Avond- en nachtfotografie. FOTOBOND InBeeld. Nieuwe Hollandse Meesters DigiDag Leergang Fotoreflectie

F O T O B O N D

I nB e e l d KWARTAALBLAD VOOR LEDEN VAN FOTOCLUBS AANGESLOTEN BIJ DE BNAFV | NR. 51 | SEPTEMBER 2008 | JAARGANG 13

Avond- en nachtfotografie Nieuwe Hollandse Meesters | DigiDag | Leergang Fotoreflectie

VOORWOORD www.fotobond.nl

uitgever Focus Publishing BV Hendrik Figeeweg 1-z 2031 BJ Haarlem tel: 023 - 5348844 fax: 023 - 5423110 [email protected] hoofdredactie Wim Broekman eindredactie Focus Media Groep beeldredactie Gijs van Gent medewerkers Rob Agterdenbos Peter van Tuijl redactie-adres Wim Broekman Boomstraat 43a 1015 LB Amsterdam [email protected] ledenadministratie Hannie Jansen ’t Grachtje Over 128 1625 PN Hoorn tel: 0229 - 271103 [email protected] bondsbureau Gerda Gallé Venbergse Molen 51 5612 DX Eindhoven tel: 040 - 2817575 [email protected] algemeen secretaris Helmut J. Gassen Zandeiland 3 5658 AK Eindhoven tel: 040 - 2514074 [email protected] advertenties Focus Media Groep Roos Schouw Hendrik Figeeweg 1-z 2031 BJ Haarlem tel: 023 - 5348844 fax: 023 - 5423110 [email protected] Vormgeving Ido Harmens, FirmaVorm druk Boom & van Ketel grafimedia Fotobond InBeeld is een uitgave van de BNAFV, Bond van Nederlandse Amateur Fotografen Verenigingen. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar (februari, april, september en november) en wordt in een oplage van 7.000 exemplaren toegezonden aan alle leden van fotoclubs aangesloten bij de BNAFV. De gratis verspreiding van dit magazine wordt mede mogelijk gemaakt door een selectie van de beste testrapporten uit Focus, maandblad voor de vrijetijds- en vakfotograaf. De inhoud van dit magazine verschijnt onder verantwoording van de BNAFV. Het auteursrecht op deze uitgave en op de daarin verschenen artikelen wordt door de BNAFV voorbehouden. Auteursrechten op geplaatste foto’s zijn voorbehouden aan de auteurs. Het plaatsen van foto’s van de leden van clubs aangesloten bij de BNAFV geeft geen recht op enige vergoeding.

Nieuw seizoen: kwaliteit Als ik dit schrijf, zijn jullie waarschijnlijk nog massaal op vakantie, misschien hebben enkelen hem zelfs nog te goed. Ik heb de mijne al achter de rug: twee weken lekker kamperen, geen tv, geen computer, geen e-mail en geen Photoshop. Even bevrijd van alle techniek en weer eens lekker lang lezen in een goed boek. Eens rustig nadenken, wat je zelf in het komende jaar wilt met je fotografie. En natuurlijk ook over de Fotobond: alle ontwikkelingen rond de digitale fotografie, de zorg voor het vinden van bestuurders voor afdelingen, clubs en het landelijke bestuur. De komende periode staat voor mij in het teken van het werken aan kwaliteit, de kwaliteit van de fotografie. Niet alleen de kwaliteit van onze foto’s, maar ook die van bespreken, jureren, organiseren en besturen. Wij kunnen dat niet alleen, het bestuur van de Fotobond is daarin ook slechts een schakel. Samen met anderen kunnen we proberen dingen te bedenken om hieraan te werken. Dat lukte goed in mei jl. toen circa honderd leden de Besturendag bezochten. Zo hebben we bijvoorbeeld samen met Kunstfactor het initiatief genomen tot een opleiding voor een professioneler middenkader. Dit heeft geresulteerd in de nu door de Nederlandse Fotovakschool te geven opleiding ‘Fotoreflectie’. Een ander voorbeeld is de discussie, die tijdens het Fotofestival aan de Maas door het Nederlands Fotomuseum wordt georganiseerd over de inhoudelijke kwaliteit. Enige jaren geleden hadden we de uitgave ‘Fotografie, goed bekeken’ van Peter van Tuijl. Met Kunstfactor en Peter van Tuijl natuurlijk willen we proberen hiervan een geheel vernieuwde versie uit te brengen. Er staan ook weer veel geweldige activiteiten op stapel, zoals Breda Photo in september-oktober met de opening van Foto Nationaal daar op 4 oktober. Vervolgens de Digitale Dag op 19 oktober en in november het Fotofestival aan de Maas in Rotterdam, (mede) georganiseerd door de afdeling Zuid-Holland-Zuid. Verder kijk ik al weer uit naar de exposities van vele verenigingen, vaak naar aanleiding van een jubileum, waar ieder lid weer zijn mooiste werk laat zien. Op al die plaatsen te kunnen rondlopen en genieten van al die mooie foto’s: wat is fotografie toch fantastisch! Frank Boots

Jacqueline Stokkingreef

OP DE COVER

Avond- en nachtfotografie

4

THEMA

8

FOCUS TEST

Canon EOS 1000D

10 LATENT TALENT

12 MET ANDERE OGEN 14 FOCUS TEST

16 LEERGANG FOTOREFLECTIE EISA AWARDS 2008-2009

18 PROJECT

www.focusmedia.nl

Besturen kan leuk zijn

Jaarboek Fotogroep Goes

20 BIJEENKOMST

26 EXPOSITIES

FIAP-erkend tijdschrift

Grip op beeld

De beste producten van het jaar

17 KANDIDATEN GEZOCHT

24 FOCUS TEST Focus Publishing BV is onderdeel van de Focus Media Groep

Fotobespreking door Peter van Tuijl

Sunpak Auto 16R Pro

DigiDag 2008 - zo 19 oktober Apeldoorn

21 FOTOFESTIVAL

Lid van FIAP, Fédération Internationale l’Art Photographique

Ivo Scholten

PhotoFolies en Touraine

Fujifilm FinePix S100FS Fototentoonstellingen

28 MEDEDELINGEN

Festivals en wedstrijden INBEELD 51 | SEPTEMBER 2008

3

THEMA: AVOND- EN NACHTFOTOGRAFIE

Guido Hahnraths

Dennis Dekker

Fotokring Stein - Fietsbrug Eijsden

Restanten van de Berlijnse muur

Kermis Geleen

15 seconden van mijn leven

Strangers in Als beginnend amateur raakte ik lang geleden onder de indruk van Parijs bij nacht. Mijn herinnering is nog levendig. Met de camera op statief en de draadontspanner in de aanslag, richtte ik het vizier op de Sacré Coeur. Deze prachtige witte kerk leende zich bij uitstek voor de eerste nachtopnamen. Door de zoeker, toen nog niet op de monitor, zag ik mensen als silhouetten, lopend op de bovenste trappen van de heuvel waarop de Sacré Coeur ligt. Alsof ik CartierBresson zelf was, had ik precies in gedachten waar deze schimmen zich zouden moeten bevinden bij het ontspannen van de sluiter. En exact op dat moment gingen de schijnwerpers uit! Iemand vond het kennelijk tijd voor de toeristen om naar hun hotel terug te keren. Dat gold dus ook voor mij, zodat ik de volgende avond op herhaling kon gaan om het gestelde doel alsnog te bereiken. Gelukkig was ik enthousiast geworden voor fotografie waar daglicht nog maar een ondergeschikte rol kan spelen. De wereld ziet

4

INBEELD 51 | SEPTEMBER 2008

er dan niet alleen anders uit, maar voelt ook anders aan. En dat gevoel wil je graag fotograferen. In die tijd leerde ik dat je succesvoller bent in het bereiken van goede resultaten, als je niet in de nacht maar in de schemering fotografeert. De lucht is dan niet helemaal zwart, maar vaak nog blauw, wat de sfeer ten goede komt. Een blauwe achtergrond is niet alleen achter de Sacré Coeur veel mooier, maar ook achter bijvoorbeeld voorbij razende gele treinen, of de felle gekleurde lichten van de kermis. Cor Boers en André Roosenburg maken prachtig gebruik van het blauw in de lucht. De lange sluitertijden die in het donker nodig zijn, maken meestal het gebruik van een statief noodzakelijk. Een combinatie van scherp en onscherp ligt dan voor de hand. Niet voor niets dat we zo vaak menselijke schimmen op de foto zien. Of de strepen van

Frits van de Reep

Cor Boers

Kassen

AFV Schagen

Metro Den Haag

the night rijdende auto’s. Guido Hahnraths maakte een sterke foto van de Geleense kermis. De zwarte schimmen op de voorgrond lijken naar een dalende ufo te kijken. Cor Boers en Frits van de Reep maken goed gebruik van bewegingsonscherpte. Mooi verlichte gebouwen, kermis en winkelstraten vol lichtreclames zijn de voor de hand liggende motieven die je in alle grote steden kunt vinden. Vaak veel spannender zijn stedelijke plekken waaraan je juist voorbij wilt lopen. Het donker versterkt de sfeer van verlatenheid en onveiligheid. Een enkele lantaarnpaal zorgt voor beperkte verlichting. Met name oudere straatverlichting veroorzaakt een afwijkende kleurbalans, die voor een onheilspellend gevoel zorgt. Soms verdwijnen de kleuren helemaal, bijvoorbeeld bij de oranje straatverlichting die je vroeger veel meer zag. Jan Rietveld maakte een foto op zo’n ‘abandoned place’.

