Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen Energiemonitor 2010
Index 1. Inleiding 2. Populariteit energievormen 3. Bouwen tweede kerncentrale 4. Uitbreiding kolencentrales
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen Energiemonitor 2010 TNS NIPO
5. Belangrijkste aspecten om in de toekomstige energievoorziening te voorzien
6. Meningen over kernenergie 7. Meningen over kolencentrales 8. Importeren van stroom uit het buitenland 9. Huidige gebruik kernenergie 10. Geloofwaardigheid kennisorganisaties
F9286 | © TNS
11. Liberalisering energiemarkt en bekendheid leveranciers 12. Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten
Inleiding Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Inleiding
Ook dit jaar heeft TNS NIPO in opdracht van DELTA onderzoek verricht naar de houding van Nederlanders ten aanzien van de verschillende energiebronnen. Het onderzoek moet inzicht bieden in de attitude ten aanzien van deze bronnen op landelijk niveau, maar ook binnen de provincie Zeeland en de gemeente Borsele. Er zijn 1123 interviews afgenomen via internet. Onder inwoners van Borsele zijn 123 interviews afgenomen. In de rest van Zeeland 335 en in de rest van Nederland 665. De resultaten van Borsele zijn naar verhouding opgenomen in de resultaten van Zeeland en deze op hun beurt naar verhouding in de resultaten van Nederland. De gewogen resultaten van 2010 van Borsele, Zeeland en Nederland zijn naast elkaar gezet, zodat de resultaten onderling vergeleken kunnen worden. Waar mogelijk is een vergelijking gemaakt tussen de resultaten van 2010 en de resultaten uit eerdere metingen. In 2009 heeft de laatste meting plaatsgevonden.
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Inleiding
4
Populariteit energievormen Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Duurzame energie wederom meest populaire energievorm De voorkeursscores van de verschillende energievormen zijn exact gelijk aan de scores in 2009. Duurzame energie blijft het populairst met een score van 3,8 uit een maximale score van 4.
Totaal voorkeur energievormen 4 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8
3,5
3
3
2,9 2,6
2000
2,7 2,7
2004 2008
2,5
2009
Gevraagd is naar de eerste, tweede en derde voorkeur. De score is tot stand gekomen door aan de eerste score 4 punten te verbinden, aan de tweede 3 en aan de derde voorkeur 2. De overgebleven energiesoort krijgt 1 punt.
2010
2
1,9 1,9 1,9 1,7 1,7
1,6 1,6 1,6
1,5
1,5
1,6
1 steenkool
aardgas
kernenergie
duurzame energie
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Populariteit energievormen
6
Aantal voorstanders van windenergie iets afgenomen, maar nog steeds verreweg het populairst Over de jaren heen genomen, geeft circa 95% van de Nederlanders aan het ‘goed’ te vinden dat windenergie wordt gebruikt voor het opwekken van stroom. Dit jaar is dit aandeel iets afgenomen tot 91%. Het aantal voorstanders van kolen en aardgas is niet significant veranderd. Kernenergie is licht toegenomen *=significant afwijkend tov 2009
Populariteit energievormen 96%
100%
96%
95%
94%
95% 91%*
90% 80%
74%
72%73%
70% 1996
60%
56%
2000
51% 51%
2004
50%
2008 2009
40% 30% 20%
2010
34% 33% 30% 24% 14%
17% 12%
10%
9% 9% 8%
9% 10%
0% kernergie
kolen
aardgas
windenergie
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Populariteit energievormen
7
