nummer 1 · april 2014
Bank Wereld
Financiële educatie 4.000 gastlessen voor het basisonderwijs Jonathan Soeharno: ‘Eed kan morele houvast bieden’ Banken komen met maatschappelijk statuut
Jongeren werken aan gewenste cultuur in financiële sector Dialoog
Floris Mreijen Bestuurssecretaris
Tijdens drie goed bezochte bijeenkomsten hebben jonge mensen (vooral bankmedewerkers) met elkaar gesproken over de door hen gewenste cultuur in de financiële sector. Op initiatief van Duisenberg school of finance, de VU en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) werd, onder leiding van de Argumentenfabriek, gewerkt aan een cultuurkaart.
Met veel enthousiasme en inspiratie werd door meer dan honderd deelnemers tijdens de bijeenkomsten gediscussieerd over de cultuur in de sector. Dilemma’s werden besproken en er werd uitgebreid ingegaan op aspecten in de huidige cultuur die zouden moeten verdwijnen én aspecten van de cultuur die behouden moeten worden. Zo zijn veel financiële instellingen nadrukkelijk aan de slag met het klantbelang. Deze beweging moet volgens de deelnemers doorgezet worden. Daarnaast viel op dat de jongeren zich zeer bewust zijn van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die financiële instellingen hebben. De waarden die op de cultuurkaart centraal zijn komen te staan, zijn: ‘Ik vind dat we écht moeten betrouwbaar en integer. De kern van gaan luisteren.’ betrokken, ambitieus, dienstbaar, ‘Ik wil dat we ons ten volste gaan inzetten voor de ander.’ de cultuurkaart ziet er als volgt uit:
Cultuurkaart Financiële Sector
at we alleen risico’s mogen en die we zelf snappen.’
heid en stabiliteit
Wij zijn doordrongen Betrokken van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid
Betrouwbaar
Betrokken
t we beloven. en begrijpen. ng en onszelf.
Ambitieus
Wat zijn voor toekomstige leiders in de financiële sector de waarden van de gewenste cultuur en welke werkhoudingen horen hierbij?
Ambitieus Integer
zo verspilling te vermijden.’
Dienstbaar Wij dienen het belang van onze klanten
‘We moeten op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen.’
Betrouwbaar
‘Ik vind het fijn dat we de lat hoog leggen.’
betrouwbaarheid en stabiliteit
Wij zoeken proactief naar mogelijkheden om doelen van onze klanten te helpen realiseren. Wij verbeteren voortdurend onze vakbekwaamheid. Integer Wij innoveren onze producten en diensten om aan te sluiten bij de nieuwe behoeften van onze klanten. Wij bouwen samen aan een financiële sector die waarde creëert voor onze klanten. Wij zijn integeropen onafhankelijk Wij nemen tijd en ruimte om te reflecteren de kwaliteit en de waarde van ons werk.
Op dit moment wordt er gewerkt aan verschillende vervolgacties. Meer op de LinkedIn-groep:
‘Ik bied mijn klanten altijdinformatie een over vervolgactiviteiten is te vinden passende oplossing, ook bij klachten Tijd voor financiële revolutie?! of op maandagochtend.’ ‘Ik wil geven wat ik zelf zou willen ontvangen.’
herp op of ik een goed gevoel bij het werk dat ik doe.’
kaart staan de waarden en bijbehorende van de gewenste cultuur in de financiële is het resultaat van drie bijeenkomsten aart 2014 waarin jonge mensen (tot 35 nde samenstelling hebben nagedacht en over deze gewenste cultuur. Meer dan
Wij willen elke dagomverbeteren ‘Weonszelf moeten efficiënt werken
Wij willen onszelf elkeWij dag verbeteren staan voor
en onafhankelijk
orele kompas. samenleving. den verkopen. ern als extern. hisch gedrag.
Wij zijn ons bewust van de gevolgen van ons handelen voor de klant, de samenleving en de wereld. Wij willen bijdragen aan zijn een duurzamere wereld en houden belang maatschappelijke van komende generaties voor ogen. Wij doordrongen vanhetonze Wij zijn open, empathisch en geïnteresseerd en luisteren naar onze omgeving, zowel intern als extern. verantwoordelijkheid Wij hebben een duurzame relatie met onze klanten, gebaseerd op wederzijds vertrouwen. Wij wegen in onze beslissingen de belangen van alle belanghebbenden mee. Wij leggen persoonlijk rekenschap af over onze beslissingen.
Wij dienen het belang van onze klanten
Dienstbaar
De klant heeft het gevoel dat hij altijd bij ons terecht kan en voelt zich welkom. Wij handelen vanuit het belang van de klant, ook als we hierdoor ‘nee’ moeten verkopen. Al onze producten en diensten dienen het belang van onze klant, zowel op de korte als de lange termijn.
‘Ik ga communiceren in normale mensentaal.’ De deelnemers aan de bijeenkomsten werken bij banken, verzekeraars, pensioenfondsen, financiële toezichthouders, zijn student of werken bij zakelijke dienstverleners zoals advocatenkantoren of adviesbureaus.
Vereniging van Banken (NVB) en de Vrije Universiteit (VU). De bedoeling van de kaart is de dialoog over de cultuur aan te jagen en naar een hoger plan te tillen. Meer informatie over vervolgactiviteiten is te vinden 2 op de LinkedIn-groep: Tijd voor financiële revolutie?!
Bank | Wereld
Column Wim Mijs Directeur
Open luiken
Waarover kan deze column anders gaan dan de Week van het geld en ons eigen project daarbinnen, Bank voor de klas? Steeds als je denkt dat we de maximale omvang hebben bereikt, sneuvelt er toch weer een record. Dit jaar slaagden medewerkers van banken en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) erin ruim 4.000 gastlessen te verzorgen aan 140.000 basisschoolleerlingen. Wat was het weer fantastisch om in al die enthousiaste klassen de vernieuwde Cash Quiz te spelen. Fascinerend hoe de kinderen reageerden op vragen zoals: wat kost een vol bad (55 eurocent) en waarom kom je teleurgesteld de dierenwinkel uit terwijl je toch die 7,50 euro had gespaard voor een nieuwe hamster (je had de verzorging niet meegerekend). Financiële educatie is een belangrijke stap naar financieel bewustzijn van jongeren en uiteindelijk financiële volwassenheid en zelfstandigheid. Banken dragen graag bij aan financiële educatie om deze doelen te bereiken. Banken vinden het belangrijk dat hun huidige én toekomstige klanten bewuste verantwoorde financiële keuzes kunnen ma-
Inhoud Politieke agenda Nieuws uit Den Haag 60% minder fraude in het betalingsverkeer Toegelicht 6 Bank voor de klas: 4.000 gastlessen Dossier 8 Jonathan Soeharno De ontmoeting 12 Banken komen met Maatschappelijk Statuut Uitgelicht 13 Financiering MKB Dialoog 4 5
ken. Een goede relatie tussen een adviseur van de bank en zijn klant is essentieel voor het maken van verstandige keuzen die passen bij de wensen van de klant. Of het nu gaat om een spaarproduct, een belegging of een hypotheek; wederzijds begrip kan leiden tot een uitkomst waar de klant niet alleen blij mee is maar die hij of zij ook begrijpt. Wie van dat klantbelang goed zijn doordrongen, zijn vele jonge professionals in de bankensector. Dat kwam duidelijk naar voren in een aantal levendige debatten die de afgelopen maanden plaatsvonden op initiatief van de Duisenberg school of finance, de Vrije Universiteit, de Argumentenfabriek en de NVB. Inspirerende bijeenkomsten over de gewenste cultuur in de financiële sector. Het zal niemand verbazen dat betrouwbaarheid tegenover de klant bij deze jonge mensen hoog in het vaandel staat. Twee gebeurtenissen – de Week van het geld en het debat met jonge professionals – die naar meer smaken. Het toont aan dat open luiken de bankensector veel opleveren.
