Loftuitingen? geeft antwoord op pagina 3
Sport
Sexy Cricket Britse cricketpuristen zijn in alle staten. Zakenmensen willen de oertraditionele sport aantrekkelijker maken met cheerleaders, lasershows en het inkorten van de speeltijd.
Gratis, maar niet goedkoop.
Hoofd Administratie (m/v) Deze OK is Oké! Het Academisch Medisch Centrum is één van de grootste ziekenhuizen in ons land. Voor de afdeling huisvesting zoeken wij een Hoofd Adminstratie. Een meewerkend voorman die samen met 3 collega’s verantwoordelijk is voor de financiële kant van alle huisvestingsprojecten. Kan het AMC op jou bouwen? Kijk op vijzelaar.com of bel Clarine Spiekhout 035 692 55 30.
PLA IT` YTI S ME !
12 Woensdag November2008
GRATIS Wii + Samsung B320 INCL. SUCCESGAME WII-SPORTS!
18.00 v.a.
p/mnd
Incl. 150 belmin/sms
Bestel op www.ritel.nl. Of ga snel naar één van onze winkels
23
continuïteit in finance
Robeco Geld gaat naar ‘groene’ technologiebedrijven
Even 650 miljoen ophalen Kredietcrisis of niet, fondsbeheerder Robeco heeft 650 miljoen dollar opgehaald om te investeren in ‘groene’ technologie. Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
In tijden dat de spaarrekening zo ongeveer de favoriete vorm van ver-
mogensbeheer is, heeft Robeco 650 miljoen dollar opgehaald voor een nieuw fonds dat investeert in de clean tech-sector: bedrijven die actief zijn in hernieuwbare energie of technologie voor energiebesparing. Dat bevestigen bronnen rondom Robeco, een dochter van Rabobank. Het gaat om een zogeheten private-equityfonds, dat wil in dit geval zeggen een fonds dat zijn geld belegt
in professionele investeerders, die op hun beurt investeren in op duurzaamheid gerichte ondernemingen. Robeco stopt de 650 miljoen dus niet direct in bedrijven. De instroom van zoveel geld is een signaal dat grote Europese en Amerikaanse beleggers hun vertrouwen in de groei van de ‘groene’ sector niet hebben verloren. Cijfers van accountant Ernst & Young wijzen in dezelfde
DORDRECHT • BREDA • ETTEN-LEUR • ROOSENDAAL • BERGEN OP ZOOM • OOSTERHOUT • GOES • VLISSINGEN • MIDDELBURG • TERNEUZEN
richting: in het derde kwartaal stegen de investeringen in de Amerikaanse clean tech naar het recordniveau van 1,6 miljard dollar, 55 procent meer dan het jaar ervoor, zo berekende Ernst & Young eind oktober. Toch is er ook sprake van onzekerheid in de groene industrie. Aandelen van gerenommeerde zonnecel- en windturbinebouwers kregen vorige maand zware klappen. Daarmee kwam de veel gehoorde waarschuwing uit dat de bedrijfstak op de beurs gevoelig is voor grote schommelingen. Bovendien kampen duurzame energieproducenten met een kleine tegenslag: de olieprijs is gisteren gezakt tot onder de 60 dollar. Concurreren wordt zo steeds moeilijker. 1
Wereld
Anarchisten haten de tgv Flitstrein zucht onder sabotage
GETTY IMAGES
05
Astromanagement heeft de toekomst Grote bedrijven als KPN en Philips roepen meer en meer de hulp in van astrologen. Of het nou voor loopbaanadvies is of voor wenken over de kredietcrisis. ‘Het loopt echt storm.’ Lees meer op pagina 2
Op de bank
Draadstaal is op stoom Na twee jaar eindelijk oogsten
19
Landsbanki
Noord-Holland en Rijk ruziën verder De provincie Noord-Holland gaat door met haar juridische procedures tegen de IJslandse bank Landsbanki om 78 miljoen euro aan spaargeld terug te halen. De provincie gaat bij de Raad van State in beroep tegen het Koninklijk Besluit van het kabinet. Met dit besluit had het kabinet geëist dat Noord-Holland haar procedures staakt, omdat hiermee het Rijk voor de voeten werd gelopen. Minister van Financiën Bos wil dat alle Nederlandse schuldeisers samen optrekken, maar Noord-Holland ‘wil haar rechten niet zomaar verloren laten gaan’.
2
NL
Interview Aleid Wolfsen
Lange Poten
‘Uitbreiden van verbod op beledigen is onnodig’
...
PETER
MIDDENDORP
H
et ouderlijk huis van Jan Peter Balkenende kijkt vanaf de Biezelingseweg in Biezelinge de Waardekensweg in. ‘De Warretjes’, zoals de witte woning volgens donkerbruine letters op de voorgevel heet, is een enclave van gezelligheid in een onaanzienlijke buurt. Links staat een modern filiaal van de Christelijk-Gereformeerde Kerk, rechts een stuk braakliggend terrein naast de loods van Goetheer en Huissoon Interieurbouw. De Warretjes heeft een verdieping en een zolderruimte onder een schuin dak van oranje pannen en een lijst van donkerbruine schroten. Daaronder drie rechtopstaande, rechthoekige ramen met donkerbruine kozijnen – dit kunnen de slaapkamers van Jan Peter en zijn broertjes zijn geweest. Achter elk raam is iets op de vensterbank gezet, een plant of een schemerlamp. Ook het grote raam van de huiskamer heeft een drukke vensterbank en donkerbruine kozijnen. Het bruin komt terug in het hout van de schuur, in dezelfde stijl als het huis gebouwd. Er zijn tuinen voor en achter, door hoge heggen omheind, met een bankje en een stoel van sierlijk wit gietijzer. Op de oprit staat een Mercedes. Het zou nog een kluif worden om erachter te komen wat ‘Warretjes’ zijn. Vlak voor vertrek pas, op de koffie bij burgemeester Kramer, zal het raadsel worden opgelost. ‘Warretjes’, zal hij zeggen, en daarbij zal zijn rechterhand uit de bedachtzame handenknoop onder zijn kin vandaan worden gehaald om er golvende bewegingen mee boven de tafel te maken, ‘zijn door wind en vloed achtergelaten rimpelingen in het zand.’
De Utrechtse burgemeester Aleid Wolfsen vindt het onverstandig dat het kabinet het verbod op belediging uitbreidt. Kustaw Bessems Merel van Leeuwen UTRECHT
...
Wolfsen is oud-rechter en had dit onderwerp tot een jaar geleden als PvdAKamerlid in zijn portefeuille. Hij pleitte toen voor afschaffing van het in onbruik geraakte verbod op gods-
lastering. ‘God kan zich prima kan redden, als hij bestaat’, zegt Wolfsen vandaag in een interview met deze krant. ‘Die heeft die wet niet nodig.’ Twee weken geleden besloot het kabinet de strafbaarstelling van godslastering inderdaad te schrappen, maar het biedt ‘een alternatief’ door het verbod op belediging uit te breiden. Voortaan is ‘indirecte belediging’ strafbaar. Wolfsen: ‘Afschaffen is wat ik voor ogen had. Maar dat compenseren lijkt mij niet noodzakelijk. Volgens mij zitten de wetsartikelen tegen be-
lediging goed in elkaar. Die zijn buitengewoon keurig en goed geredigeerd. Ik kan me weinig voorstellen bij een indirecte belediging.’ Wolfsens uitlatingen zijn pikant, omdat hij hiermee zijn opvolger in de Kamer, Ton Heerts, afvalt. En dat is hoogst ongebruikelijk in Den Haag. Heerts is namelijk wel ‘blij’ met het kabinetsplan, evenals PvdA-leider Bos. Wolfsen: ‘Als godslastering formeel wordt afgeschaft in één artikel maar materieel terugkomt in een ander, dat lijkt me niet verstandig.’ Wolfsen is verdediger van een ruime interpretatie van vrije meningsuiting. Fundamentele religiekritiek moet mogelijk zijn, ook aanstootgevende. ‘Het recht dient mensen te beschermen, niet God, heiligen, (andere) bronnen voor inspiratie of een bepaalde godsdienst of levensovertuiging’, schreef hij in het blad van de Bond tegen het Vloeken. Lees meer op pagina 8
Cn]peo=GPEA)ik`ahhaj ^efÖ-.(1,+ij`]^kjjaiajp Astromanagement
Ondernemer Cn]peo
Jojanneke van den Berge ZWOLLE
...
pahabkkjo
Het zou een kluif worden er achter te komen wat ‘Warretjes’ zijn.
In Amerika en Japan gebeurt het allang. En al is het nog niet geheel out in the open, ook Nederlandse bedrijven, werknemers en hoogopgeleide starters wenden zich al enige tijd en in toenemende mate tot astromanagement. Het blijkt best handig te zijn om te weten of Ram in huis 10 staat, wat duidt op rasondernemerschap, of wat de beste datum is voor die deal closing. Zo liet KLM zich ten tijde van de fusie met Air France enthousiast adviseren door een bedrijfsastroloog, won verzekeringgroep Generali astrologisch advies in met betrekking tot pensioenstoekomsten anno 2030, liet het ministerie van OCW ‘voor de leukigheid’ een bedrijfshoroscoop optekenen die hun verhouding met Economische Zaken duidde, en huurde KPN op eigen kosten astrologen in om werkgevers die langer dan zeven jaar in dienst waren een astro-
Cn]peoHCReaspu(O]ioqjcC2,,kbJkge]J3/ ^efaaj-)f]necGLJBhate^ahP]neabrkkn-.(1,+ij`
We zouden eigenlijk het tuinpad moeten nemen, aanbellen bij de voordeur aan de rechterzijde, waar onder een afdakje een tafereeltje ligt van ronde stenen, en vragen of we de slaapkamer van Jan Peter mogen zien. Met respect, waarden en normen, zal dat door de familie vermoedelijk niet in verband worden gebracht. Er komt bij: helaas maken vader en moeder het momenteel niet al te goed. Vader Jan ligt in het ziekenhuis van Goes met – zo zeggen ze in het dorp – een probleempje met zijn bloed. En de arm van moeder Thona, zo vertelt de scriba zondagochtend in de kerk, is uit de kom geraakt toen zij kort geleden ongelukkig ten val kwam in de achtertuin. 1
•=hpef`cn]peopdqeo^avkn`langkaneans]]najs]jjaanfefsehp •=hpef`]hhaoklrkknn]]` •=hpef``avagandae`ajoanre_are]Lnei]bkkjsejgaho
Rangnefc^]]nklglj*_kix,4,,),.,--12
Droom en daad ...
HANS
WIEGEL
I Peter Middendorp doet als schrijver/journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
k weet dat miljoenen Amerikanen op dit inspirerende moment vervuld zijn van trots,’ zei president Bush na de verkiezingsoverwinning van Obama. En McCain, noemde de uitslag ‘een triomf van het Amerikaanse verhaal, senator Obama heeft
iets groots bereikt voor zichzelf en zijn land.’ Prachtige, stijlvolle, chique, commentaren. Wat een klasse-kerel, zei één van McCains aanhangers na diens oproep de nieuwe president te steunen. Amerika op z’n best, de politiek op z’n best. Begin januari stond in de krant een foto waarop McCain vaderlijk, met een begripvol gebaar van waardering, zijn hand legde op de rug van Obama. Stel je nu eens voor, schreef ik, toen ik die foto zag, dat Obama en McCain een koppel zouden vormen, zouden zij dan niet een grote kans hebben de verkiezingen te winnen en als president en vicepresident hun
land kunnen gaan leiden? Het Amerikaanse volk zou zo een nieuwe eenheid kunnen vinden en verenigd de toekomst tegemoet kunnen gaan. Goed voor het land en voor de wereld. Tot zover mijn column van begin januari. De ‘American dream’ is met de verkiezing van Barack Obama in vervulling gegaan. Een man die als jongen zichzelf heeft gevormd. ‘In zekere zin moest ik mezelf opvoeden’, zei hij onlangs. Bedachtzaam, rustig, alles afwegend. Ook ambitieus, vol discipline en in staat eerst in de eigen partij, nu bij zijn volk zijn tegenstander te verslaan. De overwinning van Obama was ove-
rigens kleiner dan die indertijd van Clinton. Bush sr en vooral van Reagan. Obama haalde 349 kiesmannen, Reagan 525 in 1984! Was dat de diepere achtergrond van de schimpscheut, vorige week vrijdag richting Nancy Reagan? Stijlloos. Na de droom komt nu het ontwaken. Internationaal en binnenslands zijn er levensgrote problemen. Misschien zal Obama McCain vragen op het internationale vlak een rol voor zijn land te spelen. Dat zou Amerika nog meer verenigen en versterken. En de Republikeinen kunnen op zoek naar een nieuwe leider. 1
Weg met die troep
Vrienden tot de dood
Bonnie mag nooit meer drinken
Minister Guusje ter Horst vindt dat agenten geen piercings, oorbellen of hoofddoekje mogen dragen. Ook mogen ze geen zichtbare tatoeages hebben.
De rechtbank heeft acht jaar celstraf opgelegd aan Zoran V. die een oude vriend doodschoot bij de Servische Vriendschapsvereniging in Rotterdam.
Zangeres Bonnie St. Claire ligt met een leverbeschadiging in het ziekenhuis. Ze kan volgens haar man herstellen, maar dan mag ze nooit meer drinken.
NL
In Limburg is carnaval al begonnen Op het Vrijthof in Maastricht zijn ze al helemaal in de stemming. Het hoogtepunt van de dag was het aftellen dat op 11 seconden voor elf over elf begon. Daarna spoten de confettikanonnen het plein vol rode, gele en groene papiersnippers en zong het hele plein het provinciale volkslied Limburg mijn vaderland. Ook in diverse andere plaatsen in Limburg wordt het carnaval volgens traditie op de elfde van de elfde geopend. Op het Munsterplein in Roermond waren traditioneel elf kanonslagen te horen, afgeschoten door de Stadsgarde. Het getal elf is voor carnavalvierders een ‘heilig’ getal. Het priemgetal symboliseert in de numerologie de dwaas.
FOTO: MARCEL VAN HOORN/ANP
vraagt sterren om raad logische loopbaanscan te bieden. Hanneke Lageman, gediplomeerd lid van de Astrologische Vakvereniging Nederland en gespecialiseerd in bedrijfs-, studie- en loopbaanastrologie, werd vier jaar lang op die post gezet. ‘KPN zat een beetje vast, ze wilden zien wat er nog meer uit hun werknemers te halen viel.’ Lageman is achttien jaar werkzaam als astroloog en ziet haar klantenkring, die bestaat uit bedrijfswereld, modewereld, reclamesector, justitie en overheid alleen maar groeien. ‘Werk genoeg. Astrologie wordt steeds minder taboe.’ Dat het bedrijfsleven de schroom redelijk voorbij is, bleek onlangs bij een businessbijeenkomst. Alle zestig aanwezige ondernemingen waaronder Philips, ABN AMRO, Fortis, VGZ en De Efteling lieten zich die avond door haar ‘astrologisch ontleden’. ‘Het liep echt storm.’ En de kredietcrisis draagt bij aan de populariteitsstuwing. ‘Een Philips-directeur vroeg me hoe lang de crisis aanhoudt – volgens Lageman tot 2012 – over pensioens-
regelingen en hoe Philips met de groeibeperking moest omgaan.’ Een populaire methode is de ‘election horoscoop’, die aangeeft op welk tijdstip een nieuw bedrijf te beginnen, of te investeren. ‘Dat kan om grote bedragen gaan, ja dat is een verantwoordelijkheid.’
‘Populair is de company clock: in welke fase zit een bedrijf?’ Astrologisch loopbaanadvies is vooral onder jonge hoogopgeleiden een trend volgens Lageman, die ook raad gaf in de tijdschriften Miljonair en Jackie, en op de Utrechtse carrièrebeurs. ‘Maar ook veel hoge pieten willen graag weten of ze goed zitten. Een directeur van een grote bank is na mijn consult geëmigreerd en voor zichzelf begonnen.’ Vooral middelgrote bedrijven, met
name uit de ICT-branche, en zelfstandig ondernemers wenden zich tot de bedrijfsastrologie, bemerkt ook een collega van Lageman, Faye Cossar: ‘Populair is de company clock: in welke fase zit een bedrijf, en welke stappen horen daarbij. En ik geef veel websiteadvies: wat voor kleuren en uitstraling zijn het best voor een bedrijf.’ Software-ondernemer Cees de Graef is een van de tevreden klanten van Lageman. Zijn bedrijf Businessmatch.NET BV heeft dankzij haar ‘een sterke positieve impuls’ gekregen. ‘Het is toch helemaal niet raar om zoiets te doen?’ De overheid daarentegen voelt volgens zowel Lageman als Cossar wat meer reserves. Lageman: ‘Tot mijn klanten behoren ook Kamerleden en Europarlementariërs. Maar die willen dat pertinent geheimhouden.’ Zij zijn volgens Lageman met name geïnteresseerd in hoe zij werkgerelateerd meer in hun kracht kunnen komen. ‘Veel vrouwen in de top willen van mij weten hoe ze moeten dealen met het glazen plafond.’ En daarin geeft Lageman gerust een pittig advies. Of ze al eens woedende klanten aan de deur heeft gehad? ‘Mijn prognoses zijn voor 80 procent raak, maar ik adviseer ook dat je daarnaast je eigen gevoel moet volgen.’ 1
3
Nationalisme SP verbaasd over oproep Bos
Pvda’ers houden al van Nederland PvdA-leider Bos mist nationale trots in zijn partij. ‘De vlag wappert absoluut’, reageren partijgenoten Dirk Jacob Nieuwboer Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG
...
PvdA-leider Wouter Bos hield een kater over aan de benoeming van Ahmed Aboutaleb tot burgemeester van Rotterdam. Marokkaanse Nederlanders zeiden: ‘Ik ben er trots op Marokkaan te zijn.’ Bos hoopte eigenlijk op: ‘Ik ben trots op Nederlander te zijn.’ Hij vindt dat zijn partij ‘een beschaafde vorm van nationalisme‘ moet ontwikkelen. Maar, zegt hij, dat zit niet ‘in de genen’ van de PvdA. Verbaasd kijken PvdA-politici op als ze de uitspraken van hun voorman lezen. Wouter Bos overdrijft volgens hen als hij stelt dat er in de PvdA een gebrek is aan nationale trots. PvdA-Kamerlid Luuk Blom hangt op Koninginnedag de nationale driekleur aan de gevel. ‘Absoluut!’ En zijn kinderen hebben oer-Hollandse namen. Ook met het oranjegevoel van collega-Kamerlid Staf Depla zit het wel snor. ‘Iedereen die lang in het buitenland is geweest, is bij thuiskomst trots op wat hij hier aantreft.’ Niet minder verwonderd is oudSP-leider Jan Marijnissen. ‘Opmerkelijk’, vindt hij het pleidooi van Bos. ‘Wij zijn natuurlijk vrij recent door de PvdA als nationalisten versleten. Een volslagen krankzinnige beschuldiging. Daarom is het zeker opmerkelijk dat de PvdA nu zelf vindt dat ze
nationalistischer moet worden.’ Marijnissen kan zich bovendien niks voorstellen bij de term ‘beschaafd nationalisme’. ‘Bos wil dat we zeggen: we zijn trots op Nederland. Trots kun je alleen zijn op wat je zelf gedaan hebt. Punt.’ PvdA-minister Ronald Plasterk denkt wel te weten wat Bos bedoelt. Hij is zelf namelijk al langer voorstander van ‘beschaafd nationalisme’. Het goed onderhouden van monumenten, toegankelijke kunst en cultuur en een goede beheersing van de Nederlandse taal horen daarbij. Het gebrek aan nationale trots is volgens Ronald Plasterk niet specifiek iets voor de
Jan Marijnissen: ‘Beschaafd nationalisme? Ik weet niet wat dat is.’ PvdA. ‘Dat zit in onze genen.’ En hij vindt dat Nederlanders best een voorbeeld kunnen nemen aan de wat chauvinistischer Engelsen en Fransen. Pas op, vindt Marijnissen. Hij kwam zelf met het idee van een nationaal-historisch museum. ‘Maar dan niet een eregalerij van onze helden, maar een geschiedenis van het Nederlandse volk. Zodat we een beetje weten waar we vandaan komen. Maar van eenvoudige trots en ‘proud to be an American’ moet ik niks hebben. Ik wijs nationalisme helemaal af. Dat is 19e-eeuws denken. En het heeft tot rampen geleid.’ 1
ANP
VAN DALE GEEFT ANTWOORD
Argus Bernhard smeekte om af te zien van scheiding
Loftuitingen Soms kun je een aardige leeftijd bereiken, voordat je inziet dat je een woord altijd verkeerd hebt verstaan. Schrijver dezes kwam er pas laat achter dat je het niet hebt over een lofuiting (dus een uiting van lof), maar over een lofTuiting. Hij is overigens niet de enige: als je op internet het woord intikt in een zoekmachine, krijg je meer hits op ‘lofuiting’ dan op ‘loftuiting’. Hoe zit het met deze rare, kennelijk niet-intuïtieve t? Die heeft te maken met de herkomst van het woord. In het Middelnederlands kwam al het woord ‘lovetuten’ voor; het betekende ‘vleien’ en het was een samenstelling van ‘lof’ en ‘tuiten’. Letterlijk betekende het iets als ‘lof rondbazuinen’. Bij een vreemde taal is het goed ver-
staan van wat er gezegd wordt nog moeilijker. Dusty Springfield zong in de jaren zestig ‘You don’t have to say you love me’ en de zin die volgde op deze opening van het refrein heeft zelfs onder Engelstaligen geleid tot hele discussies. Sommigen meenden te verstaan ‘just resmoke a ham’. Het bleek echter dat Dusty het niet had over nogmaals gerookte hammen; ze zingt: ‘just be close at hand’.
