Asser Biljartclub "Van nul tot honderd"

Asser Biljartclub 1908 - 2008 "Van nul tot honderd"

1908

abc assen

van nul tot honderd Inhoudsopgave blz 1 blz 4 blz 6 blz 7 blz 9 blz 12 blz 14 blz 18 blz 22 blz 27 blz 28 blz 30 blz 32 blz 34 blz 36 blz 37 blz 38 blz 40 blz 41

Woord vooraf De geschiedenis van het biljarten Het begin ABC'tjes van 1908 t/m 1958 1940-1945 Slachtoffers Locaties Toppers van toen en nu ABC'tjes 1958 t/m 2008 De lange weg Is biljarten te leren? Rijk biljartleven Belleveu Nog even dit Besturen Stichting Biljartsport Assen Vrijwilligers Wedstrijdleider(s) Het biljartspel Tot besluit

Biljartclub ABC'08 Bremstraat 16 9404 GD Assen Tel: 0592-317535 Bestuur ABC '08 Voorzitter Jan Boxma tel: 0522-471803 e-mail: [email protected] Secretaris Germ Arkema tel: 0592-341834 e-mail: [email protected] Penningmeester Seine Wegter tel: 05292-370379 e-mail: [email protected] Vice-voorzitter Aaldert Doek tel: 0592-414044 e-mail: [email protected] Wedstrijdleider Roelof Warris tel: 0592-291102 e-mail: [email protected] Bestuurslid Wim Oudshoorn tel: 0592-340492 e-mail: [email protected] Bestuurslid Rinie Hessels tel: 0592-412686

Colofon Het fuilleton Van nul tot honderd is een eenmalige uitgave van ABC '08 ter gelegenheid van het 100 jarige bestaan. Redactie Jubileumboekcommissie: Gerard Noorda / Seine Wegter Foto's: archief en Seine Wegter Productie: Fontijn & Partners, Smilde

2

1908

Asser Biljartclub 1908 – 2008

abc assen

A.B.C. '08 ** 100 Jaar Jong ** Naar aanleiding van ons 100 jarige bestaan als biljartvereniging, hebben we besloten een jubileumboek uit te geven met tal van wetenswaardigheden over het rijke biljartleven van ABC '08. Dat het een hele klus geweest is om alle materiaal hiervoor op te diepen zal u duidelijk worden naarmate u dit leest. Wij zijn uiteraard erg verheugd met de niet aflatende, noeste spitwerkzaamheden in stoffige archieven door de samenstellers van dit prachtige document. Jan Boxma, Voorzitter ABC '08

Op 13 januari 1908 was het dan zover. De oprichting van de 3e officiële biljartvereniging in Nederland was een feit. Voorafgegaan door de Groninger Biljartclub in 1897 en de Friese Club in 1901, zijn vanaf dat moment de drie noordelijke provincies als eersten in Nederland formeel in clubverband de biljartsport aan het beoefenen. Natuurlijk ging in de afgelopen 100 jaar niet alles van een leien dakje. Vooral in de beginjaren waren er meermaals financiële problemen die uiteindelijk gelukkig steeds weer opgelost konden worden en uiteindelijk zijn uitgekomen op de huidige situatie met een gezonde financiële positie. Ook zijn er vaak huisvestingsproblemen geweest, welke uitvoerig worden belicht in deze uitgave. Vanaf 1990 is de Stichting Biljartsport Assen (SBA) eigenaar van onze locatie aan de Bremstraat 14 in Assen. De Stichting bestaat uit 2 leden van elke vereniging, te weten BC Bellevue '66, Trianta en ABC '08, en verhuurt de lokatie aan deze verenigingen die op dinsdag- en woensdag- en donderdagavond spelen. In de huidige accommodatie hebben we de beschikking over 8 biljarttafels. Al met al lijkt het er gelukkig op dat de problemen van huisvesting voorlopig tot het verleden zullen behoren. ABC ´08 heeft een aantal prominente biljarters voortgebracht, waarvan aan enkelen aandacht besteed is in dit jubileumboek. De clubavond op donderdag is voor een aantal leden vooral een recreatief gebueren, terwijl anderen heel seriues doen voor voorwedstrijden of een finale. Een uniek gebeuren, waarbij het gezellig samenzijn (en als het kan even klaverjassen), toch steeds de boventoon voert. Trots zijn we ook op onze leden, die altijd klaar staan als er iets gebeuren moet, zoals bv. Schrijven of arbiteren bij voorwedstrijden of finales. Maar ook als er iets anders georganiseerd moet worden, zoals een feestavond of een viswedstrijd, of zoals in dit geval een receptie, staan er altijd een aantal leden op die het wel even oppakken. En niet te vergeten, de dames van enkele leden, die elke donderdagavond en bij toernooien, vrijwillig en belangeloos de barbediening op zich nemen. Hoe zouden we zonder kunnen????? Het ledenaantal schommelt steeds tussen de 40 en 45. Helaas zijn ons in de loop der jaren een aantal leden ontvallen, maar we zien gelukkig bij de nieuwe ledenaanwas ook, dat zich wat jongere leden aanmelden, die weer de opbouw van de vereniging in de toekomst op zich kunnen nemen. We hebben ook gepoogd een jeugdafdeling op te richten, maar helaas bleek de belangstelling van de jongere jeugd dusdanig klein, dat we dit item voorlopig in de ijskast hebben moeten zetten. Kortom, een vereniging, die steeds in beweging is, daardoor jong blijft en waar ik trots op ben dat ik er bij mag horen. Ik hoop, dat dit jubileum een start mag zijn van een hele lange, bloeiende periode voor ABC '08, een vereniging die ten slotte nog maar 100 jaar jong is, en nog vele jubilea te gaan heeft. Wij hopen, dat u met veel plezier deze jubileumuitgave zult lezen. – Jan Boxma, voorzitter ABC '08

3

1908

abc assen

van nul tot honderd Koninklijke Nederlandse Biljart Bond Van harte gefeliciteerd Bijna een jaar voordat het 100-jarig bestaan van de Asser Biljartclub 1908 zal worden gevierd, bereikte mij al het verzoek een woordje in het jubileumboek te willen schrijven. Ik begin met dit feit omdat het aantoont dat deze vereniging, ondanks haar eerbiedwaardige leeftijd, nog steeds een springlevende organisatie is, met een bestuur dat tijdig zijn werk doet. De vereniging zal dit heugelijke feit feestelijk gedenken. En terecht! Als bestuurder in een koepel moet je je realiseren dat de biljartsport zich niet afspeeld in regionale of landelijke besturuskringen maar vooral in de lokale organisaties. Die dragen onze sport, die staan dicht bij de wedstrijdsporters en de recreanten, die kunnen bij uitstek bijdragen aan de populariteit van het nobele spel.

Gerard J. Faber, Voorzitter KNBB

Ik weet zeker dat A.B.C.'08 zich van die rol meer dan bewust is. Wij als gehele Nederlandse biljartgemeenschap zijn er trots op dat deze vereniging al zo lang een prachtige plek in de KNBB heeft bezet. Namens die gehele gemeenschap wens ik U van harte geluk met Uw 100jarig bestaan, en wensen U een voortgezet biljartleven in goede gezondheid toe. – Gerard J. Faber, Voorzitter KNBB

4

1908


abc assen

5

1908

abc assen

van nul tot honderd Het 100-jarig bestaan ( 1908 - 2008 ) van de biljartvereniging ABC '08 is onlosmakelijk verbonden met het verleden. Zonder verleden geen toekomst; zonder toekomst geen ABC '08. Een Simpele constatering in een tijd die volstrekt haaks staat op het geboortejaar van de biljartclub uit Assen. Nu hollen we met ons allen achter elkaar en de feiten aan; toen was er volop tijd en gelegenheid voor een aardige babbel op de hoek van de straat ….. Voor het ontstaan en de ontwikkeling van het biljarten moeten we diep graven in het verleden. Daarbij dienen we aan te tekenen dat niet álle geschiedenisnotulisten op dezelfde lijn zitten voor wat betreft de wording van deze zo boeiende tak van sport. De Engelsen én de Fransen claimen het eerste biljartei gelegd te hebben. In het midden van de zestiende eeuw introduceert de Elgelsman William Bill Kew het spel met de drie ballen in een deftige omgeving. Als keu gebruikt hij een yard ( ellestok ) en mogelijk is toen het woord Billyard ontstaan. Volstrekte onzin, beweren de Fransen. In die periode, zo is hun lezing, wordt het biljartspel gespeeld aanhet Franse hof.Ene Claude Billard is er de bedenker van. En met graagte verwijzen de Fransen naar de woorden bille (val) en art (kunst). Als je vandaag de dag kijkt naar de artistieke kanten van het biljarten en de kunstzinnige uitvoering ervan, ben je genijgd de Fransen de eer te gunnen. Voor een nadere toelichting op de geschiedenis van het biljarten en dus op het 100-jarig bestaan van ABC '08 is het niet verkeerd een beroep te doen op de visie van deskundigen: auteur Cas Juffermans van het 'Basisboek biljarten', de schrijvers A. van Haaren en J. van der Hoek van het boek 'Het biljartspel' en Jacques Babut du Marès, Ludo Dielis en Léo Corin, samenstellers van de encyclopedie in beeld 'Biljart'. We hebben vastgesteld dat de oorsprong van het biljarten zich feitelijk verliest in de nevel van de tijd: in Engeland?, in Frankrijk?. Het gegeven is dat pakweg vier uuewen geleden het spelen van biljart het uitsluitende voorrecht is van koningen, hovelingen en zéér vooraanstaande personen. Lieden afkomstig uit niet de bovenste laag van de samenleving hebben het nakijken. Even ter zijde: anno 2008 spelen mannen én vrouwen uit álle geledingen van de samenleving dit mooie, maar o zo moeilijke spel. Over een ontwikkeling in de tijd gesproken …… Het begin dáárvan ligt in de negentiende eeuw als het biljarten zijn exclusieve karakterv moet prijs geven en aan een onstuitbare opmars begint in de landen buiten Engelanf en Frankrijk. Ook in ons land, dat wil zeggen: op heel beschijden schaal wordt het biljarten gespeeld; tegen het einde van de achtiende eeuw uitsluitend in kringen van de machtige burgerij van Holland, het volk heeft daar absoluut geen weet van.

6

Boven: Lodewijk de Veertiende van Frankrijk met hovelingen tijdens een spelletje bilart; naar een gravure uit de zeventiende eeuw. Onder: Het moderne wedstrijdbiljarten, zoals hier tijdens het Masters Driebanden 2006 Over contrast gesproken …….