Ook het landschap leent zich prima voor avond- en nachtfotografie. Vlak nadat de zon ondergaat, ontstaat er een korte periode waarbinnen het licht het mooist is. De zon zelf is niet meer zichtbaar. Het is alsof het landschap helemaal blauw kleurt en de rode gloed van de zon nog voelbaar aanwezig is. Hans de Ru laat ons zien dat je de wereld naar je hand kunt zetten. Met een zwart-wit foto en Photoshop creëerde hij zijn eigen nachtopname. In China fotografeerde hij de overdadige lichtreclames die het straatbeeld in de nachtelijke uren daar kenmerkend beïnvloeden. Een heel pakkende foto. Een andere experimentele foto is van Chris Waarlo en Bas Silderhuis, die voor het jaarboek van hun club een speciale nachtopname maakten. Rob Agterdenbos


5

THEMA: AVOND- EN NACHTFOTOGRAFIE

André Roosenburg

Hans de Ru

6


Chris Waarlo & Bas Sliderhuis

Deventer Fotokring

Jan Rietveld

Han Seijger


7

TEST

Canon EOS 1000D Enkele maanden na de introductie van de EOS 450D (Focus 5 - mei 2008) komt Canon met een spiegelreflex die onder deze camera Super gepositioneerd is. Dat geldt 7/8-2008 dan voornamelijk voor de prijs want de EOS 1000D heeft voldoende mogelijkheden voor de gevorderde vrijetijdsfotograaf.

Verrassend

De EOS 1000D is de opvolger van de EOS 400D en is daarmee de nieuwe instapcamera van Canon. De camera is iets kleiner dan de 400D en de 450D waardoor hij nu de meest compacte EOS is. Voor mensen met grote handen (en/of zware objectieven) zal de aanschaf van de BG-E5 batterijgrip (voor twee LP-E5 accu’s of zes penlites) een betere handligging opleveren. Andere merken hebben meestal geen batterijgreep beschikbaar voor camera’s in deze klasse. Er zijn meer overeenkomsten met de 450D dan met de voorganger. Zoals de zeer degelijk aanvoelende body met een stalen chassis en een grote handgreep. Eén van de verschillen is dat de handgreep van de 450D met rubber bekleed is en die van de 1000D niet. De handgreep heeft ook geen sensor voor draadloze afstandsbediening want er is alleen een kabelafstandsbediening leverbaar. Het lcd-scherm heeft, net als bij de voorganger, een diagonale maat van 6,4 cm/2,5” en 230.000 pixels,

• Stofverwijdering Op een aantal punten lijken spiegelreflexcamera’s steeds meer op elkaar. Dat geldt naast Live View ook voor een systeem waarbij stof van de sensor getrild wordt. De actuele Canons zijn voorzien van het EOS Integrated Cleaning System. Het interne spiegelhuis, de lensvatting en het filter voor de CMOS-sensor zijn antistatisch gemaakt en tijdens in- en uitschakelen wordt stof van de sensor getrild. We zijn er blij mee maar omdat het nu langzamerhand een standaard eigenschap is schrijven we er geen lange verhalen meer over.

836

FOCUS 7/851| | JULI/AUGUSTUS 2008 INBEELD SEPTEMBER 2008

bij de EOS 450D is dat 7,6 cm/3”. Zoals in deze klasse gebruikelijk is, is er geen extra statusscherm op de bovenkant van de camera (er is ook geen ruimte voor) zodat je het lcdscherm gebruikt om de instellingen te controleren. Je schakelt het controlescherm met de display-toets in maar het scherm wordt niet zoals bij de EOS 450D automatisch uitgeschakeld als je de camera naar het oog brengt. Dat vinden we geen probleem want het instelmenu verdwijnt als je de ontspanknop half indrukt en Canon gebruikt geen felverlicht blauw menu – zoals bij sommige merken – maar een menu met een bescheiden zwarte ondergrond. Je kunt dit overigens in het menu aanpassen. De belangrijkste opnamefuncties hebben een eigen instelknop: AF, witbalans, correctie en karakteristiek van de lichtmeting, transport en picture styles. Op de bovenkant zien we de knop voor de gevoeligheid (auto, ISO 1001600) en het instelwiel met de bekende belichtingsfuncties zoals P, AV, TV en M en de bekende themaprogramma’s. Je kunt behalve de themaprogramma’s Picture Styles zoals portret, landschap en monochroom gebruiken en van elke beeldstijl zijn de parameters (scherpte, contrast, etc.) ook nog eens aan te passen. Bij de meeste van de knoppen verschijnt na het indrukken meteen de instelmodus in het lcd-scherm maar bij sommige (ISO, lichtmeetcorrectie) niet omdat je de waarde onder in de zoeker ziet en daar kunt aanpassen. Via de displaytoets kun je de genoemde functie ove-

rigens wel via het lcd-scherm instellen. De zoeker heeft een relatief klein zoekerbeeld zoals alle camera’s in deze (prijs)klasse en er zijn zeven kruislings opgestelde scherpstelpunten waarvan je er eventueel ook één kunt selecteren. De 400D had er negen en dat geldt ook voor de 450D. Een ander verschil met de 450D is het ontbreken van een 4% spotlichtmeting zodat je het met de 9% deelmeting moet doen.

Live View De EOS 1000D is na de 450D de tweede Canon met een vernieuwde Live View-fuctie. Je kunt de camera nu op twee manieren – de Quickof de Live-modus – automatisch laten scherpstellen. In de (conventionele) Quick-modus klapt na het indrukken van de AEL-knop eerst de spiegel neer zodat de camera kan scherpstellen. Je hebt geen beeld in het lcd-scherm en moet wachten tot je het piepje van de AFbevestiging hoort, waarna je de scherpstelknop kunt loslaten en de spiegel weer omhoog klapt. Daarna kun je pas de ontspanknop indrukken waarna de opname wordt gemaakt. Al met al is er een zodanige verlenging van de ontspanvertraging dat deze Live View eigenlijk uitsluitend geschikt is om met statief en stilstaande objecten te gebruiken. Gelukkig heeft Canon (net zoals enkele andere fabrikanten) een oplossing bedacht. In de nieuwe Live-modus wordt net zoals bij een compactcamera scherpgesteld via contrastdetectie. Je stelt nog steeds scherp door het indrukken van de AEL-knop maar de camera gaat nu scherpstellen zonder dat de spiegel neerklapt

instapmodel en het scherm zwart wordt. Het scherpstellen duurt vooral bij minder licht iets langer en bij onderwerpen met weinig contrast gaat het soms moeizaam. Toch kun je er onder normale omstandigheden uitstekend mee uit de hand werken. Er is maar één scherpstelpunt in deze Live-modus maar het is verplaatsbaar en je kunt het beeld in dit kader vijf- of tienvoudig vergroten. We zijn dus tevreden over de nieuwe Live View maar hebben nog wel wat aanmerkingen over de bediening. Zo is het onhandig dat je diep in het menu moet gaan om tussen beide Live View-systemen te kiezen. Live View heeft ook geen eigen toetsen of zelfs maar een aanduiding bij de toetsen (SET en AEL) die tijdens deze modus voor de Live View-bediening gebruikt worden. En waarom niet scherpstellen via het half indrukken van de ontspanknop zoals je dat gewend bent? Als je nu op de ontspanknop drukt, wordt de opname zonder scherpstelling gemaakt.

Praktijk Bij het werken met de EOS 1000D valt op dat ook dit basismodel reageert zoals we dat van de EOS-camera gewend zijn: hij is snel bij het inschakelen, het afdrukken en vooral bij het scherpstellen. Hoewel de camera twee scherpstelpunten minder heeft dan de 450D, zijn het er altijd nog zeven zodat de camera in veel omstandigheden (vooral bij bewegende onderwerpen) beter presteert dan camera’s die slechts drie horizontaal geplaatste AFvlakken hebben.

• IS objectief Verschillende camera’s hebben een ingebouwde beeldstabilisatie door middel van een supersonisch trillende sensor. Canon heeft dat niet zodat Canon-gebruikers kostbare objectieven met optische stabilisatie moeten aanschaffen. Sinds kort levert Canon echter het EF-S F3,5-5,6/18-55 kitobjectief met optische stabilisatie zonder dat de prijs verhoogd is. We hebben bij de test van de EOS 450D al geconstateerd dat ook de optische kwaliteit wat betreft chromatische aberratie, hoekscherpte en lichtafval van het objectief verbeterd is. Door de goed werkende stabilisatie kun je met een maximaal vier stops langere tijd fotograferen! Het is wel jammer dat Canon geen zonnekap meelevert (ook niet bij testcamera’s!), zodat we regelmatig mensen zonder dit onderschatte accessoire zien fotograferen.

Bij invallend zonlicht is het beeld in het niet onspiegelde lcd-scherm moeilijk af te lezen en dat is wel eens lastig als je instellingen wilt veranderen. Bij zonnig weer is het contrast tussen schaduwen en door de zon beschenen partijen vaak extreem hoog en dan kun je de Auto Lighting Optimizer inschakelen waardoor schaduwen wat meer doortekening krijgen. De camera heeft geen Highlight Tone Priority. De door ons gemaakte opnamen zien er uitstekend uit wat betreft scherpte en kleur en de ruiswaarde is opvallend laag. Mark Moed

Bij zonnig weer kun je de Auto Lighting Optimizer inschakelen waardoor schaduwpartijen meer detail vertonen.