Teksten in de eigen taal kunnen overigens ook dergelijke problemen opleveren. Frank Boeijen (dui-delijk ar-ti-cu-le-ren!) zong in Zwart wit: ‘denk niet wit, denk niet zwart (...) maar in de kleur van je haar.’ Je haar? Nee, bij nadere beluistering bleek de tekst te luiden: ‘je hart’. 1 www.depers.nl/vandale
Grote woordenboeken Engels (set) €179,00
4
NL
Kredietcrisis ‘Blijven geloven in oerkracht’
Kunst is kind van de rekening De overheid beknibbelt op kunst en ook bancaire kunstfondsen slinken. Wie zorgt er dan voor het voortbestaan van onze kunst? De kunstenaar zelf? Of toch u? Femke van Wiggen AMSTERDAM
...
In juni oordeelde de Raad van Cultuur dat kunstenaars in het huidige Nederlandse bestel gemarginaliseerd worden. Dacht de kunstwereld toen dat het huilen met de pet op was, dan is er nieuws: er komen alleen maar zwaardere tijden aan. Want niet alleen de overheid investeert voorzichtiger in kunst, ook de private fondsen slinken, met dank aan de kredietcrisis. De eerste grote klap viel begin deze week, toen de grootste particu-
liere geldschieter in Nederland, het VSB fonds, bekendmaakte komend jaar ‘maar’ 30 miljoen euro in kunst te investeren, de helft van vorig jaar. ‘En de positie van kunstenaars was al bedroevend slecht’, zegt Anne Berk, oprichtster van Platform ZonderKunstenaarsGeenKunst, dat in maart naar de Tweede Kamer ging om de noodklok te luiden. Morgen trekt ze in de gemeenteraad van Amsterdam nog eens aan de bel. ‘Kunstenaars zijn het kind van de rekening. Niet eens de instellingen, die krijgen van overheidswege genoeg geld.’ Ze noemt de feiten nog eens op: ‘Van het Rijksbudget voor de Beeldende Kunsten 2005-2009 ging 10 miljoen van de 70,6 naar kunstenaars. Van de 12.000 erkende kunstenaars kregen 571 en een subsidie. Komend jaar zullen dat er minder
zijn.’ De vraag is: is dit te weinig? En: heeft dit gevolgen heeft voor de Nederlandse kunst? Meer dan eens beweren voorstanders van het vraagaanbodprincipe dat er in Nederland een wildgroei aan geldpotjes is voor kunst. Tegenstanders, zoals Anne Berk, vinden dat het de taak van de overheid is het cultureel erfgoed te bewaken. Volgens kunstcriticus Hans den Hartog Jager waren kunstenaars de afgelopen jaren ook gewoon erg welvarend. ‘Kopers zullen nu minder
‘Subsidies zijn goed, maar je moet mensen niet doodknuffelen.’ uitgeven, maar afgezien daarvan is het korten van de overheid zo’n drama niet. Subsidies zijn goed voor een kunstenaar, een bepaalde periode, maar mensen moeten niet doodgeknuffeld worden. Het moet geen verkapte WW worden, zoals in de jaren zeventig.’ En dat is misschien wel precies waar we in blijven hangen als het om ons kunstenstelsel gaat. Misplaatste
nostalgie. Kijken we even verder dan gewend, het Kanaal over, dan zien we dat overheidsgeld hand in hand gaat met forse particuliere investeringen. Onderzoekster Renée Steenbergen pleit juist voor die macht van particulieren, de overheid beschermt genoeg. Volgende week lanceert ze de stichting Geef om Cultuur, die de ontbrekende schakel moet vormen tussen aanbod en vraag in de kunst. ‘Er ligt een enorm potentieel bij mensen die graag willen doneren, maar in deze kunstwereld niet serieus worden genomen. Dat is enorm zonde.’ Ook Berk ziet in dat de toekomst ligt in het samengaan van die twee. Zelf is ze daarom een Fonds de Mecenas voor beeldend kunstenaars aan het oprichten, een publiek-privaat fonds dat beurzen aan kunstenaars verstrekt, zonder winstoogmerk. ‘Kunstenaars kunnen niet overleven op de markt. Nu de overheid terugtreedt, is het tijd weer een beroep te doen op de burger.’ Den Hartog Jager wil vooral in de oerkracht van de kunstenaars blijven geloven: ‘Kunstenaars zijn mensen. Iedereen gaat het de komende jaren voelen in zijn portemonnee dus zij ook. Is dat meteen drama? Een beetje kunstenaar moet er ook gewoon wat harder de beuk in gooien.‘ 1
Oorlogstribunaal
LEVENSLANG VOOR HUTU Tegen de 40-jarige Joseph M. is een levenslange straf geëist voor onder meer het afslachten en verkrachten van Tutsi’s in het voorjaar van 1994. In honderd dagen slachtten Hutu’s zo’n 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s af. Volgens de aanklaagster spreekt uit de daden van Joseph M. ‘minachting voor menselijke waarden en een schokkend sadisme’.
ANP
Wettelijke regels
INCASSO MOET GOEDKOPER Minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie gaat woekertarieven van incassobureaus wettelijk aanpakken. Dat heeft hij gisteren toegezegd in een debat met de Tweede Kamer. Hirsch Ballin kon niet zeggen hoe hij dat precies gaat doen. Volgens hem is nog nader onderzoek nodig en hij hoopt de Kamer daarover binnen enkele maanden te informeren.
Massale zoekactie
X mogelijkheden
WAAR STAAT DE AUTO? Zestig mensen, politiehonden en twee helikopters zijn maandagavond in het Leenderbos bij Valkenswaard urenlang op zoek geweest naar een baby. Zijn verwarde Belgische moeder had het 19 maanden oude ventje in de auto achtergelaten, maar wist niet meer waar die stond. Na zes uur zoeken kon de baby worden bevrijd. Het kind was ongedeerd en gezond, aldus de politie gisteren.
Kies ook voor het meeste internet Nu een gratis ASUS Eee PC mini laptop bij een ADSL-abonnement van XS4ALL Gratis draadloos internet op 900 HotSpots in Nederland Draadloos kwaliteitsmodem: overal in huis een krachtig, beveiligd signaal Bellen voor maar € 5,- extra Deskundige helpdesk, 7 dagen per week Vanaf € 29,95
Abortus
ONDANKS PIL ZWANGER Tweederde van de vrouwen die een abortus ondergaat in Nederland, zegt ook de pil of condoom te hebben gebruikt. Dat schrijft de Rutgers Nisso Groep in de Abortus Registratie 2007. Hoewel het aantal abortussen al jarenlang stabiel is, vindt de Groep dat moet worden uitgezocht wat de oorzaken zijn van dit falend anticonceptiegebruik. Jaarlijks laten 8,6 op de 1.000 Nederlandse vrouwen een abortus plegen.
meer internet X is meer. Meer mogelijkheden. Meer internet. Meer info en voorwaarden? Ga naar xs4all.nl
Ook op deze dag Brak Nederland in 2004 het wereldrecord vallende dominostenen (3.992.397).
Wereld
5
Arm en Rijk ...
MARCIA
LUYTEN
O
Passagiers op het Gare du Nord wachten op hun treinen, die vertraagd waren door de sabotage-acties. AFP/ANP
Frankrijk Arrestaties na sabotage
Anarchisten in de weer tegen tgv ‘Autonome anarchisten’ hebben het gemunt op de Franse hogesnelheidslijn tgv. Maar wie ze precies zijn en waarom ze dit doen, blijft vooralsnog een raadsel. Stefan de Vries
sluiting optrad of waardoor de trein bij het langsrijden een deel van de bovenleiding lostrok. Ruim een week geleden raakte een stroomkabel op het spoor bij Parijs beschadigd door een afgevuurde kogel. Sinds zaterdag werkt een team van 150 man aan het onderzoek.
PARIJS
...
Extreem-links
De sabotageacties veroorzaakten de laatste dagen grote vertragingen bij de tgv’s, de Thalys richting Brussel en de Eurostar richting Londen. De sabotage trof zeker 160 treinen. Tienduizenden passagiers waren daarvan de dupe. Op verschillende trajecten werden ’s nachts betonijzers vastgemaakt aan de bovenleiding, waardoor er kort-
De Franse politie heeft tot nu toe tien mensen aangehouden in verband met de vernielingen aan het hogesnelheidsnet. De verdachten, tussen de 23 en 34 jaar oud, zijn extreemlinks en lid van een tot nu toe onbekende anarchistisch-autonome beweging. Een aantal arrestanten werd al sinds april dit jaar in de gaten gehou-
den door de geheime dienst. Van twee van hen is met zekerheid vastgesteld dat zij zich rond het tijdstip van de incidenten in de buurt van het spoor bevonden. Gisterochtend vroeg werden twintig mensen meegenomen voor verhoor. De tien die nu in de cel zitten, onder wie zeven vrouwen, zijn vastgezet op basis van de antiterrorismewetgeving. Onder is hen ook de vermoedelijke leider van de groep, een 34-jarige man met de voornaam Julien. De aanhoudingen werden verricht in heel Frankrijk, onder andere in Parijs en Rouen.
Zeer gewelddadig De precieze motieven van de anarchisten zijn nog onbekend, maar volgens de minister van Binnenlandse Zaken, Michèle Alliot-Marie, verwerpen de leden van de groep iedere democratische opvatting en hebben zij zeer gewelddadige doelstellingen. Bovendien zouden zij banden hebben met gelijksoortige groepen in Groot-Brittannië en Duitsland. Ook zou een aantal van hen gesignaleerd zijn tijdens een recente G8-top in Polen, een bijeenkomst van acht belangrijke economische landen.
De minister zei dat de SNCF gekozen is omdat de spoorwegen voor de anarchisten een zeer duidelijk symbool zijn van de staat, en omdat de acties tegen het spoor veel mediaaandacht zouden krijgen.
Vandalisme Aanvankelijk werd vermoed dat er ook personeel van de Spoorwegen bij de arrestanten zou zitten, omdat de
‘De leden van de groep hebben zeer gewelddadige doelstellingen.’ daders goed op de hoogte waren van de dienstregeling en het functioneren van het netwerk. Dat bleek tot opluchting van SNCF-president Guillaume Pépy echter niet het geval te zijn. De Franse Spoorwegen worden sinds twee jaar regelmatig geplaagd door vandalisme en sabotage, maar er is voorlopig nog geen link gevonden met de voorvallen van de laatste weken. 1
Tijd om je te
specialiseren?
fo?
En wil je wat anders?
in Meer Het meest groene automerk van Nederland pakt uit tijdens de Daihatsu Actieweken! Kom nu naar de dealer voor spectaculaire acties!
Chdeescitke
w mamma, kijk dan!’ Een gebroken kleuterstem kreunt: ‘Een arm mens!’ We wonen te midden van de bottom billion, 1 miljard mensen die leven van minder dan een dollar per dag, dus grote kans dat hij het goed heeft gezien. Langs de weg loopt een vrouw met aan haar hand een meisje. Ze zal zo oud als Abel zelf zijn en ze draagt een poppig schooluniform in lichtroze, wit en donkerblauw. Die? Ja, die bedoelt hij. Maar waarom denkt hij dat zij arm zijn? ‘Ze lopen zo zielig.’ Ik zeg dat ik denk dat ze niet zo heel erg arm zijn. Het meisje heeft toch een uniform aan? Dan zit ze op een privéschool. Ze draagt ook schoenen, terwijl veel arme mensen op blote voeten of slippers lopen. Op de achterbank wordt in stilte gedacht. In deze twee jaar in Afrika hebben we het zelden over arm of rijk gehad. We kennen verschillende mensen. Sommigen wonen op een haciënda met een privéstrand aan het Victoriameer, anderen in een eenkamerhuisje zonder ramen, water of stroom. Als we ergens op bezoek gaan, nemen we een cadeautje mee. Naar een stadshutje nemen we andere dingen mee dan naar de villa aan het water: behalve een hansopje en een envelop voor de baby, een pot vitaminepillen, kleren waarvoor onze kinderen te groot zijn en een stuk speelgoed waar Abel afstand van wil doen. Toch gingen we dan gewoon langs bij Augustin, de bewaker met wie Abel het goed kan vinden. Binnen was het klein en daarom speelden alle kinderen buiten. De dag nadat we terug zijn gekomen uit Nederland ziet de kleuter iets wat er eerst niet was. Waar de nieuwe categorie vandaan komt, heb ik niet gevraagd. Maar een vermoeden heb ik wel. Abel zat net twee maanden op een Nederlandse kleuterschool. Zijn klas was bezig schoenendozen voor Afrika te vullen. Ze deden gummetjes, pennen, potloden, zeep, puzzels en knuffels in een doos die dan wordt gestuurd naar ‘een arm kindje’, in dit geval in Oeganda. Elk jaar versturen tienduizenden schoolkinderen zo’n doos. Dat ontwikkelingsproject, ‘schoenmaatjes’ genaamd, is goed voor zowel zender als ontvanger. Het geeft de juf in Broek in Waterland een mooie kapstok om te vertellen over delen van de wereld met minder weelde. Kinderen in Nederland leren delen en een Oegandees kind is uitzinnig blij. Blijft alleen dat er ineens een dichotomie is: Arm en Rijk. En de eerste categorie is zielig. Die moet geholpen. Van daaruit is ongelijkwaardigheid maar een kleine stap verwijderd. Want wie object wordt gemaakt van andermans medelijden, levert in op zelfrespect. Eigenlijk laat een sympathieke schoenendoos zien wat net zo makkelijk in het groot gebeurt, met even goed bedoelde ontwikkelingshulp.
Marcia Luyten is correspondent in Oeganda
Fijne familie Een Chinese politiechef in de provincie Sichuan heeft 48 leden van zijn eigen familie opgepakt. Het ging onder meer om diefstal. Zijn familie is boos, maar bewondert ook zijn plichtsbesef.
Twee maanden leren, intensieve begeleiding, diploma en direct een baan!
nuwatanders.nl
Het weer Lyon: 10ºC/5ºC, zon Parijs: 10ºC/4ºC, regen Brest: 12ºC/6ºC, zon
Op zoek naar het ideale spaarklimaat?
Kies dan voor sparen met idealen en een eerlijke rente van 4,75%*! Uw spaargeld wordt soms gebruikt voor zaken waar u niet achter kunt staan. De huidige kredietcrisis maakt dat opnieuw pijnlijk duidelijk. Terwijl het ook positief kan worden ingezet. Voor het oplossen van de klimaatcrisis bijvoorbeeld. Voor eerlijke handel met ontwikkelingslanden, of dichter bij huis, voor een betere gezondheidszorg. De ASN Bank zet zich al bijna 50 jaar actief voor die idealen in. En u ontvangt er een eerlijke rente van 4,75 %* op ASN Ideaalsparen. U spaart maandelijks een vast bedrag tussen € 50,- en € 500,- en u kunt nu eenmalig tot € 10.000,- extra inleggen*. Prettig is ook dat u op elk gewenst moment kosteloos uw spaargeld kunt opnemen. Kies daarom vandaag voor het ideale spaarklimaat bij de ASN Bank. Kies voor de zekerheid van een duurzame Nederlandse bank die goed zorgt voor uw spaargeld en voor de wereld van morgen. Meer weten? Kijk op www.asnbank.nl of bel gratis 0800-0380. *Rente per 9 oktober 2008. Wijzigingen voorbehouden. Extra inleg is mogelijk tot 1 januari 2009.
De ASN Bank is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en heeft een vergunning van de Nederlandsche Bank N.V. Op tegoeden van klanten bij de ASN Bank is het wettelijke depositogarantiestelsel van toepassing.
Wereld
Afrika HRW slaat alarm
Verenigde Staten
Burgers doelwit van Congolese rebellen
JONGEN (8) MAAKT AMOK
In de Democratische Republiek Congo zijn vorige week zeker vijftig burgers gedood. Dat zijn er meer dan voorheen werd gedacht. Redactie buitenland AMSTERDAM
... In Londen rijden nu bussen met de tekst ‘There’s probably no God’.
Engeland God bestaat (waarschijnlijk) niet
Blijde boodschap voor atheïsten Er is waarschijnlijk geen God, dus hou op met je zorgen te maken en geniet van het leven. Vanaf januari kun je deze boodschap tegenkomen op dertig Londense bussen. Sanne Rooseboom LONDEN
...
Ariana Sherine (28) zag een paar maanden geleden een bus voorbijrijden met een christelijke boodschap en een verwijzing naar een website. Op die site stonden harde oordelen over goddelozen, die naar de hel gaan. Het waren niet alleen de teksten die haar stoorden, maar ook het feit dat ze er mee werd lastig gevallen terwijl ze gewoon over straat liep.
Oeratheïst Dawkins De journaliste en schrijfster van komedies besloot een atheïstische tegenactie op touw te zetten. Op haar blog riep ze medestanders op om vijf pond (6,50 euro) over te maken. Zo hoopte ze 5.500 pond te verzamelen, een bedrag dat oeratheïst professor Richard Dawkins beloofde te verdubbelen. De auteur van The God Delusion (God als misvatting) is een groot voorstander van de actie. Ook de Britse Bond van Humanisten sloot zich aan. Na een week bleek dat Sherine al bijna 100.000 pond binnen had. Met al dat geld wordt de actie, de eerste publieke atheïstische advertentie ooit in Engeland, waarschijnlijk uitgebreid naar andere Britse steden.
Misschien niet op bussen, omdat de eigenaar van Stage Coach, het regionale busnetwerk buiten Londen, een serieuze christen is. Maar wel in treinen, op abri’s of in bushokjes. De reacties op de actie zijn wisselend. De behoorlijk radicale organisatie Christian Voice noemde het atheisme een gevaar voor de samenleving. Een woordvoerder van de methodis-
Actie tegen christelijke reclame blijkt groot succes. tische kerk zei de actie juist prima te vinden, omdat het mensen aanzet tot nadenken over God. Het woord ‘waarschijnlijk’ in de boodschap riep kritiek op bij een paar commentatoren in Britse kranten. Als zelfs een coalitie van actieve atheïsten zoveel voorzichtigheid moet inbouwen, hoe sterk is de boodschap dan, vroeg de Times zich af. ‘Evangelisten roepen ook niet dat de Heer ‘mogelijkerwijs’ in hun hart leeft?’
7
Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) meldt dat vorige week minstens vijftig burgers zijn gedood in Congo. Het dodental stijgt mogelijk nog. De meeste mensen zijn volgens HRW omgebracht door Tutsi-rebellen onder leiding van ‘generaal’ Laurent Nkunda. Het zou gaan om een vergelding voor degenen die hebben samengewerkt met zijn vijanden. Vooral in de stad Kiwanja, ten noorden van Goma in Oost-Congo, zijn veel lijken gevonden. De stad was zeker twee weken onder controle van de rebellen. Er vonden hevige gevechten plaats met de regeringsgezinde Hutumilitie Mai Mai.
bayonga, Kaina en Kirumba. Volgens een woordvoerder van de VN-vredesmissie maakt het leger zich sinds maandag schuldig aan plunderingen en verkrachtingen. De misstanden duren nog steeds voort, aldus de woordvoerder. Ze zouden het gevolg zijn van hardnekkige geruchten over een op handen zijnde aanval van het rebellenleger.
