ondernemingen leggen elk jaar ongeveer 250 Europese patenten neer (268 in 2011) in verband met informatietechnologie. De patenten die door België in dit domein worden neergelegd, vertegenwoordigen amper 0,7% van de patenten die worden neergelegd in Europa.

Jaarlijks worden bijna 250 Europese patenten met betrekking tot informatietechnologie neergelegd door de Belgische ondernemingen. FOD Economie - Barometer - ICT-sector

BE

300

EU

50.000 45.000

250

40.000 35.000

200

30.000 25.000

150

20.000 100

15,000 10.000

50

5.000 0

2006

2007

2008

2009

2010

2011

0

59

In 2011 hebben de meettechnieken, de halfgeleiders en de telecommunicatie geleid tot het grootste aantal neerleggingen van ICT-patenten. 400 200 0

60

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Meettechnieken

Halfgeleiders

Informatica

Audiovisuele technieken

Telecommunicatie

Radio navigatie

ICT-competenties: afgestudeerden ICT(1) Sinds 2007 is het aantal gediplomeerden in informatica en informaticabeheer relatief stabiel met ongeveer 3.000 afgestudeerden per jaar. De bachelors vertegenwoordigen meer dan 70% van de afgestudeerden.

3.000

afgestudeerden in informatica en informaticabeheer per jaar

1

Bron: CRef & CCBI



Verdeling Bachelor/Master Informatica 3.500

Master

Bachelor

3.000

Verdeling tussen de gemeenschappen 700

2.500 2.000

In 2010 hebben meer dan 70% van de afgestudeerden hun informaticaopleiding gevolgd binnen een onderwijsinstelling van de Vlaamse Gemeenschap.

796

788

3.500

Franse Gemeenschap

361

Vlaamse Gemeenschap

3.000

1.500 1957

2297

2217

2126

1.000

2.500

903

793

848

2.000

500

1.500

0 2006-2007

2007-2008

2008-2009

2009-2010

1.000

991

61

1327

2094

2220

2006-2007

2007-2008

2008-2009

2066

500 0


2009-2010

Definitie van de ICT-sector(1)

62

26.1 Vervaardiging van elektronische onderdelen en printplaten 26.2 Vervaardiging van computers en randapparatuur 26.3 Vervaardiging van communicatieapparatuur 26.4 Vervaardiging van consumentenelektronica 26.8 Vervaardiging van magnetische en optische media 46.5 Groothandel in informatica-en communicatieapparatuur 58.2 Uitgeverijen van software 61 Telecommunicatie 62 Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s, computerconsultancyactiviteiten en aanverwante activiteiten 63.1 Gegevensverwerking, webhosting 95.1 Reparatie van computers en communicatieapparatuur en aanverwante activiteiten; webportalen

1 3

Om de interpretatie te vereenvoudigen hebben we de subcategorieën onderverdeeld in 7 categorieën(2): 1. Vervaardiging van informaticaproducten en van elektronische en optische producten (26) 2. Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur (46.5) 3. Uitgeverijen van software (58.2) 4. Telecommunicatie (61) 5. Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s, computerconsultancyactiviteiten en aanverwante activiteiten (62) 6. Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten; webportalen (63.1) 7. Reparatie van computers en communicatieapparatuur (95.1)

OECD Guide to measuring the information society, 2011, p 58-59, 149-159. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-RA-07-015/FR/KS-RA-07-015-FR.PDF

Internationale vergelijking Volgens de criteria van de ITU, is 82% van de Belgische huishoudens uitgerust met een of meerdere computers en heeft 77% een internetaansluiting. Deze resultaten liggen in de buurt van het gemiddelde van de OESO. 100 90

BE 2011 Max OESO Min OESO Gemiddelde OESO

80 70 60

63

50 40 30 20 10 0

BE Max. OESO Min. OESO Gemiddelde OESO

% huishoudens met computer(s)

% huishoudens met internetaansluiting

82 95

77 97

57 81

50 78

FOD Economie - Barometer - Internationale vergelijking

België telt 32 vaste breedbandabonnees per 100 inwoners. Daarmee bezet ons land de 12e plaats in het OESOklassement.