1908

abc assen

We maken een sprong in de tijd en gaan naar de periode 1875-1910. Het biljarten als wedstrijdsport begint vorm en inhoud te krijgen. Aardig om te weten is, dat in het boorden van ons land deze ontwikkeling opvallend is. Met name in Friesland en in Groningen is er sprake van groeiend enthousiasme voord deze tak van sport. Prominente spelers in die periode zijn de Groninger Rolf Bierling (jawel, van de - ook nu nog - biljartmakers) en de Friezen Goye Het (op kleine leest geschoeide) biljartgebeuren is tot het Bijlsma uit Bolsward en Tjibbe Terpstra uit eind van de negentiende eeuw in Assen vooral voorbehouden Leeuwarden. Genoemde Bierling wordt in aan de notabelen; onder andere in dit sociëteitsgebouw aan 1884 in de Harmonie in de stad Groningen de Brink in Assen. Het pand -met een andere ínhoud'- staat voorzover bekend- de allereerste kampioen er nog steeds. van Nederland in het libre, dan nog de enige spelsoort. Hij verliest een jaar later in de Goudse sociëteit Ons Genoegen zijn titel aan de Amsterdammer Nico Verkley. Over Amsterdam gesproken: vijf jaar eerder had het Grandhotel Keasnapolky zich voorzien van een biljartzaal met maar liefst veertien tafels. Dat prachtige centrum heeft bestaan tot het begin van de jaren zeventig in de vorige eeuw. Opgeslokt door de commercie …. Tegen het einde van de negentiende eeuw worden ook in het Noorden de eerste biljartverenigingen opgericht. In 1897 ziet de stad Groningen de Groninger Biljartclub het levenslicht, in 1901 wordt in Leeuwarden De Friese Club opgericht en dan - op 13 januari 1908 - volgt in Assen de Asser Biljartvereniging (later ABC '08) En dan te bedenken: pas op 22 januari 1911 glijdt de Nederlandsche Biljart Bond uit de startblokken. In 1951 krijgt de NBB het predikaat Koninklijk, ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan en vanaf dan hebben we 't over de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond, de KNBB. Of de Asser goegemeente in 1908 op de hoogte is van al die ontwikkelingen in de biljartwereld valt uiteraard te betwijfelen. Er wordtimmers niets of nauwelijks iets over gepublceerd, en zeker niet over de periode al ver daarvoor. Want dáár ligt het moment dat enkele notabelen de handen ineenslaa. Geheel in de aloude traditie van het biljarten, dat Jan-met-de-pet er verre van moest worden gehouden. Een sociëteitsgebeuren, derhalve …… Kom daar vandaag de dag nog eens mee op de proppen; je wordt ter plekke gelyncht …. Terecht natuurlijk; het biljarten is van en voor iedereen. Mannen en vrouwen, jongens en Het sociëteitsgebouw te Assen meisjes. Maar in het geboortejaar van ABC '08 zijn maar weinig inwoners van de Drentse hoofdstad bekend met wat toen al een biljarttraditie is. Die dateert van 1821; drie jaar daarvoor had het bestuur van de sociëteit besloten een biljartkamer te laten aanleggen, maar de verwezenlijking ervan koste veel tijd. De sociëteit ( opgericht op 21 maart 1780 ) is aanvankel;ijk gehuisvest in de paardenstal bij de zuidelijke vleugel van het in 1260 gebouwde kloostercomplex; veel eeuwen later het bestuurscentrum van de provincie Drenthe. In de monumentale, zeer fraaie pandenaan de Brink in het hart van Assen, zijn nu o.a. gehuisvest het Drents Museum en het Rijksarchief, De voormalige paardenstal wordt in de jaren na 1821 verder verbouwd en ingericht als sociëteitsonderkomen. Je kunt 't je nauwelijks voorstellen, maar uit dat stijlvolle, vooral besloten gebeuren in een soort bastion is in Assen de volkssport biljarten ontstaan. Anders gezegd: van herenbolwerk naar café, van bolknak naar sjekkie en spijkerbroek. Met natuurlijk wél de aantekening, dat nog altijd in competitieverband de sjieke clubautfit een vereiste is. Toernooien-op alle niveuasademen de sfeer van voornaamheid en onberispelijkheid en hullen zich doorgaans in een weldadige stilte. Wat dit laatste betreft: een kuchje kan in die omstandigheden klinken als een pistoolschot. Wéé diegene die op deze manier laat weten dat'ie ook van de partij is …..

7

1908

abc assen

van nul tot honderd Het begin Assen maakt in de negentiende eeuw een voorspoedige ontwikkeling door. Nadat het dorp in 1807door koning Lodewijk Napoleon tot stad is verheven, zit de groei er voortvarend in. Van 815 inwoners in dat jaar tot circa 17.000 in 1908, het oprichtingsjaar van ABC. Op 13 januari is de bevalling een feit. In de Provinciale Drentsche en Asser Courant wordt er twee dagen later melding van gemaakt. Weciteren de krant integraal: "De nieuwe vereniging "Asser Biljartclub"is in een gisteravond in 't Concerthuis gehouden vergadering opgericht. Een reglement werd vastgesteld. Zoals reeds eerder gezegd is, is de bedoeling de biljartsport te bevorderen. In 't algemeen was men van oordeel, dat dit het best kon geschieden door het optreden van meesters in die kunst en door het houden van onderlinge wedstrijden. Het denkbeeld om op vaste tijden een biljartavond te arrangeren voor leden werd met instemming begroet, ofschoon de moeilijkheden aan de uitvoering verbonden bijv. het verkrijgen vanb een geschikte gelegenheid, niet konden worden ontkend. In het bestuur werden gekozen de heeren J. Alberts, N. van Everdingen, L. van der Goot en K.van Zanten (allen leden van de voorlopigecommissie) en de heer J. A.W. Sluis. Van Everdingen is voorzitter en Alberts secretaris. Wat ten slotte het ledental aangaat, dit heeft het getal veertig reeds bereikt. Maar er wordt nog op veel meer belangstelling gerekend. De contributie is dan ook laag gesteld: ƒ 1,50 per jaar."

Tot zover de krant op 15 januari 1908. De mannen-van-het-eerste-uur hebben zes dagen daarvoor in een advertentie in die krant al de aandacht gevestigd op de gebeurtenis in het Concerthuis.

Met de tekst: "Het voorlopig bestuur der op te richten Asser Biljartclub" noodigt de inteekenaren op de lijst en andere liefhebbers derBiljartsport uit tot eene vergadering in het café Gramsma maandagavond 13 januari 1908, ‘s avonds om 8 uur. Het café is gehuisvest in het Concerthuis" (veel jaren later theater De Kolk) Aardig om te weten is, dat tegen het einde van 1907 ene F. Groenewold in Assen per advertentie al aan de weg timmert met een "5 Bals Biljart-Concours, mooi spel en luxe prijzen, in de Poort van Kleef. Aanvang 7 uur zaterdagavond, bockbier aan de kraan". In het honderjarig bestaan van ABC '08 is van alle jaarverslagen van ijverige secretarissen het eerste -historisch gezien- het meest interessant. Derhalve aandacht voor het schrijven van de heer J. Alberts. Hij meldt dat het hem een bijzonder genoegen is " U hierbij het verslag over het afgelopen jaar aan te kunnen bieden. Ik zeg een genoegen, daar u allen uit het verslag zal blijken, dat de Asser Biljartclub voortdurend in bloei toeneemt en hier ter stede als 't ware in een behoefte voorziet. Den 1 januari 1909 toch begonnen met 66 leden, 1 donatrice en 2 donateurs, traden er in de loop van het jaar 24 nieuwe leden toe en bedankten er 7, zodat op 31 december l.l. de vereeniging bestond uit 83 leden, 1 donatrice en 2 donateurs, terwijl reeds weer verscheiden heeren zich hebben opgegeven om thans met het nieuwe jaar lid worden. Voorwaar voor onze club en voor de biljartsport in het algemeen een verblijdend teeken". Alberts maakt ook melding van "den eersten wedstrijd, gehouden op 16 en 17 februari 1909. Hij noteert als winnaars in de klasse A: W. Brink, R.H. Welthekker, C. Leyer en I.P. de Groot en in klasse B: J. Karsten, J.H. Kastermans en E.G. Upmeyer.

Het concerthuis (rechts) rond 1900. Daar aanschouwt ABC in 1908 het levenslicht. In het pand is decennia later theater De Kolk gehuisvest tot de recente afbraak met behoud van de markante voorgevel.

8

Bladerend daarna door bijna 100 jaarverslagen kom je tot de conclusie dat er voor wat betreft de grote lijnen amper verschillen zijn. Anders gezegd: het aangepaste proza van Albers had in 2008 geschreven kunnen zijn.

1908


abc assen

ABC 'tjes (1908-1958) • 29-01-1918: Voorzitter v Everdingen stelt in de jaarvergadering voor de club maar weer op te heffen, want het geld is op. Ter plekke laten de leden weten zulks absoluut niet te willen.

• 25-02-1937: De eerste wedstrijdleider is ene heer Groenewold. Later in het jaar speelt de absolute vedette Reint Woldakker tijdens een invitatietoernooi in Groningen met een algemeen moyenne van 27 (!)

• 23-10-1923: Besloten wordt zich aan te sluiten bij de Nederlandsche Biljart Bond (NBB). Een jaar later wordt alweer bedankt, omdat het bestuur de contributie te hoog vindt. In 1926 wordt de club opnieuw lid.

• 08-10-1940: Het ledental is gedaald tot vijftien. In de loop van het jaar wordt verhuisd van Centraal aan de Brink naar Bellevue, dat ruim een jaar later op bevel van de Duitsers moet worden ontruimd. Het pand Markt 13 (voormalig eetcafé Stern) is de nieuwe locatie. • 09-05-1945: De eerste ledenvergadering na de bevrijding is in de tuin van Bellevue. Het pand wordt gebruikt door de geallieerden, vooral door de Canadezen. • 17-01-1848: Het 40-jarige bestaan wordt gevierd met "een avondfeest voor de leden" op zaterdag en "een receptie met feestdiner" op zondag. Meest opvallende gast: burgemeester van Assen Mr. J. Bonthenius Lehman.

• 21-01-1928: Om de leden meer bij de club te betrekken, besluit het bestuur het kaarten in te voeren. Dit met groot succes. • 07-01-1933: Het bestuur meldt "dat het spel der leden nadelige gevolgen ondervindt van het kaartspel". Een week later is het feest in clublokaal Centraal i.v.m. het 25-jarige bestaan. De huiskapel van het Parkhotel speelt tot in de kleine uurtjes. • 25-02-1937: De eerste wedstrijdleider is ene heer Groenewold. Later in het jaar speelt de absolute vedette Reint Woldakker tijdens een invitatie-toernooi in Groningen met een algemeen moyenne van 27 (!)

• 03-08-1949: Demonstratiewedstrijd tussen Piet van der Pol en Piet de Leeuw. Van der Pol is dan al enkele keren wereld- en Europees kampioen in zowel het libre als het kader. De Rotterdammer maakt 600 caramboles in 13 beurten met een hoogste serie van 166. De 112 betalende bezoekers zijn goed voor een recette van ƒ 12,95 ten behoeve van de actie "Jongens overzee". • 09-01-1956: Het bestuur heeft 't over een rampjaar: "Op onverklaarbare wijze is de dubbeltjespot verdwenen. Voorwaar een ramp". De pot is nimmer boven water gekomen. Er zat -geschat- honderd gulden in voor de viering van het 50-jarig bestaan.

