Internationale Orgelacademie Dordrecht 2010 Artistiek leider Cor Ardesch
Bachfestival
Dordrecht Maandag 20 september tot en met vrijdag 24 september 2010 in de Grote Kerk van Dordrecht. Op het nu al befaamde Bach-orgel en het romantische Kam-orgel van de Grote Kerk in Dordrecht plus meerdere andere orgels in stad en regio. Met masterclass sessies, lezingen en 5 avond (orgel)concerten.
Thema Het thema van de Orgelacademie is Johann Sebastian Bach, zijn spirituele wortels en zijn spirituele invloeden. Aan de orde komen Renaissance, Barok, Verlichting en de overgang naar de vroege Romantiek. Verder wordt aandacht besteed aan de invloed van bovengenoemde perioden op de hedendaagse muziekcultuur en de ontwikkeling van de orgelbouw gedurende de verschillende tijdsperioden. Docenten: Peter van Dijk, Bert Matter, Ludger Lohmann.
Actieve deelname • De masterclass staat open voor jonge organisten, net afgestudeerd of in het laatste jaar van hun studie. Maximaal aantal actieve deelnemers: 20 • Repertoire: naar keuze, passend in bovengenoemde perioden (Bach en muziek uit de traditie van Bach), bij inschrijving op te geven; men wordt geacht het opgegeven repertoire zelf heel goed te kennen. • Kosten voor deelname €375,-, bij inschrijving per bank te voldoen. Voor Nederlandse studenten is ten behoeve van actieve deelname een aantal beurzen ter beschikking gesteld door het Prins Bernhard Cultuurfonds uit het Henri Roovers Fonds. Nadere informatie hierover bij
[email protected] Aanmelden kan tot 15 juli 2010
Toehoorders • Er zijn maximaal 20 toehoorders welkom bij de masterclass; geen selectie, geen leeftijdsgrens. • Kosten voor deelname als toehoorder bij alle sessies/lezingen/avondconcerten: €175, -, bij inschrijving per bank te voldoen. Aanmelden kan tot 15 augustus 2010
Overige informatie • Voertaal is Engels. • Reiskosten, onderdak en maaltijden zijn voor rekening van de deelnemers; de IOD kan, indien gewenst, behulpzaam zijn bij het vinden van een gastgezin of hotel. • Aanmelden kan door een e-mail te sturen aan
[email protected]; er wordt dan een inschrijfformulier toegestuurd, waarop ook verdere voorwaarden en informatie vermeld staan.
Toegankelijk voor publiek • losse masterclass toegangskaarten per sessie aan de kerk verkrijgbaar.
Tijden Zondag 19 september 16.00 u. lezing Jan Luth: Ontwikkeling in de muziekbeschouwing van de Renaissance tot en met de Barok 17.00 u. in de Vesperdienst J.S. Bach: Grote Orgelmis door Cor Ardesch Maandag 20 september 09.30-12.30 u. en 13.30-15.30 u. masterclass, docent Bert Matter 16.00 u. lezing door Louis Peter Grijp: Calvijn in de Hollandse Gouden Eeuw 20.00 u. concert door Liuwe Tamminga, orgel en vocaal/instrumentaal ensemble Camerata Trajectina o.l.v. Louis Peter Grijp: Calvijn in de Hollandse Gouden Eeuw Dinsdag 21 september 09.30-12.30 u. en 13.30-15.30 u. masterclass, docent Peter van Dijk 16.00 u. lezing door ntb 20.00 u. orgelconcert door Gustav Leonhardt: werken van Böhm, Pachelbel en Bach Woensdag 22 september 09.30-12.30 u. en 13.30-15.30 u. masterclass, docent Ludger Lohmann 16.00 u. lezing door Ludger Lohmann: BACH-composities in de 19e eeuw 20.00 u. concert door Peter van Dijk, orgel en een vocaal ensemble: Van Sweelinck tot Bach
09.30-12.30 u. 13.30-15.30 u. 16.00 u. 20.00 u.
