AVONDCAUSERIE Actualia Wegverkeer Mr. Gert Geerts
2
Inhoud INLEIDING: 15 JAAR POLITIERECHTBANK DEEL 1: DE POLITIERECHTBANK ALS STRAFRECHTER A.
B.
Verstrenging 1. Herindeling misdrijven 2. Nieuwe misdrijven 3. Onmiddellijke inning 4. Nieuwe vaststellingsmethodes 5. Nieuwe sancties 6. Uitbreiding kring van overtreders Nuancering van de verstrenging 3
Inhoud (2)
DEEL 2: DE POLITIERECHTBANK ALS BURGERLIJKE RECHTER A.
B.
Naar een uitgekristalliseerd recht? Ja, alhoewel… 1. Voorrang van rechts 2. Ritsen Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen 1. Art. 1382 B.W. 2. Arbeidsongevallenwet 3. Art. 29bis WAM 4. Art. 19bis-11, §1 WAM 5. Art. 19bis-11, §2 WAM 6. Art. 1384, lid 1 B.W. 4
INLEIDING 15 JAAR POLITIERECHTBANK
5
• •
sinds 1995: politierechtbank volwaardige “verkeersrechtbank” specialisatie loont! • RS m.b.t. wegverkeersreglement stilaan uitgekristalliseerd • indicatieve tabel • gerechtelijke achterstand ingedijkt? • ja, maar Brussel blijft probleem • geleidelijk meer ruimte voor daadwerkelijke zware ongevallen • slachtofferbejegening • forensisch terrein blijft uitdaging! • niet-prioritair • snelle ontruiming
• stilaan een daadwerkelijk vervolgingsbeleid én strafrechtelijk beleid • (onaanvaardbare) regionale verschillen blijven 6
DEEL 1 DE POLITIERECHTBANK ALS STRAFRECHTER
7
A. Verstrenging 1.
Herindeling misdrijven • indeling in graden (1-4) sinds 31 maart 2006 http://www.wegcode.be/wet.php?wet=98
• oogmerk: passender (lees: zwaardere) straffen http://www.wegcode.be/wet.php?wet=87
• graad 4 : sowieso rechtbank • examens
2.
Nieuwe misdrijven • ladingzekering
8
A. Verstrenging (2)
• inhaalverbod vrachtwagens +3,5 MTM • fluo-vestje, kinderbeveiliging, enz...
3.
Onmiddellijke inning (OI) • afschaffing “boetezegels” en “superboetes” • logischer en uniformer systeem • ook voor vrachtvervoer! • rij- en rusttijden, tachograaf • overlading, ladingzekering • technische eisen
⇒ uitgebreide boetecatalogus http://www.wegcode.be/wet.php?wet=28&node=bijl1
9
A. Verstrenging (3)
• OI vergt akkoord overtreder: dilemma! • hoe? handtekening op document OI • gevolg: overtreding kan niet meer betwist worden! • probleem: overtreder (chauffeur) moet onmiddellijk beslissen! • indien onbetwistbaar: OI voordeliger • lagere boete, geen rijverbod • minder rompslomp • minder risico op meervoudige bestraffing • geen strafblad (erkenning) • oplossing: • opleiding chauffeur • niet akkoord gaan, PV, démarche bij parket 10
A. Verstrenging (4)
4.
Nieuwe vaststellingsmethodes • technologische vooruitgang:
• weigh in motion: overlading • forensisch onderzoek • camera’s • afstand houden • trajectcontrole
• speekseltest voor drugs 5.
Nieuwe sancties • verplicht ondergaan van onderzoeken en examens • alcoholslot 11
A. Verstrenging (5)
6. Uitbreiding kring van overtreders • art. 67ter Wegverkeerswet! • jonge bestuurders! • strafrechtelijke aansprakelijkheid van de rechtspersoon (art. 5 Sw.)
