Atlas. typering en context van eigendom. College van Rijksadviseurs Rijksadviseur Landschap en Water

Atlas typering en context van eigendom College van Rijksadviseurs Rijksadviseur Landschap en Water

Deze atlas is samengesteld in opdracht van: de Rijksadviseur Landschap en Water, College van Rijksadviseurs www.collegevanrijksadviseurs.nl Samenstelling en opmaak: Dienst Landelijk Gebied Hans van Engen, Ilse van ‘t Verlaat © december 2014 Aan dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend

Atlas Staatsbosbeheer - typering en context van eigendom | 3

Vooraf Staatsbosbeheer is de grootste bos- en natuurbeherende organisatie in Nederland. Sinds de oprichting in 1899 is de organisatie in de loop van de 20ste eeuw steeds breder invulling gaan geven aan de doelstellingen die het beheer richting geven. Tegenwoordig werkt de dienst haar taken uit in termen van beschermen, beleven en benutten van de terreinen die aan haar verantwoordelijkheid zijn toevertrouwd. De doelen en taken van het Staatsbosbeheer zijn door de terugtredende beweging van de Rijksoverheid in een nieuw daglicht komen te staan. De organisatie beraadt zich op een toekomst waarin de publieke financiering van het beheer minder vanzelfsprekend is. Staatsbosbeheer wordt meer en meer een maatschappelijk ondernemende beheerder die vaak voor één en hetzelfde gebied, op hetzelfde moment, voor verschillende partijen landschappelijke waarde moet leveren. Dat vergt een bezinning op hoofden bijzaken, prioritering van activiteiten en een verhevigde inzet op gedeelde verantwoordelijkheid met andere partners in de publieke en de private sfeer. In dit licht heeft de directeur van het Staatsbosbeheer het College van Rijksadviseurs om advies gevraagd over de actuele en de toekomstige betekenis van het eigendom. In voorliggende atlas, bouwsteen voor het advies, worden de eigendommen uiteengelegd, geanalyseerd en in verband gebracht met ruimtelijke structuren, bestemmingen en maatschappelijke sectoren. De atlas werd speciaal voor het advies samengesteld door de Dienst Landelijk Gebied. Daarvoor ben ik die dienst enorm dankbaar. Het College van Rijksadviseurs hoopt dat deze atlas u tegelijk informeert en inspireert.

Atlas Staatsbosbeheer | 4

Totale oppervlakte De totale som van terreinen van Staatsbosbeheer beslaat een oppervlakte van circa 256.628 hectare. Ter vergelijking: dat is meer dan de grootte van bijvoorbeeld de Provincie Drenthe en iets minder dan de oppervlakte van de Provincie Groningen. Het areaal van Staatsbosbeheer is kleiner dan de oppervlakte van Joshua Tree National Park in California, dat met een oppervlakte van 319.600 hectare ongeveer gelijk is aan de omvang van een gemiddelde nationaal park in de Verenigde Staten.

Het areaal van Staatsbosbeheer is niet alleen relevant vanwege zijn grote totale omvang. In de kaartjes op de pagina hiernaast zien we bijvoorbeeld het effect waarbij veel kleine landschapselementen tesamen (zoals lanen, bosjes of houtwallen) in staat zijn om hele landschappen een eigen kleur en identiteit te geven.

Joshua Tree National Park

Provincie Drenthe

Totale oppervlakte Staatsbosbeheer

Provincie Groningen

Details 1:200.000

Flevoland

Dokkum - Oostergo

Gorinchem - Linge

Lopikerwaard

Tholen

Oosterwolde - Tjongervallei

0

Leek - Zuidhorn

Uden - Veghel

2,5

5

7,5

10 km

Lichtenvoorde 0

2,5

5

7,5

10 km


Oppervlakte Staatsbosbeheer per provincie

Inwonertal en oppervlakte per Provincie Provincie

inwoneraantal

oppervlakte (ha)

inwoners per ha

oppervlakte SBB (ha)

percentage

Groningen

581705

232542

2,5

12549

5%

46

0,02

Fryslân

646862

333995

1,9

36548

11%

18

0,06

Drenthe

489918

263895

1,9

33071

13%

15

0,07

Overijssel

1139350

332449

3,4

18572

6%

61

0,02

Gelderland

2015791

496952

4,1

29449

6%

68

0,01

Utrecht

1245294

138317

9

7516

5%

166

0,01

Flevoland

398441

141540

2,8

26797

19%

15

0,07

Noord-Holland

2724300

266543

10,2

18175

7%

150

0,01

Zuid-Holland

3563935

280816

12,7

20990

7%

170

0,01

Zeeland

381077

178411

2,1

11244

6%

34

0,03

Noord-Brabant

2471011

491396

5

29487

6%

84

0,01

Limburg

1121891

214972

5,2

12230

6%

92

0,01

16779575

3371828

5

256628

8%

65

0,02

totaal Nederland

inwoner-aantal Aantal hectare per ha SBB SBB per inwoner

0 12,5 25 50 Km Copyright Dienst Landelijk Gebied 2014. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend.

Bronnen: Copyright © 2011. Dienst voor het Kadaster en de openbare registers, Apeldoorn

±


Bodemkaart

Tabel bij de bodemkaart Omschrijving

Opp NL (ha)

Opp SBB (ha)

Percentage voorkomen bodemtype binnen Nederland

Daarvan wordt Percentage binnen beheerd door Staats- de totale eigendombosbeheer men van SBB

Afgegraven

730

33

0,02%

4,47%

0,01%

Bebouwd

226988

1733

5,86%

0,76%

0,71%

Oude klei

48978

1814

1,26%

3,70%

0,75%

Leem

49356

1867

1,27%

3,78%

0,77%

Zeeklei

866512

44115

22,37%

5,09%

18,15%

opgehoogd

6207

575

0,16%

9,27%

0,24%

jonge rivierklei

282613

10081

7,29%

3,57%

4,15%

Stenige gronden

3286

923

0,08%

28,09%

0,38%

Veen

491991

47724

12,70%

9,70%

19,63%

Veen/zandgrond

24561

1525

0,63%

6,21%

0,63%

Water

286054

10036

7,38%

3,51%

4,13%

Zandgrond

1553752

121007

40,10%

7,79%

49,78%

Zand/oude klei

632

5

0,02%

0,79%

0,00%

Zand/jonge rivierklei

32660

1658

0,84%

5,08%

0,68%

3874319

243096

Legenda Veen-gronden (V) Zand-gronden (Z) Zeeklei-gronden (M) Jonge Rivierklei (R) Oude klei (K) Leem-gronden (L) Stenige gronden (S) V+Z Z+R Z+K Afgegraven Opgehoogd Bebouwd Water

± 0

12,5

25

50 Km

Bronnen: Copyright © 2011. Dienst voor het Kadaster en de openbare registers, Apeldoorn Copyright Dienst Landelijk Gebied 2014. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend.