Steun voor kernenergie in de gemeente Borsele groter dan in de rest van Nederland Even als vorig jaar staan inwoners van BorseIe en Zeeland positiever tegenover het gebruik van kernenergie dan de Nederlanders in het algemeen. 91% van de Nederlanders vindt het gebruik van wind voor het opwekken van energie een beetje tot heel goed. Aardgas komt wederom op de tweede plaats. Percentage 'goed' voor opwekken van elektriciteit door... *=significant afwijkend tov totaal Nederland 100%* 90%
90%*
92%
91%
Voorkeursscore energiesoorten geeft hetzelfde
80%*
beeld als percentages ‘goed’ (voorkeursscore is berekend op basis van de vraag om een
70%*
rangorde van 1 tot 4 aan te geven, max. score is 4 punten)
61%* 60%* 53% 50%*
48%*
Borsele
51%
Zeeland
47%
Borsele
Zeeland
land
Nederland 40%*
Duurzame
33% 30%*
Neder-
3,6
3,8
3,8
Aardgas
2,4
2,5
2,7
Steenkool
1,4
1,4
1,6
Kernenergie
2,6
2,4
1,9
energie 22%*
20%*
15%* 10%
10%* 0%* kernenergie
kolen
aardgas
wind
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Populariteit energievormen
8
Bouwen tweede kerncentrale Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Percentages stemmers voor uitbreiding kerncentrales weer iets toegenomen 32% van de Nederlanders zou voor uitbreiding van het aantal kerncentrale stemmen als er op dit moment een referendum werd gehouden over de toepassing van kernenergie. 11% is net als vorig jaar voor sluiting van de bestaande kerncentrales. Volksstemming kerncentrales
*=significant afwijkend tov 2009
2010
32%*
2009
38%
26%
39%
33%
2008
19%*
11%
24%
40%
11%
18%
10%
voor uitbreiding voor handhaving voor sluiting, maar wel onderzoek
2004
14%
2000
7%
1996
7%
0%
41%
24%
36%
36%
38%
10%
20%
30%
21%
35%
40%
50%
60%
voor sluiting
21%
20%
70%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Bouwen tweede kerncentrale
10
Driekwart van de inwoners van Borsele staat positief tegenover het bijbouwen van nieuwe kerncentrales Circa driekwart van de inwoners van Borsele geeft aan het bijbouwen aanvaardbaar te vinden. 6 op de 10 Zeeuwen delen deze mening. 39% van de Nederlanders geeft aan het bijbouwen van kerncentrales aanvaardbaar te vinden. Wat vindt u van het bijbouwen van nieuwe kerncentrales? *=significant afwijkend tov totaal Nederland 100% 3%*
9%*
13%
90%
Zeeland
onaanvaardbaar
23%* 80% 32%* 70% 48%
60% 50% 40%
Belangrijkste reden
Neder -land
Afval-/opslagproblemen
40%
35%
Gevaar
19%
16%
18%
19%
Kans op ramp
14%
12%
Gevaar voor de
13%
6%
risico/algemeen Milieuonvriendelijk, slecht voor de natuur
74%*
30%
59%*
20%
39%
volksgezondheid/de
10%
mensheid
0% Borsele
Zeeland Aanvaardbaar
Onaanvaardbaar
Nederland Weet niet \ geen mening
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Bouwen tweede kerncentrale
11
Tweederde van de inwoners van Borsele vindt dat er een tweede kerncentrale in Borssele mag worden gebouwd Een ruime meerderheid van de inwoners van Zeeland en een derde van de Nederlanders vindt dat er een tweede kerncentrale in Borssele mag worden gebouwd. Vindt u dat er een tweede kerncentrale in Borsele gebouwd mag worden? *=significant afwijkend tov totaal Nederland
Heel Nederland
33%
10%
45%
12%
Er mag in Borsele een tweede kerncentrale gebouwd worden Zeeland
56%*
Borsele
7%*
67%*
0%
10%
20%
30%
29%*
12%
40%
50%
60%
70%
8%*
18%*
80%
90%
Er mag een tweede kerncentrale gebouwd worden, maar niet in Borsele. Er mag in heel Nederland geen tweede kerncentrale gebouwd worden. Weet niet \ geen mening
De meest genoemde reden dat er geen tweede kerncentrale in Borsele mag worden gebouwd, is dat de kerncentrales beter gespreid moeten worden/niet in dezelfde plaats moeten staan (om de risico’s voor de bewoners niet te verdubbelen).