Canon EOS 1000D De Canon EOS 1000D is een uitstekende camera voor beginnende vrijetijdsfotografen. Door de kwaliteit van de camera, de hoge beeldkwaliteit en de vele mogelijkheden is de camera ook geschikt voor gevorderde gebruikers. De camera is voorzien van alle actuele (en nuttige) functies zoals Live View, een anti-stofsysteem en beeldstabilisatie indien aangeschaft met het kitobjectief. De camera heeft een zeer aantrekkelijke adviesprijs; 200 euro lager dan die van de EOS 450D terwijl er niet eens veel minder mogelijkheden zijn. specificaties sensor iso zoeker lcd-scherm formaat opslag inclusief adviesprijs importeur

10 miljoen pixels (eff.) auto, 100, 200, 400, 800, 1600 reflex 6,4 cm/2,5” JPEG, RAW SD (HC) Digital Photo Pro, Solution Disk, USB-/videokabel body: € 579,-; incl. 18-55 IS: € 679,Canon NL NV www.canon.nl

beoordeling beeldkwaliteit scherpstelling lichtmeting witbalans

8,5 9 9 8

waardering

8,6 / Super

pluspunten

anti-stofsysteem verbeterd Live View-systeem voordelig IS-objectief geen zonnekap meegeleverd

minpunten

lcd-scherm opslagsnelheid flitser prijs:kwaliteit bonus

8 9 8 8,5 9

FOCUS 7/8 | 51JULI/AUGUSTUS INBEELD | SEPTEMBER 2008

37 9

LATENT TALENT

Ivo Scholten Fotoclub de Liemers, Zevenaar fotografeert (weer) sinds 2005

10

Waarom is fotografie jouw ding?

Wat is voor jou belangrijk aan een fotoclub?

Op mijn 16e kocht ik mijn eerste spiegelreflex en snel volgde de doka. Ik zat op dat moment op de grafische opleiding, misschien kwam het daardoor. Ik fotografeerde popbandjes die in mijn woonplaats Groessen optraden. Zo zitten Herman Brood en Margriet Eshuis bijvoorbeeld in mijn eerste collectie. Later werd het minder en er is zelfs een tijd geweest dat ik de camera nauwelijks nog aanraakte. Het kriebelde weer bij de eerste digitale camera, maar de doorbraak kwam toen ik weer een digitale spiegelreflex gekocht had. In 2005 ben ik ook lid geworden van de fotoclub. Fotografie is nu een passie en betekent voor mij eigenlijk steeds verwonderen. Met de camera kijk ik anders, zie ik meer en zie ik de dingen anders. Ik verbaas me soms over de combinaties die zich voordoen in de zoeker. Ik probeer een eigen standpunt te vinden, ben een beetje eigenwijs volgens mijn vrouw en dat zie je misschien ook wel terug in mijn foto’s.

Ik kom van elke clubavond enthousiast en weer opgeladen thuis. Dat is het mooie van onze club, die ook wel gezellig is.


Wat is je favoriete genre? In het afgelopen jaar ben ik me steeds meer gaan toeleggen op het fotograferen van mensen. Situaties die gebeuren, kleine dingetjes vooral in Nederland. Ik zie al te vaak foto’s uit ‘verweggistan’, die je hier niet zou maken.

Wie is je grootste voorbeeld? Ik ken eigenlijk geen voorbeelden. Ben ook een beetje bang dat ik daardoor mijn verwondering verlies. Ik realiseer me wel dat ik nog veel kan leren van anderen, juist ook van beroemde fotografen. Peter van Tuijl


11

MET ANDERE OGEN

De foto van Marleen den Brok, lid van de AFV de Veluwe, kan voor de nodige discussie zorgen. Hoe onscherp mag een foto zijn om nog een goede foto te zijn? Naar aanleiding van de laatste BondsFotowedstrijd hoorde ik af en toe, met enig meesmuilen, de opmerking “Een foto moet onscherp zijn, dan krijg je bij ‘de bond’ wel een sticker”. Ook de World Press winnaar Jim Hetherington had het met de wat onscherpe foto van de vermoeide militair soms zwaar te verduren in de commentaren. Volledige onscherpte zoals bij deze foto suggereert beweging en onrust en heeft tegelijkertijd iets mysterieus en ongrijpbaars. Het omfloerste beeld geeft veel ruimte voor interpretatie terwijl ook de beschouwers die zich laten leiden door vorm en kleurgebruik uit de voeten kunnen. Marleen is zoals ze zelf zegt “In voor tijdloze beelden die wat met me doen”. Grappige bijkomstigheid is dat in de foto de naam Weegee zichtbaar is, de fotograaf bij uitstek die harde messcherpe flitsfoto’s maakte van allerlei dramatische en bloedige gebeurtenissen.

Marleen den Brok

AFV de Veluwe

Het kan bijna niet anders dan dat je in deze foto de voor- en achtergrond met elkaar gaat verbinden. Deze documentair getinte foto mét beeldrijm is van Huub de Vree van Fotoclub Zwijndrecht. Door de namen van de personen (Kafka en Tagore) verwijst de muurschildering naar schrijvers uit de vorige eeuw. Op een enkeling na is iedereen in de ruimte bezig met zijn eigen werkje. Dat geldt ook in de afbeelding op de muur. De foto geeft me een idee van een studie- of leeszaal waarin mensen aandachtig en geconcentreerd bezig zijn. Het mooie is dat ik geprikkeld word om te kijken wat elke persoon aan het doen is. De afsnijding, het kader, is zodanig dat de werkelijkheid niet ophoudt bij de randen van het beeld.

Huub de Vree

12


Fotoclub Zwijndrecht

De foto van Jacqueline Stokkingreef, van de HAFV uit Hengelo, is verrassend vanwege het meerdimensionale en de compositorische spanning. Het vlakke, tweedimensionale van de schaduwen in het water wordt doorbroken door de punt van de boot en het touw. Bovendien wordt de beeldspanning versterkt zowel door de vormen als door de kleurcontrasten. Een foto die goed gekaderd is en in de presentatie geen passe-partout nodig heeft. Eenvoud in combinatie met spanning, zo zou ik de foto willen karakteriseren.

Jacqueline Stokkingreef

HAFV

De foto van Carla Vermeend van Fotoclub Iris uit Woerden, doet me denken aan een uitspraak van Andy Warhol “Dertig is beter dan één” bij de fotoserie van Marilyn Monroe. Bij deze foto abstraheer je als beschouwer de bloem tot een voorwerp. Door de verschillende verschijningsvormen ga je de combinaties van vorm en kleur maken. Bovendien heeft Carla een subtiele onscherpte in het beeld gebracht waardoor ook een beweging ontstaat. Je laat je oog dwalen over het hele paneel, waarbij de rode bloem met de groene achtergrond steevast het eindpunt van de beschouwing is, maar meteen ook weer het startpunt wordt van een nieuwe.

Carla Vermeend

Fotoclub Iris

Oproep Graag ontvang ik weer foto’s voor deze rubriek. e-mail [email protected] (ca. 10 x 15 cm en 72 dpi) post Peter van Tuijl, Geulstraat 40, 7071VV Ulft (13 x 18 cm)


13

TEST

Krachtige ringflitser Sunpak Auto 16R Pro Voor het schaduwarm verlichten van producten en details is een ringflitser onmisbaar. De tandarts, de medisch fotograaf, wetenschappers maar ook modefotografen gebruiken deze ringvormige flitser om veel details te kunnen (laten) zien zonder de verhullende schaduwen. Het licht is dus vlak en egaal. Sunpak levert nu een nietmerkgebonden ringflitser met een voor deze categorie opmerkelijk groot vermogen: de Auto 16R Pro. Hoe presteert dit uitzonderlijke apparaat?

Het te verlichten lcd-datascherm, met toetsen voor de modus, selectie, lamp en light.

14 46

INBEELD | SEPTEMBER | SEPTEMBER FOCUS 9 51 20082008

Super 9-2008

Langs het object zien we slechts lichte, zacht verlopende schaduwzomen. Bij close-ups wordt in reflecterende vlakken een cirkeltje licht weergegeven. Betreft het een close-up portret, dan zien wij dit dus in de ogen van het model. Lelijk, apart? Een kwestie van smaak! Grofweg bestaan er twee soorten ringflitsers: de grote, gekoppeld aan een flitsgenerator met een groot vermogen en de kleine, die gebruikt wordt als een systeemflitser op de digitale spiegelreflexcamera. De unit wordt op een spiegelreflexcamera geschoven en op de flitsschoen bevestigd. De nu niet draaien kantelbare kop bevat een terminal voor een systeemconnector waaraan het ronde ringflitserdeel via een kabel wordt aangesloten. De Sunpak Auto 16R Pro is van dit laatste type, zie de productfoto. De unit meet 133 x 74 x 82 mm en weegt zonder de vier penlights 260 gram. De ringflitser bevat een ronde flitsbuis en vier instelleds. Hij meet 121 x 121 x 33 mm en weegt 145 gram. In de doos zitten drie adapterringen om de ringflitser mee aan een objectief te koppelen, met de schroefmaten 58, 62 en 72 mm. Voor andere

diameters moeten dus verloopringen (bijvoorbeeld 55 naar 62 mm) worden aangeschaft (onder meer HAMA). De advies verkoopprijs is € 399,- inclusief 19% BTW.