Colofon 14 Wouter Koolmees, D66 Interview 16 Europese verkiezingen Nieuws uit Brussel 17 De ondernemer vérder helpen & Informatiepunt restschuld De expert 18 Korte nieuwsberichten 19 Mediatheek Tips voor een app, film, boek, blog 20 Geluiden uit de media Tweets en media-uitspraken
3
Redactieadres: Gustav Mahlerplein 29-35 1082 MS Amsterdam Postbus 7400, 1007JK Amsterdam 020 550 2888
[email protected] Eindredactie: Bart van Leeuwen en Sofia van de Ven Redactie: Ivo Bolluijt, Floris Mreijen, Willem de Vocht, Dominique d'Haens, Kirsi Rautiainen, Hubert Schokker Fotografie: Henk Boom, Hermien Lam, Marcel Molle, Norbert Waalboer Vormgeving: Gijs Sierman, Amsterdam Productie: Yardmen, Amsterdam
Bank | Wereld
’sG
Nieuws uit Den Haag Dominique d'Haens Public Affairs Den Haag
Politieke agenda
Terugblik In vervolg op de rondetafel van 21 november 2013 over de ‘toekomst van de bancaire sector’ heeft op 6 februari jl. de eerste termijn van het algemeen overleg ‘toekomst bancaire sector’ plaatsgevonden. Tijdens dit debat hebben Kamerleden aan de hand van de door hen opgedane kennis en bevindingen tijdens die rondetafel vragen gesteld aan de minister van Financiën. Centraal in het debat stond ook nu weer de hoogte van de leverage ratio (hierna LR). Hierbij gaf de VVD aan tegen het voorstel van een eenzijdige verhoging van de LR van 3 naar 4% te zijn. D66 gaf aan een onderzoek te willen waarbij wordt gekeken naar het optimale bufferniveau voor banken. De PvdA stelde dat 4% slechts het startpunt is en de SP pleitte voor een LR van 8% in Europa. Naast de LR zijn er ook andere onderwerpen aan bod gekomen, die met name betrekking hadden op gedrag en cultuur in de sector. Zo sprak de minister zijn complimenten uit richting de NVB over de stappen die zijn genomen
rondom de eed en het tuchtrecht. Hierbij benadrukte hij dat het de sector zelf was die de eed wil laten gelden voor een brede groep medewerkers én om een wettelijk ‘haakje’ heeft gevraagd om het tuchtrecht mogelijk te maken. In de ministerraad van 14 maart is inmiddels besloten dat er tuchtrecht komt in de bankensector. Daarnaast heeft de ministerraad besloten om ter ondersteuning van het initiatief van de NVB de reikwijdte van de sinds 2013 geldende (bankiers)eed of -belofte verder uit te breiden tot alle medewerkers bij een bank. Naar verwachting gaan beide maatregelen voor nieuwe medewerkers in per 1 januari 2015 en voor bestaande medewerkers per 2016. Vooruitblik Ook de komende tijd staat het onderwerp ‘toekomst bancaire sector’ nog op de agenda van de Tweede Kamer. Besloten is om de tweede termijn van het debat plenair te laten plaatsvinden. Tijdens de tweede termijn kunnen Kamerleden nog vragen stellen waarop
4
nog geen of onvoldoende antwoord is gegeven door de minister. Daarnaast biedt het Kamerleden de mogelijkheid om moties in te dienen. De verwachting is dat de plenaire afronding van dit debat in mei zal plaatsvinden. Een ander belangrijk onderwerp waarover de Kamer de komende tijd zal spreken is het gebruik van klantgegevens door banken. In mei zal er een rondetafel plaatsvinden waar verschillende partijen, waaronder ook enkele banken, zijn uitgenodigd om te komen spreken over de kansen en risico’s die het gebruik ervan met zich meebrengt. Verder staat er in april een Wetgevingsoverleg geagendeerd waar de implementatie van CRDIV wordt besproken. Ook hier zal het debat omtrent de omvang van kapitaalbuffers centraal staan. Tot slot is de verwachting dat het wetsvoorstel beloningsbeleid net voor het zomerreces naar de Tweede Kamer wordt verstuurd. De behandeling ervan zal dan na het zomerreces plaatsvinden.
Bank | Wereld
5
5
“Wij zijn verheugd u vandaag te kunnen melden dat de fraude in het betalingsverkeer afgelopen jaar voor het tweede achtereenvolgende jaar sterk is gedaald.” Dit goede nieuws bracht voorzitter Chris Buijink van de Nederlandse van Banken (NVB) op 11 maart jl., tijdens de persconferentie over de fraudecijfers 2013. Hij voerde het woord samen met Piet Mallekoote, directeur van de Betaalvereniging Nederland.
Toegelicht Kirsi Rautiainen Adviseur Veiligheidszaken
60% minder fraude in het betalingsverkeer
Piet Mallekoote (directeur Betaalvereniging Nederland), acteur campagne Veilig bankieren, Chris Buijink (voorzitter Nederlandse Vereniging van Banken)
De cijfers Er werd vorig jaar bijna 60% minder schade veroorzaakt door fraude in het betalingsverkeer dan in 2012. In totaal werd er € 33,3 miljoen schade veroorzaakt, ten opzichte van € 81,8 miljoen in het jaar ervoor. De daling werd in 2012 al ingezet; de schade kwam toen 11% lager uit dan in 2011. De schade door fraude met internetbankieren daalde in totaal 72%, van € 34,8 miljoen in 2013 naar € 9,6 miljoen in 2013. Fraude met internetbankieren kent verschillende verschijningsvormen. Een eerste is phishing. Phishing is het ontfutselen van persoonlijke informatie, waaronder inlogcodes. Criminelen proberen bankklanten door middel van oplichting te verleiden om hun vertrouwelijke gegevens af te staan. Zij doen dat meestal door angst op te roepen en spelen in op de actualiteit, zoals in 2013 de overgang op IBAN-rekeningnummers en DDoS-aanvallen. Phishing veroorzaakte € 4,7 miljoen schade in 2013. Een andere
belangrijke fraudevorm met internetbankieren is de besmetting van computers met kwaadaardige software (malware). Hierdoor werd in 2013 € 4,1 miljoen schade geleden. De schade als gevolg van skimming (€ 6,8 miljoen), waarbij criminelen de magneetstrip van een betaalpas kopiëren en de pincode bemachtigen, kwam 76% lager uit dan in 2012 (€ 29 miljoen). De overige schade, zoals creditcardfraude, gestolen en valse aanvragen van betaalpassen, betrof € 16,9 miljoen. Maatregelen Banken zien nog steeds een grote dreiging van fraude met internetbankieren en investeren daarom vele miljoenen euro’s in criminaliteitsbeheersing. De afname van het aantal geslaagde incidenten is mede het resultaat van systemen voor het monitoren van schadelijke software en ongebruikelijke transacties. Daardoor kan het overgrote deel 5
van de internetfraude tijdig worden herkend en voorkomen. In de Electronic Crimes Taskforce (ECTF) werken banken ook nauw samen met de politie en het Openbaar Ministerie, met als doel de kwaliteit van de opsporing en vervolging van cybercriminelen te verhogen. Ook goede voorlichting van klanten over veilig internetbankieren blijft belangrijk. Sinds het najaar van 2013 wordt de nieuwe tv-commercial met de boodschap ‘Hang op, klik weg, bel uw bank’ uitgezonden. De verdere daling van de skimmingschade in het afgelopen jaar is voor een groot deel te verklaren door de invoering door de banken van geoblocking, wat betekent dat de magneetstrip op de betaalpas standaard is uitgeschakeld buiten EMV-landen. Kijk voor meer informatie op www.veiligbankieren.nl
Bank | Wereld
Bank voor de klas: 4.000 gastlessen Staatssecretaris OC&W Sander Dekker gaf samen met Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), op maandagochtend 10 maart de eerste gastles van een indrukwekkende reeks aan financiële gastlessen ‘Bank voor de klas’ voor het basisonderwijs.
