Asielzoekers Integratie Zemst

Asielzoekers Integratie Zemst 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector 8 mei 2001 – 8 mei 2011

AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

1

Asielzoekers Integratie Zemst 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector 8 mei 2001 – 8 mei 2011


3

Uitgave 2011 door ©AZIZ vzw Hertevoetweg 12 1982 Zemst, België www.aziz.be

4


Dit document is geschreven ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de vzw AZIZ. Het geeft een overzicht van het ontstaan en de werking van de vereniging. Er zijn getuigenissen van asielzoekers, voorbeelden van acties en foto’s als verduidelijking toegevoegd. Daarna volgen ‘observaties’ uit de vrijwilligerswerking op het werkveld. Dit zijn vaststellingen en ervaringen van de vrijwilligers, aandachtspunten die gastsprekers doorgaven, bekommernissen voor de toekomst. Ze zijn niet wetenschappelijk of ideologisch bedoeld. We schreven ze op in de verwachting dat de lezers beter begrijpen wat er zich afspeelt in een deel van de samenleving waar zij weinig contact mee hebben. Josée Goethals. m.m.v. Kris Geysen, Frieda De Ruysscher en Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Marcel Van Coile verzorgde de lay out. AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

5

6


Inleiding Migratie is van alle tijden. Mensen migreren op zoek naar veiligheid, voedsel, werk en een betere toekomst, of op de vlucht voor natuurrampen, etnisch geweld, corruptie…. In onze vaderlandse geschiedenis bijvoorbeeld waren er grote emigraties door godsdienstvervolging in de 16de eeuw en door armoede in de 19de en 20ste eeuw. Recent voorziet de Europese Unie vrijheid van verkeer voor EU-onderdanen. Voor niet EU-onderdanen werd Europa een fort met strenge beperking van migratie. Ook vluchten is van alle tijden. Vluchtelingen migreren niet uit vrije wil, maar gedwongen door oorlog en geweld. Om hen te beschermen en rechten te geven zijn er internationale verdragen. De Conventie van Genève (1951 en 1967) voor mensen die vluchten voor persoonlijk gevaar. De Europese Richtlijn 2004/83/EG voor mensen die vluchtten voor oorlog of algemeen geweld. Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens bepaalt wanneer mensen niet gedwongen kunnen uitgewezen worden.

Humanitaire motieven

De vzw AZIZ is opgericht om asielzoekers te helpen die in Zemst terecht komen, tijdens de asielprocedure en ook erna bij een langdurig verblijf. Humaniteit is de motor van de werking. Asielzoekers zijn mensen zoals iedereen, niemand verlaat familie, geliefden en vertrouwde omgeving zonder goede redenen en zonder pijn. In een nieuw land aankomen en er integreren zijn zeer moeilijke processen.

Actieve en kritische burgers

De vrijwilligers worden regelmatig geconfronteerd met schrijnende humanitaire aspecten ten gevolge van de asielprocedure. De asielaanvragen worden juridisch onderzocht door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), het Commissariaat voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) en de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Fedasil organiseert de opvang. De taak van deze diensten is zwaar en er zijn diverse problemen. Bijvoorbeeld de stop op arbeidsmigratie sinds 1974 en de toegenomen globalisering die tot vermenging leidt tussen migranten en vluchtelingen. Of de opvangcrisis zoals in 2009 en 2010. Andere problemen zoals de dramatische gevolgen van de Dublin IIverordening op EU-niveau zijn minder bekend. ‘Dublin’ maakt de eerste lidstaat waar asiel wordt aangevraagd verantwoordelijk voor de behandeling ervan, maar gaat uit van de valse veronderstelling dat asielsystemen en opvang in de EU-lidstaten onderling gelijkwaardig zijn! Dichtbij maakten leden van AZIZ mee hoe sommige asielzoekers vermalen werden in de juridische logica van de asielinstanties. Jarenlang op beslissingen wachtten. In een uitzichtloze situatie terecht kwamen doordat ze uitgeprocedeerd waren maar niet terug naar hun herkomstland konden gaan. De samenleving heeft het moeilijk met asielzoekers. Asiel wordt in toenemende mate vertaald als een bedreiging door illegale immigranten in plaats van een zaak van bescherming van fundamentele rechten. Asiel en migratie worden door mekaar gehaald en met steeds grotere weerstand en strengheid behandeld, terwijl de oorzaken niet verdwijnen. Angst voor al wat vreemd is overheerst. Vzw AZIZ onderneemt actie vanuit humanitaire motieven, soms ook vanuit verontwaardiging over onrecht, en probeert een bijdrage te leveren voor openheid in de samenleving. In de loop van tien jaar werd de taak die leden van AZIZ zichzelf oplegden, moeilijker, maar vanuit menselijk en democratisch standpunt gezien ook meer noodzakelijk. Een opsteker is dat vele mensen die ze als asielzoeker leerden kennen, ondertussen een positieve evolutie in hun leven doormaakten en hun bijdrage leveren in ons land. Wie nauw contact met nieuwkomers heeft, beseft dat hun slaagkansen niet alleen afhangen van hun eigen wilskracht, maar ook van de openheid van de ontvangende maatschappij.