2%*
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Bouwen tweede kerncentrale
12
Nadat genoemd is dat bij productie van kernenergie geen CO2 vrijkomt, verandert 9% van de Nederlanders en 13% van de Zeeuwen zijn mening over het bouwen van een tweede kerncentrale in Borsele in positieve zin Zij waren tegen een tweede kerncentrale en geven nu aan dat er een tweede kerncentrale gebouwd mag worden. Vindt u dat er een tweede kerncentrale in Borsele gebouwd mag worden? Basis: zij die aangaven dat er in heel Nederland geen tweede kerncentrale gebouwd mag worden
*=significant afwijkend tov totaal Nederland
Heel Nederland 3% 6%
85%
7%
Er mag in Borsele een tweede kerncentrale gebouwd worden Er mag een tweede kerncentrale gebouwd worden, maar niet in Borsele. Er mag in heel Nederland geen tweede kerncentrale gebouwd worden. Weet niet \ geen mening Zeeland 1% 12%*
0%
10%
86%
20%
30%
40%
50%
60%
1%*
70%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Bouwen tweede kerncentrale
13
Uitbreiding kolencentrales Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Ruime meerderheid van de Nederlanders is net als in 2009 voor vermindering van de kolencentrales Slechts 4% van de Nederlanders vindt dat het aantal kolencentrales uitgebreid moet worden. Volksstemming kolencentrales
*=significant afwijkend tov 2009
2010
4%
38%
58%
2009
5%
37%
59%
2008
8%
45%
47%
voor uitbreiding voor handhaving voor vermindering
2004
4%
2000
4%
1996
4%
0%
37%
59%
44%
52%
55%
10%
20%
30%
Respondenten die ‘weet niet’ hebben geantwoord, zijn niet meegeteld in de grafiek, net als bij de voorgaande meting(en)
41%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Uitbreiding kolencentrales
15
Als de milieueisen worden aangescherpt, vindt een aanzienlijk groter deel van de Nederlanders het aanvaardbaar om nieuwe kolencentrales te bouwen indien er geen kerncentrale wordt bijgebouwd Dat dit leidt tot een hogere energieprijs lijkt de Nederlander voor lief te nemen. Nieuwe kolencentrales indien geen nieuwe kerncentrales *=significant afwijkend tov totaal Nederland
Nederland
12%
46%
33%
9%
Aanvaardbaar bij de huidige milieueisen
Zeeland
14%
51%*
30%
5%*
aanvaardbaar met verdergaande mileuvoorzieningen Hoe dan ook onaanvaardbaar Weet niet \ geen mening
Borsele
21%*
0%
10%
36%*
20%
30%
40%
40%*
50%
60%
70%
80%
4%*
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Uitbreiding kolencentrales
16
Kerncentrales vele malen populairder dan kolencentrales Indien er nu een volksstemming zou plaatsvinden over kernenergie zal 29% van de Nederlanders voor uitbreiding van kerncentrales stemmen. Dit percentage ligt een stuk hoger onder de Zeeuwen (45%) en de inwoners van Borsele (61%). Slechts 3% van de Nederlanders zal voor uitbreiding van kolencentrales stemmen. Inwoners van Borsele zijn iets positiever gestemd (9%), maar dit scheelt veel minder dan bij de kerncentrales.
volksstemming kerncentrales
Volkstemming kerncentrales versus kolencentrales
Nederland
29%
Zeeland
34%
45%*
Borsele
17%
10%
33%
7%*
61%*
25%*
11%
8%
8%
7%*
6% 1%* voor uitbreiding voor handhaving
volksstemming kolencentrales
voor sluiting, maar wel onderzoek voor sluiting weet niet/ geen mening Nederland 3%
Zeeland
34%
5%
38%
9%*
Borsele
0%
52%
11%
49%
49%*
10%
20%
30%
8%
41%*
40%
50%
60%
70%
80%
1%*
90%
100%
*=significant afwijkend tov totaal Nederland
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Uitbreiding kolencentrales
17