Delfstoffen De rebellen van Nkunda vechten volgens eigen zeggen om hun mede-Tutsi’s in de regio te beschermen tegen aanvallen van vijandige Hutu-milities. Het zouden dezelfde Hutu’s zijn die meededen aan de genocide op Tutsi’s in 1994 in buurland Rwanda. Nkunda wordt naar verluidt gesteund door de Tutsi-regering van Rwanda. Velen twijfelen echter aan de oprechtheid van de rebellenleider. Hij zou vooral uit zijn op de macht over het oosten van Congo, een gebied dat rijk is aan delfstoffen. 1
Meer blauwhelmen HRW heeft de VN-Veiligheidsraad dringend verzocht om meer vredestroepen naar Congo te sturen. De Verenigde Naties hebben momenteel ongeveer 17.000 blauwhelmen in Congo. De Congolese president Joseph Kabila en de massaal gevluchte bevolking beweren dat de VN-militairen nauwelijks actie ondernemen. Inmiddels zijn al zeker 250.000 mensen vanwege het opgelaaide geweld op de vlucht geslagen. Ook regeringstroepen worden beschuldigd van wandaden, met name in de gebieden ten noorden van Goma in de provincie Noord-Kivu. Het zou gaan om de steden Kanya-
In Arizona is een 8-jarige jongen voor de rechter verschenen die vorige week zijn vader (29) en een andere man (39) heeft doodgeschoten. De zaak ‘zonder precedent’ heeft politie en justitie gechoqueerd. De jongen belde afgelopen week aan bij buren en zei dat hij dacht dat zijn vader dood was. Vervolgens legde hij bij de politie een bekentenis af.
Irak
‘MOSUL IS WEER VEILIG’ Duizenden christenen die vorige maand de Iraakse stad Mosul ontvluchtten na een golf van geweld, keren geleidelijk huiswaarts. Dat meldt de VN. ‘Ontheemde gezinnen beginnen sinds vorige week terug te keren, met beloftes van hun Arabische buren over een verbeterde veiligheidssituatie in de stad’, zegt een woordvoerder.
Israël
GEEN LICHT IN GAZASTROOK
Op de vlucht met baby en meel. AP
Grote delen van de Gazastrook waren maandagavond urenlang in het donker gehuld. Een elektriciteitscentrale die zo’n 800.000 Palestijnen van stroom voorziet, is uitgeschakeld omdat Israël zes dagen lang de toevoer van brandstof had afgesloten. Het betrof een wraakactie voor Palestijnse beschietingen met Qassam-raketten op Israël van vorige week.
Net als Carlsberg Op haar blog legt Sherine uit dat de toevoeging er juist voor zorgt dat de reclamecodecommissie niet kan ingrijpen. ‘Het is net als Carlsberg, dat al jaren beweert waarschijnlijk het beste bier op aarde te zijn. Daar kun je juridisch niets tegen inbrengen.’ 1
Italië
BURGEMEESTER VENETIË BOOS OP DUIVENVOERDERS
REUTERS
Vier buitenlandse toeristen zijn uitgescholden door de burgemeester van Venetië toen zij op het marktplein duiven voerden. ‘Idioten, geef de duiven toch geen voer’, schreeuwde Massimo Cacciari. Het is in de stad verboden om de vogels te eten te geven. Wie dat toch doet, riskeert een boete van meer dan 500 euro. Venetië probeert zo de heersende duivenplaag de kop in te drukken.
!
Oeps! De Verenigde Staten hebben in 1968 een kernwapen verloren onder het ijs van noordelijk Groenland. Ondanks een verwoede zoektocht is het wapen nooit teruggevonden. Dat meldt een Deense krant.
Perspectief
8
Utrecht Burgemeester Wolfsen zit op z’n plek
‘De wet is er niet om mij af te remmen’ De burgemeester van de onveiligste gemeente schuwt de harde maatregelen niet. Wolfsen wil Marokkanengemeente Utrecht vooruithelpen. Kustaw Bessems Merel van Leeuwen UTRECHT
...
A
leid Wolfsen is een half uur te laat. ‘Ik gaf een gastles op een vmbo-school over respect. Ik was bijna aan het einde toen een meisje opstond. Een Marokkaans meisje. Zachtjes, heel serieus vroeg ze mij of binnenkort alle moslimkinderen het land worden uitgezet. Het raakte me. Ze is een nieuwsgierig meisje, begreep ik, dat goed het nieuws volgt. Misschien komt het door alle discussies die ze daar ziet. Misschien heeft ze het ook wel van haar ouders gehoord.’ Wolfsen gaat nu pas zitten. ‘Ik zei: dat zal nooit gebeuren. Iedereen in Nederland, bruin, geel, homo, hetero, gelovig of niet gelovig is gelijk. Dat zal niet in dit land gebeuren en in deze stad waar ik burgemeester ben. Ik vroeg haar of ze een beetje was gerustgesteld. Ze zei van wel.’ Sympathieke man komt binnen met sympathiek verhaal. Charmant, zorgvuldig – daar zijn vriend en vijand het over eens. Niemand die iets negatiefs te zeggen heeft. ‘Ja, dat is natuurlijk ook een feilen’, zegt de burgemeester van Utrecht ernstig.
Van rechter naar Kamerlid naar burgemeester. Op de vraag of daar een logische volgorde in zit, zegt hij dat ‘het leven vaak toevalliger verloopt dan je verwacht’. Wel heeft hij precies de drie beroepen gekregen die hij wilde. Maar had hij kunnen bevroeden dat de PvdA in 2002 23 zetels zou halen, terwijl hij op plek 23 stond? En was hij ooit burgemeester geworden als hij toen niet ternauwernood de landelijke politiek had gehaald? ‘Over geluk gesproken.’ Is de keus voor Utrecht ook toeval? Dat mag u natuurlijk niet zeggen. ‘Nee, dat is niet toevallig. Ik had thuis wel eens gezegd dat ik burgemeester wilde worden, maar mijn echtgenote was daar niet zo voor. Ze was bang dat er dan op haar, als burgemeestersvrouw, zou worden gelet. Alleen toen Utrecht kwam – wij hadden samen in Bodegraven gewoond en kwamen hier zo graag – toen mocht het toch.’ Zelf lijkt u van de aandacht te genieten. ‘Toen ik in de Kamer kwam, had ik nooit een journalist ontmoet. Maar ja, ik vond het leuk. Ik heb er wel eens ruzie over gehad met een collega. Die zei dan: ik wil niet om elf uur ’s avonds worden gestoord door een journalist. Ik vind het je plicht als Kamerlid om te vertellen waar je mee bezig bent. Nu als burgemeester geldt dat ook: de mensen willen jou als burgervader zien.’
‘Ikblijflid vandePvdA, maarben nietmeer actief.Jebent neutraalals burgemeester.’ Wolfsen groeide op in Oldebroek. Zijn ouders waren van de Gereformeerde Bond. Dat is het zwaardere werk. Al wijst hij er op dat Oldebroek een betrekkelijk ‘spannende gemeente’ was waar op zondag gevoetbald werd. Uitgerekend Wolfsen werd later, eenmaal van zijn geloof gevallen, een van de uitgesproken tegenstanders van het verbod op godslastering. Hij werd daar niet door zijn familie op aangesproken. ‘Omdat God zich verder prima kan redden, als hij be-
te
r weeken
10 + 11i januar
www.europeesinstituut.nl
d
wi n
Dé opleiding tot Coach of Counselor nog niet gevonden? Kom naar de Open Dag op 21 november!
Coaching
Het Europees Instituut staat voor: t post hbo-opleidingen met diepgang en kwaliteit; t theorie (interactieve colleges) én praktijk (training); t toonaangevende en inspirerende docenten/trainers; t een flexibele studie in deeltijd en modulaire opbouw; t beroepsgerichte én persoonsgerichte opleidingen waarbij u en uw persoonlijke ontplooiing het uitgangspunt vormen. Opleiding tot Coach of Counselor, Leergang Groepscoaching en Leergang Persoonlijke Effectiviteit.
Het Europees Instituut is een volle dochter van de Baak, Management Centrum VNO - NCW.
Landgoed de Horsttde Horst 1t3971 KR Driebergent0343 - 556343
staat. Die heeft die wet niet nodig.’ Hij maakte de afschaffing niet meer mee in de Kamer. Onlangs besloot het kabinet, met instemming van de PvdA, om de strafbaarstelling van godslastering te schrappen. Maar het biedt ‘een alternatief’ door het verbod op belediging uit te breiden. Voortaan is ook ‘indirecte belediging’ strafbaar. ‘Afschaffen is wat ik voor ogen had’, zegt Wolfsen. ‘Maar dat compenseren lijkt mij niet noodzakelijk. Volgens mij zitten de wetsartikelen tegen belediging goed in elkaar. Die zijn buitengewoon keurig en goed geredigeerd. Ik kan me weinig voorstellen bij een indirecte belediging. Ik zie niet waar iets aangescherpt zou kunnen worden. Als godslastering formeel wordt afgeschaft in één artikel maar materieel terugkomt in een ander, dat lijkt me niet verstandig. Daar schieten we niet veel mee op. Dat kan niet de bedoeling zijn.’ Wolfsen zoekt als burgemeester de grenzen op van de wet en speelt zich daarmee flink in de kijker. Pas weer, toen hij een pedofiel wilde dwingen te verhuizen uit de flat van diens slachtoffer. ‘Wetten zijn er niet om je af te remmen, maar geven juist een richting aan om dingen wél te doen.
Ik weet wat ik wil. Bestuurders moeten de wet zien als een inspiratiebron bij hun handelen.’ Hij kondigde samenscholingsverboden af, in de probleemwijk Kanaleneiland. De rechter floot hem terug, maar het gerechtshof gaf hem gelijk. Door zijn achtergrond als jurist weet hij hoe hij tot het randje kan gaan, maar net niet erover. ‘Dat is een voordeel en helpt me.’ Er is wel een hoop werk aan de winkel. Utrecht kwam als onveiligste gemeente uit de bus. ‘Ik betreur dat. Utrecht staat vaak op nummer 1 in lijstjes, zoals de meest creatieve stad van Nederland, de jongste stad en de stad met de beste universiteit. Hoge noteringen in die lijstjes is aanzienlijk prettiger. Ik wil op dit lijstje behoorlijk zakken.’ Meneer Wolfsen, zitten we hier in een Marokkanengemeente? ‘Nee. Het is wel een gemeente waar Marokkanen wonen.’ Volgens uw partijgenote, minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken, is dit wel een Marokkanengemeente, omdat sommige Marokkanen hier overlast geven.
Volhouder Wolfsen heeft tijdens de campagne rondgefietst met een journaliste van deze krant achterop. Opgeven wilde hij niet. ‘Anders lees ik dat in de krant.’
Perspectief
9
‘Godkanzich primaredden, alshijbestaat. Dieheeft dewetop godslastering nietnodig. Compenseren hoeftniet.’ ’Collegiaal? Dat ben ik zeker. We leven hier niet op een eiland.’ MICHAEL KOOREN
CV Aleid Wolfsen
D
e in Kampen geboren Aleid Wolfsen studeerde rechten in Groningen en ging aan de slag bij de rechtbank in Zwolle. Officier van justitie wilde hij niet worden, wel rechter, want dan ‘mag je de knopen doorhakken’. Intussen was hij al actief als gemeenteraadslid voor de PvdA in Oldebroek. In 1998 werd Wolfsen aangesteld als
rechter in Amsterdam, waar hij tot 2001 bleef. Hij stapte over naar Haarlem als vicepresident van de rechtbank. Tot hij in 2002 voor de PvdA werd verkozen in de Tweede Kamer. Zijn mooiste wapenfeit als Kamerlid noemt Wolfsen het parlementair onderzoek naar het tbs-systeem. In het najaar van 2007 solliciteerde hij naar de baan van burgemeester van
Utrecht. In een referendum moest hij het opnemen tegen partijgenoot Ralph Pans. Wolfsen won, maar het liep gezien de geringe opkomst uit op een debacle en het referendum werd ongeldig verklaard. De ambtsketting werd hem op 2 januari omgehangen en Wolfsen moest ontslag nemen als rechter, wat hem zeer aan het hart ging. 1
‘Oké… nou, ik ben wel van de afdeling beestje bij de naam noemen. Als je het niet negatief bedoelt.’
Blijft u in Nederland geboren kinderen van Marokkaanse ouders niet in een hokje duwen zo? ‘Die kinderen zijn Marokkaans Nederlands, gewoon Nederlanders eigenlijk.’
dat meisje… het sneed me wel door de ziel.’
Bent u ook net als zij voor de registratie van etniciteit bij misdrijven? ‘Ja en nee. Ja, zeg ik als het functioneel is. Als in de aanpak etniciteit een positieve rol kan spelen. En dat is zo. Wij hebben in Utrecht een aanpak specifiek gericht op Marokkaanse gezinnen, dat is zeer belangrijk. Maar het kan ook tegen iemand gebruikt worden. Je moet het niet gemakkelijk doen.’
Precies, zorgt al dat benoemen niet ook voor gevoelens zoals van dat meisje waar u het over had? ‘Ik denk dat iedereen wel weet dat er een venijnig probleem is met Marokkaanse jongens. In alle statistieken in Utrecht zijn ze oververtegenwoordigd. Ze scoren hoog bij gebrek aan scholing en werk. Aan de andere kant,
Uw partij slaat de laatste tijd een andere, hardere toon aan als het om Marokkanen gaat. ‘Alle partijen.’ Ja, maar u bent van de PvdA dus… ‘Niet zo veel, ik ben een beetje neutraal.’
traal. Wouter Bos was bij mijn installatie. Hij mocht op de eerste rij zitten, als vicepremier, en ik heb hem ter geruststelling gezegd dat ik lid blijf. Maar ik heb ook gezegd: je zult me minder als PvdA-man zien. Ik zal me ook zeker niet als PvdA’er profileren bij de gemeenteraadsverkiezingen.’
ven hier niet op een eiland.’
En als u lobbyt in de Kamer? Zodra u binnenkomt, denken ze toch: daar heb je Aleid van de PvdA? ‘Nee, de eerste associatie is burgemeester van Utrecht. Zo hoort het ook.’
En wat zegt u dan? ‘Ik heb geen pasklare oplossing voor de grensproblematiek.’
Goed, wat vindt u dan als burgemééster van het CDA-voornemen om alle coffeeshops te sluiten? ‘We hebben hier in Utrecht weinig problemen met de coffeeshops. Zoals het beleid nu is, is het prima geregeld. Dat wil ik graag zo houden.’ Lekker solidair bent u. In de grensstreek hebben ze last van het huidige gedoogbeleid. ‘Collegiaal? Dat ben ik zeker. We le-
Gaat u dan naar de wiettop die burgemeester Leers van Maastricht organiseert? ‘Ik ben niet uitgenodigd. Maar als hij me uitnodigt en vraagt of ik wil meedenken, dan zal ik het niet nalaten.’
Het ligt voor de hand om te denken dat Wolfsen nog eens minister van Justitie wordt. Mensen die minister willen worden ontkennen dat altijd, maar Wolfsen is nogal overtuigend. ‘Eigenlijk hoop ik hier te eindigen.’ Hij is pas 48, dan moet hij een jaar of zeventien burgemeester blijven. ‘Het burgemeesterschap kwam inderdaad eigenlijk te vroeg. Maar sommige van mijn voorgangers hier hebben heel lang gezeten hoor.’ Bij het afscheid zegt hij het nog eens: ‘Echt, ik hoop hier in Utrecht te eindigen.’ 1
‘U bent minder PvdA sinds u hier zit? ‘Ik ben niet actief meer in de partijpolitiek. Als burgemeester ben je neu-
4UJDIUJOH-FFSHBOH#FESJKGTLVOEF"NTUFSEBN 4JOET
Hobby’s
Astrologie
Fietsen is dan ook een van de hobby’s van de burgemeester. Net als schaatsen. Ook houdt hij van film, theater en een stedentrip op zijn tijd.
Wolfsen is Vissen. Dit sterrenbeeld wil eigenlijk geen baas zijn, maar komt vaak op hoge posities door zijn intuïtie.
%FBOEFSFNBOBHFNFOUPQMFJEJOH 1SBLUJKLHFSJDIU
1FSTPPOMJKL
1BSUUJNF
1PTUICP 4UBSUKBOVBSJ 7SBBHEFCSPDIVSFBBOWJBXXXTMCBOM PGCFM
Dé carrierebeurs in het najaar voor student, starter en (young) professional. 14 &15 november 2008 Amsterdam RAI Wil jij carrière maken? Bezoek dan de beursvloer met een groot aantal topwerkgevers en meer dan 40 workshops waaronder: - Hoe word je een succesvolle trainee? - Going global; een internationale carrière - Test je capaciteitentest
e Onlin ken ? isma kenn erkgevers pw tober met to
Gastvrouw: Lieke van Lexmond Opening door Maarten van der Weijden (Olympisch kampioen 10 km open water) Optredens van o.a. Thomas Berge en LoÏs Lane
k 20 o r ssen r naa Ga tu novembe agen.nl d er 0 rriere werkgev en 2 a c le e oriete loer! .virtu www jouw fav v rs u be et e ntmo irtuele kan je liv en o en v op e ovember rs! n cruite Op 7 en met re chatt
Speciale beursvloer voor (young) professionals
Voor meer informatie en gratis entree ga je naar www.carrieredagen.nl
O.a. onderstaande organisaties, bekend op 3-11-2008, zijn aanwezig met een stand en/of workshop(spreker) op De Nederlandse Carrièredagen. Kijk voor een update en meer informatie op www.carrieredagen.nl
people
Management, Administrative & Trust Services
Mediapartners
De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van
onderdeel van de
Dagblad De Pers
ENERGIE
Obama ziet groen Hoe groen is Obama? De energieplannen zijn groots, maar dat geldt ook voor de economische crisis die hij erft. 13
In Business
11
Biotech Meer ‘kindervaccins’
Kwartaalwinstje voor biotechbedrijf Crucell Het Leidse biotechnologiebedrijf Crucell maakt na jaren ploeteren eindelijk winst. Met dank aan de verkoop van meer vaccins tegen kinderziekten. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM
...
Nog nooit eerder in zijn bestaan wist Crucell ook maar een euro winst te maken. Dat kwam vooral omdat het biotechnologiebedrijf eerst moest investeren in de ontwikkeling van nieuwe vaccins. Dat is een langdurige, riskante én kostbare onderneming. In het derde kwartaal van dit jaar maakte Crucell ruim 12 miljoen euro winst, tegen een verlies van 4,5 miljoen in dezelfde periode vorig jaar. Ook de omzet van Crucell steeg, met 31 procent tot 82 miljoen euro.
Inentingscampagnes De omzet- en winststijging is vooral te danken aan de sterke verkopen van kinderziektenvaccins, zoals Quinvaxem. Dat is een middel dat bescherming biedt tegen vijf belangrijke kinderziekten: difterie, tetanus, kinkhoest, hepatitis B en haemophilus influenzae type b, een van de belangrijkste veroorzakers van hersenvliesontsteking bij kinderen. Het middel is goedgekeurd door de wereldgezondheidsorganisatie en wordt inmiddels door grote organisaties zoals
Unicef ingezet bij massa-inentingscampagnes. Behalve tegen kinderziekten en griep ontwikkelt Crucell ook vaccins tegen gele koorts, ebola, malaria, hiv en tuberculose. Ook wist het Leidse biotechbedrijf hogere inkomsten uit licenties te halen. In de resultaten zit bijvoorbeeld een betaling van het Franse farmaciebedrijf Sanofi-Pasteur, dat een griepvaccin ontwikkelt dat is gebaseerd op techniek van Crucell.
Stabiele business Hoewel Crucell in het derde kwartaal winst maakte, is het bedrijf er nog niet. Wel poetst het door de onverwacht hoge nettowinst wat weg van de negatieve opbrengst in de eerste twee kwartalen van dit jaar. Er blijft na het derde kwartaal nog een verlies over van 4,6 miljoen euro. Het biotechbedrijf heeft nog geen hinder van de wereldwijde financiële crisis, zo stelde de bestuurstop, maar het is nog afwachten hoe de crisis het reisgedrag van mensen gaat beïnvloeden. Reisvaccins droegen voor 16 procent bij aan de verkopen en het eerder genoemde Quinvaxem voor 44 procent. Veel zorgen maakt financieel topman Leon Kruimer zich niet. ‘We zitten in een stabiele business.’ Beleggers waren blij met de winst van Crucell. Op het Damrak was het gisteren een van de weinige stijgers. Het aandeel sloot bijna 3 procent hoger op 11,20 euro. 1
Huizenmarkt
Ook Rabo ziet nu dat het minder gaat Redactie economie AMSTERDAM
...
