Bacheloropleiding Bachelor – derde jaar Differentiatie: Leerproblemen
Eerste semester Blok 1: -
Keuzevak
Blok 2: -
Keuzevak Interculturele aspecten van opvoeding, onderwijs en hulpverlening Bachelorproject Leerproblemen ???
Tweede semester Blok 3: -
Differentiatievak 3: Inleiding leerstoornissen Differentiatievak 4: Onderwijskundige diagnostiek Bachelorproject Leerproblemen ???
Blok 4: -
Differentiatievak 5: Theorieën, diagnostiek en interventie bij leerstoornissen Bachelorproject Leerproblemen ???
Eerste semester Blok 1
Keuzevak Opleiding: Docent(en): ECTS: Niveau: Jaar: Periode: Blok: Cursuscode: Collegejaar: Voertaal:
In totaal 20 3 1e semester 2&3 2008-2009 Nederlands of Engels
Keuzeruimte
In het derde jaar van de bacheloropleiding zijn 20 ects ingeruimd voor het volgen van keuzevakken. Dit zijn vakken die niet door het Leidse departement Pedagogische Wetenschappen verzorgd worden. Er zijn geen minimumgrenzen gesteld aan de omvang van een vak, zolang er in totaal maar tenminste 20 ects aan keuzevakken worden gevolgd. Sommige keuzevakken zijn echter uitgesloten, omdat zij te veel overeenkomen met vakken uit de bacheloropleiding Pedagogische Wetenschappen. Dit geldt in elk geval voor de volgende Leidse vakken: Vak Inleiding in de psychologie (Bachelor Psychologie) Inleiding in methoden en technieken (Bachelor Psychologie) Toetsende statistiek (Bachelor Psychologie) Methoden en technieken van criminologisch onderzoek (Bachelor Criminologie) Ontwikkelings- en onderwijspsychologie (Bachelor Psychologie) Studenten wordt aangeraden één of meer vakken te kiezen die aansluiten bij hun eigen belangstelling en voorkennis. Uitsluitend vakken die aan een universiteit (in Nederland of daarbuiten) gedoceerd worden komen in aanmerking. Minor Met ingang van september 2008 is het ook mogelijk de keuzevakruimte te vullen met een minor. Het departement Pedagogische Wetenschappen biedt, in samenwerking met enkele andere departementen van de Universiteit Leiden, de minor Multiculturele Samenleving aan.
Zie voor meer informatie de Leidse keuzevakkengids: http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=1352&c=2116&garb=0.73173770964614 59 Voor het volgen van een keuzevak buiten Leiden geldt de volgende procedure: Studenten die een keuzevak aan een andere universiteit willen volgen zullen zich in de regel moeten inschrijven als gaststudent bij (de afdeling inschrijving van) die universiteit. Het daarvoor benodigde inschrijvingsformulier is soms van de universitaire website te downloaden of anders verkrijgbaar bij de afdeling inschrijving van de betreffende universiteit. Bij het inschrijvingsformulier dienen drie verklaringen ingeleverd te worden:
1. Een verklaring van onze onderwijsdienst waaruit blijkt dat de (examencommissie van de) opleiding geen bezwaar heeft tegen de inschrijving. Deze verklaring kan worden aan gevraagd bij de onderwijsdienst; 2. Een verklaring van de opleiding waar men de vakken wil gaan volgen waaruit blijkt dat deze daartegen geen bezwaar heeft. Vraag deze verklaring aan de studieadviseur van die opleiding; 3. Een bewijs van betaald collegegeld, verkrijgbaar bij de informatiebalie in Plexus.
Blok 2
Keuzevak (zie boven voor vakbeschrijving)
Interculturele aspecten van opvoeding, onderwijs en hulpverlening Opleiding: Docent(en): ECTS: Niveau: Jaar: Periode: Blok: Cursuscode: Collegejaar: Voertaal:
Pedagogische wetenschappen Dhr. prof. dr. R. van der Veer, dhr. prof. dr. P.H. Vedder 5.0 300 3 1e semester 2 . 2008-2009 Nederlands
Coordinator Dhr. prof. dr. R. van der Veer. Doel en inhoud Doel Kennis maken met de interculturele variëteit van opvoeding en ontwikkeling. Kennis verwerven en kunnen overdragen van theorieën over meertaligheid, meertalig onderwijs en de invloed van meertaligheid op de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Leren omgaan met methodologische en theoretische problemen bij het onderzoeken van pedagogische en psychologische verschijnselen binnen een cultureel diverse groep. Kritisch leren reflecteren op het gebruik van diagnostiek en assessment in het algemeen en in cultureel diverse situaties in het bijzonder. Inhoud Tot voor kort was de psychologische en pedagogische kennis voornamelijk gebaseerd op onderzoek verricht in westerse culturen. Globalisering en nieuwe migratiepatronen hebben tot het besef geleid dat deze kennis niet zonder meer generaliseerbaar is naar andere culturen of etnische minderheidsgroepen in Nederland. Het is daarom van groot belang dat pedagogen kennis nemen van niet-westerse opvoedings- en ontwikkelingspatronen. In deze cursus wordt aan de hand van theoretische modellen en theorieën een beeld gegeven van de enorme mondiale verscheidenheid in opvoeding en ontwikkeling. Aandacht wordt besteed aan de methodologische en theoretische problemen waar de onderzoekster op stuit wanneer zij pedagogische en psychologische verschijnselen uit een andere (sub)cultuur tracht te begrijpen en verklaren. Hierbij moet mede gedacht worden aan de diagnostiek en assessment van probleemkinderen.