Functies en inrichting Aan de voorzijde van de unit zien we een kleine opening. Hierachter bevindt zich de ‘auto sensor’, een meetcel. Deze is in bedrijf wanneer we in de A modus (diafragmavoorkeuze op de flitser) fotograferen. Het rode venster heeft geen functie in deze flitser; bij andere Sunpakflitsers zit hier de AF-hulpverlichting achter. Omdat er geen sprake is van enige systeemkoppeling, heeft deze flitser uitsluitend één middencontact. Achterop zit een groot te verlichten lcd-datascherm, met toetsen voor de modus (A, M flitsen of Multi = stroboscopisch), selectie (van waarden als diafragma, deelvermogen, frequentie en aantal), lamp (het viertal instelleds) en light (de display verlichting). Een roterende toets dient voor het scrollen (doorlopen) van waarden. Is de flitscondensator voldoende opgeladen, dan licht het Test/

Ready licht felrood op. De hoofdschakelaar heeft een OP stand naast OFF en ON, waarin het instellicht continu brandt. Leds gaan zeer zuinig met de energie om, ze branden hier ongeveer 30 seconden en worden dan uitgeschakeld. We kunnen de powerunit dus voeden met vier penlights of AA-model accu’s. Met de krachtige NiMH typen bedraagt de laadtijd ongeveer 5 seconden en zijn er méér volle flitsen te maken; tot ongeveer 180, volgens de Sunpaktests. Meteen wil ik hierbij aantekenen, dat het vlot na elkaar flitsen op vol vermogen in elke systeemflitser tot oververhitting en uiteindelijk schade kan leiden. Sunpak geeft een veilige grens aan: na 15 volle flitsen snel na elkaar 10 minuten afkoeltijd in acht nemen. Bij deelflitsen van een kwart of lager kun je 20 flitsen afvuren zonder kans op schade. Zinnige informatie!

Werkwijze en resultaten We hebben deze Sunpak set-up op een handmatige en een autofocusreflex getest. Dit, om te zien of het draaien van de frontlens (Nikon 28-105 mm, tot 1:2 macro) ongehinderd kon plaatsvinden. Er ontstonden geen beletsels. Al snel bleek, dat de A-modus alleen goed belicht bij onderwerpen die wat verder weg van de ringflitser zijn, vanaf zo’n 30 cm of verder. Dichterbij ontstond een zware overbelichting, doordat de meetcel over het verlichte deel heen mat. Bij macro close-ups moeten we dus overgaan op M-belichting en met deelvermogens werken, als we een bepaald diafragma verkiezen. Dat moet proefondervindelijk gebeuren, dus: na de opname op het display van de camera kijken en vooral het histogram raadplegen. De lensuittrek heeft bij macro-objectieven een fors lichtverlies. Bij 1:1 opnemen is dat meestal twee stops; bepaald niet een te verwaarlozen verschil met een opname op oneindig! Dankzij de krachtige flitser kon ik bij ISO 100 en als 1:1 (op ware grootte van het detail) met F11 correct belichten. Dat wordt F16 op ISO 400 en die gevoeligheid kun je met de huidige spiegelreflexen zeker instellen, omdat ruis dan nog geen rol speelt. Dankzij deze opmerkelijke power kan een model op 3 meter afstand met F8 worden gefotografeerd op ISO 200; dat haalt geen andere ringflitser van dit type! Op de afstandsschaal zie je zulke waarden terug, zodat je van tevoren al weet of zo’n opname haalbaar is. Als je de flitster tussentijds uit zet, wordt de laatste instelling opgeslagen, waarmee je tijd wint.

Macro close-up.

De stroboscoop functie (Multi-firing mode) doe je ook proefondervindelijk en werkt eigenlijk alleen maar goed bij onderwerpen tot ongeveer 1 m afstand. Je werkt immers met deelvermogens (op bijvoorbeeld 1/32), een zekere frequentie (volgtijd flitspulsen) en een beperkt aantal daarvan (bijvoorbeeld 2-10, meer is niet zo zinvol). Plaats het onderwerp altijd in het donker of voor een zwarte achtergrond, anders gaat het effect door de lange belichtingstijd (1 seconde en langer) verloren. Uitproberen dus, doen en… noteren voor later. Mich Buschman

> www.degreef-partner.nl

Sunpak Auto 16R Pro

Dankzij het grote vermogen kan een model op drie meter afstand met F8 worden gefotografeerd op ISO 200.

De Sunpak Auto 16R Pro is een degelijke, krachtige ringflitser voor digitale spiegelreflexcamera’s. Hij past overal op; voor Sonyreflexen moet een verloopje worden aangeschaft (Minolta FS-1100; Sony heeft – nog – niet zo’n flitsaccessoire). Natuurlijk mis je het ddl-/TTL-meten; het gemak ervan en de belichtingscompensaties bij diverse lensuittrek posities. Maar daar staat tegenover, dat het Sunpak-display je informeert bij de M- en A-stand. Je hoeft dus niet echt te gaan rekenen, zoals vroeger, met het richtgetal. De Auto 16R Pro kun je op elk digitaal reflexsysteem gebruiken zonder systeemincompatibiliteit zoals bij de merkgebonden modellen. De sterkste troef is, nog vóór dat fantastische, heldere instellicht, zijn opmerkelijke power. Gelet op de verkoopprijs en zijn prestaties goed voor een Focus Predikaat Super.

INBEELD FOCUS51 9 || SEPTEMBER SEPTEMBER 2008

15 47

LEERGANG FOTOREFLECTIE

Grip op beeld Wie wel eens voor de club foto’s bespreekt, herkent het waarschijnlijk wel. Over techniek valt altijd wat te vertellen, over compositie al wat minder, en als je het over de inhoud wilt hebben sta je soms met je mond vol tanden.

Nico Roodhart

NAFVA - Oekraïne

Leergang fotoreflectie duur Drie modules, ieder van drie zaterdagen en een afsluitende dag. Het is mogelijk alleen de eerste of eerste twee modules te volgen. data en locaties (eerste module) 20 sep - Bibliotheek Fotovakschool Apeldoorn 11 okt - Leids Prentenkabinet 15 nov - Instituut voor Concrete Materie te Haarlem introductiedagen met intake gesprekken vr 12 sep 13-16.30 uur, za 13 sep 9.30-16.30 uur Nederlands Fotomuseum te Rotterdam Deelnemers dienen een korte tekst, een geschreven motivatie en een curriculum op te sturen. startpakket Hierin staat alles over de leergang op een rijtje en vind je de vragenlijst en opdracht voor het intake gesprek. prijs € 1.190,- incl. BTW voor de totale cursus. Voor losse modules geldt een deelbedrag. Het intake gesprek kost € 47,50 en wie na de intake besluit deel te nemen, krijgt dit geld terug. aanvragen Fotovakschool tel: 055-3560522, [email protected]

16


Nodig is dit niet, want foto’s inhoudelijk bespreken kun je leren. Deze maand start de Leergang Fotoreflectie. De leergang is een initiatief van een aantal belangrijke spelers op het gebied van de fotografie: de Fotobond, het Ned. Fotomuseum, Kunstfactor, de Beeldfabriek en de Fotovakschool. Wie deze cursus heeft gevolgd is niet alleen in staat een foto op een zinvolle wijze te bespreken, maar kan mentor worden of rondleiden op fototentoonstellingen. Het eindniveau ligt zo hoog, dat de cursus ook aan fotografiedocenten wordt aangeboden. Ook onder hen zijn er velen die goed weten over te dragen hoe je een foto maakt, maar noodgedwongen zwijgen over wat een foto te vertellen heeft. Dat we lastig grip krijgen op beeldinhoud is niet zo vreemd. We leefden lang in een typische woordcultuur. Tijdens onze opvoeding leerden we tot in detail hoe iets te zeggen, maar tekeningen gingen met niet meer dan een goedkeurend ‘mooi’ op de ijskastdeur. Een inhaalslag doe je niet op een verloren avond. De leergang fotoreflectie is daarom best pittig met tien zaterdagen en met nog meer tijd nodig voor huiswerk. Om mee te doen dien je aan te tonen dat je graag over fotografie nadenkt en praat. Daarvoor moet je behalve een klein ter zake doend curriculum aan de hand van twee aangeboden essays een korte tekst schrijven. Dat moet vlot gebeuren, want de eerste cursus begint deze maand en de selectie moet de komende weken al geklaard zijn. De opleiding bestaat uit drie modules, waarvan de eerste twee meer begrip van en kennis over fotografie geven en de laatste je vooral helpt voor een groep te staan. Je kunt modules overslaan als je kunt aantonen ze niet nodig te hebben. Voor je investering krijg je flink wat terug. De zaterdagen zijn er lezingen door interessante beroepsdenkers als Ton Hendriks, Maartje van den Heuvel, Han Schoonhoven en Rik Suermondt. Tussengevoegd zijn boeiende oefeningen met prikkels voor wervelende onderlinge discussies. De dagen vinden plaats op inspirerende locaties als het Leids Prentenkabinet en Spaarnestad Foto. De opleiding levert je veel meer dan een papiertje van een gecertificeerde opleiding. Je begrijpt beter hoe een foto overkomt en krijgt een rijkere kennis van de fotocultuur en de geschiedenis daarvan. Het gevolg is waarschijnlijk dat foto’s meer voor je gaan leven. Dat is cruciaal voor mentoren, rondleiders en docenten, maar kan je ook tot een geestelijk rijkere fotograaf met een scherpere visie maken. PvL