Belangrijkste aspecten om in de toekomstige energievoorziening te voorzien Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Om in de toekomstige energiebehoefte te voorzien, blijft de uitstoot van broeikasgassen het belangrijkste aspect om rekening mee te houden De uitstoot van broeikasgassen (37%) wordt vaker als belangrijkste aspect genoemd door de Nederlander dan de onafhankelijkheid van buitenlandse energiebronnen (29%) en het al dan niet inzetten van kernenergie (16%). De eerste twee aspecten liggen wel iets dichter bij elkaar dan in 2009. Belangrijkste aspect om in de toekomstige behoefte te voorzien
*=significant afwijkend tov totaal Nederland 100% 90%
3% 3%
80%
2%
27% 70%
29%
29%
60% 50%
20% 17%
16%
40%
Stimuleren gebruik alternatieve energiebronnen: wind, water, zon, aardwarmte Onafhankelijkheid van buitenlandse energiebronnen Al dan niet inzetten van kernenergie Uitstoot van broeikasgassen
30% 20%
42%
38%
37%
Zeeland
Nederland
10% 0% Borsele
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Belangrijkste aspecten om in de toekomstige energievoorziening te voorzien
19
Meningen over kernenergie Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Ruime meerderheid zou voorstander zijn van kernenergie als afvalprobleem niet bestond Acht op de tien Nederlanders zouden voorstander zijn van kernenergie indien het probleem van radioactief afval niet zou bestaan. 48% van de Nederlanders zou voorstander zijn van kernenergie als kerncentrales bijdragen aan de vermindering van CO2-uitstoot. Dit percentage ligt een stuk hoger onder inwoners van Zeeland en met name onder inwoners van Borsele. stellingen kernenergie (percentage 'mee eens') *=significant afwijkend tov totaal Nederland 100%* 90%* 80%*
83%
80%*
85%* 79%
78%* 72%*
70%*
65%*
64%*
64%*
60%* 50%*
50%
Borsele
48%
45%
Zeeland
44%
Nederland
40%* 30%
30%*
32%*33%*
24%* 18%*
20%* 10%* 0%* als kerncentrales bijdragen aan de vermindering van uitstoot CO2, dan nieuwe kerncentrale bouwen
tweede kerncentrale in Borsele bouwen en minder afhankelijk van import
geen tweede kerncentrale in Borsele, maar meer importeren
kernenergie uit buitenland niet invoeren
tweede kerncentrale bouwen als kernenergie helpt om doelstellingen tot vermindering CO2 te realiseren
voorstander van kernenergie indien probleem radioactief afval niet zou bestaan
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Meningen over kernenergie
21
Volgens de Nederlanders draagt kernenergie het minste bij aan het broeikaseffect Nederlanders denken dat aardgas het minste gevaar oplevert voor de omwonenden en het goedkoopst is. Inwoners van Borsele en Zeeland denken juist dat kernenergie het goedkoopst is. Steenkool wordt het negatiefst beoordeeld door de Nederlanders. Het wordt minder vaak als ‘goedkoopst’ gezien dan aardgas en kernenergie en ook vinden zij het minder vaak de energievorm die het minste bijdraagt aan het broeikaseffect. Steenkool wordt door Nederlanders wel iets vaker als minst gevaarlijk voor omwonenden gezien dan kernenergie. Welke vorm van energieopwekking in Nederland is volgens u... *=significant afwijkend tov totaal Nederland
minste bijdrage aan broeikaseffect
minste gevaar voor omwonenden
goedkoopst
Nederland
18%
32%*
Zeeland
14%*
23%*
Borsele
14%
22%*
Nederland
23%
Borsele
23%
Zeeland
6% 4%
Borsele
6% 0%
19%
50%*
15%
52%
12%
44%*
21%*
37%*
15%
53%
19%*
30%
40%
50%
kernenergie
8%*
weet niet
12%*
76%* 20%
aardgas
17%
65%*
11%*
steenkool
13%
31%*
24%
10%
21%
45%*
21%
Zeeland
Nederland
29%
7%* 60%
70%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Meningen over kernenergie
22