“Het doel van het gastlesprogramma Bank voor de klas is om kinderen in het basisonderwijs vroeg ‘geldwijs’ te maken en te leren omgaan met geld. Hiermee wordt de basis gelegd voor financiële zelfredzaamheid op volwassen leeftijd.” Arthur Reitsma, Financiële educatie specialist NVB
6
Bank | Wereld
7
Bank | Wereld
7
Dossier
Speel de Cash Quiz-app
Bas Bankpas
Arthur Reitsma Financiële educatie specialist
Het hele jaar door kunnen kinderen hun financiële vaardigheden testen d.m.v. de Cash Quiz app. Beantwoord om beurten meerkeuzevragen en zorg ervoor dat je de telefoon niet in je handen hebt als de tijd verstreken is! Naast het spannende spel voor ouder en kind kun je met de spaarcalculator uitrekenen hoeveel tijd het nog kost om je spaardoel te kunnen kopen én de online Cash Quiz spelen voor mooie prijzen (tot 18 april)! Download gratis voor iOS en Android.
De centrale figuur tijdens Bank voor de klas was Bas Bankpas. Bas Bankpas zie je overal in de animaties van de Cash Quiz terug en hij vertelt ons alles over omgaan met geld. Alle kinderen die een gastles hebben gehad kregen een eigen Bas Bankpas mee naar huis. Op de Bas Bankpas staat een unieke code waarmee je via de website www. bankvoordeklas.nl de online Cash Quiz kunt spelen. Met Bas Bankpas kun je ook gratis of met korting naar tien musea. Kijk voor meer informatie op de website.
Cash Quiz De Cash Quiz springt in op de actualiteit en de nieuwste trends zoals ‘online betalen’ en ‘hoe ga je om met reclame’. De Cash Quiz is dit jaar verrijkt met vier animaties die af te spelen zijn via het digibord. Na afloop van de gastles werd het spel geschonken aan de school, zodat het later in het jaar nogmaals gespeeld kan worden door de leerkracht en de kinderen. In samenwerking met uitgeverij Zwijsen is bereikt dat gedurende het schooljaar de Cash Quiz aansluit bij de rekenmethode die in de klas wordt gevolgd.
Week van het geld De nationale Week van het geld 2014 werd dit jaar geopend door erevoorzitter Hare Majesteit Koningin Máxima. De week is een initiatief van het platform ‘Wijzer in geldzaken’, een initiatief van het ministerie van Financiën, waarin partners uit de financiële sector, de wetenschap, de overheid en onderwijs-, voorlichtings- en consumentenorganisaties hun krachten bundelen om verantwoord financieel gedrag in Nederland te bevorderen. Het gastlesprogramma Bank voor de klas is een van de onderdelen van de Week van het geld.
CEO’s en topbestuurders van zestien banken namen vervolgens het koffertje met de Cash Quiz over van de staatssecretaris en gaven die middag een gastles aan alle kinderen uit de groepen 6, 7 en 8 van De Brede school in Amsterdam-Zuidoost. Dit evenement vormde de aftrap voor de 4.000 gastlessen aan 140.000 kinderen die bankmedewerkers landelijk gaven tijdens de Week van het geld (10 t/m 14 maart 2014).
7
Bank | Wereld
8
De ontmoeting met Jonathan Soeharno
8
Bank | Wereld
CV Jonathan Soeharno
De ontmoeting
Jonathan Soeharno studeerde theologie, filosofie en rechten. Hij is advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek en is sinds 2012 hoogleraar rechtspleging in rechtsfilosofisch perspectief aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam. Hij hield zijn oratie over de waarde van de eed. Daarnaast is hij bestuurslid bij de Stichting Beroepsopleiding Advocaten (SBA).
Floris Mreijen Bestuurssecretaris Thomas Olivier Conciso
De bankierseed – die beleidsbepalers in de financiële sector sinds vorig jaar moeten afleggen – kan een waardevolle aanvulling zijn op bestaande wet- en regelgeving, zegt hoogleraar rechtsfilosofie Jonathan Soeharno. Maar invoering van de eed voor álle medewerkers wordt een grote uitdaging.
“De eed kan morele houvast bieden” Beroepsgroepen als artsen, advocaten en politieagenten gingen ze al voor; nu leggen ook beleidsbepalers in de financiële sector een eed of belofte af. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) nam het initiatief voor de invoering van een moreel-ethische verklaring door beleidsbepalers in de eerste Code Banken uit 2010. Sinds 2013 is de eed verankerd in de Wet op het financieel toezicht (Wft). De NVB wil dat alle medewerkers van banken in Nederland de eed gaan afleggen. De invoering van de wettelijk verplichte eed voor beleidsbepalers in de financiële sector is een ingrijpende maatregel, zegt Jonathan Soeharno, advocaat bij advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek en hoogleraar rechtsfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam. “De verplichting laat zien dat er volgens de wetgever echt iets moet veranderen in de sector. De kredietcrisis heeft duidelijk gemaakt dat banken ook een publieke functie hebben. De wetgever wil met de eed kennelijk bewerkstelligen dat de sector dit ook beseft.” Op zichzelf voegt de eed niets toe aan bestaande wet- en regelgeving, legt Soeharno uit. “Van oudsher is de eed een bevestiging van reeds bestaande verplichtingen. Wetenschappers zijn ook zonder eed aan waarheidsvinding gehouden en getuigen moeten ook zonder eed de waarheid spreken in de rechtszaal.” De invoering van de eed voor beleidsbepalers in de streng gereguleerde financiële sector lijkt daarmee zinloos, maar volgens Soeharno kan de eed wel degelijk waardevol zijn.
Wanneer is het afleggen van een eed waardevol? De eed kan waardevol zijn mits aan drie voorwaarden wordt voldaan. Ten eerste moet de eed naar concrete verplichtingen verwijzen. Als onduidelijk is welke verplichtingen dat zijn, heb je weinig aan een eed. Ten tweede is de eed pas geloofwaardig als eedafleggers zich daadwerkelijk houden aan die onderliggende verplichtingen. Die geloofwaardigheid kan bijvoorbeeld worden gewaarborgd door een goed opleidingsprogramma en tuchtrecht. Ten derde moet voor degenen die de eed afleggen duidelijk zijn dat zij toetreden tot een selecte groep of praktijk. De eed creëert cohesie en sociale druk: op het moment dat de eedaflegger zich niet aan de eed houdt, schaadt hij immers niet alleen het vertrouwen in zichzelf, maar ook in die groep of praktijk als geheel.” In hoeverre kan de eed die beleidsbepalers afleggen een bijdrage leveren aan een nieuwe cultuur in de financiële sector? De eed kan ervoor zorgen dat het publieke aspect van het bankiersvak in het bewustzijn van de beleidsbepaler komt. In die zin is het begrijpelijk dat juist beleidsbepalers de eed moeten afleggen. Zij zijn immers verantwoordelijk voor het bewaken van de maatschappelijke rol van banken. Door het afleggen van de eed kunnen ze bewust stilstaan bij die maatschappelijke rol en de verplichtingen die daarbij horen. Daarbij kan de eed ook accenten leggen. Banken moeten zich aan een heel palet van wetten en regels houden, waarbij niet altijd duidelijk is welke nu belangrijker zijn. De eed kan nadruk leggen op bepaalde aspecten, bijvoorbeeld stabiliteit, vertrouwen en het centraal stellen van de klant.”
