BAN Vlaanderen vzw
Jaarverslag 2010
1
Voorwoord Minister - President Kris Peeters
2010 was een scharnierjaar, aangezien de subsidieperiode voor BAN Vlaanderen en haar project Combifin ten einde liep. Dit was dus bij uitstek een jaar om achteruit te blikken én naar de toekomst te kijken. Uit studies van de Vlerick Leuven Gent Management School en EBAN, blijkt dat BAN Vlaanderen bij de meest performante business angels netwerken van Europa behoort. Haar resultaten kunnen de vergelijking met Angelsaksische netwerken, waar het concept van business angels financiering al veel meer is ingebed in de cultuur van de ondernemers, met verve doorstaan. Bovendien blijkt dat BAN Vlaanderen één van de breedste dienstenportfolio’s aanbiedt. Vlaanderen beschikt met BAN Vlaanderen dus over een uitstekende marktplaats voor ondernemers en informele risicokapitaalverstrekkers. Daardoor konden Vlaamse ondernemers de laatste drie jaar via BAN Vlaanderen telkens meer dan drie miljoen euro aan risicokapitaal ophalen. Als we daar ook de middelen bijtellen die ter beschikking werden gesteld via het Participatiefonds en het Ark Angels Fund, dan werd jaarlijks zelfs ruim meer dan vijf miljoen euro ter beschikking gesteld. BAN Vlaanderen is ook de gewaardeerde partner in een aantal projecten die worden ondersteund via het Agentschap Ondernemen. Deze coöperatieve houding van BAN Vlaanderen leidt ertoe dat de Vlaamse dienstverlening naar ondernemers en aspirant-ondernemers op een efficiënte en effectieve wijze kan worden georganiseerd. Op mijn voorstel besliste de Vlaamse Regering daarom ook de komende vier jaar de werking van BAN Vlaanderen financieel te ondersteunen. Waar BAN Vlaanderen zich vroeger vooral richtte op een kwantitatieve groei, zal in de komende vier jaar de klemtoon liggen op het optimaliseren van de werking van BAN Vlaanderen. Er zal dus gestreefd worden naar een verdere kwaliteitsvolle invulling van de dienstverlening voor ondernemers. De Vlaamse business angels vormen immers een belangrijke hefboom voor de groei van ondernemingen tot echte gazellen en zijn zo een essentiële schakel in de doorbraak ‘open ondernemer’ van ons toekomstplan ‘Vlaanderen in Actie’.
Kris Peeters Minister-president van de Vlaamse Regering
2
INHOUDSTAFEL Executive summary Inleidend Hoofdstuk 1: De organisatie 1.1. Mission statement
1.2. Algemene vergadering 1.3. Raad van bestuur 1.4. Team
Hoofdstuk 2: De werking 2.1. de vijf kerntaken
2.1.1. het bewust maken van zowel ondernemers als kandidaat
6
9
10
10
11
12
13
16
16
business angels voor business angel financiering
16
2.1.3. het informeren en voorbereiden van business angels
18
2.1.2. het informeren en voorbereiden van de ondernemers 2.1.4. het in contact brengen van ondernemers met business angels (‘de matching’)
2.1.5. het samenbrengen van business angels met het oog op vorming van syndicaten
2.2. het gunstige evenwicht “lokaal / centraal” 2.3. het aanbod
2.3.1. de opleidingssessies voor ondernemers
2.3.2. de “matching”
2.3.2.1. de screening 2.3.2.2. de lancering
2.3.2.2.1. de nieuwsbrief
2.3.2.2.2. het matching event (“forum”) 2.3.2.2.3. de losse projectfiche
17
18 19
20
22
22
22
22
23
23
24
24
3
2.3.2.2.4. de individuele matching
24
2.3.3.1. de BAN dealmaking services
25
2.3.3. de follow-up na lancering
Hoofdstuk 3: de werking 2010 in cijfers 3.1. de business angels 3.2. de ondernemers 3.3. de deals
3.4. co-financieringen e.d.
Hoofdstuk 4: Het Ark-Angels Fund 4.1 ARK-Angels Fund 4.1.1. Toelichting
4.1.2. Raad van bestuur/Investeringscomite/Fondsmanagement
4.1.3. Portfolio
Hoofdstuk 5: Combifin 5.1. Toelichting en omschrijving van het project 5.2. Structurele partners Combifin 5.3. Combifin in cijfers
5.4. Infobeurs “Dag van het Kapitaal”
Hoofdstuk 6: De samenwerkingsverbanden 6.1. met andere BANs 6.1.1. Beangels
6.2. het Participatiefonds
6.3. de Participatiemaatschappij Vlaanderen nv 6.4. Sowalfin
6.5. diversen
6.5.1. intermediairs 6.5.2. Bizidee
6.5.3. SO-kwadraat
6.6. lidmaatschappen
25
27
27
29
36
39
42
42
42
43
43
48
48
49
49
55
58
59
59
59
59
60
60
60
61
61
62
4
6.6.1. Belgian Business Angels Network association (BeBAN)
62
6.6.3. Vlaams ondernemerschapsbevorderend netwerk (VON)
62
6.6.2. European Business Angels Network (EBAN) 6.6.4. Financieel Forum (FIFO)
Hoofdstuk 7: Activiteitenoverzicht 2010 7.1. de reguliere activiteiten
7.1.1. Opleidingen voor ondernemers 7.1.2. Matching Events
7.2. de speciale activiteiten 7.2.1. Organisator
7.2.2. Actief deelnemend
Hoofdstuk 8: Groeigazellen
Hoofdstuk 9: Communicatie & strategische partnerships 9.1. Communicatie van BAN Vlaanderen
9.1.1. De eigen communicatiemiddelen
9.1.2. De externe communicatiemiddelen
9.2. Strategische Partnerships 9.2.1. Structurele Partners 9.2.2. Regio Partners
9.2.3. Event Partners
Hoofdstuk 9: De werking in financieel perspectief Hoofdstuk 10: De conclusies
62
62
63
63
63
63
63
63
64
65
66
66
66
69
69
70
70
71
72
74
5
EXECUTIVE SUMMARY Het jaarverslag dat u in handen heeft, licht toe hoe de organisatie BAN Vlaanderen vzw haar werking gestalte gaf en welke concrete resultaten in de Vlaamse risicokapitaalmarkt dit in 2010 opleverde. Nochtans zal het u opvallen dat het jaarverslag vaak ook op de hele bestaansgeschiedenis van BAN Vlaanderen terugblikt en een aantal evoluties sinds de opstart in 2004 optekent. Op deze manier willen we u een inzicht bieden in het uitzonderlijke groeiparcours dat ons netwerk afgelegd heeft; een groei die zowel aan aanbodzijde (de kapitaalverschaffers) als aan vraagzijde (de kapitaalzoekende bedrijven) plaatsgevonden heeft.
Het netwerk groeide immers uit tot één van de grootste georganiseerde business angels groepen in Europa, met 175 betalende leden.
Aan de inflowzijde noteerde BAN Vlaanderen maar liefst een verviervoudiging ten opzichte van 2004, met 768 contacterende starters en bedrijven.
6
Door een efficiënte en resultaatgerichte werking, gesteund door nieuwe eigen initiatieven zoals het project Combifin en het Ark-Angel Fund nv, werd ook het aantal gerealiseerde deals opgedreven naar een recordaantal van 29 deals afgerond binnen het werkjaar 2010.
Naast de 3,1 miljoen € die rechtstreeks vanwege de BA’s werd ingebracht, wist BAN Vlaanderen hieraan nog 2,2 miljoen € aan direct risicodragend vermogen bij te brengen via co-financiers. Los van de bancaire kredieten, leasings e.d. betekent dit voor 2010 concreet dat voor iedere euro subsidie die BAN Vlaanderen ontving, er 18,4 € aan risicokapitaal werd gegenereerd.
Indien dit aantoonbare multiplicatoreffect, tesamen met het moeilijker kwantificeerbare effect naar meerwaarde- en jobcreatie, naar opbouw van Intellectual Property in Vlaanderen en finaal
7
naar belastingstromen wordt in rekening genomen, blijkt dat BAN Vlaanderen vzw een zeer groot terugverdien-effect realiseert op de door de Vlaamse overheid geïnvesteerde middelen. Namens de Raad van Bestuur: Stany Boone,
voorzitter
Sophie Manigart, Guido Verswijvel, Dirk Haerinck, Patrick Pype, Ingmar Symoens,
bestuurders
Hans Kinoo,
waarnemer
Reginald Vossen,
secretaris
Per 6/09/2011 werd de Raad van Bestuur als volgt samengesteld: Harry De Smedt,
Sophie Manigart,
voorzitter
Guido Verswijvel, Dirk Haerinck,
Walter Schoenmaekers, Ingmar Symoens,
bestuurders
Reginald Vossen,
secretaris
Tim Ampe,
waarnemer
8
INLEIDEND De toekomst van onze economie is er een die gebouwd zal zijn op innovatie. Steeds meer bedrijven zullen door hun vernieuwende aanpak inzake technologische ontwikkeling of commercialisering hun niche in de markt weten te vinden en/of uit te breiden. Dit kan zowel in bedrijven uit de “klassieke” sectoren als in bedrijven uit de zogenaamde “nieuwe economie” het geval zijn. Het zullen vooral de bedrijven die hier succesvol mee omgaan zijn die de motor van de economische groei gaan vormen.
Het enthousiasme en de wil om te slagen is overduidelijk aanwezig in dit type bedrijven, of het nu starters of jonge groeibedrijven betreft. Vaak blijken echter dergelijke innovatieve bedrijven niet de nodige financiële middelen binnen de traditionele financieringskanalen te kunnen aantrekken om voluit voor het succes te gaan. Hun gebrek aan eigen kapitaal, vaak opgesoupeerd in de aanloopfase, alsook het gebrek aan “track record” beperkt de mogelijkheden in hun kapitaalzoektocht aanzienlijk. De bancaire sector van haar kant treft te weinig zekerheden in dit soort bedrijven aan. Daarnaast zijn de meeste risicokapitaalverschaffers ook niet geneigd in dit type bedrijven te investeren omdat het geringe bedrag en de intensieve begeleiding die nodig zijn om dergelijke bedrijven op pad te helpen, niet in verhouding staan tot het te verwachten rendement. Er ontstaat dus een hiaat in de financieringsketen voor jonge bedrijven, een fenomeen dat gemeenzaam met de term “equity gap” wordt aangeduid.
Tegen deze achtergrond tonen privé-investeerders zich bereid om een engagement op te nemen door dergelijke bedrijven bij te staan met raad en daad, in concreto met kapitaal en know-how. Deze investeerders, “business angels” genaamd, hebben meestal zelf een ondernemersparcours afgelegd en zijn, wellicht vanuit die ervaring en in tegenstelling tot andere financiers, wél bereid die 2 vereiste succesfactoren aan te leveren.
De uitdaging in deze financieringsmethodiek ligt echter in de juiste ‘match’, het juiste huwelijk: hoe vindt een zoekende ondernemer op efficiënte wijze de juiste investeerder en vice versa? Veel van deze privé-investeerders zijn immers meestal niet kenbaar en wellicht ook niet altijd even professioneel hiermee bezig. Anderzijds zijn heel wat ondernemers vaak onvoldoende voorbereid op het proces waarin ze zich lanceren waardoor hun slaagkansen reeds op voorhand gehypothekeerd zijn. Het concept van in netwerken gegroepeerde business angels verhelpt hier grotendeels aan. Zo’n netwerk maakt business angels detecteerbaar en meer toegankelijk voor ondernemers, zorgt voor een meer professionele benadering van het matchingproces door beide partijen te coachen en zorgt door haar screening ervoor dat meer en betere projecten hun weg vinden naar investeerders. In Vlaanderen is dit BAN-concept sinds het ontstaan ervan in 1998 sterk in opmars, maar was de actie tot voor kort vrij versnipperd. Met de fusie van de 4 vroegere Vlaamse business angels netwerken in één nieuwe structuur BAN Vlaanderen vzw, werd per 2004 echter de nodige kritische massa bereikt om deze activiteit professionaliteit en armslag te geven in Vlaanderen.
Dit Jaarverslag 2010 geeft aan hoe BAN Vlaanderen gestalte gaf aan de verdere uitbouw van haar organisatie, werking en samenwerkingsverbanden in de loop van 2010. Hierbij zijn een aantal zeer gerichte strategische keuzes gemaakt en geïmplementeerd. Tevens biedt het een duidelijk overzicht van de resultaten die door het netwerk concreet in de markt werden gezet. 9
HOOFDSTUK 1 DE ORGANISATIE Het Business Angels Netwerk Vlaanderen, kortweg BAN Vlaanderen, werd opgericht op 28 januari 2004 als een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). Haar statuten voldoen aan de richtlijnen en beheersstructuur van de nieuwe vzw-wetgeving.
1.1. MISSION STATEMENT
1.1.1. VISIE BAN VLAANDEREN Vanuit de vaststelling dat er voor kleine groeigerichte bedrijven een inefficiëntie in de kapitaalmarkt bestaat, wil BAN Vlaanderen op een geformaliseerde en onafhankelijke wijze deze nichemarkt via privaat investeerderschap invullen zodat aan waardecreërende projecten kansen geboden worden. 1.1.2. MISSIE BAN VLAANDEREN
Als neutrale en transparante non-profitorganisatie wil BAN Vlaanderen op doortastende wijze een marktplaats zijn waar ondernemers en privé-investeerders elkaar ontmoeten met als doel de financiering van groeigerichte ondernemingen te faciliteren.