Steeds meer Nederlanders denken dat kernenergie de goedkoopste vorm van energieopwekking is Welke vorm van energieopwekking in Nederland is volgens u... *=significant afwijkend tov 2009
minste bijdrage aan broeikaseffect
minste gevaar voor omwonenden
goedkoopst
2010
18%
2009
32%*
15%
2008
40%
19% 15%
41%
2000
14%
43%
21%
27%
37%
2004
2010
29%
19%
24%
20%
23%
21%
17%
21%
26%
52%
12%
15%
2009
19%
2008
20%
55%
13%
2004
19%
57%
9%
2000
55%
11%
11%
68%
14%
7% 53%
17%
2009
6%
23%
55%
17%
2004
6%
2000
6% 0%
56%
26%
10%
17%
45%
29% 20%
22%
42% 30%
40%
50%
weet niet
14%
24%
20%
kernenergie
15%
6%
7%
aardgas
12%
2010
2008
steenkool
23% 60%
70%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Meningen over kernenergie
23
Meningen over kolencentrales Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Nederlandse kolencentrales mogen openblijven als deze schoner produceren dan de buitenlandse Ruim twee derde van de Nederlanders vindt dat de huidige kolencentrales open moeten blijven indien zij schonere energie produceren dan de kolencentrales in het buitenland. De dalende tendens van vorig jaar heeft zich hierbij verder voortgezet (71% in 2009 en 78% in 2008). Stellingen (percentage 'mee eens') *=significant afwijkend tov totaal Nederland 80% 73% 70%
71%*
71%* 66% 62%*
60%
55%
50% Borsele 40%
Zeeland
36%*
Nederland
33% 30%
27%
25%
26%
20%
20%
10%
0% Kolencentrales openhouden indien Nederlandse kolencentrales schoner produceren
meer kolencentrales bouwen en minder afhankelijk van import
kolencentrales sluiten en meer importeren
elektriciteit uit kolencentrales niet importeren
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Meningen over kolencentrales
25
Importeren van stroom uit het buitenland Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Bijna acht op de tien Nederlanders willen niet dat elektriciteit uit het buitenland wordt geïmporteerd als deze vuiler is dan de in Nederland opgewekte energie Net als vorig jaar denkt ruim de helft van de Nederlanders dat in Nederland op een schonere manier energie wordt geproduceerd dan in het buitenland. Dit percentage ligt onder de bewoners van Borsele en van Zeeland in z’n totaliteit aanzienlijk hoger. Stellingen (percentage 'mee eens') *=significant afwijkend tov totaal Nederland 100%* 90%*
87%* 81%*
80%* 70%*
77% 69%* 64%*
60%* 53%
Borsele
50%*
Zeeland Nederland
40%* 30%* 20%* 10%* 0%* in Nederland wordt op schonere manier geproduceerd dan in buitenland
indien elektriciteit uit buitenland minder schoon dan niet importeren
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Importeren van stroom uit het buitenland
27
Bijna een op de drie Nederlanders vindt het evenals vorig jaar goed als Nederland (op grote schaal) kernenergie importeert vanuit het buitenland Dit jaar zijn er iets meer mensen die dit ‘niet goed en niet slecht’ vinden dan vorig jaar en is het aandeel mensen dat aangeeft het ‘slecht’ te vinden iets afgenomen. Invoer van elektriciteit uit het buitenland opgewekt door middel van waterkracht blijft ongekend populair. Invoer van elektriciteit uit het buitenland opgewekt d.m.v kernenergie of waterkracht
kernenergie
*=significant afwijkend tov 2009 2010
30%
2009
29%*
2008
23%* 19%
35%
2004
46%*
23%
52%* 18%
47%
15%
62%
2000
11%
20%
68%
1996
12%
19%
69% goed niet goed, niet slecht
waterkracht
2010
93%
5% 2%
2009
95%
3%1%
2008
95%
3%2%
2004
96%
3%1%
2000
91%
7% 3%
1996
91%
6% 4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
slecht
Respondenten die ‘weet niet’ hebben geantwoord, zijn niet meegeteld in de grafiek, net als bij de eerdere meting(en).