9
Bank | Wereld
10
Bank | Wereld
Jonathan Soeharno: “We weten niet meer wat de gedeelde normen en waarden van bankiers zijn”
Draagt de eed bij aan het vertrouwensherstel van consumenten en bedrijven in de sector? Burgers en bedrijven zijn voor hun financiële zaken van banken afhankelijk. Tegelijkertijd is hun kennis op dit gebied doorgaans beperkt. Zij moeten erop kunnen vertrouwen dat de bank het juiste advies geeft. Maar dat vertrouwen is mede door de kredietcrisis naar een dieptepunt gezakt. We weten niet meer waar de sector voor staat en wat de gedeelde normen en waarden van bankiers zijn. De eed kan daarom morele houvast bieden. De sector geeft een signaal naar de buitenwereld: wij houden ons aan deze verplichtingen en gedragsregels. Maar dit signaal draagt alleen bij aan herstel van vertrouwen als duidelijk is wat die verplichtingen en gedragsregels inhouden, en dat men zich die ook daadwerkelijk gelegen laat liggen.” Wat vindt u van het initiatief van de NVB om alle medewerkers in de bancaire sector de eed af te laten leggen? “Dat wordt een grote uitdaging. Dé bankmedewerker bestaat niet. Voor de relatiebeheerder betekent ‘de klant centraal stellen’ waarschijnlijk iets anders dan voor de bankbestuurder. De eerste moet individuele klanten helpen, de tweede moet kijken hoe de samenleving, als ‘collectieve klant’, het best wordt gediend. Dat betekent dat er verschil moet worden gemaakt in de verplichtingen en gedragsregels voor medewerkers. Bovendien wordt de groep die de eed aflegt heel groot. Dat brengt het gevaar van verwatering met zich mee. De eedaflegger treedt niet langer toe tot een selecte groep. Daardoor is er minder sociale cohesie.”
10
Bank | Wereld
De NVB wil de eed voor alle medewerkers koppelen aan gedragsregels en het tuchtrecht. Wat vindt u van dat idee? Net als de eed zijn gedragsregels en het tuchtrecht instrumenten om ethiek te waarborgen. Gedragsregels geven aan welk ethisch gedrag je in de sector wilt bereiken en waar de grenzen daarvan liggen. Het tuchtrecht is vooral bedoeld om onethisch gedrag te sanctioneren: voor het oog van de sector en mogelijk nog breder, naar de samenleving. Het tuchtrecht dient dus vooral de buitengrenzen te bewaken. Daarbij past terughoudendheid, zeker in een sector die al streng gereguleerd is. Bij bankiers zal de omgang met gedragsregels in het tuchtrecht ook flexibiliteit vereisen: het beroep is immers niet helder gedefinieerd. Het systeem zoals dat in de advocatuur wordt gebruikt, kan als voorbeeld dienen. In de advocatuur is het tuchtrecht weliswaar gekoppeld aan gedragsregels, maar wordt er met name getoetst aan een algemene behoorlijkheidsnorm en niet direct aan de gedragsregels. Voor de bankiers moet de behoorlijkheidsnorm evenwel nog reliëf krijgen.”
Maatschappelijk statuut In het maatschappelijk statuut hebben banken vastgelegd welke rol zij willen spelen in de samenleving. In het statuut komen de gemeenschappelijke waarden van de sector. “Het is een heel belangrijke stap”, meent Soeharno. “We moeten vertrouwen op de banken voor onze financiële zaken, maar we weten eigenlijk niet welke waarden de beroepsgroep deelt. Voor herstel van vertrouwen is het van groot belang dat de sector de gedeelde waarden expliciet maakt.” Het zou volgens Soeharno goed zijn als er een consultatieronde volgt onder de stakeholders. “Het is belangrijk na te gaan of de waarden in het statuut wel overeenkomen met de verwachtingen van bijvoorbeeld consumenten en ondernemers.” Kijk op pagina 12 en 13 voor het maatschappelijk statuut.
Welk advies geeft u de sector als de eed voor alle medewerkers wordt ingevoerd? “Het afleggen van de eed moet geen papieren formaliteit worden. Het is niet genoeg om medewerkers een handtekening te laten zetten op het moment dat zij ook hun arbeidscontract tekenen. Het sterke aan de eed is juist dat het een sociaal gebeuren is. Alle aanwezigen beseffen op zo’n moment dat de eedaflegger, de eedafnemer en de beroepsgroep als geheel zijn gehouden aan bepaalde verplichtingen. Dat zorgt voor cohesie en sociale druk. Voor het signaal naar de buitenwereld kunnen het eedgebaar en het uitspreken van een eedformule belangrijk zijn. De buitenwereld zal immers nooit weten of de eedaflegger zich daadwerkelijk laat leiden door ethische waarden. Maar als hij de eedformule en het eedgebaar serieus neemt, neemt hij die ethische waarden misschien ook serieus.”
11
Bank | Wereld
Banken komen met maatschappelijk Statuut Onder de titel ‘Toekomstgericht bankieren’ presenteert de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) een Maatschappelijk Statuut, een vernieuwde Code Banken en een set gedragsregels voor medewerkers van banken.*
Maatschappelijk Statuut Nederland is anno 2014 nog altijd een welvarend land, maar staat nog voor aanzienlijke maatschappelijke en economische uitdagingen. De sinds de crisis ingezette afbouw van bovenmatige schuldfinanciering van banken, bedrijven, huishoudens en de overheid is nog in volle gang. Tegelijkertijd zijn er grote financieringsvragen samenhangend met noodzakelijke investeringen in onze infrastructuur, de energievoorziening, de gezondheidszorg en de verbetering van het onderwijssysteem. Ondernemingen hebben behoefte aan financiering. En ons zeer internationaal georiënteerde bedrijfsleven vraagt om banken met een internationaal netwerk en voldoende schaalgrootte om gespecialiseerde diensten efficiënt en tegen relatief gunstige voorwaarden te kunnen leveren. Banken spelen verder een belangrijke rol in een verantwoorde financiering van de woningmarkt. Tegen de achtergrond van deze complexe uitdagingen is het cruciaal dat de samenleving kan blijven rekenen op een stabiele, dienstbare en betrouwbare bancaire sector die producten en diensten levert die aansluiten bij de vaak uiteenlopende wensen van consumenten, bedrijven, instellingen en overheden. Het is daarom noodzakelijk marktomstandigheden te creëren die zorgen voor gezonde concurrentie op basis van een divers bankenlandschap en die voorzien in een voldoende gediversifieerd aanbod, bijvoorbeeld wat betreft type activiteiten en diensten, ondernemingsvormen en geografische spreiding. In ons gemeenschappelijk streven naar een stabiele, dienstbare en betrouwbare bancaire sector hanteren wij daarom de volgende uitgangspunten:
Uitgelicht Floris Mreijen Bestuurssecretaris
Banken zijn betrouwbaar, dienstbaar en transparant Klanten van banken en de samenleving als geheel moeten kunnen rekenen op betrouwbare, dienstbare en transparante banken. Banken dragen zorg voor de continuïteit en betrouwbaarheid van hun dienstverlening en richten zich in hun bedrijfsvoering op de langetermijnbelangen van klanten en andere stakeholders. De producten en diensten die banken ontwikkelen en aanbieden zijn inzichtelijk en banken zorgen voor transparante verantwoording over hun activiteiten, diensten en producten, en hun financiële soliditeit.