7

8


1. Het begin 8 mei 2001 is de officiële oprichtingsdatum van de vzw ‘Asielzoekers Integratie Zemst’, beter gekend onder het letterwoord AZIZ. De vereniging is een plaatselijke vrijwilligersorganisatie die werkt voor vluchtelingen en voor meer openheid ten opzichte van deze mensen in de ontvangende samenleving. “AZIZ? Qui? Who?” Pas aangekomen asielzoekers in het centrum van Zemst stelden ons dikwijls deze vraag. Wij legden dan uit wat de vereniging deed. Maar ze leken het niet helemaal te begrijpen en herhaalden hun vraag. Het heeft lang geduurd vooraleer wij begrepen dat AZIZ voor ons een letterwoord is, maar voor hen een veel voorkomende persoonsnaam in het Midden-Oosten. De vereniging heeft twee doelgroepen, als eerste de asielzoekers die opvang krijgen in het opvangcentrum van OCMW Zemst. AZIZ biedt humanitaire hulp, ook wanneer ze later tijdelijk of vast verblijf krijgen als erkend vluchteling, als bijkomend beschermde of als geregulariseerde, en in een andere gemeente gaan wonen. We noemen deze mensen ‘nieuwkomers’ in tegenstelling tot bijvoorbeeld Marokkaanse en Turkse migranten die men de ‘oudkomers’ kan noemen. De tweede doelgroep is de bevolking in Zemst en omgeving. AZIZ biedt informatie over de landen waar de asielzoekers vandaan komen en over aspecten die van belang zijn voor integratie van de nieuwkomers. De vzw zet ook initiatieven op die ontmoeting tussen ingezetenen en nieuwkomers mogelijk maken en hoopt daarmee meer begrip voor de toenemende diversiteit in de samenleving op te wekken.

Wie belangstelling heeft voor de migratiekwestie begint best met het Human Development Report 2009 (UNDP) te lezen. UNDP wijst met cijfergegevens op oorzaken van migratie en op het feit dat migratie zich in eerste instantie binnen staten voordoet en pas daarna een internationaal gebeuren is. Het UNHCR (VN-organisatie voor vluchtelingen en staatlozen) beklemtoont dat het beeld van de vluchteling die de industrielanden overrompelt, een mythe is. Antonio Guteres, de Hoge Commissaris van UNHCR, toonde dit in een rede van 28-01-2011 aan met het voorbeeld van de vluchtelingen uit de oorlog in Somalië die al twintig jaar aansleept. “Eind 2010 waren ongeveer 700.000 Somalische vluchtelingen verspreid over 100 landen wereldwijd. Meer dan 90% van hen verbleven in zes landen van Oost-Afrika. Iedere maand nog vluchten ongeveer 8.000 personen weg uit het land. In Somalië zelf leven anderhalf miljoen ontheemden in onnoembaar ellendige omstandigheden.” In België komen veel kleinere aantallen vluchtelingen aan. In 2008 registreerde DVZ 12.252 aanvragen, in 2009 17.186 en in 2010 19.941. De voornaamste landen van herkomst waren Afghanistan, Rusland (Tsjetsjenië en N-Kaukasus), Kosovo, Irak, Armenië en Guinee (www.cgvs.be). Die pieken staan duidelijk in verband met “onstabiele tot heel onstabiele landen”, oordeelde ook de commissaris-generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen in België (CGKR, Migratie, Jaarverslag 2009, p. 38). België heeft geen globaal cijfer over het aantal migranten en nieuwkomers, omdat velen na enige tijd de Belgische nationaliteit aannemen en dan niet meer in het vreemdelingenregister, maar in het bevolkingsregister ingeschreven worden.


