extra: masterclasses op 15 maart
AVS-congres 2012 16 maart 2012 NBC, Nieuwegein
Lerend leiden Leidend leren ‘een verkenning van ontwikkelingskansen om met benutting van talenten en ervaringen tot optimale (team-)resultaten te komen’
Lerend leiden Leidend leren ‘Een verkenning van ontwikkelingskansen om met benutting van talenten en ervaringen tot optimale (team-)resultaten te komen’ Hoe ziet de dag eruit?
Beste collega’s,
Dit jaar hebben we de keuze in (plenaire) sessies en workshops voor u overzichtelijker gemaakt, waarbij een zelfde workshop of sessie ’s ochtends danwel ’s middags wordt aangeboden. Er is voldoende ruimte in het programma om de informatiemarkt te bezoeken, collega’s te ontmoeten of te lunchen. In de gezamenlijke afsluiting staat ontspanning centraal. Na afloop nodigen we alle congresbezoekers uit voor ‘Drinks&Bites’, zodat niemand met een lege maag vertrekt en er gelegenheid is om samen na te praten. Uiteraard zorgt de AVS voor passend entertainment.
Een congres organiseren is altijd een grote uitdaging. Welke sprekers nodigen we uit, wat wordt het thema, hoe ziet de dag eruit, hoe promoten we ons congres et cetera. Ik mag wel stellen dat ons AVS-congres in onderwijskringen en met name bij onze eigen leden bekendstaat als een kwalitatief hoogstaand en veelzijdig congres met veel mogelijkheden voor ontmoeting en netwerken. Dit jaar is dat weer ons doel.
Welke sprekers nodigen we uit? We hebben vier internationale grootheden uitgenodigd, die zeer bereid zijn hun verhaal en kennis met ons te delen. Dit zijn David Hopkins, John West-Burnham, Pasi Sahlberg en Jan Bommerez. Het belooft dus weer een mooi congres te worden! Nieuw dit jaar is dat we naast de plenaire sessies met deze grootheden ook masterclasses aanbieden, een dag voor het congres (15 maart). U leest daarover meer in deze brochure of op onze site www.avs.nl/congres2012
Hoe promoten we ons congres? Via Kader Primair, onze website, nieuwsbrief en social media. Komen er weer rond de 1000 bezoekers? Daar gaan we wel vanuit! Met een inhoudelijk inspirerend programma voor leidinggevenden in het onderwijs, genoeg mogelijkheden om met elkaar en ons van gedachten te wisselen en er weer een dagje tussenuit te zijn om daarna met frisse moed weer aan de slag te gaan, zijn er genoeg redenen om ons congres te bezoeken. Wij rekenen op uw komst. U kunt mij altijd aanschieten op het congres.
Wat wordt het thema? Dit jaar is het thema ‘lerend leiden – leidend leren’. Bij lerend leiden gaat het om schoolleiders die zich professionaliseren, bezig zijn met hun eigen ontwikkeling en reflecteren op hun eigen handelen. De nadruk ligt hier dus op de schoolleider en zijn ontwikkeling en leerproces. Tegelijkertijd is de schoolleider ook de aanvoerder en inspirator van de ontwikkeling en het functioneren van het team, de teamprestaties. Zijn eigen professionalisering, zijn talenten en ervaringen, kan hij ook inzetten voor het functioneren van het team: het leidend leren. Hierdoor is hij als leidinggevende in staat het beste uit het team te halen. Goed onderwijs door visionair leiderschap.
Laat u lerend leiden en uw team leidend leren. U heeft daar zelf een aandeel in. Neem gerust uw team mee! Voor snelle beslissers is er de mogelijkheid om tot en met 8 februari te profiteren van een aantrekkelijke vroegboekkorting. Tot ziens op vrijdag 16 maart 2012.
Ton Duif, voorzitter AVS
Masterclasses met vier prominente sprekers, op donderdag 15 maart Kijk op pagina 12 en 13
2
AVS-congres in het kort Het jaarlijkse AVS-congres is een ontmoetingsplek voor leden en andere geïnteresseerden. Een dag om te leren, ervaringen te delen en te ontspannen. Het thema ‘lerend leiden – leidend leren’ richt zich op de leidinggevende en zijn/haar professionalisering en het overbrengen van deze leerervaringen op het team. Of het nu gaat om inspirerend, opbrengstgericht of ondernemend leiderschap, in deze en nog meer onderwerpen kunt u zich verdiepen in een van de workshops of sessies. En uiteraard volgt u ook een plenaire sessie van een van de keynote speakers.
Dagindeling
een driemans cabaretgroep die zichzelf begeleidt met accordeonmuziek. Aan het einde van de dag, tijdens de centrale afsluiting, haken zij in op de actualiteit van het congres.
Hieronder vindt u de dagindeling (en op de volgende pagina het overzicht van de sessies en workshops). U stelt zelf uw gewenste programma samen. U kiest een plenaire sessie en een workshop of sessie, of twee plenaire sessies. De workshops zijn dit jaar verlengd tot 1,5 uur, waardoor er voldoende tijd is om onderwerpen uit te diepen en praktisch aan de slag te gaan met andere deelnemers. Er is ook veel gelegenheid om te netwerken of de informatiemarkt en de AVS-stand te bezoeken.
‘Drinks&Bites’ Aan het einde van de congresdag nodigen we alle congresbezoekers uit voor ‘Drinks&Bites’: onder genot van een goed glas wijn (of iets anders) bieden we een scala aan mediterrane, oosterse en Nederlandse versnaperingen en snacks, een aantal ter plaatse door koks bereid. Zo kunt u nog even met collega’s de dag doornemen, napraten en netwerken voordat u huiswaarts gaat. Uiteraard zorgen we voor bijpassend (muzikaal) entertainment.
AVS-stand en informatiemarkt Op de uitgebreide informatiemarkt (in de Grand Hall) staan ruim 40 voor het onderwijs relevante organisaties en partners. Op deze beursvloer vindt u de AVS-stand met het AVS-plein, waar u met de AVS-adviseurs, helpdeskmedewerkers, het bestuur, ledenraad en andere collega’s kunt praten. De AVS hoort graag wat u bezighoudt en waar wij u eventueel mee van dienst kunnen zijn.
Twee routes route 1 lerend leiden: Schoolleiders professionaliseren zich, zijn bezig met hun eigen ontwikkeling en reflecteren op hun eigen handelen. route 2 leidend leren: Schoolleiders zetten hun eigen talenten en ervaringen dusdanig in dat het meerwaarde oplevert voor het functioneren van hun team.