Terrein SBB


Geomorfologie

Tabel bij de geomorfologische kaart Hoofdtype

Genese afk

Opp NL (ha)

Opp SBB (ha)

Percentage voorkomen type binnen Nederland

Daarvan wordt be- Percentage binnen heerd door Staats- de totale eigenbosbeheer dommen van SBB

nvt

onbekend

9224

1366

0,21%

14,81%

0,56%

mens

bebouwing

344372

2687

7,97%

0,78%

1,11%

mens

Overig

113637

7906

2,63%

6,96%

3,25%

erosie

palteaus

107519

5554

2,49%

5,17%

2,28%

erosie

helling

37436

2862

0,87%

7,64%

1,18%

wind

lossafzetting

315

0

0,01%

0,00%

0,00%

wind

rivierduin

3550

82

0,08%

2,30%

0,03%

wind

dekzandrelief

632765

27179

14,64%

4,30%

11,18%

wind

land en stuifduinen

107102

21217

2,48%

19,81%

8,73%

wind

kustduinen

59721

17255

1,38%

28,89%

7,10%

rivieren

geul

34145

2172

0,79%

6,36%

0,89%

rivieren

uiterwaard

16175

1963

0,37%

12,13%

0,81%

rivieren

oeverwal

73137

1827

1,69%

2,50%

0,75%

rivieren

kom

119710

2558

2,77%

2,14%

1,05%

rivieren

terras

99788

2855

2,31%

2,86%

1,17%

rivieren

beken

158624

12166

3,67%

7,67%

5,00%

landen smeltwater

stuwwal

110895

14905

2,57%

13,44%

6,13%

landen smeltwater

grondmorene

158916

16277

3,68%

10,24%

6,70%

landen smeltwater

smeltwaterafzetting

38252

2578

0,89%

6,74%

1,06%

landen smeltwater

daluitspoelingswaaier

8867

317

0,21%

3,58%

0,13%

landen smeltwater

droge dalen

15685

1768

0,36%

11,27%

0,73%

zee

getijdevlakte

660343

41611

15,28%

6,30%

17,12%

zee

kreek

56497

4810

1,31%

8,51%

1,98%

zee

kreekrug

28674

599

0,66%

2,09%

0,25%

zee

kwelderwal

36773

437

0,85%

1,19%

0,18%

zee

strandwal

5483

175

0,13%

3,19%

0,07%

zee

buitendijkse platen

155759

3332

3,60%

2,14%

1,37%

veen

veenvlakte

377010

37848

8,72%

10,04%

15,57%

water

water

751445

8793

17,39%

1,17%

3,62%

4321817

243096

Legenda Erosie: Plateaus Helling Landijs en smeltwater:

Stuwwal Grondmorene Smeltwaterafzettingen Daluitspoelingswaaier Droge dalen Wind:

Lössafzettingen Rivierduin Dekzandreliëf Land- en stuifduinen Kustduinen Rivieren:

Geul Uiterwaard Oeverwal Kom Terras Beken Zee:

Getijdevlakte Kreek Kwelderwal Strandwal Buitendijkse platen Veen:

Veenvlakte Mens:

Bebouwing Overig Terrein SBB

± 0

12,5

25

50 Km


Kreekrug


Bij hoog en bij laag Wanneer we een denkbeeldige lijn over Nederland trekken op de lijn van 1 meter + NAP en Nederland in een hoog en een laag deel verdelen, blijkt de oppervlakte Staatsbosbeheerterreinen aan weerszijden van die lijn exact gelijk.

±

0 12,5 25 50 Km Bronnen: Copyright © 2011. Dienst voor het Kadaster en de openbare registers, Apeldoorn Copyright Dienst Landelijk Gebied 2014. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend.

Legenda

Terreinen SBB lager gelegen dan 1m + NAP (inclusief duinen)

Terreinen SBB hoger gelegen dan 1m + NAP

Laag vs hoog Nederland


Fysisch-geografische cultuurlandschappen

Tabel bij de fysisch-geografische cultuurlandschappen Naamtype

Opp NL (ha)

Opp SBB (ha)

Percentage voorko- Daarvan wordt Percentage binnen men landschapstype beheerd door Staats- de totale eigendombinnen bosbeheer men van SBB Nederland

De Peel

18004

3452

0,51%

19,17%

1,42%

Droogmakerijen 16e-19e eeuw

119139

6745

3,40%

5,66%

2,77%

Heuvelland

38974

2479

1,11%

6,36%

1,02%

Hollandse kustzone

40259

5450

1,15%

13,54%

2,24%

Kustzone van Zuidwest-Nederland

13627

1838

0,39%

13,49%

0,76%

Maasvallei

45425

1673

1,30%

3,68%

0,69%

Midden-Nederlands rivierengebied

296360

10764

8,46%

3,63%

4,43%

Midden-Nederlands zandgebied

235846

21576

6,74%

9,15%

8,88%

Midden-Nederlandse laagveengebieden

115744

4420

3,31%

3,82%

1,82%

Noord- en Midden-Nederlandse veenkolonien

193446

11912

5,53%

6,16%

4,90%

Noordelijk zandgebied

352586

41848

10,07%

11,87%

17,21%

Noordelijk zeekleigebied

340035

11925

9,71%

3,51%

4,91%

Noordelijke laagveengebieden

152719

13513

4,36%

8,85%

5,56%

Oostelijk zandgebied

330425

10014

9,44%

3,03%

4,12%

Verstedelijkt gebied

182523

4643

5,21%

2,54%

1,91%

Waddeneilanden

26450

15208

0,76%

57,50%

6,26%

Zuidelijk zandgebied

521136

29893

14,88%

5,74%

12,30%

Zuiderzeepolders

166543

26934

4,76%

16,17%

11,08%

Zuidwestelijk zeekleigebied

311976

18809

8,91%

6,03%

7,74%

3501219

243096

Legenda Heuvelland Oost-Nederlandse zandgronden Noord-Nederlandse zandgronden Midden-Nederlandse zandgronden Zuid-Nederlandse zandgronden Noord- en Midden-Nederlandse veenkoloniën De Peel Midden-Nederlands rivierengebied Maasvallei Noordelijk zeekleigebied Zuidwestelijk zeekleigebied Noordelijke laagveengebieden Midden-Nederlandse laagveengebieden Droogmakerijen 16e-19e eeuw Droogmakerijen 20e eeuw Waddeneilanden Hollandse kustzone Kustzone van Zuidwest-Nederland Verstedelijkt gebied