Bankmedewerkers zijn integer, deskundig en professioneel, en dragen zorg voor een zorgvuldige behandeling van klanten en andere stakeholders Banken vervullen een belangrijke rol ten dienste van consumenten, het bedrijfsleven en de publieke sector. Integriteit, deskundigheid en professionaliteit zijn daarom absolute voorwaarden voor iedereen die werkzaam is bij een bank. Bij het uitoefenen van hun functie wordt van alle bankmedewerkers verwacht dat zij een zorgvuldige afweging maken tussen de belangen van klanten, samenleving, de bank zelf en haar medewerkers, kapitaalverschaffers en andere stakeholders van de bank. Dit geldt in het bijzonder voor de zorgplicht jegens en dienstverlening aan klanten. Dit moet zowel in de cultuur, governance, bedrijfsvoering van banken als in relatie met de klant tot uitdrukking komen. Investment banking-activiteiten en handel voor eigen rekening zijn daarom te allen tijde gerelateerd aan de dienstverlening aan klanten of het zorgvuldig beheren van risico’s en zijn geen doel op zichzelf.
De bankensector is pluriform en biedt klanten een divers keuzepalet
Vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen banken bij aan een duurzame economie
De Nederlandse banken hebben ieder een eigen missie, strategie en doelstellingen. Zij verschillen bovendien in omvang, soort activiteiten, ondernemingsvorm en geografische spreiding. Diversiteit binnen de bancaire sector is belangrijk om te waarborgen dat klanten over een optimaal palet aan keuzemogelijkheden beschikken. De samenleving moet erop kunnen rekenen dat klanten voldoende keuzevrijheid hebben en dat er gespecialiseerde dienstverlening is voor klanten die daar behoefte aan hebben.
De maatschappelijke rol van banken komt onder meer tot uitdrukking in hun bijdrage aan de reële economie. Een gezonde en duurzame economische ontwikkeling vergt een goed functionerende financiële sector. Banken kunnen immers een belangrijke rol vervullen in het anticiperen op ontwikkelingen zoals de verduurzaming van de energievoorziening en de langetermijnhoudbaarheid en kwaliteit van de gezondheidszorg. Bij een maatschappelijk verantwoorde taakopvatting hoort bovendien dat banken zowel collectief als individueel bijdragen aan opleiding en voorlichting gericht op het vergroten van het algemene kennisniveau over geldzaken in de samenleving. Zij ondersteunen hiermee dat klanten zelf beter verantwoorde financiële beslissingen kunnen nemen.
* Na consultatie van stakeholders moeten het statuut, de nieuwe Code Banken en de gedragsregels medio 2014 door de Algemene Ledenvergadering van de NVB worden vastgesteld.
12
Bank | Wereld
Dialoog Casper Arnolds Adviseur zakelijke dienstverlening
Financiering MKB Samen de handschoen oppakken
Ondernemers en banken zijn samen op zoek naar een betere samenwerking rond de financiering van het midden- en kleinbedrijf (mkb). Brancheverenigingen, alternatieve financiers, wetenschappers, overheid en toezichthouders worden uitgenodigd om met hen mee te denken. Dat bleek donderdag 27 maart tijdens een ‘dialoogbijeenkomst’ van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en MKB-Nederland in Den Haag. De bijeenkomst was besloten om iedereen die betrokken is bij de financiering van het mkb de gelegenheid te geven om openhartig met kritiek te komen. Er zijn nog steeds ondernemers die zich in de kou gezet voelen door de bank. Sinds de financiële crisis, dus inmiddels
meer dan vijf jaar, is het voor hen moeilijker om krediet te krijgen. Vooral de kleinere ondernemers stuiten op problemen, zeker in bedrijfstakken als detailhandel en bouw. Dat leidde in de afgelopen jaren soms tot felle kritiek op de banken, maar donderdag was er toch vooral wederzijds begrip. Ondernemers erkenden dat de mogelijkheden van de banken begrensd zijn. Banken hebben de verantwoordelijkheid en staan onder toezicht om de toevertrouwde spaargelden niet op het spel te zetten. Dat ‘keurslijf’ is er niet voor alle alternatieve financiers. Ondernemers gaan ervan uit dat banken kritischer kijken naar het soort financiering dat gevraagd wordt dan voor de financiële
13
crisis. Maar daarom hoeft de rol van banken niet minder belangrijk te worden. Net als de accountant is de bank voor een ondernemer een belangrijk aanspreekpunt. De bank kan zich ‘naast’ de ondernemer opstellen en mee zoeken naar een passende vorm van financiering. Banken willen ook meedenken over een breder financieringspalet. Voorzitter Michaël van Straalen van MKBNederland constateerde een ‘positieve drive’ tijdens de bijeenkomst en vond vooral belangrijk dat banken en ondernemers met elkaar in gesprek blijven over alternatieve vormen van financiering. Voorzitter Chris Buijink van de NVB was het daar van harte mee eens: ‘Houd contact. Blijf ons zeggen hoe het beter kan.’
Bank | Wereld
CV Wouter Koolmees Lid van de Tweede Kamer voor D66 juni 2010 – heden Ministerie van Financiën Hoofd Begrotingsbeleid december 2008 – juni 2010 Ministerie van Financiën Inspectie der Rijksfinanciën januari 2007 – januari 2009 Ministerie van Financiën Econoom (algemene financiële en economische politiek) juli 2003 – december 2006 Nederlands Economisch Instituut/ECORYS Onderzoeker januari 1999 – april 2003 Opleiding Sociale en institutionele economie Universiteit Utrecht 1996 – 2001
Interview met Wouter Koolmees D66
14
Bank | Wereld
Interview Dominique d'Haens Public Affairs Den Haag
U heeft onlangs uw eigen visie op de bankensector gepresenteerd. Wat is de kernboodschap in deze visie? De belangrijkste les uit de crisis is dat banken zo groot werden dat ze door de belastingbetaler gered moesten worden toen het verkeerd ging. De winsten waren voor de banken, maar de verliezen voor de staat. Dat moeten we in de toekomst voorkomen. De bankenvisie van D66 steunt daarom op drie pijlers. Ten eerste moet er een einde komen aan de systeemrelevantie van banken. Daarvoor is meer nodig dan alleen bail-in. Het is ook noodzakelijk dat banken hun essentiële functies, zoals het betalingsverkeer, in geval van nood direct kunnen overdragen aan een gezonde bank. Daarnaast moeten banken veiliger worden, door hogere buffers. Met meer eigen vermogen kunnen banken risico’s, die inherent zijn aan bankieren, beter dragen. Tot slot willen wij meer concurrentie in de sector. Niet alleen door ABN AMRO en SNS Bank te privatiseren, maar bijvoorbeeld ook door nieuwe initiatieven als participatiemaatschappijen, crowdfunding en business angels te stimuleren. In uw visie pleit u voor een verbod op too big to fail waarbij de toezichthouder kan ingrijpen als een bank te groot dreigt te worden. Is een dergelijk verbod nodig met de komst van de Europese bankenunie en instrumenten als bail-in? Ja. De bankenunie en bail-in zijn heel goede ontwikkelingen, maar ik denk dat het niet genoeg is. Allereerst weten we niet of bail-in ook bij een nieuwe systeemcrisis stabiel is. Wat gebeurt er met vreemd vermogen als er weer een crisis uitbreekt? Als bail-in dan ontwrichtend blijkt te werken, komen toch de overheden weer in beeld. De bankenunie is vooral nodig omdat banken zo groot zijn dat ze door individuele landen niet meer te redden zijn. Ik verwacht dat we
de komende tien, twintig jaar een proces van fusies en overnames gaan krijgen. Dan hebben we over dertig jaar vijf of zes banken die op Europees niveau too big to fail zijn. Bij een volgende systeemcrisis zijn we dan veel verder van huis. Laten we niet zo naïef zijn om te d enken dat er nooit meer een crisis komt. Daarom wil ik voorkomen dat zulke grote banken ontstaan. Nu de bankenunie wordt opgezet, is dit het juiste moment om dat te regelen. Een belangrijke discussie die momenteel speelt gaat over leverage ratio. Banken pleiten voor het volgen van de Europese besluitvorming in dit proces. Hoe ziet u dat? Het is natuurlijk belangrijk om dit in Europees verband te zien. Regels worden steeds meer geüniformeerd op Europees niveau; dit jaar gaat het Europees toezicht van start en er komt een Europees resolutiemechanisme. Een Europese norm voor de leverage ratio, als backstop, ligt dan voor de hand. Ik ben erg voor het verhogen van de leverage ratio, maar die discussie gaat nu alle kanten op, van 3% tot wel 20%. In onze visie doen wij bewust geen uitspraak over de precieze hoogte. Wel pleiten we voor een welvaartseconomische analyse, om de kosten en baten van hogere buffers in beeld te brengen. Dat kun je vergelijken met de hoogte van dijken. We hebben dijken van 12 meter hoog, met een overstromingskans van eens in de 10.000 jaar. Dat risico accepteren we, omdat we hogere dijken te duur vinden. Zo’n kostenbatenanalyse moeten we ook voor de leverage ratio uitvoeren. Overigens zie ik een groot voordeel van hogere buffers. We kunnen dan ook toe met minder intensief toezicht. Als banken beter in staat zijn om zelf klappen op te vangen, hoeft de toezichthouder niet meer elke klap te voorkomen.