Cabaret en muzikale ondersteuning Het is een feestelijke dag, dus zal de dag omlijst worden met een swingende band en aanstekelijk cabaret. De Gemeentereiniging is
route 1
lerend leiden
route 2
leidend leren
10.00
10.00
10.15
10.15
jaarrede ton duif inleiding toon gerbrands
10.30
10.30
10.45
10.45
11.00
11.00
pauze, informatiemarkt, netwerken
11.15 11.30 11.45
11.15
plenair
plenair
12.00 12.15 12.30 12.45 13.00
12.00
lunch informatiemarkt netwerken
13.15 13.30 13.45 14.00
workshop/sessie
workshop/sessie
workshop/sessie
lunch informatiemarkt netwerken
lunch informatiemarkt netwerken
lunch informatiemarkt netwerken
12.30 12.45 13.00 13.30 13.45
workshop/sessie
14.00 14.15
14.30
plenair
14.45
14.30
plenair
pauze
14.45
pauze
15.15 15.30
12.15
13.15
14.15
15.00
11.30 11.45
15.00 15.15
centrale afsluiting met cabaret de gemeentereiniging
15.45
15.30 15.45
drinks & bites (tot ±18.00 uur) 3
Overzicht AVS-congres workshops en sessies Route
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1
Lerend leiden
Route
plenaire sessies De schoolleider als piloot Theo Wildeboer Wat heeft Finland ons te zeggen… Pasi Sahlberg
13
14
workshops / sessies Schoolleider: ondernemer of ondernemend? Rick de Wit Sturen op geld, niet doen Ronald te Loo ‘Stel, u mag doen waar u goed in bent…’ Talent centraal Henk Mackloet en Sandra de Kroon Innovatief leiderschap: integreer nieuwe ontwikkelingen in uw beleid Frans Schouwenburg Wat doet een schoolleider die opbrengstgericht werkt? Irene Harmsen School kan het niet alleen: leiderschap in de maatschappelijk context John West-Burnham Inspirerend leiderschap Margareth de Wit Passend onderwijs ís schoolontwikkeling Heike Sieber, Gerard van Uunen, Michiel Wigman Meer Mogelijkheden Met Mediation Ruud de Sain en Ritsert Haitsma Passend leiderschap: Wat is de ontwikkelbehoefte van uw school en wat vraagt dit van uw leiderschap? Pieter Dekkers
15
16
17
18
19
20
21
22
23
2
Leidend leren
plenaire sessies Door de bomen het bos zien: over transformationeel leiderschap Jan Bommerez Doen wat werkt David Hopkins workshops / sessies Leiderschap & control in het onderwijs Harrie Aardema Mensen verbinden met hun ziel Jan Jutten School kan het niet alleen: over transformationeel leiderschap John West-Burnham Leidinggeven met diepgang: over onderstromen in mens en organisatie Marian Timmermans en Willem de Vos Leiderschap in positie. Met carrièremogelijkheden binnen de schoolorganisatie Carine Hulscher-Slot en Ineke Dammers Drijfveren en Leiderschap Astrid Oostrom en Freek Polter Duurzame inzetbaarheid en een levenlang leren Tinka van Vuuren en Anja Wiersma Slim Fits All Marius Berendse Kunst en wetenschap van het lesgeven: leergericht leidinggeven Andrea Heijboer, Marcel Bogaarts
Inleidende sessie: Toon Gerbrands Toon Gerbrands, directeur van voetbalclub AZ, is een veelzijdig man. Zo werd hij als bondscoach van het Nederlands Heren volleybalteam Europees kampioen en werd dit team sportploeg van het jaar. Ook was hij directeur van een schaatsploeg. Gerbrands is auteur van meerdere succesvolle boeken waar de nadruk ligt op teambuilding en motivatie, met als uiteindelijk doel: winnen en presteren. Zijn passie, aanpak en visie staan garant voor een inspirerende lezing met sport en management als metaforen.
4
Route
1
Lerend leiden
Schoolleiders professionaliseren zich, zijn bezig met hun eigen ontwikkeling en reflecteren op hun eigen handelen.
plenaire sessie
plenaire sessie
De schoolleider als piloot Theo Wildeboer
Wat heeft Finland ons te zeggen…. Pasi Sahlberg
Als schoolleider bent u ‘gezagvoerder’ van uw school. Als u niet goed stuurt, gaat het mis! Goed leiderschap is essentieel voor een goed functionerende school. In deze spannende en inspirerende presentatie ontdekt u de overeenkomsten tussen vliegen en schoolmanagement. Aan de hand van filmpjes en anekdotes worden twee onderwerpen indringend in beeld gebracht: sturen naar je bestemming en human factors (eigen grenzen, kennis & ervaring). Een ervaren piloot mét onderwijs- en managementbrevet verzorgt de inleiding. Fasten your seatbelts!
Pasi Sahlberg is een Finse onderwijsvernieuwer, pedagoog en onderzoeker die over de hele wereld gewerkt heeft aan stelselwijzigingen, maar ook aan de ontwikkeling van scholen en de opleiding van leerkrachten. Sahlberg wordt beschouwd als de architect van het Finse onderwijsstelsel dat tot de drie beste in de wereld behoort. Zijn inleiding gaat met name over wat het Nederlandse onderwijs kan leren van het Finse onderwijsstelsel (zijn nieuwste boek heet Finnish Lessons: What can the world learn about educational change in Finland Finland). En dat is iets anders dan simpel kopiëren van wat daar gedaan is. Ontdek samen met Sahlberg de mogelijkheden om bestaande praktijken ter discussie te stellen en creatieve nieuwe wegen te zoeken.
2
1
Theo Wildeboer is algemeen directeur bij Cadenza Onderwijsconsult BV. www.cadenza-oc.nl
Dr. Pasi Sahlberg is directeur-generaal van het Nationaal Centrum voor Internationale Mobiliteit en Samenwerking (CIMO) in
workshops en sessies
Helsinki. Hij publiceerde meer dan 100 artikelen en boeken. www.pasisahlberg.com
3
Schoolleider: ondernemer of ondernemend? Rick de Wit workshop
Hoe kunnen schoolleiders ondernemend zijn? U kent de kenmerken van een ondernemer: de ondernemer onderneemt voor eigen rekening en risico, investeert, kan failliet gaan, voert een onderneming gericht op winst. Een schoolleider is geen ondernemer! Voor een schoolleider geldt: u werkt met belastinggeld, u heeft voorspelbare inkomsten, een zeer geringe kans op faillissement, uw organisatie is niet gericht op winst maar op maatschappelijke waarde. Een schoolleider moet wel ondernemend zijn! In ondernemerschap zijn de risico’s legio: visie ≠ fantasie, durf ≠ overmoed en doorzettingsvermogen ≠ tegen beter weten in doorgaan. Daarom zijn sturing, reflectie en eerlijkheid van groot belang. U kunt door het (onder)kennen van risico’s, het organiseren van tegenspraak, het bepalen van momentum en het afwegen van maatschappelijke meerwaarde een omgeving creëren waarin een onderwijsorganisatie toch een verschil kan maken. Dit kan door bijvoorbeeld beleid te maken op de maatschappelijke functie, het marktaandeel of de behoeften van de ‘klanten’.