± 0

12,5

25

50 Km


Terreinen Staatsbosbeheer


Landschapsecologische samenhang Achtergrond bij de kaart De moeite die terreinbeherende organisaties hebben om de achteruitgang van de biodiversiteit in Nederland te stoppen heeft te maken met de verstoring van landschapsecologische processen. Het herstel daarvan is de sleutel tot de instandhouding van natuurwaarden. Op basis van dat uitgangspunt heeft Staatsbosbeheer een afwegingskader voor een duurzaam natuurbeheer in de toekomst ontwikkeld. Met dit kader wil de organisatie een bijdrage leveren aan de discussies over de herijking van de EHS. In de ruimtelijke planning en bij stedelijke inrichtingsprojecten wordt het landschap gewoonlijk benaderd via een indeling in lagen. Daarbij krijgen bijvoorbeeld de eigenschappen van de ondergrond, ruimtelijke structuren en patronen aandacht. Over het algemeen worden drie lagen onderscheiden: • de ondergrond of ruimtelijke drager. Deze omvat het abiotische, biotische en watersysteem; • netwerklaag met verkeers-, energie- en groene netwerken; • de occupatielaag die bebouwing, landen watergebruik omvat en is verbonden met de ruimtelijke inrichting. De invloed van de netwerken occupatielaag is verkregen door topografische kaarten te analyseren. Er is rekening gehouden met de veranderingen en ontwikkelingen zoals geschetst in ‘Nederland later’ (Kuijpers, 2007). De schaal waarop de analyse van de mate van landschapsecologische samenhang is uitgevoerd, is van groot belang omdat die bepaalt welke relaties en elementen beschreven worden. Gekozen is voor: • schaalniveau land en regio. Hierbij wordt vooral gekeken naar relaties tussen regio’s en tussen laag en hoog en inzijg- en kwelgebieden (kaarten op een schaal 1:250.000); • schaalniveau natuurgebied. Hierbij worden de relaties van het gebied met zijn directe omgeving beschreven (kaarten op een schaal 1: 25.000 of 1:50.000).

Om de landschapsecologische samenhang vast te stellen is vooral gebruik gemaakt van kaarten die de ondergrondlaag beschrijven: patronen van geologische afzettingen en hun relaties met water, reliëf en bodem. Op de landelijke schaal zijn gebruikt: • Fysische geografische indeling van districten (naar Gonggrijp 1989); • Geomorfologsiche kaart van Nederland (Koomen & Maas 2004); • Grondwaterstromingstelsels (Engelen et al., 1989); • Gradiëntenkaart van Baaijens (1985); • Bodemkaarten (Stichting voor Bodemkartering, 1965; Steur et al., 1985). Verder zijn bodemkaarten en (eco)hydrologische studies gebruikt om vast te stellen in welke mate de waterhuishouding en bodem hersteld kunnen worden. Bron: Staatsbosbeheer. Janneke van Montfort, Piet Schipper, Matthijs Schouten & Bert Takman. In: Duurzaam beheer volgens Staatsbosbeheer. Landschap: tijdschrift voor Landschapsecologie en Milieukunde 28 (2011)2. - ISSN 0169-6300 - p. 80 - 87.

Legenda Landschapsecologische samenhang op macroschaal niet meer volledig aanwezig, mogelijkheden voor herstel of ontwikkeling zijn lokaal wel aanwezig Landschapsecologische samenhang op mesoschaal aanwezig, te herstellen of te ontwikkelen Landschapsecologische samenhang op mesoschaal niet meer volledig aanwezig, mogelijkheden voor herstel of ontwikkeling zijn lokaal wel aanwezig Herstel of ontwikkeling van landschapsecologische samenhang alleen op microschaal mogelijk Gebieden in Belgie en Duitsland die een landschapsecologische relatie hebben met Nederlandse natuurgebieden Gebied buiten invloedsfeer SBB

± 0

12,5

25

50 Km


Terreinen SBB


Landschappelijke samenhang van de EHS Achtergrond Voor het ontwikkelen van een lange termijnvisie is door Staatsbosbeheer een strategische studie uitgevoerd, die antwoord geeft op vragen zoals: Wat is de waarde van een gebied (zowel voor de thema’s natuur, landschap en cultuurhistorie als voor recreatie en houtproductie) en wat is er op lange termijn mogelijk? (van Montfort et al., 2011). Hiertoe is kennis nodig over hoe landschapsecologische processen functioneren. Deze processen zijn beschreven in een basisstudie naar de samenhang van natuurgebieden (Schipper et al., 2010) - zie ook de kaart op pagina 18-19. De samenhang is bepaald met een methode die bekend staat als ‘de lagen benadering’. De invloed van verstedelijkte gebieden, wegen, kanalen, landbouw en visserij op de natuurgebieden, het water en de ondergrond is beschreven. De gebruikte informatie per gebied is heel verschillend, in ieder geval zijn landelijke kaarten gebruikt en waar mogelijk regionale studies. Twee vragen stonden centraal: In hoeverre verlopen landschapsvormende en hydrologische processen natuurlijk? Op welke schaal zijn de relaties nog te onderscheiden? De schaal bepaalt welke relaties en elementen beschreven worden. Er is gekozen voor de schaalniveaus: • land; waarbij vooral gekeken wordt naar relaties tussen fysisch-geografische regio’s • regio; de relaties tussen lage en hoge gebieden, zoals plateaus en beekdalen. • natuurgebied; waarbij de relaties van het natuurgebied met zijn directe omgeving beschreven worden. Alleen in de Noordzee verlopen landschapsvormende en hydrologische processen nog natuurlijk, in het kustgebied is dit plaatselijk het geval. Op de zandgronden is de relatie tussen infiltratiegebieden en beekdalen op een aantal plaatsen nog aanwezig of te herstellen. De waterhuishouding en bodem van de zeekleigebieden, het laagveen en het rivierengebied is ingrijpend veranderd.

Criteria om samenhang EHS te bepalen De analyse is uitgevoerd met behulp van een aantal criteria: 1. Robuustheid: a. Mate van isolatie: Het gebied is onderdeel van een netwerk van vergelijkbare natuurgebieden of het gebied is groot (meer dan 2000 ha). b. Vorm: Het ideale gebied heeft een ronde vorm. Een gebied met een lang gerekte vorm staat meer onder druk van de omgeving. De lengte van de rand is zo klein mogelijk; dit is uitgedrukt in de verhouding tussen lengte en breedte (Lammers et al., 2005). c. Het EHS-gebied is intern niet ernstig versnipperd. 2. Veerkracht: (Kramer & Geijzendorffer, 2009) a. In het gebied liggen gradiënten van hoog en droog naar laag en nat. b. Hoog gelegen delen van het gebied hebben niet te lijden van overbemesting of verdroging, bijvoorbeeld door ontwatering in de omgeving of een grondwateronttrekking. De laaggelegen delen staan onder invloed van een krachtig grondwatersysteem, of functioneren onafhankelijk. c. Het gebied staat onder invloed van landschapsvormende processen. d. De bodem is niet ernstig verstoord. 3. Biodiversiteit a. Het gebied bevat levenskrachtige bronpopulaties van te beschermen soorten. b. Het gebied valt onder een speciale beschermingszone van de Habitat- of Vogelrichtlijn. Het laatste criterium is eigenlijk beleidsmatig, maar het is onzinnig dit gegeven te negeren, omdat er heel veel informatie verzameld is om te bepalen waar deze speciale beschermingszones zouden moeten liggen. Van deze gebieden is ook aangenomen dat het perspectief gunstig is.

