4 november 2013
Gert Dedel
Voorlich7ngsavond SOLK • Soma7sch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten • Programma:
– Begeleiden vanuit het gevolgenmodel: wat zijn de instandhoudende factoren? Gert Dedel, kinderfysiotherapeut – Psychologische behandeling: cogni7ef-‐gedragsma7ge therapie uitgelegd. Carly van Velzen, Kinder-‐ en Jeugdpsycholoog – Starten met herstel: begeleiding in groepen voor jongeren en ouders. Irene van de Giessen, Maatschappelijk werker en hersteldeskundige – Graded ac7vity en graded exercise: in beweging komen. Amber Smits, kinderfysiotherapeut en docent lichamelijke opvoeding – Ervaringsdeskundigen aan het woord: een eigen verhaal. Isabel en Christel Provoost
4 november 2013
Gert Dedel
Func7onele klachten bij DOK018 • 2012-‐2013 – 165 aanmeldingen – 78% func7onele klachten – 5% behandeling niet succesvol – 3% verwijzing voor psychiatrische diagnos7ek – 3% keuze voor behandeling elders 4 november 2013
Gert Dedel
Func7onele klachten • Omschrijving func7onele klachten: – Een combina7e van lichamelijke, maar medisch-‐technisch onverklaarbare klachten met aanwijzingen voor een psychosociale dynamiek.
• Omschrijving SOLK: – Is een lichamelijke klacht die is blijven bestaan terwijl de aanleiding tot het optreden van de klacht is verdwenen en waarvan het herstel wordt verhinderd door de aanwezigheid voor de klacht specifieke, in stand houdende gevolgen
4 november 2013
Gert Dedel
SOLK • Func7onele klachten:
– Pijn in ledematen en gewrichten – Hoofdpijn – Buikpijn – Chronische vermoeidheid (CVS) – Erns7ge onverklaarde vermoeidheid – Vage lichamelijke klachten
• Mul7disciplinaire behandeling • Biopsychosociaal model • Gevolgen model 4 november 2013
Gert Dedel
Biopsychosociaal verklaringsmodel Verkeerde a^ribu7es
Kwetsuur
Aangeleerde hulpeloosheid
Terugtrekken uit school en sociale bezigheden
Aandacht op symptomen
Fysieke decondi7onering
Pijn
Angst en vermijding
Behoedzaam bewegen
Gereduceerde fysieke ac7viteit
Gefaalde behandeling
Boosheid, frustra7e
4 november 2013
Familie
Gert Dedel
Gevolgen model (Rood en Visser 2003)
• Veronderstelling: oorzaak van klachten is niet bekend > dus kan niet behandeld worden > wat het herstel verhinderd is belangrijker. • Inventariseren van de klacht en de gevolgen voor dagelijks leven. • Instandhoudende factoren zijn vaak de gevolgen. • Interven7es gericht op opheffen instand houdende gevolgen. • 81% van de pa7enten accepteerd behandeling op basis van dit model.
4 november 2013
Gert Dedel
Gevolgenmodel • Welke factoren spelen in welke mate een bijdrage aan het in stand houden van het probleem (vicieuze cirkel) • Instandhoudende factoren zijn vaak de gevolgen • Gevolgen beschrijven – Cogni7eve/emo7onele gevolgen – Gedragsma7ge gevolgen – Lichamelijke gevolgen – Sociale gevolgen
4 november 2013
Gert Dedel
Gevolgenmodel
• Maakt inzichtelijk dat huidige klachten verschillende instandhoudende factoren kunnen hebben • Verklaringshypothesen • Verminderen van de gevolgen 7jdens de behandeling
4 november 2013
Gert Dedel
Klacht
Deelsverklaarde of onverklaarde klachten, subjec7ef beleefde of observeerbare klachten, aard, lokalisa7e, intensiteit, ontstaan, verloop, begeleidende verschijnselen, verloop van een doordeweekse dag
Ideeën over de klacht
Van het kind, van de ouders, van andere belangrijke personen in en rond het gezin(huisarts, specialist), over de oorzaak Automa7sche cogni7es in reac7e op de klachten
Cogni7eve en emo7onele gevolgen
Aandacht en concentra7e problemen: leerproblemen Stemming: Angst Somberheid Depressieve klachten Boosheid
4 november 2013
Gedragsma7ge gevolgen
Verzet tegen beperkingen: Forceren en doorgaan ondanks klachten Vermijden van ac7viteiten die leiden tot toename van klachten Terugtrekken uit sociale situa7es Afname fysieke ac7viteiten Toename van bepaalde mentale ac7viteiten Lichaamssignalen negeren of juist monitoren Maatregel om klachten te verminderen: medicijnen, hulpmiddelen
Lichamelijke gevolgen In en doorslaap problemen Verandering eetpatroon Verslechterde condi7e Spierspanning Spierkracht Mobiliteit
Gert Dedel
Sociale gevolgen
Schoolverzuim Sociale isola7e Onderlinge rela7e ouders Hulpzoekgedrag Conflicten Interac7e met leegijdsgenoten en ouders: Adviezen In de gaten gehouden worden
Klacht Pijn in de rug Vermoeidheid aan h et einde van de dag Ideeën over de klacht
Nega7eve ideeën over verloop en oplossingen Piekert veel Ervaart stress
Cogni7eve en emo7onele gevolgen Verdrie7g Kan zich niet goed concentreren
Gedragsma7ge gevolgen
Doorze^er en niet stoppen Gaat minder den dan haar lief is Gaat meer in bed liggen Weet niet goed hoe de klacht te beïnvloeden Minder naar school
Lichamelijke gevolgen Spierspanning tussen de schouderbladen Minder condi7e Duizeligheid Vermoeidheid
4 november 2013
Gert Dedel
Sociale gevolgen
Dansen is las7g om vol te houden Ziet vriendinnen minder Veel onenigheid met ouders
Doel • Het op7maliseren van de omstandigheden voor het herstel (of afname) van de klachten. • Doel is posi%ef (gericht op herstel) en reëel (het opheffen van de in stand houdende gevolgen leidt tot afname van de klachten)
4 november 2013
Gert Dedel
Gevolgenmodel Samenva^end: 1. Inventariseren van de klacht en de gevolgen van de klacht. 2. Controleren of ingevulde model een consistent en logisch geheel vormt. 3. Vaststellen van de gevolgen die deze klacht op de meest directe wijze in stand houden. 4. Vicieuze cirkels beschrijven. 5. Selecteren van de interven7es en behandelplan opstellen. 4 november 2013 Gert Dedel