4
Sturen op geld: niet doen! Ronald te Loo
sessie
De beste manier om met geld om te gaan op scholen is door juist niet te sturen op geld. Deze verrassende stelling licht Ronald te Loo toe in zijn verhaal over financieel leiderschap in het onderwijs. Hij legt uit hoe het komt dat veel scholen tekorten hebben, die veel groter zijn dan de bezuinigingen die hebben plaatsgevonden. Hij laat zien dat het sturen op een sluitende begroting vaak op lange termijn financiële problemen oplevert. En hij deelt met u een aanpak die ervoor zorgt dat een duurzame financiële huishouding het resultaat is van uw bedrijfsvoering, niet het begin. Ronald te Loo is directeur-eigenaar van Organisatieadviesbureau Organise to Learn. www.o2l.nl en www.ronaldteloo.nl
Rick de Wit is accountmanager en senior adviseur van Infinite Financieel. www.infinitebv.nl 5
7
5
‘Stel, u mag doen waar u goed in bent…’ Talent centraal Henk Mackloet en Sandra de Kroon
Wat doet een schoolleider die opbrengstgericht werkt? Irene Harmsen
workshop
Schoolleiders weten intussen wat opbrengstgericht werken is. De kunst is om dit te vertalen naar praktisch handelen. Hoe kan dit eruitzien als een schoolleider vormgeeft aan continue schoolontwikkeling? Hoe geef je invulling aan de kernbegrippen ambitie, sturing, data, cultuur en kwaliteit? In deze workshop maken de deelnemers de verbinding tussen onderwijskundig leiderschap en sturing op resultaatgericht onderwijs. Daarnaast leren ze het verschil tussen leidinggeven aan de staande organisatie en de veranderorganisatie. U gaat naar huis met een frisse kijk op duurzame schoolontwikkeling en met een aantal concrete direct uitvoerbare handelingen.
workshop
Als medewerkers in staat worden gesteld om dat te doen waar ze goed in zijn, leidt dat tot een grotere betrokkenheid en betere resultaten. Niet alleen op individueel niveau, maar ook op organisatieniveau. Dat is kort gezegd het belangrijkste uitgangspunt van Talent Centraal, een talentontwikkelingstraject voor leerkrachten binnen de Stichting Protestants-Christelijk Onderwijs Groene Hart (SPCO Groene Hart). Het accent van het traject ligt op leidinggevende en coördinerende taken. Tijdens de workshop delen we onze ervaringen met u. Waar geloven we (nu) in? Wat is het verschil met een regulier kweekvijvertraject? Wat loopt goed? Welke belemmeringen zijn we tegengekomen? En welke oplossingen vonden we daarvoor? Deze vragen benaderen we vanuit het perspectief van zowel het bovenschools management als de deelnemer: een bestuurder én een leerkracht komen aan het woord. Tijdens het tweede deel van de workshop dagen we u uit na te gaan welke elementen van het talentontwikkelingstraject bruikbaar zijn in uw eigen organisatie. Ook is er gelegenheid om twijfels en knelpunten te bespreken.
Irene Harmsen is adviseur bij KPC Groep. www.kpcgroep.nl
8
School kan het niet alleen: leiderschap in de maatschappelijke context John West-Burnham
sessie
John West-Burnham coördineert het Europese School Leadership Project. Schoolontwikkeling en de rol van leiderschap daarin is een centraal thema in dit project. Hij benadert de school niet als een losstaande eenheid: deze is altijd onderdeel van de maatschappelijke omgeving (ouders, buurt, gemeente). West-Burnham pleit ervoor dat schoolontwikkeling altijd ingebed moet zijn in de maatschappelijke ontwikkeling. De verbinding van de school met de maatschappelijke omgeving en de rol van leiderschap daarin zijn de thema’s voor deze sessie.
Henk Mackloet is lid van het college van bestuur van SPCO Groene Hart. www.spco.nl Sandra de Kroon is senior adviseur bij Van Beekveld en Terpstra, Organisatieadviesbureau. www.vanbeekveldenterpstra.nl
John West-Burnham is hoogleraar Onderwijskundig leiderschap aan het St. Mary’s College in Twickenham. Tevens hoogleraar aan universiteiten in
6
Innovatief leiderschap: integreer nieuwe ontwikkelingen in uw beleid Frans Schouwenburg
Londen, Bristol en Dublin. Hij is consultant in leiderschapsontwikkeling bij CBE in Amsterdam en auteur van diverse boeken over (school) leiderschap. johnwest-burnham.co.uk
sessie
Bij de grote thema’s die momenteel in de sector Primair Onderwijs aan de orde zijn, komt het wat het vormen en uitvoeren van uw beleid betreft vooral neer op ‘meer doen met minder geld’. U wilt meer kwaliteit leveren, opbrengstgericht werken. U moet meer verantwoorden, meer voorzieningen treffen voor kinderen met speciale wensen of behoeften. Daarbij wilt u meer en slimmer met ouders kunnen communiceren en uw team zich meer laten richten op onderwijs in de 21st eeuw. Vaak weet u wel dat het juiste gebruik van ict hierbij een belangrijke rol speelt, maar het is niet eenvoudig om van de belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied op de hoogte te zijn. Dat maakt het formuleren van goed geïntegreerd beleid vaak lastig. Tijdens deze sessie hoort u over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van ict.
9
Inspirerend leiderschap Margareth de Wit
sessie
We willen allemaal inspirerend gevonden worden, maar zijn we dat ook? Onderzoek toont aan dat we als leidinggevende nog veel te leren hebben. Waarom is inspirerend leiderschap zo belangrijk? Wat doen inspirerende leiders? Welke stijlen hanteren inspirerende leiders? Wat is het effect van inspirerende leiders? In deze sessie ontdekt u de positieve bijdrage die u kunt leveren als inspirerende leider en welke stijl voor u het beste werkt. Leiders kunnen met gerichte aandacht hun effectiviteit verdubbelen wanneer ze systematisch werken aan de in hun persoon aanwezige talenten. Gebaseerd op het wereldwijde onderzoek van het inmiddels bekroonde werk van Zenger en Folkman: The Extraordinary Leader.