9

1908

abc assen

van nul tot honderd ABC 'tjes (1908-1958) • 13-01-1958: Ondanks de 'potelende' wordt met een druk bezochte receptie en een mooi feest in Bellevue het halve-eeuwfeest gevierd. Reint Woldhekker heeft de dag van zijn leven: hij krijgt de gouden clubspeld (50 jaar lid) en wordt KNBB-ridder vanwege zijn grote verdiensten voor de biljartsport.

Reint Wolthekker feliciteert voorzitter Theo Verdegem met het 50-jarige bestaan van de Asser Biljartclub.

• 23-24-25 en 26-01-1958: Organisatie van het Nederlands Kampioenschap kader 38/2, eerste klasse klein biljart Piet Buys (nog maar 23 jaar) uit Den Haag overtroeft al zijn tegenstanders met een algemeen moyene van 24,51 en een hoogste serie van 157. Buys promoveert naar de landelijke eerste klasse groot biljart.

De deelnemers aan de nationale titelstrijd in januari 1958 in Assen. De deelnemers worden nauwlettend in de gaten gehouden door drie prominente leden van ABC

10

1908


abc assen

1940-1945 Slachtoffers Ook de Asser Biljartclub moet in die barre en bizarre oorlogsjaren verliezen incasseren onder haar leden. Vier van hen worden het slachtoffer van het medogenloze optreden van de Duitse bezetters: • • • •

Johannes van Haarst (43) voorzitter vanaf 1926 Isaac Winnink (52) Arie Dionijsius de Vroom (53) Roelof Kramer (55)

Winnink en zijn gezin worden op 9 april 1942 door de Duitsers gearresteerd als ook in Assen de jodenvervolging wordt verhevigd. Ze worden via kamp Westerbork naar Auschwitz vervoerd en op 13 november van dat jaar vergast. De Vroom en Kramer vallen in de tweede helft van 1944 in handen van de Duitsers als gevolg van hun activiteiten in het verzet. Beiden vinden de dood in concentratiekamp Neuengamme nabij Hamburg. Daar is al op 13 december 1944 van Haarst overleden aan de gevolgen van de onmenselijke behandeling.

In de oorlogsjaren is het voor verenigingen niet eenvoudig de gelederen gesloten te houden. De omstandigheden om praktisch actief te kunnen blijven zijn verre van rooskleurig. Bestuurlijke bezigheden kunnen alleen worden ingevuld als daarvoor toestemming is gevraagd aan en gekregen van de politieautoriteiten (lees de Duitse bezetters).

11

1908

abc assen

van nul tot honderd 1940-1945 Slachtoffers De ABC-voorzitter, kapitein der Infanterie, is in Assen de drijvende kracht achter de in juli 1940 opgerichte Nederlandsche Unie. Drie prominente vaderlanders, de Rotterdamse politiecommissaris Louis Enthoven, de Groninger commissaris der Koningin Hans Linthorst Homan en topambtenaar Jan de Quay uit Den Haag, pogen op deze manier de NSB van Anton Mussert de wind uit de zeilen te nemen. De Unie heeft in Assen een kantoor aan de Oostersingel (later aan de Gedempte Singel) en een winkel in de Oudestraat. Van daaruit is Johannes van Haarst actief in deze meer of minder neutrale beweging. Eind 1941 wordt de Unie door de Duitsers verboden en vinden overal in het land vele honderden arrestaties plaats.

Al op 23 april dat jaar is van Haarst opgepakt; volgens spaarzame geschiedschrijving mogelijk als represaille voor verzetsdaden, ook hij wordt afgevoerd naar Neuengamme. Op 10 januari 1948 noteert secretaris J.H. Bos in zijn verslag over de periofde 1908 - 1948: " Hunne namen zullen in gulden letteren in de geschiedenis van ABC opgetekend worden."

12

1908


abc assen

1940-1945 Slachtoffers Bellevue-eigenaar Hendrik Eleveld etaleert per advertenties zijn problemen en de daaruit voortvloeiende veranderingen. Kort na de bevrijding van Assen (13 april 1945) keert ABC terug in het 'originele' Bellevue: nadat de Duitsers eruit verjaagd zijn bivakkeren dee Canadeze bevrijders er ook nog enige tijd.

Tegen het einde van 1941 brengen de Duitsers het verenigingsleven in Assen een zware slag toe: Café-restaurant Bellevue wordt gevorderd en ingericht als zogeheten Wehrmachtsheim (militair tehuis) voor in de kazerne gelegerde troepen. Ook voor de Asser Biljartclub is het verkassen geblazen: naar het pand Markt 13 -niet zichtbaar aan de rechterzijde van de Markt-. De foto dateert van net na de bevrijding

13

1908

abc assen

van nul tot honderd Locaties Vanaf de oprichting in 1908 maakt ABC gebruik van een groot aantal clublokalen. De vele verhuizingen hebben als belangrijkste reden de zich wijzigende inzichten van de betreffende uitbaters. Anders gezegd: de biljartavonden leveren te weinig op en worden geschrapt óf het horecabedrijf wordt opgedoekt. Een aantal locaties in beeld:

Vanaf circa 1920 enkele jaren het Parkhotel aan de Plataanweg, dat eigenlijk nooit bestaansrecht heeft gehad. Later Homas Gezelschapsspelenfabriek en weer later afgebroken voor de bouw van eigentijdse appartementen.

In 1941 enige tijd hotel De Jonge aan de Brinkstraat. Op deze opname is nog een gedeelte van de toenmalige singel te zien.

14

1908


abc assen

Locaties

Café Eleveld (links op de foto) vooraan in de Rolderstraat is in de zeventiger jaren de thuishaven van het biljartvolkje.

Van 27 augustus tot 4 december 1979 verleent de familie Van Wijk in Beilen onderdak aan de club uit Assen. Het pand op de foto is van iets oudere datum met nog erin gehuisvest een slijte-

15

1908

abc assen

van nul tot honderd Toppers van toen en nu Vele tientallen leden van ABC '08 hebben in die honderd jaar in de biljartarena opvallende resultaten behaald. Van treurig onderaan tot fier aan de kop van het klassement. Zonder ook maar iemand te kort te willen doen zijn de absolute toppers Reint Wolthekker (toen) en Hans Warners (nu). Beiden werden een keer kampioen van Nederland. Ze hebben, zogezegd, een iedereen van de club overtreffende palmares. Reint Woldhekker ….. Op 31 januari 1971 overlijdt op 84-jarige leeftijd Reint Wolthekker. (Reinhardt Hotzerus Wolthekker) Hij slijt zijn laatste jaren in het bejaardencentrum De Boshof in Assen. Hij is de trotse bezitter van de ere-penning van de gemeente Assen, ere-lid van de biljartclub en eigenaar van de gouden ABC-speld, hem uitgereikt op 13 januari 1958 voor zijn 50-jarige lidmaatschap. Volgens mensen die hem goed gekend hebben, is hij van onschatbare betekenis geweest voor de ontwikkeling van de biljartsport in het Noorden van het land, maar ook op landelijk niveau. Daarvoor is hij door de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond (KNBB) gehonoreerd met de benoeming tot bondsridder. Café-houder Wolthekker wint aan de lopende band noordelijke titels op het hoogste kader- en libre-peil en levert zijn allerbeste prestatie in het voorjaar van 1930 met het behalen van het nationaal kampioenschap kader 45/2 tweede klasse groot biljart met een algemeen moyene van 18,06. Even ter verduidelijking: de indeling in klassen is duidelijk anders dan tegenwoordig. Hij is in het Noorden van dermate aparte klasse, dat hij vanaf 1946 wordt geweerd van toernooien, omdat de meeste speler zich terugtrekken als ze vernemen dat de fameuze Assenaar zich als deelnemer heeft aangemeld. Reint Wolthekker destijds in een reactie op die ontwikkeling: "Ik heb me teruggetrokken uit de actieve wedstrijdsport, omdat ik het plezier in het spelen van al die anderen niet wilde bederven". Voor al die huzarenstukjes op het groene laken is de club uit Assen hem zeer erkentelijk: Ge R.H. Wolthekker-zaal is zijn posthume beloning in zowel café Eleveld in de Rolderstraat als later in café-restaurant Bellevue. Van 9 maart 1971 dateert de brief van zijn naaste familie aan het bestuur van ABC '08. Een citaat: "De Asser Biljartclub stond bij hem hoog aangeschreven en hij zou nooit ergens verschijnen zonder zijn gouden ABC-speld, waar hij buitengewoon trots op was". Over Reint Wolthekker zijn handenvol anektotes in omloop, Zo geeft hij regelmatig les aan leden van de club en drukt dan de 'bok' (hand op het groene laken) zo stevig aan, dat de vingers lijken te zullen breken. Menige ABC'er heeft, zo wil het verhaal, zuchtend en vloekend, die lessen ondergaan. Om zelf een vaste 'bok' te krijgen probeert Wolthekker op allerlei manieren zijn sterke vingers te behouden. s Ochtends en 's avonds legt hij verzwaarde steunen op de gestrekte vingers. Een, zoals hij zelf omschrijft, bredere greep verwezenlijkt hij door in de slaapuren kurken tussen de vingers te doen. "Een vaste voorhand is per slot van rekening het axioma van het biljartspel", constateert hij in een krantenknipsel uit die jaren. Hij legt ook uit dat zuiverheid in het spel de basis is voor goede reseultaten: "De keu kan men gelijk zijn als een geweer. Wanneer de schutter het wapen niet zuiver horizontaal houdt, dan zal het schot òf te laag òf te hoog vallen. Te veel houden biljarters de keu niet vlak genoeg, waardoor vaak de carambole wordt gemist".

16

1908


abc assen

Toppers van toen en nu Reint Wolthekker ABC's ere-voorzitter Henk Elzenaar is er vaak bij, als de legendarische Assenaar her en der demonstraties geeft: "Ik heb 't hèm zien doen, trekstoten met één hand. Je geloofde je ogen niet. Ik heb dat een ander nóóit zien doen. Hij was een monster ….. (monster is goed Drents voor geweldenaar). Reinhardt Hotzerus Wolthekker wordt in zijn actieve jaren door het bestuur en leden van ABC op handen gedragen. Hij is zich daar ook terdege van bewust. Als tijdens een noordelijk kampioenschap in De Harmonie in de stad Groningen het bestuur geen gebruik blijkt te maken van gratis toegangskaarten, zijn de rapen goed gaar. Tijdens de eerstvolgende ledenvergadering, zo blijkt uit de notulen, leest hij het bestuur duchtig de les. Dat belooft oprecht beterschap ….. Toch heeft Wolthekker niet altijd succes in zijn gedragingen richting bestuur. In de dertger jaren, om maar eens een voorbeeld te noemen, vangt hij bot in zijn poging het bestuur ervan te overtuigen, dat het noodzakelijk is ivoren ballen aan te schaffen ter verbetring van de spelkwaliteit. Argument bestuur: die ballen zijn te duur. Bestuur en leden zitten hem nòg een keer dwars. In de ledenvergadering op 13 oktober 1930 wordt besloten de lakens niet te vervangen. Citaat uit de notulen: " Wij hebben er geen hinder van en zouy het alleen moeten voor Wolthekker".