15
In uw visie pleit u ook voor standaardproducten. Zijn die er volgens u nu niet? Voor veel producten zijn er natuurlijk al ‘standaardversies’; denk bijvoorbeeld aan de simpele betaalrekeningen. Voor de meer complexere producten ligt dat anders. Iedere bank biedt wel een hypotheek aan met een tienjaarsrente, maar bij de ene bank mag je bijvoorbeeld onbeperkt boetevrij aflossen, terwijl dat bij een andere bank totaal niet kan. We mogen niet verwachten dat iedereen dan goed kan vergelijken welk aanbod het aantrekkelijkst is. Met meer standaardproducten kunnen mensen in één oogopslag zien welke bank het aantrekkelijkste aanbod doet. Dat houdt iedereen scherp. Wat is volgens u nodig om het vertrouwen in het financiële stelsel te herstellen? Er is sinds het begin van de crisis bij banken het nodige verbeterd, maar banken hebben nog een lange weg te gaan om het vertrouwen van mensen terug te winnen. Dat kan alleen door te luisteren naar wat klanten willen. Praten over ‘de klant centraal’ is mooi, maar het heeft alleen betekenis als iedereen bij de bank ook daarnaar handelt en we de klant ook in de positie brengen om te kunnen ‘stemmen met de voeten’ als de dienstverlening niet bevalt. Welk advies heeft u voor de bancaire sector? De kern van bankieren is het goed beprijzen van risico’s en het selecteren van de juiste investeringen. Doordat slechte investeringen impliciet werden gegarandeerd door de overheid, zijn banken afgedreven van die kerntaak. Er is te gemakkelijk geld verdiend in de sector. Banken moeten zich weer gaan afvragen wat hun echte meerwaarde is.
Bank | Wereld
Nieuws uit Brussel Martijn Vliegenthart Public Affairs Brussel
Verkiezing Europees parlement Komend voorjaar (22-25 mei a.s.) vinden de verkiezingen plaats voor het Europees Parlement in 28 Europese lidstaten. In het najaar zal ook een nieuw team van Eurocommissarissen aantreden. Naast een nieuw Europees Parlement en Europese Commissie zal dit jaar ook een nieuwe President van de Raad worden benoemd, per 1 december. Toevallig wordt in dezelfde periode een nieuwe SG van de NAVO benoemd, die ook in Brussel zetelt. Zowel de Europarlementariërs als de Commissarissen zullen een politiek mandaat van vijf jaar meekrijgen van de Europese burger. De uitslag van de Europese verkiezingen is belangrijk voor de politieke koers en beleidsrichting in Brussel voor de komende vijf jaar. Zo zal naar verwachting een meer Euro-sceptisch geluid in het Europees Parlement gevolgen hebben voor de Europese integratie en de politieke koers van Europa. Op de korte termijn, de periode tot aan de verkiezingen, voelt men in Brussel een enorme tijdsdruk om snel tot een Europees akkoord te komen op lopende wetgevende dossiers. Meest prominent zijn de dossiers van de bankenunie. De behaalde resultaten willen de parlementariërs graag meenemen in hun campagne in mei. In de week van 14-17 april a.s. zal over de laatste Europese akkoorden worden gestemd in het Europees Parlement, waarna de Europarlementariërs Brussel verlaten om campagne te gaan voeren in hun eigen lidstaat. De verwachting is dat de helft van de zittende Europarlementariërs zal terugkeren in de volgende periode.
Europese verkiezingen Inrichten Europees Parlement Na de verkiezingen worden in juni politieke fracties gevormd in het EP. Een politieke fractie zal bestaan uit minimaal 25 Europarlementariërs uit zeven lidstaten. Op dit moment telt het Parlement zeven fracties. Het nieuwe Europees Parlement komt voor het zomerreces tweemaal in volledige samenstelling bijeen in Straatsburg. In de week van 1-3 juli a.s., tijdens zijn eerste plenaire vergadering, kiest het o.a. zijn nieuwe parlementsvoorzitter en vicevoorzitters. Inrichting Europese Commissie In de t weede plenaire vergadering van 14-17 juli a.s. stemt het Parlement over de over de voorzitter van de Europese Commissie (EC), die wordt voorgedragen door de Europese regeringsleiders in hun speciaal belegde EU-top op 26-27 juni a.s. Dit zou een van de kandidaten kunnen zijn van de pan-Europese politieke partijen. Tijdens die EU-top zal ook worden onderhandeld over de verdeling van de Commissarisposten. Daarbij spelen politieke achtergrond, geslacht en geografische achtergrond van de kandidaten een belangrijke rol. De uiteindelijk gekozen voorzitter van de Europese Commissie stelt in samenwerking met de regeringsleiders het beoogde team van Commissarissen samen. De samenstelling van de nieuwe Europese Commissie moet de uitslag van de EU-verkiezingen reflecteren.In de week van 21-24 juli a.s. zal wordt bekend welke Europarlementariër in welke parlementaire commissie zal plaatsnemen en worden de voorzitters van deze parlementaire commis-
16
sies gekozen. Dit is een tijdrovend en complex proces en gaat via een wiskundig systeem (methode-D’Hondt). Volgens dit systeem hebben de grootste fracties en nationale delegaties de eerste keus bij de verdeling van posities. De NVB zet in op een sterke Nederlandse vertegenwoordiging van de bancaire sector in de commissie Economische en monetaire zaken. Nieuwe EC start 1 november Na het zomerreces, in september en oktober a.s., zullen er hoorzittingen plaatsvinden waarin de beoogde Eurocommissarissen zullen worden gehoord door de Europarlementariërs. De stemming door het Europees Parlement over de nieuwe Europese Commissie vindt plaats in de plenaire vergadering van 20-23 oktober a.s. Het is de bedoeling dat de nieuwe Europese Commissie per 1 november a.s. van start zal gaan met haar werkzaamheden. Lijkt er dan een rustige periode aan te komen op het gebied van Europese wet- en regelgeving? Nee, de Europese Raad zal in de periode van mei tot en met oktober a.s. haar werk gewoon voortzetten in de Raadswerkgroepen. Ook bij de Europese Commissie, binnen de verschillende Directoraten-Generaal, zal er stevig worden doorgewerkt aan de input voor het werkprogramma en de beleidsagenda van de nieuwe Europese Commissie voor de aankomende vijf jaar.