Bachfestival
Dordrecht
Donderdag 23 september masterclass, docent Ludger Lohmann orgelwandeling door Dordrecht lezing door Peter van Dijk: Bachs ontwikkeling als orgelcomponist orgelconcert door Ludger Lohmann BACH-composities in de 19e eeuw
09.30-12.30 u. 13.30 u. 16.00 u. 20.00 u.
Vrijdag 24 september masterclass, docent Peter van Dijk presentatieconcert door de actieve deelnemers, open voor publiek lezing door Peter-Jan Wagemans: Bach en de Nieuwe Muziek orgelconcert door Cor Ardesch Psalmen in een hedendaagse toonzetting Wijzigingen voorbehouden De orgelacademie is onderdeel van het 1e Bach Festival Dordrecht (17 tot en met 26 september 2010) met daarin veel muziek van Johann Sebastian Bach èn met op Bach geïnspireerde muziek uit de eeuwen daarna. Zie ook www.bachfestivaldordrecht.nl
De docenten Bert Matter was 33 jaar lang de organist van het Hans Henrick Baederorgel orgel in de St. Walburgiskerk te Zutphen. Jarenlang is hij als hoofdvakdocent orgel en improvisatie verbonden geweest aan de Conservatoria te Arnhem en Den Haag. Bert Matter kijkt terug op een uitgebreide concertpraktijk in binnen– en buitenland, maakt talrijke CD’s en is nog steeds een graag gezien jurylid bij nationale en internationale orgelconcoursen. Hij geniet grote bekendheid als leraar en improvisator en heeft daarnaast vele cursussen gegeven in Frankrijk, Noorwegen. Oostenrijk, Italië, Zwitserland en de Verenigde Staten. Van zijn hand verschenen diverse composities die regelmatig, ook in het buitenland, worden uitgevoerd. Naast zijn composities publiceerde Bert Matter ook een boek over praktische harmonie. Ludger Lohmann (1954, Herne/Westfalen) studeerde aan de Musikhochschule en universiteit te Keulen school- en kerkmuziek, muziekwetenschappen, filosofie en geografie. Orgelonderricht ontving hij van Wolfgang Stockmeier en clavecimbelonderricht van Hugo Ruf. Ook volgde hij lessen bij Marie-Claire Alain in Parijs en Anton Heiller in Wenen. Hij was succesvol tijdens diverse concoursen en won onder andere de ARD-Wettbewerb München (1979) en de Grand Prix de Chartres (1982). In 1981 verscheen zijn muziekwetenschappelijke dissertatie Artikulation auf den Tasteninstrumenten im 16.-18. Jahrhundert. Sinds enkele jaren ligt Lohmanns wetenschappelijke interesse op het gebied van de romantische orgelmuziek. Van 1979-1984 was Ludger Lohmann als hoofdvakdocent verbonden aan de Musikhochschule te Keulen, sinds 1983 werkt hij als hoofdvakdocent aan de Musikhochschule te Stuttgart. Ludger Lohmann treedt vaak op als gastdocent bij belangrijke Internationale Orgelfestivals. Peter van Dijk (1952) studeerde orgel, clavecimbel, kerkmuziek en muziekwetenschap in Utrecht en Amsterdam. Hij wordt in binnen- en buitenland veelvuldig uitgenodigd als concerterend organist, docent, jurylid bij concoursen, publicist, orgeladviseur (bij zowel nieuwbouwprojecten als restauraties), muziekregisseur en voordrachthouder. Als KROradiomedewerker produceerde hij onder andere series uitzendingen over muzikale rhetorica en over historische orgels in Nederland, Bohemen, de Elzas, Italië, MecklenburgVorpommern en Oostenrijk. Op zijn naam staan vele artikelen en enkele boeken over onderwerpen uit de orgelbouw, orgelhistorie en uitvoeringspraktijk. Hij verzorgde talrijke radio-, lp- en cd-opnames in diverse Europese landen. De CD-box met de complete klavierwerken van Jan Pieterszoon Sweelinck, die hij produceerde en waaraan hij als Dordrecht organist meewerkte, ontving in 2003 een Edison. Hij was samen met Cor Ardesch als orgeladviseur betrokken bij de totstandkoming van het Bach Orgel in Dordrecht.