KANDIDATEN GEZOCHT

Besturen kan leuk zijn! Bestuursleden vinden is, de voorzitter denkt er zelfs in zijn vakantie nog aan, vaak een probleem, zelden biedt de geschikte persoon zich spontaan aan. Dat ken ik uit eigen omgeving, maar zal ik eens zeggen hoe leuk zo’n bestuursfunctie is? Ik kan erover oordelen, bezig (twee maal onderbroken) aan mijn 6e (7e?) termijn als clubsecretaris, mijn 2e in de afdeling en in het verleden meer adviserende en andere bestuursfuncties, enkele zelfs tegelijkertijd. Toch kan het leuk blijven, je zit niet altijd bij saaie vergaderingen en die hoeven op zich niet saai te zijn. Bepaal zelf de volgorde van positieve punten, ik noem er een aantal. Ten eerste zit je overal bovenop, je weet alles vroegtijdig en je hoort veel méér dan ‘gewone’ leden, je kent de achtergronden. Ten tweede zie je vooral veel moois, zodra je betrokken bent bij inzamelen of selectie voor wedstrijden of exposities. Ook zijn de discussies over wanneer iets wel, of waarom iets niet wordt geselecteerd heel leerzaam, op den duur minstens zo goed als een cursus. Je ziet resultaat van je werk: een soepel lopende club of afdeling, actieve leden die vooruit gaan, een goede expositie, een prettige score in een wedstrijd. Er zijn meer leuke aspecten. Je leert je medebestuurders, óók fotoliefhebbers, beter en minder vrijblijvend kennen. Vallen die contacten tegen, of zie je vanuit een enkeling verkeerde impulsen uitgaan, dan kun je helpen ‘bijsturen’ in positieve richting, je bent mede verantwoordelijk. Valt het mee, dan is het dubbel plezierig. Zo krijg ik bijvoorbeeld veel steun, gevraagd of spontaan, van een aardig medebestuurslid (je doet het nooit alléén). Zo ook van een tweede, die me af en toe belt om intermenselijk ‘gedoe’ binnen bestuur en leden door te nemen om daar iets aan te doen (gedeelde smart is halve smart, en idem vreugde telt dubbel). Hadden we hem maar gehad, toen jaren geleden twee duidelijke ‘stoorzenders’ meer jonge veelbelovende leden de gordijnen in en de club uit joegen dan welke ledenwerfactie ook goed kon maken (hoe kapsel je dat in zonder naar het zware ‘royement’ te grijpen). Heel nuttig is ook de collega, die je wijst op de formele aspecten, die gewoon in orde moeten zijn (wat niet zoveel moeilijker is). Gevolg zijn plezierige contacten, die het clubkader ruim te boven gaan (je gaat eens samen fotograferen, of eten, of iets drinken, of alledrie ineens, nog leuker). Hetzelfde met bestuurders van andere clubs, afdelingen of organisaties met wie je onwillekeurig contact

krijgt. Zij komen met suggesties, ervaringen enz. waarmee je in eigen kring wat kunt (of die je bewust niet overneemt, dat kan, dan weet je beter wat je doet, dat houdt je scherp). Met al mijn ervaring vond ik bijvoorbeeld de Besturendag van de Fotobond heel inspirerend. Zo’n initiatief voorkomt dat je stil blijft staan, je hoort mensen die anders tegen allerlei zaken aan kijken. Kost bestuurswerk tijd? Jawel, maar minder dan je denkt. Besturen houdt ook in het inschakelen van anderen die taken kunnen overnemen. Doe je een algemene oproep, dan reageert niemand (een ander zal het wel doen). Maar spreek je een geschikt lijkende persoon direct aan, weet je hem (of haar) te motiveren en geef je hem (of haar) de ruimte, dan is de reactie meestal positief. Tijd? Ja, je moet bestuursvergaderingen bijwonen, maar onze club houdt die, ondanks de omvang en het aantal activiteiten, slechts een keer of drie per jaar – de rest kan efficiënter per telefoon of e-mail. Daar zit het niet in. In een andere club die ik medebestuur, kleiner en met veel minder activiteiten, heerst een ‘vergadercultuur’ van 6-8 maal per jaar – gelukkig ben ik daar geen secretaris (het lukte me nog niet de frequentie terug te brengen, wordt aan gewerkt; stelregel is daar: tijdig stoppen en da’s al winst). Het lastigst vind ik nog om zowel actief mee te denken tijdens het vergaderen, als te moeten notuleren. Mijn oplossing: houd die notulen kort en relativerend, en maak er een besluitenlijstje met taakverdeling van, liever dan een uitgebreid verslag van wie precies wat heeft gezegd. Zo ligt het essentiële vast en niemand leest die notulen later, toch? Zelf had ik misschien tijdelijk te veel functies, ik kan kennelijk niet goed genoeg nee zeggen. Gelukkig heeft elke functie een termijn, je krijgt geen ‘levenslang’ als je een keer ja zegt. Ik heb wel functies afgestoten waar ik zag dat mijn invloed niet nodig of onvoldoende was en ik er geen plezier meer aan beleefde, of het bestuur maar geen team wilde worden. Maar als je club of afdeling je ook maar enigszins ter harte gaat (waarom anders lid blijven?), meld je dan aan voor een bestuursfunctie. Heeft de voorzitter ook minder kopzorgen in zijn vakantie. Gegarandeerd: het kost een beetje tijd, maar het levert heel veel voldoening en zichtbaar resultaat, ook voor jezelf. En mijn eigen fotografie? Die lijdt er niet onder, integendeel. Wim Broekman


17

PROJECT

Jan-Henk Hilgen

Zoute Spui, Brouwershaven, dec 2007

Ad Voesenek

IJsland

Jaarboek

Ron van Laarhoven

Edith van Eijk

18


Model Deborah

Bruidsfoto Arjan en Annemiek

Jan Koeman

Bosbeek (uit Benevisie 2007)

Henk Uiterwijk

Kerkje in IJsland

Carrie Frederiks

Waterbokken

Fotogroep Goes Moest laatst in Goes zijn. Vanuit Amsterdam een hele onderneming, want bij het ‘verre’ Rotterdam ben je nog maar krap halverwege. Voorzitter Henk Uiterwijk praatte me bij over zijn club en regio. Vier clubs kent Zeeland slechts en de afdeling functioneerde tijdelijk niet goed genoeg, maar inmiddels wel weer. De nieuwe afdelingsvoorzitter Charles Linssen had hij bij ons gesprek gevraagd – die bracht nieuw elan in de regio, zo had ik vernomen en inderdaad, een enthousiasmerende persoonlijkheid. Fotogroep Goes is de grootste en waarschijnlijk meest actieve club in het Zeeuwse, ruim 40 leden. Henk Uiterwijk geeft me hun Jaarboek 2007 met 65 enkelzijdig in kleur geprinte A4 pagina’s in een ringband. Dik papier, dus een dik boek. Opzet: een rijk geïllustreerd verslag van ‘alles’ uit de club. Resultaten in wedstrijden, exposities, bijzondere activiteiten zoals een praktijkavond nachten astrofotografie, een weekend weg met een 20-tal leden op het oude zeilschip ‘Marinus’, excursies naar een landgoed voor macroen tuinfoto’s, naar de Loonse en Drunense Duinen, de vogeltjesmarkt in Antwerpen en deelname of steun aan tal van locale activiteiten. De andere helft is gewijd aan de individuele leden, één pagina met wat tekst en 1-3 foto’s per lid. Een uitermate bont geheel. Het moet ongelooflijk gezellig geweest zijn aan boord van de ‘Marinus’, de boswachterij leverde goede natuurfoto’s op, we zien veel leden in actie. Mooie beelden en herinneringskiekjes wisselen elkaar af. De ledenpagina’s zijn even bont, o.a. bij gebrek aan een ervaren selectiecommissie. Elk lid kennelijk ‘baas op eigen pagina’ met zijn beste foto‘s, rijp en groen door elkaar. Gemiste kansen, kitsch en cliché’s, men is soms te snel

tevreden, denkt niet na. Maar ook bijzonder werk, intrigerend, opmerkelijk, origineel, creatief en juist wel goed overdacht. Het zal niet jaarlijks lukken zo’n dik boek te maken, maar het is een goed idee voor elke club om zoiets te doen b.v. bij een lustrum. Zoek eens creatief naar mogelijke sponsors. Je krijgt een prachtig document, een ‘visitekaartje’ om trots op te zijn. Net als Fotogroep Goes raak je meer betrokken bij het leven rondom je en initiatieven van derden. De groep verzorgt nu b.v. wisselende exposities in een centrum voor fysiotherapie, exposeert met regelmaat in een naburig ‘Style-huis’ (waar een aantal woninginrichters samenwerkt) en in de foyer van een theater, enz. Het boek brengt andere clubs op ideeën. We grepen meteen de kans om de interessante religieuze expositie ‘Cultuur, Wereldbeeld en Religie in Beeld’ te bekijken, die tot eind dit jaar door heel Zeeland reist (in kerken, gemeentehuizen, bibliotheken, theaters, enz.), daarna ook buiten Zeeland. Dat was een samenwerkingsproject van de Afdeling met de culturele stichting NieuwZout, in het kader van het jaar van het Religieus Erfgoed. Wat is er nodig? Een paar enthousiaste mensen die de kar trekken, die een grotere kring weten te motiveren, een netwerk hebben of weten op te bouwen, enz. Dan lukt er veel meer dan je vooraf denkt. En dit boek? Prima document over een bruisende club, een goede herinnering. Volgende keer ‘mooi en/of goed’ en ‘herinnering’ beter scheiden. Niettemin zal menige club er jaloers op zijn. Wim Broekman


19

BIJEENKOMST

DigiDag zondag 19 oktober, 10-16.30 uur KSG, Jhr. mr. Molleruslaan 42, Apeldoorn Workflow demonstratie (1 uur)

Portret studio’s

Doelgroep Iets gevorderde amateur en hoger Locatie Grote Aula Tijd 10.00-11.00 en 11.30-12.30 uur Deelnemers Max. 100, na aanmelding vooraf

Doelgroep Alle bezoekers Locatie Twee tekenlokalen Tijd Gehele dag

Wout de Jong van Calumet vertelt over het verwerken van digitale files in de computer. Hij laat een paar methoden zien die daarvoor het beste resultaat geven. Hij demonstreert diverse programma’s (Adobe Lightroom en Adobe Photoshop CS3) die daarvoor geschikt zijn met een beamer.