De Brinkstraat in het hart van Assen in het begin van de vorige eeuw. Links het café annex slijterij van A.C. Wolthekker. In het café van zijn vader leert Reint de kneepjes van het biljartvak. Het pand wordt in de tweede helft van de vijftiger jarten afgebroken voor de bouw van bioscoop Diana. Daarin is nu het gelijknamige jongerenuitgaanscentrum.

17

1908

abc

van nul tot honderd

assen

Toppers van toen en nu Hans Warners Voor het weergeven van de topprestatie van Hans (Johannes) Warners (71) doen we een beroep op het toenmalige Nieuwsblad van het Noorden in de editie van 7 april 1995. Warners (dan 58) wordt in het weekeinde daarvoor in Hoogerheide in het zuidwesten van het Brabandse land kampioen van Nederland libre klein eerste klasse. We citeren de krant die royaal aandacht schenkt aan het opmerkelijke sportgebeuren:

"Nadat Hans warners de titel op zijn naam had gezet, belde hij naar zijn vrouw die in Vries was achtergebleven. Hebben ze ook het Wilhelmus voor je gespeeld, wilde ze weten. Ja, antwoorde haar man. Het was zo mooi; er was speciaal een orkest voor ingehuurd. Beiden vielen even stil. Met zoveel geluk wisten ze even geen raad".

Volgens de krant straalt, nog dagen nadien de trots van Warners gezicht. Ooggetuigen beweren zelfs dat hij weken daarna nog meters naast zijn schoenen loopt. De kleine man uit Vries heeft dat uiteraard - altijd met grote hardnekkigheid ontkend en derhalve zal de waarheid wel ergens in het midden liggen ….

Hans Warners, kampioen van Nederland in 1995. De beker en een huis vol bloemen.

18

Feit is, dat dagenlang de huiskamer vol bloemen staat, want zo ongeveer iedereen die Hans Warners een warm hart toewdraagt, heeft de beurs getrokken voor het honoreren van deze topprestatie. De krant: Op de eettafel staat de beker geposteerd. Deze titel is een bekroning op mijn carrière, zegt de biljartende concërge". Hans Warners nu: : In wat later bleek mijn laatste beurt moest ik nog 32 caramboles maken wilde ik de partij die over 130 caramboles ging, kunnen uitmaken. Mijn tegenstander stond namelijk al op 122 en remise was voor hem voldoende. Voor hem was het dus nog maar 9 caramboles. Bij elk punt dat ik scoorde, werd het stiller in de zaal. Vroeger was ik onder de zenuwen bezweken, maar nu maakte ik de serie in één beurt". Maar nog is Warners niet zeker van zijn nationale kampioenschap,want zijn tegenstander 'Hans Feukkink"heeft nog de nabeurt. En wat eigenlijk op dat niveau maar zelden gebeurt: Feukkink gaat de mist in en vedrinkt in diepe treurnis.

1908


abc assen

Toppers van toen en nu Hans Warners Vanuit een vrijwel verloren positie winnend terukomen, tekent Hans Warners toen voeten uit. Hij is in zijn spel niet alleen een strateeg en een denker, maar ook een vechter en daardoor vaak een winnaar op wezelijke momenten. Een tegenstander die je nimmer mag onderschatten en zeker niet in een situatie dat hij aangeslagen lijkt te zijn. De kleine, vrij stille en rustige Hans Warners is nadrukkelijk capsones-vrij. Hij komt en gaat op de wekelijkse clubavond met een vriendelijk"goedenavond" en een sober "tot volgende week". Op zo'n avond komt er geen onvertogen woord over zijn lippen. Als je hem observeert tijdens het spelen van een partij, valt op hoe weloverwogen hij te werk gaat, hij heeft een opvallende manier van stoten en neemt daar vooral alle tijd voor. Hans legt heel secuur aan en dan volgt een venijnig tikje tegen de bal daarop de snelle terugtrekking van de keu. Onmiddellijk gevolgd door een verend hupje dat door het hele lijf trekt. Na en net-niet-raak-bal volgt steevast een welhaast verontschuldigende toelichting: "Hé, jammer nou. Wat scheelt 't. Zonde, hij was zo mooi geraakt". En daarbij hoort een beweging met het hoofd, waaruit boven alles intense teleurstelling blijkt. Op dat soort momenten probeert Hans Warners tevergeefs niet te laten merken dat hij baalt als een stekker. Zijn carrière staan daar oneindig veel hoogtepunten tegenover ….. Niet allen, maar vooral tijdens de vele toernooien op districtsniveau.

De originele toelatingsbrief van ABC '08 voor Hans Warners

19

1908

abc assen

van nul tot honderd ABC 'tjes (1958-2008) • 07-03-1966: In Bellevue oprichtingsvergadering van BV Bellevue. Initiatief bij de besturen van ABC '08 en Triantha. Reden: Lange wachttijden bij beide clubs. • 13-01-1968: Veel belangstelling voor de viering van het 60-jarige bestaan. Bestuur (tikje in mineur): "Doch er was een donker wolkje, het gemeentebestuur schitterde door afwezigheid".

• 11-05-1979: De naam Asser Biljartclub wordt gewijzigd in Asser Biljart Club '08. (ABC '08) • Op de jaarvergadering wordt wedstrijdleider Wiebe Meijer in het zonnetje gezet: hij legt na een kwart eeuw zijn bezigheid neer. Meijer wordt benoemd tot ere-lid op het feest (15-01-1983) ter gelegenheid van het 75-jarige bestaan. Oud wedstrijdleider Wiebe Meijer Tot op hoge leeftijd actief

• 25, 26, 27 en 28-04-1968: Organisatie Nederlands kampioenschap kader 38/2. Winnaar Piet Vet uit Berkhout met een alg. moyenne van 28,08 en een hoogste serie van 189. • 18 en 19-03-1972: Organisatie noordelijk kampioenschap libre eerste klsse. Winnaar J. Brandsma (Dronrijp) met als goede tweede het ABC-lid G. Cats. Later dat jaar wordt ABC'er Lammert Dries in Delfzijl noordelijk kampioen libre hoofdklasse. • 06, 07 en 08-02-1976: Organisatie Nederlands kampioenschap libre vierde klasse. Winnaar R. Koetsier (Woubrugge). • 15-10-1976: Brief van bestuur over viering 70-jarige bestaan op 13-01-1978. Wie naar het feest wil moet ƒ 100,00 bijdragen in de kosten. (4x ƒ 25,00 mag). Hotel Erkelens in Rolde is op 14-01-1978 de feesttent. voor ABC '08

• 18-08-1977: Bestuur van KNBB wijst subsidieaanvraag af voor activiteiten bij het 70jarige bestaan. Reden, geldgebrek ….. • 26-11-1977: Brief van bestuur aan kandifaat-lid: Er is een ledenstop en die blijft nog wel een tijdje. De belangstellende wordt attent gemaakt op het bestaan van BV Bellevue en Triantha. • 07-01-1978: Teamwedstrijden ter gelegenheid van het 70-jarige bestaan. Deelnemende clubs (12) komen uit omliggende dorpen en zijn niet aangesloten bij de KNBB. Poging om propaganda te maken voor de biljartsport.

20

• 30 en 31-01-1982: Organisatie districtsfinale libre eerste klasse. Winnaar L. Hidding uit Emmen.

1908


abc assen

ABC 'tjes (1958-2008) • 15-01-1983: Viering 75-jarige bestaan in Bellevue. Tijdens de receptie viert men tevens het veertig-jarige lidmaatschap van: J. Mulder, T. Verdegem en J. Alink. De jubilarissen ontvangen de gouden speld van het District Drenthe-Oost Groningen van de KNBB. Cadeau van de leden aan het bestuur: Een clubvlag, kosten ƒ 412,10. Door de leden gemakkelijk te geven, want het bestuur betaald de nota ….. De receptie wordt zeer druk bezocht en het afsluitende buffet is een zeer goede afsluiting voor de leden van ABC '08 en hun partners

De viering van het 75-jarige bestaan op 15 januari 1983 is in een üitverkocht" zalencomplex Bellevue. Bestuurslid Roelof Warris, penningmeester Jan de Gries, secretaris Jan Rozeboom en voorzitter Henk Elzenaar (v.l.n.r.) krijgen lamme handjes van het vele schudden. Deze receptiegangers zijn niet de minsten: eerste burger van Assen Jan Masman en sportwedhouder Henk de Roos. De Laatste is nauw betrokken bij de latere onderhandelingen om de huisvestingsproblemen op te lossen.

De menu-kaart van het Scandinavische buffet ter gelegenheid van het 75-jarige bestaan van de Asser Biljart Club '08 op 15 januari 1983 in zalencentrum Bellevue.

21

1908

abc assen

van nul tot honderd ABC 'tjes (1958-2008) • 07/08-05-1983: Organisatie Nederlands kampioenschap jeugd derde klasse kader 38/2. Winnaar Willy Thans (18 jaar) uit Maastricht. Alg. moyenne 30,14 met eenhoogste serie van 142. De kater is een ongedekt tekort van ƒ 2.406,95; verminderd met ƒ 750,00 subsidie van de provincie Drenthe. Deze titelstrijd was in verband met het 75-jarige bestaan van ABC '08.

• 12,13 en 14-12-1997: Organisatie Nederlands kampioenschap masters ereklasse biljart artistiek, ter gelegenheid van het 90jarige bestaan op 13 januari 1998 (feest op 17-01-1998 in hotel Erkelens te Rolde). Voorzitter Jan Boxma (geheel lirisch): "Ongelooflijke staaltjes van techniek". Winnaar Ruud de Vos uit Amsterdam.

• 01-10-1986: Niet alles is koek en ei, want ene Luc Rengers bedankt als lid "vanwege de vergrijzing en het niet tonen van enige belangstelling gedurende anderhalf afwezigheid, waarin ik enkele keren in het ziekenhuis verbleef". • 06/07-01-1990: Organisatie districtsfinale eerste klasse libre. Winnaar Jan Zijlstra uit Beilen. • 13/14-10-1990: Organisatie districtsfinale eerste klasse driebanden. Winnaar Max Toisuta uit Bovensmilde. • 14-01-1991: Vergadering bestuur SBA (Stichting Biljartsport Assen) met besturen van ABC '08, Trianta en BV Bellevue: Belangwekkend besluit: ook de ballen zijn vanaf nu eigendom van de stichting. • 17, 18 en 19-11-1995: Organisatie districtsfinale eerste klasse driebanden. Winnaar K.A. Wemmenhove uit Zwolle, • 15-12-1995: Treurig moment in het bestaan van ABC '08: ex-penningmeester Jan de Gries bedankt als lid na eenal jaren sudderend conflict met bestuur en leden. Hij is dan bijna dertig jaar lid, waarvan tweeentwintig jaar als penningmeester en schrift "mij ernstig in de steek gelaten te voelen ". • 30-10-1996: Het bestuur van de Stichting Biljartsport Assen laat weten, dat het biljartcentrum nna de Bremstraat schuldenvrij is.

22

Enkele stootbeelden die tijdens de masters biljart artistiek moesten worden uitgevoerd.