Frans Schouwenburg is sectormanager Primair en Voortgezet Onderwijs bij Stichting Kennisnet. www.kennisnet.nl
Margareth de Wit is de CEO van het CBE office Amsterdam en Member of the Board of the CBE-Group. nl.cbe-group.com
6
10
Passend onderwijs is schoolontwikkeling Heike Sieber, Gerard van Uunen en Michiel Wigman workshop
12
sessie
In deze turbulente tijd komen er veel veranderingen op het onderwijs, en dus de schoolleiders, af. Dit vraagt om overzicht, wendbaarheid, uithoudingsvermogen en het aanbrengen van de juiste focus, die past bij de ontwikkelbehoefte van de school. De AVS en Berenschot concluderen in hun onderzoek naar passend leiderschap (2011) dat er een kloof bestaat tussen de ontwikkelbehoefte van de school en de gewenste sturing door de schoolleider. Kortom: het aanbrengen van een juiste focus is niet eenvoudig. Scholen hebben verschillende leiderschapsbehoeften. Een school die kampt met lastige strategische opgaven en een complexe context heeft een schooldirecteur nodig die richting geeft (‘richten’). Op een school waar de richting bepaald is, maar deze nog niet vertaald is naar de organisatie, is behoefte aan een leider die kan ‘inrichten’ (team samenstellen of een samenwerkingstraject met de gemeente opstarten). Andere scholen hebben behoefte aan rust en ruimte, moeten even wennen aan de nieuw ingezette richting: ‘verrichten’. We dagen u uit na te denken over wat passend leiderschap voor uw school betekent. Hoe krijgt u inzicht in de ontwikkel- en leiderschapsbehoeften van uw team/onderwijsorganisatie? Hoe organiseert u de dialoog met uw stakeholders? En welk type leiderschap vraagt dat van u? Deze sessie geeft handvatten bij het bepalen van een effectieve koers: zowel voor uw school als voor uw leiderschap.
Bij het onderwijszorgprofiel gaat het om de hele inrichting van de zorg: van kengetallen van de school tot aan de zorgstructuur, teamcompetenties en professionaliseringsbeleid. Met dit profiel zijn de scholen in staat hun schoolsituatie op het gebied van zorg goed in beeld te brengen en te definiëren. Schoolintern is het een ontwikkeldocument en verantwoording van de zorg voor de inspectie. Extern dient het op niveau van het samenwerkingsverband als bekostigingsdocument. Feit is dat de ontwikkeling van de zorgcapaciteit nooit stopt! De onderwijszorgprofielen zijn straks klaar, en dan? Zijn we klaar voor een bezoek van de inspectie? Of willen we ook de kwaliteitsslag maken die zich uit in schoolontwikkeling? Welke informatie hebben we nodig, hoe gaan we dit doen en hoe gaan we het verantwoorden? Dit zijn de thema’s die in deze inspirerende workshop centraal staan. We leggen de nadruk op de positieve kanten van Passend onderwijs: hoe wordt uw school er beter van? Heike Sieber en Gerard van Uunen zijn adviseurs, Michiel Wigman is directeur bij de AVS. www.avs.nl
11
Passend leiderschap: Wat is de ontwikkelbehoefte van uw school en wat vraagt dit van uw leiderschap? Pieter Dekkers
Meer mogelijkheden met mediation Ruud de Sain en Ritsert Haitsma workshop
Pieter Dekkers is adviseur bij Berenschot en mede-auteur van het boek
Verstoorde arbeidsrelaties, gebrek aan (wederzijds) vertrouwen, verschillen van inzichten, ontevreden klanten/stakeholders, samenwerkingsproblemen: zomaar een greep uit de dagelijkse onderwijspraktijk. Mediation en haar toepassingsmogelijkheden wordt steeds meer gemeengoed binnen (alle lagen van) onderwijsorganisaties. Ook tussen ouders en de organisatie. Mediation wordt vooral ingezet in situaties waarin professionele relaties zijn vastgelopen om welke reden dan ook: als ultiem middel om er ‘samen uit te komen’. Meestal wordt mediation curatief en na diverse mislukte lijmpogingen ingezet, terwijl mediation preventief inzetten fors kostenverlagend en sfeerverbeterend werkt. In deze workshop maakt u kennis met de werkwijze van mediation. Wanneer zet je mediation in, onder welke voorwaarden en wat zijn de consequenties? We oefenen met gespreksopbouw en -technieken en kijken naar de mogelijke valkuilen. Ook een aanrader voor wie (nog) niet in een conflict zit.
‘Passend Leiderschap: iedere school de beste baas’ (Berenschot en AVS). www.berenschot.nl
Ruud de Sain is consultant en Ritsert Haitsma is advocaat bij de AVS. www.avs.nl
7
Route
2
Leidend leren
Schoolleiders zetten hun eigen talenten en ervaringen dusdanig in dat het meerwaarde oplevert voor het functioneren van hun team.
plenaire sessie 13
Door de bomen het bos zien. Over transformationeel leiderschap Jan Bommerez
plenaire sessie 14
Centrale thema in deze plenaire sessie is teamwerk en de rol van leiderschap daarin, om het menselijk potentieel maximaal te activeren. Zaken als zelfvertrouwen, moed en FLOW (de psychologische staat van de top performers) zijn daarbij essentieel. performers Dat levert meer op dan het inzetten van alle technische mogelijkheden. Leiderschap in zijn opvatting is altijd transformationeel leiderschap: leiderschap dat nieuwe wegen zoekt en niet blijft teruggrijpen op oude patronen. Leiderschap dat een team boven zichzelf laat uitstijgen. Aan de basis staat een inspirerende leider die medewerkers enthousiast weet te maken voor zijn visie, doelstellingen of actieplan. Een leider die ook openheid geeft over de beweegredenen achter de visie. Hierdoor probeert hij medewerkers mee te nemen en een verandering (transformatie) in hun denken te weeg te brengen.
Doen wat werkt David Hopkins
David Hopkins is werkzaam op het snijvlak van wetenschap, beleid en praktijk. Het hoofdthema waar hij zich mee bezighoudt, is schoolontwikkeling en de sleutelrol van leiderschap daarin. De centrale vraag die David Hopkins zichzelf stelt is: Waarom zijn sommige scholen succesvol in het duurzaam verbeteren van zichzelf en anderen niet? Waarom kan niet elke school een TOPschool zijn? Hopkins stelt dat dit wel mogelijk is. De belangrijkste vereiste daarvoor is systeemleiderschap. Leiders creëren de context waarin leerkrachten zich voortdurend ontwikkelen om persoonlijk leren van elk kind mogelijk te maken. Uit onderzoek en werken in de praktijk zijn de werkzame elementen voor kwaliteitsverbetering bekend. Alles in de school moet draaien om leren en onderwijzen. Maar de context van elke school is uniek. Leiderschap in de school is de belangrijkste hefboom om ‘dat wat werkt’ zodanig vorm te geven dat het ook werkt in de unieke eigen situatie van elke school.