Software demonstratie (1 uur) Doelgroep Iedere geïnteresseerde deelnemer Locatie Meeting room boven de Aula Tijd 10.00-11.00 / 11.30-12.30 / 13.30-14.30 / 15.00-16.00 uur Deelnemers Max. 40, met het principe ‘vol is vol’

PTE demonstratie Doelgroep Alle bezoekers Locatie Tekenlokaal Tijd Gehele dag Het PTE programma maakt van uw fotopresentatie een complete beamer voordracht met muziek, waarbij de beelden naar eigen inzicht kunnen overvloeien; in de tijdsbalk worden de duur van het vertonen van de beelden en de onderliggende muziek geregeld.

Enkele features van Adobe Photoshop, Photoshop Elements en Lightroom; alleen features, geen training. Wat is er zoal mogelijk? Alles via een beamer.

Stand met camera’s e.a.

Lezing bekend fotograaf (1 à 1,5 uur)

Doelgroep Alle bezoekers Locatie Vide (1e verdieping) of in een van de aanpalende lokalen Tijd Gehele dag

Doelgroep Iedere geïnteresseerde deelnemer Locatie Lokaal 112 boven Tijd 13.00-14.30 en 15.00-16.30 uur Deelnemers Max. 30, met het principe ‘vol is vol’

Entreeprijzen

Stand met sensor cleaning

Fotobondleden bij voorinschrijving tot 15 september: € 5,Fotobondleden bij voorinschrijving vanaf 15 september: € 7,50 Fotobondleden aan de zaal: € 10,Niet-leden bij voorinschrijving tot 15 september: € 11,Niet-leden bij voorinschrijving vanaf 15 september: € 15,Niet-leden aan de zaal: € 20,Entrees te betalen vóór 5 oktober op giro 239664 t.n.v. Fotobond, Eindhoven, o.v.v. van naam, adres en bondslidmaatschapsnummer.

Doelgroep Alle bezoekers Locatie Vide (1e verdieping) of in een van de aanpalende lokalen Tijd Gehele dag

Informatie

Wij hebben een uitstekende, eigen sensor cleaning met een stofvrije kast en speciaal gereedschap om dat goed te doen.

Ad van Hulten tel: 0348-415037, [email protected] Gijs van Gent tel: 0318-630002, [email protected] > www.fotobond.nl

Een fotograaf vertelt over zijn werk en praktijkervaringen, laat een selectie van zijn werk zien en becommentarieert de beelden.

20

De bezoekers worden in staat gesteld tien minuten te fotograferen in een portretstudio. Calumet richt daarvoor twee studio’s in. Er is een ervaren portretfotograaf die aanwijzingen, tips & tricks geeft.


FOTOFESTIVAL

PhotoFolies en Touraine De vorige hoofdredacteur van InBeeld vertrok drie jaar geleden naar Frankrijk en daar zet ze haar werkzaamheden onverkort voort, creatief en organisatorisch. Rieja van Aart maakt nog steeds haar zeer persoonlijke stillevens en is actief o.a. in de organisatie van het grote regionale festival PhotoFolies en Touraine, dit jaar te zien van (globaal) 3 oktober tot 3 november, met op 17, 18 en 19 oktober een speciaal amateurweekend. Dan is in elk geval alles open, want lang niet alle locaties kunnen dezelfde periode en/of tijden hanteren.

Hollandse Meesters locatie Logis Royal de la Cité Royale de Loches data dag. 20 sep - 30 sep 9-19 uur, 1 okt - 2 nov 9.30-17 uur > www.photofolies-en-touraine.org

Aannemend dat niet iedereen meteen afreist tot zo’n 200 km onder Parijs (het kost al moeite genoeg geïnteresseerden straks naar onze manifestaties in Leeuwarden, Rotterdam en Breda te krijgen), willen we er toch aandacht aan besteden. Dit zowel omdat Nederland nu ‘gast’ is op de PhotoFolies, als omdat de opzet toch anders is dan bij onze festivals. De PhotoFolies beleeft al zijn vierde editie, geen eendagsvlieg. Maar liefst 66 exposities zijn er te zien, niet in één stad of dorp, maar in een groot aantal plaatsen verspreid door het hele departement Touraine (met als grootste stad Tours, zuidzuidwest van Parijs). Meerdere exposities per stad of dorp, helaas zonder uniforme openingstijden, maar dat kan ook niet op 66 locaties. Enige voorbereiding via de website is dus nodig voor wie erheen wil gaan of toch in de buurt is. Bijna even bijzonder is dat in die ene Nederlandse groepsexpositie werk van professionals naast dat van vrijetijdsfotografen is opgenomen. Het hangt bepaald vorstelijk in een voormalig koninklijk verblijf, ‘juweel van de Franse renaissance, met een vooraanstaande plaats in de Franse geschiedenis, dat de stad en de vallei van de Indre domineert’. Acht fotografenkunstenaars nemen deel, de ‘Nieuwe Hollandse Meesters’: Hendrik Kerstens, Sophia Koopman, Hubert van Liefland, Ad en Rieja van Aart, Ad van der Zande, Bianca van der Werf en Ab van den Bree. De inleiding spreekt van een groeiende internationale aanwezigheid van Nederlandse fotografen, maar constateert tegelijk dat er niet zoiets als ‘typisch Nederlandse fotografie’ bestaat, hoogstens dat een fotograaf meerdere terreinen van de fotografie beheerst, dat er minder journalistiek werk is en meer autonoom en artistiek werk. Dat uit zich in een soberheid van de beelden, met verzadigde kleuren, het ‘licht van het noorden’. De tekst gewaagt ook van sterke invloeden van de nationale kunstgeschiedenis, met name van de 17e-eeuwse schilders als Paulus Potter (landschap), Johannes Vermeer (portretten) en Rachel Ruysch (bloemenstillevens). Verder ziet de auteur een sterke voorkeur voor het experiment, een persoonlijke thematiek en de confrontatie met het publiek. Tenslotte is er een nieuwsgierigheid naar de oude technieken en beelden in zwart-wit van gewone momenten. Wim Broekman & Rieja van Aart


21

FOTOFESTIVAL

Rieja van Aart

Gevonden levens

Ab van den Bree

22


Annet

Esther

Hubert van Liefland

Hendrik Kerstens

Ad van der Zande

Bianca van der Werf

Bag shape

Solitude


23

TEST

Fujifilm FinePix S100FS Nu digitale spiegelreflexcamera’s al voor prijzen vanaf 500 euro te koop zijn, is het voor fabrikanten minder zinvol om nog pseudoZeer Goed reflexcamera’s oftewel bridge7/8-2008 camera’s te ontwikkelen. Volgens Fujifilm heeft de FinePix S100FS toch voldoende voordelen om een succes te worden.

Concurrentie voor Een pseudoreflexcamera is een camera die uiterlijk op een spiegelreflex lijkt maar het niet is. In het gebruik merk je dat vooral doordat er geen spiegelsysteem met bijbehorende matglaszoeker is. In plaats daarvan is er een elektronische zoeker waarbij je van dichtbij naar een klein lcd-schermpje kijkt. Het objectief is bij dit type camera niet verwisselbaar maar dat is minder een probleem omdat er meestal een behoorlijk zoombereik is. De S100FS heeft een mooi bereik van 28 mm groothoek tot 400 mm tele (35 mm eqv.); meer heb je niet snel nodig. Pseudoreflexcamera’s zijn meestal een stuk kleiner dan spiegelreflexcamera’s en voor velen is dat juist een reden om voor dit type camera te kiezen. Helaas voor hen heeft de S100 dit voordeel niet; hij heeft de afmetingen en het gewicht van een gemiddelde spiegelreflex. Het voordeel is dat de camera uitstekend in de hand ligt en er in combinatie met de uitstekend werkende optische stabilisatie minder gevaar voor bewegingsonscherpte is.

Instelmogelijkheden

Scherpstelbereik/-snelheid

In principe heeft de S100 net zoveel instelmogelijkheden als de gemiddelde spiegelreflex en de knoppen zitten ook nog eens op dezelfde plaats. Zo zien we op het grote instelwiel naast de zoeker de bekende Auto-, P-, S-, A- en M-symbolen, C1 en C2 (custominstellingen), SP1 en SP2 (themaprogramma’s), een filmsymbool en FSB. Net zoals bij de S5 Pro heeft ook deze camera de mogelijkheid om het dynamisch bereik te vergroten. Bij de S5 Pro werkt dat via de twee verschillende soorten en formaten pixels maar hier is het systeem vergelijkbaar met dat van de meeste actuele camera’s. Foto’s worden verbeterd door de schaduwen softwarematig op te helderen zonder dat de heldere partijen uitbleken. Het aantal mogelijkheden in het menu is vergelijkbaar met dat van een spiegelreflex; zo kun je twee witbalansmetingen opslaan, de witbalans ‘fine tunen’ en de sterkte van het flitslicht aanpassen.

Een opvallend item is de ‘High Speed Shooting’ (volgens het Nederlandse menu ‘Sneller AF en AE’ maar volgens de handleiding gaat het alleen om de AF). Hierbij is het scherpstelgebied veel kleiner (min. instelafstand T: 5 m, W: 2 m) zodat de camera de juiste scherpte sneller te pakken heeft. In de normale stand zijn de minimuminstelafstanden 2,5 m (T) en 50 cm (W) en bij macro 90 cm (T) en 10 cm (W). Er is ook een Super Macro modus met een minimale scherpstelafstand van 1 cm, maar deze modus werkt alleen in de 28 mm stand waardoor je helaas geen insecten kunt fotograferen; ze vliegen weg of worden door de frontlens verpletterd! Bij voldoende licht en contrast werkt de AF redelijk snel maar bij minder licht zoals bij gebruik binnenshuis heeft de scherpstelling het vooral bij tele vaak moeilijk. Ook bij kleine voorwerpen geeft de AF het geregeld op zodat je dan handmatig moet scherpstellen. De zoeker haalt het niet bij de kwaliteit van die van een spiegelreflexcamera omdat het (pixel)beeld vooral bij groothoek wat onrustig overkomt en ook niet echt scherp is. Maar dat geldt ook voor andere elektronische zoekers. We zijn wel heel tevreden over het

• FSB (Film Simulation Bracketing) Bij deze instelling worden drie opnamen gemaakt met de karakteristieken van respectievelijk Provia, Velvia en Soft. Je kunt deze filmsimulaties waarbij kleur, contrast en scherpte aangepast worden natuurlijk ook zonder bracketing gebruiken.