• mogelijke cumul (NP + RP) • mildering: enkel “zwaarste” fout • moeilijke afweging • belangentegenstrijdigheid tussen NP en RP • afzonderlijke raadslieden; evt. zelfs “lasthebber ad hoc” • rechtsbijstandsverzekeraar! • uitz.: publieke RP! => keerzijde: mandatarissen persoonlijk (burgemeester Damme) 12
A. Verstrenging (6)
=> geheel van onderscheiden maatregelen leidt tot ontwikkeling van “ondernemingstransportstrafrecht” • misdrijven: • rij- en rusttijden, tachograaf, overlading (zie volgende slide), ladingzekering, technische eisen, enz… • art. 5 Sw. • mix van handhavingsmaatregelen • onmiddellijke inning • nieuwe vaststellingsmethodes
13
A. Verstrenging (7)
• specifiek m.b.t. overlading • probleem: VAB-studie http://www.vab.be/nl/actueel/dossiers/printdossier.aspx?Id=275
• Vlaams Aslastendecreet • “Vlaams” strafrecht • “Vlaams” handhavingssysteem: • Wegeninspectie • Vlaams Infrastructuurfonds • Weigh in motion • + onmiddellijke inning (federaal): http://www.wegcode.be/wet.php?wet=28&node=bijl1
• + uitdieping handhaving (federaal): gedetailleerde vragenlijst • = performanter van “uitzonderlijke bestraffing” over “936 PV’s” naar “3000 PV’s” 14
B. Nuancering van de verstrenging
•
bestaande sancties worden lang niet altijd opgelegd • gevangenisstraf • immobilisering / verbeurdverklaring
•
werkstraf
•
bij boete rekening houden met inkomen
•
alternatieve straffen • cursus BIVV • behandeling alcoholprobleem (cfr. alcoholslot)
15
DEEL 2 DE POLITIERECHTBANK ALS BURGERLIJKE RECHTER
16
A. Naar een uitgekristalliseerd recht? Ja, alhoewel… 1.
Voorrang van rechts • vroeger: voorrang “absoluut”
“over de ganse breedte van de rijbaan en onafhankelijk van de rijwijze van de voorrangsgerechtigde” • vanaf 1 januari 2004: • slechts t.o.v. “regelmatige” van rechts komende voertuigen • interpretatiemoeilijkheden • te snel rijdend • onvoldoende rechts rijdend • onder invloed van alcohol 17
A. Naar een uitgekristalliseerd recht? Ja, alhoewel… (2) • vanaf 1 maart 2007
• vervalt niet langer bij “stilstand” • “regelmatig”: vervalt • http://bivvweb.ipower.be/bivv/comm/info/0702_Voorrang_van_rechts
.pdf • nog niet verinnerlijkt => toepassingsmoeilijkheden in de
(rechts)praktijk: bv. Pol. Mechelen
18
A. Naar een uitgekristalliseerd recht? Ja, alhoewel… (3) 2.
Ritsen
19
A. Naar een uitgekristalliseerd recht? Ja, alhoewel… (4) • huidige situatie = problematisch • geen bijzondere regeling, doch geregeld via algemene regels m.b.t.
• het manoeuvre (art. 12.4) • voorrang van rechts (art. 12.3.1) • terwijl de overheid ritsen propageert!
20
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen 1.
Art. 1382 B.W.: F-S-CV FOUT: • geringste onvoorzichtigheid volstaat • doch, inbreuk op wettelijke norm verlicht bewijslast: • klassiek: Wegverkeersreglement • recent: Welzijnswet 4 augustus 1996, K.B. 27 maart 1998, K.B. tijdelijke en mobiele bouwplaatsen 25 januari 2001 • nieuwe set van gedetailleerde regels • bovendien op maat gesneden van die specifieke werf via de coördinatieinstrumenten (risico-analyse, plan van aanpak, VGP, CD, PID enz…)
21
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (2) 2. Arbeidsongevallenwet • enkel werknemer • enkel lichamelijke schade • geen fout, slechts letsel tijdens uitvoering van het werk
3.