Jan Bommerez is trainer en coach van managementteams en ondernemers. Tevens auteur van o.a. ‘Kun je een rups leren vliegen’ (over transformationeel leiderschap). Hij is van geboorte Vlaming, maar woont en werkt in Californië. Bommerez heeft een profiel op LinkedIn (www.linkedin.com)
David Hopkins is emeritus hoogleraar aan de universiteiten van Londen en Melbourne. Hopkins is auteur van het boek Every school a great school (elke school een TOPschool). www.davidhopkins.co.uk
8
Dit kan alleen als we erin slagen mensen te ont-moeten: een einde te maken aan moetisme en hen te verbinden met hun passie en morele besef. Martin Luther King formuleerde het zo: “Goede leiders leggen anderen niets op, ze zorgen ervoor dat anderen het zichzelf opleggen.” Howard Gardner beschrijft drie aspecten van kwaliteit: de drie E’s: excellence: vakmanschap als een gildenmeester; engagement: bezieling, passie en betrokkenheid; ethics: moreel besef, het verschil willen maken, ook als het lastig is. Een bezielende sessie, voor wie meer uit zijn/haar team wil halen.
workshops en sessies 15
Leiderschap & control in het onderwijs Harrie Aardema workshop
Deze workshop biedt enkele laatste wetenschappelijke en praktische inzichten over leiderschap & control. Hoe houdt of brengt u uw professionals in beweging? Wat kunt u zelf doen aan beïnvloeding van ‘het systeem’? De deelnemer wordt zich bewust van zijn of haar eigen aandeel in een bestaande gang van zaken en de mogelijkheden tot verandering. De workshop vraagt een actieve bijdrage van de deelnemers.
Jan Jutten is onderwijsadviseur bij Natuurlijk Leren. www.natuurlijkleren.org
17
Harrie Aardema is partner/consultant bij BMC en bijzonder hoogleraar publiek management aan de Open Universiteit Nederland.
Mensen verbinden met hun ziel Jan Jutten
sessie
John West-Burnham coördineert het Europese School Leadership Project. Schoolontwikkeling en de rol van leiderschap daarin is een centraal thema in dit project. Hij benadert de school niet als een losstaande eenheid: deze is altijd onderdeel van de maatschappelijke omgeving (ouders, buurt, gemeente). WestBurnham pleit ervoor dat schoolontwikkeling altijd ingebed moet zijn in maatschappelijke ontwikkeling. De verbinding van de school met de maatschappelijke omgeving en de rol van leiderschap daarin zijn de thema’s voor deze sessie. Nadruk van de sessie ligt op transformationeel leiderschap.
www.harrieaardema.nl, www.bmc.nl, www.ou.nl
16
School kan het niet alleen: over transformationeel leiderschap John West-Burnham
sessie
Hoe kunnen we als leider leerkrachten beter laten functioneren? Hoe zorgen we ervoor dat we ons niet laten leiden door hiërarchie, macht, controle, regels en protocollen? Als regels en controle de baas zijn, kan dat bij leerkrachten leiden tot weerstanden tegen veranderingen. Hoe brengen we passie, zingeving en innerlijke betrokkenheid bij de leerkrachten? Dit laatste is essentieel, om een kwaliteitsslag te maken in de school.
John West-Burnham is hoogleraar Onderwijskundig leiderschap aan het St. Mary’s College in Twickenham. Tevens hoogleraar aan universiteiten in Londen, Bristol en Dublin. Hij is consultant in leiderschapsontwikkeling bij CBE in Amsterdam en auteur van diverse boeken over (school) leiderschap. johnwest-burnham.co.uk
18
Leidinggeven met diepgang: over onderstromen in mens en organisatie Marian Timmermans en Willem de Vos workshop
Onderstromen, waaronder gedachten, veronderstellingen, angsten en fantasieën op onbeseft niveau sturen stevig mee als je leidinggeeft (of leiding ontvangt). Vaak zonder goed te weten hoe en soms op een blokkerende manier beïnvloedt dit het leerproces van medewerkers. Die onderstromen zitten in jezelf en tussen mensen die samen(-)werken. In deze workshop laten we u kennismaken met wat u als leidinggevende zou moeten (willen) weten over die onderstromen. Deze zorgen ervoor dat de zaken in uw school meestal toch anders lopen dan u wilt of afgesproken heeft. Omdat het gebied ‘onder de oppervlakte’ ook beangstigende en verwarrende kanten heeft, zijn we minder geneigd om het te onderzoeken. En toch maakt dat onderzoeken u tot een ‘rijkere en vrijere’ leidinggevende. We werken onder andere met de denkwijze van ‘Group relations’ (over onderstromen in organisaties) die het onderzoeken van het ‘leidinggeven aan leren’ faciliteert. Marian Timmermans is senior adviseur, trainer, coach en Willem de Vos is manager Primair Onderwijs Noord bij BMC advies en management. www.bmc.nl 9
19
Leiderschap in positie. Met carrièremogelijkheden binnen de schoolorganisatie Carine Hulscher-Slot en Ineke Dammers workshop
21
Sinds 1999 stimuleert de Nederlandse overheid dat oudere werknemers langer aan het werk blijven. En dat is niet voor niets. Nederland is namelijk in een hoog tempo aan het ontgroenen en vergrijzen. Tot 2040 neemt de gemiddelde leeftijd in Nederland toe. En daarmee wijzigt de ‘grijze druk’: de verhouding tussen het aantal AOW’ers en het aantal potentieel werkenden tussen de 20 en 65 jaar. De ‘grijze druk’ is op dit moment 1 op 4 en gaat naar bijna 1 op 2 in 2040. Er is nog een tweede ontwikkeling: van de werkenden is een steeds groter aandeel op leeftijd. Meer oudere werknemers en minder jongere werknemers betekent langer doorwerken voor iedereen. En dat terwijl werkgevers en werknemers daar lang niet altijd op zitten te wachten. Deze ontwikkelingen vragen om een aanpassing van het personeelsbeleid voor alle werknemers. Organisaties moeten werknemers stimuleren en faciliteren om langer en met meer plezier te werken. Eén van de manieren om dit te doen is door ervoor te zorgen dat medewerkers kansen krijgen om zich voortdurend te ontwikkelen en hun kennis en vaardigheden continu te verbeteren. Dit wordt bedoeld met het concept ‘leven lang leren’. Ook moeten werkgevers maatregelen nemen om het werk aan te passen aan de belastbaarheid en inzetbaarheid van oudere werknemers. Na een lezing van 45 minuten splitst de groep zich en volgt er een workshop.