10
1.2. DE ALGEMENE VERGADERING:
In 2010 werd de samenstelling van de Algemene Vergadering niet gewijzigd. Maken deel uit van de Algemene Vergadering: • • • • • • •
Vlerick Leuven-Gent Management School Hadefis bvba NV Finpower Finpower Limburg NV Mevrouw Hilde Goossens ING België NV Agentschap Ondernemen (AO)
In 2010 vergaderde de algemene vergadering één keer, naar aanleiding van de statutaire Algemene Vergadering op 3 juni 2010. Alle verplichte handelingen omtrent goedkeuring jaarrekening 2009 en begroting 2010, inclusief kwijting aan de bestuurders, werden gesteld. De business angels worden als “toegetreden leden” bij de vzw aangesloten.
11
1.3. DE RAAD VAN BESTUUR:
De samenstelling van de raad van bestuur is statutair bepaald en ziet er in 2010 als volgt uit: Voorzitter Dhr. Stany Boone
(vervangen door Harry De Smedt per 06/09/2011)
Waarnemer Vlaamse Overheid Dhr. Hans Kinoo
(vervangen door Tim Ampe per 06/09/2011)
Bestuurders Dhr. Dirk Haerinck (via Hadefis bvba) Mevr. Sophie Manigart Dhr. Guido Verswijvel Dhr. Patrick Pype (vervangen door Walter Schoenmaekers per 06/09/2011) Dhr. Ingmar Symoens
Dhr. Reginald Vossen neemt het secretariaat van de Raad van Bestuur waar.
Het mandaat van bestuurder is onbezoldigd en loopt over een termijn van drie jaar. De raad van bestuur vergaderde in 2010 vier maal.
12
1.4. HET TEAM:
BAN Vlaanderen kan omschreven worden als een vlakke organisatie, waarbij optimale contacten met ondernemers en investeerders centraal staan. Vandaar dat de primaire tak sterk ontwikkeld is en de organisatie als innoverend kan bestempeld worden.
BAN Vlaanderen heeft kantoren te Kortrijk, Gent, Leuven, Antwerpen, Hasselt en Geel.
De regio’s Brussel en Halle-Vilvoorde worden bediend vanuit de antenne te Gent. De regio Leuven wordt bediend vanuit de antenne te Hasselt.
13
Het team is als volgt samengesteld: Algemeen directeur
Dhr. Reginald Vossen Officenter, Hendrik Van Veldekesingel 150/7, 3500 Hasselt 011/870.910 Fax 011/870.921
[email protected]
Administratie en Financiën:
Hasselt: Mevr. Fiona Gilissen Officenter, Hendrik Van Veldekesingel 150/7, 3500 Hasselt 011/870.910 Fax 011/870.921
[email protected]
Gent: Mevr. Trees De Bock Vlerick Managementschool Gent - Reep 1, 9000 Gent 09/210.98.23 Fax 09/210.97.90
[email protected]
Coördinator dealmaking:
Dhr. Herman Verstrepen Koolkaai 1 bus 6, 2000 Antwerpen 0475/87.86.20 Fax 03/226.44.82
[email protected]
Antenne Kortrijk
Dhr. Ignace Lootvoet Etienne Sabbelaan 51, 8500 Kortrijk 056/28.28.33 Fax 056/28.28.05
[email protected] of
[email protected]
14
Antenne Gent
Dhr. Rik Van den Hende Reep 1, 9000 Gent 09/210.98.83 Fax: 09/210.97.90
[email protected] of
[email protected]
Antenne Antwerpen en Geel
Dhr. Rik Goossens Antwerp Business Center, De Keyserlei 5 bus 58, 2018 Antwerpen 03/205.92.33 Fax: 03/226.44.82
[email protected] of
[email protected]
Technologiehuis, Cipalstraat 3, 2440 Geel 03/205.92.33 Fax: 03/226.44.82
[email protected]
Antenne Leuven en Hasselt
Dhr. Jo Keunen Officenter, Hendrik Van Veldekesingel 150/7, 3500 Hasselt 011/870.910 Fax: 011/870.921
[email protected] /
[email protected] of
[email protected]
Ark-Angels Fund
Fondsmanager Ark-Angels Fund Dhr. Bart Van Aelst 0495/22.01.57
[email protected]
Projecten Combifin en Groeigazellen Projectmanager
Dhr. Boudewijn Dupont Officenter, Hendrik Van Veldekesingel 150/7, 3500 Hasselt 011/870.910 Fax 011/870.921
[email protected] Het overleg is georganiseerd via maandelijkse coördinatorenmeetings.
15
HOOFDSTUK 2 DE WERKING 2.1
DE VIJF KERNTAKEN
BAN Vlaanderen heeft vijf kerntaken gedefinieerd waarrond ze haar werking wil ontwikkelen. Deze zijn de volgende: 1. Het bewust maken voor zowel ondernemers als kandidaat business angels, van business angel financiering
2. Het informeren en voorbereiden van de ondernemers 3. Het informeren en voorbereiden van business angels
4. Het in contact brengen van ondernemers met business angels (‘de matching’)
5. Het samenbrengen van business angels met het oog op vorming van syndicaten. Om een constante en permanente kwaliteit in de uitwerking van deze kerntaken in de dagelijkse werking naar alle stakeholders te garanderen, werd er een intern kwaliteitsbewakingsdocument uitgewerkt. De meeste project- en investeerdersgebonden coördinatie-acties werden, hoe individueel het begeleidingstraject ook mag zijn, zo veel mogelijk in standaardprocedures neergeschreven teneinde een kwalitatieve en uniforme werking naar iedere ondernemer en investeerder te verwezenlijken. Een uniforme behandeling als deze is van vitaal belang om de kracht en goede naam van het netwerk te waarborgen.
2.1.1. Het bewust maken van zowel ondernemers als kandidaat business angels voor business angel financiering De algemene bewustmaking gebeurt op verschillende manieren. • • •
Direct: door op geregelde tijdstippen en voor divers publiek toelichting te geven over business angel financiering Indirect: door andere spelers in deze marktomgeving (banken, adviseurs, risicokapitaalverschaffers, enz.) te informeren opdat zij op hun beurt de boodschap zouden kunnen doorgeven Media: om naam- en productbekendheid te genereren.
Deze bewustmaking is ook gericht naar kandidaat investeerders.
16
Om als business angel te kunnen toetreden tot BAN Vlaanderen moet aan een aantal criteria worden voldaan: •
Ervaring: de betrokken kandidaat moet beschikken over voldoende ondernemers- en/of managementervaring. Het is immers deze ervaring die de toegevoegde waarde vormt van de business angel. Bovendien moet de business angel ook bereid zijn deze ervaring door te geven aan de ondernemer(s) waarin wordt geïnvesteerd.
•
Middelen: de kandidaat business angel moet over voldoende financiële middelen beschikken en ook bereid zijn deze te investeren in risicovol aandelenkapitaal, ingebracht in een startende of snelgroeiende onderneming.
•
Tijd: de kandidaat investeerder moet tijd beschikbaar hebben om de investeringsopportuniteiten te bekijken, te onderzoeken en éénmaal geïnvesteerd op te volgen.
•
Reputatie: teneinde de reputatie van de betrokken kandidaat te verifiëren worden twee referenties gevraagd.
Op basis van een motivatiegesprek en het beantwoorden van bovenvermelde criteria wordt geoordeeld of de betrokken kandidaat in aanmerking komt voor lidmaatschap van het netwerk. De kandidaturen worden via een investeerdersprofiel aan de Raad van Bestuur voorgelegd. Deze verleent binnen de 48 uren haar goedkeuring. BAN Vlaanderen kent twee types lidmaatschappen, namelijk: − −
het lidmaatschap ten persoonlijke titel
het lidmaatschap van specifieke fondsen
Het profiel van desbetreffende fondsen dient nauw aan te sluiten bij het profiel van een business angel, met andere woorden: een toegevoegde waarde kunnen leveren uit hoofde van ondernemers- en/of managementervaring en bereid zijn te investeren in early stage initiatieven. Via haar uitgebreide en veelvuldige communicatie met de diverse perskanalen probeert BAN Vlaanderen het concept kenbaar te maken bij ondernemers en kandidaat Business angels. Daarnaast wil BAN Vlaanderen een actieve rol blijven spelen in de Europese (EBAN) en Belgische (BeBAN) associaties van de business angels netwerken.
2.1.2.Het informeren en voorbereiden van de ondernemers
BAN Vlaanderen zorgt ervoor dat ondernemers in de best mogelijke omstandigheden in contact komen met de kandidaat investeerders. Tijdens het ‘intakegesprek’ wordt door de coördinator van BAN Vlaanderen gepeild naar de motivatie en beweegredenen van de ondernemer. Eventuele ondernemersvoorstellen die niet binnen de scope van BAN Vlaanderen vallen worden in deze fase ook uitgeselecteerd. Ook gegronde, meer subjectieve factoren (motivatie, reputatie, kwaliteitsverwachting, etc.) kunnen de coördinator ertoe laten besluiten de betreffende ondernemer niet toe te laten in het netwerk. 17
Dit neemt niet weg dat ondernemers bijgestuurd kunnen worden vooraleer ze in contact gebracht worden met kandidaat-investeerders. Maandelijks organiseert BAN Vlaanderen opleidingssessies waarop de ondernemer geïnformeerd wordt over de kapitaalzoektocht, en hoe deze dient voorbereid te worden. Maar ook de voor- en nadelen van business angel financiering komen aan bod. Tijdens deze opleiding worden de ondernemers geïnformeerd over wat verwacht wordt van een business plan en hoe het proces van onderhandelen met de geïnteresseerde business angel verloopt. Praktijkgetuigenissen van één of meerdere ondernemers (al dan niet samen met de respectievelijke business angels) die via BAN Vlaanderen een business angel hebben gevonden leiden tot een sterk praktijk- en resultaatgerichte opleidingssessie. BAN Vlaanderen staat de ondernemers ook bij in het voorbereiden en de presentatie van het business plan. Het businessplan wordt door de ondernemer geschreven, hierna wordt dit business plan kritisch gescreend. Er wordt nagegaan of dit plan volledig is, goed gestructureerd en begrijpbaar. BAN Vlaanderen spreekt zich niet uit over de haalbaarheid van de investeringsopportuniteit, dit is een taak van de business angel.
Wanneer een ondernemer de mogelijkheid wordt geboden zijn/haar plannen voor te stellen aan de business angels, is het belangrijk dat hij/zij hierop is voorbereid en zichzelf op een professionele manier aan de business angels kan ‘verkopen’. BAN Vlaanderen geeft de ondernemer advies in de voorbereiding van de presentatie. De ondernemer moet ook een bepaalde bereidheid en openheid tot investeerders (“investment readiness”) tonen.
2.1.3.Het informeren en voorbereiden van business angels Ook business angels hebben behoefte aan informatie, niet enkel zogenaamde ‘virgin’ angels, die nog niet de stap naar investeren hebben gezet, maar ook de reeds ‘ervaren’ business angel.
Het beoordelen van investeringsopportuniteiten gebeurt meestal vanuit de ‘buik’, en is moeilijk in een handleiding samen te vatten. De meer technische, praktische uitwerking ervan (waarderen, aandeelhoudersovereenkomsten, fiscale gevolgen,…) zijn in veel gevallen moeilijker te nemen hindernissen. Via de jaarlijkse BA-Academy, BA-Dag en BA-Bootcamp worden dergelijke topics aangebracht bij de business angels.
2.1.4.Het in contact brengen van ondernemers met business angels (‘de matching’) Het uiteindelijk doel van BAN Vlaanderen is de ondernemers die op zoek zijn naar kapitaal in contact te brengen met business angels, aanbieders van kapitaal.
Uit ervaring is gebleken dat het fysisch samenbrengen van de partijen t.g.v. matching events één van de meest afdoende manieren van ‘matchen’ is. De investeringsbeslissing is een zeer subjectief gegeven waarbij de persoonlijkheid en het dynamisme van de betrokken ondernemer van doorslaggevende aard zijn. Ook de ondernemer moet voldoende vertrouwen hebben in de 18
kandidaat-investeerder alvorens hij/zij een externe partij tot het kapitaal van de onderneming toelaat. Het moet met andere woorden ‘klikken’ tussen de betrokken partijen.
We zien echter dat ook op basis van de rondgestuurde anonieme profielen contacten kunnen tot stand komen. Hierbij wordt in eerste instantie een inhoudelijk oordeel gevormd van het voorliggend project (business angels vragen op basis van het anonieme profiel meestal eerst het businessplan op). Indien de inhoudelijke interesse is opgewekt, kan vervolgens een persoonlijk onderhoud georganiseerd worden.
2.1.5.Het samenbrengen van business angels met het oog op vorming van syndicaten Met het oog op het gebruiken van elkaars know-how bij het beoordelen van de investeringsopportuniteiten en het eventueel samen investeren in één of meerdere projecten, waardoor ook het risico wordt gespreid, is het belangrijk dat de business angels van BAN Vlaanderen elkaar kennen. BAN Vlaanderen werkt actief aan het bevorderen van deze netwerking. Op alle matchingactiviteiten die BAN Vlaanderen organiseert hebben de business angels de mogelijkheid om contacten te leggen met elkaar.
Naast de reguliere matchingfora (ca. 2 per maand, telkens één in regio Oost- en West-Vlaanderen en één in de regio Antwerpen-Limburg) worden er jaarlijks 2 grote meetings georganiseerd: 1. De Business Angels Academy: De business angels academy is een jaarlijkse opleidingsdag voor de leden en aspirant leden van BAN Vlaanderen. Deze vindt jaarlijks plaats op de laatste donderdag van mei. Via experttoespraken, praktijkgetuigenissen en workshops worden de investeerders geïnformeerd over de relevante juridische, fiscale, technische en andere aspecten van het business angelschap. Topsprekers uit het veld, afgewisseld met getuigenissen van ervaren business angels zorgen voor een kwalitatief sterk onderbouwd programma. Ook worden er tijdens deze dag voldoende informele momenten voor netwerking voorzien. De dag wordt telkens afgesloten met een investeringsbeurs waarbij een twintigtal te financieren bedrijven zich voorstellen aan de aanwezige investeerders.