• 11-10-1999: Bestuur schrapt ene Bob Offers als lid: hij wil zijn clubvest niet terugsturen ….. • 28-10-1999: Op de jaarvergadering meldt Albert Fokkema dat Ton Broekens op dinsdag 27-10 een libre-serie van 47 caramboles heeft gemaakt.

1908


abc assen

ABC 'tjes (1958-2008) • 19 en 20-01-2002: Organisatie districtsfinale libre eerste klasse. Bij de deelnemers 3 leden van ABC '08 die tijdens deze finale hun mannetje stonden. Bij het ingaan van de laatste ronde staan Hans Warners en Albert Fokkema gelijk met beiden 10 punten. Ben Werkman kan het net niet bijbenen en staat in de tussenstand op plaats zes. De finale wordt gewonnen door Hans Warners. Eindstand: 1. Hans Warners, 2. Albert Fokkema, 6. Ben Werkman.

• December 2003: Ooit was er een redelijk bloeiende jeugdafdeling. Besloten wordt een nieuwe poging te wagen om enkele jeugdleden, via gratis oefensessies, warm te maken voor de biljartsport en in het bijzonder voor ABC '08. Ondanks de geweldige inzet van veel leden moeten we toch spreken van een mislukt project. Na afloop van de tweede poging wordt besloten te stoppen. Er zijn geen jeugdleden aangemeld. • 13-01-2008: Het eeuwfeest wordt gevierd met een groots prominententoernooi uit alle geledingen van de samenleving. (opbrengst voor een goed doel), een receptie en een daverend feest voor de leden en hun aanhang. ( op 19-01-2008).

De laatste lichting aspirant jeugdspelers met begeleiders.

23

1908

abc assen

van nul tot honderd De lange weg …. De lange, zeer hobbelige weg naar het inmiddsels zo fameuze biljartcentrum aan de Bremstraat in Assen begint op 6 december 1972, als eigenaar A.H. Eleveld van café-restaurant Bellevue het moment gekomen acht om de biljartgemeenschap 'in rouw te dompelen'. Hij laat de verenigingen ABC (de toevoeging '08 is op 11 mei 1979 bij de vaststelling van de notulen), Trianta en BV Bellevue '66 weten een eind te maken aan het jarenlange gebruik van de biljartzaal in zijn bedrijf.`De clubs hebben er elk hun eigen speelavond. Hij schrijft de besturen: "Zeer tot onze spijt zien wij ons genoodzaakte de exploitatie van de biljartzaal per 01 juli 1973 te staken." Het puur zakelijke argument is; "De aanwezige zaalruimte vraagt een méér intensievere exploitatie dan thans het geval is, zodat o.a. de biljarts zullen moeten verdwijnen".

Café-restaurant Zalencentrum Bellevue

De onthussende besluitvorming van horecaondernemer Eleveld leidt tot min of meer paniekerige reacties. Hoe nu verder in de Drentse hoofdstad waar biljartruimte niet voor het oprapen ligt? In de situatie dat de vooruitzichten somber zijn, verschijnt er ook een lichtpunt: de besturen van de drie gedupeerde clubs komen tot de conclusie dat de biljartsport voor de toekomst alleen kan worden veiliggesteld als besloten wordt de krachten te bundelen. Op 12 december 1972, 's avonds om tien uur, vindt er een spoedvergadering plaats in Bellevue, waar de basis wordt gelegd voor de crusiale bijeenkomst met leden van alle drie clubs op 28 september 1979. Dan wordt besloten een stichting op te richten voor een effectieve organisatiestructuur en een permanente invulling van alle biljartverlangens. Maar ….. Zover is het natuurlijk nog lang niet op die avond van de twaalfde december. Voor ABC zijn van de partij voorzitter Elzenaar, secretaris Koenders, penningmeester Boxma en vice-voorzitter Blaauwbroek. Namens Trianta zijn komen opdagen voorzit-

24

ter Kroon, secretaris Bouwknecht, penningmeester Pauw en de leden Dominie en Holt, voor BV Bellevue '66 zijn aanwezig secretaris Pentenga en de leden Alink en Kok. Naar 'men' zegt, zijn er die avond nogal wat alcoholhoudende drankjes naar binnen gewerkt alvorens te proberen de belangen onder te brengen in die stichting, waarvan de uiteindelijke oprichting nog bijna zeven jaar op zich zal laten wachten. Terug naar de min of meer paniekerige reacties op de opzegbrief van Eleveld. Al op 4 januari 1973 gaat er een lange brandbrief naar het Asser college van burgemeester en wedhouders. Een citaat: "Om de biljartsport verder te kunnen uitoefenen moet naar een andere lokaliteit worden uitgezien. Onze besturen hebben zich hierover gezamenlijk beraden en zijn tot de conclusie gekomen dat het bijzonder moeilijk zal worden een oplossing te vinden. Wij hebben daarom besloten om onze problemen aan u voor te leggen". Nadere informatie in deze brief: de drie clubs hebben samen circa 130 leden, elk heeft wekelijks een avond en bovendien zijn er in de wintermaanden vaak vele wedstrijden met deelname van 'derden'. Om het probleem op te lossen is nodig, aldus de scribanten, een lokaliteit van ongeveer 200 viewrkante meter met vier biljarttafels. Om de druk op het college nog wat op te voeren wordt gewezen op het belang van een biljartcentrum voor Assen -in navolging van Groningen, Winschoten en Leeuwarden- én de mogelijkheid om de jeugd erin te kunnen betrekken. De brief besluit met het verzoek om een onderhoud met leden van het college. Nog weer even terug naar dat tikje paniekerige: op 3 april 1973 richten de clubs zich opnieuw tot het college, maar nu met de mededeling geen prijs meer te stellen op het inmiddels toegezegde onderhoud.

1908


abc assen

De lange weg …. De reactie van B&W in een brief van 17 april 1973 is formeel en koeltjes: "Inmiddels hebben wij uit de pers kunnen vernemen dat u erin is geslaagd een andere lokaliteit te vinden; van uw brief van 3 april j.l. hebben wij kennis genomen". Vrij vertaald: de overheidsdienaren zijn een beetje pissig, maar dat heeft toch niet geleid tot verstoorde verhoudingen ..

Die andere lokaliteit is de bovenzaal van café Eleveld vooraan in de Rolderstraat, nadat eerst nog even is gestudeerd' op de mogelijkheid van yuitbreiding van café-restaurant De Hertenkamp met een grote zaalruimte aan de achterzijde van het rustieke pand. Die uitbreiding gaat wel door, maar de biljartclubs vissen achter het net.

Reactie destijds van prominent ABC'er Rieks Dekker: "Het ziet er pico bello uit. In ben er erg verrukt over". Het Nieuwsblad van het Noorden meldt in de maandageditie: "Het Asser biljartwereldje verkeerde zaterdag in een puike stemming".

Secretaris Joop Koender (links) en voorzitter Henk Elzenaar in 1974: hoofdrolspelers in een veelbewogen periode in het bestaan van ABC.

Die puike stemming blijft gehandhaafd tot in het voorjaar van 1979.Dan wordt steeds duidelijker dat café-eigenaar Van der Veen van plan is zijn zaak van de hand te doen aan lectuurhandelaar G. Peper, die al rap laat weten dat de biljarters op moeten krassen. In de editie van 29 mei 1979 meldt het Nieuwsblad van het Noorden dat de drie verenigingen op straat komen te staan.

Café Eleveld aan de Rolderstraat te Assen

Op 1 juli 1973 is café Eleveld in de Rolderstraat beschikbaar voor de drie clubs. Eigenaar H. vd Veen zorgt voor de inrichting van de biljartzaal op de bovenverdieping en op zaterdag 25 augustus wordt er een feestje gevierd ter gelegenheid van de opening van de R.H. Wolthekkerzaal, vernoemd naar het clubfenomeen Reint Wolthekker.

25

1908

abc assen

van nul tot honderd De lange weg …. ABC-voorzitter Henk Elzenaar: Ëind juni gaan we er uit en dat is wel triest voor onze vereniging, maar ook voor de twee andere clubs Trianta en BV Bellevue '66. Het zite er dik in dat we een tijd niet kunnen biljarten. De schade blijkt mee te vallen. Na een aanvankelijk mislukte speurtocht in Assaen -er moet zelfs voor enkele maanden worden uitgeweken naar café van Wijk aan de Stationslaan in Beilen- begint in het najaar van 1979 toch de zon weer te schijnen. Na de domper van het niet door kunnen gaan van een bouwvergunning bij de gemeentelijke sporthal De Timp en het mislukken van onderhandelingen met het ouderencentrum De Kloosterhof (heeft ook een biljartruimte) lonkt de terugkeer naar de vertrouwde thuishaven, café-restaurant Bellevue. Daar zetelt een nieuwe eigenaar -Berend Vosen met hem kan een speciaal daarvoor opgerichte commissie goed zaken doen. Die commissie bestaat uit twee leden van ABC '08 (Dekker en Bröring), één van BV Bellevue '66 en één van Trianta en is in het leven geroepen öpdat men in het vervolg niet meer langs elkaar opereert." In de aanloop naar de terugkeer in Bellevue (per 1 december 1979) vindt er een historische bijeenkomst plaats in Bellevue. Op 28 september in dat jaar is er voor het eerst een gezamenlijk treffen van de besturen van ABC '08, Trianta en Bellevue '66 met hun leden. Eigenlijk is er maar één agendapunt: Op welke wijze kan de biljartgemeenschap in Assen zich verzekeren van een optimale speelgelegenheid en hoe moet dat er organisatorisch uit gaan zien.' Wat dit laatste betreft: de besturen hebben gekozen voor de stichtingsvorm, die is voorbereid door Henk Elzenaar namens ABC '08, Hennie Holt namens Trianta en Remmy Reiber namens BV Bellevue '66. zelfstandig blijven. Tijdens de door Elzenaar geleide vergadering wordt al snel duidelijk, dat de gezamenlijke leden zich kunnen vinden in de visie van dat werkcommité voor wat betreft het huren van zaalruimte van Bellevue, de inrichting ervan

26

en het in het leven roepen van een overkoepelende stichting voor het exploiteren van de accommodatie. Voor het aanschaffen van vier tafels moet ƒ 27.000 op tefel gelegd worden, maar dankzij een gift van de gemeente Assen (ƒ 9.000), een soepele opstelling van de biljartfabrikant en renteloze aandeeltjes van ƒ 50 onder de leden van de drie verenigingen, wordt deze investering soepeltjes ingevuld. In principe is met Bellevue-eigenaar Vos een huurbedrag van ƒ 8.000 per jaar afgesproken op basis van een meerjarig contract om te kunnen voorkomen dat, zoals in het verleden is gebeurd, de clubs op straat worden gezet.

Bellevue in 1979: medewerkers van fabrikant Bierling De Schepper uit Groningen plaatsen de vier nieuwe biljarts.