9

10


2. Een plaatselijke vluchtelingenwerking AZIZ is ingebed in de gemeentelijke context. In Zemst beheert het OCMW sinds 1999 een kleinschalige collectieve opvangstructuur voor ongeveer 28 mannelijke asielzoekers. Fedasil (Federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers) coördineert en financiert dit lokaal centrum. De ‘opvang’ omvat een kamer (2 personen per kamer) in het voormalig rusthuis, weekgeld om voeding en kledij te kopen, administratieve hulp in de opvolging van het asieldossier en medische begeleiding. Het OCMW heeft enkele vrijwilligers die de basisbeginselen van Nederlands aanleren. Aangezien het om een open opvangcentrum gaat, kunnen de asielzoekers mensen van buiten het centrum vrij aanspreken en hebben bezoekers toegang. Een ex-bewoner: “Het is een oud gebouw en de kleine kamers worden gedeeld door 2. Maar het was voor mij honderd keer beter dan het Klein kasteeltje te Brussel. Daar zaten we met 12 personen op één kamer, zonder privacy, met constante herrie. In Zemst is er ook de tuin waar we voetbal of tafeltennis konden spelen.” In de beginperiode van het centrum was er een redelijk grote groep vrijwilligers beschikbaar om af en toe activiteiten voor de asielzoekers te organiseren. Vrij snel voelden zij een behoefte aan meer autonomie, onder meer omdat ze niet tegelijk voor de overheid konden werken én zich kritisch opstellen of humanitair ingrijpen wanneer ze dat nodig vonden. Daarom werd een autonome vzw opgericht. Vzw AZIZ bleef wel regelmatig communiceren met het dagelijks bestuur en de bevoegde maatschappelijke assistente van het OCMW. Samenwerken in een vereniging biedt meer voordelen dan individuele actie. Al is het maar om ervaringen of diverse meningen samen te leggen vooraleer aan een actie te beginnen. Met samenwerking openen zich kansen om niet alleen humanitair te helpen, maar ook om structurele veranderingen in gang te zetten. Er is een betere basis voor contact en uitwisseling met professionele diensten en andere vrijwilligersorganisaties. Er opent zich ook een grotere reikwijdte om asielzoekers te laten participeren aan activiteiten buiten hun asielcentrum. Bij AZIZ gaat engagement verder dan praktisch werk. Uit verontwaardiging over onrecht of medeleven met mensen in een hopeloze situatie durft de vereniging extra inzet te ontwikkelen. Bijzondere accenten zijn: - opvolging van een asiel- of regularisatiedossier wanneer een asielzoeker dat vraagt. Dat houdt dan ook hulp in om het dossier overzichtelijk te maken en documenten te vertalen, of voor eventuele bijkomende opzoekingen, overleg met advocaten en met diensten. - bewustmaking van de bevolking over de oorzaken van asielaanvragen, over procedures en problemen van asielzoekers. Ook de uitdagingen voor verdere integratie in de ontvangende samenleving komen aan bod. - lobbywerk om ervaringen en noden van asielzoekers en ex-asielzoekers naar het beleidsniveau te brengen. Daarmee biedt AZIZ dus niet alleen humanitaire hulp, maar spant ze zich ook in om structurele veranderingen in gang te zetten. - vorming volgen om de nodige competenties te verwerven. Anderzijds erkennen de vrijwilligers van AZIZ ook hun grenzen Vrijwilligers van AZIZ gaven in de beginperiode Nederlands en ook computerlessen aan asielzoekers van het plaatselijk centrum. Na een paar jaar werd dit stopgezet, omdat de lesgevers ondervonden dat werken met mensen van verschillende taalachtergronden, leeftijd, opleidingsniveaus … een hoge mate van professionalisering vereist. Op basis van die ervaring geeft AZIZ aan asielzoekers de raad om zich zo snel mogelijk in te schrijven bij het Huis van het Nederlands in Vilvoorde of Mechelen. Ze hebben er recht op. In Basiseducatie of Open School kunnen ze alfabetisering, Nederlandse taallessen op aangepast niveau, maatschappelijke oriëntatie, computerles e.a. volgen. Bijkomend voordeel is dat ‘buitenhuis’ les volgen ook structuur geeft aan hun dagen en het isolement van het asielcentrum doorbreekt. AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

11

Enkele voorbeelden van acties Tussenkomst bij de Dienst Voogdij om de minderjarigheid van een Afghaanse jongen te doen erkennen. De botscanning had hem eerder als twintigjarige ingeschat. Dankzij de erkenning van minderjarigheid kon de jongen nog enkele maanden naar de onthaalklas voor nieuwkomers en daarna naar een leertraject. Dat is een opleidingsvorm van drie jaar met wekelijks vier dagen werken en één dag theorie. Begeleiding bij het interview van de asielzoeker op het Commissariaat. Sinds 2010 worden echter alleen nog professionelen toegelaten. Lobbying voor jonge asielzoekers uit Afghanistan en andere oorlogslanden van wie de asielprocedure negatief afliep, maar die ook niet terug kunnen gestuurd worden naar hun land. We menen dat deze jongeren tenminste opleiding moeten kunnen volgen om zo kans op een zinnig toekomstperspectief te krijgen. Een Albanees gezin had een lange asielprocedure. De vader werkte met een tijdelijke arbeidsvergunning. Na verloop van tijd liep de asielprocedure negatief af en stopte daarmee ook de arbeidsvergunning. De man meldde dat niet aan zijn werkgever. Hij werkte gewoon door, totdat de sociale inspectie hem betrapte. Het gezin moest terug naar Albanië. De vader had echter nog recht op teruggave van belasting. Een lid van AZIZ nam contact op met de Belastingdienst en slaagde erin om het geld te recupereren en op te sturen. Een grootschalige petitie voor een Koerdisch gezin in 2008, met steun van de gemeente, de parochie, school de Waterleest en andere basisscholen. De 1410 handtekeningen toonden aan dat mensen die meestal bescheiden zwijgen, wel een mening hebben over rechtvaardigheid en menselijkheid.