Art. 29bis WAM • voetganger, fietser, passagier • enkel lichamelijke schade (ook kledijschade) • geen “fout”, slechts betrokkenheid
22
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (3) 4.
Art. 19bis-11, §1 WAM: GMWF • 1°faillissement verzekeraar • 2°intrekking toelating verzekeraar • 3°toevallig feit • 4°diefstal voertuig • 5°3 maanden uitblijven reactie verzekeraar • 6°verzekeraar wees geen schaderegelaar aan • 7°niet geïdentificeerd voertuig • 8°niet verzekering of verzekeraar onbekend
FOUT blijft vereist! Indien “aanzienlijke” lichamelijke schade wordt ook de materiële schade vergoed bij niet geïdentificeerd voertuig
23
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (4) 5.
Art. 19bis-11, §2 WAM “in afwijking van 7°van de voorgaande paragraaf, indien verscheidene voertuigen bij het ongeval zijn betrokken én indien het niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft veroorzaakt, wordt de schadevergoeding van de benadeelde persoon in gelijke delen verdeeld onder de verzekeraars die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de bestuurders van deze voertuigen dekken, met uitzondering van degenen wier aansprakelijkheid ongetwijfeld niet in het gedrang komt”
24
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (5) • toepassingsvoorwaarden art. 19bis-11, §2 WAM
INDIEN • verscheidene voertuigen • twee of meer? • indien uitsluitend “voertuigen”: drie • indien andere derde schadelijdende partij: twee ook mogelijk • onmogelijk om de aansprakelijkheid vast te stellen • dient eerst vastgesteld te zijn: vergt in principe procedure
25
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (6) DAN • WAM-verzekeraars bestuurders betrokken voertuigen • met uitzondering van WAM-verzekeraar van de bestuurder, die “ongetwijfeld” niet aansprakelijk is DUS • iedereen komt in aanmerking, ook bestuurder • voor alle schade, niet alleen LS • dus ook materiële schade van de 29bis gerechtigden
26
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (7) 6.
Art. 1384, lid 1 B.W. • aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken • een gebrekkige zaak is een zaak behept met • een “kenmerk” • dat “abnormaal” is • én “van aard om schade te kunnen veroorzaken” • wie is aansprakelijk?: de “bewaarder” • feitelijk gegeven (niet juridisch!) • in context van verkeersinfrastructuur
• wegbeheerder • evt. aannemer (openbare weg al dan niet afgesloten) 27
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (8) • vermoeden van aansprakelijkheid “iuris tantum”
enkel weerlegbaar indien de schade (en niet het gebrek) werd veroorzaakt door overmacht of fout van een derde • DUS aansprakelijkheid ongeacht • intrinsiek / extrinsiek • zichtbaar / onzichtbaar • kennis door SO • oorsprong (bv. fout derde)
28
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (9) • toepassingsgevallen • voorwerpen op de rijbaan • olie, smurrie, slijk • plasvorming, waterophoping • sneeuw, ijzel • gebrekkige signalisatie (ontbrekende of dubbelzinnige signalisatie),
verkeerslichten • gebrekkige verkeersorganisatie sterk betwiste kwesties met wisselende RS!
29
B. Zoektocht naar alternatieve vergoedingsgrondslagen (10) • conclusie inzake art. 1384, lid 1 B.W. • makkelijkere aansprakelijkheidsgrondslag! • probleem: geen onmiddellijke, onafhankelijke, tegensprekelijke
vaststellingen => rol voor makelaar • alsnog vaststellingen (klant, zelf, detective, ...) • alsnog PV • bij wegenwerken • signalisatievergunning • coördinatie-instrumenten Welzijnswet/K.B. TMB • VGP, CD en PID • art. 94bis: onderzoek ernstig arbeidsongeval 30