Nadat de makelaars hun verwachtingen voor de huizenmarkt al naar beneden hadden bijgesteld, is nu ook de grootste hypotheekverschaffer van Nederland ervan overtuigd dat het minder gaat. Rabobank verwacht dat de huizenprijzen dit jaar met gemiddeld 1,5 procent stijgen, voor volgend jaar rekent de bank op een toename met 1 procent. ‘Consumenten hebben de afgelopen maanden heel veel negatieve in-
formatie over zich heen gekregen, waardoor hun vertrouwen een deuk heeft gekregen’, zegt onderzoeker Martijn de Jong-Tennekes. Hij wijst er op dat er in het derde kwartaal zelfs sprake was van een daling van de prijzen ten opzichte van het tweede kwartaal, met 1,2 procent. Op jaarbasis stegen de prijzen nog wel met 0,8 procent. Door de kredietcrisis zouden Nederlanders terugschrikken voor mogelijke dubbele woonlasten en zijn ze geneigd eerst hun huidige woning te verkopen voordat ze een nieuwe kopen. Dit leidt tot minder verkopen en een groter aanbod. 1
Queen Elizabeth 2 aan de grond De afscheidsvaart van het Britse luxecruiseschip Queen Elizabeth 2 is geen feest geworden. Het schip liep vast op
een zandbank. Het zou op weg gaan naar Dubai, waar het wordt omgebouwd tot een drijvend hotel. 1 GETTY IMAGES
Topfuncties De voordelen van vrouwelijke financiële bestuurders
Denk aan de vrouw, Wouter Annemieke van Dongen AMSTERDAM
...
Vrouwen moeten een hoofdrol krijgen bij de hervormingen van het financiële stelsel. Ruim zeventig topmannen riepen minister Wouter Bos van Financiën gisteren in een advertentie op om meer vrouwen aan te stellen als nieuwe bestuurders en toezichthouders. Vorige maand deed een club topvrouwen dezelfde oproep. De minister heeft sinds kort veel invloed op de benoeming van topmensen bij banken en verzekeringsmaatschappijen die met staatssteun zijn gered. Dit is voor Bos daarom hét moment om vrouwen in de bestuurszetel te helpen, vindt ook Ineke Bussemaker, directeur Betalen & Sparen
bij Rabobank Nederland. ‘Er zijn tegenwoordig genoeg vrouwen met de juiste kwalificaties, al zijn ze misschien nog steeds niet voldoende zichtbaar.’ De financiële crisis vraagt volgens de ondertekenaars van de oproep om de allerbeste teams. En daarin zijn beide seksen vertegenwoordigd. Uit onderzoek blijkt namelijk dat bedrijven met een gemengd bestuur beter presteren dan organisaties met alleen mannen aan het hoofd. Bussemaker merkt in haar werk bijvoorbeeld dat vrouwen meer oog hebben voor details. ‘Een aantal keer maakte ik mee dat alle mannen in de sollicitatiecommissie enthousiast waren over een kandidaat, terwijl het enige vrouwelijke commissielid aarzelde. Psychologische tests legden in die gevallen steeds de zwaktes bloot
Doneer voor onderzoek naar MS en ontvang deze kerstkaarten!
!
Ja!
Fusie bij NMa
DIRK EN DEKAMARKT
Cv op internet
Ik doneer voor het onderzoek naar MS en ontvang ______ setjes van 10 luxe dubbele kaarten met bijpassende witte enveloppen
à € 12,50 per set.
Naam ______________________________________ Dhr. Mevr. Fam. Voorletter(s)________________ Tussenvoegsel(s) _________________________ Adres ____________________________________________________________
Supermarktbedrijven Dirk van den Broek en DekaMarkt hebben hun fusieplannen bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) neergelegd. De twee supermarktconcerns willen vanaf 1 januari 2009 samen opereren. In totaal zullen 187 supermarktwinkels onder de nieuwe vlag Detailresult Groep varen. Op dit moment is Albert Heijn marktleider in Nederland met een marktaandeel van ongeveer 30 procent.
Door de financiële crisis zetten meer mensen dan gebruikelijk hun cv online. Dat meldde banensite NationaleVacaturebank.nl gisteren. Werknemers zijn door de crisis onzeker over hun baan.
die de vrouwen zelf hadden opgemerkt.’ Ook bestuurslid Sabijn Timmers van DBV Verzekeringen ziet de voordelen van haar vrouwzijn. ‘Mannen vinden het moeilijk om terug te komen op een ooit genomen besluit. Als vrouw durf ik eerder te vragen: jongens, klopt dit nog steeds?’ Die kwetsbare opstelling van vrouwen heeft in de financiële wereld nog een extra voordeel, denkt Timmers. ‘Zij durven eerder aan de bel te trekken als financiële producten te ingewikkeld worden (een van de oorzaken van de kredietcrisis, red.). Het zijn de vrouwen die vragen: begrijpen we nog wel wat hier gebeurt?’ Tot nu toe heeft Wouter Bos zes bestuurders en commissarissen benoemd, vijf mannen en één vrouw: Karla Peijs bij Aegon. 1
Postcode _______________ Woonplaats _____________________________ E-mail _______________________________________________________________ Bank(giro)nummer____________________________________________________ Ik geef hierbij toestemming om het bedrag van € _____________ eenmalig van mijn rekening af te schrijven. Datum__________________ Handtekening____________________________
Hoe ontvang ik de kerstkaarten? • Knip deze bon uit en stuur deze zonder postzegel naar onderstaand adres. • Via www.msresearch.nl, button “Doneer online met iDEAL”. Bij mededeling het aantal setjes kerstkaarten vermelden. • Mailen naar
[email protected] o.v.v. naam, adres, woonplaats en aantal setjes kerstkaarten. • Bedrag overmaken op gironummer, 6989 o.v.v. naam, adres, woonplaats en aantal setjes kerstkaarten.
Stichting MS Research financiert en stimuleert onderzoek naar multiple sclerose.
Stichting MS Research, Antwoordnummer 10100, 2250 VB Voorschoten
12
In Business Koster & Jojanneke
Met medewerking van: Lorianne van Gelder en Justine Versteegh
Deal van de week Bob Lokhorst
Scarlet lacht om financiële crisis Belgacom neemt prijsstunter Scarlet over. Financieel directeur Bob Lokhorst hoeft niet meer bij de banken langs. Nu die nare rechtszaak nog oplossen.
Q&A Jachteigenaren liever lui dan moe Hollandia Docking Systems bedacht een manier waarbij rijke jachtbezitters de handjes niet meer vuil hoeven maken aan het uitgooien van een anker. AMSTERDAM
AMSTERDAM
...
Bange bankiers van Goldman Sachs kunnen een meevallertje uit Nederland inboeken. Scarlet, het telecombijtertje uit Lelystad, kan een lening van 30 miljoen euro vervroegd aflossen nu Belgacom het Nederlandse bel- en internetbedrijf voor 185 miljoen inlijft. Vrijdag kwam de definitieve goedkeuring van mededingingsagente Kroes. ‘Ik denk dat ze bij Goldman blij zijn met elke cent nu’, grinnikt financieel directeur Bob Lokhorst. De Chief Financial Officer (CFO) werkte bijna een jaar aan de afronding van de deal. Dan met nederige zelfspot. ‘Voor ons kwam het ook goed uit, hoor. Wij moesten in oktober 2009 aflossen. Dat zou wel gelukt zijn, al is het moeilijk om in deze onzekere tijd leningen te krijgen.’ De Belgische KPN had in februari al aangegeven een bod te willen doen op het in 1992 door Paul Gelderloos opgerichte bedrijf. De aan transcendente meditatie verslaafde telecomentrepreneur, die dit jaar uit de Quote 500 stuiterde, komt nu weer met stip binnen in het rijkeluisklassement, maar bevindt zich in het buitenland en kan zijn geluksverhaal niet met ons delen.
Gezamenlijke synergie Zijn financiële rechterhand, die vijf jaar dag en nacht met Gelderloos aan het Scarlet-imperium werkte, klinkt vooral voldaan. ‘Scarlet is een alternatief telefoonbedrijf. Je moet jezelf altijd de vraag stellen: wat is de toekomst? Dat kan op twee manieren. Door andere bedrijven over te nemen of door te fuseren met een grote club.’ Dat laatste is nu gebeurd. Alle aandeelhouders, waaronder Nesbic (20 procent) en Egeria (10 procent) hebben hun belangen verkocht aan Belgacom. De acquisitie van Scarlet, dat in 2004 vooral bekend werd met een paar vrolijke reclames van Beau van Erven Dorens, door het voormalige Belgische staatsbedrijf doet denken aan een eerdere inlijving van prijsstunter Telfort door KPN. Lokhorst: ‘Zo zou je dat kunnen zien. We wor-
Air Max ...
MARK
LEENARDS
H
et huidige beursklimaat en de economische onzekerheid vraagt om een gedegen selectie van aandelen die zich min of meer kunnen onttrekken aan een recessie en er financieel sterk voor staan. Dat zijn niet per se de defensieve aandelen uit ‘het boekje’. Ook fondsen uit de grondstoffen-, detailhandel- en luchtvaartsector zijn interessant, mits tegen de juiste prijs. Binnen die laatste sectoren zijn genoeg aandelen te vinden die dusdanig laag gewaardeerd zijn dat ze
den het goedkope merk van Belgacom. Ongeveer 80 procent van de omzet van Scarlet komt uit België dus deze overname lag erg voor de hand.’ Veel zal er niet veranderen in de bedrijfsvoering, zegt Lokhorst, die zelf geen aandelen bezit in Scarlet. ‘We gaan wel op zoek naar gezamenlijke synergieën.’ De dagelijkse leiding zal in handen blijven van Gert Post, een telecom-routinier die eerder werkte bij Zonnet en Telfort en nu Scarlet België runt. Rekenaar Lokhorst en Gelderloos, de dealmakende zweefstrateeg, blijven de hoofddirectie vormen en vanuit Nederland opereren. Hij schrikt: ‘Verhuizen? Ik ga niet weg’, zegt de in Bussum geboren en getogen directeur. ‘We kunnen nu buitenlandse avonturen verzinnen, samen met Belgacom. Dat kan ook vanuit Nederland.’
‘Net als de Aldi die nu goed boert, doen wij ook goede zaken.’
2002. Bedrijfsonderzoeker Pieter Lakeman is met een groep activistische oud-CSS-beleggers een juridische loopgravenoorlog gestart tegen de oud-bestuurder. ‘Ach ja, Lakeman’, zucht hij, ‘die zaak loopt al zo lang. Dit is een advocatenkwestie geworden. Ik ga er niet te veel over zeggen. Dat CSS omviel had te maken met de wegvallende vraag op een moment dat wij nogal scherp gefinancierd werden en die inkomsten nodig hadden voor aflossingen.’ Hij lacht, een tikje cynisch: ‘Die Lakeman leeft van mensen die met hem een zaak starten. Als hij een poep of scheet laat, stuurt hij weer persbericht om aandacht te vragen. Weet je wat Lakeman is? Dat is gewoon een lootjesverkoper.’ 1
...
Meneer Puts, u ontwikkelde zogenaamde spudpalen voor het automatisch afmeren van jachten. Hoe gaat het in zijn werk? ‘Het zijn verticaal uitschuifbare buizen die onder in een schip worden geplaatst. Tot nu toe werd het systeem alleen gebruikt bij bagger- en binnenvaartschepen om personeel te besparen. Wij bieden het aan voor plezierjachten.’
Vrolijke internetjaren Willen jachteigenaren wel aan uw systeem? Een matroos aan boord die het decadente schip voor anker legt, geldt ten slotte als statussymbool. ‘Wij richten ons niet alleen op rijken, meer op jachtjes in de Nederlandse vaarwateren. Gezien de doelgroep is het dus ook niet bedoeld om te besparen op personeel.’
Het doet hem een beetje denken aan de pionierstijd uit de vrolijke internetjaren. ‘In 2001 stortte de IT-markt in, nu is er een financiële crisis. Maar wij lijden niet. Net als Aldi nu goed boert, doen wij goede zaken omdat wij goedkoper zijn dan de marktpartijen.’ Toch hangt er nog een wel een vieze donderbui boven zijn hoofd. Lokhorst is nog altijd in een nare rechtszaak gewikkeld. De voormalige CFO van beursfonds CSS wordt door boze ex-aandeelhouders achtervolgd voor het plotselinge faillissement in
De fiscus houdt eigenaren nauwlettend in de gaten vanwege grootschalige belastingontduiking. De aanschaf van het pleziervaartuig zal er misschien minder op worden? ‘Die btw-besparing heeft meer van doen met nieuwbouw boten. Daar mik ik niet op. Het gaat ons vooral om het inbouwen van het systeem bij bestaande boten.’
Bob Lokhorst (46): financieel directeur Opleiding: economie aan de Vrije Universiteit Deal van de week: Scarlet verkopen aan Belgacom voor 165 miljoen euro. Eerdere baan: CFO bij CSS Nog iets vergeten? Pieter Lakeman, de bedrijfsonderzoeker, achtervolgt hem met een rechtszaak vanwege het faillissement van CSS.
Bederft de financiële crisis uw feestje niet? ‘Integendeel. Men zal nu na drie jaar niet een nieuw jacht aanschaffen, eerder meer investeren in het oude vaartuig. En tja, als je eenmaal 100.000 euro neerlegt voor een boot, kan dit systeem van 7.000 euro er nog wel bij.’ 1 WIERD MASSINK
zelfs bij een forse winstdaling interessant blijven. Net als een vrijstaand huis aan de kust van Florida, dat voor honderdduizend dollar nog steeds goedkoop is, zelfs als de prijzen hard dalen in die staat.
Vliegtuigleasing Zo’n koopje is ook het Nederlandse AerCap, beursgenoteerd in de VS en daardoor nauwelijks bekend in het thuisland. Het bedrijf is een middelgrote speler in de markt van vliegtuigleasing. Het sluit langetermijncontracten af met diverse luchtvaartmaatschappijen voor het gebruik en/ of onderhoud van de grootste typen vliegtuigen en vliegtuigmotoren die bij AerCap op de balans staan. De onderneming is in 1995 opgericht en heeft naast het hoofdkantoor op Schiphol vestigingen in onder meer China, Singapore en de VS. Wie denkt dat een bedrijf als AerCap zwaar te leiden heeft onder de problemen in de luchtvaartsector
heeft het mis, vooralsnog. Doordat het bedrijf contracten sluit voor vele jaren en uit strategische overweging maximaal 5 procent van de omzet behaalt bij één maatschappij is het bedrijfsmodel uitermate simpel. De winst is namelijk het verschil tussen het leasetarief (circa 1 procent van de aanschafprijs per maand) en het rentetarief (Libor met een opslag) voor de financiering waarmee het bedrijf de toestellen aanschaft.
Financiering Met die financiering zit het overigens wel goed. Het bedrijf heeft dit jaar en vorig jaar met succes een nieuwe kredietlijn afgesloten en kan hier tot 2010 gebruik van maken. De verkoop van vliegtuigen zorgt ondertussen voor de nodige extra inkomsten. Door de omvangrijke orders die AerCap plaatst bij onder andere Boeing en Airbus kan het een korting bedingen die bij de verkoop zich direct vertaalt in een boekwinst.
Afgelopen kwartaal, niet bepaald een gemakkelijke voor de sector, behaalde AerCap een omzet van 302 miljoen dollar en een nettowinst van 51 miljoen dollar (60 cent per aandeel).
Verdubbelen Die winst lag in lijn met de verwachtingen en nauwelijks hoger dan vorig jaar, maar dat maakt het aandeel niet minder aantrekkelijk. Op een koers van 5,72 dollar betaalt een belegger twee keer de winst; van vorig jaar, dit jaar of volgend jaar. Met andere woorden, als AerCap zijn winst in dividend zou uitkeren, zouden beleggers in twee jaar tijd hun inleg verdubbelen. Gelukkig valt er nog genoeg te investeren in de luchtvaartleasingsector, want de grootste speler verdient de grootste kortingen. Het belangrijkste risico voor de lessors is het omvallen van een luchtvaartmaatschappij die tot het klantenbestand behoort. Het herplaatsen
van vliegtuigen bij nieuwe klanten kan maanden duren en tot die tijd missen bedrijven omzet. Volgens investor relations manager Peter Wortel is het risico op dalende leasetarieven minder van invloed op AerCap door de contracten voor langere termijn. Hij ziet daarnaast kansen in het verkopen (en terugleasen) van toestellen door maatschappijen die in de problemen dreigen te komen en cash nodig hebben. Zoals veel managers vindt Wortel de koers van het bedrijf veel te laag. Maar in het geval van AerCap valt daar echt wat voor te zeggen. Want voor twee keer de winst is zelfs een probleembank niet te koop. 1
Het door Mark Leenards beheerde SBS Global Equity Fund heeft een long positie in AerCap Holdings N.V.
In Business Eco-nomie
Cleantech Hooggespannen verwachtingen
Crisis vertraagt veelbelovende groene plannen van ‘president-elect’ Obama Hoe ‘groen’ is Barack Obama, geconfronteerd met een ernstige recessie?
Perculator DILEMMA
...
NATASJA
VANDENBERG
M
ijn man zet volgens sommige bezoekers aan ons huis de lekkerste koffie van Amsterdam. Hij maakt een sterke koffie verkeerd met veel schuim. Heerlijk. Wij drinken er op los, hoe-
Het Amerikaanse bedrijf Hyperion zegt mini kerncentrales te gaan maken, maat schuurtje. Goedkoop en schoon, claimt het bedrijf.
...
De kerncentrale kost maar 25 miljoen dollar, produceert genoeg elektriciteit voor 20.000 huishoudens en is over vijf jaar beschikbaar. De plannen van de Amerikaans startup Hyperion die enkele dagen geleden bekend werden, klinken veelbelovend. De technologie is aan Hyperion in licentie gegeven door Los Alamos, het onderzoekslaboratorium van de Amerikaanse overheid dat de eerste atoombom heeft uitgevonden. Vanaf 2013 wil de onderneming 4.000 centrales bouwen. De eerste honderd stuks rollen binnenkort van de band, claimt het bedrijf. De reactor is zo klein dat een vrachtwagen het apparaat kan brengen. Vervolgens wordt de centrale ondergronds geplaatst. Na zeven tot tien jaar moet er nieuwe nucleaire brandstof in. Allemaal heel veilig, beweert Hyperion. 1
...
‘Hoeveel prioriteit heeft het milieu? Het gaat hier vooral over de kredietcrisis en het effect daarvan op de economie’, zegt Ad Schellen, senior portfoliomanager van onder meer het Delta Lloyd Water & Climate Fund, dat belegt in nieuwe, schone energiebronnen. Schellen is nu in Chicago voor een conferentie van industriële ondernemingen, waar ook groene technologiebedrijven zijn. Die zijn wel hoopvol over de verkiezing van Obama, maar kijken nog even de kat uit de boom, merkt de fondsmanager. Dat komt omdat de kredietcrisis ook voor problemen
Kernreactor in de achtertuin
AMSTERDAM
AMSTERDAM
Prioriteit
Startup
Redactie economie
Jan-Hein Strop
Of Barack Obama nu wel of niet zwart is, daar zijn deskundigen het nog steeds niet over eens. Of hij wel of niet ‘groen’ is, daar lijkt meer overeenstemming over te bestaan. Althans, afgaande op zijn veelbelovende plannen, die bij milieuactivisten en de Amerikaanse clean tech-industrie tot enthousiaste reacties hebben geleid. Maar over het terugdringen van de CO2-uitstoot is de president-elect de laatste dagen nogal stil. Want het gaat op dit moment in de Verenigde Staten even niet over energieonafhankelijkheid, Kyoto of de grote potentie van aardwarmte. Obama is ruim voor zijn inauguratie op 20 januari geconfronteerd met de ernstigste recessie in decennia. Tijdens zijn bezoek aan president Bush eergisteren ging het vooral over een bail out voor de noodlijdende autoindustrie en een groot economisch stimuleringspakket. Met het vriendelijke verzoek van Obama aan Bush en het Congres voor 20 januari maatregelen te treffen.
13
Milieurel De naam van Al Gore is al vaak gevallen als nieuwe minister van Energie en Buitenlandse Zaken. REUTERS
zorgt in de clean tech-sector. ‘Er komt nu veel nieuw aanbod uit de zonneenergieindustrie, maar er is onzekerheid over de vraag. Investeerders vra-
‘Het gaat hier vooral over de kredietcrisis en de economie.’ gen zich af of er wel geld is voor grootschalige projecten. De focus ligt nu op energiezuinige technologie, waarmee ondernemingen op de kosten kunnen besparen.’ Toch bestaan er hooggespannen verwachtingen ten aanzien van Obama’s groene plannen. Tijdens zijn campagne heeft hij beloofd om ondanks het krankzinnige begrotingstekort 150 miljard dollar te investeren in duurzame bedrijvigheid. Daarmee moeten vijf miljoen nieuwe banen ontstaan, onder meer door veel plug-in hybrids (auto’s met stopcontact) te bouwen. Bovendien heeft Obama gezegd dat in 2025 een kwart
wel we ook wel weten dat dit niet al te gezond is. Hiervoor gebruiken wij een perculator op het vuur. Ons leek dat milieuvriendelijker dan een elektrisch espressoapparaat dat ook nog heel duur is. Volgens enkele milieu-experts is een espressoapparaat het beste voor het milieu. Er wordt maar weinig water verwarmd en weinig koffie gebruikt. Er is dan overigens geen rekening gehouden met het feit dat het apparaat wel gemaakt moet worden, waarschijnlijk in China, en hier naartoe vervoerd moet worden. Ten slotte moet het apparaat ook weer afgebroken worden als het kapot gaat. Daarom zijn ouderwetse koffiezetappara-
van de elektriciteit uit hernieuwbare bron moet komen (nu 8 procent). Een overkoepelend plan om de CO2-uitstoot radicaal terug te dringen met een emissiehandelssysteem naar Europees model zal hij pas in 2010 of later lanceren, vermoeden waarnemers. Het herstel van de economie heeft voorlopig prioriteit. Belegger Ad Schellen hoopt wel op zo’n ambitieus milieuplan. ‘Een voortrekkersrol van Amerika op dit gebied zou veel betekenen. Als er op federaal niveau beleid komt, zal er
veel sneller een grote markt ontstaan voor groene technologie. Nu is het nog iedere staat voor zich.’