12


3. Begeleiding van asielzoekers en ex-asielzoekers Asielaanvragen worden ingediend bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Als deze de aanvraag aanvaardt, begint de asielprocedure. De asielzoeker is legaal en heeft recht op opvang. Hij wordt ingeschreven in het wachtregister en toegewezen aan een opvangcentrum. Dan volgt inschrijving in de gemeente van de opvang. De aanvraag wordt voor grondig onderzoek doorverwezen naar het Commissariaat-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS). Er zijn drie uitkomsten mogelijk: ––erkenning volgens het ‘Vluchtelingenverdrag van de Conventie van Genève (1951 en aanvullend protocol van 1967). De persoon krijgt verblijf voor onbeperkte duur. ––het zogenaamd ‘bijkomend / subsidiair beschermingsstatuut’. Dit werd in België pas ingevoerd vanaf 10 oktober 2006, onder druk van de Europese richtlijn 2004/83/EG. Bijkomend beschermden krijgen een tijdelijk verblijf van 1 jaar dat verlengbaar is tot maximaal 4 jaar in totaal. Als de onveilige situatie in hun herkomstland dan nog voortduurt, volgt verblijf voor onbeperkte duur. ––afwijzing en bevel om het land te verlaten. Een negatieve beslissing kan aangevochten worden door beroep aan te tekenen. Sinds 2007 is dit bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Pas als deze de negatieve beslissing van het CGVS bevestigt, eindigt de asielprocedure en daarmee ook het legaal verblijf. Er is nog een tweede beroepsmogelijkheid bij de Raad van State (RvS), maar sinds 2007 is de toegang daartoe streng ingeperkt en verleent dit beroep ook geen legaal verblijf meer. Mensen in asielprocedure De humanitaire hulp van vzw AZIZ aan de asielzoekers in het plaatselijk centrum omvat een regelmatig bezoek met een vriendelijke babbel, soms individueel, soms in groep tijdens een ‘praatavond’. Dan wordt informatie gegeven over de asielprocedure en mogelijkheden voor regularisatie van verblijf, over de inhoud en gevolgen van de beslissingen, over mogelijke toegang tot opleidingen en arbeidsmarkt, over activiteiten in de gemeente en regio…. Vaak vragen asielzoekers hulp voor één of ander. De ene persoon doet dit sneller of laat gemakkelijker contact en vertrouwen toe dan de andere. De vrijwilligers proberen iedereen in gelijke mate te benaderen. Vaardigheid met talen speelt een grote rol. Af en toe organiseert AZIZ op eigen kosten ontspanningsactiviteiten of brengt asielzoekers naar activiteiten in de gemeente of de regio. Zo kunnen ze participeren aan het gewone leven buiten het centrum. In de loop van tien jaar is er veel veranderd. België wijzigde eind 2006 de verblijfsreglementering. Vanaf 2007 werden de veranderingen doorgevoerd. Voor 2007 moesten asielzoekers soms jarenlang wachten op uitspraak over ontvankelijkheid van hun asielaanvraag of over hun beroep bij de Raad van State. Dat was enorm belastend en het is goed dat het beleid veranderingen aanbracht. Lang verblijf in het centrum maakte echter ook meer persoonlijke kennismaking mogelijk en daarmee ook meer gestructureerde ontspanningsactiviteiten door de vereniging. AZIZ ontwikkelde bijvoorbeeld in 2005-2006, samen met KVNS (Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon) en met steun van de Koning Boudewijnstichting, een reeks van tien grote uitstappen waar jong en oud, Belg en nieuwkomer samen aan deelnamen. Na 2007 werd de asielprocedure korter. Daardoor en door maatregelen om de overbevolking van de opvang in 2009 en 2010 te verminderen, ontstond er meer verloop in het plaatselijk centrum. AZIZ paste zich aan en ontwikkelde kortere activiteiten: - voetbalmatches van asielzoekers tegen leden van Zemstse verenigingen - natuurwandelingen; uitstappen gericht op de kinderen van de families van nieuwkomers - deelname aan de wekelijkse tafeltennisavonden bij KWB-Zemst - transport en goedkope tickets voor een concert van muzikanten uit de herkomstlanden in het Zuiderpershuis te Antwerpen AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

13

- samenwerking met het voetbalproject van de Mechelse HATTRICK die asielzoekers van Zemst toelaat bij trainingen, competities en sociale activeringsacties (www.mechelsehattrick.be). - filmavonden die ontspanning geven en gelegenheid om ingezeten Belgen te ontmoeten Reacties van asielzoekers tijdens een praatavond in maart 2008 met Claudinette, medewerkster van Broederlijk Delen uit Haïti. Toen ze vroeg hoe zij hun tijd in het opvangcentrum doorbrachten: “We moeten soms jarenlang wachten en al die tijd mogen we niet werken. Beseffen de Belgen wel wat ze weggooien? Velen van ons zijn goed opgeleid in ons land van herkomst en we zijn in de volle kracht van ons leven. Wij willen onze kracht en kunde gebruiken om te werken. Maar we mogen niet. We worden depressief.” “Het is alsof mijn verstand en mijn lichaam uit mekaar vallen. De dokter schrijft pillen voor. Maar die zou ik niet nodig hebben als ik mocht werken.” “Wie na lange jaren toch erkenning of regularisatie krijgt, moet dan opeens snel aan het werk. Dat is toch te zot.” Via Vluchtelingenwerk Vlaanderen gaf AZIZ deze noodkreten door aan het beleidsniveau. Sinds 2010 laat België onder druk van het Europees niveau toe dat asielzoekers een arbeidskaart aanvragen als ze na 6 maanden procedure nog geen uitspraak van het CGVS kregen. Meestal hebben ze dan echter nog niet voldoende taalkennis om werk te vinden of een beroepsopleiding te gaan volgen. Mensen die toelating tot verblijf krijgen moeten het opvangcentrum binnen de 2 maanden verlaten. Dan gaan ze ook weg uit Zemst, omdat er in de gemeente geen kamers of kleine studio’s te huur zijn. In Mechelen, Antwerpen, Vilvoorde, Leuven… hebben ze meer kans om een kamer te huren, alhoewel dat in de loop van tien jaar opvallend minder werd. De eerste periode van toegelaten verblijf is altijd moeilijk, omdat op korte termijn vele administratieve regelingen moeten gebeuren bij gemeente, OCMW, Huis van het Nederlands, ziekenfonds, bank, VDAB, interim-kantoren…. Vrijwilligers zijn dan zeer nuttig. AZIZ is er fier op dat zij vele ex-asielzoekers heeft bijgestaan in de administratieve doolhof van ons land, die zelfs voor onze eigen Belgen soms zeer moeilijk is. Bijstand door een Belg vermeed onnodige doorverwijzingen en oponthoud, de communicatie ging vlotter en gemakkelijker. Vrijwilligers van AZIZ hebben ook meerdere ex-asielzoekers begeleid naar VDAB en andere arbeidsbemiddelaars en zelfs bemiddeld bij werkgevers. Mensen die afgewezen zijn, krijgen het bevel om het land te verlaten. Pas op dat moment worden ze ‘illegaal’. Hun ‘illegaliteit’ heeft echter niets met criminaliteit te maken. Verblijf zonder verblijfsvergunning is een administratieve inbreuk op de openbare orde. Landen mogen daartegen een administratieve strafmaatregel nemen. Vaak - ook in België – is dat een tijdelijke opsluiting als voorbereiding op uitwijzing. Beleidsmatig en juridisch moet evenwel verschil met gevangenisstraf voor criminele feiten duidelijk blijven. Een paar keer brachten leden van AZIZ een afscheidsbezoek aan asielzoekers die administratief vastgezet waren in de gesloten centra van Steenokkerzeel en Merksplas. Anderzijds bracht de vzw afgewezen mensen ook in contact met het IOM (International Organisation for Migration), dat vrijwillige terugkeer begeleidt, en vervoerde hen naar de luchthaven. “Wanneer je over de drempel van een gesloten centrum stapt en er de opgesloten vreemdelingen ontmoet, word je eerst en vooral getroffen door hun onbegrip en onrust: “Waarom ben ik hier? Ik heb niets verkeerds gedaan. Hoelang moet ik hier blijven? Willen ze me echt terugsturen naar mijn land? Wat kunnen jullie doen om me uit dit centrum te halen?” (Uit het dossier ‘Recht op recht in de gesloten centra’ op www.vluchtelingenwerk.be) Meer informatie over de gesloten centra op www.opendeogen.be en in de film ‘Illégal’ van regisseur Olivier Masset-Depasse (2010). De film toont de realiteit van de gesloten centra in België. Het gaat over een Wit-Russische vrouw die met haar zoon van 13 jaar illegaal in België verblijft, maar toch goed 14