Landschapsecologische waardering. a. Van internationaal belang; Hierin zijn de EHS gebieden opgenomen die voor tenminste een aanzienlijk deel samenvallen met de beoogde N2000 gebieden. De begrenzing van de N2000 gebieden kan nogal grillig zijn; er is daarom gewerkt met logisch begrensde gebieden. b. Van nationaal belang; Het gaat om EHS gebieden met nationale waarden die niet onder N2000 vallen (bijvoorbeeld nimfkruidvegetaties, open riet- en biezenmoerassen, grote zeggenmoerassen, dotterbloemhooilanden, overstromingsgraslanden, laagveenelzenbroek en oude dennenbossen) of om gebieden met N2000 waarden buiten het internationale netwerk. Het perspectief moet gunstig zijn. In sommige delen van de EHS liggen grote natuurgebieden, in andere slechts kleine stukken. Daarom is in deze groep een onderverdeling gemaakt: i. Samenhang met andere gebieden aanwezig; ii. Versnipperd. c. Van regionaal belang; De overige EHS-gebieden. Dit gaat om gebieden met waarden die elders ook voorkomen, maar in een regio wel van belang zijn, zoals bossen in een verstedelijkte omgeving of in een landbouwgebied, om kleine gebieden of om gebieden die nog aan het begin van hun ontwikkeling staan. De invloed van het omringende gebied is groot en vaak negatief. Het perspectief voor duurzaam behoud of ontwikkeling van natuurwaarden van (inter)nationaal belang is minder gunstig of alleen plaatselijk aanwezig.

Bron: Staatsbosbeheer. Piet Schipper & Janneke van Montfort, in: de Levende Natuur 2013 - jaargang 114 - nr 3.

Legenda Natuurgebied van internationaal belang Natuurgebied van nationaal belang Natuurgebied van nationaal belang, maar versnipperd Natuurgebied van regionaal belang Internationaal belangrijke verbinding Regionaal belangrijke verbinding Internationaal belangrijke verbinding, rivier Terreinen SBB

± 0

12,5

25

50 Km


Steden


Typologie van het oppervlaktewater Staatsbosbeheer bezit niet alleen land, maar ook een substantieel deel water. De oppervlakte die hiermee gemoeid is bedraagt ongeveer 28.630 ha. De oppervlakte land komt daarmee op ongeveer 227.998 ha.

Legenda Brakke wateren Sloten Langzaam stromende wateren Snel stromende wateren Middenloop of benedenloop Kustwater Vennen Sloten Waddenzee, Oosterschelde Brakke wateren Grote meren Kanalen Kleine diepe plassen Kleine ondiepe plassen (zand, kalk) Kleine ondiepe veenplassen Matig grote diepe meren Water in rivierengebied Matig grote ondiepe meren Eems-Dollard, Westerschelde Langzaam stromende wateren Snel stromende wateren Middenloop of benedenloop Rivier Snelstromende rivier

Eigendom SBB land Eigendom SBB water

± 0

12,5

25

50 Km


Overig


Nationale Landschappen en - Parken Het Stelsel van Nationale Parken Nederland heeft twintig nationale parken. Samen vertellen zij het verhaal van de Nederlandse natuur. Een nationaal park kent een karakteristiek landschap met bijzondere dieren en planten. Grondeigenaren, beheerders en andere betrokkenen zorgen dat die natuur karakteristiek en bijzonder blijft. De mooiste stukken natuur blijven daardoor voor Nederland behouden. De nationale parken richten zich op: • Bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap; • Natuurgerichte recreatie; • Educatie en voorlichting; • Onderzoek. Ontstaan De eerste twee nationale parken (De Hoge Veluwe en Veluwezoom) zijn in de jaren dertig ontstaan uit particulier initiatief. De andere achttien parken zijn sinds de jaren tachtig officieel ingesteld door de toenmalige minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Het ministerie van EZ is in beginsel verantwoordelijk voor het functioneren van het Nederlandse Nationale Parkenstelsel en het natuurbeleid. Gezamenlijk beslaan de parken zo’n 120.000 hectare, dat is bijna 3% van Nederland.

Nationale Landschappen Naast twintig Nationale Parken kent Nederland ook twintig Nationale Landschappen. Deze landschappen bezitten elk een unieke combinatie van cultuurhistorische en natuurlijke elementen. Samen vertellen ze de historie van het Nederlandse landschap. De Nationale Landschappen worden gekenmerkt door de specifieke samenhang tussen de verschillende onderdelen van het landschap zoals natuur (flora en fauna), reliëf (bijv. beekdalen en terpen), grondgebruik (agrarisch, recreatief, natuur) en bebouwing (bijv. dorpsgezichten en forten). Door het benoemen van Nationale Landschappen wil de overheid het typische Nederlandse landschap behouden. De landschappen dragen bij aan de verwantschap die Nederlanders voelen met ons land. Uitgangspunt is dat de Nationale Landschappen zich sociaal-economisch voldoende kunnen ontwikkelen, terwijl bijzondere kwaliteiten van het gebied worden behouden of versterkt. Daarmee wordt het landschap aantrekkelijk om er te wonen, te ondernemen en te recreëren. De Nationale Landschappen beslaan samen ongeveer 20% van de oppervlakte van Nederland. Er wonen naar schatting 2,5 miljoen mensen.

Aandeel Staatsbosbeheer Een zeer aanzienlijk deel van de terreinen van Staatsbosbeheer ligt binnen de aangewezen gebieden van Nationale Landschappen en Nationale Parken, namelijk 159.105 ha, dat is 62% van het totale eigendom.

NP Schiermonnikoog

Legenda

NP Lauwersmeer

Nationale Parken

MiddagHumsterland

Nationale Landschappen Noardlike Fryske Wâlden

Terreinen SBB binnen NP of NL Overige terreinen SBB

Nationaal beeken esdorpenlandschap Drentsche Aa

NP De Alde Feanen NP Duinen van Texel

Drentsche Aa

NP DrentsFriese Wold

Zuidwest Fryslân

NP WeerribbenWieden

IJsseldelta NoordoostTwente Laag Holland

NP Sallandse Heuvelrug Veluwe

Graafschap

ArkemheenNieuwe Hollandse Waterlinie

Groene Hart

Eemland NP Utrechtse Heuvelrug

NP Veluwezoom

Rivierengebied

Zuid-Holland

Winterswijk

NP De Hoge Veluwe

Gelderse Poort

NP De Maasduinen

NP De Biesbosch Hoeksche Waard

Het Groene Woud

NP De Loonse en Drunense Duinen

NP De Groote Peel

NP Oosterschelde

NP De Meinweg Grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide Zuidwest-Zeeland

± 0

12,5

25

Zuid-Limburg

50 Km

Copyright Dienst Landelijk Gebied 2014. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend.