2. De Business Angel Dag: Vindt plaats in de maand november (meestal de laatste donderdag) en is eerder gericht op ontmoeting, kennismaking, netwerking en overleg tussen de BA’s onderling. Er is een veel beperkter inhoudelijk aanbod dan bij de Academy, doch wel meer ruimte voor (georganiseerde) netwerking. Het concept van speed dating kan hierbij toegepast worden. De bevordering van syndicaatvorming tussen BA’s (één van onze 5 kerntaken) is de achterliggende drijfveer van dit evenement. De dag wordt eveneens met een projectenbeurs afgesloten.
Daarnaast is het ook zo dat de BAN-dealmaking services (cfr. infra) ook actief het tot stand komen van BA-syndicaten bevordert.
19
2.2.HET GUNSTIGE EVENWICHT “LOKAAL/CENTRAAL”
Om in de uitvoering van de kerntaken tot schaalvoordelen te komen, is ervoor geopteerd een aantal taken lokaal te vervullen en aantal taken centraal aan te sturen. De “persoonlijke touch” is hierin mede bepalend, m.a.w. activiteiten waarbij een sterke persoonlijke tussenkomst wenselijk is, zijn zoveel mogelijk gedecentraliseerd naar de lokale antennes. Niet-persoonsgebonden Gecentraliseerd
De sensibilisering van zowel ondernemers als kandidaat business angels voor business angel financiering (taak 1)
Vormen van de marktplaats, maw : - pooling van ondernemers - pooling van business angels ‘Investeringsrijp’ maken van ondernemers (taak 2) Uitsturen van anonieme fiches
Informeren en voorbereiden van business angels – ‘business angel academy’ – ‘BABootcamp’ (taak 3)
Samenbrengen van de business angels met het oog op : - netwerkvorming uitwisseling van ervaring en visie om op deze manier syndicaatvorming te bewerkstelligen (taak 5) Dealmaking services
Persoonsgebonden gedecentraliseerd
De intake van business angels De intake van ondernemers
Opmaken van anonieme profielfiches
Organiseren van matching events (organisatie gebeurt regionaal, doch sturing gebeurt centraal, volgens een gemeenschappelijke format (taak 4)
Management AAFund
Projectmanagement Combifin en Groeigazellen
20
De lokale coördinatoren fungeren als hét aanspreekpunt van BAN Vlaanderen, zowel voor ondernemers als voor business angels. Hun fysieke nabijheid garandeert voor ondernemers laagdrempeligheid, voor business angels een vlot bereikbaar info- en referentiepunt.
De lokale coördinator verzekert zowel de binnen- als buitendienst voor zijn betreffende regio. Enerzijds zoekt hij projecten in zijn regio op en begeleidt hij business angels bij bezoeken ter plaatse, anderzijds staat hij in voor de aanmaak van de one-pagers (anonieme profielfiches), business angels-kandidaturen en de rapportering over zijn werkzaamheden.
De lokale coördinator is vlot aanspreekbaar en kan door zijn persoonlijke aanwezigheid in de markt, de visibiliteit en belangen van BAN Vlaanderen behartigen in zijn regio.
Hij staat in voor de concrete uitvoering van de acties, evenementen, fora, beurzen, sessies in zijn regio, en dit zowel voor eigen BAN Vlaanderen-activiteiten als voor activiteiten van derden waaraan BAN Vlaanderen haar medewerking verleent. De coördinatoren worden hierbij ondersteund door een aantal centraal georganiseerde activiteiten, zoals daar zijn: -
Ledenbeheer, administratie en financieel beheer,
Tenuitvoerlegging van het business plan, alsmede de bewaking van de werkingsprocedures,
Bewaken van het budget en nastreven van objectieven in samenspraak met de Raad van Bestuur, Coördineren, aansturen en opvolgen van de overige initiatieven, coördinatoren en medewerkers van BAN Vlaanderen, Relaties met de Vlaamse Overheid en andere organisaties, Woordvoerderschap – communicatiebeleid, Actief zoeken naar Partnerships,
Dealmaking services tot aan de closing van de deal,
Ark-Angels fund om co-investeringen te realiseren,
Combifin voor een gefundeerd advies van gecombineerde financiering.
21
2.3.HET AANBOD 2.3.1.De opleidingsessies voor ondernemers Op regelmatige tijdstippen wordt aan de ondernemers een opleiding gegeven waar volgende topics aan bod komen : -
praktische tips bij het opstellen van een business plan onderhandelingen met potentiële investeerders
een praktijkgetuigenis door een ondernemer (al dan niet samen met de respectievelijke business angel) die via BAN Vlaanderen een business angel heeft gevonden
Op basis van deze opleiding heeft de ondernemer een idee van wat verwacht wordt van het business plan en krijgt hij/zij een zicht op het proces van onderhandelen met de business angels. De ondernemer wordt ingewijd in het vocabularium en de clausules die worden gehanteerd in aandeelhoudersovereenkomsten. Deze opleidingssessies worden gegeven door één van de BAN Vlaanderen-coördinatoren en door een academicus van Vlerick LGMS. Een praktijkgetuigenis van een ondernemer en/of een business angel illustreert wat het concreet betekent wanneer een business angel tot het kapitaal toetreedt.
2.3.2.De “matching”
Het matchingproces is de ‘core-business’ van BAN Vlaanderen en behelst een aantal specifieke stappen. 2.3.2.1 De “screening”
Ieder ondernemersproject dat zich bij één van de antennes aanbiedt wordt op zijn actuele status en rijpheid voor lancering binnen het netwerk getoetst. Hierbij is gebleken dat projecten in kleinschalige detailhandel, horeca en/of immo-sector moeilijker een financiering via een netwerk als het onze vinden. Ondernemers die zulke projecten indienen worden hiervan op de hoogte gebracht en alternatieve kanalen worden voorgesteld. Indien uit het eerste contact blijkt dat aan bovenvermelde basisvoorwaarden voldaan wordt krijgt iedere ondernemer de gelegenheid zijn/haar project toe te lichten op een persoonlijk onderhoud. Tijdens dit ‘intakegesprek’ wordt door de coördinator van BAN Vlaanderen gepeild naar de motivatie en de beweegredenen van de ondernemer. Eventuele ondernemersvoorstellen die niet binnen de scope van BAN Vlaanderen vallen worden in deze fase ook reeds uitgeselecteerd, maar ook gegronde, meer subjectieve factoren (motivatie, reputatie, kwaliteitsverwachting, etc.) zijn bepalend voor de beslissing tot lancering in het netwerk.
22
Een absolute voorwaarde om gelanceerd te worden binnen het netwerk is de aanwezigheid van een business plan. Dit business plan wordt door BAN Vlaanderen gescreend. De screening van de voorstellen gebeurt uitsluitend op basis van volledigheid, begrijpbaarheid en mate van gestructureerdheid van het voorstel. De taak van BAN Vlaanderen is niet zich uit te spreken over de winstgevendheid of de haalbaarheid van het project. Dit is de opdracht van de investeerder. BAN Vlaanderen poogt enkel kwalitatief hoogstaande en gestructureerde informatie naar de investeerders te sturen zodat de slaagkansen geoptimaliseerd worden. Uiteraard is in dit proces het persoonlijk onderhoud met de betrokken ondernemer van cruciaal belang. Er dient immers te worden nagegaan of de plannen van de betrokken ondernemer in het neergeschreven business plan weerspiegeld worden. Een business plan is echter niet zaligmakend. Ook de ondernemers die niet onmiddellijk het perfecte business plan kunnen voorleggen, maar over voldoende visie en overtuigingskracht beschikken, moeten de kans krijgen met de business angels in contact te worden gebracht. Hierin kunnen zowel het intakegesprek als de opleiding een doorslaggevende rol spelen.
2.3.2.2. De lancering
Eens dat het business plan goedgekeurd is, kan dit via verschillende kanalen met de business angels worden gecommuniceerd. Namelijk via: − − − −
de nieuwsbrief
een matching event, ook wel “forum” genoemd, dat wordt voorafgegaan door een nieuwsbrief de verzending van een losse anonieme projectfiche
individuele matching
2.3.2.2.1. De nieuwsbrief
Op regelmatige basis (2x per maand) stuurt BAN Vlaanderen haar nieuwsbrief naar de leden– investeerders. Deze nieuwsbrief bevat de anonieme projectfiches van de projecten die op het eerstvolgende matching event zullen worden voorgesteld. Indien één van de leden niet kan aanwezig zijn op het matching event, maar toch geïnteresseerd is in een welbepaald project, dan kan het business plan worden opgevraagd of kan er een ontmoeting op een ander tijdstip plaatsvinden. Zo’n projectfiche is een document van twee pagina’s waarin het project anoniem wordt gepresenteerd. De anonimiteit dient ter bescherming van de ondernemer en zijn product of dienst naar de voor hem onbekende groep investeerders.
De projectfiche geeft een bondige, duidelijke en kwalitatieve omschrijving van het project en is onderbouwd met financiële kerngegevens van de onderneming.
23
2.3.2.2.2. Het matching event (“forum”)
Tijdens de matching events die maandelijks beurtelings in Gent, Brugge, Antwerpen of Hasselt georganiseerd worden, krijgen de ondernemers die met BAN Vlaanderen een contract hebben afgesloten in hun zoektocht naar bijkomende middelen, de kans hun project aan de business angels voor te stellen.
Bij de start van het forum wordt een zogenaamde ‘elevator pitch’ gehouden: elke ondernemer krijgt één minuut de tijd om zijn project voor te stellen. Op deze manier heeft de aanwezige business angel onmiddellijk zicht op de vertegenwoordigde sectoren en op de personen achter de initiatieven.
Bovendien hebben de angels een week voor het matching event ook een nieuwsbrief (cfr. supra) ontvangen die de anonieme projectfiches bevat van de projecten er voorgesteld worden. Op deze manier weten de investeerders precies welke projecten zullen worden voorgesteld. Het evenement verloopt in twee zalen: in de ene zaal worden de presentaties gegeven (opeenvolgend). Na iedere presentatie is er kort de tijd voor enkele vragen en feedback. In de andere zaal kan na afloop van de presentaties, contact gelegd worden tussen angels en ondernemers (iedere ondernemer beschikt over een afzonderlijke tafel).
Teneinde de intensiteit van de gecreëerde contacten te optimaliseren, wordt er naar gestreefd het aantal gepresenteerde projecten per matching event te beperken tot 5. Het gros van de contacten die in de loop van dit jaar tussen investeerders en ondernemers werden gegenereerd, vonden plaats n.a.v. dergelijke events. 2.3.2.2.3. De losse projectfiche
Het gebeurt dat ondernemers niet kunnen of willen wachten op het eerstvolgende matching event om hun project voor te stellen aan de business angels.
Voor deze ondernemers wordt er tussentijds een anonieme projectfiche verstuurd. De business angel die interesse heeft in één of ander project kan het business plan opvragen of een ontmoeting laten organiseren. 2.3.2.2.4. De individuele matching
Voor heel specifieke investeringsvoorstellen, waarvoor vooraf kan worden uitgemaakt dat slechts enkele investeerders interesse zouden kunnen hebben, kan een one-to-one meeting georganiseerd worden. Het is ondermeer om deze reden dat het noodzakelijk is dat BAN Vlaanderen het profiel kent van elk van haar business angels.
24
2.3.3.DE FOLLOW-UP NA LANCERING Om op een efficiënte manier tot een deal te komen, is het stijgend belang van een goede begeleiding vanuit BAN Vlaanderen in de vervolgacties na presentatie gebleken. Nadat een project via de nieuwsbrief of het matching event werd gepresenteerd, inventariseert de coördinator meteen de reacties en verder geplande acties van de business angels op dat specifieke project. Deze feedback wordt aansluitend gecommuniceerd naar de ondernemer en naar de geïnteresseerde business angels. Hierdoor kunnen de acties verder afgestemd en overlegd worden. De coördinator zorgt zelf voor de verzending van de opgevraagde business plans en rappelleert indien nodig de business angels voor de feedback hierop.
Indien meerdere business angels geïnteresseerd zijn in een bepaald project, zal de coördinator aan een dealmaker (cfr. infra) de vraag richten een snel initiatief te ontwikkelen om een syndicaat te organiseren. In concreto zal hij de business angels polsen naar hun interesse daartoe en vervolgens een eerste gezamenlijke meeting beleggen en bijwonen. Ook de follow-up na lancering werd door BAN Vlaanderen in een procedure gegoten waardoor een uniforme en kwalitatieve follow-up gegarandeerd wordt in alle regio’s.
De betrokken coördinator en/of dealmaker kan, vrijblijvend en indien gewenst, beide partijen, ondernemer en business angel, bijstaan en informeren tijdens de verdere gesprekken.
Projecten hebben naast deze procedure ook nog de kans om herhaald onder de aandacht van de investeerders te komen, via een deelname aan de projectenbeurzen op de Business Angels Academy of de Business Angels Dag (cfr. supra). 2.3.3.1. de “BAN dealmaking services”
Sedert werkingsjaar 2008 is er een aparte cel “dealmaking services” binnen de werking van BAN Vlaanderen. Deze cel wordt bemand door ervaren dealmakers die de business angels en ondernemers bijstaan in het proces dat voorafgaat aan de totstandkoming van een deal. Zij zijn elk verantwoordelijk voor een regio die meerdere provincies omvat. Zij nemen, na de lancering van het project en bij interesse van investeerders, het voortouw in: •
•
•
de agendaplanning om tot meetings tussen de ondernemer en zijn potentiële investeerders te komen, de syndicaatvorming waarbij alle betrokken investeerders worden geïnformeerd over relevante evoluties in het investeringsproces en samengebracht worden (al dan niet met de ondernemer) om de voortgang van de syndicaatvorming te bewerkstelligen. de administratieve organisatie van de deal, waarbij templates voor documenten zoals non-disclosure agreement, letter of intent, termsheet en contractclausules worden aangereikt. Dit echter zonder enige richting of verplichting te willen aangeven over welke clausules zouden moeten ingelast worden. De modaliteiten van een deal blijven immers steeds de exclusieve beslissing van de ondernemer en zijn investeerder(s).