De bemoeienis van de op 29 november 1979 op te richten Stichting Biljartsport Assen (SBA) is puur gericht op de exploitatie van het biljartcentrum. Dat wil zeggen: de stichting huurt de zaal en verhuurt die aan de drie verenigingen; ze schaft ook de biljarts aan en zorgt voor het onderhoud. Ter herinnering nog een opmerking van Henk Elzenaar aan het begin van die bijzondere vergadering in Bellevue: "We zijn voor het eerst met de leden van alle drie de verenigingen bijeen en ik hoop dat deze bijeenkomst het fundament mag zijn voor een verdere samenwerking in de toekomst. Daarbij is ook het uitgangspunt, dat de verenigingen Namens ABC '08 zijn die avond in Bellevue aanwezig: Ten Cate, Boelens, Verdegem, Spierenburg, Wolters, Mulder, Warris, Rozeboom, Dekkers, De Gries, Bröring, Koenders, Boxma (vader van de huidige ABCvoorzitter) Meijer, Voorma en Deursma.

1908

Asser Biljartclub 1908 – 2008 De lange weg …. Samen met leden van Trianta en BV Bellevue '66 vormen deze ABC'ers de fundering onder het veel later (1990) te realiseren biljartcomplex aan de Bremstraat. Zij immers hakten de knoop door voor het invullen van een organisatiestructuur die de biljartsport in Assen ook voor de toekomst veilig wil stellen. Op 25 oktober 1979 vindt de jaarvergadering van plaats van ABC '08. Het bestuur meldt de terugkeer naar Bellevue. De leden hebben een daverend applaus in petto voor het duo Dekker/Bröring, dat alles uit de kast heeft gehaald in de onderhandelingen met Bellevue-exploitant Vos. In het jaarverslag meldt secretaris Jan Rozeboom dat de biljartaccommodatie het opzeggen door café Eleveld en de zorgen daarna- op club en leden het effect hadden van "een inslaande bom". Op zaterdag 8 december 1979 opent sportwedhouder Henk de Roos in Bellevue de fraai ingerichte Harmonie-zaal (voorheen R.H. Wolthekkerzaal). Hij doet dat door de lampen boven de vier biljarts aan te doen met een druk op de knop. Rieks Dekker, de eerste voorzitter van de Stichting Biljartsport Assen, prijst de inzet van aale leden van de drie verenigingen bij het verwezenlijken van "onze droom". Dekker kan het niet laten een kat uit te delen aan de leiding van de biljartclub in de Kloosterhof, die had geweigerd bij te springen toen de drie clubs in nood verkeerden. Dekker: "Een zeer onsportieve houding".

abc assen

normale wijze doorgaat, inclusief de biljartzaal". bekend, dat Bellevue als bedrijf failliet is, maar dat hij kans ziet om de biljartzaal overeind te houden. In die onrustige periode besluit Rieks Dekker op zeer dringend verzoek in ieder geval nog drie jaar aan te blijven als voorzitter van de Stichting Biljartsport Assen. In een brief van 25 september 1985 maakt Berend Vos Die inzet echter blijkt tijdelijk hout te snijden, want in de loop van 1989 wordt bekend, dat Bellevue /zo lang een markante lokatie in de Drentse hoofdstad- gedoemd is onder de sloophamer te verdwijnen (1990) voor in die tijd peperdure appartementen. Voordat dat evenwel een feit is, heeft de Asser biljartgemeenschap via de SBA al heel wat uurtjes vergaderd in een poging het naderend onheil af te wenden. Op de jaarvergadering van ABC '08 op 26 oktober 1989 komt voorzitter Elzenaar met de mededeling, dat er onderhandelingen gaande zijn met de gemeente Assen over het -door de SBA- kopen van de voormalige gymnastiekzaal aan de Bremstraat in het oosten van de stad. Onderhandelingspartner namens de gemeente is de directie van de Dienst voor Sport en Sportieve Recreatie (DSSR). Deze dienst gaat met een voorstel naar de betreffende gemeenteraadscommissie, die voor de transactie het licht op groen zet.

Als je uit wilt gaan van de stelling dat de geschiedenis zich vrijwel altijd herhaalt, kan het geen verbazing wekken dat het biljartschip opnieuw averij op loopt. In 1983 komen er de eerste scheuren in, als duidelijk wordt dat het zalencentrum Bellevue in de verkoop komt. In het jaarverslag 1983 van ABC '08 wordt gemeld, dat Bellevue verkocht is. Een citaat: "Wat ons boven het hoofd hangt, is niet te voorspellen". Er is grote onzekerheid over de plannen van de nieuwe eigenaar, die in een veel later stadium een projectontwikkelaar blijkt te zijn. In het jaarverslag wordt er ook op gewezen, dat "het bedrijf voorlopig op

Het biljartcentrum aan de Bremstraat

27

1908

abc assen

van nul tot honderd De lange weg ….. De DSSR heeft de keuze op de biljarters laten vallen, omdat die zelf een forse bijdrage kunnen leveren in de aankoop van het pand en in de noodzakelijke aanpassingen. De SBA, zo blijkt uit het voorstel van de DSSR kan een ton op tafel leggen, waarvan circa tachtigduizend gulden nodig is voor bouwkundige ingrepen. De cresterende twintigduizend gulden beschouwt de DSSR als koopsom; op geen stukken na de boekwaarde van het gebouw, maar de gemeentelijke sportdienst past de rest bij. Al die inspanningen -voor en achter de schermen- leiden op zaterdag 6 oktober 1990 tot de opening van het zo fraaie biljartcentrum aan de Bremstraat (met eerst zes, later acht tafels). Wethouder Sjoerd Kremer tekent er voor en noemt de accommodatie " een voorbeeld van unieke samenwerking in de sportgemeenscjap" . Kremer plaatst daarmee ook de kroon op het vele werk van de Stichting Biljartsport Assen, waarvan op dat moment jet bestuur bestaat uit: voorzitter Henk Elzenaar van ABC '08

Het fraai ingerichte biljartcentrum aan de Bremstraat Assen

28

secretaris Jan Stuurwold van ABC '08 penningmeester Hennie Holt van Trianta In december 1997 zal worden besloten het bestuur uit te breiden naar zes leden, van elke club twee. In het jaarverslag 1989/1990 van ABC '08 komt de volgende passage voor: " Alles is gerealiseerd door mensen in hun vrije tijd ten behoeve van hun collegabiljarters". Anno 2008 verkeert de biljartwereld in de Drentse hoofdstad in de omstandigheid van die van de kip op de gouden eieren: er is een stichting die voor de exploitatie van het centrum zorgt, de verenigingen betalen een huurbedrag en ontvangen elk vijf procent van de jaaromzet van de consumptieve bestedingen. Wat de SBA aangaat: bedroeg bij de start in 1990 de schuld een bedrag van honderduizend gulden, op 31 oktober 1996 kan in de jaarvergadering van ABC '08 worden gemeld, dat het centrum aan de Bremstraat schuldenvrij is ….. En wat de clubleden betreft: elke investering in een hapje of een drankje is een investering in het eigen biljartleven. Da's toch wel erg mooi!

1908


abc assen

Is biljarten te leren? Door Freddy Davids. In het jaar dat ABC '08 haar honderdste verjaardag viert, wil ik stellen dat óók de biljartsport een hoogtepunt beleeft. Mede door de almaar groeiende "grijze golf", maar ook door de animo (kan overigens altijd beter) van de jeugd, is het biljarten uitgegroeid tot een omvangrijke sportbeleving. Met technische en tactische hoogstandjes, maar ook met gezucht en gesteun. Laat ik dan óók stellen, dat deze tak van sport niet eenvoudig is.

Heel bewust stelde ik daarnet het begrip trainingsarbeid. Op mijn vraag aan leerlingen hoeveel uren ze per week aan het tarinen zijn, krijg ik bijna altijd een wazige blik en een even troebel antwoord. Per week nog wel twee, drie partijtjes op de club of ergens in een café. Maar echt alleen (dus zonder iemand erbij) trainen? Geen partijtje ….. eh? En ja, beste mensen, alleen door oefenen kan iemand leren biljarten. Natuurlijk is het verstandig om daarbij de hulp in te roepen van een instructeur. Hij of zij let op zaken, die de beginnende biljarter zelf niet in de gaten heeft.

En dan rijst de vraag: Is biljarten te leren? Al vamaf 1978 ben ik bezig mannen en vrouwen te leren biljarten. Dat zijn er dus in de loop van de jaren heel wat geweest. Zeker nadat ik eind 1997 met een eigen professionele biljartschool begon. Nou, dan maak je wat mee! Leerlingen van allerlei pluimage strompelen over de drempel. Moeten in hun ogen veel geld betalen voor biljartlessen; dus verwachten ze van de instructeur eventjes in no-time naar een acceptabel moyenne gebracht te worden. Maar, zó gaat dat niet! De moeilijkheidsgraad van biljarten wordt door erg veel mensen onderschat. Velen denken, oh een aardig gemiddelde haal ik wel eventjes. Maar op het groene laken ontdekken ze dan meestal snel, dat die gladde, ronde ballen heel anders reageren, dan de persoon in kwestie graag wil. Een bekende biljarter/instructeur uit het Noorden hanteerde altijd de regel, dat een modale biljarter toch altijd nog zo'n 500 (!) trainingsuren nodig heeft om van niets tot een moyenne van 1,00 te komen. Een verdubbeling van dat gemiddelde, dus tot ongeveer 2,00, kost hem (of haar) dan nóg eens zo'n 500 uren trainingsarbeid. Ik bestrijd die aantallen niet; waarschijnlijk zijn ze voor veel spelers nog hoger. Het leren biljarten is een serieuze, moeilijke en erg tijdrovende bezigheid. Maar wel bijzonder leuk! En daar gaat het om; het is uiteindelijk een tijdverdrijf. Weliswaar groeit dat voor velen ui tot een actieve wedstrijdsport, feit is dat voor iedereen het biljarten begint als een gezellig spel.

Zeker de "debutant" moet eigenlijk altijd beginnen met zeg 's vijf lesuurtjes onderricht door een ervaren instructeur. Dan wordt vanaf het eerste begin de juiste techniek, houding en afstoot geleerd. Helaas heb ik in al die jaren van de biljartschool gemerkt, dat veel biljarters denken, dat ze in het gebin eerst zelf maar aan de slag moeten. En dan leren ze allerlei verkeerde stootgewoonten aan, die (bijna) niet meer zijn af te leren. Is biljarten te leren? Jazeker, maar dan wel in een vroegtijdig stadium en op de goede manier. En alsje dan leert, hoe de ballen reageren op effect, een bepaalde stoottechniek of op dikker dan wel dunner raken, dan vergroot dat het plezier in het spel. En daar gaat het vooral om! Toch?

Freddy Davids, (van de gelijknamige biljartschool in Assen).