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Importeren van stroom uit het buitenland
28
Nederlanders vinden het niet goed om voor energie afhankelijk te zijn van het buitenland 6% van de Nederlanders vindt het goed als Nederland voor de energiebehoefte afhankelijk zou zijn van het buitenland. 90% van de Nederlanders vindt de import van energie uit waterkracht daarentegen wel een ‘beetje tot heel goed’, slechts 28% deelt deze mening ten aanzien van kernenergie. Hoe vindt u het als Nederland .. (percentages 'goed') *=significant afwijkend tov totaal Nederland 100% 90%
90%
90%
90%
80% 70% 60% Borsele 50%
Zeeland
44%*
Nederland
39%*
40%
28%
30% 20% 10%
5%
5%
6%
0% steeds meer energie uit het buitenland importeert en daarmee afhankelijk wordt van het buitenland
elektriciteit opgewekt met waterkracht invoert
elektriciteit opgewekt met kernenergie invoert
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Importeren van stroom uit het buitenland
29
Huidige gebruik kernenergie Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Tussen Nederlanders algemeen en inwoners van Borsele en Zeeland verschil in mening of deel energie wordt opgewekt m.b.v. kernenergie Nog geen derde van de Nederlanders (28%) geeft aan dat een deel van hun elektrische stroom wordt opgewekt met behulp van kernenergie, terwijl in Borsele twee derde (66%) dit aangeeft. In Borsele is 72% van degenen die ja of nee geantwoord hebben zeker van zijn of haar antwoord, terwijl in heel Nederland 63% zeker is van zijn of haar antwoord. Wordt een deel van uw energie opgewekt m.b.v. kernenergie? *=significant afwijkend tov totaal Nederland
Nederland
28%
26%
46%
Ja Zeeland
58%*
12%*
30%*
Nee Weet niet
Borsele
66%*
0%
10%
20%
30%
19%*
40%
50%
60%
70%
15%*
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Huidige gebruik kernenergie
31
Geloofwaardigheid kennisorganisaties Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Bijna de helft van de Nederlanders vindt kennisorganisaties de meest geloofwaardige informatieverstrekkers Relatief meer inwoners van Zeeland (7%) en Borsele (12%) vinden deze functie passen bij energiebedrijven tov totaal Nederland (4%). Meest geloofwaardige instelling voor energievraagstukken *=significant afwijkend tov totaal Nederland
Nederland
47%
18%
13%
4%
19%
Kennisorganisaties (bijv. universiteiten) De overheid (ministerie van VROM)
Zeeland
46%
20%
8%*
7%*
Milieubeweging (bijv. Greenpeace of Milieudefensie)
19%
Energiebedrijven en energieproducenten geen van deze/weet niet
Borsele
52%
0%
10%
20%
30%
14%
40%
50%
60%
11%
70%
12%*
80%
11%*
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Geloofwaardigheid kennisorganisaties
33
Echter, het vertrouwen in kennisorganisaties lijkt door de jaren heen iets af te nemen In 2008 had 53% van de Nederlanders het meeste vertrouwen in kennisorganisaties, tegenover 49% in 2009 en 47% in 2010. Meest geloofwaardige instelling voor energievraagstukken *=significant afwijkend tov 2009
2010
47%
18%
13%
4%
19%*
Kennisorganisaties (bijv. universiteiten) 2009
49%
17%
15%
4%
15%
De overheid (ministerie van VROM) Milieubeweging (bijv. Greenpeace of Milieudefensie)
53%
2008
16%
13%
5%
Energiebedrijven en energieproducenten
13%
geen van deze/weet niet
2004
47%
0%
10%
20%
12%
30%
40%
50%
13%
60%
8%
70%
21%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Geloofwaardigheid kennisorganisaties
34
Liberalisering energiemarkt en bekendheid leveranciers Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Waardering voor de liberalisering van de energiemarkt vrij constant In 2004 was Nederland het minst positief over de liberalisering van de energiemarkt. Dit was vlak na de invoering van de liberalisering. In 2008 werd de liberalisering door een ruime meerderheid van de Nederlanders als gunstig gezien. In 2009 en 2010 ligt dit aandeel iets lager, maar vormt nog steeds een ruime meerderheid. Iets minder mensen vinden het ongunstig t.o.v. vorig jaar. Liberalisering