Bank | Wereld
De ondernemer vérder helpen De expert Casper Arnolds Adviseur Zakelijke dienstverlening De financiering van het MKB is een belangrijk thema voor de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en haar leden. Ondanks ieders inspanningen leven er zorgen over de financierbaarheid van ondernemersplannen en is er ook onvrede en onbegrip als ondernemers op enig moment niet bij de bank terechtkunnen. Gezien het grote belang van bancaire financiering voelt de bankensector zich mede verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat het financieringsaanbod aansluit bij de behoefte van ondernemers. Hierbij gaat het om financiering voor zowel gevestigde bedrijven als starters. Hoewel de bank van oudsher de belangrijkste financier van het Nederlandse bedrijfsleven is, zijn er de laatste jaren met de opkomst van nieuwe partijen duidelijke veranderingen in het financieringslandschap waar te nemen. Dat biedt kansen en uitdagingen voor zowel financiers als ondernemers. Banken willen graag waarde toevoegen aan de discussie over nieuwe financieringsvormen en daarover met belanghebbende partijen de komende tijd het gesprek aangaan om de financierbaarheid van ondernemersplannen te vergroten. Banken willen en moeten ook beter uitleggen wat de ondernemer kan verwachten van de bank en wat er juist van een ondernemer wordt gevraagd bij een financieringsaanvraag. Hiervoor zal de NVB in de loop van dit jaar verschillende initiatieven lanceren. Eén van deze initiatieven is het voornemen om in gezamenlijkheid met verschillende partijen de Ondernemerskredietdesk te vernieuwen. Deze bestaande website, in 2009 gelanceerd als initiatief van MKB Nederland, VNO-NCW, NVB en het ministerie van Economische Zaken, biedt de ondernemer nu al veel informatie omtrent het aanvragen van financiering. Het idee is om de ondernemer, zowel starter als reeds gevestigde entrepreneur, nog beter bij de hand te nemen en te helpen in het onderzoek naar de bij hem of haar passende financieringsvormen. Dit willen we realiseren door de informatie gerichter aan te bieden. Bij de te verstrekken informatie hoort natuurlijk ook de voorbereiding van een financieringsaanvraag, waarbij we duidelijker zullen aangeven waar een financier naar kijkt en op let bij het beoordelen van een ondernemingsplan en de bijbehorende financieringsvraag. De vernieuwde Ondernemerskredietdesk is één van de initiatieven van de NVB gericht op het MKB. Het sluit goed aan bij de NVB-visie om aanspreekbaar en dienstbaar te willen zijn. Houd Bank|Wereld en www.nvb.nl de komende tijd in de gaten voor meer zaken waarmee banken de ondernemer echt verder willen helpen.
Informatiepunt restschuld De expert Anneloes van Ulden Adviseur Consumentenzaken
Op 10 februari jl. opende minister Blok het informatiepunt ‘restschuldinfo.nl’. Met restschuldinfo.nl willen banken consumenten inzicht bieden in de mogelijkheden die er zijn om een restschuld mee te financieren in een nieuwe hypotheek. Huiseigenaren van wie de hypotheek ‘onder water’ staat, zijn geneigd om te blijven zitten in de woning. Aan de ene kant speelt hierbij de verliesaversie van veel huiseigenaren een belangrijke rol, aan de andere kant bestaat er ook veel onduidelijkheid over mogelijkheden die er zijn om te verhuizen wanneer er sprake is van een restschuld bij verkoop van de woning. Restschuldinfo.nl is met name bedoeld om de consument beter te informeren over de bestaande mogelijkheden. Daarnaast dient de website een ander belangrijk doel, namelijk dat banken op deze manier direct signalen krijgen over eventuele knelpunten; hoe verloopt de financiering van restschulden in de praktijk? Waar kunnen we beter presteren? Naast de generieke mogelijkheden voor restschuldfinanciering voor huiseigenaren wordt op de website ook duidelijk benoemd dat restschuldfinanciering alleen mogelijk is wanneer het inkomen dit toelaat en wordt bijvoorbeeld uitgelegd dat restschuldfinanciering hoge maandlasten met zich mee kan brengen. Voor consumenten kan het heel nuttig zijn om dit soort informatie te krijgen voordat zij in gesprek gaan met hun bank of adviseur. Wat het informatiepunt niet kan bieden is antwoord op vragen over de individuele situatie van huiseigenaren. Wel biedt de website de mogelijkheid om een vraag te stellen of een reactie te geven en regelmatig worden hier toch vragen gesteld over individuele mogelijkheden of financieringsverzoeken. Alle vragen en reacties die binnenkomen via het informatiepunt worden beantwoord. Waar individuele gevallen worden geschetst wordt nogmaals benoemd dat het belangrijk is om contact te zoeken met de eigen bank. Waar mogelijk informeert het informatiepunt de individuele bank als een specifieke vraag of opmerking over de bank binnenkomt. De Vereniging Eigen Huis, die net als de NVM aanwezig was bij de opening van het informatiepunt, gaf aan positief te zijn over het informatiepunt en graag geïnformeerd te willen worden over de signalen en vragen die binnenkomen via restschuldinfo.nl. De de Nederlandse Vereniging van Banken voldoet graag aan dit verzoek. Tot nu toe (eind maart) hebben ruim 20.000 mensen de website bezocht en concluderen we voorzichtig dat de website aan de informatiebehoefte van de huiseigenaar voldoet.
17
Bank | Wereld
tKortKortKortKortKortKortKortKortKortKortKortKortKo
60% minder plofkraken
Op het gebied van de fysieke veiligheid zijn de cijfers van het afgelopen jaar positief. Het aantal (pogingen tot) plofkraken daalde met meer dan 60%, van 93 in het eerste halfjaar naar 36 in het tweede halfjaar. Een oorzaak van de daling is de intensieve samenwerking tussen banken en politie die vanaf juni zorgde voor tientallen arrestaties. Banken
investeren daarnaast tientallen miljoenen euro’s in maatregelen die erop gericht zijn om de plofkraak te laten mislukken en het geld onbruikbaar te maken. Om het aantal plofkraken verder te laten dalen en de schade voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken, gaan banken daar de komende tijd onverminderd mee door.