25
Waar nodig zorgen zij ook voor de afstemming met de fondsmanager van het ARK-Angels Fund ( cfr. infra) zodat de business angels en het ARK-Angels Fund meteen op dezelfde golflengte zitten, teneinde het proces van co-investering door het Ark-Angels fund zo vlot mogelijk te laten verlopen.
Vermits BAN Vlaanderen zowel de nieuwe business angels optimaal wil begeleiden in het nemen van hun eerste participaties alsook de ondernemers begeleidt in het aantrekken van privéinvesteerders komt dergelijke dienstverlening goed tot zijn recht. Iedere partij is echter vrij om hier een beroep op te doen, maar door deze ervaren neutrale persoon verlopen de onderhandelingsgesprekken veel vlotter en wordt er dadelijk geanticipeerd op mogelijke probleemstellingen. Hierdoor kan er oplossingsgericht verder gezocht worden tot beide partijen consensus hebben bereikt. De dealmaker van BAN Vlaanderen zal dan het geheel verder opvolgen om te monitoren dat alle stappen correct ondernomen worden om zo tot de closing van de deal te komen. De BAN dealmaking services zullen ook trachten om gezamenlijke investeringen, dus met meerdere business angels, te bevorderen en een lead angel te detecteren. De lead angel is de business angel van een syndicaat angels met de meeste affiniteit en interesse in het dossier. Hij zal vaak het bedrijf van nabij opvolgen, ook na de genomen participatie door het syndicaat.
Langs de kant van de ondernemer werkt dit ook uiterst versterkend vermits hij of zij vaak alleen zit in een onderhandelingsfase, tegenover meestal meerdere business angels. De dealmaker kan dan als klankbord fungeren bij vragen of bedenkingen in de loop van het gesprek. Ook bij het opmaken van de term sheet en/of de aandeelhoudersovereenkomst kan de dealmaker een grote rol spelen. Zo kunnen er verschillende afspraken gemaakt worden tussen de ondernemer en de investeerder, zonder dat dit statutair moet worden bepaald. Hierdoor kunnen er verschillende veiligheden worden vastgelegd die dan niet noodzakelijk voor externen moeten worden gepubliceerd.
26
HOOFDSTUK 3 DE WERKING VAN 2010 IN CIJFERS 3.1.DE BUSINESS ANGELS
In 2010 werd de opwaartse trend in het ledenbestand verder gezet. In totaal zijn er per 31 december 2010 175 actieve BA’s aangesloten. BAN Vlaanderen verwelkomde in 2010 46 nieuwe leden en 129 leden verlengden hun lidmaatschap. Hiermee wordt de grootste jaaraangroei sinds de opstart van het netwerk opgetekend. Slechts 31 leden hernieuwden hun lidmaatschap niet en dit voornamelijk door de verzadiging door reeds genomen participaties, gewijzigde interesse en tijdsgebrek. Hierdoor ontstaat een “verfrissingsgraad” van 26,3% nieuwe leden in het totaalbestand. Onderstaande grafiek geeft de verdeling weer van nieuwe en hernieuwde leden voor het jaar 2010.
27
In onderstaande grafiek wordt de evolutie van het ledenbestand weergegeven. Wanneer we naar de evolutie van het ledenbestand kijken, zien we een doorgezette groei met 9,4% in 2010. Het netwerk heeft sinds zijn ontstaan in 2004 in totaal 338 business angels als lid aangesloten waarvan er momenteel (31/12/2010) nog 175 actieve leden business angels zijn.
De geografische indeling van de leden toont aan dat een evenwichtige spreiding over Vlaanderen werd behouden. Alle regio’s kenden in 2010 terug een groei in ledental, waarbij Antwerpen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen het beste groeipotentieel vertoonden met een nettoaangroei van resp. 4 en tweemaal 3 eenheden.
28
3.2.DE ONDERNEMERS
In 2010 stellen we een terugloop met bijna 10% qua bruto-dossierinflow vast t.o.v. het topjaar 2009. De totale inflow in 2010 bedroeg 768 dossiers ten opzichte van 846 in 2009. De bronnen van dossierinflow zijn enerzijds BAN Vlaanderen zelf en anderzijds het project Combifin. De terugloop in de globale dossierinflow is te wijten aan een verminderde inflow voor het project Combfin. Dit tijdelijk project liep ten einde in november 2010, waardoor ook de inflow hiervoor deels opdroogde. De inflow via BAN Vlaanderen kent ten opzichte van 2009 een stijging van 7%. Ondernemers blijven hun weg vinden naar alternatieve financieringsbronnen omdat andere kredietverschaffers, waaronder banken, nog steeds sceptisch blijven ten opzichte van risicovolle projecten.
De daling van de dossierinflow vertaalde zich niet meteen in een relatieve daling in het aantal gelanceerde projecten binnen het netwerk. Volgende grafiek toont dat met 97 gepresenteerde dossiers doorheen 2010, zo’n 13% van de ingediende dossiers resulteerde in een contract voor lancering binnen BAN Vlaanderen. Dit schijnbaar lage cijfer is te verklaren door enerzijds een grote uitval wegens niet geschikt voor BA-financiering (hetgeen normaal is gezien de massamedia-werving en het open karakter van een informatiebeurs zoals de “Dag van het Kapitaal”) en anderzijds een strenge screening die het BAN-team toepast op de inflow. BAN Vlaanderen zal naar de toekomst toe creatief naar mogelijkheden zoeken om naar standaardisering in de tijdrovende screening-procedure te komen en om meer kwalitatieve dossiers onder de aandacht van de business angels te kunnen brengen. Aangepaste forummodules, on-line-consultatie zijn mogelijke sleutels hiertoe. 29
Onderstaande grafiek duidt de sectorale opdeling van de gecontracteerde projecten. We zien dat, net als vorig jaar, vooral de ICT, diensten en de productie non-food als sectoren de grootste vraag naar business angelfinanciering blijven vertonen. Ze worden echter fors bijgebeend door de energie- en milieusector die aansluiting vindt bij deze top-drie. Deze vier sectoren samen tekenen momenteel voor 7 van de 10 gepresenteerde bedrijven. BAN Vlaanderen bevestigt dit jaar nog meer dan vroeger zijn brede diversiteit als het om voorgestelde dossierinflow gaat.
30
Wat betreft de geografische herkomst van de gecontracteerde projecten betreft garanderen de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen nog steeds meer dan de helft van het aanbod (52%), met een groeiend belang voor Antwerpen. De Brabantse en - voornamelijk Vlaamse – Brusselse ondernemers wisten ons in 2010 ook gevoelig beter te vinden. Hiertegenover staan dalingen in Limburg en West-Vlaanderen.
We stellen vast dat het aandeel van de Pre-start en Start-up (tot 2j) fors gegroeid is t.o.v. voorgaande jaren en nu samen bijna driekwart (73%) van de gepresenteerde dossiers uitmaakt. De fase tussen de opstart en tot het tweejarig bestaan van de onderneming verstevigt met haar 63% de positie als grootste vragende partij naar angelfinanciering. Het aandeel van de bedrijven vanaf hun tweede levensjaar daarentegen halveerde bijna en klokt af op 15%. Het gewicht van mature ondernemingen die bij BAN Vlaanderen financiering zochten, is dan weer gelijk gebleven. BAN Vlaanderen bleek dus in 2010 meer door starters dan door bestaande bedrijven bevraagd te worden.
BAN Vlaanderen heeft ten behoeve van een meer evenwichtige verdeling van het projectenbestand in de loop van 2010 concrete initiatieven ontwikkeld om meer gazellebedrijven (groeibedrijven) te bereiken, waarbij het project “Groeigazellen” werd erkend, naar het jaareinde een start nam en in de volgende jaren zal uitgerold worden. Een voorstel van project rond continuïteit in mature bedrijven werd jammer genoeg niet voor financiering erkend. Wel zal BAN dit bedrijvensegment onder de aandacht blijven houden, o.a. via een specifieke BA-Academy hierrond. 31
In 2010 werd de verhoging qua deelnames aan de BAN- ondernemersopleidingen die zich reeds in 2009 ingezet had, verder bewerkstelligd. Vermits BAN Vlaanderen van mening is dat deelname aan deze opleidingsavonden een meerwaarde biedt aan de ondernemers en ook het investeringsproces bespoedigt, werden in de loop van 2009 en 2010 de nodige inspanningen geleverd om dit op een kwalitatieve manier te kunnen invullen en meer deelnemers te motiveren. Met de ondersteuning van de Vlerick Leuven Gent Management School en opleidingsworkshops in co-organisatie met Deloitte werden kwalitatieve sessies tot stand gebracht die duidelijk op een groeiende belangstelling kunnen rekenen. BAN Vlaanderen zal ook in 2011 op dit terrein verdere vooruitgang nastreven.
32
Inzake de te financieren bedragen die de ondernemers bij BAN Vlaanderen zoeken, stellen we vreemd genoeg vast dat de grotere groep aan jonge starters in de totaliteit van gepresenteerde dossiers (cfr. supra), zich niet vertaalt in kleinere gezochte financieringsbedragen. Het aandeel van de bedragen tot 500k € blijft gelijk op ca. 75%, maar binnen deze groep zijn het onverwacht de bedragen tussen 250k € en 500k € die qua aandeel fors groeien (van 30% naar 44%), terwijl de segmenten tot 125k € fors juist teruglopen van 25% naar 11%. “Opstarten” lijkt dus kapitaalintensiever te worden, alleszins in de perceptie en vraagstelling van de startende ondernemer. Bij de investeringsbedragen zullen we verder in dit verslag zien dat zich dit niet steeds veruitwendigt in de effectief geïnvesteerde bedragen, hetgeen zou kunnen wijzen op een “overdreven” hoge financieringsbevraging naar de leden van BAN Vlaanderen.
33
Gemiddeld gezocht bedrag in 2010:
€ 531.250
Mediaan gezocht bedrag in 2010:
€ 390.000
We merken terug een stijging in de vraag naar financiering in de aanmeldende dossiers. Zowel het gemiddelde als de mediaanwaarde zitten (respectievelijk 15% en 30%) boven de 2009waarde
Het is daarnaast nog steeds zo dat ook grotere projecten de weg zoeken naar angelfinanciering maar dat de nadruk nog altijd bij de typische bedragen beneden 0,5 miljoen € ligt (76% van de gevallen).
In 2010 werden er 97 projecten aan de leden voorgesteld. De meest populaire manier om dit te doen, blijft het verspreiden van anonieme fiches gekoppeld aan een forumpresentatie in één van de regionale antennes. De projectvoorstelling enkel via anonieme fiche won echter voor het tweede jaar op rij aan belangstelling. Op die wijze werden er in 2010 in vakantieperiodes of op verzoek van de ondernemer 15 projecten voorgesteld aan de business angels. Naar de toekomst zal BAN Vlaanderen ook onderzoek doen naar de opstart van een gereserveerde zone op de website met voor onze leden een gemakkelijke toegang tot de actuele ondernemingsprofielen.
34
3.3.DE DEALS
Het aantal deals is voor het vierde jaar op rij in stijgende lijn met in 2010 een groei met 8 eenheden t.o.v. het voorgaande jaar. Dergelijke groei werd enkel in 2005 overschreden, voornamelijk doordat 2004 slechts een onvolledig jaar werking betrof. Met 29 afgeronde deals tekent 2010 dus een historisch recordaantal op, het tweede jaar op rij, waardoor we op twee jaar tijd een verdubbeling van het aantal deals noteren.
Een aantal van 29 gerealiseerde deals op 97 gepresenteerde projecten betekent een hit-ratio van bijna 30 %, hetgeen ongezien efficiënt is zowel binnen onze eigen werkingshistoriek als in deze markt in het algemeen. Drie projecten op tien die worden voorgesteld via BAN Vlaanderen, bekomen dus binnen het netwerk angelfinanciering.
35
De mediaanwaarde van de geïnvesteerde bedragen in de deals komt dit jaar lager uit dan in beide voorgaande jaren. Met een waarde van 95k€ constateren we duidelijk een voorzichtiger investeringsgedrag bij de angels, waarbij beperktere initiële investeringen gecombineerd worden met een verhoogd gebruik van andere co-financieringsmechanismes (vb. BA+lening, cfr. infra) en gefaseerde investeringen. Verder moet er ook nog rekening mee gehouden worden dat in 2010 het co-investeringsfonds, ARK-Angels Fund, in maar liefst acht dossiers meeinvesteerde. Deze investeringen zijn niet mee genomen in onderstaande tabel die enkel het geïnvesteerde business angel-kapitaal vervat.
In 2010 werden acht deals in syndicaat tussen meerdere angels afgesloten. Een totaal van 41 actieve angels (12 meer dan de 29 actieven van 2009) brachten zo ruim € 3.100.000 in de 29 deals in. Dit betekent een gemiddelde angel-investering van ca. € 75.610 elk, ca. de helft van het niveau van 2009 (€ 152.000). Opvallend was dus het gegeven dat de investeerders voorzichtiger werden in de hoogte van hun financiële inspanning, maar dat er nog nooit zoveel angels actief waren binnen een werkingsjaar. Op zich kan dit de start van een positieve trend inluiden, met meer investeringsactieve angels die meer gesofisticeerd investeren. BAN Vlaanderen zal dit fenomeen verder monitoren en katalyseren.