Al Gore
Redactie economie
Veel hangt ook af van wie Obama benoemt op de post van minister van Energie en Buitenlandse Zaken. De naam van Nobelprijswinnaar Al Gore is in dit verband natuurlijk al vaak gevallen. Maar zijn plannen zijn veel radicaler dan die van Obama, over wie iedereen zich vooralsnog afvraagt: wat maakt hij waar? 1
AMSTERDAM
“Van trendy kleding tot vers gebakken broodjes. Fantastisch” Carlijn over de Nieuwe Binnenweg in Rotterdam
08AWARDS
Stem op jouw favoriete winkelstraat!
www.nlstreets.nl/award
ten of de hippere senseo ook niet verstandig. Nu verbruikt een senseo wel minder water. Vroeger werden half volle koffiepotten leeggegooid. Nu er ook goede fairtrade koffie is, die ook nog eens biologisch is te krijgen, kun je met koffiedrinken dus echt rekening houden met idealen. Ook een aantal grote koffiebranders is op de goede weg. En nu heeft de wetenschap ook nog eens bewezen dat koffie drinken gezond is. Voedingsonderzoekers van de Wageningen Universiteit weten het zeker: drie tot zes koppen per dag kunnen geen kwaad. In de jaren zeventig is onderzoek verkeerd geïnterpreteerd. Er is geen verband tussen koffie
‘Pon overtreedt de reclameregels’
drinken en hart- en vaatziekten. Nieuw onderzoek heeft aangetoond dat koffie drinken goed is om diabetes 2 te voorkomen. Een aantal koppen koffie zou de kans op deze ziekte met vele tientallen procenten verminderen, aldus een wetenschapper. Deze ziekte komt steeds vaker voor en wordt gerelateerd aan onze consumptiestijl en zwaarlijvigheid. Dus wij dachten goed bezig te zijn. Maar wat blijkt nu weer. Onze milieuvriendelijke perculator is minder goed voor de gezondheid dan filterkoffie. In koffie zitten wel schadelijke stoffen die cholesterol verhogend werken. Met een filter voorkom je dat deze in je koffie belanden.
...
Pons Automobielhandel wordt voor de rechter gesleept door Milieudefensie. Volgens de milieuorganisatie overtreedt de importeur van onder meer Volkswagen, Seat en Audi de Nederlandse en Europese reclameregels. De advertenties zouden niet duidelijk genoeg zijn over brandstofverbruik en uitstoot van CO2. ‘Milieuinformatie is nu alleen leesbaar met een loep’, zei een woordvoerder van Milieudefensie gisteren. ‘Terwijl het een belangrijk deel van een autoadvertentie hoort te zijn.’ Naar aanleiding van klachten over auto-advertenties die niet aan de wet voldoen, schreef Milieudefensie tientallen importeurs aan. De meesten beloofden zich vervolgens aan de wet te houden. Pon weigerde echter zijn advertenties aan te passen. Pon was gisteren niet bereikbaar voor commentaar. 1
Nederlanders zijn de grootste koffieleuten ter wereld. Deze koffie komt voor het merendeel uit Senseo en automaten op het werk. Voor de gezondheid wel beter, maar ik vind dat echt niet te drinken. En ook de ouderwetse plastic filter is geen prettig alternatief. Die koffie vind ik ook niet te drinken. Nee, voor die heerlijke kopjes koffie moeten wij accepteren dat we kans maken op een verhoogd cholesterol. Een oplossing die met alle dilemma’s rekening houdt, heb ik nog niet gevonden. Wie vertelt mij hoe je een lekker eerlijk, milieuvriendelijk kopje koffie kunt zetten dat ook nog eens gezond is? 1
Prius Plus-belofte
Eerst de kiezer helpen
Oliedom
In 2015 rijden er 1 miljoen ‘plug-in hybrids’ (auto’s met stopcontact) rond in de VS, zo heeft aankomend president Barack Obama de kiezer voorgespiegeld .
Obama gaat op korte termijn dikke winsten van oliemaatschappijen afromen en vervolgens 500 dollar per persoon uitdelen.
De olieprijs zakte gisteren tot onder de 60 dollar. Dat is goed nieuws voor autorijders, maar slecht nieuws voor de ontwikkeling van alternatieve brandstof.
14
In Business De markt
BEURS VANDAAG REDACTIE: IEX.NL Aandelen van Jan de Wit
D
erde kwartaalcijfers ING! Wat een van de hoogtepunten - of dieptepunten bij een tegenvaller - van het cijferseizoen had moeten worden, eindigt vandaag in een anticlimax. Half oktober, toen ING bekendmaakte dat ze een kapitaalinjectie van 10 miljard euro van de Nederlandse overheid kreeg, kwam de bankverzekeraar al met winst- en verliescijfers over het afgelopen kwartaal op de proppen. Dat viel niet mee: een verlies van 500 miljoen euro, terwijl een kwartaal eerder nog 1,9 miljard euro overbleef onderaan de streep. Vandaag oordelen beleggers over de kruimels en details. Eén verdieping lager dan de AEX waar ING deel van uitmaakt, komt Midkap-fonds Advanced Metallurgical Group (AMG) door met resultaten over het derde kwartaal. AMG is eigenlijk het Arcelor Mittal van de Midkapindex. Het is ook een buitenlands (Amerikaans) bedrijf dat om technische, juridische en fiscale redenen statutair in Nederland is gevestigd. Daarmee houdt de overeenkomst met het staalbedrijf op. Hoewel AMG zichzelf omschrijft als ‘een wereldwijd toonaangevend producent van metallurgische producten en systemen’ is het ‘bedrijf’ vooral een beleggingsvehikel in het Canadese Timminco. AMG heeft een belang van 50,4% in Timminco, dat beweert een revolutionaire manier te hebben om veel goedkoper en gemakkelijker zonnecellen te maken. Het is een lastig verhaal hoe deze vork exact in de steel zit, maar wie in AMG wil beleggen moet veel huiswerk doen om het vlechtwerk te doorgronden. Om van de koersen maar te zwijgen: het aandeel AMG verloor dit jaar 70,5% en Timminco 65,7% (in Canadese dollars). In de Midkapindex zit ook Arcadis, een bedrijf met gelukkig een duidelijke focus: het betere ingenieurswerk. Het concern is vooral bekend van het meetekenen aan het Viaduct de Millau en opdrachten om betere dijken voor New Orleans te ontwerpen. Dit geeft meteen het
grote potentieel van deze firma aan in een wereld die mede door de toenemende bevolking en zeespiegelstijging schreeuwt om grote, vernuftige infrastructurele projecten. Dat geldt eigenlijk ook voor die andere Jongens van Jan de Wit-fondsen die het Damrak nog rijk is. Veel zijn het er niet meer. Arcadis heeft in Grontmij een knappe koppenconcurrent, baggeraar Boskalis-Westminster is een grote naam in de wereld en uiteraard is maritiem bedrijf Smit dat ook met in totaal 351 schepen. Enigszins met de haren erbij gesleept is ook (olie-)exploratiebedrijf Fugro er eentje en SBM offshore dat hardware laat bouwen voor de olie-industrie. Niettemin lijkt het kostje gekocht voor deze bedrijven voor in ieder geval de komende jaren. Beleggers twijfelen dit jaar alleen aan alles, iedereen en vooral zichzelf. De koersen van deze ‘zekerheidjes’ verdwenen daarom ook in het grote stroomgat in de Amsterdamse Amstel genaamd Beursplein 5. Hoewel, ze doen het allemaal weliswaar beter dan de AEX (48,2% tot dusverre dit jaar), maar fors verlies is en blijft toch fors verlies: • Smit International: -23,4% • Grontmij: -29,5% • SBM Offshore: -34,5% • Boskalis-Westminster: -35,5% • Arcadis: -39,1% • Fugro: -45,8% Zelfs Smit staat stijf in het rood, hoewel Boskalis-Westminster in september een vijandig bod uitbracht van 62,50 euro per aandeel. Te weinig, meent Smit dat nu rond 53 euro per aandeel noteert. Het geeft een beetje aan hoe ook de aandelen van kerngezonde en goed presterende bedrijven in de beursmalaise van dit jaar mee naar beneden zijn gezogen. Boskalis heeft overigens al ruim 20% van de aandelen Smit in handen en zegt voor 8 december met een officieel openbaar bod te komen. 1
De markt in kaart VS DOW JONES VS NASDAQ
LONDEN FTSE 100 KOERS:
8693,96 % VERSCHIL:
KOERS:
KOERS:
-1,99%
1580,90
4246,69
% VERSCHIL:
% VERSCHIL:
-2,22%
-3,57% FRANKRIJK CAC 40
KOERS:
BRAZILIË BOVESPA
3336,41
% VERSCHIL:
-4,83% KOERS:
37139,45 NEDERLAND AEX
% VERSCHIL: 9,34
Arcadis
0,99%
KOERS:
257,13
% VERSCHIL:
Bron koersgegevens: 12 november 07
-3,74%
11 november 08
VERSCHIL:
% VERSCHIL:
-0,26
-2,71%
Nederland AEX Index - slotkoersen 11 november AANDEEL
SLOT
aegon 3,928 ahold 8,612 29,35 akzo nobel arcelor mittal 17,76 12,53 asml holding 6,62 bam groep 38,455 corio dsm, kon. 21,17 0,897 fortis 26,96 fugro 24,35 heineken 8,08 ing groep c. kpn 10,227 14,01 philips, kon. 15,56 randstad 9,295 reed elsevier royal dutch shell a 19,875 14,06 sbm offshore tnt 15,14 5,72 tomtom 110,01 unibail-rodamco 18,615 unilever c. 9,06 usg people wereldhave 63,07 13,80 wolters-kluwer c.
VORIG SLOT
4,329 8,45 29,81 18,54 13,285 6,71 39,725 21,90 0,99 28,62 25,10 8,61 10,543 14,315 15,945 9,761 20,83 14,15 15,13 6,18 114,215 19,275 9,31 64,25 14,075
Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 11 november
VERSCHIL
HOOG
-0,40 0,16 -0,46 -0,78 -0,76 -0,09 -1,27 -0,73 -0,09 -1,66 -0,75 -0,53 -0,32 -0,30 -0,38 -0,47 -0,96 -0,09 0,01 -0,46 -4,20 -0,66 -0,25 -1,18 -0,28
4,249 8,651 29,71 19,145 12,965 6,75 39,915 22,00 0,981 28,58 24,885 8,52 10,65 14,265 15,95 9,779 20,625 14,45 15,35 6,18 113,40 19,03 9,38 64,26 14,06
LAAG
3,928 8,43 28,755 17,62 12,46 6,49 37,80 20,975 0,897 26,73 24,00 8,00 10,10 13,80 15,45 9,25 19,875 13,75 14,95 5,68 109,45 18,505 8,88 62,57 13,675
VOLUME
13584133 6652262 1991086 5782732 5407193 1074664 227096 1237716 12286951 663229 1129518 11580658 11026634 7466221 704945 3785906 11766069 1207863 1907309 1352690 36539 7732013 354144 74032 1343057
AANDEEL
SLOT
aalberts ind. amg arcadis asm international binckbank boskalis westm. crucell csm cert. draka holding eurocomm. prop. heijmans imtech logica nutreco holding oce opg groep ordina pharming group smit international sns reaal ten cate vastned retail vopak wavin wessanen c.
7,19 14,93 9,34 8,31 6,15 26,10 11,20 10,10 9,21 22,60 6,52 13,33 0,92 26,63 3,42 10,64 4,65 0,78 53,66 5,28 16,00 37,00 27,20 2,97 5,02
VORIG SLOT
7,26 15,17 9,60 8,46 6,20 26,85 10,90 10,43 9,51 22,57 6,78 13,87 0,93 26,86 3,53 10,78 4,81 0,70 53,60 5,66 16,10 36,65 27,97 3,04 5,09
Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 11 november
VERSCHIL
HOOG
LAAG
VOLUME
-0,07 -0,24 -0,26 -0,15 -0,05 -0,75 0,30 -0,33 -0,30 0,03 -0,26 -0,54 -0,01 -0,23 -0,11 -0,14 -0,16 0,08 0,06 -0,38 -0,10 0,35 -0,77 -0,07 -0,07
7,33 15,25 9,80 8,41 6,26 26,92 12,25 10,30 9,72 22,89 6,89 13,77 0,95 27,18 3,55 10,92 4,80 0,79 53,98 5,78 16,32 37,44 28,17 3,08 5,09
7,02 14,50 9,26 8,10 6,00 26,05 11,12 10,00 9,01 22,47 6,50 13,25 0,90 25,55 3,35 10,54 4,54 0,71 53,00 5,17 15,59 36,53 26,95 2,95 4,95
421800 186350 98873 403847 135784 196735 1229053 330924 96747 98701 85882 240212 644579 358779 281783 442641 114646 691247 24307 396206 152419 26741 174388 239832 410135
AANDEEL
SLOT
accell group antonov ballast nedam beter bed brunel intern eriks group exact hold. fornix biosciences gamma holding grontmij c. innoconcepts kardan kas bank lanschot, van macintosh retail moolen holding nieuwe steen qurius sligro food gr spyker cars super de boer tkh group tmg unit 4 agresso vastned off/ind
16,47 0,21 14,62 7,70 9,51 31,89 14,74 7,24 14,05 17,07 6,27 3,09 11,02 44,25 8,79 3,19 12,77 0,26 16,55 3,26 2,70 12,89 12,32 8,94 8,99
VORIG SLOT
17,04 0,21 15,10 8,18 9,51 32,96 14,97 7,12 14,55 17,05 6,54 3,54 11,20 44,75 8,75 3,38 12,97 0,26 17,10 3,50 2,70 12,60 13,00 10,35 9,59
VERSCHIL
HOOG
LAAG
VOLUME
-0,57 0,00 -0,48 -0,48 0,00 -1,07 -0,23 0,12 -0,50 0,02 -0,27 -0,45 -0,18 -0,50 0,04 -0,19 -0,20 0,00 -0,55 -0,24 0,00 0,29 -0,68 -1,41 -0,60
17,00 0,23 15,04 7,93 9,65 32,96 15,45 7,30 15,00 17,29 6,54 3,54 11,17 44,60 8,91 3,38 13,14 0,27 17,13 3,48 2,75 13,12 13,11 10,35 9,64
16,01 0,20 14,53 7,68 9,32 31,68 14,55 7,05 14,05 16,68 6,27 3,00 11,02 44,00 8,42 3,05 12,77 0,26 16,45 3,26 2,67 12,27 12,03 8,91 8,85
11973 499808 323179 7106 10213 18316 32267 1571 1719 79535 77215 206297 30979 2679 4186 284685 23789 144509 34516 3315 75384 98822 9940 142446 96721
In Business De markt
DE GONG DUITSLAND DAX
JAPAN NIKKEI 225
AMSTERDAM
...
De algemeen directeur van Holland Colours N.V., Bernard van Schaik, luidde gisterochtend aan het Damrak de gong. Holland Colours werd in 1979 in Apeldoorn opgericht en maakt producten voor het inkleuren van kunststoffen. Het bedrijf staat sinds 1989 genoteerd op de beurs van NYSE Euronext Amsterdam. Van
RUSLAND RTS-INDEX
KOERS:
4761,58
KOERS:
8809,30
% VERSCHIL:
-5,25%
15
Schaik heeft ruime ervaring in de chemische sector en is al sinds november 2006 algemeen directeur bij het bedrijf. Over de ontwikkeling van de kredietcrisis is hij nogal somber. ‘De ontwikkeling van de economie neemt razendsnel af’, zegt hij. ’Ik ben niet optimistisch.’ Dat blijk ook uit zijn voorspelling van de eindstand van de AEX dit jaar: ‘Ik denk 230 punten. Maar ik hoop 330’, voegt hij daar aan toe. Wat was de beste investering ooit van Van Schaik? ‘Mijn lidmaatschap bij de basketbalvereniging in Haarlem. Het levert me een gezonde geest, een gezond lichaam en een goed netwerk op.’ 1
% VERSCHIL:
-3,00%
KOERS:
725,89 % VERSCHIL:
-10,67%
HONGKONG HANG SENG
HET PANEL REDACTIE: IEX.NL
van andere landen oproept, want dat is een van de punten waarop het in de jaren dertig op fout is gegaan.’
SLECHT
STELLINGVANDEDAG: KOERS:
General Motorpech
14040,90 SINGAPORE STRAITS TIMES
% VERSCHIL:
-4,77%
General Motors is dan wel geen systeembedrijf zoals veel financials, maar zeker voor de Amerikanen is het een psychologische onderneming. Zonder overheidshulp is de automaker ten dode opgeschreven. Moet Washington GM in leven houden?
OPPASSEN
KOERS:
Corné van Zeijl (fondsmanager SNS) ‘De economische theorie zegt: laat alles afsterven wat niet levensvatbaar is. Maar de dagelijkse werkelijkheid zegt van wel. Kan een nieuwe president het maken om GM failliet te laten gaan? Nee. Ik hoop dat de redding geen protectionistische maatregelen
1806,96
% VERSCHIL:
-4,14%
Marcel Tak (beursdeskundige) ‘Zonder twijfel houden ze GM overeind. De vraag is of dat via een faillissement en doorstart gaat ( jammer voor aandeelhouders en deels obligatiehouders), of middels grote geldinjecties (spaart in elk geval obligatiehouders). Ze kiezen, denk ik, voor de tweede optie. Goed voor GM, slecht voor de (auto)markt.’
GEEN KEUS
Ad van Tiggelen (aandelenstrateeg ING) ‘De lokale autoindustrie is in de VS niet alleen nationaal erfgoed, maar ook de directe werkgever voor 250.000 Amerikanen en indirect verantwoordelijk voor meer dan een miljoen banen: toeleveranciers, dealers, et cetera. Ofschoon on-kapitalistisch wordt GM waarschijnlijk toch gered. Zo niet, dan kan de recessie een depressie worden.’ 1
Agenda woensdag 12 november AEX Index
257,13
Hang Seng
14040,90
Dow Jones
8693,96
Bedrijven Binnenland 07.00 07.30 08.00
AMG ING Groep Arcadis
3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers
Bedrijven Buitenland
12 november 07
VERSCHIL:
-10,00
Euro/Dollar
11 november 08
% VERSCHIL:
12 november 07
VERSCHIL:
-3,74%
-703,73
1,2528
Goud
11 november 08
% VERSCHIL:
12 november 07
VERSCHIL:
-4,77%
-176,58
732,49
Olie
11 november 08
% VERSCHIL:
-1,99%
55,36
07.30 08.00 -
Rexel Iberia Swiss Life Axel Springer E-ON
3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalbericht Negenmaandscijfers Negenmaandscijfers
Applied Materials Thomson Reuters
4e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers
Economie Binnenland 09.30 09.30 13.00 14.30 14.30
Gerechtshof Amsterdam CBS Centrum voor FME-CWM Erasmus, TU Delft, LEI
Fraudezaak Ahold Besparingen huishoudens 1e halfjaar Jubileumcongres Behoud personeel in kredietcrisis Centrum voor ondernemerschap
16.00
Ver. Eur. Journalistem
Sicco Mansholtlezing door Bos
Economie Buitenland 12 november 07
VERSCHIL:
-0,0227
11 november 08
% VERSCHIL:
-1,78%
12 november 07
VERSCHIL:
-21,08
11 november 08
% VERSCHIL:
-2,80%
12 november 07
VERSCHIL:
-11,11
11 november 08
% VERSCHIL:
-16,71%
07.00
World Economic Forum
Global Gender Gap 2008
10.00 11.00 11.00
ECB IEA Eurostat
Lange termijn rentetarieven World Energy Outlook Industriële productie sept.