Eindtermen 1.1, 1.2, 1.5, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.7, 2.8, 2.9, 3.1, 3.2, 3.4 Onderwijsvormen Hoorcolleges en verdiepingscolleges. De cursus bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat vooral over opvoeding in multicultureel en cross-cultureel perspectief en het tweede deel over meertaligheid, opvoeding en onderwijs. Voor het tweede deel wordt het verdiepingsdeel van de cursus ingevuld als werkgroep. Opdrachten dienen te worden gemaakt en ingeleverd en derhalve geldt er voor het tweede deel een deelnameverplichting. Literatuur
1. Nader te bepalen boek. 2. Baker, C. (2006, 4th edition). Foundations of bilingual education and bilingualism. Philadelphia: Multilingual Matters. 3. Nader op te geven literatuur.
Toetsing Tentamen. Om hieraan mee te mogen doen dient men te hebben deelgenomen aan de verdiepingsbijeenkomsten tijdens het tweede deel van de cursus en de opdrachten ingeleverd te hebben. Rooster Zie website. Inschrijving Inschrijving via U-twist voor ALLE vakken en tentamens is verplicht. Inschrijven voor een vak kan tot uiterlijk twee weken voor aanvang van het eerste college. Inschrijven voor het tentamen kan tot uiterlijk één week voor het tentamen. Zonder inschrijving kan men niet deelnemen aan het onderwijs of het tentamen. Blackboard Blackboard: Een deel van de bij het onderwijs gebruikte sheets wordt beschikbaar gesteld. Voor de cursus relevante informatie is voorhanden.
Bachelorproject Leerproblemen ???
Tweede semester Blok 3
Inleiding leerstoornissen Opleiding: Docent(en): ECTS: Niveau: Jaar: Periode: Blok: Cursuscode: Collegejaar: Voertaal:
Pedagogische wetenschappen Mw. dr. N. Saab 5.0 200 3 e 2 semester 2008-2009 Nederlands
Coordinator Mw. dr. N. Saab. Doel en inhoud Het doel van dit studieonderdeel is om de kennis over de achtergrond van problemen op (met name de basis-) school te vergroten (eindtermen 1.1, 1.3, 2.2, 2.3, 2.4, 2.7, 2.8, 2.9, 2.10, 3.3). Het leren duiden van problemen met leren als een omgevingsprobleem tegenover problemen met leren als een kindgebonden probleem/stoornis vormt het hoofdbestanddeel van het vak. Daarbij wordt een continuüm van zorg besproken dat in werking moet treden zodra zich problemen met leren voordoen. Onderwijsvormen Hoorcolleges, werkgroepen. Literatuur
1 2 3 4
th
Hallahan, D.P., & Kauffman, J.M. (2006, 10 edition). Exceptional Learners. An Introduction to Special Education. Boston: Pearson. Hoofdstuk 1 tot en met 5 en 7 tot en met 15 (pp. 482). Ruijssenaars, A.J.J.M., & Ghesquiere, P. (Red.) (2002). Dyslexie en dyscalculie. Leusden: Acco (pp. 171). de Van der Aalsvoort, D. (2004, 2 druk). Onderwijszorg in het primair onderwijs (pp. 105). Baarn: HB Uitgevers: Van der Leij, A. (2003). Leesproblemen en dyslexie. Hoofdstuk 1 tot en met 3 (pp. 82). Rotterdam: Lemniscaat:
Toetsing Opdrachten en schriftelijk tentamen over literatuur en colleges. Rooster Zie website en blackboard. Inschrijving Inschrijving via U-twist voor ALLE vakken en tentamens is verplicht. Inschrijven voor een vak kan tot uiterlijk twee weken voor aanvang van het eerste college. Inschrijven voor het tentamen kan tot uiterlijk één week voor het tentamen. Zonder inschrijving kan men niet deelnemen aan het onderwijs of het tentamen.