29

1908

abc assen

van nul tot honderd Rijk biljartleven

Henk Elzenaar: ere-voorzitter ABC '08

Hét hoogtepunt in het rijke biljartleven van Henk Elzenaar ( van 21-09-1930) kan zijn ….. … de benoeming tot ere-voorzitter van ABC '08 tijdens de ledenvergadering op 31 oktober 1996 alsmede het ontvangen van de gouden clubspeld; … de warme huldiging op de clubavond van 4 september 2002 omdat hij die dag maar liefst een halve eeuw lid is van de club én van de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond (ook de gouden speld); … zijn benoeming tot voorzitter van de Stichting Biljartsport Assen (SBA) in mei 1990, kort voor het verwezenlijken van de permanente accommodatie aan de Bremstraat in Assen met de officiële opening op de zesde oktober van dat jaar. Hét hoogtepunt is echter van een geheel andere orde: niks mooie woorden, niks bloemetje voor geleverde prestaties, maar gewoon een vergadering. Nou ja, gewoon; we hebben 't over een bijeenkomst die zal leiden tot een ongekende bundeling van kreachten in de Asser biljartwereld en die tot op de dag van vandaag overeind wordt gehouden. Voor de primus inter pares (de eerste onder zijns gelijken) van de biljartgemeenschap in de Drentse hoofdstad is de avond van 28 september 1979 een gebeurtenis om nooit te vergeten. Henk Elzenaar - wie anders- hanteert de voorzittershamer tijdens een wel heel bijzondere bijeenkomst; voor het eerst in de geschiedenis van de drie clubs -ABC '08, Trianta en BV Bellevue '66- wordt met leden van alledrie gepraat over hoe het nu verder moet.

30

1908


abc assen

Rijk biljartleven Henk Elzenaar die avond in Bellevue: " Het is heden wel een zeer gedenkwaardige dag. Ik hoop dat deze bijeenkomst het sterke fundament mag zijn voor een verdere samenwerking in de toekomst". Welhaast profetische woorden in een situatie waarin de biljartsport in Assen met ' de dood wordt bedreigd', maar die zal uitmonden in een perfecte samenwerking. Als je je oor te luisteren legt in de Asser biljartfamilie wordt niet onder stoelen af banken gestoken dat de ere-voorzitter van ABC '08 een opvallend groot aandeel heeft geleverd in de groei en de bloei van deze mooie tak van sport. Henk Elzenaar een nogal eigenzinnige, soms moeilijk plooibarte man,in vergaderingen een lastig te bestrijden debater, een doordouwer die tot het gaatje gaat, een vechtjas die pas stopt wanneer de tegenstander geveld is. Kortom, de ideale clubbestuurder wanneer her er om gaat het doel te bereiken. Het door Elzenaar gehoopte fundament levert tijdens die belangwekkende vergadering in Bellevue het eensgezind genomen besluit op om een stichting in het leven te roepen. Niet alleen om de afzonderlijke clubbelangen in één vorm te gieten, maar ook om greep te krijgen op financiële mogelijkheden (subsidies) bij de overheid. Als je constateert wat er in Assen aan de Bremstraat staat, mag je zeggen dat dat buitengewoon geslaagd is. Nog even voor de volledigheid: Henk Elzenaar wordt op 5 januari 1970 voorzitter van ABC '08 en stopt op 31 oktober 1996 wegens gezondheidsredenen. Zijn opvolger is Jan Boxma. In een dagbladintervieuw op 4 september 2002 zegt hij: "Over zes jaar is het honderdjarige bestaan. Mijn grote wens is om die gebeurtenis in ieder geval nog mee te mogen maken ….. ".

31

1908

abc assen

van nul tot honderd Bellevue Een niet weg te denken plek in de geschiedenis van ABC'08 is café-restaurant (ook wel zalencentrum) Bellevue. In de loop der tijd zijn daar vele miljoenen caramboles gemaakt en jubileumfeesten gevierd tot in de kleine uurtjes; er is pijn geleden bij -vooral onnodige- nederlagen en gejubeld na -totaal onverwachte- overwinningen. In het begin van de negentiger jaren van de vorige eeuw vermorzelden sloophamers dit monumentale bouwwerk aan de Dr. Nassaulaan tegenover de hertenkamp. De damherten zijn er no; Bellevue is geschiedenis geworden. Een geschiedenis die begint in het voorjaar van 1882 ….. ale Drentsche en Asser Courant heeft in de uitgave van 27 juni een uitgebreid verslag, waarin wordt gemneld dat "de 'matinee' ontluisterd wordt door onweer, maar de 'soiréé musicale' en het bal plaatsvinden onder ideale omstandigheden.

Café-restaurant Bellevue in 1902

In de toenmalige Provinciale Drentsche en Asser Courant van 14 februari 1882 staat een bericht over 'eene restauratie en uitspanning, dat de heer J. Tijs aan de hoofdlaan tegenover den Hertenkamp in ons fraaie Bosch laat zetten'. Het pand is op de tekentafel ontworpen door architect Van Houten uit Assen. Het tuinontwerp is van ene Doephuis uit Groningen en de aannemers zijn H. Winters en H. de Vries. Wie was Tijs? Uit het Asser bevolkingsregister van de periode 1870-1880 blijkt, dat Jans Tijs (40) zich op 29 april 1878 in Assen vestigt, samen met echtgenote Berendina Mellens (38) en hun vier kinderen. Het gezin komt uit Zuidlaren waar Tijs timmerman is. Het bevolkingsregister van 1880-1890 meldt, dat Tijs dan koffiehuishouder is en woont in Het Broek, de naam van het gebied waarin hij Bellevue laat bouwen. Half mei 1882 komt het bouwwerk gereed en op zondag de 28ste van die maand vindt de officieuze opening plaats. Voor de 'echte' opening moeten we wachten tot zondag 25 juni 1882. De Provinci-

32

De tuin was feestelijk verlicht en tijdens het hoogtepunt van het feest werd Bengaals vuur ontstoken". Het moet een geweldig feest zijn geweest, want eerst om drie uur in de nacht kondigt balletmeester Engers de laatste dans aan ….. Voor de muziek zorgt 'het Muziekcorps van het Instructie-bataillon'uit Kampen. Voor de volledigheid: de feestganger moest voor een kaartje 49 centen neertellen. Jan Tijs overlijdt op 3 juni 1890 en zijn weduwe zet het bedrijf voort. In 1908 wordt de drankvergunning overgeschreven op dochter Aaltina Diena, maar die blijkt niet veel plezier aan Bellevue te beleven. Al in 1910 treffen we er aan als eigenaar en exploitant de heer Jannes Hoogenberk en hij houdt het vol tot 1922. In dat jaar verschijnt een bekende naam: Harm Eleveld. Hij neemt het bedrijf over en laat er diverse verbouwingen uitvoeren. Bellevue wordt het culturele en vergaderhart gedurende een lange reeks van jaren van Assen. Ook de oorlogstijd gaat niet ongemerkt aan Bellevue voorbij. De bezetter vordert het complex op 2 januari 1942 om er een Wehrmachtsheim in te vestigen.

1908


abc assen

Bellevue Met name het verenigingsleven in de Asser hoofdstad zit gedurende deze oorlogsjaren in zak en as.

De lokaliteiten zijn schaars en de animo is groot. Voor ABC '08 valt de pijn mee: er kan na het gedwongen vertrek gebiljart worden in een pand aan de Markt. Na het vertrek op 31 april 1945 van de Duitsers wordt Bellevue korte tijd gebruikt door de Canadese bevrijders, waarna zoon Andries van Harm Eleveld het horecabedrijf verder uitbouwt, de schouwburgzaal wordt aangepast en vergroot, boven het café-gedeelte komt de foyer, het biljartleven in Assen krijgt nieuwe impulsen.

In juni 1977 komt Bellevue in handen van Berend Vos. Deze ook in de VVV-wereld vooraanstaande inwoner van Assen realiseert nog een belangrijke uitbreiding -een kegelbaan-, maar blijkt tevens de laatste uitbater te zijn. Aan het einde van de tachtiger jaren in de vorige eeuw valt definitief het doek; als naam blijt Bellevue bestaan in het ter plekke opgetrokken apartementencomplex …

Bellevue in de tachtiger jaren

33

1908

abc assen

van nul tot honderd Nog even dit: • Als een ABC'er piekt in het voorjaar, volgt doorgaans de kater in het naajaar. (of andersom) • Gelet op de voortschrijdende emancipatie staat ABC '08 nog in de kinderschoenen. • Als op een clubavond van ABC '08 de aangevochten beslissing van de arbiter naadloos aansluit bij de daad van de speler gebeurt er iets moois. • Sommige ABC'ers kunnen tijdens het spel gestoord worden, omdat ze toch al gestoord zijn. • De gemiddelde ABC'er speelt gemiddeld zijn gemiddelde. • De meeste ABC'ers bereiken hun hoogtepunt tijdens het biljarten. • Zolang er leedvermaak is, lacht menige ABC'er zich te barsten. • Een enkele ABC'er zit zo ingewikkeld in elkaar, dat je de begruiksaanwijzing bij de hand moet hebben. • Voor een ABC'er het toppunt van lulligheid is om te stoten tegen de rode bal. • Als goed kunnen biljarten een kust is, telt ABC '08 veel kunstenaars. • Op sommige speelavonden wordt een ABC'er twee avonden ouder. • De optimistische ABC'er ziet ook op donkere speelmomenten achter de wolken de zon schijnen. • Bejaarde ABC'ers komen in aanmerking voor peppillen en rustbankjes. • Aan een enkele ABC'er is te zien, dat de net begonnen partij al te lang duurt.

34

1908


abc assen

Nog even dit: In de geschiedenis van ABC´08 zijn er diverse jubilarissen geweest. • Zo heeft de vereniging drie leden die het 50-jarig jubileum hebben mogen vieren. Reint Wolthekker Arend Sanders Henk Elzenaar Van deze drie superleden is Henk Elzenaar sinds 4 september 1952 nog steeds een zeer actief lid. • Een grote lijst van leden die hun eerste 25 jaar als lid er reeds op hebben zitten. Jan Boxma Aaldert Doek Cor Elzenaar Albert Fokkema Rinie Hessels Geert Homan Hans Warners Roelof Warris Freek Woppenkamp In deze lijst zijn alleen de actieve leden van ABC'08 opgenomen.