Mediaan geïnvesteerd bedrag/deal in 2010: € 95.000
36
Uit onderstaande grafiek blijkt dat de ICT-sector sterk in de belangstelling geraakte van onze investeerders en voor het eerst de grootste investeringsector werd met 28% van de deals. Productie non-food boette aan relatief belang in en strandt als tweede populairste sector bij onze business angels. Samen met ICT vertegenwoordigt de Productie non-food nog steeds de helft van het aantal deals. Daarnaast merken we dat onze business angels voor het tweede jaar op rij meer investeren in Energie & Milieu (van 1 deal in 2008 naar 4 deals in 2010), alsook opmerkelijk sterkere interesse vertonen in Marketing & Communicatie en Diensten (samen +16%). Ten opzichte van de gepresenteerde projecten zien we een surplus aan investeringen in de sectoren Productie non-food, Marketing & Communicatie en Energie & Milieu. De gepresenteerde dossiers in Distributie, Productie food en Biotech lagen in 2010 niet langer in de interessesfeer van de angels. Hierdoor werd het hoger aantal deals (29) in een kleiner aantal sectoren (6) afgerond t.o.v. voorgaand jaar.
37
3.4. CO-FINANCIERINGEN E.D.
Met betrekking tot de samenwerking met het Participatiefonds is het aantal BA+deals in 2010 terug enorm gestegen, en dit zowel in relatieve cijfers (maar liefst 45% van de deals werden gecofinancierd met een BA+) als op het absolute niveau (13 BA+leningen in totaal, zijnde de hoogste score ooit). Een totaalbedrag van 1.310.400 € aan BA+leningen werd opgehaald, hetgeen het partnership met het Participatiefonds tot een succes maakt. BAN Vlaanderen hoopt naar de toekomst toe dit partnership te bestendigen, omdat het perfect aansluit bij de geldende visie op kwaliteitsvolle diversificatie in de financiering.
38
Het totaalbedrag aan risicokapitaal dat door BAN Vlaanderen werd verschaft via BA’s, Participatiefonds en Ark-Angels Fund komt voor 2010 op een totaal van € 5.336.000, hetgeen een status quo t.o.v. vorig jaar te noemen is. Onderstaande grafiek geeft de opdeling naar de drie bronnen en illustreert nogmaals de prudentiële benadering vanwege de business angels in 2010. We zien hier immers een sterke vermindering van het aandeel van de business angels, dat echter gecompenseerd wordt door een maximalistisch gebruik van de beschikbare cofinancieringsmechanismen BA+lening en Ark-Angels Fund.
39
Het ARK-Angels Fund participeerde in 9 van de 29 ondernemingen die in 2010 business angelgeld ontvingen, hetgeen een participatiegraad van bijna 31% betekent.
40
HOOFDSTUK 4 HET ARK-ANGELS FUND 4.1.ARK-ANGELS FUND
4.1.1.TOELICHTING
Op initiatief van de Raad van bestuur van BAN Vlaanderen werd het ARK-Angels Fund opgericht op 21 november 2007. Deze eerste closing bracht 2.687.500 € aan private middelen samen die bij 36 business angels verzameld werden. Hieronder ook de bvba AAF Participaties waarmee BAN Vlaanderen samen met Finpower NV hun A-aandelen in AAF namen. Samen met de inleg van ARKimedes Fonds nv beschikte het ARK-Angels Fund bij oprichting over een kapitaal van 5.274.500 €. Een recente wijziging in de wetgeving op de Private Privak maakte dat het concept van het AAF ook onder deze reglementering kon vallen. Er werd beslist deze opportuniteit te benutten en zo een fiscaal gunstig regime voor de aandeelhouders te creëren.
Een tweede closing resulteerde op 29 april 2008 in een kapitaalverhoging tot 6.719.500 € door extra inschrijvingen van 6 bestaande aandeelhouders (w.o. ARKimedes Fonds NV) en 5 nieuwe aandeelhouders. De tweede schijf van de kapitaalverhoging werd in 2009 door de aandeelhouders van het fonds volstort. Het ARK-Angels Fund NV kreeg volgende kenmerken mee:
co-financieringsfonds van en voor Vlaamse BA’s
max. fondsinbreng in portfoliobedrijf tot 2 maal de BA-inbreng
bedragen tussen 50.000 € en 672.000 €
minimale fondsgrootte: 5.000.000 € (waarvan min. 50% door BA’s)
minimale aandeelhoudersparticipatie: 50.000 € (private plaatsing) gesloten type (looptijd tot uiterlijk 30/06/2018)
fondsbeheer door BAN Vlaanderen via aan te stellen fondsmanager(s)
paritair samengesteld investeringscomité BA’s + experten KMO-financiering
individueel investerende BA vertegenwoordigt AAF in portfoliobedrijf
41
4.1.2.RAAD VAN BESTUUR/INVESTERINGSCOMITE/FONDSMANAGEMENT De Raad van Bestuur was tijdens het boekjaar samengesteld als volgt : Voor de A-aandelen: • •
BAN Vlaanderen vzw, vertegenwoordigd door haar algemeen directeur, Stany Boone
Voor de B-aandelen: •
Michael Sneijers
Voor de C-aandelen: • •
Alexander Siera Harry De Smedt
Het voorzitterschap berust bij Stany Boone terwijl BAN Vlaanderen de gedelegeerd bestuurder is.
Het beheer van het fonds werd middels de beheersovereenkomst van 12 december 2007 aan BAN Vlaanderen vzw toegewezen. Het investeringscomité was als volgt samengesteld tijdens het boekjaar: • • • • • •
Dany Geurts, voorzitter Erwin De Keyser Stefaan Ciers Miguel Meuleman Dirk Haerinck (via Hadefis bvba) Koen Batsleer
De opdracht van fondsmanager wordt ingevuld door Dhr. Bart Van Aelst (via Elifin bvba). 4.1.3.PORTFOLIO In het derde werkingsjaar was er een instroom van 40 dossiers via BAN Vlaanderen. Hiervan werden er 23 voorgesteld aan het Investeringscomité. In 14 gevallen resulteerde dit in een positieve beslissing. Uiteindelijk werden er 9 deals gefinaliseerd: 3 nieuwe investeringen en 5 vervolginvesteringen en 1 volstorting. Dit mondde uit in een totaal investeringsbedrag van € 953.000 voor AAF, waarvan€ 444.000 voor nieuwe investeringen en € 509.000 voor vervolginvesteringen.
42
De portfolio aan investeringen van AAF op datum van 31/12/2010, bestond aldus uit:
Tesin NV
Tesin NV is een jonge innoverende onderneming die zich specialiseert in high speed vision en storingsanalyse. Tesin gebruikt deze technologie bij het onderhoud en de herstelling van industriële machines en het zoeken naar de oorzaak van productuitval, machine-stilstanden en van terugkerende machinebreuken. Er wordt onderzocht hoe cyclustijden kunnen worden geoptimaliseerd. Verder werkt Tesin ook aan een real time high speed camera waarvoor een patent wereldwijd werd aangevraagd. Mephisto Design Automation (MDA) NV
Mephisto Design Automation (MDA) werd opgericht in 2005 als spin-off van de afdeling Microelectronics and Sensors (MICAS) van de faculteit Ingenieurs-wetenschappen aan de K.U.Leuven en is gevestigd in het Research Park Haasrode (te Leuven). MDA ontwikkelt en vermarkt software programma's voor het ontwerp van analoge en gemengd analoog/digitale schakelingen die de basis vormen van chips.
Dit is een deel van de ontwerpinspanning die nog onvoldoende geautomatiseerd is en waarbij MDA met geavanceerde EDA (electronic design automation) software de ontwerpspecialisten aanzienlijk productiever maakt. EggCentris NV
EggCentris is een spin-off van de VUB, opgericht in 2002 en gevestigd in het Research Park te Zellik. Haar activiteiten liggen op het domein van de in vitro fertiliteitstechnologie. In plaats van "in vivo" (op levende proefdieren) te testen gaat EggCentris inzake fertiliteit "in vitro" (letterlijk "in glazen schaaltjes") proeven uitvoeren en daarbij belangrijke efficiëntievoordelen benutten.
Tevens worden kwaliteitscontroles uitgevoerd voor alle producten en hulpmiddelen die gebruikt worden in fertiliteitscentra…. 43
Leuven air Bearings
Leuven Air Bearings werd in 2006 opgestart door Professor Farid Al-Bender en Johan Van den Bossche als Spin-Off van de KULeuven. Het bedrijf ontwikkelt en produceert hoge snelheid en hoge precisie luchtlagers voor industriële toepassingen. Voorbeelden hiervan zijn rotatieve luchtlagers in motoren en generatoren, of snel roterende luchtlagers in industriële machines. De ontwikkelde technologie is gebaseerd op twee patenten en heeft als competitief voordeel op de magnetische lagers dat zij bij toepassing goedkoper blijkt te zijn, zowel in het productieproces als in onderhoud. SBAE Industries nv
SBAE Industries werd in 2006 opgestart door Koenraad Vanhoutte (Dr. In biologische wetenschappen en algenexpert), en Jan Vanhoutte. Het bedrijf produceert op industriële wijze micro-algen en afgeleide producten die een breed toepassingsveld kennen. Voorbeelden hiervan zijn voedingssupplementen (Omega-3 additieven) voor menselijke en dierlijke voeding, en voor aquacultuur; microalgenextracten als grondstof voor cosmeticaproducten; productie van bio brandstof.
De unieke kennis van algen werd door wereldvermaarde experts samengebracht en gebundeld in meerdere patenten.
Elsyca nv
Elsyca ontstond in 1997 als spin-off van de VUB. Sinds 2003 wordt het bedrijf geleid door Luc Wanten, een ervaren bedrijfsleider. Elsica levert engineeringdiensten op het vlak van electrodepositieprocessen. De simulatie- en optimalisatie-oplossingen van Elsyca stellen gebruikers in ondermeer de autonijverheid, de energiesector en de luchtvaartindustrie in staat om op een vlugge en efficiënte wijze electrochemische processen te testen Elsyca biedt oplossingen voor corrosieprotectie, oppervlaktebehandeling en de productie van electronische schakelingen. Daarnaast is het bedrijf volop bezig met de ontwikkeling van nieuwe toepassingsvelden voor zijn technologie. 44
EqcoLogic nv EqcoLogic ontstond in 2005 in de schoot van de VUB. Het bedrijf ontwikkelt signaalversterkers die langere kabelafstanden en een hoger datadebiet toelaten zonder signaalverzwakking. Eqcologic maakt ook transceivers die tweerichtingverkeer van data en stroom toelaten over conventionele coaxkabels. EqcoLogic besteedt zijn productie uit en focust op de ontwikkeling van kennis en expertise, ondermeer op het vlak van het transporteren van elektrische stroom over gegevenskabels. EqcoLogic mikt op klanten in diverse industriële segmenten, waaronder de autonijverheid. Destiny nv
Destiny werd in 2008 opgericht op initiatief van de jonge ondernemer Samuel De Wever. Het bedrijf maakt gebruik van geavanceerde technologie om hoge-snelheidsverkeer van data en telefonie over traditionele koperlijnen mogelijk te maken. Destiny biedt op deze manier een prijsgunstig alternatief voor glasvezelnetwerken. Het bedrijf bedient klanten in het KMOsegment en publieke instellingen.Naast AAF steunen diverse investeerders en fondsen de verdere groei van Destiny. Gatewing nv
Gatewing werd in 2008 opgericht door de jonge ondernemers Maarten Vandenbroucke, Maarten Van Speybroeck en Peter Cosyn. In 2010 traden 3 business angels van BAN Vlaanderen en het Ark-Angels Fund toe tot het kapitaal van Gatewing. Gatewing ontwikkelt geomatica-oplossingen op basis van onbemande vliegtuigen voor civiele doeleinden. Het bedrijf bedient klanten in ondermeer de mijnbouw, plantage-exploitatie en grote infrastructuurwerken. Dankzij het gebruik van een onbemand vliegtuigplatform zijn grote kostenbesparingen mogelijk in vergelijking met klassieke meetoplossingen als bemande vluchten en satellietfotografie.
45
Rubanco NV
Rubanco is de holdingvennootschap boven Ruban Zelfbouw, een snelgroeiende onderneming actief in zelfbouwprojecten. Ruban Zelfbouw assisteert bouwers en verbouwers bij het uitvoeren van elektriciteitswerken en het plaatsen van ventilatie via kant-en-klare bouwmodules. Ook mensen die een centraal stofzuigsysteem wensen te installeren kunnen bij Ruban Zelfbouw terecht. Marktonderzoek wijst uit dat meer dan 80% van de bouwers en verbouwers op één of andere manier zelf werken uitvoert aan hun project. Zelfklussers laten zich daarbij in toenemende mate bijstaan door gespecialiseerde bedrijven zoals Ruban Zelfbouw. CarsOnTheWeb CarsOnTheWeb.com is sinds de oprichting in 2005 uitgegroeid tot een revelatie in de online verkoop van tweedehandswagens aan professionele autohandelaren. Met 4 vestigingen in Europa en een verkoop van zowat 12.000 tweedehandswagens per jaar in 50 landen is het Belgische bedrijf met hoofdzetel te Tienen één van de belangrijkste spelers op het vlak van ‘vehicle remarketing’. In 2010 tekende Ark-Angels Fund in op een kapitaalverhoging die de verdere groei van het bedrijf zal schragen.
46
HOOFDSTUK 5 COMBIFIN
5.1.TOELICHTING EN OMSCHRIJVING VAN HET PROJECT Combifin staat voor “gecombineerde financiering”. Het betreft een geïntegreerde financieringsaanpak, waarbij ondernemers en bedrijfsleiders begeleid worden in hun keuze naar de optimale financieringsmix. Combifin is een project van BAN Vlaanderen, kaderend in de Call geïntegreerde financiering door de Vlaamse Overheid.