Stelling van Amsterdam


NP ZuidKennemer land


Vergelijking Nationale Parken internationaal (schaal 1:500.000)

0

10

± 20

40 Km Biesbosch

Wieden Weerribben

Biebrza National Park

Utrechtse Heuvelrug

Cota Doñana

Camargue

The Broads

Oosterschelde


Vergelijking Nationale Parken Wadddenzee Het grootste deel van de Nederlandse Waddenzee is beschermd natuurmonument en is door de UNESCO aangewezen als Biosfeerreservaat. Het eiland Schiermonnikoog en de Duinen van Texel zijn Nederlandse Nationale Parken. Ook het Duitse deel van de Waddenzee is natuurreservaat, verdeeld in drie zones waarin verschillende beschermingsregimes gelden. Op een in november 2005 gehouden internationale Waddenconferentie is besloten om het Nederlandse en het Duitse deel aan te melden voor de lijst van Werelderfgoed. Het Deense deel zou later kunnen volgen. Op 26 juni 2009 werd de Nederlands-Duitse Waddenzee Unesco Werelderfgoed. Op 23 juni 2014 is ook het Deense deel op de Werelderfgoedlijst geplaatst.

(schaal 1:1.500.000)

Het instellen van nationale parken in het waddengebied ligt anders dan elders in Nederland. Zo staat in het Structuurschema Groene Ruimte het volgende te lezen: Het waddengebied met in (inter)nationaal opzicht buitengewoon hoge natuur- en landschapswaarden sluit qua aard en dimensie niet aan bij het in Nederland in ontwikkeling zijnde nationale parkenstelsel. Het gebied heeft bovendien reeds grotendeels een beschermde status via de PKB Waddenzee en de Natuurbeschermingswet. Het Nederlandse waddengebied vormt in feite één samenhangend geheel met het Duitse- en Deense waddengebied. Het grootste deel van het Duitse waddengebied is nationaal park. Op Schiermonnikoog vergde de instelling vanaf de oprichting-status ruim vijf jaar. De bevolking vreesde dat haar vrijheid aan banden gelegd zou worden. Ze verwachtte dat grote delen van het eiland niet langer vrij toegankelijk zouden blijven. Bovendien zaten de inwoners niet te wachten op nieuwe beheerders van hun eiland. Dezelfde punten speelden op Texel. Rond 1985 waren er plannen om van de duinen een nationaal park te maken. Toen bleef het bij plannen, mede als gevolg van de felle weerstand onder de plaatselijke bevolking. In april 1994 bracht de voorlopige commissie Nationale Parken opnieuw een bezoek aan het waddeneiland. Twee maanden nadien besloten de commissieleden de duinen van Texel de hoogste prioriteit te geven. In 2002 is het nationaal park Duinen van Texel geopend. Bron: Ecomare.nl

Het Beschermingsgebied in de Duitse Waddenzee bestaat voor het grootste deel uit de nationale parken die zijn ingesteld door de drie verantwoordelijke deelstaten, te weten: Sleeswijk-Holstein, Nedersaksen en Hamburg. De instelling is in overeenstemming met de Natuurbeschermingswet van de Bondsrepubliek. Het Nationalpark Vadehavet is het derde en grootste Nationale park van Denemarken. Het werd als park vastgesteld in 2010.

Nationalpark Vadehavet

Nationalpark ‘Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer’

Nationalpark ‘Hamburgisches Wattenmeer’ Nationalpark ‘Niedersächsisches Wattenmeer’

NP Schiermonninkoog

NP Lauwersmeer NP Duinen van Texel

± 0

25

50

100 Km


Nabijheid grote steden Inwoneraantallen van de veertig grootste steden Stad/gemeente

Inwoneraantal

1

Amsterdam

810.909

2

Rotterdam

618.467

3

Den Haag

508.592

4

Utrecht

328.577

5

Eindhoven

220.782

6

Tilburg

210.382

7

Groningen

198.108

8

Almere

196.156

9

Breda

179.999

10

Nijmegen

168.499

11

Enschede

158.542

12

Apeldoorn

157.535

13

Haarlem

155.205

14

Amersfoort

150.943

15

Zaanstad (hoofdplaats: Zaandam)

150.911

16

Arnhem

150.817

17

Haarlemmermeer (hoofdplaats: Hoofddorp)

144.166

18

's-Hertogenbosch

143.745

19

Zoetermeer

123.614

20

Zwolle

123.211

21

Maastricht

122.331

22

Leiden

121.199

23

Dordrecht

118.716

24

Ede

110.657

25

Emmen

108.003

26

Leeuwarden

107.412

27

Alphen aan den Rijn

106.809

28

Westland (hoofdplaats: Naaldwijk)

103.335

29

Venlo

100.381

30

Delft

99.973

31

Deventer

98.327

32

Alkmaar

94.906

33

Sittard-Geleen (hoofdplaats: Sittard)

93.806

34

Helmond

89.346

35

Heerlen

88.202

36

Hilversum

86.574

37

Oss

85.039

38

Amstelveen

85.135

39

Súdwest-Fryslân (hoofdplaats: Sneek)

84.258

40

Hengelo

80.975

±



Bundelingsgebied (Nota Ruimte)

Nabijheid terreinen SBB bij kernen >50.000 inw):

0 -10 km

10 - 20 km

30 grootste steden

overige steden

overig sbb terrein


Details 1:150.000

0

0

2,5

2,5

5

5

7,5

7,5

10 km

10 km

Almere

Amsterdam-noord

Amsterdam-zuidoost

Apeldoorn

Assen

Breda

Den Haag

Dordrecht

Haarlem

Hilversum-Baarn-Soest

Lelystad

Nijmegen

‘s-Hertogenbosch

Utrecht

Veenendaal

Zaandam

Zoetermeer

Cultuurhistorische Waardenkaart van Nederland


Cultuurhistorisch waardevolle gebieden

Het is hierbij belangrijk te constateren dat het gaat om het cultuur historisch ontginninglandschap en níet om landschap in het algemeen. Om deze typering én waardering te kunnen bepalen is in eerste instantie een landelijk, homogeen overzicht van de aanwezige waarden noodzakelijk. Een handmatige inventarisatie viel, vanwege het te grote tijdsbeslag, snel af. Er is vervolgens gezocht welke gegevens wél beschikbaar waren. Bij onderzoeksbureau Alterra is in de jaren negentig een landdekkend bestand gemaakt waarbij bovengenoemde waarden zijn geïnventariseerd. Na een beoordeling van het kaartmateriaal bleek dit GIS bestand, ‘histland’, geschikt te zijn om de basis te kunnen vormen van de te vervaardigen kaart. In dit bestand is de herkenbaarheid van de ontginningsgeschiedenis beoordeeld aan de hand van de mate van verandering in het ontginning- en bewoningspatroon sinds het begin van de ontginning en bij oudere landschappen sinds de oudste topografische kaarten van rond 1850. Op basis van dit bestand en een aantal andere, niet landsdekkende bestanden, kunnen de meeste Staatsbosbeheer terreinen worden voorzien van een typering en een eerste, voorlopige waardering. Terreinkennis is in de loop van dit proces echter onontbeerlijk. Daarom zijn álle gebieden door inhoudelijk specialisten nagekeken en indien noodzakelijk aangepast. Op deze manier zijn

de voordelen gebruikt van een snelle, (semi)automatische analyse en wordt aan de andere kant gebruik gemaakt van de kennis van Staatsbosbeheer medewerkers over cultuur historische waarden in de terreinen. De kaart is per regio door de medewerkers landschap en GIS samengesteld volgens een vooraf afgesproken werkwijze. De vier kaarten zijn vervolgens samengevoegd tot één landelijk bestand. Dit landelijk bestand heeft nog een aantal controle slagen doorlopen en wordt bovendien door een externe groep beoordeeld.