*=significant afwijkend tov 2009
2010
59%
2009
29%*
57%
12%
34%
9%
gunstig 2008
63%
2004
26%
49%
2000
30%
61%
0%
10%
20%
30%
50%
60%
geen mening
21%
19%
40%
ongunstig
11%
70%
20%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Liberalisering energiemarkt en bekendheid leveranciers
36
Bekendheid energieleveranciers vrij stabiel in de Nederlandse markt, alleen de Nederlandse Energie Maatschappij wint aan bekendheid in 2010 Bekendheid energieleveranciers
*=significant afwijkend tov 2009
94%* 97% 97% 95% 96% 96% 94% 95% 94%
Essent Nuon Eneco 83% 82%
Oxxio NEM
75%
RWE
2010 2009
43%* 47%
23%
Delta
83%*
30%
2008
36% 36%
14% 16% 18% 14% 14% 16%
Intergas Cogas NRE 0%
9% 10% 8% 10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Liberalisering energiemarkt en bekendheid leveranciers
37
Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen
Inwoners Borsele en Zeeland geven veel vaker aan te weten dat er naast Delta nog andere partijen plannen hebben om een nieuwe kerncentrale te bouwen Wist u dat er naast Delta nog andere partijen plannen hebben om een nieuwe kerncentrale te bouwen in NL? *=significant afwijkend tov totaal Nederland 100%
3%
5%
3%
90% 80% 70%
48%*
50%*
%
60% 90%
50%
Weet niet Nee Ja
40% 30% 49%* 20%
45%*
10% 7% 0% Borsele
Zeeland
Nederland
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten
39
Volgens vier op de tien Nederlanders heeft RWE naast Delta plannen om een nieuwe kerncentrale te bouwen Nuon (22%), Essent (15%) en Eneco (14%) volgen op ruime afstand. Inwoners van Zeeland noemen significant vaker Essent (25%) en in Borsele wordt ERH (18%) vaker genoemd. Partijen die naast Delta van plan zijn een nieuwe kerncentrale te bouwen Basis zijn inwoners die weten dat er naast Delta nog andere partijen zijn die plannen hebben om een nieuwe kerncentrale te bouwen 45%
*=significant afwijkend tov totaal Nederland 40%
35%
40% 38%
35%* 31%
30%
Essent
25%*
25%
RWE ERH
28%
Eneco 22%*
Delta
22%
NRE 20%
15%
10%
5%
Nuon
18%* 14%*
13%
15%*
EDF
15% 14%
Dong Weet niet
10%10%*
9%*
6%* 5%*
6%* 3%
6% 4%*
2%*
3%* 1%*
6% 4% 1%
0% Borsele
Zeeland
0%
Nederland
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten
40
Inwoners van Borsele en Zeeland in z’n totaliteit logischerwijs vaker op de hoogte van bijeenkomsten die georganiseerd worden om te informeren over kernenergie In heel Nederland weet bijna niemand van deze bijeenkomsten. Weet u dat er door verschillende partijen bijeenkomsten worden georganiseerd over plannen t.a.v. nieuwe kerncentrales en kernenergie in het algemeen? 100%
*=significant afwijkend tov totaal Nederland 95%
90% 82%* 80% 72%* 70% 60% Ja 50%
Nee Weet niet
40% 30%
25%*
20%
16%*
10% 3%
2%
3%
2%
0% Borsele
Zeeland
Nederland
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten
41
Delta met stip aangewezen als organisator van bijeenkomsten rondom kernenergie onder inwoners van Zeeland Provincie Zeeland zowel door Nederlanders in het algemeen als inwoners van Zeeland als tweede genoemd. Van welke partijen weet u dat ze bijeenkomsten over kernenergie organiseren? Basis zijn inwoners die weten dat er partijen zijn die bijeenkomsten rondom kernenergie organiseren 100%
*=significant afwijkend tov totaal Nederland 90%*
90% 80%
70% 64% 60%
DELTA Zeeuwse Milieu Federatie
57%
56%
Gemeente Borsele Provincie Zeeland
50% 44%
43% 40%
ERH
44%
Greenchoice anders
35%*
weet niet 29%
30%
20% 10%
6%* 0%*
0% Zeeland
3%*
4%*
1%
3%
0%
Nederland
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten
42
Bijeenkomsten door 8% van de inwoners van Borsele bezocht In de provincie Zeeland ligt dit aandeel slechts op 2% en in heel Nederland op 0%. Heeft u wel eens een bijeenkomst romdom kernenergie bezocht? *=significant afwijkend tov totaal Nederland
100%
98%
100% 92%* 90% 80%
70% 60% Ja
50%
Nee
40% 30%
20% 10%
8%* 2%
0%
0% Borsele
Zeeland
Nederland
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen > Plannen voor nieuwe kerncentrale en informatie bijeenkomsten
43
Thanks