Hoe ziet uw personeelsbeleid eruit? Hoe stimulerend kunt u optreden? In deze workshop maken we een integrale benadering om bestuur, directie en team in positie te hebben, krijgen en/of te houden, met als doel met hart en hoofd kwaliteit te leveren. Wat is de rol van de schoolleiding en P(G)MR in het versterken van de functiemix? Volgens de cao moeten de schoolleiding en de medezeggenschapsraad een meerjarenplan vaststellen, waarin staat hoe de groeipercentages voor LB en LC bereikt worden in 2011 en 2014. Er is immers afgesproken dat het aandeel hogere functies elk jaar moet groeien. Voor u een uitdaging om dit goed vorm te geven. Carine Hulscher-Slot en Ineke Dammers zijn (senior) adviseurs bij de AVS. www.avs.nl
20
Drijfveren en leiderschap Astrid Oostrom en Freek Polter
Duurzame inzetbaarheid en een levenlang leren Tinka van Vuuren en Anja Wiersma workshop
workshop
‘Lijden of leiden’? Tijdens deze workshop geven we u een impressie van de betekenis van drijfveren voor leiderschap. Drijfveren bepalen namelijk in hoge mate wat mensen daadwerkelijk doen. Datgene wat iemand drijft, bepaalt zijn gedrag, waarneming en motivatie om dingen wel of niet te doen, de zaken waar hij graag energie aan geeft. Samenwerken, communiceren en leidinggeven gaan veel gemakkelijker als dit gebeurt vanuit een begrip van zowel de eigen drijfveren, als de drijfveren van de ander. Medewerkers worden het eenvoudigst gemotiveerd te veranderen, wanneer zij daarbij aangesproken worden op dat wat zij belangrijk vinden. Indien u als leidinggevende in staat bent aan te sluiten bij de drijfveren van uw medewerkers, dan kunt u ook bepalen hoe u het meest effectief leiding kunt geven aan of inspirerend kunt zijn voor uw medewerkers.
Tinka van Vuuren is senior consultant bij Loyalis en bijzonder hoogleraar Vitaliteitsmanagement bij de Open Universiteit Nederland. Anja Wiersma is teamleider/consultant bij Loyalis. www.loyalis.nl
22
Slim Fits All Marius Berendse
workshop
Slim Fit: een prijswinnend innovatieconcept binnen de InnovatieImpuls Onderwijs, een regeling voor scholen die hun organisatie op innovatieve wijze willen klaarstomen voor de komende jaren. SlimFit is een innovatieconcept waarbij scholen gaan werken vanuit een ander organisatieprincipe: met minder leerkrachten (‘slim’) en meer andere medewerkers (ook van buiten) toch ‘voor iedereen passend’ (‘fit’) onderwijs leveren. Zestig scholen implementeren in vier jaar verschillende varianten van Slim Fit. Alle varianten kennen een andere organisatie en inrichting van het onderwijs (in grotere eenheden), waarbij wordt gewerkt in teams van professionals. Bestuurders en directeuren zien in Slim Fit ook een antwoord op de krimp van het aantal leerlingen. Tegenstrijdig of toch niet? We verkennen de toepassingsmogelijkheden van Slim Fit. Slimmer organiseren van onderwijs volgens Slim Fit doet een groot appel op de ‘fitness’ van de schoolleider, opdat leidend niet lijdend en lijden niet leidend wordt.
Astrid Oostrom is directeur Onderwijs bij Management Drives en Freek Polter is partner bij De Roo Management en advies. www.managementdrives.com en www.deroo.nl
Marius Berendse is project manager Slim Fit bij KPC Groep. www.kpcgroep.nl en www.innovatieimpulsonderwijs.nl
10
redenen om het AVS-congres te bezoeken 23
Kunst en wetenschap van het lesgeven: leergericht leidinggeven Andrea Heijboer, Marcel Bogaarts workshop
1
De aandacht voor professionele ontwikkeling van leerkrachten is groot. Denk bijvoorbeeld aan de lerarenbeurs, SBL-competenties en de functiemix. Voor u als directeur is deze aandacht een kans om gericht te investeren in de professionele ontwikkeling van uw team. De kwaliteit van uw teamleden wordt de centrale focus in uw schoolontwikkeling. De ervaring leert, dat dit niet vanzelf gaat. Welke valkuilen en bedreigingen u tegen kunt komen, illustreren we aan de hand van enkele voorbeelden. In deze workshop lichten we een werkwijze toe, om de professionele ontwikkeling van leerkrachten te verbinden met het creëren van goed onderwijs. U krijgt werkmaterialen uitgereikt, zodat u de kansen die de focus op professionele ontwikkeling biedt, optimaal kunt benutten.
2 3 4 5 6
Andrea Heijboer en Marcel Bogaarts zijn adviseurs bij Bazalt.
7
www.watwerktopschool.nl en www.bazalt.nl
Drinks & Bites
Deze brochure is gedrukt op FSC® gecertificeerd papier.
11
Netwerken, interessante discussies aangaan en informatie uitwisselen Collegiale ontmoetingen met ‘gelijkgezinden’ Boeiende sprekers en interessante workshops Energie en inspiratie opdoen Aandacht schenken aan professionele en persoonlijke ontwikkeling Goede voorbeelden en ideeën opdoen: leren van collega’s Informatie over actuele ontwikkelingen, visies en modellen op onderwijsinhoudelijk en leidinggevend gebied
8
Uitgebreide informatiemarkt met de nieuwste diensten en producten
9
Een smakelijke lunch en ‘Drinks&Bites’ voor alle congresgangers
10
Weer weten waarom u schoolleider bent geworden
Masterclasses
U moet er wel snel bij zijn, want het aantal plaatsen is beperkt. Er kunnen maximaal 40 mensen per masterclass deelnemen.