16
De betere wereld
Milieu
COLUMN PIETER OTTEN WWW.DEBETEREWERELD.NL
Meten is weten
M
eer dan de helft van de bevolking heeft geen idee hoeveel energie ze in het huishouden verbruikt of hoe ze daadwerkelijk kan besparen op de energierekening. Dit blijkt uit onderzoek van MarketResponse in opdracht van elektroketen BCC. Ruim acht op de tien Nederlanders zegt echter energiebesparing in het huishouden belangrijk te vinden! We krijgen maar één keer per jaar een afrekening van het elektriciteitsverbruik, waarop het verbruik per apparaat niet staat aangegeven. Op zich is dat jammer, want via Milieu Centraal zijn een hoop gegevens beschikbaar. Wederom blijkt uit onderzoek dat het zichtbaar maken van het concrete energieverbruik van apparaten essentieel is om gedragsverandering tot stand te brengen en mensen te stimuleren om te besparen. Dat bracht ons op het idee om, samen met onze maatschappelijke partner Milieu Centraal, een actie te ontwikkelen: meten = weten. De actie is heel eenvoudig: • U gaat naar één van de BCC-filialen en haalt daar een energiemeter en een gebruiksaanwijzing op. Deze meter is voor een periode van drie weken gratis te verkrijgen. Kijk voor de dichtstbijzijnde vestiging op www.bcc.nl • U steekt de energiemeter in het stopcontact en stopt de stekker erin. De eenvoudigste apparaten zijn een wasmachine, een droger of een koelkast. • Na afloop van een was- of droogbeurt noteert u het verbruik. • Met deze gegevens gaat u naar www.groenestekker.nl. • Op de site krijgt u het energieverbruik in euro’s per jaar. • Tevens vindt u het verbruik van hetzelfde product met het laagste energieverbruik. • Tot slot krijgt u de nodige energiebespaartips. Mochten er inhoudelijke vragen zijn, dan kunt het callcenter van Milieu Centraal bellen of mailen. Met deze betrekkelijk eenvoudige handelingen krijgt u inzicht in uw energieverbruik. Voor meer informatie kunt u kijken op www.groenestekker.nl. 1
Pieter Otten, BCC Manager MVO www.groenestekker.nl/weblog
De wereld van morgen Een stap dichterbij
Onze energie in 2020, eindelijk duurzaam... Als u zich nu zorgen maakt over de energievoorziening voor uw kinderen, wees dan gerust… We staan aan de vooravond van technologische doorbraken en enorme investeringen in duurzame energiebronnen. David Berg
...
De oliegiganten van vandaag investeren miljarden euro’s in duurzame energie. Meer dan 200 miljard euro om precies te zijn. De nieuwe president van Amerika, Barack Obama, investeert de komende tien jaar ook 150 miljard dollar. In Europa groeit het aandeel duurzame energie naar 12 procent. Een positieve ontwikkeling, want het leidt ook tot veel nieuwe banen. De terugverdientijd van duurzame energie zal ook korter worden, omdat de olieprijs namelijk alleen maar omhoog kan gaan, want China en India hebben daar nog veel van nodig. Gelukkig is de wereld natuurlijk in staat haar energie op duurzame wijze te produceren. Het potentieel van zonne-energie is nog gigantisch. Het zonlicht levert 9.000 maal meer energie dan onze huidige energiebehoefte. De kosten dalen ook aanzienlijk, mede dankzij nanotechnologie. Het rendement van een zonnepaneel kan daardoor al worden verdubbeld. Daarnaast zal om zonlicht om te zetten in elektriciteit ook niet langer het zeer kostbare silicium nodig zijn. Dus zal zonne-energie standaard in veel producten en woningen worden geintegreerd. Ook het potentieel van windenergie is nog lang niet benut. De windparken op zee zijn nog maar het begin. Een windmolen kan nu al genoeg energie leveren voor meer dan 5.000 huishoudens. De laddermolen van Wubbo Ockels, heeft ook een grote toekomst. Het benut namelijk de windenergie die op grote hoogte heerst. Waterkrachtcentrales bestaan al een tijd, maar pas recentelijk wordt ook energie uit de zee gewonnen. De World Energy Council heeft al uitge-
De zee levert met haar getijden een constante stroom van energie. rekend dat de zee twee keer zoveel energie kan leveren dan we nu in de wereld consumeren. In vergelijking met de zon en wind, levert de zee met haar getijden en golfslag een constante stroom van energie. De aarde heeft nog meer duurzame oplossingen. Zo wordt in ‘vulkanologische streken’ op grote schaal gebruikgemaakt van aardwarmte. Ook in Nederland wordt aardwarmte toegepast voor o.a. de temperatuurregeling in gebouwen. Ook wordt grondwater opgepompt dat in de zomer zorgt voor koeling en in de winter voor warmte. Er wordt ook onderzoek gedaan naar mogelijkheden om de warmte van de kern van de aarde te gaan benutten, maar in 2020 zijn we nog niet zover. We maken ook pas net kennis met het potentieel van magnetisme. Een externe energiebron is namelijk niet langer noodzakelijk. Het is nu al mo-
COMPLEET BOEK OVER DUURZAME ONTWIKKELING
D
leven? Niko Roorda schetst oorzaken, vertelt hoe die met elkaar samenhangen en analyseert toekomstscenario’s. Dit zeer actuele boek is onmisbaar voor de maatschappelijke discussie over de toekomst van de wereld waarin wij leven. Het boek is mede mogelijk gemaakt door: advies- en ingenieursbureau DHV, Aarde-Werk, Koninklijke Hogeschool Leuven, Marnix Academie Utrecht, MijnAarde, Avans Hogeschool en Wereld Natuur Fonds. Niko Roorda studeerde natuurkunde en filosofie. Met zijn onderwijsproject ‘Ei van Columbus’ won hij in 2001 de Nationale VROM-prijs voor
Panasonic heeft een mondiaal ‘eco ideeën’-doel gesteld om de CO2uitstoot als gevolg van productieprocessen te reduceren met 300.000 ton. Dat is gelijk aan de CO2-uitstoot die elk jaar wordt geproduceerd door 50.000 gezinnen in het Verenigd Koninkrijk.
... Van de 294 productiefaciliteiten van Panasonic zijn er zeventien gevestigd in Europa, waar het doel is gesteld om per maart 2010 de CO2-uitstoot met 10 procent te verminderen (meer dan 6.000 ton). In 2007 bestond ongeveer de helft van de verkoop van Panasonic-producten in Europa uit producten die gefabriceerd of geassembleerd waren in Europa – waarmee de vermindering van de uitstoot werd ondersteund.
Schone fabrieken
Ons huis, planeet aarde
uurzame ontwikkeling is door het Nederlands kabinet aangewezen als een van de pijlers van het regeringsbeleid. Grote bedrijven besteden er jaarlijks miljarden euro’s aan. Blijkbaar is het dus erg belangrijk, maar waar gaat het feitelijk om? Ons huis, planeet aarde geeft een inzichtelijk beeld van de achtergronden en de noodzaak van duurzame ontwikkeling. Het boek laat zien dat het niet alleen een zaak is van de regering en het bedrijfsleven, maar vooral van de burgers, waar die ook wonen. Kortom: in wat voor soort wereld willen wij
Schone fabrieken bij Panasonic
innovatie en duurzame ontwikkeling. Roorda werkt nu voor de Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs. Van zijn hand zijn twee studieboeken over duurzame ontwikkeling voor het hoger onderwijs verschenen. 1
gelijk om op deze manier een huis te van stroom te voorzien Het energiepotentieel van algen blijft ook indrukwekkend. Het is nu gelukt om op natuurlijke wijze biodiesel uit algen te winnen. Er is maar 4 miljoen hectare nodig, om zoveel algen-diesel te produceren dat alle auto’s in Amerika erop kunnen rijden (530 miljard liter). Dat is een fractie van de 1,2 miljard hectare boerenland die nodig is om dat uit bijvoorbeeld sojabonen te winnen. Auto’s kunnen er ook zo mee rijden, in tegenstelling tot waterstof. In de wereld zijn er helaas ook nog 2 miljard mensen die nu geen toegang hebben tot elektriciteit. Eenderde van de wereldbevolking moet zich dus behelpen met hout, kaarsen, petroleum en kerosine. Dat is nou niet bepaald duurzaam, maar het kan zeker duurzaam. Mede dankzij ‘NOTS’ (www.nots.nl) wordt zonneenergie, via solar concentrated power geïntroduceerd in o.a. Afrika. Kortom de aarde biedt ook hier de structurele oplossing. Zo komt de wereld van morgen weer een grote stap dichterbij. 1 David Berg, initiatiefnemer van www.wereldvanmorgen.nl
Panasonics ‘Clean Factories’-programma (schone fabrieken) is een belangrijk initiatief om de CO2-uitstoot te verminderen in al zijn productieprocessen. Dit waarderingssysteem geeft fabrieken cijfers op basis van drie verplichte prestatiedoelen: CO2-uitstoot, afvalrecycling en chemicaliën evenals een verplicht prestatiedoel voor het waterverbruik. In Europa is het doel van Panasonic al zijn fabrieken voor 2010 te transformeren naar ‘schone fabrieken’. Bovendien bestaat het plan om in 2010 één model ‘superieure schone fabriek’ op te zetten, die ontworpen is om buitengewone resultaten te behalen binnen het schone-fabriekenprogramma. Enkele voorbeelden van maatregelen die Panasonic heeft genomen om de milieu-impact van andere fabrieken te minimaliseren, zijn: • Het omschakelen van rotatie naar modulaire, en van hydraulische naar gemotoriseerde installatiemachines voor elektronische componenten heeft de CO2-uitstoot verlaagd met 50 tot 60 procent. • Panasonics originele multi-panel productietechnologie maakt het mogelijk om maximaal 16 plasma panelen te maken van één basisplaat. Daarmee verbetert de productiviteit en neemt de uitstoot af. • Panasonic heeft kans gezien om activiteiten te combineren in één enkele site – bijvoorbeeld in een fabriek in Japan, waar twee gebouwen samengevoegd zijn tot één, waarbij de jaarlijkse CO2-uitstoot met 90 ton is teruggebracht. 1
Uit & thuis Hap & Sap
site, die dit jaar tien jaar bestaan. ‘De site en de gidsen zijn niet van mij, maar van de gebruikers en de restaurateurs die er gebruik van maken en er hun recensies en commentaar plaatsen. Iens heb ik uit handen gegeven. Daarom was het niet nodig dat ik zelf op de voorgrond trad.’
Hongerige bezoekers Boswijk heeft niets om bescheiden over te zijn. Haar lijst zakelijke successen is aanzienlijk. Ze is klassiek Frans geschoold aan Le Cordon Bleu in 1984 en voorzag de Amsterdamse grachtengordel jarenlang van een exquise maaltijd met haar cateringbedrijf De Tafel van Iens. Tegenwoordig posten honderden foodies dagelijks restaurantrecensies op de site. Maan-
Iens Boswijk heeft niets om bescheiden over te zijn . MARCO OKHUIZEN/HH
Culinair Iens krijgt een gezicht
Community voor fijnproevers Iens Boswijk, oprichter van culisite iens.nl, treedt uit de schaduw. ‘Het gaat om democratie op het web.’ Geneviève van Velzen AMSTERDAM
...
Het moet maar eens afgelopen zijn met het feit dat ze op feestjes niet wordt herkend. Of erger nog: mensen die haar aanspreken en zeggen dat ze zo’n leuke site kennen die toevallig ook Iens heet. Iens Boswijk is er klaar mee. Nu mag zij in de schijnwerpers en staat ze op de cover van haar blad. Nee, dat heeft niets narcisme of arrogantie te maken. Het gaat om een beetje erkenning. Nederland mag
500.000 hongerige bezoekers lezen iedere maand de proefnotities. best weten dat Iens niet alleen een startportaal naar restaurerend Nederland is. Iens is ook een vrolijke, goedlachse, beetje mediaverlegen vrouw van een meter zestig. Ze is het brein achter de populaire restaurantgids Iens Independent Index en de web-
*47&33*+,5&70&%*/( &$)5(&;0/%&3 0O[FXFSLOFNFSTUFTUFOIFU ,JKLPQHFXPPOHPFECF[JHOM
PLOP
ANTIHERFSTDIP
COR HOSPES
...
G
ure wind om het huis, geelbruine bladeren op drassige grond, getsie-regens uit donkergrijze depressieluchten. Elk jaar verlang ik vooral gedurende de eerste dagen van de herfst als geen ander naar de zon. Dan dagdroom ik over stranden met maïzenazacht wit zand en zeewater in alle schakeringen blauw. In de baai dobberen zeilbootjes, uit een speaker vlakbij klinkt een dromerig liedje van Coralie Clément en in mijn neus kriebelt de geur van perziken die naast mij op een tafeltje liggen te rijpen in de mediterrane zon. Aan dit alles moest ik denken toen ik rook en proefde van de Enseduna Marsanne. Een fles wit van de Hema
‘Ik was het er niet mee eens dat er genoeg gidsen waren.’ delijks lezen ruim vijfhonderdduizend unieke hongerige bezoekers de proefnotities. Het zijn de vruchten die ze plukt van haar allerminst bescheiden ambitie die in de States werd aangewakkerd. Toen Boswijk tijdens een reis door de VS de eetbijbel van New Yorkers Zagat in haar handen kreeg, wist ze wat ze wilde: een Nederlandse variant maken.
Toegankelijk platform Terug in Nederland ging ze meteen aan de slag. ‘Volgens critici waren er al genoeg restaurantgidsen. Ik was het daar niet mee eens. Een toegankelijk online platform waar iedere eter zijn mening achter was wat we tien jaar geleden nodig hadden. Iens is het transparante, zelfregulerende systeem geworden dat ik voor ogen had. Iens onderscheidt zich hiermee van de meeste andere gidsen. Ik heb er altijd in geloofd dat het een succes zou worden.’ Iens heeft inmiddels een plek veroverd in het rijtje eetgidsen Lekker, Gault Millau en SpecialBite. Het veelgehoorde kritiekpunt dat het Iens-panel louter uit amateurs bestaat, legt Boswijk naast zich neer. Democratie op het web daar gaat het om. ‘Iedereen kan goed eten leren waarderen zolang je maar bewust bent van wat je eet en van de smaken die je proeft. Op een gegeven moment krijg je een neus voor goed eten. Juist daarom vind ik dat iedereen een mening over eten kan hebben en over verschillende soorten keukens. In de toekomst komt er op de site meer aandacht voor de persoon die de recensie heeft geschreven. Iens wordt zo steeds meer een community van fijnproevers.’ 1
uit de Franse Coteaux d’Enserune. Wie heeft ooit wel gehoord van die wijnstreek die ligt in de oksel van de Franse Middellandse Zee-kust richting Spanje. Ik niet, maar wat een aromatisch glas vol zon maken ze daar met die Enseduna Marsanne. Zelfs mijn verstopte herfstneus rook volrijpe perziken met een snufje anijs en lavendel. Mijn mond hapte in perzik met een flinke lepel marmelade besprenkeld met tongprik-
17
Recept
Simpele spaghetti met ansjovis en broodkruim Foodie pur sang Iens Boswijk kookt het liefst ‘lekker gemakkelijk’ Italiaans. Dit is een recept voor een simpele maar heerlijke pasta met ansjovis en broodkruimels. Redactie Lifestyle
olijfolie en de ansjovisfilets. Voeg de ansjovis toe aan de tomatensaus en laat het geheel nog drie minuten op laag vuur koken. Giet de spaghetti af en doe de pasta in een grote kom en meng de saus erdoor. Strooi de peterselie en een deel van het broodkruim over de spaghetti. 1
AMSTERDAM
...
Bestrijk de bodem van de koekenpan met een eetlepel olijfolie. Bak het broodkruim al roerend op laag vuur mooi goudbruin en houd het in een schaaltje apart. Doe de overige vijf eetlepels olijfolie in een pan en bak de lichtgekneusde maar nog hele knoflook aan tot dat ze goudbruin zijn, gooi ze dan weg. Doe het tomatenextract en het water bij de hete olijfolie en blijf roeren totdat het extract is opgelost. Laat het tien minuten zachtjes koken op heel laag vuur. Kook intussen de spaghetti. Neem een pan en verhit daarin een eetlepel
Ingrediënten 6 eetlepels olijfolie 250 gram droog broodkruim 2 tenen knoflook 4 eetlepels tomatenextract of 5 eetlepels tomatenpuree 2 ½ dl warm water 700 gram spaghetti 1 eetlepel olijfolie 12 ansjovisfilets 1 eetlepel verse fijngehakte peterselie 1
Spatels enzo
CULIGADGET Het Deense merk Eva Solo heeft onlangs dit setje essentiële keukenattributen uitgebracht. Het bestaat uit een klopper, menglepel, schuimspaan, soeplepel en een flexibele spatel. Prijs: 69,00 euro. 1
Chemotherapie? klinische studie onder 30 patiënten die chemotherapie ondergingen, laat bemoedigende resultaten zien. Deze studie is gepubliceerd in Medical Oncology. Verkoopadressen: MediMiel, De Weegschaal, G&W Gezondheidswinkel, … Meer informatie: www.lifemel.nl
kelend nootmuskaat, wat een herfstdepressieverjagend fris fruitsap was dit. Gemaakt van 100 procent marsanne. Een druif die ze in de Rhônestreek vermengen met andere wit en waar ze tevens elders in de wereld idioot genoeg zelden 100 procent druivennat van maken. Die marsanne-druif is wellicht een lastpak om te verbouwen, maar dan nog moeten wijnmakers zich schamen dat ze dit mensen durven te onthouden.
Want een glas marsanne brengt ieder mens terstond in zonnige stemmingen. Ik schenk de Enseduna Marsanne al enkele weken als aperitief en bij visgerechten. Mijn tafelgenoten krijgen al na de eerste slok een zomerse gloed en even later zie ik ze dromerig weggolven. Naar stranden met maïzenazacht wit zand en zeewater in alle schakeringen blauw. 1
Enseduna Marsanne. 5,50 euro, Hema.
Bubbels in Noordwijk
Pasta maken
Culinair bootcamp
Twintig champagnehuizen laten zondag hun beste mousserende wijnen proeven in Hotels van Oranje in Noordwijk. Er zijn ook masterclasses.
Kookschool La Cuisina del Sole in Amsterdam besteedt 19 november extra aandacht aan het bereiden van verse pasta tijdens een kookworkshop.
Mannen die niet kunnen koken, kunnen zich vanaf nu aanmelden voor de culinair bootcamp van Cheffen Clinic. Het is van 28 tot en met 30 november.
20.30
HET BLOK NET5 Het verbouwingsprogramma nadert zo langzamerhand zijn einde.
Nederland 1
17:00 17:05 17:35 18:20 18:50 19:20 19:50 20:25 20:50 22:00 22:15 22:55
Married with children RTL Voetbal: KNVB beker FC Volendam - Ajax RTL Voetbal: KNVB beker AZ PSV RTL Voetbal: KNVB beker samenvattingen
17:15 18:10 19:00 19:20 20:00 20:30 21:30 22:30 22:45 22:50 22:55 23:30
23:00 23:25 23:35 23:45
17:00 17:25 17:35 18:00 18:05 18:15 18:40 19:05 19:30 19:35 20:00 20:30 21:30 22:20 23:15
Get 100 The owl Blue Peter Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The One show Inside out Nieuws en regionaal nieuws Little Dorrit Charles at 60: The passionate prince Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The National Lottery draws Medium
17:30 18:15 19:00 19:30 20:00 21:00 22:00 22:45 23:00 23:30
22:25 23:25 23:35 23:40
23.30
OEREND HARD SBS6 Het programma dat laat zien hoe er buiten de randstad wordt feestgevierd.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Secret millionaire De schoonmaakdiva van Nederland 3 bruiden met een maatje meer RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
Veronica
17:05 17:35 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 22:45
Eén
A kind of magic De Club van Sinterklaas Monster Buster Club Sneak Politieachtervolgingen Everybody hates Chris According to Jim Will & Grace Trick & Treat Friends Two and a half men Criminal minds Numb3rs The border Profiler
17:05 17:35 18:00 18:10 18:30 19:00 19:40 20:05 20:10 20:15 20:45 21:35 22:05 22:55 23:15 23:16 23:17 23:20
Are you an egghead? Escape to the country Eggheads Strictly come dancing: It takes two Top gear Oceans Heroes Heroes unmasked Mock the week Newsnight
17:00 17:25 17:50 18:00 18:10 18:20 18:35 18:50 19:15 19:35 19:59 20:00 20:25 20:55 21:25 21:50 22:00 22:30 23:00 23:25
BBC 2
PostcodeLoterij: Deal or no deal Dr. Phil The king of Queens Wie is de chef? Can’t buy me love PostcodeLoterij: Deal or no deal Hitch Slap her she’s French
The Brittas empire Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Joker- en lottotrekking Het weer Thuis Volt Huis te koop De laatste show Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het weer De collega’s
Comedy Central Johnny Test Avatar Fairly odd parents SuperNick (1) SuperNick Op de Stoep bij Gefopt! SuperNick (2) Het Huis Anubis Superster - The family Battle iCarly Comedy Central Scrubs The Daily Show Mad about you Family guy The world stands up Frasier Scrubs Malcolm in the middle Just shoot me!
Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl
Oplossingen puzzels
8 3 4 6 9 7 5 1 2
5 9 3 4 1 8 2 6 7
4 8 6 7 2 3 1 9 5
1 2 7 5 6 9 3 8 4
3 8 1 2 7 6 9 5 4
2 5 7 8 9 4 3 6 1
4 6 9 3 1 5 7 8 2
1 2 3 9 6 8 4 7 5
5 4 6 7 3 2 1 9 8
7 9 8 4 5 1 6 2 3
8 3 5 6 4 7 2 1 9
6 1 4 5 2 9 8 3 7
9 7 2 1 8 3 5 4 6
22:00 23:00
22:30 23:30
9 6 2 1 5 4 8 7 3
18:05 19:00 20:00 21:00
Biker build-off: Cory Ness vs Eric Gorges Miami Ink: Made in Japan Mythbusters: Buster special Dirty jobs: Avian vomitologist Ultimate survival: The deep south Ross Kemp in Afghanistan Future weapons: Alaska special
18:00 19:00 19:30 20:30 21:00 21:30
17:05 17:34 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30 20:00 20:30 20:57 21:00 21:30
RTL 4
Ready steady cook The Guardian Gilmore girls Smaken verschillen Het Blok Alleen nog een man Return to Sender Friends Smaken verschillen
BBC 1
Hunter hunted: Death of the bear man Is it real?: The Nostradamus effect Animal inspectors Megafactories: Atom smasher Battlefront: Battle of Norway Battlefront: Fall of Singapore Earth investigated: Pyramids investigated Big, bigger, biggest: Bridge The real con air
7 5 1 8 3 2 6 4 9
Discovery Channel 17:05
National Geographic 17:00
2 4 5 9 8 6 7 3 1
Disney’s The Emperor’s new school Missy Mila Pat & Stan George van de jungle Chinees voor mij Karrewiet Amika De pretroulette En daarmee basta! Space goofs Karrewiet Life with Derek CANVAS Terzake Sporza: Voetbal Palace Hotel
FILM: SLAP HER... SHE’S FRENCH, RTL5 Briljante titel voor een romantische komedie over een uitwisselingsstudent.
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30
NET 5
3 7 8 2 4 1 9 5 6
17:30 17:40 17:45 18:00 18:10 18:20 18:35 18:55 19:10 19:25 19:35 19:59 20:00 20:35 23:10
17:15 18:15 19:05 20:00 20:30 21:35 22:35 23:25 23:55
22.45
NOS Jeugdjournaal.nl Heidi Het Sinterklaasjournaal Willem Wever flits SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS Journaal De Wereld Draait Door NOS Journaal Op de bon Nieuwslicht De ConsuMinderman NOS Sportjournaal NOS Journaal Raymann is laat
Oprah Winfrey show De grootste verliezer Het zonnetje in huis Dr. Phil Nora Roberts: Angels fall De bruiloft van... As the world turns
Canvas 17:10
Little house on the prairie De grote verbouwing Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum Hart in Aktie De ultieme woondroom Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Domino Journaal Oerend hard
SBS 6
RTL 8 17:10 18:05 19:05 19:35 20:30 22:20 22:55
17:11 17:15 17:40 17:55 18:00 18:23 18:45 18:59 19:00 19:22 19:30 20:20 20:30 21:15 21:55 22:30 23:00 23:10
6 1 9 3 7 5 4 2 8
22:45
23:40
Nederland 3
NOS Journaal Urbi@Orbi Tijd voor MAX That’s the question Man bijt hond WijZijnDeGeschiedenis Volgende keer beter Netwerk Finale Restauratie NOS Journaal Nova/Den Haag Vandaag Profiel: Willem Oltmans (19252004) - De man van 8 miljoen PREMtime
Cryptogram Horizontaal: 1. Reageren; 4. dagdroom; 6. krab; 8. knetter; 9. riet; 10. stormgat; 11. hijskraan. Verticaal: 1. Redder; 2. gedekt; 3. rooiers; 5. matroos; 6. kramer; 7. buiten.
20:30
21.30
DE SCHOONMAAKDIVA VAN NEDERLAND, RTL4 Nieuwe zoektocht naar het grootste poetstalent van Nederland.
Nederland 2
KRO Kindertijd Vandaag gebeurt het Vogels kunnen lastig zijn Charlie & Lola Hinako schrijft haar naam Ik zie... Sesamstraat Het Sinterklaasjournaal Partij voor de Vrijheid EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost NOS Journaal Tussen kunst en kitsch KRO Detectives: Midsomer murders Pauw & Witteman
RTL 7 18:00 18:30
20.50
FINALE RESTAURATIE NED2 Welk gebouw gaat er vandoor met een miljoen euro voor opknapkosten?
Zweeds
OOGAPPEL
23:05
Schrappen De 6, dan is de som overal 19
17:00 17:01 17:06 17:10 17:22 17:24 17:25 17:40 17:51 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25 20:00 20:30 21:25
Op de buis
18
Buurtterreur
Filmpje
Dr. John
‘Ik ken jouw lichaam van top tot teen.’ www.depers.nl/seksbrieven
Toeriste aangevallen in Israël. www.depers.nl/toeriste
‘Weg naar Witte Huis is geplaveid met leugens.’ www.depers.nl/drjohn
Op de bank
If you can’t beat them...
gemaakt hebben. Dat geeft een enorme kick. En inderdaad het is zeker ook ‘de aanhouder wint’. Jeroen en ik hebben nooit opgegeven. En dan is het mooi om te zien dat er op zo’n dag jonge mensen met licht trillende handen je de dvd-box aanreiken om te signeren en met overslaande stem zeggen ‘Jullie doen goed werk’. Ha!’
MGM FILMS OP YOUTUBE De één strijdt fel tegen filmpjeswebsite YouTube, de ander gooit de handdoek in de ring en mikt op samenwerking. Filmstudio MGM is de laatste in een groeiend rijtje van film- en tv-maatschappijen die hun materiaal gratis gaan aanbieden op de videowebsite. MGM zal wat oudere speelfilms laten zien. De films zullen met reclame gepaard gaan.
Heb je nog tips voor mensen die ook een idee hebben en bij omroepen tegen een muur oplopen? ‘Laat zien dat je hongerig bent en vol ideeën, maar gooi jezelf niet in de uitverkoop. Soms heeft een goed idee gewoon tijd nodig. En zorg dat je niet zuur wordt.‘
Regiozender
‘Van Kooten en De Bie zijn zeker belangrijke voorbeelden.’
RNN7 MAAKT DOORSTART De Rotterdamse commerciële televisiezender RNN7 is overgegaan in Haagse handen. De nieuwe eigenaren (enkele Haagse investeerders) maken voor 1 december hun plannen bekend. RNN7 zal zich weer richten op het verzorgen van een regionaal programma. De zender ging in juni ruim 24 uur op zwart wegens een inval van de Belastingdienst.
Hoe is de rolverdeling tussen jullie twee: ontstaan sketches in samenspraak of is er één het brein? ‘De eerste twee seizoenen heb ik geschreven. Maar het werk gaat in fases. Het schrijven is een fase, dan is er de lezing op basis waarvan het script wordt aangepast, en vervolgens komt er op de set nog het improvisatiegedeelte bij. Dat stuk op de set, waar Jeroen en ik gaan kloten, is net zo belangrijk als het schrijven.’
Dennis van de Ven en Jeroen van Koningsbrugge: ‘Er komen ook nieuwe types.’ MERLIJN DOOMERNIK
Serie Na twee jaar eindelijk succes
EPA
Draadstaal had gewoon een beetje tijd nodig
Film
REMAKE VAN ‘KARATE KID’? Als alles meezit komt er een remake van de film Karate Kid uit 1984. De hoofdrol is weggelegd voor de zoon van Will Smith, Jaden. Will Smith, die eerder in de film The Pursuit of Happyness met zijn 10-jarige zoon acteerde, zal de film medeproduceren. De rolprent zal begin volgend jaar worden opgenomen in Peking. De Karate Kid-films waren in de jaren tachtig een groot succes.
19
Na jaren ploeteren blijkt het eindelijk een doorslaand succes: Draadstaal. Jeroen van Koningsbrugge en Dennis van de Ven mogen eindelijk oogsten. Maarten Bloem AMSTERDAM
...
Twee weken geleden hadden jullie een dvd signeersessie, was het een beetje druk? ‘Ik was bang dat er niemand zou komen inderdaad. Dat Jeroen en ik daar
urenlang met z’n tweeën aan een tafeltje zouden zitten terwijl de wind floot en er zo nu en dan een tumbleweed voorbij zou rollen. En dat er dan een bijziende vrouw naar het tafeltje toe geschuifeld zou komen die pas op een meter afstand zou ontdekken dat ze helemaal niet voor ons kwam. ‘Ik dacht dat André Rieu hier was!’ Zoiets. Maar, ik heb het zelf niet gezien, de rij bleek tot helemaal buiten de winkel op de Dam te staan.’ Welk gevoel overheerste: wat een eer of de aanhouder wint? Aange-
‘Ik was bang dat er niemand naar de signeersessie zou komen.’ zien jullie al jaren streven naar groot succes? ‘Ik dacht eerst ‘wat leuk dat mensen dit voor ons hebben georganiseerd!’ Een paar uur na de signeersessie realiseerde ik me pas dat die mensen echt voor ons kwamen. Om wat we
De vergelijking Van Kooten en De Bie dringt zich op. Voelen jullie dat ook zo? Hebben jullie überhaupt voorbeelden? ‘Van Kooten en De Bie zijn zeker voorbeelden, dus als we dan toch vergeleken moeten worden dan liefst met hen. Daarnaast hebben Jeroen en ik veel overeenkomstige voorbeelden. Monty Python, Peter Sellers maar dus ook Toon Hermans en Freek de Jonge. En Jeroen heeft dan ook nog een grote Jim Carrey-fetish.’ Het nieuwe seizoen begint 23 november. Wat kunnen we verwachten? Meer van hetzelfde of een rigoureuzer switch met nieuwe typetjes, parodie of actualiteit? ‘We zullen de types op wie we dol op zijn niet zomaar overboord gooien. Bovendien is het goed om het publiek een soort vastigheid te bieden waaromheen je nieuwe dingen doet. Maar er komen ook nieuwe types. Ik verwacht veel van Otto, de Karl Lagerfeld-achtige dj die Jeroen gaat spelen. En het programma blijft voor een deel leunen op de actualiteit en die schijnt iedere week te veranderen.’ 1 De dvd van Draadstaals eerste seizoen ligt in de winkel. Het nieuwe seizoen start 23 november.
aeef`[X_` i^e[c_nn$db$A_`aefZ[m[Xi_j[leeh ^[jWiiehj_c[dj
mmm$\Ygk_Ya$Yec
]heejWWdXeZc[haiY^e[d[ddkX[ij[bb[d"WY^j[hW\X[jWb[d ]hWj_ih[jekhlWdZWW]X[ij[bZ"ceh][d_d^k_i
lWd'&jej[dc[j'*del[cX[ha_Zi+#ZWW]i[ c[j (& aehj_d]efX_`dWWbb[a_dZ[hiY^e[d[d
Gk_Ya%Jof^eedIf$
Doe het zelf
OPLOSSINGEN:
De oplossingen van de puzzels staan op de RTV-pagina’s elders in deze krant.
strafwerktuig
8 1
2
3
4
5
6
7
8
SUDOKU
SCHRAPPEN:
9
7
4
8
5
6
8
5
2
5
3
6
7
1
2
6
2
1 8 2
sales:
[email protected] 020-3460512 marketing:
[email protected]
uitgever: Ben Rogmans
3
hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Frank Poorthuis
5
art direction: Pieter Schol, Antoine Hamers
9 6
4
distributie:
[email protected]
8
7
7
9
4
4
8 Om in de rijtjes en kolommen dezelfde optelsom te krijgen moet één getal worden doorgestreept. Welk?
3
9
9 1
1
3
6
7
4
website: www.depers.nl
oprichter: Cornelis van den Berg
SUDOKU
6
9 7 2 1 8 3 5 4 6
Verticaal: 1. Hij bevrijdt van beide kanten (6); 2. Voor de zekerheid iets op het hoofd (6); 3. Arbeiders die het wel klaarspelen (7); 5. De bloem is dof, maar hij vaart er wel bij! (7); 6. Bevallige koopman (6); 7. Het landgoed uit (6).
beletsel
6 1 4 5 2 9 8 3 7
vallei
8 3 5 6 4 7 2 1 9
Horizontaal: 1. Handelend optreden tegen een noot (8); 4. Heel wat plezieriger dan een nachtmerrie! (8); 6.Dier van de poes (4); 8. Gek geluid (7); 9. Meisje dat wuift langs de waterkant (4); 10. In de bres voor een winderig gehucht (8); 11. Werktuig van een flinke drinker (8).
4
7 9 8 4 5 1 6 2 3
5
2
5 4 6 7 3 2 1 9 8
drukmeter
Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
hoofdstad in Europa
1 2 3 9 6 8 4 7 5
beeldverhaal soort belasting brander
Een uitgave van Mountain Media BV
bloembed
4 6 9 3 1 5 7 8 2
gebraad
2 5 7 8 9 4 3 6 1
6
3 8 1 2 7 6 9 5 4
1
1 2 7 5 6 9 3 8 4
takje grondstof voor kinine
4 8 6 7 2 3 1 9 5
3 voor zijvlak van een baksteen
7 zwemvogel
5 9 3 4 1 8 2 6 7
zeker boomvrucht
8 3 4 6 9 7 5 1 2
Ronde van Italië traag persoon
9 6 2 1 5 4 8 7 3
hint
7 5 1 8 3 2 6 4 9
spinnenweb
2 4 5 9 8 6 7 3 1
baardje
3 7 8 2 4 1 9 5 6
aftreksel van rijst
CRYPTOGRAM: uitbreiden
6 1 9 3 7 5 4 2 8
graveur
Cryptogram Horizontaal: 1. Reageren; 4. dagdroom; 6. krab; 8. knetter; 9. riet; 10. stormgat; 11. hijskraan. Verticaal: 1. Redder; 2. gedekt; 3. rooiers; 5. matroos; 6. kramer; 7. buiten.
fietspad
Zweeds
OOGAPPEL
ZWEEDS RAADSEL:
Schrappen De 6, dan is de som overal 19
20
5
4
1
5
8
6
1
9 8
2
7
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
Lezerscolumn
Flits Evelien van der Kooi
...
D
e dag van de schoolfoto. Niemand wil op de foto, maar niemand wil er ook níet op. Want als je ontbreekt is het net alsof je niet bij de klas hoort. Dan staat iedereen er liever slecht op. Met het risico het hele jaar herinnerd te worden aan datgene wat jij die ene seconde dat de camera flitste deed. Knipperen, praten, of
gewoon schaapachtig lachen: de camera ziet alles en legt het meedogenloos vast. Daarom lopen ik en mijn klasgenoten gespannen met de fotografe mee als 3D aan de beurt is. Snel verovert iedereen een plaatsje zo ver mogelijk achteraan. De meisjes die door hun toiletbezoek als laatste aankomen en de voorste plaatsen krijgen aangewezen, worden meewarig aangekeken. Als we staan toont de fotografe ons
een grote neplach als voorbeeld en flitst. Shit, volgens mij had ik mijn ogen dicht! Ze maakt nog twee foto’s, waar ik ook net op knipper. Gefrustreerd loop ik naar de kantine, waar de portretfoto’s gemaakt worden. Daar sluit ik me aan in de rij wachtenden. Iedereen gedraagt zich alsof we schapen zijn die op hun slachting wachten. Achter me hoor ik een klasgenoot zeggen: ‘Ik probeer dit woord altijd zoveel mogelijk te vermijden, maar ik heb vandaag echt een bad hairday.’ Blijkbaar is zelfs het mannelijke geslacht niet meer zo onbewogen.
De Björn Borg-onderbroeken worden angstvallig verborgen gehouden en de out-of-bed-look zit vandaag wel erg perfect warrig. Dan zie ik de fotograaf geërgerd naar me kijken. De arme man moet in één dag vijfhonderd onwillige pubers op de gevoelige plaat vastleggen. Natuurlijk wil hij snel door. Ik ga zitten en schat mijn kansen in. Het zijn er twee. Is je eerste foto mislukt, zoals in mijn geval, dan is de tweede je officiële foto, ongeacht hoe je erop staat. Ze zijn beide vreselijk. Als ik me weer bij mijn klasgenoten
voeg, zijn de klaagverhalen niet van de lucht. De ene foto is nog afgrijselijker dan de andere en iedereen staat er monsterlijk op. Uiteindelijk zal het allemaal wel meevallen. Zo erg als iedereen het doet voorkomen, kan het nooit zijn. Toch? 1
Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar
[email protected].
Tijdelijke wijzigingen OV: 111
Dongjum/Tzummarum/ Oosterbierum/Klooster Lidlum/Sexbierum (bus) Wegwerkzaamheden Connexxionlijnen 71 en 75. Haltetraject Tzummarumerweg tot en met Ottemaleane vervallen.
Tiel/Echteld (bus) 111
111
Vandaag
Morgen
Het is wisselend bewolkt. De dag begint met vrij veel zonneschijn maar vanuit het westen komen buien opzetten. In de middag worden felle opklaringen afgewisseld met stevige buien. Bij de buien is er kans op onweer en windstoten. De temperatuur ligt vanmiddag net onder de 10 graden bij een zuidwestelijke wind.
Na een redelijk frisse nacht, met aan de grond lokaal temperaturen onder het vriespunt, neemt de zuidwestelijke stroming in kracht toe. Zachte lucht wordt zonder omweg naar Nederland gevoerd. Bewolking en regen zijn in de loop van de dag het wisselvallige resultaat. De temperatuur blijft rond de 10 graden steken.
Werkzaamheden Spoorstraat Arrivalijn 45. Halten Grote Brugse Grintweg, Hoog Kellenseweg en Voorstraat vervallen.
Papendrecht/Sliedrecht (bus)
Wegdekreparatie Arrivalijnen 13, 14 en 15. Sommige haltes vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
Sport
21
Anton Huiskes 1928-2008
Vader, moeder, trainer en psycholoog tegelijk Redactie sport AMSTERDAM
...
Kees Verkerk noemde hem oefenmeester, psycholoog, vader en moeder tegelijk. Ard Schenk betitelde hem sober als ‘een echte coach’. Anton Huiskes was trainer-coach van beiden op het moment dat schaatsen heel populair werd. Huiskes, die zondag op 80-jarige leeftijd in zijn huis in Le Coux et Bigaroque in Frankrijk overleed, leidde Schenk en Verkerk in 1966 naar hun eerste internationale titels. Erg lang stond hij de schaatsers niet terzijde. De wens van Huiskes om na het eerste succes het schaatsen te professionaliseren, leidde tot een breuk met de KNSB. In 1967 dook Huiskes op als coach van Zweden, waar hij met
RKC uitgeschakeld
Achilles’29 zorgt voor bekerstunt Redactie sport AMSTERDAM
...