Bron: Taskforce prioriteiten in beheer, interne notitie Staatsbosbeheer.

★★

★ ★ ★

★

★

★

★ ★

★

★

★

★

★

★

★ ★

★ ★

★

★

★

★

★

★

★★ ★ ★

★

★ ★★ ★

★★ ★

★

★

★

★

★

★

★

★

★

★

★

★ ★

★

★

★★ ★ ★ ★

★

★ ★★

★

★

★ ★

★★ ★ ★ ★

★

★

★ ★

★

★ ★

★

★★ ★

★

★ ★

★

★

★ ★★

★ ★★

★ ★

★

★★

★ ★

★ ★

★

★ ★

★

★

★ ★★ ★

★ ★★ ★ ★

★

★ ★

★ ★ ★

★

★ ★

★

★

★ ★

★

★

★

★

★

★ ★

★ ★ ★ ★★

★

★★ ★

★

★ ★ ★ ★

★★

★ ★★

★ ★ ★

★ ★

★

★

★

★

★

★ ★★

★

★

★

★

★ ★

★

De kaart, een toelichting op de terreinen in de hoogste categorie en deze nota vormen het eindproduct van dit deelproject. Deze producten bieden een overzicht van de Staatsbosbeheer terreinen en welke belangrijke cultuur historische waarden hier aanwezig zijn”.

★

★ ★

★

★

★

★

★

★

★

★

★

★ ★

★

★

★

★

★

★ ★

★

★

★ ★

★

gebieden met sectorale cultuurhistorische waarden en/of sectoraal hoge waarden gebieden met sectorale cultuurhistorische waarden en/of sectoraal gebieden met hoge gecombineerde cultuurhistorische waarden

gebieden met hoge gecombineerde cultuurhistorische waarden

★

★

★

★

★ Bron: Belvedere 1999

Uit de inleidende tekst: “De doelstelling bij het vervaardigen van dit overzicht is: geef alle terreinen van Staatsbosbeheer een typering en een waardering op basis van de nog herkenbare sporen van de cultuurhistorische ontginning geschiedenis van het landschap.

Cultuurhistorische Waardenkaart van Nederland

★

★

★

★

Typering en waardering van de cultuurhistorie in Staatsbosbeheer terreinen Staatsbosbeheer heeft een taskforce ‘prioriteiten in beheer’ opgericht om de aanwezige waarden, potenties en ambities op het gebied van natuur, houtproductie, recreatie en cultuurhistorie vast te stellen. Voor dit laatste thema is in dit deelproject een overzicht gemaakt van de aanwezige cultuurhistorische waarden in alle Staatsbosbeheer terreinen.

★

★

0

de Limes, grens van het Romeinse rijk de Limes, grens van het Romeinse rijk hoge waarden

★

in cultuurhistorisch opzicht belangrijkste steden

★

gebieden door UNESCO geplaatst op Lijst Werelderfgoed dan wel gebieden op ‘voorlopige lijst’ Werelderfgoed van op Nederland gebieden door UNESCO geplaatst Lijst Werelderfgoed

dan wel gebieden op ‘voorlopige lijst’ Werelderfgoed van Nederland

Cultuurhistorische Waardenkaart van Nederland. Bron: http://www.belvedere.nu/

Belvedere-gebieden De Nota Belvedere is een beleidsnota over de relatie tussen cultuurhistorie en ruimtelijke inrichting. De nota is in de zomer van 1999 uitgebracht. De doelstelling van de nota is de cultuurhistorische waarde meer prioriteit te geven bij ruimtelijke plannen. Voor de uitvoering van het Belvedere-beleid was een overzicht nodig van de meest waardevolle gebieden en steden in Nederland. Er is daarom een kaart van de zogenaamde Belvedere-gebieden gemaakt en een lijst van cultuurhistorisch belangrijke steden. De kaart van de Belvedere-gebieden is het resultaat van het samenvoegen van drie sectorale basiskaarten. Men is begonnen met het vervaardigen van een basiskaart archeologisch waardevolle gebieden, gevolgd door een basiskaart van historisch-bouwkundige en stedenbouwkundige waarden. De derde kaart was een basiskaart historisch-geografische waarden. Het resultaat was dat 70 gebieden in Nederland de status Belvedere-gebieden kregen. Werelderfgoed op de kaart van Nederland. Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

20 km

in cultuurhistorisch opzicht belangrijkste steden

0

Legenda Belvedere gebieden (Nota Belvedere) Unesco Werelderfgoed (dd 2011) Terreinen Staatsbosbeheer (zie toelichting) Geen cultuurhistorische waarde Lage cultuurhistorische waarde Hoge cultuurhistorische waarde Zeer hoge cultuurhistorische waarde Onbekend

± 0

12,5

25

50 Km


steden


Rijksmonumenten Gebouwde objecten Een rijksmonument is een onroerend goed dat om haar cultuurhistorische waarde door de rijksoverheid is aangewezen om te worden beschermd en behouden te blijven. Nederland heeft ongeveer 62.000 rijksmonumenten. Tweederde van de rijksmonumenten zijn woonhuizen. Al deze rijksmonumenten staan in het monumentenregister. Staatsbosbeheer heeft 544 Rijksmonumenten in eigendom. Daarvan zijn er 355 gebouwde objecten; een zeer brede collectie die varieert van militair erfgoed tot landgoederen en buitenplaatsen, van molens tot boerderijen. In enkele gevallen gaat het om zeer kleine objecten zoals een bijzondere tuinvaas of een zonnewijzer.

Werelderfgoed UNESCO Een aantal Rijksmonumenten valt ook onder de overkoepelende bescherming van de Werelderfgoedlijst, opgesteld door het Werelderfgoedcomité, onderdeel van UNESCO, de organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur van de Verenigde Naties.

Archeologische rijksmonumenten De belangrijkste archeologische vindplaatsen zijn beschermd als rijksmonument. Dit zijn er zo’n 1500, zowel in de bodem als onder water. Bijvoorbeeld grafheuvels, scheepswrakken en resten van Romeinse nederzettingen. Staatsbosbeheer heeft hiervan 189 Rijksmonumenten in bezit.