35

1908

abc assen

van nul tot honderd Besturen ….. In het honderd jarige bestaan van ABC '08 hebben vele tientallen vrijwilligers zich voor de club verdienstelijk gemaakt door in het bestuur plaats te nemen. Het is niet te doen om de namen van al die mannen uit de vergetelheid te halen, maar de samenstelling van een aantal besturen willen we de lezer toch niet onthouden. Een willekeurige greep, dus ….. 1945: 1974: 1979: 1983: 1989: 1991: 1994: 1996: 2000: 2003: 2006 tot heden:

J.O. Osting (v), J.H. Bos (s), G. Willems (p), J. vd Woude (wl), A. Boering (l), K. Groenewoud (l), E. Barelds (l). H. Elzenaar (v), J.P. Koenders (s), H. Boxma (p), W. Meijer (wl), J.A. de Gries (l), M. Blauwbroek (l), R. Warris (l) H. Elzenaar (v), J. Rozeboom (s), J.A. de Gries (p), W. Meijer (wl), R. Warris (l), J. Scheltes (l), H.W. Bröring (l) H. Elzenaar (v), J. Rozeboom (s), J.A. de Gries (p), J. Scheltes (wl), R. Warris (l), G. Stevens (l), H. Folkersma (l) H. Elzenaar (v), G. Kremer (s), J.A. de Gries (p), J. Scheltes (wl), R. Warris (l), J. Warners (l), H. Folkersma (l) H. Elzenaar (v), G. Kremer (s), J.A. de Gries (p), J. Scheltes (wl), R. Warris (l), J. Warners (l), A. Fokkema (l) H. Elzenaar (v), W. Dijk (s), H. Post (p), A. Fokkema (wl), J. Boxma (l), L. Vos (l), T. Broekens (l) J. Boxma (v), W. Dijk (s), R. Warris (p), T. Broekens (wl), A. Doek (l), L. Vos (l), G. Arkema (l) J. Boxma (v), J.H. Jansen (s), R. Warris (p), T. Broekens (wl), A. Doek (l), L. Vos (l), G. Arkema (l) J. Boxma (v), G. Arkema (s), R. Warris (p), T. Broekens (wl), A. Doek (l), L. Vos (l), S. Wegter (l) J. Boxma (v), G. Arkema (s), S. Wegter (p), R. Warris (wl), A. Doek (l), W. Oudshoorn (l), C. Hessels (l)

Jubilerend bestuur ABC '08 vlnr: W. Oudshoorn, R. Warris, S. Wegter, J. Boxma, G. Arkema, A. Doek, C. Hessels

36

1908


abc assen

Besturen ….. Besturen en leden van de Asser biljartclubs ABC '08, Trianta en BV Bellevue '66 hebben in de loop der tijd nimmer onder stoelen of banken gestoken, dat ze elkaar over en weer eigenlijk best aardig vinden. Bladerend door de vele archiefstukken van het jubilerende ABC '08 stuit je dan ook nauwelijks op informatie die het tegendeel wil aantonen. Natuurlijk, in gezamenlijke vergaderingen valt weleens een woord verkeerd, tijdens onderlinge partijen wordt nu en dan een 'vloekerige' term gebezigd wanneer blijkt dat het clubbelang wordt geschaad ….. Toch heeft er een 'hoogst ernstig' incident plaatgevonden, zo blijkt uit een brief van 18 fevruari 1948 van het bestuur van Biljart Vereeniging "trianta" aan het Bestuur der B.V. "A.B.C." p/a den heer J.H. Bos. Lees en huiver …..

37

1908

abc assen

van nul tot honderd Stichting Biljartsport Assen

38

1908


abc assen

Vrijwilligers Wat is een club zonder de belangeloze en spontane inzet van vrijwilligers. NERGENS. Ook A.B.C.'08 smaakt het geluk te mogen beschikken over de inzet en werkzaamheid van vrijwilligers. Hierbij gaat in eerste instantie de aandacht uit naar die vrouwen die het op zich hebben genomen de heren biljarters tijdens hun clubavond te voorzien van een natje en een droogje. Dit alles in een zeer harmonieuze sfeer die zich kenmerkt in de uitstekende verstandhouding met de meeste spelers. Gevraagd en ongevraagd geven ze de heren repliek bij de meestal plagerige opmerkingen als de heren een bal missen door het in hun ogen erg aanwezige gedrag tijdens het serveren van een versnapering. Het ligt dan altijd aan de dames en niet aan de kunde van de heren. Ook draaien de dames hun hand niet om voor het op geweldige wijze verzorgen van de maaltijden bij finales en het op professionele wijze bereiden van een uitgebreid koud buffet tijdens de nieuwjaarsavonden. Dames, door uw enthousiaste inzet bent u de peilers waarop de biljartclub gevestigd is. De meeste heren van de club zullen het niet direkt hardop zeggen, maar ---- wij kunnen echt niet zonder jullie ----. Martha Vos

Alie Alink

Niesje Dijks

Hillie Boers

Jannie Homan

Dinie Hessels

Pietje Duursma

39

1908

abc assen

van nul tot honderd Wedstrijdleider(s) Bij een sportvereniging draait de hobby, naast de zo geroemde gezelligheid, vooral ook om prestatie en resultaat. Mits in goede banen geleid kan dit uitgroeien tot een geweldige sfeer binnen en buiten een club. Zo ook bij de Asser Biljart Club 1908. In de loop der jaren zijn erverschillende soorten en vormen van wedstrijdleiding tijdens de clubavonden de revue gepasseerd. Van een vast rooster voor de leden om op toerbeurt de clubavonden in goede banen te leiden en de juiste partijen te laten spelen tot een klein groepje deskundigen die door hun kennis en ervaring er voor zorgden dat er niet te veel fouten gemaakt werden in de samenstelling van de onderlinge partijen waardoor de sfeer op die avonden altijd bijzonder gezellig bleef. Echter…… Dit had tot gevolg dat deze leden veel avonden zelf niet aan het biljarten toekwamen en er dus steeds meer aversie kwam tegen deze vorm van wedstrijdleiding. De oplossing was even simpel als doeltreffend. De echtgenote van Roelof Warris bleek zich vaak te vervelen als haar man naar de club was. Op verzoek van Roelof en Annie Warris is enkele jaren geleden het wedstrijdleiderschap voor de clubavonden overgenomen door Annie met af en toe wat hulp van Roelof. Dit blijkt een schot in de roos te zijn, alle leden kunnen hun geliefde spelletje op het groene laken spelen in de wetenschap dat de invulling van de wedstrijden perfect verloopt. Annie, ga zo door.

Annie Warris in actie als wedstrijdleidster.

40

1908


abc assen

Wedstrijdleider(s) Zoals alle clubs heeft ook ABC'08 naast de clubavonden een ruime hoeveelheid aan voorwedstrijden, finales en overige toernooien. Het vinden van mensen binnen de vereniging die de wedstrijdleiding op zich willen nemen bij deze finales, voorwedstrijden en toernooien is voor de meeste biljartclubs een probleem. De Asser Biljart Club 1908 heeft dit probleem gelukkig niet. Zij is gezegend met een vast kader aan wedstrijdleiders voor alle vormen van wedstrijden. Zoals reeds eerder genoemd heeft Annie Warris de leiding voor de clubavonden op zich genomen. Voor de voorwedstrijden: Sinds meerdere jaren vervult Germ Arkema het wedstrijdleiderschap bij alle voorwedstrijden met uitzondering van die wedstrijden waaraan hij zelf deel neemt. In het verleden wilde dit nog wel een inzet betekenen van 26 tot 28 avonden voor deze voorwedstrijden. Door de samenvoeging van het District Drenthe en Oost Groningen is het aantal voorwedstrijden gelukkig fors teruggelopen tot een totaal in een heel seizoen van 10 avonden.

Voor de finales en toernooien: De finales en overige toernooien worden door Seine Wegter geleid. Germ Arkema

Hij vervult deze functie ruim 5 jaar, eerst als hulpje bij de " Eeuwige wedstrijdleider van ABC '08, Ton Broekens, later zelfstandig bij alle voorkomende toernooien en finales. Tevens regelt hij die voorwedstrijden waarin Germ Arkema, als de vaste wedstrijdleider, zelf deelnemer is.

Seine Wegter

41

1908

abc assen

van nul tot honderd Het biljartspel

Ludiek schilderij uit het biljartcentrum aan de Bremstaart

Biljarten is een spel dat met uit synthetisch materiaal vervaardigde ballen (tot 1998 op topniveau van ivoor) wordt gespeeld op een rechthoekige, met groen (soms ook bllauw) laken bespannen biljarttafel, die zuiver waterpas gesteld behoort te zijn. Het blad van de tafel bestaat uit platen van 45-60 mm dikte, doorgaans vervaardigd van Portugees lei. De banden van de tafel worden gemaakt van rubber en hebben een hoogte van 36-37 mm. Een biljarttafel is altijd twee maal zo lang als breed. Voor internationale toernooien en de belangrijkste nationale kampioenschappen worden uitsluitend biljarts gebruikt met een afmeting van (gemeten binnen de banden) 2,845 bij 1,422 meter (een zogeheten matchbiljart). Daarnaast zijn er nog in veel grotere aantallen biljarts van 2,30 bij 1,15 meter, het zogeheten klein-biljart, waarop tot in de hoogste klassen nationale kampioenschappen worden gehouden. Het biljartspel wordt gespeelt met drie ballen, waarvan een rodeen twee witte of één witte en een gele. De middellijn van een bal is 61-61,5 mm. De keu wordt doorgaans gemaakt van de betere houtsoorten en is circa 1,4 meter lang. Deze keu moet volkomen recht zijn en is aan de voorzijde voorzien van een stukje hard plastic (soms ivoor) dat steun verleent aan de zogeheten pomerans, een elastich stukje leer op het topeinde, dat elke stoottechniek mogelijk maakt. Men onderscheidt bij het biljartspel de vrije partij (libre), de bandenpartijen (één band en drie banden) en de kaderpartijen 47/1, 47/2 en 71/2 (matchtafel). Ook zij er kaderpartijen 38/2 en 57/2 (klein-biljart)en het kunststoten. (billiar artistique) Het oude biljartspel als kogelspel dateert uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. Dit premitieve spel is aan het Franse hof een geliefde bezigheid en lange tijd het uitsluitend voorrecht van koningen, hovelingen en enkele vooraanstaandepersonen nuit de samenleving. Deze wijze van spelen verliest in de achttiende eeuw zijn exclusieve karakter. Het evalueert tot een van de meest populaire indoorsporten in met name Nederland en België. Bron: Summa encyclopedie

42

1908


abc assen

Tot besluit Ode aan het biljart Biljarten is een mooie sport, Dat wil ik niet ontkennen. Vooral als men wat ouder wordt, En niet meer mee kan rennen, Met jong gebroed op het voetbalveld. Dan moet men biljart gaan spelen. Waaraan men dan staat blootgesteld, Zal ik u mededelen. Er zijn drie ballen, twee ervan zijn wit, De andere rood of roze. Eén stoot gij er op de kersepit, In een zeer verbeeldende pose. Raakt uw bal de andere twee niet aan, De rode en de witte. Dan hebt gij wel uw best gedaan, Maar kunt wel weer gaan zitten. Dan komt uw tegenstander los, Gij moogt u versacherijnen. Hij speelt alles op de klos. En maakt de grootste zwijnen. Zo stom raakt hij de ballen niet, Of zij caramboleren. Hij maakt er twintig van het kiet, Zonder zijn keu te smeren. De kelner staat er kritisch bij, En zegt dat; "meneer" ze mooi heeft. En trekt, dat spreekt vanzelf, partij, Voor wie de meeste fooi geeft. En als gij aldoor rakelings mist, Waardoor uw kansen zakken. Raad hij u fluisterend om beslist, Een andere keu te pakken. Zo knoeit ge een uur of langer door, De ander boft verbazend. Zegt telkens: "ik geef u er vijftig voor", Ge voelt u in uw eer gekrenkt. Gij hoopt nog op een wonder, Maar hoe gij ook ronddraait, Hijgt of zwenkt, Gij gaat door pure pech ten onder. Een oud gedicht van H.G. Wolthuis uit Borne. Bron: Jubileumboek 25 jaar KNBB District Drenthe-Oost Groningen

43

1908

abc assen

44

van nul tot honderd

Asser Biljartclub "Van nul tot honderd"

Recommend Documents