De prijs die in België betaald wordt voor een maandabonnement voor breedbandinternet situeert zich rond het gemiddelde van de OESO. Maandtarief in USD

Top 20 van de landen met de meeste breedbandabonnees (op 100 inwoners)

45,0 40,0

Andere Glasvezel / LAN Kabel DSL

35,0 30,0

BE 2011 Max OESO Min OESO Gemiddelde OESO

25,0 20,0 15,0 10,0

OESO

18 GB/maand 30 u/maand 45 Mb/s

54 GB/ maand 90 u/ maand 45 Mb/s

67 56

67 68

67 69

19 110

19 182

19 182

32 Min.

5,0 0

42 GB/ maand 75 u/ maand 30 Mb/s

BE

Max.

Zwitserland Nederland Denemarken Frankrijk Noorwegen Zuid-Korea Ierland Groot-Brittannië Duitsland Luxemburg Zweden België Canada Finland US Japan Nieuw-Zeeland OESO Oostenrijk Estland

64

200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

abonnees

breedband per 100 inwoners in België



Voor wat mobiel internet betreft, behaalt België een minder goede rangschikking, met slechts 19 op 100 inwoners. Dit is des te verrassender gezien ons land een erg groot aantal mobiele telefoongebruikers telt (117 gebruikers per 100 inwoners). De prijs van de mobiele abonnementen wordt meestal als reden aangegeven om dit fenomeen te verklaren.

Zuid-Korea Japan Zweden Finland Denemarken Luxemburg US Groot-Brittannië IJsland Ierland Nieuw-Zeeland Nederland Polen Frankrijk Oostenrijk Tjechië

19 mobiele internetabbonees per 100 inwoners in België

Mobiel internet Aantal actieve abonnees per 100 inwoners

Mobiele telefonie Aantal abonnees per 100 inwoners

105 94 92

109 103 119

Australië

87 80 67 65 62 61 59 53 49 48 44 43 43

166 126 148 106 131 106 108 109 ? 128 105 155 122

Spanje


Estland Israël Zwitserland Duitsland Canada Slowakije Griekenland Italië Slovenië Portugal Noorwegen België Hongarije

Mobiel internet Aantal actieve abonnees per 100 inwoners

Mobiele telefonie Aantal abonnees per 100 inwoners

43 42 41 41 36 35 33 32 32 31 29 27 24 19 13

108 139 122 114 130 132 75 109 106 152 107 115 117 117 117

65

De internationale bandbreedte van België bedraagt 128 kb/s per internetgebruiker en daarmee behoort ons land tot de 10 landen met de beste internetaansluitingen. Het gemiddelde voor de OESO bedraagt 87 kb/s per internetgebruiker. 300

Internationale breedband in Kb/s per internetgebruiker

250

200

150

100

50

0

Ijsland Zweden Zwitserland Groot-Brittannië Nederland Denemarken Noorwegen Portugal België Finland Tsjechië Luxemburg Oostenrijk Frankrijk Duitsland

66

10 België bevindt zich in de top

van beste internetaansluitingen

Besluit Huishoudens Met 7 huishoudens op 10 aangesloten op het internet, waarvan driekwart breedband, behoort België tot de landen van Europa met de meeste internetaansluitingen! Op het vlak van uitrustingen merken we dat de laptop de voorkeurterminal van de Belgen is geworden (72%) om zich op het internet aan te sluiten, gevolgd door de desktopcomputer (60%). Tablets en andere mobiele uitrustingen vinden we maar in een kwart van de huishoudens terug. Desondanks beschikt 22% van de huishoudens nog steeds niet over een internetaansluiting. De mensen die zich nog nooit hebben aangesloten, vinden we vooral terug bij senioren (boven de 55 jaar), inactieve personen en personen met een laag opleidingsniveau. Ze stellen dat ze er het nut niet van inzien (54%) of dat ze onvoldoende vaardigheden hebben om het internet te gebruiken (40%). De grote meerderheid van de Belgen (83%) die in de afgelopen drie maanden een computer hebben gebruikt, maakt dagelijks gebruik van het internet. . Slechts 3% van onze medeburgers gebruikt hem slechts een keer per maand of minder. Op vergelijkbare wijze raadpleegt 79% van de Belgische

7 huishoudens op 10 zijn aangesloten op het internet, waarvan driekwart via breedband

67

internetgebruikers zich dagelijks of bijna dagelijks met het web. Het zoeken naar informatie en elektronisch versturen van berichten zijn de belangrijkste activiteiten die online worden verricht. E-commerce kan steeds meer internetgebruikers overtuigen. 43% van de Belgen heeft de afgelopen 12 maanden online aankopen verricht. Dat is 5% meer dan afgelopen jaar. Merk op dat België voor dit criterium geleidelijk in de buurt komt van de doelstelling van de Digitale Agenda voor Europa (DAE), met name 50% tegen 2015.

