Autisme (ASS)… begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro
Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Is actief in Noord en Zuid Holland en Brabant met ongeveer 80 medewerkers. Visie • Ieder mens moet de mogelijkheid krijgen op een leven waarin hij/zij kan functioneren als een volwaardig persoon. Geen vaste methodiek Onderdelen van Voorzet • Voorzet Arbeid • Voorzet Begeleiding • Voorzet Behandeling • Stichting Voorzet Vakantie & Vrije Tijd
Wat is Autisme? Wat is autisme?
Autisme is een informatie verwerkingsstoornis…
Wat is Autisme? Kenmerken van autisme • Stoornis in het sociale contact • Stoornis in de communicatie en het taalgebruik • Stoornis in het voorstellings-vermogen en de fantasie • Beperkt repertoir van interessen en activiteiten, repetitieve gedragspatronen
Wat is Autisme? Cognitieve Stijlkenmerken • Theorie of Mind (TOM) Moeite met rolwisseling gesprekspartner, moeite met koetjes en kalfjes, moeite inleven in een ander • Executieve Functies (EF) Vertraagde informatie verwerking (laat reageren), moeite met veranderen gespreks onderwerp, onlogische gespreksopbouw (geen onderscheid hoofd en bijzaken), moeite een ander te benaderen • Centrale Coherentie (CC) Woorden zinnen apart horen, de grote lijn in het gesprek niet maken, details vermelden als deel voor het geheel
Wat is Autisme? Autisme voor 2013 • • • • •
Klassiek Autisme Asperger Pdd-nos MCDD Syndroom van Rett
Autisme na 2013 • Autismespectrumstoornis (ASS) Bij de introductie in 2013 van DSM 5 wordt er gesproken van een autismespectrumsstoornis afgekort ASS.
Wat is Autisme? Pdd-nos
Asperger
• Moeite met taal (taal letterlijk nemen) • Overgevoeligheid voor prikkels • Probleem: sociale interactie en verbale en non-verbale communicatieve vaardigheden
• Geen vertraging in taal- en cognitieve ontwikkeling • Vaak hoog functionerend • Probleem: sociaal en beroepsmatig functioneren (rolfunctioneren) • Moeite met flexibel zijn
Begeleiden of aansturen? Aandachtspunten in de praktijk • Structuur • Communicatie
Praktijk voorbeelden?
Structuur
Structuur Misverstanden over “structuur” Structuur is altijd het zelfde doen Iemand met autisme nog rigder maken Structureren is inperken of straffen Structureren is goed maar je moet op tijd weer destructureren • Structuur is werken met picto’s en plaatjes • Structuur is alleen nodig voor mensen die zwaar autisch zijn • • • •
Structuur Structuur in activiteiten • De structuur geeft de hoeveelheid inhoud en volgorde aan van de stappen die binnen een bepaalde situatie gaan plaats vinden • Taken opsplitsen in deeltaken • Activiteiten met een duidelijk begin en een eind • Eventueel visuele ondersteunig • Materiaal logisch geordend
Structuur Doel van structuur bieden • • • •
Duidelijkheid Flexibiliteit Zelfstandigheid Vermindering van stress overprikkeling
Communicatie
Communicatie Communicatie problemen specifiek • • •
Hulp vragen Iets vertellen Overbrengen van boodschappen
Communicatie aanpassingen • • •
Langzamer tempo ivm de verwerkingstijd (10 sec regel) Communicatie organiseren (hoofd en bijzaken, samenvatten, checken, stoppen) Socratisch vragen (bij uitstek geschikt voor jongeren)
Communicatie Dit moet altijd duidelijk zijn • • • • • • • •
Wat moet ik doen Hoe moet ik het doen Wanneer moet ik het doen (begin/eind) Hoe lang moet ik het doen Wat komt erna Waar moet ik het doen Wie zijn er bij betrokken (waarom moet ik het doen, motivatie)
Communicatie Communicatie aanpassingen niet doen • • • • • • • •
Figuurlijk, abstract taalgebruik Vaag, dubbelzinnig taalgebruik Openvragen Negatieve boodschappen Lichaamstaal zonder verbale boodschap Verbale overlast, lange zinnen en instructies Verwijs niet naar eigen gevoelens Niet in discussie treden, argumenten leiden tot chaos
Communicatie Tips voor het maken van afspraken • • • • •
Concreet en expliciet In termen van gewenst gedrag Bespreek de afwijking van de regel Zorg dat persoolijke afspraken bij het hele team bekend zijn Stem regels en afspraken af met het systeem, ouders
Communicatie Oefening: • • • •
Per 2 met de rug naar elkaar toe zitten Leg uit hoe er bij jou thuis koffie wordt gezet Tijd 5 min Daarna terugkoppeling naar elkaar, ervaring delen
Sterke kanten • • • • • • • • • • •
Helder denken in emotionele situaties Perfectionisme Onverstoorbaar Zelfstandigheid Geheugen voor feiten Technisch inzicht Nauwkeurigheid ‘Out of the box’ denken Directheid Rationaliteit Loyaliteit
• • • • • • • • • •
Planmatig kunnen werken Verantwoordelijkheidsgevoel Patronen zien Objectiviteit Diepgang in specialisme Logica Eerlijkheid Authenticiteit Oog voor detail Betrouwbaarheid
Begeleiden of aansturen?
Ruim 1% van de Nederlanders – ongeveer 190.000 mensen - heeft een vorm van autisme.
Ter ondersteuning Handige tools • • • • • • • • •
Studeercoach app Leokannerhuis OV coach app Leokannerhuis Medicatie coach app Leokannerhuis AutThere app NVA Mindfulness Annelies Speck, boek en mp3’s SociaalOpStap website/app Autipas Timetimer Jekuntmeer.nl
Opleiding •
RINO post HBO autisme deskundige
Informatie of aanmelden
www.voorzet.nl Aanmeldingsformulier Informatie over alle activiteiten Chul Joo Ro
[email protected] 06-27650158 Folders en visitekaartjes