Een aantal Nederlandse Werelderfgoedgebieden is indicatief weergegeven op de kaarten op bladzijden 32 en 33.

Landschap De bescherming van waardevolle landschappen is een taak van de overheid geworden met de ratificatie van het verdrag van Florence. Dit verdrag is met name ook van belang voor het regionale en lokale beleid. In de nieuwe aanpak van de bescherming van rijksmonumenten kan nu ook de omgeving van de monumenten, het landschap, worden beschermd. Zo plaatste minister Plasterk de Nieuwe Hollandse Waterlinie in 2009 op de lijst van Rijksmonumenten. Verschillende delen van de waterlinie waren al monument, maar nu wordt de gehele linie beschermd.

Nederland telt op dit moment 9 monumenten en landschappen die op de Werelderfgoedlijst staan (exclusief Willemstad op Curaçao). Bij een aantal daarvan speelt Staatbosbeheer een belangrijke rol bij de bescherming en beheer. Het gaat om het voormalige eiland Schokland, de molens bij Kinderdijk, de Stelling van Amsterdam en de Waddenzee.

De Nieuwe Hollandse Waterlinie staat op de voorlopige lijst Werelderfgoed, als ook de de nederzettingen Veenhuizen, Frederiksoord en Wilhelminaoord van de Maatschappij van Weldadigheid. De komende 15 jaar worden ze genomineerd voor de Werelderfgoedlijst.

±


Legenda

Rijksmonumenten binnen terreinen Staatsbosbeheer

Rijksmonumenten binnen terreinen Staatsbosbeheer (archeologische monumenten)


Verblijfsrecreatie, attractieparken en dergelijke De recreatieve waarde van natuur Natuurgebieden worden in Nederland hoog gewaardeerd. Deze waardering is niet makkelijk te vertalen in monetaire termen. Wat is immers de waarde van een middag naar het strand of een fietstochtje door de bossen? De relatie tussen natuurwaardering en economie is vaak complex. Toch lukt het in sommige gevallen wel om de waardering voor natuur in geld uit te drukken. Een aanzienlijk deel van de economische waarde van recreatieve verblijfsrecreatie wordt verdiend in of net naast gebieden met een hoge natuurkwaliteit, de bestaande natuurgebieden. De meest directe en eenduidige link tussen natuurwaardering en economie is die van de verblijfsrecreatieve overnachtingen. Massaal verlaten Nederlanders hun eigen woning om te genieten van een aantrekkelijke omgeving dicht bij groen en water. In Nederland telt het CBS (aangevuld met gegevens van Waterrecreatieadvies) jaarlijks circa 90 miljoen toeristische overnachtingen in hotels, pensions, huisjes, campings en op jachten. Dit vertegenwoordigt een economische waarde van 2,4 miljard euro. Analyse van deze gegevens laat zien dat circa een derde van de totale overnachtingswaarde in Nederland gerelateerd is aan natuurgebieden. De overnachtingslocaties liggen dan in of in de directe nabijheid van natuurgebieden. Op jaarbasis gaat het om een totale waarde van bijna 700 miljoen euro. Bron: Planbureau voor de Leefomgeving

Bestedingen aan receatieve overnachtingen buiten de stad, 2008 Bestedingen (1 000 euro per jaar) 1 10 100 500 1,000 10,000

Natuurwaarde Laag Hoog

ÿ

±


Legenda

Bezoekerscentrum SBB

attractiepark

Conferentieoord

Bungalowpark

Camping

Terreinen SBB


Nationale fiets- en wandelroutes Landelijke Fietsroutes De Landelijke Fietsroutes vormen een nationaal netwerk van meer dan 6.500 km. De LF-routes zijn ontwikkeld door de Stichting Landelijk Fietsplatform. Het gehele LF-netwerk van 4.500 kilometer is in twee richtingen bewegwijzerd met rechthoekige bordjes met groen opschrift. Op belangrijke plaatsen ook door middel van handwijzers. Bij een aantal routes zijn op belangrijke punten ook informatieborden geplaatst. Deze borden geven extra informatie over de bewuste route. Lange Afstand Wandelpaden Lange Afstands Wandelpaden (LAW’s) zijn meerdaagse, doorgaande wandelroutes die gemarkeerd zijn met wit-rode markering. Er zijn in Nederland ongeveer 35 LAW’s met in totaal een lengte van ruim 6.000 kilometer. De LAW’s zijn uitgezet door het Wandelnet en het Nivon.

±


Legenda

Landelijke Fietsroutes

Lange Afstandswandelroutes en streekpaden

Terreinen SBB


Recreatieve waterroutes

Legenda verbindingswater voor motorboten verbindingswater voor zeil- en motorboten ontsluitingswater voor motorboten ontsluitingswater voor zeil- en motorboten ontsluitingswater voor motorboten met geringe doorvaartbeperking ontsluitingswater voor motorboten met grotere doorvaartbeperking

± 0

12,5

25

50 Km

Copyright Dienst Landelijk Gebied 2014. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend.


vaarwegen buiten Nederland


Rijks EHS (Nationaal Natuur Netwerk) Achtergronden Het Natuurnetwerk Nederland is het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. In de wet heet dit de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het netwerk moet natuurgebieden beter verbinden met elkaar en met het omringende agrarisch gebied. In het Natuurnetwerk Nederland liggen: • bestaande natuurgebieden, waaronder de twintig Nationale Parken; • gebieden waar nieuwe natuur aangelegd wordt; • landbouwgebieden, beheerd volgens agrarisch natuurbeheer; • ruim 6 miljoen hectare grote wateren: meren, rivieren, de kustzone van de Noordzee en de Waddenzee; • alle Natura 2000-gebieden. Vanaf 2014 zijn de provincies verantwoordelijk voor het Natuurnetwerk Nederland. Nu is dat nog de Rijksoverheid.

Oppervlakten Nationaal Natuurnetwerk EHS planologisch 830112 ha SBB buiten EHS 34203 ha SBB binnen EHS 222425 ha NM binnen EHS 81797 ha Prov. Lanschap binnen EHS 56537 ha Overig natuurbeschermers in EHS 27958 ha Bureau Beheer Landbouwgronden 15560 ha Gemeenten 77235 ha Overigen 23812 ha Provincies 28121 ha Recreatieschappen 7480 ha Rijk 72071 ha Waterleidingbedrijven 7839 ha Waterschappen 23831 ha Particulier 185447 ha

±


Legenda

Terreinen Staatsbosbeheer binnen Rijks EHS (Natuurnetwerk Nederland)

Overige Terreinen SBB


Natura 2000-gebieden Natura 2000 is de overkoepelende naam voor gebieden die worden beschermd vanuit de Vogel- en Habitatrichtlijn. Volgens deze Europese richtlijnen moeten lidstaten specifieke diersoorten en hun natuurlijke leefomgeving (habitat) beschermen om de biodiversiteit te behouden. Voor Nederland gaat het om ruim 160 gebieden. Alle Natura 2000-gebieden liggen binnen de Ecologische Hoofdstructuur. Een deel van de Natura 2000-gebieden is inmiddels definitief aangewezen. Dat gebeurt in de vorm van een aanwijzingsbesluit. In het aanwijzingsbesluit staat welke doelen Nederland nastreeft voor een bepaald gebied, bijvoorbeeld welke planten en dieren bescherming verdienen. Vervolgens komt er in nauw overleg met betrokken partijen een beheerplan, waarin onder andere staat beschreven welke maatregelen nodig zijn om de doelen te behalen.