24 40

| APRIL INBEELD 2008 | SEPTEMBER FOCUS 4 51 2008

ISO 200 / F5,3 / 400 mm uitsnede

de reflex uitklapbare lcd-scherm dat een goede scherpte heeft en waarmee het gemakkelijk fotograferen is vanuit een hoog of laag standpunt. Het instellen van de zoom en de handmatige scherpstelling gaat, net zoals bij een spiegelreflex, via ringen rondom het objectief. Je kunt externe flitsers gebruiken via het middencontact (alleen ontsteking, geen dedicated functies als DDL) of een kabelcontact.

Resultaten Uiteraard waren we heel benieuwd naar de resultaten en inderdaad is de kwaliteit veel beter dan bij compactcamera’s van andere merken. Het ruisniveau is aanzienlijk lager en er is duidelijk geen ruisonderdrukking gebruikt waarbij ook details worden weggepoetst. De ‘ruiskwaliteit’ van een spiegelreflex wordt nog niet gehaald maar heel veel scheelt het ook weer niet; een hele prestatie. Jammer dat Fujifilm niet evenveel aandacht aan het voorkomen van chromatische aberratie heeft besteed: in de hoeken zie je duidelijk paars/blauwe randjes langs lijnen met veel contrast zoals de witte letters op een zwarte achtergrond van onze testkaart. Verschillende firma’s zoals Panasonic corrigeren deze optische fout softwarematig en de resultaten van dit ingrijpen zijn zeer goed. Het objectief

• Zeer laag ruisniveau Een pseudoreflexcamera is ondanks het stoere uiterlijk een compactcamera met (dus) een veel kleinere sensor dan een spiegelreflexcamera. Door de veel kleinere pixeltjes is het ruisniveau veel hoger en is er minder detail. Dat wordt nog erger omdat de toegepaste ruisonderdrukking naast ruis meestal ook details wegpoetst. Volgens Fujifilm heeft de S100 echter een veel lager ruisniveau dan andere compactcamera’s. Ten eerste omdat hij over een Super CCD HR beschikt, ten tweede omdat de sensor groter is dan bij andere compactcamera’s (maar nog lang niet zo groot als bij een spiegelreflex!) en ten derde door de geavanceerde ruisonderdrukking via de Real Photo Technology beeldverwerking.

presteert ondanks het grote zoombereik uitstekend. De camera slaat de gemaakte beelden op een xD-Picture of SD-HC card op. Je kunt ook in RAW fotograferen hoewel deze functie wel heel diep in het setupmenu verstopt zit en je het niet met JPEG kunt combineren. Op dit moment heeft de camera een richtprijs van € 619,-. Gezien het 28-400 mm bereik en de kwaliteit van het objectief kan dat interessant zijn in vergelijking met een spiegelreflexcamera.

Fujifilm FinePix S100FS De Fujifilm FinePix S100FS is een pseudoreflexcamera met een aantal voordelen zoals een zeer lage ruiswaarde en een uitstekend objectief met een groot en nuttig zoombereik. De camera kan zeker aantrekkelijk zijn voor gebruikers die willen overstappen van een compactcamera naar een spiegelreflex maar geen zin hebben om objectieven mee te sjouwen. Toch is het verstandig vóór de aankoop beide cameratypen in de hand te nemen en ermee te werken. De spiegelreflex wint het nog steeds op het gebied van beeldkwaliteit, zoekerbeeld, snelheid van werken en flexibiliteit. specificaties resolutie objectief iso zoeker lcd-scherm formaat inclusief adviesprijs importeur

beoordeling beeldkwaliteit objectief scherpstelling lichtmeting witbalans

8 8,5 7 8,5 8

waardering

8,1 / Zeer Goed

pluspunten

zeer lage ruis 14x zoombereik 28 mm groothoek stabilisatie AF soms langzaam chromatische aberratie

minpunten

Mark Moed

11 mp (eff.) F2,8-5,3/28-400 mm (35 mm eqv.) auto, 100-3200, 6 mp: 6400, 3 mp: 10000 elektronisch 6,4 cm/2,5”, 230.000 pixels 25 MB int., xD-Picture Card, SD-HC software, zonnekap € 619,Fujifilm Electronic Imaging NL www.fujifilm-digital.nl

lcd-scherm opslagsnelheid flitsbereik 7 m prijs:kwaliteit bonus

7,5 8,5 8 8 8,5

INBEELD | SEPTEMBER 2008 FOCUS 7/8 | 51 JULI/AUGUSTUS

25 41

EXPOSITIES

Mw. C. Groenewout

TEM, Leeuwarden - Oekraïne

Breda

Dongen

Van 25 september tot 31 oktober vindt voor de derde keer de manifestatie Breda Photo plaats, groter en met meer diepgang dan vorige edities, zo belooft het. Behalve op diverse buitenlocaties is werk te zien in het Breda’s Museum, Graphic Design Museum, NBKS, Lokaal 01, KOP, IDFX/Electron, Stadsgalerij en Galerie Ecker. In september verschijnt de cataloguskrant.

In het weekend van 28, 29 en 30 november houdt FC Dongen haar jaarlijkse expositie. Locatie: Pauluskerk, Europaplein 1, 5101 VV Dongen, geopend vrijdag 20-22.30 uur, za en zo van 11-17 uur.

> www.bredaphoto.nl

Fotoclub HAF uit Heiloo, binnen niet al te lange tijd 50 jaar oud, exposeert van 4 oktober t/m 1 november in de Abdij van Egmond, Vennewatersweg 27 in Egmond-Binnen. Thema is: religie, weergegeven in ca. 50 foto’s uit de hele wereld, met nadruk op de mens en de beleving van zijn religie. Openingstijden ma t/m za 10.30-16.30 uur.

Breda Fotoclub Teteringen houdt haar 2-jaarlijkse expositie in het Centrum voor Kunst en Muziek De Nieuwe Veste, Molenstraat 6 in Breda, van 20 oktober t/m 6 november, geopend ma-vr 9-20 uur, za 10-16 uur, zondag gesloten.

Bredevoort Foto 21 toont van 6 september tot 26 oktober de exposities Low Land - High Hills van Andrea Stultiëns (bewerkte oudere foto’s van o.a. Frits Gerritsen + eigen foto’s van een groep Nederlandse emigranten en hun nazaten in een Canadese polder), en De Grote Reis van het Oostgelders Fotografen Collectief. Dit bestaat uit een dozijn fotografen die tweewekelijks in de galerie samenkomen. ’t Zand 21, 7126 BG Bredevoort, geopend za 11-17 en zo 13-17 uur. Het OFC exposeert ook met ‘Beeld en poëzie’ in de tuin van Sint Bernardus in Bredevoort.

Delft Aan de fotowand bij Fotobister, Voldersgracht 16, hangen t/m 25 oktober foto’s van Jan van Frankenhuijzen en Rudy Rader, beiden lid van de FC ’59. Divers, van reis- en reportagefotografie tot mensen in hun omgeving en weerspiegelingen. Vanaf 26 oktober t/m 20 december hangt er ‘By Phone’, foto’s met het mobieltje, niet altijd even scherp, maar wel verrassend, van Peter Willemse. Ma 13-17.30, di-za 10-17.30 uur.

26

Jack van Gool

De Nieuwe Veste, Breda


> www.fotoclubdongen.nl

Egmond

Eindhoven Fotoclub De Gender houdt haar jaarlijkse expositie in het weekend van 1 en 2 november. Circa 30 leden presenteren hun beste werk, er hangt een expositie rond het thema ‘Beweging’ en er is een doorlopende audiovisuele presentatie. Gemeenschapshuis ’t Slot, Kastelenplein 167, Eindhoven. Geopend za 13-17 en zo 11-17 uur. > www.fcdegender.nl

Etten-Leur Fotoclub Fodipres houdt haar expositie op 4 en 5 oktober van 10-17 uur in het Trouwkerkje ter plaatse, Van Bergenplein 1.

’s-Hertogenbosch Fotogroep Den Bosch, voorheen AFC ’68, bestaat 40 jaar en exposeert in het Kruithuis, Citadellaan 7, tot 21 september, samen met de bijna 100-jarige club Foto Gamma uit Leuven, België. De fotografen lieten zich inspireren door de universele thema’s die de schrijvers Jan Wolkers en Hugo Claus bezig hielden, zoals relatie, vete en verlies; in brede zin, men was vrij in het kiezen van subthema’s. De expositie omvat ca. 160 foto’s. > www.stokpunt.nl

Frans Jacobs

CbT, Maastricht - De Hoed

Marian van den Hoek

’t Sant, Tilburg - Strandhuisjes IJmuiden

Leeuwarden

Rotterdam

Als satelliet tentoonstelling bij de manifestatie Noorderlicht exposeert het fotocollectief Kamerata (Pascal van Heesch, Nico Roodhart en Jack van Gool) journalistiek werk uit de Oekraïne. Badplaatsen op de Krim, mijnwerkers, Tsjernobyl enz. Van 7 september t/m 26 oktober in de TEM galerij van de Noordelijke Hogeschool, Tesselschadestraat 12 in Leeuwarden. Geopend ma-vr 9-17 uur.