Uitgerekend de enige nog ongeslagen ploeg in het betaalde voetbal vloog gisteren uit het bekertoernooi door toedoen van een amateurclub. Achilles ‘29 was op bezoek bij RKC Waalwijk verantwoordelijk voor een heuse bekerstunt: 1-2. Man van de wedstrijd bij de amateurs uit Groesbeek was Thijs Hendriks. Hij scoorde twee keer, waarvan één keer vanaf elf meter. RKC speelde vanaf de 68e minuut met tien man na het wegzenden van doelman Theo Zwarthoed. 1
Johnny Höglin en Oerjan Sandler olympische medailles behaalde. Na de Spelen van 1972 haalden Schenk en Verkerk hem terug, als coach in het mislukte eerste profavontuur. Als schaatser was Huiskes bovengemiddeld goed. Hij was zelfs tien jaar (van 1953 tot 1963) houder van het wereldrecord op de 3.000 meter (4.40,2). Inmiddels staat het record (door moderne pakken, indoorbanen en klapschaatsen) meer dan een minuut scherper. Tijdens de Olympische Winterspelen in Oslo (1952) eindigde hij op de 5.000 en 10.000 meter op de vierde respectievelijk vijfde plaats. Naast het werk voor topsporters was Huiskes directeur van instellingen die de recreatiesport bevorderden en zette hij zich in voor het schaatsen voor verstandelijk gehandicapten. 1
Anton Huiskes geeft Ard Schenk aanwijzingen in de strijd om de World Cup 1973. DICK COERSEN/ANP
GRATIS LG KC550 BLACK
T.W.V. 220,- EN 70% KORTING OP JE ABONNEMENT • 5 MEGAPIXEL CAMERA! • ELEGANT DESIGN • MAKKELIJK IN GEBRUIK • TOPKWALITEIT FOTO’S / FILMS • MP3 / VIDEOSPELER • FM RADIO EN BLUETOOTH • STANDBY TOT 400 UUR • GRATIS BLUETOOTH HEADSET T.W.V. 49,-
200
BELMINUTEN
24,50 NU SLECHTS
7,25 PER MAAND
E KEUZ NAAR INTERNET T K PER 9,95 ONBE AIL & E-M TS H C E L NU S
7,45
PRO SHOTS
A
R D EXT
AAN PER M
KNVB Beker
NAC MET SCHRIK VRIJ NAC slaagde er gisteravond pas op de valreep in om een verlenging te voorkomen. Maker van de enige Bredase treffer tegen Omniworld was Matthew Amoah. Ook NEC mazzelde tegen Rijnsburgse Boys. Pas in de verlening kwamen de Nijmegenaren langszij dankzij El-Akchaoui. Roda JC schakelde Willem II uit, WKE verloor van De Graafschap, Excelsior-Den Bosch werd 2-0 en FC Dordrecht schakelde AGOVV uit: 2-3.
Sterkte! Joey Brock (NEC) heeft de kruisband van de rechterknie afgescheurd.
t.w.v. 220,-
LG KC550 BLACK T-Mobile Relax 200 24 maanden 70% korting! TOTAAL VOORDEEL
nu GRATIS
van 24,50 voor 7,25
RUIM 735,-
JE BETAALT GEEN AANSLUITKOSTEN T.W.V. 52,50
OOK DE BEZORGING EN NUMMERBEHOUD ZIJN GRATIS
BEL GRATIS 0800-0770 OF VIA: WWW.GSMTOPDEAL.NL/LG550 Deze actie is geldig zolang de voorraad strekt.
Sport
22
Prominentere rol
Wielrennen Vijf bondscoaches verbolgen over zelden vertoonde ingreep
Philip Cocu moet PSV van nieuwe impuls voorzien
De KNWU gaat ‘iets nieuws’
Redactie sport
De nationale wielerbond (KNWU) besloot vrijdag tot een zelden vertoonde ingreep: vijf bondscoaches moeten weg. Het kwintet blijft vertwijfeld achter, vol vragen.
AMSTERDAM
...
Phillip Cocu krijgt een prominentere rol bij PSV. Cocu loopt momenteel stage bij de A1 van de Eindhovense club. De oud-international gaat zich de komende tijd ook af en toe bij de training van het eerste elftal melden. Oud-PSV’er Cocu keerde dit seizoen terug bij de club als stagiair van de A1. ‘Hij was afgelopen maandag aanwezig bij de bespreking die ik met de groep had’, vertelde Stevens, die onder druk staat bij de Eindhovense club. ‘We zullen hem wat vaker zien op de training. Het is echter niet zo dat hij vast aan de technische staf van het eerste elftal wordt toegevoegd. Phillip is bezig met het behalen van zijn trainersdiploma, loopt stage en is ook nog eens assistent bij Oranje, dus hij maakt al veel uren. Hij gaat in ieder geval een uur in de week extra tijd steken in het begeleiden van de jonge spelers.’ 1
Blessure
Van Nistelrooy laat zijn knie in VS onderzoeken Redactie sport AMSTERDAM
...
Ruud van Nistelrooy is met een dokter van zijn club Real Madrid naar de Verenigde Staten gereisd. De spits van de Madrilenen heeft een beschadigde buitenmeniscus in zijn rechterknie. Van Nistelrooy praat in de VS binnenkort met chirurg Richard Steadman, die hem acht jaar geleden in zijn PSV-periode met succes opereerde aan zijn knie. De spits van Real Madrid raakte bijna vier weken geleden geblesseerd in de eerste wedstrijd met Juventus voor de Champions League (1-2). Vorige week woensdag keerde hij terug, weer tegen Juventus (0-2), maar zijn knieblessure speelde opnieuw op. Volgens de Spaanse krant Marca ondergaat Van Nistelrooy vandaag een operatie. De aanvaller zou volgende week kunnen beginnen met zijn revalidatie. Hij is dan twee tot drie maanden uitgeschakeld. 1
Thijs Zonneveld AMSTERDAM
...
De bondscoaches Egon van Kessel (weg), Peter Pieters (baan), Pavel Buran (baan), Leo van Zeeland (mountainbike) en Mathijs Honig (aangepaste sporten) moeten op zoek naar nieuw werk; hun contracten worden niet verlengd. Nieuw beleid, geeft de KNWU als reden op voor de ingrijpende maatregel. Het is een term waar Peter Pieters niets mee kan. ‘Het is een beetje vaag allemaal.’ Pieters, de bondscoach van het Nederlandse baanwielrennen, klinkt enigszins beduusd door de telefoon vanuit Valencia. ‘We zitten in Spanje voor een trainingskamp. Op verzoek van de renners ben ik vrijdag niet meteen opgestapt. We zijn na de
‘Op verzoek van de renners ben ik vrijdag niet opgestapt.’ Spelen een route ingeslagen richting het WK Baan in maart, en die route maak ik af. Daarna ben ik weg. Tien jaar lang heb ik bij de baanploeg gewerkt. Vrijdag is me in tien minuten te verstaan gegeven dat ik niet meer in het plaatje van het nieuwe beleid pas. En dat ze trots waren op wat ik de afgelopen jaren heb bereikt. Veel meer is me niet verteld.’ Ex-wegcoach Egon van Kessel, die generaties Nederlandse jonge renners onder zijn hoede had en de afgelopen vier jaar ook de nationale profploeg begeleidde: ‘Of de mededeling van vrijdag een verrassing was? Nogal ja. Ik heb vooraf in geen enkel overleg doorgekregen wat er gaande was. Ik heb geen enkele wanklank gehoord. Kijk, ik wist ook wel dat ik niet de rest van mijn leven bondscoach zou zijn. Na een minder seizoen wordt er in iedere organisatie gezocht naar zondebokken. Dat er een nieuwe man aangesteld zou worden om de profs te coachen bij de WK’s en de Olympische Spelen: het zij zo. Dat maakt me ook niet uit. Ik hoef niet met mijn hoofd op tv. Maar dat ik ook niet bij
Bondscoach Peter Pieters in betere tijden met zijn baanploeg. COR VOS
de nationale selectieteams van de junioren en de beloften kan blijven, dat had ik nooit verwacht. Alsof ik geen succes heb gehad. Vijftien WK-medailles en één olympische plak heb ik als coach behaald. Wat nu uiteindelijk de reden van het niet verlengen van mijn contract is? Beleid. Wat dat precies is, dat weet niemand.’ Gerrit Middag, technisch directeur bij de KNWU, zucht eens diep voordat hij antwoord geeft op de onvermijdelijke waarom-vraag. ‘Wij hebben er voor gekozen niet door te gaan met vijf van de zeven coaches. We hebben hun contracten niet verlengd. Dat hoort bij het vak van coach. Of ze worden afgerekend op resultaten? Nee. Of er iets is fout gegaan? Nee hoor. Of ze niet hebben voldaan? Dat
zijn niet onze woorden. Wij denken niet in goed of slecht. Wij willen simpelweg iets nieuws gaan doen. We gaan de komende periode een beleid uitschrijven, daar vloeien functiepro-
‘Of de coaches niet hebben voldaan? Dat zijn niet onze woorden.’ fielen uit voort, en daar gaan we dan coaches bij zoeken. Dat geldt voor de baansectie, voor de mountainbikesectie, voor die van de aangepaste sporten en voor de wegsectie bij de mannen. Bas de Bever, de BMX-
Assistent Portsmouth
Vijf Eredivisiespelers
Oefenduel tegen Wales
METGOD VERTREKT
BEKENDEN BIJ ZWEDEN
MTILIGA IN DEENS ELFTAL
John Metgod heeft zijn baan als scout van Feyenoord opgegeven voor een avontuur in Engeland. De Amsterdammer gaat bij Portsmouth aan de slag als assistent van hoofdtrainer Tony Adams. Metgod (50) was de afgelopen drie seizoenen als assistent-trainer onder Erwin Koeman en Bert van Marwijk werkzaam in De Kuip. De nieuwe trainer Gertjan Verbeek had voor hem geen plek in zijn technische staf.
De Zweedse bondscoach Lars Lagerbäck heeft vijf spelers uit de Eredivisie opgenomen in zijn selectie voor de oefeninterland tegen het Nederlands elftal op 19 november in Amsterdam. Drie van hen komen uit voor FC Groningen: verdediger Andreas Granqvist, middenvelder Petter Andersson en aanvaller Marcus Berg. De twee anderen zijn Rasmus Lindgren (Ajax en ex-FC Groningen) en PSV-doelman Andreas Isaksson.
Patrick Mtiliga heeft voor het eerst in zijn voetbalcarrière een uitnodiging gekregen voor de Deense nationale selectie. De verdediger van NAC Breda kreeg gisteren een oproep voor het oefenduel van volgende week in Kopenhagen tegen Wales. Dennis Rommedahl (Ajax) is de enige andere ‘Nederlander’ in de ploeg van bondscoach Morten Olsen. De 27-jarige Mtiliga speelde in het verleden voor Jong Denemarken.
ANP
coach, en Johan Lammerts, wegcoach bij de vrouwen, blijven zitten. Voor die laatste twee secties blijft het beleid ongewijzigd. Nogmaals: dat heeft niets te maken met resultaten. Dat heeft te maken met beleid.’ Peter Pieters: ‘Ik weet niet zo goed wat ik er mee moet. Ik roep al tien jaar dat de bond en de baanploeg meer structuur, beleid en geld nodig hebben. Tien jaar lang was ik een roepende in de woestijn. Nu kan het plotseling wel en word ik er zelf het slachtoffer van. Ik ben heel benieuwd of ze nu wél flink meer geld gaan investeren.’ Van Kessel: ‘De redenen van de breuk liggen misschien wel ergens anders. Maar daar doe ik geen uitlatingen over. Wat ik de KNWU het
ANP
Traditie
Familie
Bergkamp?
Over breken met tradities gesproken: Oud Oranje speelt niet op Nieuwjaarsdag tegen de Koninklijke HFC, maar op 3 januari; de 76e ontmoeting.
Coach Sjaak Swart vindt het wel best. ‘Op 1 januari is het moeilijk een sterk team bij elkaar te krijgen, omdat de meesten dan hun familie bezoeken.’
Voor de selectie van 2009 zet Swart hoog in. ‘Frank de Boer en Van Hooijdonk zijn namen die het nu moeten gaan maken. Verder misschien Bergkamp.’
Sport
doen
GvA Trofee
De vele Indiase toeristen lachen een beetje ongemakkelijk. Ze zijn hier om de bakermat van het cricket te bewonderen en gaan allemaal op de foto met het legendarische veld achter zich. Maar het cricket in India is een miljoenenbusiness geworden, gebaseerd op een versie van het spel dat hoogstens een paar uur duurt; het Twenty20, een soort cricket light. In India kun je in een seizoen rijk worden als sterspeler, wedstrijden worden ingeluid met cheerleaders, vuurwerk en lasershows.
Veldrijder Lars Boom ook in Niel oppermachtig Redactie sport AMSTERDAM
...
Veldrijder Lars Boom heeft gisteren in de Belgische plaats Niel de tweede cross om de Gazet van Antwerpen Trofee gewonnen. Boom, zondag nog winnaar in de wereldbekercross in Pijnacker, reed vrijwel van start tot finish alleen voorop. Tweede werd de Belg Niels Albert, kort voor zijn landgenoot Sven Nys. Ook Richard Groenendaal (achtste) en Gerben de Knegt (negende) eindigden nog bij de eerste tien in de modder van Niel. Boom verklaarde naderhand geen moment in de problemen te zijn geweest. ‘Het was makkelijk vandaag, ik voelde me vrij goed. Toen ik eenmaal 10, 15 seconden voorsprong had, lukte het me zonder veel problemen die marge vast te houden en later uit te breiden’, vertelde de wereldkampioen. Het podium in Niel was identiek aan dat van Pijnacker. Boom leidt in de strijd om de GvA Trofee voor Nys. Boom, genomineerd voor de verkiezing van wielrenner van het jaar, rijdt nog enkele crossen maar last dan een pauze in met een trainingskamp op Lanzarote. ‘Mijn piek moet niet te vroeg komen. Ik ga daar vooral veel duurtrainingen doen.’ De Vlijmenaar heeft het WK in Hoogerheide als hoofddoel. Niels Albert legde zich mopperend neer bij de overmacht van zijn opponent Boom. De jonge Belg, generatiegenoot van de winnaar, wacht op vorst. ‘Ik voel me meer thuis op harde parkoersen. Niel en ook Pijnacker waren niet echt op mijn lijf geschreven.’ 1 kwalijkst neem, is het tijdstip van de mededeling. Het is november. Alle wielerploegen zijn voorzien. Als ze eerder hadden aangegeven dat ik niet in het beleid zou passen, dan had ik tenminste kunnen uitkijken naar een andere baan.’ Gerrit Middag wil van een ongelukkige timing niets weten. ‘Een gelukkig moment voor dit soort mededelingen bestaat niet.’ Wanneer de namen van de nieuwe coaches bekend worden gemaakt is niet duidelijk. ‘We gaan eerst aan de slag met het beleid en de functieprofielen.’ Of het in theorie mogelijk is dat er coaches in functie terugkeren als blijkt dat ze tóch geschikt zijn nadat de profielen zijn geschetst? ‘In theorie zou dat kunnen ja.’ 1
Vulgair
Allen Stanford met zijn 20 miljoen dollar prijzengeld. AP
Hoogblonde vrouwen
Light versie cricket ‘smakeloos circus’
Tijdens een eerdere wedstrijd van zijn team, kwam hij in opspraak omdat hij vrolijk een paar hoogblonde spelersvrouwen op schoot nam. En dan het geld. Iedere speler van het winnende team in zijn competitie kreeg een miljoen dollar. Het Engelse team verloor in de finale van Stanfords team en de kranten schreeuwden weer moord en brand, want niet alleen deed Engeland mee met deze schandalige wedstrijd, hij verloor ook nog! De angst voor de corruptie van het grote geld zit diep. ‘Cricket betekent eerlijkheid’, memoreert de cricketcommentator van de krant The Times. ‘De ziel van het spel zit in beschaafdheid.’ Als de scheidsrechter een overtreding mist, wijs je hem erop. Bij Twenty20 kijk je wel uit; als je maar twee uur hebt om te winnen en er is veel geld in het spel, sneuvelt fair play. 1
Sanne Rooseboom LONDEN
...
In de kleedkamer van het Lords Cricket stadion in Londen hangen houten borden met de namen van alle
Presentatie beleidsplan
Vulgair, vinden de Britse sportcommentatoren het. Het einde van cricket, zei de één. Een smakeloos circus, brieste een ander. Het cricket wordt gekaapt door het Grote Geld, vrezen veel Britse fans. Het is niet alleen de Indiase competitie die de Britten angst aan jaagt. Een grotere vijand is de Texaanse miljardair Sir Allen Stanford, rijk geworden in de vastgoedsector. Hij houdt van cricket en dan vooral van de snelle Twenty20-versie en wil de sport naar eigen zeggen nieuw leven inblazen, met name in het Caribisch gebied. Daarom begon hij de Allen Stanford Competitie, vorige week gewonnen door het Allen Stanford Team. De miljardair gaat zeer on-Brits te werk. Toen hij zijn competitie in juni lanceerde, kwam hij aanvliegen in een helikopter met de twintig miljoen dollar aan prijzengeld in een doorzichtige kist.
Cricket Twenty20 zorgt voor opschudding
Schaarsgeklede cheerleaders, lasershows, vuurwerk en een Texaanse miljardair brengen de traditionele waarden van het cricket in gevaar, vrezen de Britten.
Boom komt over de finish. EPA
spelers die meer dan honderd runs hebben gehaald tijdens een wedstrijd. Het zijn er ongeveer honderdtien, de eerste in 1893, de laatste in 2008. Buiten ligt het grote cricketveld waar sinds 1814 wordt gespeeld. De witte tribunes zijn leeg, maar in de zomer zit het hier bomvol met fans die met hun picknickmanden en hoedjes dagenlang een wedstrijd volgen. ‘Met Twenty20 komt je naam niet op deze borden’, vertelt gids Bob Holbrook.
Kijk voor deze én andere interessante functies op www.noordflank.nl
ATLETIEKUNIE WIL EREMETAAL
Projactive zoekt:
De Atletiekunie legt op weg naar de Olympische Spelen in Londen de lat opnieuw hoger om voor het eerst in twintig jaar weer eens een olympische medaille binnen te halen. Met een verdere uitbouw van het topsportbeleid moeten er in Londen 2012 zes finaleplaatsen en twee medailles uitrollen voor de Nederlandse atletiekwereld. Dat is de strekking van het uitgebreide beleidsplan richting Londen 2012, dat technisch directeur Peter Verlooy gisteren in het nationale
t) PPGE$PNNVOJDBUJF voor de Technische Universiteit Eindhoven
sportcentrum Papendal presenteerde. Basis van het meerjarenplan is het aantal fulltime programma’s voor topatletiek uit te breiden naar acht om zo structureel op internationale toernooien successen te boeken. Papendal fungeert daarbij als epicentrum. Alle faciliteiten, kennis, coaches en atleten worden daar verzameld. ‘Wij zien Papendal echter niet als keurslijf voor de atleten, maar als kans. De Atletiekunie biedt de opleiding om de sprong naar de top te vergemakkelijken’, aldus Verlooy.
t, SBDIUJHFNBSLFUJOHDPNNVOJDBUJFBEWJTFVS voor NS Hispeed t4 S1SPEVDU.BOBHFS%JHJUBMF5FMFWJTJF voor Delta N.V.
Gerucht Transfergerucht: Hull City zou een bod van bijna drie miljoen euro voorbereiden op Eljero Elia. Een delegatie van de Engelse club bekeek de aanvaller van FC Twente al meerdere malen.
23
Dé klik tussen hoger opgeleiden en werving- & selectiebureaus
Coop supermarkten zijn bewust beter! De smakelijkste kaas... De echte Nederlandse kaasmeesters wonen in de provincie NoordHolland. Hier wordt al kaas geproduceerd sinds de 15e eeuw. Sterker nog: echte Noord-Hollandse kaas wordt nog altijd volgens dezelfde traditie gemaakt! De karakteristieke smaak dankt de kaas aan het zeeklimaat. De weiden waar de bontzwarte koeien grazen, waren namelijk ooit grote stukken binnenzee. Daarnaast heeft de zeewind vrij spel. Geen wonder dat Noord-Hollandse kaas altijd een licht zilte smaak heeft. Dat zeeklimaat zorgt er ook voor dat Noord-Hollandse kaas nauwelijks gepekeld hoeft te worden. En dat maakt de kaas een stuk minder zout. Echte Noord-Hollandse kaas is dus niet alleen lekker, het is nog gezond ook! Romig jong Jong belegen heerlijk zacht van smaak. Lekker vol van smaak. Lekker bij het ontbijt!. Zeer geschikt voor de lunch.
Belegen Iets pikante smaak. Het ideale broodbeleg.
Extra belegen Een tikje pittig, maar romige smaak. Lekker om mee te gratineren.
Oud belegen Pikante en romige smaak. een blokje stilt de hartige trek.
Oud Volle, stevige smaak. De trots van de Hollandse kaasplank.
Overjarig Classique Een krachtige brokkelkaas. Heerlijk bij een glaasje wijn of port.
Het lekkerste brood van Nederland!
Meer dan 70 jaar geleden ontwikkelde de wetenschapper Dr. Minoru Shirota de lekkere frisse zuiveldrank Yakult. Bij Yakult weten we daarom al heel lang hoe belangrijk de darmen voor je gezondheid zijn. Voor de spijsvertering en stoelgang bijvoorbeeld. Maar ook het grootste deel van je immuunsysteem zit in de darmen! Vandaar dat het goed is om ze gezond te houden. Speciale bacteriën, zoals de unieke Lactobacillus casei Shirota van Yakult, helpen daarbij. Het is wetenschappelijk bewezen dat deze goede bacterie je darmflora elke dag in balans houdt. Begin je dag goed met een kleintje Yakult.
Yakult. Zorg voor je darmen.