Via panelsessies in iedere Vlaamse provincie brengt Combifin ondernemers in contact met business angels, venture capitalists, (corporate) bankiers, subsidiedeskundigen en andere overheidssteunmaatregelen zoals: PMV, IWT, VINNOF, AO, Participatiefonds, …
Tijdens deze panelsessies krijgen de ondernemers de kans hun project of onderneming voor te stellen aan een panel van een 8-tal experts in alle mogelijke financieringskanalen. De panelleden geven een advies wat betreft: presentatietechnieken voor investeerders, kritische vraagstelling naar inhoudelijke doelstellingen en tot slot een concluderend financieel advies of de ideale financieringsmix op basis van het eigen vermogen, vreemd vermogen en subsidies. Tevens worden de nodige contactgegevens doorgespeeld. Uiteraard wordt er hierbij ook betracht om tot deals te komen. Hierdoor worden de ondernemers gedurende enkele maanden opgevolgd om na te gaan indien het advies en de aangeleverde contacten nuttig waren en er financiering werd gevonden.
Jaarlijks worden er minimaal 10 panelsessies georganiseerd, twee in iedere provincie, waarbij ongeveer vier ondernemingen per panelsessie de mogelijkheid wordt geboden hun dossier te laten aftoetsen aan een panel van investeerders en deskundigen. Het hele proces wordt begeleid door een specifiek hiervoor aangestelde projectmanager, de heer Boudewijn Dupont, die in overleg met de algemeen directeur en de provinciale coördinatoren van BAN Vlaanderen, dit project in goede banen leidt.
47
5.2.STRUCTURELE PARTNERS COMBIFIN Om een goede, professionele en continue werking te garanderen alsook financiële of andere sponsoring te verwerven, werden verschillende structurele partners aan boord gehaald. Er werden partnerships afgesloten met diverse ondersteunende organisaties. 5.2.1.Corporate Finance:
Binnen Combifin zijn er vaak dossiers waarin we merken dat de bedrijfsleiders een ondersteunende financiële begeleiding kunnen gebruiken. Deze worden dan in contact gebracht met de consultants van Deloitte. Via de KMO-Portefeuille kunnen de bedrijven tot 50% van deze kosten laten subsidiëren door de Vlaamse Overheid. 5.2.2.Combitool:
Speciaal voor Combifin werd in opdracht van BAN Vlaanderen door Finpower de “combitool” ontwikkeld. Dit is een tool voor het uitwerken van een financieel plan. Op basis van de input van éénvoudige, doch relevante cijfergegevens zal deze “combitool” een betrouwbaar financieel plan op 3 jaar genereren, waarin ook rekening gehouden wordt met de actuele financiële bronnen. Deze combitool is terug te vinden op de website van Combifin: www.combifin.be en van BAN Vlaanderen: www.ban.be 5.3. COMBIFIN IN CIJFERS Door de verschillende partnerships en eigen realisaties werd er een bruto dossierinflow gegenereerd welke kan opgesplitst worden in 5 belangrijke providers: 1. 2. 3. 4. 5.
Inflow via website Combifin Inflow via contacten en netwerking Combifin Inflow via BAN Vlaanderen Inflow via partners Combifin Inflow via de “Dag van het Kapitaal”
48
Bruto dossierinflow Combifin Combifin ontving 331 dossiers in 2010, waarvan een groot gedeelte via de organisatie van de infobeurs ‘Dag van het Kapitaal’. Al deze dossiers werden samen met de desbetreffende regiocoördinator gescreend inzake: ondernemingsfase, financieringsbehoefte, aanwezigheid van een kwalitatief en kwantitatief businessplan en presentatie. Hieruit werd in 2010 een selectie gemaakt van 37 projecten die de mogelijkheid hebben gekregen om te presenteren aan een panel van financieringsexperts, tijdens 10 panelsessies in de 5 Vlaamse provincies. De dossiers die niet werden geselecteerd werden zo goed mogelijk doorverwezen naar andere relevante organisaties of instanties, op maat van de behoefte van het project of in sommige gevallen werd dadelijk de mogelijkheid geboden om te presenteren aan de business angels van BAN Vlaanderen. Bruto dossierinflow in 2010: Totaal aantal panelsessies in 2010: Totaal gepresenteerde projecten in 2010:
331 dossiers 10 panelsessies 37 projecten
In de bruto dossierinflow van 2010 was er een grote variatie merkbaar, waarbij quasi alle groeifasen van een onderneming en diverse sectoren aan bod kwamen. 450
412
400 331
350 300 250
231
Bruto Dossierinflow
200
Gepresenteerde Projecten
150 100 50
40
38
37
0 2008
2009
2010
49
We zien in voorgaande grafiek een lichte daling van de bruto-inflow van projecten in 2010 wat voornamelijk te wijten is aan de integratie van het financieringsplatform in de Beurs Ondernemen te Gent. Het aantal gepresenteerde dossiers in 2010 ten opzichte van 2009 is nagenoeg hetzelfde gebleven. Geografische spreiding
De geografische spreiding van de gepresenteerde dossiers toont een lichte daling voor het aantal dossiers uit Antwerpen, maar deze blijft toch veruit de sterkst vertegenwoordigde provincie. Eveneens het aantal dossiers uit Vlaams Brabant is goed vertegenwoordigd en gaat 1 procent vooruit. In de provincies Limburg en Oost-Vlaanderen zien we tevens een mooie stijging (3%) terwijl West-Vlaanderen met 3% achteruit gaat. Het aantal dossiers uit Brussel en het buitenland is nagenoeg hetzelfde gebleven.
50
Ieder project dat gepresenteerd heeft aan het panel van Combifin wordt na een periode van enkele maanden geëvalueerd om te kijken of het inhoudelijk en financieel advies iets heeft opgeleverd en of de contacten die werden aangereikt in het schriftelijk rapport, er toe bijgedragen hebben om te komen tot deals.
Voor de opvolging van de dossiers werden de ondernemers geconfronteerd met drie kritische vragen over het Combifin traject:
1. Hoever staat het dossier momenteel? 2. Is het advies nuttig geweest of zijn er bepaalde bevindingen vanuit de ondernemerskant over de Combifinsessies en/of het geleverde advies? 3. Is er ondertussen financiering gevonden? En zo ja, bij welke instanties en voor welk bedrag?
Per 31/12/2010 konden we vaststellen dat over de volledige periode van het Combifinproject, dus van april 2008 tot eind 2010 in totaal 27 dossiers een gecombineerde financiering hebben gevonden wat een totaalfinancieringsbedrag van € 15,8M vertegenwoordigd.
In het project Combifin wordt getracht via een gecombineerde financiering tot een succesvolle afronding van de financieringsronde te komen. Tijdens de panelsessies zitten dan ook experts van alle mogelijke financieringsdomeinen aan tafel. Uit de dossiers die ondertussen hun financieringsronde volledig hebben kunnen afronden is gebleken dat het totaal geïnvesteerd bedrag voornamelijk bestaat uit bancaire leningen, IWT en business angel financiering. Ook Vinnof van PMV is goed vertegenwoordigd. Het Participatiefonds, in functie van alle mogelijke producten in dit fonds (starteo, optimeo, BA+lening, …) alsook Cultuurinvest kwamen ook in verschillende deals aan bod. In één dossier werd financiering gevonden met behulp van Private Equity. 51
Totaal aantal deals Combifin 2008 - 2010
Website www.combifin.be
Voor de verdere realisatie en optimalisatie van het Combifin project is ook de website www.combifin.be beschikbaar. Op deze website wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de groeifase van een onderneming en de verschillende mogelijke financieringsdomeinen. Tevens kan er de Combitool ingevuld worden. Ook is er voor starters een handig document voor het opmaken van een businessplan.
Naast deze nuttige informatie wordt via de site de werking van Combifin toegelicht en kunnen ondernemers hun businessplan versturen via de daartoe voorziene link. In 2010 werd de website tevens gerestyled.
52
Bovenstaande grafiek geeft eveneens een overzicht van het aantal bezoekers per maand. De piek van oktober is te danken aan de organisatie van de “Dag van het Kapitaal” tijdens de Beurs Ondernemen in Vlaanderen te Expo Gent, waarbij een grote mediacampagne werd gehouden in oa: Metro, Het Belang van Limburg, De Gazet van Antwerpen, …
53
5.4.INFOBEURS “DAG VAN HET KAPITAAL”
Eénmaal per jaar wordt er vanuit het Combifin-project de “Dag van het Kapitaal” georganiseerd. In een informatieve beursformule kunnen ondernemers meer te weten komen over de verschillende investeringsorganisaties en financieringsmogelijkheden. Kapitaal en extern kapitaal, leningen en achtergestelde leningen, subsidies en andere steunmaatregelen zijn er om de ondernemer bij te staan in de ontwikkeling, uitbreiding of vernieuwing van zijn bedrijf en haar projecten. Verdeeld over het eigen vermogen, vreemd vermogen en de subsidies zijn deze financieringsdomeinen vaak onvoldoende gekend en blijven ze onbenut. Ondernemers en bedrijven laten zo heel wat geld liggen waarop ze eigenlijk recht hebben! Tijdens deze “Dag van het Kapitaal” & de “subsidie update” kregen honderden ondernemers de mogelijkheid om gratis advies in te winnen en de financieringsmogelijkheden van hun bedrijf te ontdekken! In 2010 werd gekozen voor de integratie van de ‘Dag van het Kapitaal’ als financieringsplatform in de Beurs Ondernemen in Vlaanderen te Expo Gent die plaatsvond op donderdag 14 oktober.
Nieuw was ook de constructieve samenwerking met Voka – Kamer van Koophandel OostVlaanderen.
In het totaal hebben meer dan 2.500 bezoekers de beurs bezocht en vonden 193 ondernemers antwoorden op hun financieringsvragen op het financieringsplatform ‘Dag van het Kapitaal’.
Ondernemers konden een afspraak maken met volgende aanwezige instanties: Eigen Vermogen:
Win/Win lening PMV (Participatie Maatschappij Vlaanderen) Business Angels - Smart Money: Netwerk van privé-investeerders die deze in contact brengen met ondernemers (Business Angels Netwerk Vlaanderen) Ark-Angels Fund Venture Capital
Vreemd Vermogen:
Achtergestelde leningen via Participatiefonds Diverse vormen van leningen en achtergestelde leningen voor investeringen via ING en PMV (Participatie Maatschappij Vlaanderen)
Subsidies: 54
Ecologiepremie en kmo-portefeuille (Vlaamse Overheid en Agentschap Ondernemen) Innovatie Bedrijven kunnen voor het uitwerken van hun innovatieve ideeën financiële steun krijgen vanwege het IWT. Deze laatste begeleidt eveneens bedrijven die een provinciale Innovatiesubsidie willen bekomen. (Innovatiecentra Vlaanderen) Export Subsidies voor internationaal ondernemen (FIT) Energie Milieu-en energie-oplossingen voor de kmo (PRODEM) Eandis-premies (Eandis) Subsidies voor tewerkstelling Algemeen (SD-Worx) Kansengroepen (Jobkanaal) Subsidies voor opleidingen Bedrijven kunnen bij het Europees Sociaal Fonds-Agentschap subsidies krijgen voor onder meer opleiding van werknemers, competentiebeleid, gelijke kansen voor alle werknemers en voor loopbaanbegeleiding. (ESF)
55
56
HOOFDSTUK 6 DE SAMENWERKINGSVERBANDEN Via een aantal partnerships met geselecteerde partijen proberen we de schaalvergroting die door de creatie van BAN Vlaanderen ontstond, verder door te trekken door de projectinflow in de partnernetwerken ook binnen ons netwerk te incorporeren. Tevens worden er supplementaire kansen voor onze projecten gecreëerd door het doorsturen van onze projecten naar de leden van de partner-netwerken. Schematisch kunnen we dit als volgt voorstellen:
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rood = eigen werking
Oranje = verbonden partij
Groen = externe partij / samenwerkingsverband
Onderlijnd = ondertekende samenwerkingsovereenkomsten 57
6.1. MET ANDERE BAN’S
6.1.1. BEANGELS Beangels is het business angels netwerk voor het Waals gewest. In 2010 werd de samenwerking met dit Waals netwerk verder geïmplementeerd via bilaterale dossieruitwisseling en wederzijdse uitnodigingen voor beider fora. Hiertoe werd in 2009 een aanvang genomen met de aanleg van een specifieke lijst van leden die in beide netwerken geïnteresseerd zijn. De interesse en het engagement terzake wordt door de individuele leden vrij ingevuld.
6.2. HET PARTICIPATIEFONDS
Het Participatiefonds is een federale kredietinstelling met een sterke traditie in KMOfinanciering. BAN Vlaanderen heeft een samenwerking met het Participatiefonds als indiener voor “Business Angel +”-leningen. De “BA+” lening is een achtergestelde lening van ten hoogste 125.000 € aan zeer interessante rentetarieven die door het Participatiefonds wordt toegekend aan jonge bedrijven die door business angels meegefinancierd zijn.
De doelstelling van de BA+ lening is efficiënter inspelen op de financieringsbehoeften van startende en groeiende ondernemingen. In de praktijk blijkt immers de koppeling van persoonlijk vermogen, informeel kapitaal van business angels en financiering met achtergestelde leningen een goed uitgebalanceerde financieringsconstructie te zijn én een ideale financieringshefboom te vormen voor later bankkrediet. In de loop van 2010 werden er door BAN Vlaanderen 14 dossiers ingediend bij het Participatiefonds. Dertien van deze dossiers mochten in de loop van 2010 op een goedkeuring rekenen. Hiermee was een totale som aan achtergestelde leningen gemoeid van € 1.310.400.