Voor de derde keer wordt het Fotofestival aan de Maas gehouden, georganiseerd door de clubs van Afdeling 12, Zuid Holland Zuid van de Fotobond. Locatie: gebouw Las Palmas LPII, naast het Nederlands Fotomuseum aan de Wilhelminapier. Data, kort maar krachtig: donderdag 30 oktober t/m zondag 2 november. Bondsleden op vertoon van hun lidmaatschapskaart gratis toegang.

Maastricht Fotogroep Captured by Them (CbT-foto) heeft een permanente, steeds wisselende expositie van recent werk in hun galerie bij de studio. Er hangen 50-75 foto’s van voornamelijk een ‘brede waaier’ van modelfotografie. CbT-Fotostudio en Galerie, Bassinkade 1-3, Binnenhaven ’t Bassin, 6211 AL Maastricht. Dagelijks (op afspraak) toegankelijk. Dit is een unieke locatie, dus camera meenemen! informatie Frans Jacobs, tel: 06-4174714

Moergestel Fotogroep Feniks exposeert in De Verdieping, Industrieweg 16, 5066 XJ Moergestel. Opening vr 31 oktober 20 uur, verder za 1 en 8 november 13-17 uur, en zo 2 en 9 november 11-17 uur.

Nieuw Vennep Tot en met 30 september exposeert Fotoclub Positief vanwege haar 9e lustrum (45 jaar) in gebouw Pier-K, Harmonieplein 2 in Nieuw Vennep. Behalve de topselectie 2007/08 worden foto’s geëxposeerd met het thema ‘Feest’. > www.pier-k.nl

Oosterhout De jaarlijkse expositie van AFV De Ontspanner hangt weer in de Agora van het Sint Oelbert Gymnasium, ingang Paterserf achter zwembad De Blikken. Geopend vrijdag 3 oktober van 20-22 uur (officiële opening), za 4 en zo 5 van 11-17 uur.

> www.fotofestivalaandemaas.nl

Schijndel Fotoclub Schijndel koos voor haar jaarlijkse expositie het thema ‘Abstract naast vrije fotografie. Zaterdag 8 (14.30-17.30 uur) en zondag 9 november (10-16.30 uur) te zien in Sociaal Cultureel Centrum de Vink, Hoevenbraaksestraat 28 in Schijndel.

Tilburg De Tilburgse AFV viert haar 60-jarig bestaan met tal van activiteiten. De speciale expositie is geopend op vrijdag 31 oktober 20-22.30 uur, za 1 en zo 2 november 12-17 uur. Hij bevat het resultaat van fotolessen die 2 leden gaven aan groep 7 van de Jeanne d’Arc school, van elke leerling worden 2 foto’s getoond. Za 1/11 om 15 uur is de prijsuitreiking van de digitale wedstrijd voor Fotobond leden afdeling West Brabant. Locatie: Wijkcentrum ’t Sant, Beneluxlaan 74, geopend ma-do 9-22, vr 9-12 uur. Voorafgaand exposeren als gebruikelijk twee leden, nu Marian van den Hoek en Kees van Hest, tot eind oktober. > www.tafv.nl

Waalwijk De locale fotoclub exposeert jaarlijks en toont dit keer ook audiovisuele presentaties van Ad van Breugel en Hans Vermaas in Buurthuis De Wierd, St. Crispijnstraat 83 in Waalwijk. Data: vr 3 oktober 19.30-22 uur, za 4 en zo 5 oktober 11-17 uur. Er komen maar liefst 92 foto’s te hangen.


27

MEDEDELINGEN

Toelating Landelijke Gespreksgroep Digitaal Je laten inspireren door prints van anderen, erover praten en een stimulans vinden voor je eigen digitale beeldbewerking. Dat kan bij de Gespreksgroep Digitaal. Binnenkort wordt weer over de jaarlijkse toelatingen beslist. Voorwaarden zijn: – 8 Foto’s/prints, formaat vrij, opgeplakt op of in passepartout van max. 40 x 50 cm; verpakking geschikt voor retourzending en retourporto bijvoegen. – Op de achterkant vermelden je naam, adres, telefoon, naam club, lidmaatschapsnummer en volgnummer van de foto’s. Op de voorkant géén naam of signatuur van de auteur. De bondscontributie dient betaald te zijn. – Inzendingen dienen vóór 18 oktober te zijn ontvangen. De beoordeling vindt plaats op zaterdagochtend 1 november, waarna uitleg aan de inzenders, die hiervoor een uitnodiging krijgen. Auteurs van geaccepteerde foto’s zijn toegelaten tot de Gespreksgroep. inzenden Huib Limberg, Pijperpad 30, 3766 CS Soest informatie Miep de Vries, [email protected] > www.fotobond.nl

DiaDigiDag Afdeling Limburg houdt op 30 november weer de DiaDigiDag in gemeenschapshuis De Pinnenhof, Kapelaniestraat 4 in Nederweert. Inzenden en aanmelden kan tot 1 november. Van 10.30-12 uur technische instructie, 13.30 begin van de projecties, met tot slot een presentatie van de winnares van 2007 Bie Lievens en toekenning van de Publieksprijs 2008 rond 17 uur. Het programma staat vanaf 25 november op de website. inzenden/aanmelden tel: 0495-626 524, [email protected] > www.fotobondlimburg.nl

CD rom te koop Nieuw in de Bondscollectiedienst zijn CD Rom’s, met zorg gemaakt door Gijs van Gent, die nu te koop zijn – ze worden niet uitgeleend. Beschikbaar zijn vijf CD’s met het werk van Foto Individueel 2007, Foto Nationaal 2007, ‘Oogappels 2007’ (een selectie uit het overige ingezonden werk voor Foto Nationaal), de BondsFotowedstrijd 2008 en BMK 2008 (incl. kandidaten en aspiranten). Deze CD’s zijn uitsluitend te koop voor € 10,- per stuk. Bestellen kan vanaf 15 oktober, uitsluitend per e-mail of post, bij Gerda Gallé, Venbergse Molen 51, 5612 DX Eindhoven, collectiedienst@ fotobond.nl. Zij bevestigt of de bestelde CD in voorraad is, en zo ja, dan ligt de CD klaar. Verzending vindt plaats na betaling door storting op giro 239664 t.n.v. Fotobond, Eindhoven, onder vermelding van uw naam, adres en Fotobond lidmaatschapsnummer.

28


Jouw foto(’s) in InBeeld? Het thema-artikel illustreren we liefst met lezersfoto’s, maar stuur s.v.p. alléén foto’s na een gerichte oproep, niet zo maar. Ook ‘Met andere ogen’ (zie Peter van Tuijl’s tekst) is een pure lezersrubriek. Voor de selectie wil degene die de oproep doet een digitaal bestand van 72 dpi (e-mail standaard), ca. 10 x 15 cm. Wordt zo’n foto uitgezocht voor publicatie, dan is een veel groter bestand nodig van 300 dpi, ca. 13 x 18 cm (max. A4), bestandsgrootte 1-2 MB, dan kan de redactie alle kanten uit. Na selectie vragen we met spoed alsnog dit grote bestand op. Grote bestanden met bijschrift graag op CD of DVD, omdat anders mailboxen vol raken of PC’s te lang reutelen. Stuur je CD/DVD naar hoofdredacteur Wim Broekman, Boomstraat 43-A, 1015 LB Amsterdam, tekst en toelichting graag per e-mail naar [email protected], of naar wie de foto’s aanvroeg. Thema-artikel: Rob Agterdenbos, Heeshoek 4, 5053 AM Goirle, [email protected]. Voor het november-december nummer is het thema: ‘Mijn partner en ik’ (dubbelportret of een eigen suggestie). Voor het februari nummer: ‘Pure landschappen’. Mail maximaal drie foto’s per persoon op 72 dpi en 10 x 15 cm vóór 1 oktober resp. 1 januari naar Rob Agterdenbos. Kom maar op!

Studiedag AV-producties 2009 Deze dag is een jaarlijks treffen van AV-producenten uit Nederland, België en Duitsland en wordt dit keer georganiseerd door de Afdeling Brabant West van de Fotobond, en meer speciaal door de AV-Groep 1592. Subsidie is verkregen van diverse instellingen en bedrijven. De datum is 17 januari 2009, van 10.30 tot ca. 16.45 uur, Cultureel Centrum De Boodschap, Nassaulaan 62-64 in Rijen. Elke presentatie, verdeeld in drie blokken, wordt met de maker en het publiek besproken door Robert Bleekrode. Aandachtspunten zijn het verhaal of de rode draad, fotografie, gebruik van derde beelden, enz. De deelnemers, beginnend of gevorderd, zijn vrij in het kiezen van hun thema, het trefwoord is ‘deskundigheidsbevordering’. De aanmelding van series sluit 2 december. inschrijfformulieren Bram Dekkers tel: 0162-428245, [email protected]

Foto Individueel 2008 Fotoclub Zwijndrecht neemt dit jaar de organisatie op zich. Het is de laagdrempelige landelijke wedstrijd voor alle bondsleden, die (nog) niet tot de top behoren. Bepaalde categorieën zijn dan ook van deelname uitgesloten (zie de complete voorwaarden), zodat vooral aanstormend talent zich onderling kan meten en wordt gestimuleerd. Het reglement is niet gewijzigd ten opzichte van vorig jaar. Sluitingsdatum: 1 november. Openbare bespreking 23 november. contactpersoon Cees van Meerten tel: 078-6817615, [email protected] informatie/formulieren bij je clubsecretaris > www.fotobond.nl > www.fotoclub-zwijndrecht.nl

Avond- en nachtfotografie. FOTOBOND InBeeld. Nieuwe Hollandse Meesters DigiDag Leergang Fotoreflectie

Recommend Documents