EC presenteert voorstellen over structurele hervorming
Op 29 januari 2014 heeft de Europese Commissie (EC) een conceptverordening gepubliceerd over een structurele hervorming van de financiële sector. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) heeft hier aarzelingen bij. Er is namelijk al veel gebeurd de afgelopen jaren om de financiële stabiliteit te verbeteren. Zo hebben de banken hun kapitaalbuffers substantieel verhoogd, het toezicht is geïntensiveerd en de regelgeving is op uiteenlopende manieren aangescherpt. Daarnaast wordt op dit moment
de Bankenunie geïmplementeerd. Belangrijke onderdelen hiervan zijn het opstellen van herstel- en resolutieplannen en de introductie van bail-in voor verschaffers van vreemd vermogen. Al deze maatregelen dragen er aan bij dat banken in de toekomst veel meer kapitaalbuffers en bail-in-vermogen zullen hebben, waardoor de belastingbetaler niet langer hoeft bij te springen in noodsituaties (too important to fail). De NVB wijst er bovendien op dat de voorstellen nog veel open einden bevatten op essentiële onderdelen.
In februari 2014 hebben banken voor de derde keer klantgegevens aan de Belastingdienst aangeleverd ten behoeve van de vooraf ingevulde aangifte (VIA). Door goede afstemming en samenwerking konden de gevraagde gegevens met succes door de Belastingdienst ontvangen en verwerkt worden. Uiteindelijk blijken méér dan 51 miljoen gegevens over spaartegoeden, leningen, effecten en ingehouden dividendbelasting correct in de digitale aangiften van particulieren vooringevuld te zijn.
Ieder jaar vergt de voorbereiding intensief overleg met de Belastingdienst over de technische specificaties van de aanlevering, over het testen van de aangepaste systemen en de juiste timing van de aanlevering respectievelijk ontvangst van zo veel gegevens. Maar de Belastingdienst kan daardoor de aangiften inkomstenbelasting veel efficiënter verwerken en controleren dan vroeger én de klant ervaart een forse tijdsbesparing bij het aangifte doen.
Op de Nationale Compliance dag van vrijdag 31 januari heeft Hans Ludo van Mierlo de Nationale Compliance Award 2013 uitgereikt gekregen. Van Mierlo heeft de award in ontvangst mogen nemen vanwege zijn werk voor de bankierseed. De bankierseed of -belofte is wettelijk voorgeschreven voor alle bestuurders en commissarissen in de gehele financiële
sector in ons land. Vanaf 2015 zullen ook alle medewerkers met klantcontacten van alle financiële instellingen de bankierseed gaan afleggen. Van Mierlo werkte in het verleden voor Rabobank en de Nederlandse Vereniging van Banken.
Wederom succesvolle aanlevering bankgegevens voor de belastingaangifte Nationale Compliance Award uitgereikt aan Hans Ludo van Mierlo
18
Bank | Wereld
o
dvd film toneel website app blog boek dvd film toneel website app blog boek dvd film toneel website app blog boek DVD film toneel website app blog boek DVD film toneel website app blog boek DVD film toneel website app blog boek DVD film toneel website app blog boek DVD film toneel website app blog boek DVD film toneel website app blog boek dvd film toneel website app blog
Mediatheek
Slaapwandelaars Getipt door Chris Buijink Voorzitter Nederlandse Vereniging van Banken Een paar weken terug was ik te gast bij de Kring van directeuren van Rabo stadsbanken in de Orangerie van Huis Doorn. Het was een mooie en inspirerende avond, maar ook een prima aanleiding om eindelijk eens Huis Doorn te bezoeken. Huis Doorn, de laatste residentie van de laatste Duitse Keizer, Wilhelm II. Hij woonde er van 1920 tot zijn dood in 1941. Ronddwalen in Huis Doorn (www.huisdoorn.nl) is ronddwalen in de wereld van vóór 28 juni 1914, de dag dat de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije, aartshertog Franz-Ferdinand, en zijn vrouw Sophie in Sarajevo vermoord werden. Dit jaar 100 jaar geleden. 37 dagen later was Europa in oorlog. Over hoe het zover kon komen heeft Christopher Clark een fascinerend boek geschreven: ‘Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok’. Clark noemt de hoofdrolspelers in de crisis ‘slaapwandelaars’: ‘...alert maar blind, opgejaagd door dromen, maar onwetend van de realiteit van de gruwelen die ze over de wereld zouden brengen.’ Een crisis, die voortvloeide ‘uit het spervuur van de interactie tussen zwaar bewapende en autonome machtscentra die het hoofd moesten bieden aan uiteenlopende en snel wisselende bedreigingen en die opereerden in combinatie met een laag peil van vertrouwen en transparantie.’ Het boek leest wat de loop der gebeurtenissen betreft als een thriller. De afloop is bekend, maar spannend is het. Uitgebreid gaat de schrijver in op de ontwikkelingen in de machtsverhoudingen in Europa in de decennia vóór 1914. Als slaapwandelaars de catastrofe in; de vergelijking met de financiële crisis van 2008 en de Eurocrisis, of meer algemeen de ontwikkeling van de Europese integratie daarna, dringt zich op. Clark gaat daar wat de Eurocrisis betreft, die toen hij werkte aan het boek in 2010-2011 volop woedde, ook op in. Vergelijkingen gaan nooit helemaal op, maar Clark zet met dit boek wel aan tot denken: over toen en over nu en straks, over de prijs van groupthink, van op de korte termijn gerichte tunnelvisies, van het veronachtzamen van risico-inschattingen. Over Europa. En dat maakt ‘Slaapwandelaars’ een echt belangrijk boek. En Huis Doorn, dat rijksmuseum dat nog kan draaien dankzij de inzet van tientallen vrijwilligers? Dat moeten we koesteren en behouden als Europees erfgoed. Een monument voor een generatie van leiders die Europa als slaapwandelaars in de Grote Oorlog stortten. Christopher Clark, ‘Slaapwandelaars’, De Bezige Bij, 2013
19
Bank | Wereld
20
Bas van den Hurk 10 maart 2014 Wat een leuke dag! Gastlessen gegeven op basisschool de Tempel in Eindhoven. #weekvanhetgeld @bankvoordeklas. @Rabo_EV Carola Schouten, politicus CU, in J/M maart 2014 Je kunt een hele discussie voeren over wat er allemaal wel en niet goed gegaan is met de banken, maar ik waardeer het dat ze de verantwoordelijkheid voelen om kinderen financieel bewust te maken. Wim Boonstra, econoom Rabobank, ESB 7 maart 2014 Vaak wordt de hoogte van de LTV in ons land vergeleken met die in Duitsland. Duitsland kent echter een goed ontwikkelde vrije huursector. Daardoor kunnen nieuwkomers op de woningmarkt relatief goedkoop een woning huren en daarnaast aan vermogensopbouw doen. In ons land ligt dit een stuk moeilijker. Martin Visser, Telegraaf.nl 4 maart 2014 Beste politici, creëer geen nieuwe onzekerheden, voer uit wat afgesproken is en zorg nu voor stabiliteit en continuïteit. NVB@bankensector 24 februari 2014 Check regelmatig je bankrekening http://ow.ly/tVh4L #veiligbankieren. Meer geheimen van online zelfverdediging op veiligbankieren.nl NVB@bankensector 17 februari 2014 Interview met @chrisbuijink over de #bankierseed in de Israëlische krant The Calcalist (Hebreeuws) http://bit. ly/1gvG6FG NVB@bankensector 10 februari 2014 Restschuld niet altijd probleem http://nos.nl/l/609142 via @NOS Rene Frijters, oprichter Knab, Elsevier 25 januari 2014 Bankiers vinden zichzelf heel belangrijk, maar veel doen ze niet voor je. Ben je ooit door je bankier gebeld? NVB@bankensector 22 januari 2014 Goed dat minister aangeeft dat Leverage Ratio zorgvuldig gedefinieerd moet worden. Nu wachten op EBA rapport in 2016!http://tinyurl.com/maqpdtf
Geluiden uit de media
Bank | Wereld