68

De voorkeur van de Belgische internetgebruikers gaat naar vijf soorten aankopen. Reizen en vakantieverblijven (45%), tickets voor evenementen (37%), kleding (31%), boeken, magazines, kranten of online cursussen (25%) en huishoudtoestellen (19%) worden het meest online gekocht. Hoewel 78% van de Belgen (tegen 69% van de Europeanen) vertrouwen heeft in het internet om online te bankieren of aankopen te verrichten, is 41% van de particulieren nog bezorgd over elektronische betalingen. Overigens weet 42% van de internetgebruikers niet wat hun rechten zijn als e-consument! Wat de onlineveiligheid betreft vindt 77% van de Belgische internetgebruikers dat het risico om slachtoffer te worden van cybercriminaliteit het afgelopen jaar gestegen is en 61% denkt onvoldoende geïnformeerd te zijn over de risico's van het internet.

Ondernemingen Zowat alle Belgische ondernemingen gebruiken computers (97%) en zijn aangesloten op het internet (96%). Méér dan één op twee ondernemingen heeft al informatie verstuurd naar of ontvangen van andere ondernemingen in een formaat dat de automatische verwerking ervan toelaat (bv. EDI). Hoewel ongeveer 40% van de ondernemingen elektronische facturen heeft ontvangen (EDI, UBL, XML, Zoomit, Certipost, ..), is het aantal dat er verstuurt, tot 10% beperkt.

14% van de bedrijfswebsites maakt het mogelijk om online te bestellen of te reserveren.


Drie vierde van de Belgische ondernemingen beschikt over een website. Dit is 7% meer dan het Europese gemiddelde. Er rest niettemin nog 3% van de grote ondernemingen (en 24% van de kleine ondernemingen) die geen eigen website hebben. Met 14% van de websites die de mogelijkheid bieden online te reserveren of te bestellen, zit België iets onder het Europese gemiddelde. De e-commerce blijft vooral lokaal. 82% van de transactionele websites ontvangt onlinebestellingen van klanten uit België, 40% van andere EU-landen en 17% uit de rest van de wereld. Globaal is in België bijna 5% van de bedrijfsomzet afkomstig uit handel. Om te beantwoorden aan de doelstellingen van de DAE zou één derde van de Europese kmo’s onlineverkoop mogelijk moeten maken

E-government Het digitaal gebruik van de elektronische identiteitskaart (eID) is nog geen reflex bij de burgers: 43% van de Belgen zegt dat ze nog nooit hun eID op digitale wijze hebben gebruikt en slechts een kwart van de gezinnen beschikt over een eID-kaartlezer. Desondanks werkt de meerderheid van de met het web verbonden burgers op een andere manier samen met de overheidsinstanties via elektronische weg: meer dan 6 internetgebruikers op 10 hebben contact met de administratie via internet. Het raadplegen van informatie gebeurt het vaakst (39%), gevolgd door het via het internet terugsturen van

43% van de Belgen zegt nog nooit zijn eID digitaal te hebben gebruikt! ingevulde formulieren (26%). Ook voor dit criterium van de DAE is de norm bereikt, want meer dan 25% van de burgers gebruikt deze functies. De e-services die door de overheidsinstanties online worden aangeboden, worden ook in belangrijke mate door de Belgische ondernemingen gebruikt: 84% gebruikt ze om informatie te bekomen. Kleinere organisaties maken echter minder gebruik van deze diensten. Die geestdrift vertaalt zich rechtstreeks in de statistieken voor transactionele diensten. Zo laat Tax-on-web een groei van 212% in 5 jaar tijd optekenen, en werd 72% van de voertuigen in 2011 ingeschreven via het internet. Op internationaal vlak bekleedt België echter slechts de 24e plaats in het klassement "Government’s online service index 2012", een achteruitgang met 8 plaatsen tegenover 2010! Deze slechte prestatie is te wijten aan

69

verschillende factoren. Zo zijn overheidsdiensten nog te weinig gericht op de burgers (i.p.v. burgergericht), wat betekent dat de applicaties die worden ontwikkeld onvoldoende aangepast zijn aan de behoeften van de gebruikers.