6.3. DE PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJ VLAANDEREN NV
De Participatiemaatschappij Vlaanderen nv (PMV) is de investeringsmaatschappij van het Vlaamse Gewest die via haar dochter PMV-kmo de verschaffing van financiële middelen naar Vlaamse starters en KMO’s toe wil activeren. Tevens beheert ze de Waarborgregeling (naar financiële instellingen) zoals die in 2005 werd gelanceerd. 58
De nieuwe investeringsfondsen die in het kader van ARKimedes (Activering RisicoKapitaal in Vlaanderen) een ARKIV-erkenning kregen, werd de mogelijkheid geboden om lid te worden van BAN Vlaanderen. Drie ARKIVs gingen daar ondertussen op in. BAN Vlaanderen richtte op 21 november 2007 trouwens zijn eigen ARKIV op, ARKAngel Fund genaamd. Meer informatie hierover in hoofdstuk 4 van dit jaarverslag. Ook met Vinnof (het Vlaamse Innovatiefonds) en Cultuurinvest (voor culturele en creatieve bedrijven) zijn de relaties aangeknoopt en wordt er waar mogelijk samengewerkt. De win-winlening (voorheen als “Vriendenlening” aangekondigd) biedt een fiscaal voordeel aan particulieren die geld lenen aan een Vlaamse starter. De goede relatie tussen BAN Vlaanderen en PMV-kmo biedt mogelijkheden om efficiënte concepten voor de financiering van Vlaamse KMO’s te ontwikkelen. PMV en BAN Vlaanderen promoten regelmatig samen hun financieringsprodukten via roadshows, seminaries, toespraken, e.d. Tevens is PMV een actief lid in het panel van Combifin.
6.4. SOWALFIN
De financierings- en garantiemaatschappij voor KMO’s van de Waalse overheid, Sowalfin, ontwikkelde in 2004 een “Garantie Business Angels”, die aan leden van een door Sowalfin erkend BAN de mogelijkheid biedt een deel van hun BA-investering in een Waalse KMO te laten waarborgen. Op 23 maart 2005 ondertekende BAN Vlaanderen als eerste niet-Waals netwerk de kaderovereenkomst die ook leden van BAN Vlaanderen in de mogelijkheid stelt deze (betalende) garantie voor hun eventuele investeringen in Waalse KMO’s aan te vragen.
6.5. DIVERSEN
6.5.1. INTERMEDIAIRS Teneinde de grootte en de kwaliteit van de inflow van projecten te verbeteren heeft BAN Vlaanderen samenwerkingen met een aantal betrouwbare intermediairs opgestart. Concreet gaat het hierbij om adviseurs en accountants, die in nauw contact staan met hun cliënteel en kunnen leiden naar BAN Vlaanderen in kwesties van externe financiering. De grotere mate aan voorbereiding en begeleiding van deze dossiers maakt een vlottere doorstroming van deze projecten naar presentatie binnen het netwerk mogelijk. Ook in 2010 werden verschillende projecten langs deze weg aangediend en succesvol voorgesteld aan de leden. 59
6.5.2. BIZIDEE De succesvolle editie 8 van de Vlaamse ondernemingsplanwedstrijd Bizidee werd opnieuw gerealiseerd door de ondersteuning en medewerking van BAN Vlaanderen. Concreet bestaat de samenwerking onder meer uit een vertegenwoordiging van BAN Vlaanderen in zowel de Raad van Bestuur als de Algemene vergadering van de vzw, het aanleveren van juryleden en presentaties op Bizidee-events.
Editie 8 (academiejaar 2009-2010) was de laatste binnen een 3-jarensubsidie van de Vlaamse overheid. De vooropgestelde targets en doelstellingen werden verwezenlijkt. Recentelijk heeft Ondernemingsplanwedstrijd Vlaanderen vzw de uitgeschreven Vlaamse aanbesteding gewonnen voor een ondernemingsplanwedstrijd naar het brede publiek met aandacht voor doelgroepen. Zo kan Bizidee opnieuw voor drie jaar van start gaan, zij het deze keer met de zuivere focus op niet-studenten. De kracht van de verbondenheid met BAN Vlaanderen heeft bij de totstandkoming van de gunning een belangrijke rol gespeeld. BAN Vlaanderen zal bijgevolg ook een actieve rol blijven spelen in de Vlaamse ondernemingsplanwedstrijd in de toekomst. Dit is een logische gevolg van de in het verleden bewezen positieve kruisbestuiving tussen BAN Vlaanderen en Bizidee. Naast de reeds ‘gebruikelijke’ ondersteuning van BAN Vlaanderen werd in het offertedossier, voorgelegd aan het Agentschap Ondernemen, een extra fase aan de wedstrijd toegevoegd specifiek voor BAN Vlaanderen; deze fase bestaat uit de algemene begeleiding van starters en toeleiding naar financieringsbronnen zoals BAN Vlaanderen. Voor de volgende editie is er ook coaching vanuit BAN Vlaanderen voorzien. Bovendien zal BAN Vlaanderen, naast in de algemene jury, ook vertegenwoordigd zijn in de online fast-track jury. 6.5.3. SO-KWADRAAT
Dit initiatief met steun van de Vlaamse overheid ambieert om meer spin-off-activiteit in Vlaanderen te genereren door stimulering en begeleiding van kandidaat-spin-offs. BAN Vlaanderen tekende reeds in januari 2005 hiertoe een samenwerkingsprotocol. Meer en meer worden langs dit kanaal beloftevolle spin-off-projecten ter financiering aan het netwerk voorgelegd.
60
6.6. LIDMAATSCHAPPEN
6.6.1. BELGIAN BUSINESS ANGELS NETWORK ASSOCIATION (BEBAN) BAN Vlaanderen heeft de BeBAN-deontologische code onderschreven en is lid geworden van de Belgische Associatie van BANs. We nemen er via onze algemeen directeur, Reginald Vossen, ook het voorzitterschap van waar. 6.6.2. EUROPEAN BUSINESS ANGELS NETWORK (EBAN) Ook in 2010 was BAN Vlaanderen volwaardig en actief lid van de Europese koepelassociatie van Europese BANs en early-stage investeerders (EBAN).
BAN Vlaanderen participeerde actief aan de congressen en workshops van EBAN en trad op verzoek van en in naam van EBAN in 2010 een aantal malen op als gastspreker in binnen- en buitenland. 6.6.3. VLAAMS ONDERNEMERSCHAPSBEVORDEREND NETWERK (VON) Sinds 23 april 2008 heeft het Vlaams Agentschap Economie een netwerk opgericht dat alle ondernemerschapsbevorderende initiatieven waaraan de Vlaamse overheid haar steun verleent, samenbrengt. Doelstelling is op deze wijze de interactie tussen deze initiatieven en organisaties te bevorderen, en dit alles ten gunste van ondernemend Vlaanderen. Uiteraard sloot ook BAN Vlaanderen als actief lid bij dit netwerk aan en participeerde actief in de verschillende VON-activiteiten. 6.6.4. FINANCIEEL FORUM (FIFO) Het Financieel Forum is een vereniging van bank- en verzekeringsinstellingen die aansluit bij de Nationale Bank België. Sectoroverleg, maar ook de organisatie van concrete activiteiten naar een divers doelpubliek, zijn hiervan de doelstellingen. In 2008 besloot BAN Vlaanderen tot dit platform toe te treden via de afdeling Hasselt, en nam een actieve rol in het bestuur op.
61
HOOFDSTUK 7 ACTIVITEITENOVERZICHT 2010 In 2010 werden er door BAN Vlaanderen zelf een aantal reguliere activiteiten en een aantal eerder speciale activiteiten georganiseerd. Daarnaast nam BAN Vlaanderen actief (als gastspreker, panellid, interpellant,…) deel aan een aantal evenementen en activiteiten op verzoek van de organisatoren.
7.1. DE REGULIERE ACTIVITEITEN
7.1.1.OPLEIDINGEN VOOR ONDERNEMERS Er werden 58 ondernemers opgeleid via 6 opleidingssessies te Leuven (2) en Gent (4).
Tussenkomsten werden er verzorgd door een academicus van Vlerick LGMS, de BANcoördinatoren en een “ervaringsdeskundige” (BA of ondernemer).
Daarnaast organiseerde BAN Vlaanderen, in het kader van haar partnership met Deloitte, ook een opleidingsdag (november) rond relevante juridische, technische, financiële, administratieve thema’s voor startende innovatieve bedrijven. Deze opleidingen werden inhoudelijk volledig verzorgd door topsprekers van Deloitte. 7.1.2.MATCHING EVENTS
Via 19 matching events kregen ondernemers de kans hun project rechtstreeks aan de business angels voor te stellen. Deze matching events vonden plaats in Antwerpen (5), Hasselt (4), Gent (5), Brugge (4) en Brussel (1).
Er werden voorafgaand aan en tussen de matching events newsletters met profielfiche(s) van projecten verstuurd aan de business angels waarin een totaliteit van 97 projecten werden voorgesteld.
7.2. DE SPECIALE ACTIVITEITEN
7.2.1.ORGANISATOR 7.2.1.1. BA-Academy
De business angels academy is een jaarlijkse opleidingsdag voor de leden en aspirant-leden van BAN Vlaanderen. Deze vindt jaarlijks plaats op de laatste donderdag van mei.
62
Via expert-toespraken, praktijkgetuigenissen en workshops worden de investeerders geïnformeerd over de relevante juridische, fiscale, technische en andere aspecten van het business angelschap. Topsprekers uit het veld, afgewisseld met getuigenissen van ervaren business angels zorgen voor een kwalitatief sterk onderbouwd programma. Ook worden er tijdens deze dag voldoende informele momenten voor netwerking voorzien. De dag wordt telkens afgesloten met een investeringsbeurs waarbij een twintigtal te financieren bedrijven zich voorstellen aan de aanwezige investeerders. 7.2.1.2. BA-Dag
De business angel dag (in principe de laatste donderdag van november) is vergelijkbaar met het opzet van de academy, maar is meer gericht op kennismaking en netwerking tussen nieuwe en bestaande leden van BAN Vlaanderen. Dit wordt bereikt middels interactieve workshops en groepsgesprekken waarbij nauwe contacten tussen de aanwezigen kunnen resulteren in latere samenwerkingsverbanden. Ook deze dag wordt traditioneel afgesloten met een investeringsbeurs waarbij in 2010 een 25tal te financieren bedrijven zich konden voorstellen aan de aanwezige investeerders. 7.2.1.3. Bootcamp
Om de nieuwe ‘virgin angels’ kwalitatief en voldoende te informeren over al de mogelijkheden en de voordelen van BAN Vlaanderen, werd er in 2010 voor de tweede maal de BA-Bootcamp georganiseerd. Tijdens deze informatieve dag beoogt BAN Vlaanderen deze nieuwe business angels, die over het algemeen enorm investerings-gericht zijn, maar nog niet de juiste ervaring hebben, op gelijke informatiestand brengen met de overige privé-investeerders. Tevens kunnen ze op deze manier ook kennis maken met de andere nieuwe business angels en hierdoor hun netwerk gevoelig uitbreiden. Het programma van die dag bestond oa. uit fiscale en legale aspecten, co-financieringssystemen voor Business Angels, opvolgingstechnieken voor geïnvesteerde bedrijven, de Deloitte-studie rond relatie Business Angel-Ondernemer en praktijkgetuigenissen. Hiervoor werd een juridische partner aan boord gehaald, nl. “Neven & Partners”. Door dit in één sterk geheel te gieten trachten we drempelverlagend te werken voor deze nieuwe business angels waardoor ze met een groter “comfort-gevoel” kunnen overgaan tot het nemen van hun eerste participaties. 7.2.1.4. Dag van het Kapitaal
“Dag van het Kapitaal” is een bescheiden beursformule waarbij de verschillende investeringskanalen en financieringsinstellingen zich kunnen voorstellen aan ondernemers. De “Dag van het Kapitaal” werd georganiseerd op 14 oktober 2010 ter gelegenheid van beurs “Ondernemen” te Gent. 7.2.2.ACTIEF DEELNEMEND Daarnaast nam BAN Vlaanderen deel aan tal van evenementen op Vlaamse, nationale en internationale schaal georganiseerd door derden. Gezien de zeer uiteenlopende en drukke agenda wordt hiervan geen gedetailleerde opsomming opgenomen. 63
HOOFDSTUK 8 GROEIGAZELLEN BAN Vlaanderen geeft zich rekenschap van de drempels waar gazellen over moeten om hun groeipotentieel te verzilveren. Daarom lanceerden we eind 2010 het project Groeigazellen.be, dat erkend werd binnen de call ondernemerschap. In samenwerking met de groep Concentra Media Regie werd dit project opgestart met een mediacampagne met ca. 15 rolmodellen in Het Belang van Limburg, de site Made in Limburg en De Gazet van Antwerpen. Groeiondernemingen in de provincies Antwerpen en Limburg en daarbuiten konden zich als reactie hierop aanmelden om beroep te doen op de praktijkervaring van succesvolle ondernemers. Tevens beoogt Groeigazellen.be positieve beeldvorming omtrent gazellen te promoten bij het grote publiek. Na de intensieve campagne met ruime media-aandacht, onder meer met bedrijfsbezoeken van de Minister-president en getuigenissen van gazellen in de pers, start begin 2011 een individueel coaching- en begeleidingstraject van 30 gazellen. De expert-coaches in kwestie zijn stuk voor stuk ervaren bedrijfsmensen. Zij zorgen voor een interessante meerwaarde aan dit project, omdat ze zelf succesvol de gazellefase hebben beleefd. Naast deze waardevolle individuele begeleiding zorgen groepsactiviteiten zoals panelsessies met alle experten en begeleiders, onderlinge netwerkmomenten (peer-to-peerbijeenkomsten) en infosessies voor een interactief leerproces.
Met Groeigazellen.be biedt BAN Vlaanderen ‘in-huisoplossingen’ voor niet-financiële problemen zoals human resources-beleid, managementvaardigheden, organisatieontwikkeling, procesoptimalisatie of intellectuele eigendom. Het project voorziet kortom in een ‘one-stoppoint’ voor alle relevante aspecten om zo effectief, efficiënt en geïntegreerd mogelijk de gazellesprong mogelijk te maken. Voor elke ondernemer met groeiplannen of -pijnen is dat immers van cruciaal belang.