geïntegreerd is. Tot ze op een dag wordt gearresteerd en in een gesloten centrum verdwijnt, gescheiden van haar zoon. De film werd bekroond op de festivals van Cannes en Angoulème. “Terugkeer als sluitstuk van een asielaanvraag.” Klinkt logisch, maar is niet altijd mogelijk. Omdat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en andere internationale beschermingsprocedures elke verwijdering verbieden die mogelijk leidt tot de dood of tot mishandeling. Omdat er een recht is op bescherming van het privé of het gezinsleven. Of wegens materiële obstakels wanneer er geen bevoegde instanties zijn om identiteits- en reisdocumenten af te leveren. ‘Onverwijderbaarheid’ door gevaar voor dood of mishandeling komt veel voor bij personen uit oorlogslanden of dictaturen. Iran laat alleen landgenoten toe die vrijwillig terugkeren. Er ontstaat dan een ware kafka-situatie: niet weggestuurd kunnen worden, maar ook geen legaal verblijf en inkomsten meer hebben. Naast de asielprocedure is er ook een regularisatieprocedure. Hier gaat het om uitzonderlijke omstandigheden die terugkeer verhinderen en over integratie en gevestigde belangen in het aankomstland. Regularisatie van verblijf kan aangevraagd worden door personen die nog in asielprocedure zijn of door uitgeprocedeerden en andere personen in een illegale situatie. De aangevoerde reden kan medisch of humanitair zijn. Een medische aanvraag moet steunen op een doktersattest en op bewijs dat het land van herkomst geen medische voorzieningen heeft om de zieke te helpen. Bij een humanitaire aanvraag moet de aanvrager bewijzen dat hij niet terug kan naar zijn land van herkomst en dat een overdreven lange asielprocedure, staatloosheid, onverwijderbaarheid of verbreking van (familie)banden hem/haar schade toebrengen (www.vreemdelingenrecht.be). De meerderheid van de personen die vzw AZIZ als asielzoeker leerde kennen, kregen uiteindelijk verblijf door regularisatie. Een aantal van hen kon gebruik maken van de bijzondere regularisatieinstructie voor mensen zonder (verblijfs)papieren in 2009. Deze maatregel van de federale overheid kwam pas tot stand na veel aarzeling, wegens zowel weerstand als aandringen onder de bevolking. De voorwaarden waren onredelijk lange asielprocedure, prangende humanitaire situaties, duurzame lokale verankering op basis van 5 jaar verblijf in België of op basis van een arbeidscontract. Uitgeprocedeerde asielzoekers, maar ook clandestienen en mensen met een verlopen toeristenvisum mochten een aanvraag indienen. Vzw AZIZ was blij met de maatregel, vooral omdat personen in de uitzichtloze situatie van illegaal verblijf zonder uitgewezen te kunnen worden, weer een levensperspectief kregen. Overlevers op zwart werk mochten op zoek naar legaal werk. De eis dat het een werk met een arbeidscontract van een jaar met minimumloon moest zijn, beantwoordde wel niet aan de realiteit aangezien nieuwkomers beginnen met interimwerk. Niettegenstaande dit euvel zijn er ondertussen meerdere bekenden van AZIZ geregulariseerd en aan het werk. De globale resultaten zullen te zijner tijd wel onderzocht worden. De vorige grote regularisatiemaatregel in 1999-2000 werd in 2007-8 onderzocht door het Centrum voor Sociaal beleid van de Universiteit Antwerpen (CSB) en het Centrum Gelijke Kansen (CGKR). Ze leverde volgens het rapport ‘Before and After’ gemengd positieve resultaten op. In 2004 en in 2008 voerde AZIZ actie om de regularisatie aan te vragen voor respectievelijk een Afghaanse en een Koerdische familie die dreigden uitgewezen te worden. Gemeente, parochie, scholen en brede bevolking werden erbij betrokken. Mede door die tussenkomst kregen beide families uiteindelijk vast verblijf. De brede ondersteuning heeft de families en de vrijwilligers van AZIZ veel deugd gedaan. De relatie met deze gezinnen is blijvend. De gezinnen hebben een huis gekocht. Leden van AZIZ volgen de schoolloopbanen van de kinderen op, schrijven ze tijdig in voor activiteiten van de Grabbelpas, helpen met allerlei paperassen…. Zonder ruchtbaarheid werd ook hard gewerkt op enkele dossiers van Tsjetsjenen, Iraniërs, Afghanen, Somaliërs…, allemaal omdat ze niet terug konden door oorlog en onveiligheid in hun thuislanden. AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