Bachfestival
De orgels Op 1 december 1736 gaf Bach een concert op het orgel van het toen net ingewijde Silbermann-orgel van de Frauenkirche te Dresden. Over Silbermann zei Bach toen: “Zijn orgels zijn voortreffelijk; hij heet terecht Zilverman, want zijn orgels hebben een zilveren toon en donderende bassen; moge hij zo verder werken”. De Stichting Bach Orgel heeft het initiatief genomen om de Grote Kerk te verrijken met een tweede orgel waarvoor orgels uit de tijd van Bach zelf model hebben gestaan. Een instrument met een typische barokklankkleur. Hierdoor is het mogelijk om in deze unieke Kerk ook het rijke barokrepertoire op een verantwoorde manier te laten klinken.
Bachfestival
Dordrecht
Dispositie Bachorgel (Verschueren 2007) Manual (C-d’’’)
Oberwerk (C-d’’’)
Pedal (C-d’)
Principal 8 F. Viol di Gamba 8 F. Cornett Bordun 16 F. Rohr-Flöthe 8 F. Octava 4 F. Spitz-Flöthe 4 F. Quinta 3 F. Octava 2 F. Tertia (1 3/5 F.) Mixtur 4 fach. Cimbel 4 fach. Fachott 16 F. Trompet 8 F.
Principal Gedackt Octava Quintadehn Rohr-Flöthe Nassat Octava Gemßhorn Tertia Quinta Suffloeth Mixtur Krumbhorn
Principal-Baß 16 F. * Octav-Baß 8 F. Octav-Baß 4 F. Ped.Mixtur 6 fach. Posaunen-Baß 16 F. * Trompeten-Baß 8 F. Clarin-Baß 4 F.
8 F. 8 F. 4 F. 8 F. 4 F. 3 F. 2 F. 2 F. (1 3/5 F.) 1 ? F. 1 F. 4 fach. 8 F.
De cursief weergegeven registernamen zijn met sierlijke letters geschreven en vertegenwoordigen de ‘lieflijke’ registers. De met * aangeduide pedaalregisters zijn op het Gross Pedal geplaatst, de overige op het Klein Pedal. Tremulant Oberwerk Baßventilbedient windkoppel Pedal - Manual Stemhoogte a = 415 Hz Temperatuur Kirnberger III
Dispositie Kam-orgel (1859) Manuaal 15 stemmen Prestant Gedekt Prestant Roerfluit Holpijp Octaaf Roerfluit Quint Octaaf Gemshoorn Mixtuur Cornet D Trompet Trompet Clarinet
16’ 16’ 8’ 8’ 8’ 4’ 4’ 3’ 2’ 2’ 3-5 st. 5 st. 16’ 8’ 4’
Bourdon Prestant Gemshoorn Salicionaal Bourdon Octaaf Gemshoorn Quint Octaaf Mixtuur Cornet D Trompet Dulciaan
Pedaal 11 stemmen
Bovenwerk 12 stemmen
Positief 13 stemmen 16’ 8’ 8’ 8’ 8’ 4’ 4’ 3’ 2’ 2-4 st. 5 st. 8’ 8’
Baardpijp Holpijp Viola di Gamba Quintadeen Salicionaal Open Fluit Gedekt Nazard Woudfluit Carillon Schalmei Vox Humana
8’ 8’ 8’ 8’ 4’ 4’ 4’ 3’ 2’ 3 st. 8’ 8’
Werktuigelijke registers:koppelingen Man-Pos, Man-Bw, Ped-Man, Ped-Pos, Ped-Bw tremulanten Pos, BW afsluiters Man, Pos, Bw en Ped Toonhoogte a1 = 435 Hz Temperatuur evenredig zwevend Manuaalomvang C-f3 Pedaalomvang C-d1 Windvoorziening magazijnbalg
Subbas Principaal Violon Subbas Octaaf Gedekt Quint Octaaf Bazuin Trombone Trompet
32’ 16’ 16’ 16’ 8’ 8’ 6’ 4’ 16’ 8’ 4’