De output van dit project wordt in het voorjaar van 2012 gebundeld in een boek, dat Concentra zal drukken en verspreiden. Daarmee zal het project en de kennis die het heeft vergaard voor heel Vlaanderen toegankelijk worden. Ook toekomstige kandidaat-gazellen kunnen er zo hun voordeel mee doen. De totale looptijd van het project is voorzien van 1 september 2010 tot 30 april 2012.
64
HOOFDSTUK 9 COMMUNICATIE & STRATEGISCHE PARTNERSHIPS Omwille van het bewustmakende en wervende karakter van de activiteiten van BAN Vlaanderen wordt hier ook een apart deel gewijd aan onze inspanningen op het vlak van interne en externe communicatie en de strategische partnerships
9.1. COMMUNICATIE VAN BAN VLAANDEREN
BAN Vlaanderen opteerde in 2010 voor een multimediale communicatie aanpak. Hierbij wordt een mix gebruikt van eigen communicatiemiddelen en externe berichtgevingen. 9.1.1. DE EIGEN COMMUNICATIEMIDDELEN Folder: De folder van BAN Vlaanderen heeft een interessante informerende en wervend karakter die de structuur en werking van BAN Vlaanderen langs beide zijden (business angel en ondernemer) structureel en overzichtelijk toelicht. Het handige drieluik formaat maakt dat deze folder ook als een soort documentenmapje (contracten, powerpoint-handouts,…) gebruikt kan worden. Gezien de nichemarkt waarin BAN Vlaanderen actief is, is dergelijke informatieve folder handig bij individuele gesprekken en werd deze folder dan ook in 2010 veelvuldig gebruikt naar aanleiding van beurzen, spreekbeurten, mailings, … Beeldvorming:
Naar beeldvorming werkt BAN Vlaanderen met een grafische voorstelling van ‘netwerkmannetjes’. Vermits BAN Vlaanderen in de toekomst nog duidelijker wenst te communiceren met als doelgroep zowel mannelijke als vrouwelijke ondernemers en business angels, werd dit beeld in 2010 aangepast als volgt:
65
Website: Steeds meer vinden ondernemers en kandidaat business angels hun weg naar BAN Vlaanderen via de website. Door een kwalitatieve dienstverlening, grootschalige mediacampagnes, interessante partnerships, gerelateerde links uit andere websites en de economische omstandigheden won BAN Vlaanderen aan naambekendheid. Deze naambekendheid resulteerde in een verdere stijging van bezoekers die de website mocht ontvangen. In vergelijking met vorig jaar waren er 356 (+2,2%) unieke bezoekers meer die de site bezochten.
Met een totaal van 16.246 unieke bezoekers zijn er in 2010 maandelijks gemiddeld een 1354-tal bezoeken genoteerd, waarbij traditioneel de vakantieperiodes rustiger zijn.
66
In 2010 werden heel wat projecten en businessplannen ingediend via de website www.ban.be. Ondernemers kunnen via de website hun businessplan opmaken, een financieel plan opmaken en hun businessplan versturen naar de regiocoördinator van BAN Vlaanderen. Ook regionale contactpagina’s werken drempelvrelagend, waarbij het contact rechtstreeks met de desbetreffende regiocoördinator kan gelegd worden. De website dient ook als informatiekanaal voor kandidaat-investeerders, zij het in veel mindere mate. Toch zagen we via de site ook verschillende registraties als “investeerder” binnenkomen.
Ondertussen worden ook de nodige voorbereidingen getroffen om via de website, beveiligd met paswoord, leden business angels de mogelijkheid te bieden om dossiers te raadplegen en belangrijke informatie te delen betreffende dossiers waarin geïnvesteerd wordt. Tevens zullen op deze pagina interessante templates ter beschikking worden gesteld.
E-letter:
Om de werking van BAN Vlaanderen nog beter te kunnen ondersteunen wordt er een maandelijkse digitale nieuwsbrief onder de noemer “E-letter” verstuurd. Hierin worden relevante topics over de werking van en rond BAN Vlaanderen alsook het ondernemerschap in zijn geheel, toegelicht. Deze digitale nieuwsbrief wordt maandelijks verstuurd naar alle contacten van het netwerk, zoals: leden business angels, ondernemers, beleidsmakers, politici, werkgeverorganisaties, … In de maanden juli en augustus wordt er geen E-letter verstuurd.
Beursstand:
Ook de beursstand van BAN Vlaanderen draagt bij tot de visibiliteit van het netwerk. Tevens werd er bijkomend materiaal aangekocht waardoor het netwerk op beurzen en andere, interne en externe events, beter zichtbaar wordt.
Advertenties:
In 2010 werd de succesvolle campagne “In de ban van ondernemen” verder gezet in diverse vaktijdschriften, dagbladen, …
Radiospot:
Er werden twee reclamespots aangemaakt, één voor BAN Vlaanderen en één specifiek voor de Dag van het Kapitaal. Deze radiospots werden nationaal uitgezonden via Radio Nostalgie.
67
9.1.2. DE EXTERNE COMMUNICATIEMIDDELEN Spreekbeurten en andere: Onder “activiteiten” werd reeds aangegeven dat op diverse eigen en externe evenementen het verhaal van BAN Vlaanderen werd toegelicht. Ook werden er meerdere spreekbeurten voor kleinere gezelschappen verzorgd (werkgeversorganisaties, service clubs, kandidaat-ondernemers, scholen en opleidingscentra, …)
Pers/interviews:
Veelvuldige interviews en artikels werden gepubliceerd. Hierbij werd er niet alleen geopteerd voor economische pers, teneinde zoveel mogelijk potentiële ondernemers en business angels te bereiken. De neerslag hiervan wordt bijgehouden in een persverzameling.
Concentra Media:
Door het sinds 3 jaar gevestigde partnership met de Concentra Media groep, werden in 2010 eveneens advertenties geplaatst in Metro Magazine, Het Belang van Limburg, Gazet van Antwerpen en Hebbes.be en werden radiospots uitgezonden via Nostalgie. Hierdoor bereikt ons netwerk een groot publiek en kan het imago enorm versterkt worden.
Manager Magazines:
De samenwerking met Manager Magazines, die op provinciaal niveau hoogwaardige managerbladen uitgeven (Vlaanderen Manager, Brabant Manager, Antwerpen Manager en Limburg Manager) werd in 2010 voortgezet. Via deze overeenkomst krijgt BAN Vlaanderen redactionele pagina’s ter beschikking om te communiceren over haar werking en resultaten. Het merendeel van deze pagina’s wordt gebruikt om concrete investeringsverhalen toe te lichten. Ook plaatsen we advertenties in deze bladen.
9.2. STRATEGISCHE PARTNERSHIPS
In haar communicatie-uitingen neemt BAN Vlaanderen optimaal haar partners mee. Speciaal hiervoor werden packages uitgewerkt. Om de werking van BAN Vlaanderen op een constructieve en optimale manier te kunnen ondersteunen werden drie belangrijke partnerships voorgesteld. Deze zijn onder te verdelen in: 1. Structurele partnerships, met de focus op heel Vlaanderen 2. Regionale partnerships, met focus op één of meerdere provincies 3. Eventpartnership, met de focus op de evenementen van BAN Vlaanderen
68
9.3.1.STRUCTURELE PARTNERS In 2010 trad het netwerk naar buiten met volgende structurele partners:
De nieuwe partner ProXL, gespecialiseerd in geïntegreerde oplossingen op het vlak van managementcompetenties en ondersteunende bedrijfsprocessen, werd structurele partner in het najaar van 2010. 9.3.2.REGIO PARTNERS Het regionaal partnership geeft de mogelijkheid tot vlottere samenwerking tussen de lokale antennes van BAN Vlaanderen en organisaties die actief zijn in deze of meerdere provinciale regio’s.
In dat opzicht konden we in 2010 samenwerken met volgende regionale partners voor volgende provincies: Limburg:
Antwerpen:
Vlaams Brabant:
69
Oost-Vlaanderen:
West-Vlaanderen:
9.3.3.EVENTPARTNERS Om de evenementen van BAN Vlaanderen te kunnen ondersteunen worden eventpartnerships voorgesteld aan relevante organisaties. Om de evenementen van BAN Vlaanderen verder te kunnen optimaliseren werd er een samenwerkingsverband afgesloten met Conrad Consulting nv. Dit is een professioneel evenementenbureau dat het netwerk ondersteunt bij de organisatie van de “Business Angels Dag”, de “Business Angels Academy” en de “Dag van het Kapitaal”.
Voor de ondersteuning van de Business Angels Academy en de Business Angels Dag werd volgende eventpartner betrokken:
70
HOOFDSTUK 10 DE WERKING IN FINANCIEEL PERSPECTIEF Om de werking van BAN Vlaanderen te garanderen kan er beroep gedaan worden op enerzijds eigen opbrengsten en anderzijds subsidies. De eigen opbrengsten bestaan uit: -
Fees betaald door de ondernemers, zijnde: • • •
-
Fees betaald door de business angels, zijnde: • •
-
een opleidingsfee een fee naar aanleiding van de presentatie op een matching event een fee verschuldigd in geval van bekomen van een BA+-lening.
een jaarlijkse registratiefee (‘lidgeld’) een succesfee: deze fee is een procentuele berekening op het door de business angel geïnvesteerde bedrag in één van de door BAN Vlaanderen voorgestelde projecten. Het verrekende percentage is degressief in functie van de hoogte van het geïnvesteerde bedrag.
Sponsoring
Diverse opbrengsten, waarbij deze vooral uitgemaakt worden door de beheersvergoeding die BAN Vlaanderen ontvangt voor het management van het ArkAngels Fund
71
Dit vertegenwoordigt voor 2010 volgende aandelen:
Verdeling eigen opbrengsten Ondernemers - Opleidingsfee
- Fee van ontmoetingsfora
- Fee m.b.t. Participatiefonds
Business Angels - Registratiefee - Succesfee
Sponsoring
Diverse opbrengsten
-Waarvan beheersvergoeding AAF
Totaal
2010
17,9 % 6,4 %
3,8 % 7,7%
27,9 % 13,1 % 14,8 % 14,2 % 40,0 %
30,8%
100,0 %
De eigen opbrengsten stijgen licht ten opzichte van voorgaande jaren, waarmee de verminderde subsidie-afhankelijkheid, die in 2009 was ingezet, bevestigd wordt. Verminderde sponsoringinkomsten werden opgevangen door sterk stijgende fee-inkomsten van gerealiseerde deals en BA+-leningen van het Participatiefonds. De inkomsten uit het Ark-Angels Fund zoren voor een bredere spreiding van de eigen opbrengsten. BAN Vlaanderen ontvangt een subsidie van de afdeling Economisch Ondersteuningsbeleid van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. De vierjarige subsidieovereenkomst (looptijd: 2007-2008-2009-2010, tot max. 1.232.000 euro) voorziet in een vaste uitkering ten belope van 45% van het totale subsidiebedrag. De resterende 55% is een variabele “outputsubsidie”. Concreet komt het er op neer dat deze subsidie kan verkregen worden op basis van welomlijnde en bewezen werkingsprestaties. In 2010 werd een vierde vaste schijf evenals drie variabele schijven uit deze subsidie opgevraagd.
Eind 2010 werd, na een grondige externe evaluatie, in een nieuwe subsidie-overeenkomst voor BAN Vlaanderen voorzien (looptijd 2011-2015), waarbij de tussenkomst vanwege de Vlaamse overheid werd gehandhaafd.
72
HOOFDSTUK 11 DE CONCLUSIES Het jaarverslag dat u gelezen hebt, licht toe hoe de organisatie BAN Vlaanderen vzw haar werking gestalte gaf en welke concrete resultaten in de Vlaamse risicokapitaalmarkt dit in 2010 opleverde. Nochtans zal het u opvallen dat het jaarverslag vaak ook op de hele bestaansgeschiedenis van BAN Vlaanderen terugblikt en een aantal evoluties sinds de opstart in 2004 optekent. Op deze manier willen we u een inzicht bieden in het uitzonderlijke groeiparcours dat ons netwerk afgelegd heeft; een groei die zowel aan aanbodzijde (de kapitaalverschaffers) als aan vraagzijde (de kapitaalzoekende bedrijven) plaatsgevonden heeft.
Het netwerk groeide immers uit tot één van de grootste georganiseerde business angels groepen in Europa, met 175 betalende leden.
Aan de inflowzijde noteerde BAN Vlaanderen maar liefst een verviervoudiging ten opzichte van 2004, met 768 contacterende starters en bedrijven.
73
Door een efficiënte en resultaatgerichte werking, gesteund door nieuwe eigen initiatieven zoals het project Combifin en het Ark-Angel Fund nv, werd ook het aantal gerealiseerde deals opgedreven naar een recordaantal van 29 deals afgerond binnen het werkjaar 2010.
Naast de 3,1 miljoen € die rechtstreeks vanwege de BA’s werd ingebracht, wist BAN Vlaanderen hieraan nog 2,2 miljoen € aan direct risicodragend vermogen bij te brengen via co-financiers. Los van de bancaire kredieten, leasings e.d. betekent dit voor 2010 concreet dat voor iedere Euro subsidie die BAN Vlaanderen ontving, er 18,4 € aan risicokapitaal werd gegenereerd. 74
Indien dit aantoonbare multiplicatoreffect, tesamen met het moeilijker kwantificeerbare effect naar meerwaarde- en jobcreatie, naar opbouw van Intellectual Property in Vlaanderen en finaal naar belastingstromen wordt in rekening genomen, blijkt dat BAN Vlaanderen vzw een zeer groot terugverdien-effect realiseert op de door de Vlaamse overheid geïnvesteerde middelen.
Dit zal voor de Raad van Bestuur dan ook de argumentatie vormen bij de nakende bepleiting van de voortzetting van de Vlaamse steun aan BAN Vlaanderen vzw.
===========================================
75