±


Legenda

Terreinen Staatsbosbeheer binnen Natura 2000



Leeftijdsopbouw bossen

±


Legenda

Bos SBB van voor 1900

Bos SBB na 1900


Overig Bos

Bron: Bosstatistiek


Productiebossen Toen Staatsbosbeheer in 1899 werd opgericht was Nederland ernstig ontbost en was er grote vraag naar hout. In de eerste dertig jaar van zijn bestaan bracht Staatsbosbeheer het aantal hectare bos in Nederland weer op peil en legde veel productiebossen aan. Ook vanwege het vastlegggen van zandverstuivingen. Eind jaren zestig kon Nederland niet meer concurreren met houtproducenten in grotere landen. Ook leidden veranderingen in het denken over natuur en milieu tot groeiende kritiek op productiebossen. Sindsdien richten we ons op de ontwikkeling van natuurlijk, gemengd bos. De in de jaren dertig aangeplante productiebossen, zoals de Veluwe, Drents-Friese Wold en de bossen op de Waddeneilanden, veranderden vanaf dat moment in de populaire recreatiegebieden van nu. (www.staatsbosbeheer.nl)

±


Legenda

Productiebos SBB

Overig bos SBB

Overige terreinen

Bron: bosstatistiek


NSW Landgoederen De overheid heeft de Natuurschoonwet 1928 (NSW) in het leven geroepen om de instandhouding van landgoederen in de bestaande toestand te bevorderen. De NSW is een belastingwet en biedt eigenaren, vruchtgebruikers en erfpachters van een landgoed onder bepaalde voorwaarden belastingvoordelen. De NSW is geen subsidieregeling; er worden in het kader van de NSW geen bijdragen in beheer en onderhoud verstrekt. Belangrijkste voorwaarden Het landgoed is minstens 5 ha, aaneengesloten, of een (deel van een) historische buitenplaats die minimaal 1 ha groot is. Onder bepaalde voorwaarden kan een onroerende zaak van minder dan 5 ha ook als een NSW- landgoed worden aangemerkt. Het landgoed bestaat voor minstens 30% uit houtopstanden (bos) of natuurterreinen. Een combinatie van beide is ook mogelijk. Opengestelde landgoederen Het ministerie van EZ heeft een lijst gepubliceerd met meer dan 1500 landgoederen die opengesteld zijn voor publiek. Op deze lijst staan naam, plaats en provincie van deze landgoederen. De lijst is bedoeld om meer kenbaarheid te geven aan deze landgoederen en om recreanten te attenderen op de mogelijkheid om deze bijzondere landgoederen te bezoeken.

±


Legenda

NSW Landgoederen

Terrein Staatsbosbeheer binnen NSW-gebieden



Grondwaterbeschermingsgebieden Drie zones De grondwaterbeschermingsgebieden zijn in het Provinciaal beleid doorgaans verdeeld in drie zones. Rondom de putten waaruit het grondwater wordt gewonnen, ligt waterwingebied (ook wel de 60-dagen zone genoemd). Dit gebied is te herkennen aan de blauwe borden met de tekst ‘waterwingebied’. Rondom het waterwingebied liggen respectievelijk het grondwaterbeschermingsgebied I (25jaar zone) en grondwaterbeschermingsgebied II ( 100- / 200-jaar zone). Op bijgaande kaart zijn de grondwaterbeschermingsgebieden I weergegeven.

±


Legenda

Grondwaterbeschermingsgebieden

Terreinen Staatsbosbeheer binnen grondwaterbeschermingsgebieden

Overige terreinen SBB


Waterveiligheid

±


Legenda

Duinen; kustfundament

Rivierbed grote rivieren

Terreinen SBB binnen domein waterveiligheid

Overige terreinen SBB

Positie ten opzichte van overige overheden en terreinbeherende organisaties Op deze kaart staan alle Staatseigendommen die gebruikt worden voor de uitoefening van rijksoverheidstaken. Van kantoorgebouwen, staatsbossen, natuurgebieden, opvangcentra, rails, rijkswegen, defensieterreinen tot gevangenissen. Het vastgoed van de rijksoverheid is vastgelegd op de kaart van Nederland, onderverdeeld in de volgende grote vastgoeddiensten: Centraal Orgaan opvang asielzoekers, Dienst Vastgoed Defensie, Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf, Dienst Landelijk Gebied, ProRail, Staatsbosbeheer, Rijksgebouwendienst, Rijkswaterstaat. Deze diensten (overigens niet allemaal weergegeven op de kaart) hebben hun krachten gebundeld in de Raad voor Vastgoed Rijksoverheid (RVR). Deze kaart is aangevuld met de eigendommen van de Provinciën, de ‘Landschappen’ en Natuurmonumenten. Bron: https://www.vastgoedvanhetrijk.nl/


Legenda Provincie ‘de Landschappen’ Natuurmonumenten BZK / Rijksgebouwendienst Defensie / Dienst Vastgoed Defensie EZ / Dienst Landelijk Gebied Financiën / Rijksvastgoed- en ontwikkelbedrijf I&M / Rijkswaterstaat Staatsbosbeheer meerdere eigenaren

± 0

12,5

25

50 Km


steden


Detail 1:125.000 Gelderland

±



Legenda

Terrein Staatsbosbeheer

Overige Terreinbeherende Organisaties (Natuurmonumenten, Landschappen, etc)


Detail 1:125.000 Noord-Brabant

±



Legenda

Terrein Staatsbosbeheer

Overige Terreinbeherende Organisaties (Natuurmonumenten, Landschappen, etc)

Dienst Landelijk Gebied werkt vandaag aan het landschap van morgen. Als publieke organisatie met kennis van het landelijk gebied zorgen wij dat beleid wordt uitgevoerd. Wonen, werken en recreëren in een mooi en duurzaam ingericht Nederland. Met waardevolle natuur, ruimte voor water en gezonde landbouw. Daar zetten wij ons voor in, samen met bewoners, overheden en belanghebbenden. Van ontwerp tot realisatie.

Dienst Landelijk Gebied werkt vandaag aan het landschap van morgen

Deze atlas is een uitgave van: College van Rijksadviseurs Rijksadviseur Landschap en Water www.collegevanrijksadviseurs.nl

December 2014

Atlas. typering en context van eigendom. College van Rijksadviseurs Rijksadviseur Landschap en Water

Recommend Documents