Infrastructuur

70

Inzake telecommunicatie-infrastructuur is België uitzonderlijk goed uitgerust. In januari 2012 bedroeg de penetratiegraad van breedbandinternet in België 32,4 lijnen per 100 inwoners, terwijl het Europese gemiddelde 27,7 lijnen bedraagt. 30% van de vaste breedbandaansluitingen biedt een snelheid gelijk aan of groter dan 30 Mbps, waardoor België tot de meest performante Europese landen behoort. Op gelijkaardige wijze beschikken 98 % van de Belgen over 3G+ netwerken en wordt 92% van het Belgisch grondgebied erdoor gedekt, terwijl de dekking per land

98% van de Belgen en 92% van het grondgebied worden gedekt door mobiele 3G+ netwerken

in de EU gemiddeld 89,9% bedraagt. In 2011 bedroeg het aantal actieve mobiele abonnees in België 12,5 miljoen (+3,2% tegenover 2010), wat een penetratiegraad vertegenwoordigt van 115%. Daarentegen gebruikt begin 2012 slechts 19% van de Belgen mobiel internet (+6,1% tegenover juli 2011) terwijl het Europese gemiddelde met 43% procent van de gebruikers beduidend hoger ligt. De pakketaanbiedingen (vaste en/of mobiele telefonie, internet, televisie) kennen een toenemend succes. In 2011 heeft 49% van de huishoudens zo’n pakket gekocht, terwijl dit het jaar voordien slechts 40% was.

ICT-sector De ICT-sector geeft een tegenstrijdig beeld. Enerzijds groeit het aantal ondernemingen maar anderzijds nemen de omzet en de tewerkstelling af” par “neemt de omzet af. Hou echter in gedachten dat heel wat bedrijven die banden hebben met de internetsector (e-marketing) niet door de ICT-sector betaald worden.

Conclusies Het percentage uitrustingen en internetverbindingen van de huishoudens en van de Belgische ondernemingen is uitstekend maar het gebruik ervan blijft vaak erg eenvoudig en ligt rond het Europese gemiddelde.


Deze vaststelling wordt in zekere zin bevestigd voor de infrastructuur, met een grote beschikbaarheid en voldoende performantie. Geavanceerd gebruik zoals mobiel internet ligt dan weer lager dan het Europese gemiddelde ondanks een sterke mobiele penetratiegraad. Zowel particulieren als ondernemingen gebruiken steeds meer onlinediensten die door overheidsinstanties worden aangeboden. Deze diensten kunnen echter klantgerichter worden gemaakt zodat ze beter beantwoorden aan de behoeften en wensen van de burgers en ondernemingen. Wat dat betreft spreken we in toenemende mate over e-government 2.0 of m-government. België biedt met andere woorden een vruchtbare bodem voor de ontwikkeling van de informatiemaatschappij en het is aan de betrokken spelers om die opportuniteiten om te zetten in realisaties waarvan de socio-economische impact cruciaal is voor een land als het onze.

Het percentage uitrustingen en internetverbindingen van de huishoudens en van de Belgische ondernemingen is uitstekend maar het gebruik ervan blijft vaak erg eenvoudig en ligt rond het Europese gemiddelde.

71

Belangrijkste bronnen BIPT - Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie http://www.bipt.be/ Europese Commissie https://ec.europa.eu/digital-agenda/ Eurostat http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/information_society/data/ comprehensive_databases

72

Febelfin - Belgische federatie van de financiële sector http://www.febelfin.be/ Federale Politie http://www.polfed-fedpol.be FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie http://statbel.fgov.be/ FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Programma “Informatiemaatschappij” http://economie.fgov.be/nl/fod/Programmes_strategiques/societe_information/ FOD Financiën http://minfin.fgov.be/ FOD Mobiliteit en Vervoer http://www.mobilit.fgov.be/DIVNL/stats/statist.htm


ITU - Internationale Telecommunicatie-unie http://www.itu.int/ITU-D/ict/index.html Nationale Bank van België http://www.nbb.be/ OESO - Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling http://www.oecd.org/ POD Federaal Wetenschapsbeleid http://www.belspo.be/ Vlaamse Gemeenschap http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken/ Vlaamse Gemeenschap http://www.statistiques.cfwb.be/ Wereldbank http://donnees.banquemondiale.org/

73

Vooruitgangsstraat 50 1210 Brussel Ondernemingsnummer: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Barometer van de informatiemaatschappij (2012)

Recommend Documents