15

16


4. Informatie en bewustmaking Humanitaire hulp aan personen is waardevol, maar verandert niets aan structurele en dus telkens weerkerende moeilijkheden. Structuren worden door het beleidsniveau ontwikkeld en herhaaldelijk veranderd. Politieke tendensen en media sturen dit proces. Daarom maakt vzw AZIZ ook werk van informatie en bewustmaking van de bevolking. In de gemeente Zemst doet AZIZ dat met verschillende strategieën en acties. Jaarlijks een informatieavond onder de noemer “beseffen wat er gebeurt” Telkens kiest AZIZ een land waar veel asielzoekers vandaan komen. Wat gebeurde daar? Waarom brak er oorlog uit? Hoe staat het met mensenrechten en wie is verantwoordelijk voor schendingen? Hoe zijn de cultuurpatronen en de sociaaleconomische situaties? AZIZ zoekt een expert om objectieve informatie te geven. Maar ook een nieuwkomer uit het betreffende land die voldoende Nederlands spreekt om zelf uitleg te geven. Die methode om expert en nieuwkomer aan het woord te laten krijgt veel waardering in de gemeenschappen die in België een tweede thuis vonden. Meestal zijn er dan ook een aantal personen uit het betreffende land aanwezig, zodat er een gesprek ontstaat en de aanwezigen verrassende en nieuwe inzichten opdoen. Tot nu toe omvat de reeks: toneel ‘Vluchtroute (2001), Iraanse film ‘De cirkel (2002), Tsjetsjenië (2003), Afghanistan (2004), West-Afrika (2005), Koerdistan (2006), Roemenië (2007), Rusland (2008), Somalië (2009), Iran (2010). Jaarlijks een debat- of gespreksavond over een samenlevingsthema Bij deze avonden gaat het over de gevolgen van migratie en asiel in de samenleving van hier. Gevolgen zijn er niet alleen voor de nieuwkomers, maar ook voor de ingezetenen. Wat moet de nieuwkomer zelf doen? In hoeverre krijgt hij/zij tijd en begrip om zich te integreren en ook zichzelf te blijven? In hoeverre wil de ingezetene de vreemde aanvaarden of tolereren? Waar liggen er grenzen voor de beide kanten? Waar zijn gemeenschappelijke waarden? Is het mogelijk om eigen identiteit te verzoenen met gemeenschappelijkheid? Welke hulp levert de ontvangende maatschappij? Is het voldoende of moet er nog meer gebeuren? Zijn er voordelen? enz ….


17

Telkens zijn het boeiende avonden omdat ze ontmoeting en gesprek tussen zogenaamde autochtonen en allochtonen mogelijk maken. AZIZ geeft nieuwkomers gelegenheid om zelf over hun opvattingen, ervaringen en verwachtingen te vertellen. Een expert kadert het geheel en geeft een beter inzicht in moeilijkheden en mogelijkheden aan beide kanten. ––Kinderen leren omgaan met anders zijn in 2003 met Michel Vandenbroek (professor UGent) en de tentoonstelling “Vooroordelen en Verdraagzaamheid” i.s.m. GROZ Zemst ––Inburgering. Welke weg gaat een vreemdeling die zich moet inpassen in een ander land? in 2005 met Evelien Wouters (stad Antwerpen, Diversiteit) ––Asielzoekers en vluchtelingen en WERK in 2006 met Giramata Schmidt van ABVV en Bart Deceukelier van ACV ––Integratie in woorden en daden van nieuwkomers en Belgen in 2007 met Tarik Fraihi (KifKif ) en Badra Djait, vertegenwoordigster van minister Marino Keulen ––Racisme. Wat kan? Wat kan niet? in 2008 met Reyhan Görgöz (docent Artevelde HS) en Marco van Haegenborgh (CGKR) ––Gespreksavond ‘Vluchteling word je niet uit vrije wil in 2009 met Pieter De Gryse, toen directeur van Vluchtelingenwerk Vlaanderen en Frieda De Ruysscher, toen maatschappelijk assistente bij Fedasil ––Gespreksavond over identiteit en interculturaliteit in 2010 met Bleri Lleshi ( filosoof en politicoloog, verbonden aan de VUB) ––Nieuwe migraties; nieuwe migranten in 2011 met Dr. Johan Wets, KULeuven, HIVA Verslagen van deze avonden zijn te vinden op www.aziz.be / verslagen / debatten.