Onderwijskundige diagnostiek Opleiding: Docent(en): ECTS: Niveau: Jaar: Periode: Blok: Cursuscode: Collegejaar: Voertaal:
Pedagogische wetenschappen mw. dr. A. C. Both-de Vries, mw. dr. M.J. van Dijken, mw. dr. N. Saab (coörd.), 5.0 300 3 e 2 semester 2008-2009 Nederlands
Coordinator Mw. dr. N Saab. Doel en inhoud Effectieve begeleiding van leerkrachten en leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs is mogelijk indien er voldoende informatie beschikbaar is over leer- en instructieprocessen en de condities, waaronder leren plaatsvindt. In dit studieonderdeel vergelijken studenten een aantal in het onderwijs gangbare methodieken en doen praktische ervaring op met de methodiek ‘’Consultatieve leerlingbegeleiding’ (eindtermen 1.2,1.3,1.4). Door middel van gesprekstraining en intervisie verwerven studenten relevante basisvaardigheden. Iedere student doorloopt het volledige begeleidingstraject – van intake tot evaluatie – aan de hand van een casus (eindtermen 2.2, 2.3, 2.4, 2.8, 2.9, 2.10, 2.11). Het accent ligt op begeleide praktijk en persoonlijke en theoretische reflectie daarop (eindtermen 3.2, 3.3). De stof van Onderwijsleerproblemen wordt bekend verondersteld.
Onderwijsvormen Hoorcolleges, werkgroepen (gesprekstraining en intervisiebijeenkomsten), veldwerk (elke student doorloopt met een leerkracht het consultatietraject).
Literatuur 1.
2.
3. 4. 5.
Fuchs, D., Mock, D., Morgan, P. L., & Young, C. L. (2003). Responsiveness-to-intervention: Definitions, Evidence, and Implications for the Learning Disabilities Construct. Learning Disabilities Research & Practice, 18, (3), 157-171. Gresham, F. M. (2002). Chapter 4: Responsiveness to intervention: an alternative approach to the identification of learning disabilities. In: R. Bradley, L. Danielson, & D. P. Hallahan (Eds.). Identification of learning disabilities:Research to practice (pp. 467-564). Mahwah, NJ, USA: Lawrence Erlbaum Associates. Meijer, W. (2000). Consultatieve leerlingbegeleiding: van theorie naar praktijk. Amersfoort: CPS. Uitverkocht; blackboard. 115 pag. Pameyer, N., & Beukering, T. van (2004). Handelingsgerichte diagnostiek. Leuven. 390 pag. Bruyn, E. E. J. de, Ruijssenaars, A. J. J. M., Pameijer, N.K., & Aarle, E. J. M. van (2003). De diagnostische cyclus: een praktijkleer. Leuven: Acco. H2 (pp. 21-29), 3 (pp. 31-49) en 8 (pp.141187); blackboard.
Toetsing Methodieken onderwijskundige diagnostiek: paper. Gesprekstraining en veldwerk: Deelname aan alle werkgroepen; instaptoetsen, deelverslagen en eindverslag. De instaptoetsen voor de 4 fasen van de CLB moeten elk als voldoende beoordeeld zijn. In de werkgroepen (presentatie van consultatiegesprekken), deelverslagen en eindverslag moet een ontwikkeling zichtbaar zijn van de consultatieve vaardigheden. Paper en eindverslag dienen elk afzonderlijk als voldoende beoordeeld te zijn. Rooster In verband met een inhoudelijke afstemming van de vakken ’onderwijskundige diagnostiek (OD) ’ en ‘theorieën, diagnostiek en interventie bij leerstoornissen (TDIL)’, begint TDIL tijdens OD en loopt OD door in TDIL. Beide vakken dienen dus tegelijk gevolgd te worden. Zie het rooster op de website en op blackboard. Inschrijving Inschrijving via U-twist voor ALLE vakken en tentamens is verplicht. Inschrijven voor een vak kan tot uiterlijk twee weken voor aanvang van het eerste college. Inschrijven voor het tentamen kan tot uiterlijk één week voor het tentamen. Zonder inschrijving kan men niet deelnemen aan het onderwijs of het tentamen.