Donderdag 15 maart 2012
Masterclass inclusief lunch De investering voor deze unieke gelegenheid bedraagt t 495 (inclusief lunch) waarvoor u ook een boek van de betreffende auteur krijgt. Bij voldoende belangstelling worden de masterclasses zowel in de morgen als in de middag gegeven. Op het (voor-) inschrijfformulier kunt u daarom 2 keuzes aangeven. (t 945 voor 2 masterclasses)
Het AVS-congres staat bekend om zijn kwalitatief hoogstaande en veelzijdige programma, elk jaar weer. Dit jaar heeft het congresprogramma vier internationale grootheden aan zich weten te binden. Wij kunnen ons voorstellen dat u graag een langere verdiepingssessie met zo’n gerenommeerde spreker doorbrengt, waar u meer mogelijkheden heeft tot interactie (dan tijdens een sessie op ons AVS-congres). Aan het AVS-congres 2012 hebben de volgende (internationale) sprekers hun medewerking toegezegd:
Masterclass inclusief diner met sprekers en ESHA Voor een beperkte groep is het mogelijk van dit event een waarlijk exclusieve belevenis maken. U neemt deel aan een van de masterclasses, sluit na afloop aan bij het diner met alle internationale sprekers en met een aantal nationale leiders van schoolleidersorganisaties in Europa (ESHA). Tijdens het diner kan nog verder van gedachten worden gewisseld. (t 645, of t 825, incl. toegang AVS-congres)
• Professor David Hopkins: emeritus hoogleraar aan de universiteiten van Londen en Melbourne en de auteur van Elke School een TOPschool (over schoolontwikkeling) • Professor John West-Burnham: hoogleraar Onderwijskundig leiderschap aan het St. Mary’s College in Twickenham en auteur van diverse boeken over (school)leiderschap • Dr. Pasi Sahlberg: onderwijsvernieuwer in Finland, directeur-generaal van CIMO en auteur • Dr. Jan Bommerez: auteur van boeken over o.a. (transformationeel) leiderschap, trainer en coach van managementteams en ondernemers. Vlaming van oorsprong, woont in Californië
Masterclass inclusief overnachting De dag wordt compleet met een overnachting in het hotel. Na een gezamenlijk ontbijt is er vervoer van en naar het AVS-congres in Nieuwegein. Dit unieke event kunnen we aan maximaal 30 schoolleiders aanbieden voor t 989 all in*. (t 1375 voor 2 masterclasses) U kunt kiezen uit de opties in onderstaand overzicht. Een combinatie van een of meerdere onderdelen levert voordeel op.
U krijgt kans om te genieten van deze TOPsprekers in een masterclass van een dagdeel. Deze masterclasses zijn zowel voor leidinggevenden in het PO als in het VO erg interessant. Deze masterclasses vinden plaats op donderdag 15 maart 2012 in Utrecht, de dag voorafgaand aan het AVS-congres.
Extra verdieping en interactie in de masterclasses
optie 1
Masterclass inclusief lunch
t 495
optie 2
2 Masterclasses (alleen bij voldoende belangstelling mogelijk) inclusief lunch
t 945
optie 3
Masterclass inclusief lunch / inclusief diner met (internationale) sprekers*
t 645
optie 4
Masterclass inclusief lunch / inclusief diner met (internationale) sprekers* inclusief toegang tot het AVS-congres
t 825
optie 5
Masterclass inclusief lunch / inclusief toegang tot het AVS-congres
optie 6
2 Masterclasses inclusief lunch / inclusief toegang tot het AVS-congres
t 1045
optie 7
Masterclass inclusief lunch / inclusief diner met (internationale) sprekers* inclusief overnachting / inclusief toegang tot het AVS-congres
t 989
optie 8
2 Masterclasses inclusief lunch / inclusief diner met (internationale) sprekers* inclusief overnachting / inclusief toegang tot het AVS-congres
t 1375
*) voor een beperkt aantal mensen mogelijk 12
t 710
Dr. Pasi Sahlberg Wat heeft Finland ons te zeggen….
sprekers masterclasses
Pasi Sahlberg is een Finse onderwijsvernieuwer, pedagoog en onderzoeker die over de hele wereld gewerkt heeft aan stelselwijzigingen, maar ook aan de ontwikkeling van scholen en de opleiding van leerkrachten. Sahlberg wordt beschouwd als de architect van het Finse onderwijsstelsel dat tot de drie beste in de wereld behoort. De sleutel tot het succes van Finland ligt niet in de zorgen om een hoge positie in internationale ranglijsten, maar in de zorgen van elke schoolleider om er voor te zorgen dat elk kind een goede school bezoekt. In de woorden van Pasi Sahlberg: “We are competitive but we do not compete on education.” Een onvoorwaardelijke focus op de kwaliteit van leren en onderwijzen, en dan onder het motto “teach less, learn more…” Een belangrijke component is uiteraard de Finse cultuur, maar u gaat met Sahlberg op zoek naar de onderscheidende elementen, naar wat er echt toe doet. Dat blijkt niet het aantal schooluren per jaar, of de lengte van de lesdag, of het op steeds jongere leeftijd naar school gaan. Er is in Finland ook geen uitgebreid testprogramma met bijbehorende overheidsdruk. Ontdek samen met Sahlberg de sleutels: bestaande praktijken ter discussie durven stellen en creatieve nieuwe wegen zoeken en uitproberen. Dat alles op basis van vertrouwen in de leerkrachten, die dan wel professional moeten zijn. Leer onder leiding van Pasi Sahlberg wat de Finnish Lessons voor Nederland kunnen zijn. En leer ze toepassen.
Prof. David Hopkins Doen wat werkt… We kennen de hefbomen voor schoolontwikkeling, we weten wat goed leiderschap is, we hebben zicht op de schoolspecifieke eigenschappen. In het boek Every School a Great School (Elke school een TOPschool) staan ze beschreven. David Hopkins heeft ze tijdens het AVS-Congres in 2008 overtuigend laten zien. De niet zo simpele vraag is: Wat is er voor nodig om het te gaan doen? Weten wat werkt, leidt niet als vanzelf tot doen wat werkt. Ontdek met David Hopkins hoe de belangrijkste kracht systeemleiderschap is en hoe die noodzakelijk is om schoolontwikkeling te realiseren. Put uit de wereldwijde ervaringen van David Hopkins (Groot-Brittannië, Bermuda, Hong Kong, Zuid-Afrika, recentelijk met grootschalige onderwijsontwikkeling in Australië) en ontdek wat er in de Nederlandse context moet en kan. David Hopkins is emeritus hoogleraar aan de universiteiten van Londen en Melbourne. Hopkins is auteur van het boek Every school a great school (elke school een TOPschool). www.davidhopkins.co.uk
Prof. John West-Burnham School kan het niet alleen…
Dr. Pasi Sahlberg is directeur-generaal van het Nationaal Centrum voor Internationale Mobiliteit en Samenwerking (CIMO) in Helsinki. Hij
Het publieke vertrouwen in leiders neemt af. Moeten we ons daar maar bij neerleggen of zien we hier een opdracht voor leiders? John West-Burnham is hoogleraar Onderwijskundig leiderschap aan het St. Mary’s College in Twickenham en stelt ‘leiderschap door vertrouwen’ centraal in zijn werk. Kenmerken van leiders waarin je vertrouwen hebt, zijn zelfvertrouwen, geloofwaardig, competent en consistent. Transformationeel leiderschap omvat ook actieve participatie van de school met de omgeving (ouders, buurt, gemeente). Ontdek onder de bezielende leiding van West-Burnham hoe vertrouwenwekkend leiderschap met een focus op leren en goede relaties met de omgeving het leerrendement voor leerlingen zal verhogen.
publiceerde meer dan 100 artikelen en boeken. Zijn nieuwste boek heet Finnish Lessons: What can the world learn about educational change in Finland. www.pasisahlberg.com
Dr. Jan Bommerez Door de bomen het bos zien… Van oorsprong Vlaming woont Jan Bommerez in Californië. In Nederland is hij een veelgevraagd spreker en workshopgever in het bedrijfsleven. Ook spreekt hij regelmatig in kringen van universiteiten en hogescholen. Maar ook voor het funderend onderwijs heeft hij een belangrijke boodschap. Centraal in zijn denken staat het menselijk potentieel en hoe we daar meer gebruik van kunnen maken. Daarvoor is in organisaties transformationeel leiderschap nodig. En dan hebben we het over wezenlijk iets anders dan over verandering. Laat u door Jan Bommerez inspireren en ontdek hoe u door de bomen het bos weer kunt zien, door meer gebruik te maken van uw eigen menselijk potentieel. En daarmee ook anderen meer gebruik kunt laten maken van hun potentieel.