18


De tentoonstelling “Vluchten is van alle tijden”, van 11 oktober tot 11 november 2004 in de bibliotheek Zemst Naar aanleiding van een bezoek in Ieper aan een tentoonstelling over de oorlog in Tsjetsjenië, ontdekten mensen van AZIZ in het Gravin Adelahuis van Mesen de kopie van de gravure EXODE JUIN ’40 France van Frans Masereel. Ze bespraken mogelijk transport naar Zemst om er een tentoonstelling rond te organiseren. AZIZ kreeg medewerking van de gemeente en de erfgoedvereniging De Semse. Er kwam hulp van de Elfnovembergroep Mesen, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, UNHCR-België en de Koning Boudewijnstichting. De gemeentelijke werkliedendienst bracht de gravure van Masereel van Mesen naar Zemst en stelde ze op in de polyvalente zaal van de bibliotheek. De reeks panelen - 30 meter lang en manshoog - werd in een cirkel geplaatst met daarbinnen foto’s van Zemstse vluchtelingen tijdens de wereldoorlogen 1914-18 en 1940-45 en fotopanelen over oorlogsvluchtelingen van nu uit Afghanistan, Tsjetsjenië, Palestina en diverse Afrikaanse landen. Een speciale brochure gaf informatie over asiel en verhalen of getuigenissen van vluchtelingen van vroeger en nu. De tentoonstelling bleef een maand open en werd aangevuld met randactiviteiten: ––informatieavond over “Islam. Bevrijdend? Bedreigend?” met Catherine Vuylsteke (i.s.m. Wereldwinkel) ––avond met “Verhalen van vluchtelingen” geschreven en voorgedragen door Michael De Cock ––rondleidingen met uitleg en werkopdrachten voor leerlingen van de basisscholen Pdf ’s van de 4 panelen zijn te downloaden op www.vluchtelingenwerk.be/kiosk/tentoonstelling.php


19

Feesten voor nieuwkomers en bevolking samen AZIZ organiseerde jaarlijks een vredesfeest met diner, muziek en dansgelegenheid. Jarenlang kreeg AZIZ daarvoor de parochiezaal van Zemst in gebruik. Tijdens het Vredesfeest van 2005 gaven Mokhalled Rasem en Dhyaa Khaled, allebei asielzoeker uit Bagdad (Irak), een mimevoorstelling. Een figuur met wit masker probeerde omhoog te klimmen op een ladder en contact te maken met het publiek. Mooi en fascinerend! Mokhalled zei dat hij regisseur en acteur van het Nationaal Theater in Bagdad was en Dhyaa dat hij documentaire films maakte en in Italië bekend was. We waren nogal sceptisch en beseften niet dat we inderdaad grote kunstenaars in huis hadden! Drie jaar later begon Mokhalled aan een steile klim in de theaterwereld. Sindsdien produceerde hij meerdere theaterstukken, waarvan de meest bekende: ‘Irakese geesten’, de verschillende ervaring van oorlog weergeeft bij jonge Europeanen en Irakezen. Nu is hij een internationaal bekende theatermaker, bekroond met meerdere prijzen, o.a. bij Theater aan Zee Oostende 2010. Dhyaa werkt in Brussel en produceerde een nieuwe documentaire over Irak en Syrië. Voor het Vredesfeest van 2010 was er een concert van Jérémie Hakeshimana en zijn trio, onder wie de saxofonist Iblo Sax. In september 2010 waren ze nog eens in Zemst voor het Wereldfeest. Jérémie die als professionele muzikant veel succes had in Burundi, schreef de muziek voor een Spaanse documentaire over de strijd tussen de Hutu’s en Tutsi’s. Tegen de afspraak in vermeldde het productiebedrijf zijn naam in de generiek van de film. Toen deze ook in Burundi vertoond werd kwam Jérémie in levensgevaar. In 2007 werd hij in België erkend als vluchteling. Acht maanden daarna kon hij zijn gezin laten overkomen. Muziek is voor heel het gezin de weg om te integreren in het nieuwe land. Dochter Daniella bijvoorbeeld zingt bij het meisjeskoor Scala. Jérémie geraakte bekend langs het project ZEBRART van Vluchtelingenwerk (www. zebrart.be) en is nu weer volop professioneel actief. Hij schreef o.a. de muziek voor de kortfilm ‘Na Wewe’ van Ivan Goldsmith die in 2011 een nominatie voor een Oscar kreeg. AZIZ is een vaste partner voor ‘Open Poort’, een gemeentelijk initiatief tijdens de gemeentelijke Pinksterjaarmarkt en maakt er een punt van eer van om dan ‘exotische’ hapjes aan te bieden. Jaarlijks is er ook een wereldfeest in september. Het doel is een gelegenheid te bieden tot ontmoeting tussen diverse bevolkingsgroepen in de gemeente. Door de jaren heen werd dat feest altijd maar groter. Andere verenigingen deden mee met een eigen stand. Geleidelijk werden betere en zelfs professionele muzikanten en dansgroepen ingehuurd. Personen uit Afghanistan, Iran, Palestina, Marokko, Tsjetsjenië, Ethiopië maakten maaltijden klaar …. Totdat de vrijwilligers van AZIZ het niet meer alleen aankonden. In 2009 nam de gemeente Zemst het feest over en nu coördineert de Dienst Ontwikkelingsamenwerking het geheel. AZIZ verzorgt nog een stand en een workshop, naast en met de andere deelnemende verenigingen. Foto’s van de vredesfeesten en wereldfeesten staan op www.aziz.be