Bachelorproject Leerproblemen ??? (zie boven voor vakbeschrijving)
Blok 4
Theorieën, diagnostiek en interventie bij leerstoornissen Opleiding: Docent(en): ECTS: Niveau: Jaar: Periode: Blok: Cursuscode: Collegejaar: Voertaal:
Pedagogische wetenschappen Mw. dr. M.J. van Dijken (coörd.), mw. dr. A. C. Both-de Vries 5.0 400 3 e 2 semester 2008-2009 Nederlands
Coordinator Mw. dr. M.J. van Dijken. Doel en inhoud Dit studieonderdeel heeft als doel kennis bij te brengen over de achtergronden, diagnostiek en de behandeling van specifieke leerproblemen, zoals ernstige lees- en spellingproblemen (dyslexie), rekenproblemen, tweede taalverwerving en de invloed van zwakke executieve functies. Het eerste deel zal bestaan uit een inleiding op de diagnostische cyclus en in de testtheorie, waarbij voorbeelden van belangrijke diagnostische instrumenten aan de orde komen en geoefend zal worden met diverse reken-, taal-, lees- en/of schoolvorderingstesten (zie cursus onderwijskundige diagnostiek) (eindterm 1.4). Tevens wordt aandacht besteed aan kinderen met zwakke executieve functies (eindterm 3.1). Het tweede deel wordt de theorie rond specifieke leerproblemen behandeld zodat een kritische reflexie kan worden gegeven op de, in voorgaande CLB-practicum, gediagnosticeerde leer- of gedrags-problemen (zie cursus onderwijskundige diagnostiek) (eindtermen 1.1 en 2.6). Daarna wordt het gebruik van CLB door scholen en begeleidingsdiensten onderzocht waarbij aan de hand van een aantal casussen een reflexie wordt gegeven op de conclusies en aanbevelingen van diverse leerproblemen (eindterm 2.5). Ten slotte wordt ingegaan op bestaande interventiemethodieken van specifieke leerproblemen. Het vak volgt logisch op Onderwijskundige diagnostiek en bouwt daar op voort. De stof van Onderwijsleerproblemen wordt bekend verondersteld. Onderwijsvormen Elk onderdeel start met een aantal hoorcolleges, waarin de belangrijkste elementen uit de te bestuderen stof worden uitgelegd en samengevat. Daarna volgen enkele interactieve colleges c.q. werkgroepen. Elk onderdeel wordt afgesloten met een opdracht, referaat, paper c.q. verslag (eindtermen 2.1, 2.4, 2.7, 2.8, 2.11, 3.3), waarbij studenten de mogelijkheid geboden wordt om via Blackboard vragen te stellen over de bestudeerde literatuur en feedback te krijgen over problemen die ze hebben bij het voorbereiden van de paper c.q. verslag. Literatuur Psychodiagnostiek: 1. Drenth, P.J.D & Sijtsma, K. (2006, 4e herziene druk). Testtheorie. Inleiding in de testtheorie van de psychologische test en zijn toepassingen. Houten; Bohn Stafleu van Loghum. [De inhoud van dit boek is in een eerder studieonderdeel behandeld; bekend verondersteld worden H2, 3, 5, 6. 8 en 9). 2. Bruyn, E.E.J. de, Ruijssenaars, A.J.J.M., Pameijer, N.K. & Aarle, E.J.M. van (2003). De
diagnostische cyclus: een praktijkleer. Leuven: Acco. Literatuur OD. Dit moet voor het college Psychodiagnostiek gelezen zijn. H2, 3 en 8; blackboard.
3. Kievit, Th., Tak, J.A., & Bosch, J.D. (2002, zesde druk). Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen. Utrecht: De Tijdstroom (hoofdstukken: 12, 13 blackboard). 4. Brochure Stichting Dyslexie Nederland en Document Veel gestelde vragen Dyslexie SDN staat onder ‘Materiaal’. Leerproblemen: 5. Stanovich, K.E. (2000). Progress in understanding reading. Scientific foundations and new frontiers. New York: Guilford (hoofdstukken: 4, 8, 10, 13, blackboard). 6. Pennington, B.F. (2002). The development of psychopathology. Nature and nurture. New York: Guilford (uit dit boek m.n. de hoofdstukken 1, 2, 5 en 6). 7. Een aantal nader op te geven Engelstalige en/of Nederlandstalige artikelen en hoofdstukken (blackboard). Toetsing Psychodiagnostiek: deelname aan de werkcolleges, kritische reflectie en mondeling verslag van de opdracht Leerproblemen: deelname aan de werkcolleges, houden van een referaat en drie papers. Alle in te leveren papers, verslagen, reflecties en opdrachten dienen voldoende beoordeeld te zijn Rooster In verband met een inhoudelijke afstemming van de vakken ‘Onderwijskundige diagnostiek’ (OD) en ‘Theorieën, diagnostiek en interventie bij leerstoornissen’ (TDIL), begint TDIL tijdens OD en loopt OD door in TDIL. Zie het rooster op website en blackboard. Het is daarom aan te bevelen eerst OD te volgen (eventueel in een voorgaand jaar) alvorens aan TDIL deel te nemen.
Inschrijving Inschrijving via U-twist voor ALLE vakken en tentamens is verplicht. Inschrijven voor een vak kan tot uiterlijk twee weken voor aanvang van het eerste college. Inschrijven voor het tentamen kan tot uiterlijk één week voor het tentamen. Zonder inschrijving kan men niet deelnemen aan het onderwijs of het tentamen.
Bachelorproject Leerproblemen (zie boven voor vakbeschrijving)