John West-Burnham coördineert het Europese School Leadership Project. Hij is hoogleraar Onderwijskundig leiderschap aan het St. Mary’s College in Twickenham. Ook is hij hoogleraar aan universiteiten in Londen, Bristol en Dublin. Hij is consultant in leiderschapsontwikkeling bij CBE in Amsterdam en auteur van diverse boeken over (school)leiderschap. johnwest-burnham.co.uk
Jan Bommerez is trainer en coach van managementteams en ondernemers. Tevens auteur van o.a. ‘Kun je een rups leren vliegen’ (over transformationeel leiderschap). Hij is van geboorte Vlaming, maar woont en werkt in Californië. Bommerez heeft een profiel op LinkedIn (www.linkedin.com)
13
Word lid met korting
En bespaar ruim 50% op de congrestoegang Congresdeelnemers die lid worden van de AVS kunnen direct voor de ledenprijs naar het congres. Leden betalen ruim 50% minder dan niet-leden. Dit geldt ook als u gebruikmaakt van de vroegboekkorting (bij aanmelding uiterlijk vóór 9 februari 2012). Als u nu lid wordt tot minimaal 1 augustus 2013, betaalt u slechts 25 euro voor het persoonlijk deel van de contributie 2011-2012. Meer informatie over het lidmaatschap vindt u op www.avs.nl/lidworden www.avs.nl
het avs-congres wordt mede mogelijk gemaakt door:
Personele Systemen
hoofdsponsors:
14
Algemene informatie Toegangsprijzen ® AVS-leden: 250 euro. Vroegboekprijs: 215 euro ® Niet-leden: 510 euro. Vroegboekprijs: 440 euro ® Leden kunnen voor 295 euro één introducé meenemen naar het congres. Kijk voor meer informatie op www.avs.nl/congres2012 ® U kunt tot en met 8 februari 2012 profiteren van de vroegboekkorting.
Actie Als u (nu met korting!) lid wordt van de AVS, dan kunt u voor de ledenprijs naar het AVS-congres. Zie de informatie op pagina 14.
Inschrijfformulier AVS-congres (16 maart 2012) en masterclasses (15 maart 2012) U kunt zich ook aanmelden via www.avs.nl/congres2012 Ja, ik neem deel aan het AVS-congres ‘Lerend leiden – leidend leren’: Ik ben lid en betaal 250 euro (met vroegboekkorting: 215 euro) Ik ben geen lid en betaal 510 euro (met vroegboekkorting: 440 euro) Ik word lid van de AVS (met actiekorting) en betaal de ledenprijs (tot en met 8 februari 2012 met vroegboekkorting). Ik neem deel aan de masterclasses: naam spreker(s) (max. 2): optie (zie pag. 12): persoonlijke gegevens: Relatienummer Naam en voorletters
v/m
Adres
‘Drinks&Bites’ Dit jaar geen diner waar u zich voor in kunt schrijven, maar ‘Drinks&Bites’ voor alle congresgangers. Na de centrale sluiting verwelkomen we u met (muzikaal) entertainment en een uitgebreid assortiment aan (internationale) lekkernijen.
Postcode en plaats Telefoon privé E-mail Functie: adjunct/directeur/bovenschools manager/anders
organisatiegegevens:
Annuleringsvoorwaarden Annulering dient schriftelijk te gebeuren. Bij annulering meer dan tien werkdagen voor het congres brengt de AVS 45 euro administratiekosten in rekening. Bij annulering minder dan tien werkdagen voor het congres, is geen restitutie mogelijk. U kunt zich wel door een collega laten vervangen. Als annuleringsdatum geldt de datum waarop de annulering bij de AVS binnenkomt. De AVS behoudt zich het recht voor het congres te annuleren of te verplaatsen naar een andere datum en/of locatie. Workshops gaan alleen door bij voldoende belangstelling.
Brinnummer Naam school/organisatie Adres Postcode en plaats Telefoon Factuur naar privé/organisatie
Ik ben lid en neem als introducé mee, max. 1 per lid (voor 295 euro): Naam introducé
Locatie Het NBC is prima bereikbaar met het openbaar vervoer en de auto. Adres: Blokhoeve 1, 3438 LC Nieuwegein. Telefoon: 030-6026900. Routebeschrijving: www.n-b-c.nl
E-mail introducé
De introducé ontvangt via de mail een apart inschrijfformulier. u volgt altijd een plenaire sessie. daarna kunt u een andere (plenaire) sessie of workshop volgen.
Meer informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de AVS, Sylvia Veerman, telefoon 030-2361010 of mail
[email protected]
ik meld mij aan voor: EERSTE KEUZE
RE SERVEKEUZE
Inschrijven
Plenaire sessie (nummer en spreker)
Plenaire sessie (nummer en spreker)
(Plenaire) sessie/workshop (nummer en spreker)
(Plenaire) sessie/workshop (nummer en spreker)
Plaats en datum
Handtekening
Stuur het inschrijfformulier (vóór 8 februari als u gebruik wilt maken van de vroegboekkorting) naar AVS, Antwoordnummer 9019, 3500 ZA Utrecht. Inschrijven kan ook via www.avs.nl/congres2012. Zodra uw inschrijving bij ons binnen is, wordt u voor zover mogelijk ingedeeld bij de sessies/workshop van uw keuze. Dus hoe later u inschrijft, hoe minder kans op de voorkeuren van uw keuze. Schrijf u dus op tijd in!
bezoekadres Nieuwegracht 1 Utrecht postadres Postbus 1003 3500 BA Utrecht telefoon 030 2361010 fax 030 2361036 e-mail
[email protected] internet www.avs.nl
AVS-congres 2011
dubbelvouwen en sluiten kan ongefrankeerd verzonden worden
postzegel plakken niet nodig
Algemene Vereniging Schoolleiders Antwoordnummer 9019 3500 ZA Utrecht
Komt u ook naar het AVS-congres 2012?
goed onderwijs door visionair leiderschap
