Autisme voor beginners www.psysense.be
Oorzaak? • Autisme = handicap • Stoornis in functioneren van de hersenen • Neurologische (biologische )stoornis andere ontwikkeling laatste theorie (augu 2014: teveel synapsen! Teveel informatie)
Wat speelt er binnen de hersenen? • Kinderen met autisme – Andere hersengroei • Meer vertakkingen / te weinig snoei (Uta Frith) • Meer minikolommen (dr. Casanova)
– Gewone, dagelijkse prikkels veroorzaken al overprikkeling, het ‘filtersysteem’ kan niet naar behoren werken.
Hoe uit autisme zich? • Beperkingen in de sociale interactie • Beperkingen in de communicatie • Beperkingen in het verbeeldingsvermogen Rigide denken en handelen
Theory of mind (TOM)
Het onvermogen om zich in te leven in de gedachten, gevoelens intenties van anderen
1. Beperkingen sociale interactie • Problemen met zich inleven en verplaatsen in de ander • Weinig begrip van sociale situaties • Problemen met wisselende en onzichtbare sociale betekenissen
Centrale coherentietheorie Het onvermogen om samenhang te ontdekken in wat men waarneemt,
Moeite met verlenen van de juiste betekenis aan wat zij waarnemen
Detaildenken (tunnelvisie)
Executive functioning theory
Problemen met het plannen, organiseren en monitoren van het eigen gedrag
Zelfsturing en zelfmanagement
2. Beperkingen in communicatie • Moeite met abstract en vaag taalgebruik • Moeite met figuurlijk taalgebruik • Moeite met wat niet gezegd, maar wel bedoeld wordt • Moeite met non-verbale communicatie denken concreet en nemen alles letterlijk
3. Beperkingen in het verbeeldingsvermogen • • • • •
Rigide denken en handelen Weerstand tegen veranderingen Voorkeur voor vaste routines en regels Beperkte, eenzijdige interesses Moeite met onderscheid fantasie werkelijkheid
Normale ontwikkeling
Normale ontwikkeling en autisme
Verstandelijke beperking
Verstandelijke beperking en autisme
Prikkelverwerking
Informatiebronnen • Interne Zintuigen – (evenwicht / lichaamspositie)
• Externe Zintuigen – (horen, zien, ruiken, smaken, voelen)
• Gedachten • Samen goed voor ? prikkels / sec.
Bij neurologische problemen (autisme) minder of meer prikkeling afhankelijk van hoeveel prikkels die er al zijn Geen duidelijke, voorspelbare filtering Veranderlijk van dag naar dag Filter is kapot, werkt anders. Laat bv ?x meer prikkels door
Gevolgen? • Autistische gedragingen • • • • •
Rigide Weinig gerichte communicatie Weinig sociaal effectieve gedragingen Oververmoeid ‘Overstressed’
• • • •
Extreem onzeker en twijfelen Hyper/hypogevoelig (ook voor emoties!) Schijnbare concentratieproblemen herhalingsgedrag
Wat gebeurt er bij langdurige overprikkeling? • Niet meer reageren op prikkels = depressie • Op alle prikkels blijven reageren = psychose • Selectief snel reageren op bepaalde prikkels = agressie
Ervaringsdeskundige 1 • Achtergrondgeluiden (zoals het geluid van een grasmachine in de verte) hoor ik even sterk als voorgrondgeluiden (zoals bijvoorbeeld een gesprek in de kamer). De achtergrondgeluiden worden niet gefilterd. (Landschip)
Ervaringsdeskundige 3 • Matthijs lijkt een overgevoelige tastzin te hebben. Matthijs wordt niet graag aangeraakt. Hij is overgevoelig voor aanrakingen. Hij verdraagt geen spannende kledij, geen kousen, geen trui met een rolkraag. Sommige soorten textiel verdraagt hij ook niet. (www.autismevlaanderen.be)
Omgang? • Structuur (niet rigide, wel verduidelijking) – Waar – Wanneer (start / stop) – Wie – Waarom – hoe
• Voorspellen
Rituelen • Kunnen zowel dwanghandelingen of repetitief gedrag zijn. • Autisme en dwang (OCS) zijn aparte stoornissen maar kunnen een overlap hebben (comorbiditeit).
Rituelen bij autisme • Rust bij spanning • Motorische herhaling vermindert overprikkeling • Uitlaatklep • Ordenen op basis van detail