20


5. Vorming en samenwerking Om de bijstand en de bemiddeling voor asielzoekers en nieuwkomers op een goede manier te realiseren volgden vrijwilligers van AZIZ vele vormingen en deden zorgvuldig aan netwerking. De behoefte aan vorming is groot, omdat contacten met asielzoekers en vluchtelingen confrontatie meebrengen met menselijk leed, soms trauma’s, frustraties, gebrekkige communicatie, vreemde denkbeelden en houdingen … Vrijwilligers moeten leren hoe ze daarmee best omgaan, waar grenzen liggen, waar ze advies, hulp en bijstand kunnen vinden om humanitaire en juridische problemen aan te kaarten en zo mogelijk te helpen oplossen. AZIZ is actief lid van Vluchtelingenwerk Vlaanderen (www.vluchtelingenwerk.be). De onafhankelijke, niet‑gouvernementele koepelorganisatie telt 43 leden waaronder grote organisaties zoals Belgisch Comité voor Hulp aan de Vluchtelingen, Amnesty International, Caritas, de vakbonden … en zo’n 10 goed uitgebouwde vrijwilligersgroepen. AZIZ is er niet alleen een actieve partner om de belangen van de vluchteling en asielzoeker te verdedigen, maar ook om de ervaringen van de basis door te geven voor lobbywerk bij het beleid. Op regionaal niveau werkt AZIZ vooral samen met Mechelen. In 2004 werd vzw AZIZ als ‘vernieuwend sociaal project’ genomineerd door ACW Mechelen. Toen in 2009 het Forum Vluchtelingen Mechelen van start ging, een samenwerkingsverband van organisaties die werken met asielzoekers en nieuwkomers, werd AZIZ van Zemst daarbij opgenomen. De eerste grote gezamenlijke activiteit in 2010 was een optreden van Pie Tshibanda in theater ‘t Arsenaal. In de gemeente Zemst ondervindt AZIZ veel steun van het College, de gemeentelijke ambtenaren, Sportimonium en meerdere verenigingen zoals Wereldwinkel, De Semse, KWB Zemst, KWB Weerde, gezinsbond Weerde, toneelgroep Labyrint van Elewijt … AZIZ werkt actief mee met ‘Zemst Vredesgemeente’ en de jaarlijkse 11-november herdenking en legt er de relatie tussen vluchtelingen van vroeger en vluchtelingen van nu.

“In bepaalde opzichten kunnen we de verhalen van de directe getuigen en de wijzen waarop zij de oorlog wilden herdenken nu stilaan achter ons laten, niet om ze te vergeten, maar om hun individuele tragiek enigszins te overstijgen en te verknopen met de verhalen van anderen, elders op deze wereld, wier bestaan nog steeds met de gevolgen van de oorlog verbonden blijft. Op deze wijze komen uit de lotgevallen van eenlingen weidsere patronen aan de oppervlakte …. We hebben nauwelijks een idee van de stille rouw die zich afspeelt in onze eigen samenleving, bij mensen die we al te snel als potentiële criminelen of religieuze fanaten beschouwen – net zoals we amper een beeld kunnen vormen van het verborgen leed dat de Grote Oorlog moet hebben uitgelokt, tot ver achter de frontzones” (Erwin Mortier, schrijver, Elfnovemberlezing 2010) Sinds 2008 is AZIZ lid van de GROZ (Gemeentelijke Raad Ontwikkelingssamenwerking) en vraagt daar aandacht voor het verband tussen ontwikkelingssamenwerking en migratie. Zo organiseerde AZIZ in 2010 een praatavond met Adamo Kiangebeni, een Belgische documentairemaker van Congolese afkomst. We bespraken zijn film ‘L’envers de l’ Eldorado’ over Afrikanen die in België in isolement en psychosociale problemen leven, maar niet durven terugkeren naar hun land. AZIZ bracht de gemeentelijke werkgroep Zemst – Sokone in contact met hem én met Pie Tshibanda, eveneens Belg van Congolese afkomst die internationaal bekend is door o.a. zijn humoristisch theater ‘Un fou noir au pays des Belges’. Tshibanda schrijft ook stripverhalen en maakt films om de illegale migratie uit Afrika te voorkomen. Hij waarschuwt Afrikaanse jongeren voor onrealistische verwachtingen, mensenhandel en misbruik in de circuits van seks en zwart werk in Europa. Tegelijk informeert hij Europese jongeren over armoede, corruptie, foute interventies van ontwikkelde landen die de emigratie uit Afrika in gang zetten…. “Je kan jongeren die willen migreren niet tegenhouden, maar je moet ze wel informeren over legale en illegale middelen, zodat ze een terechte keuze maken”.


21

6. Muziekgroep aKt Door contact met enkele Iraniërs in het plaatselijk asielcentrum van Zemst in 2000-2002, ontdekte Frank Van de Peer hun muzikale talenten en stichtte een muzikantengroepje. In het begin waren ze met drie en speelden voornamelijk muziek uit Iran. Later kwamen er muzikanten van diverse origine bij: Palestijnen, Koerden, andere Belgen …. Nu kan aKt putten uit een groep van twintig muzikanten en heeft het project zich aangesloten bij de vzw AZIZ. Ze spelen muziek uit Afghanistan, Iran, de Arabische wereld en Afrika. Hun instrumenten zijn: oud, tar, setar, kanoun, saz, viool, contrabas, bas, darbouka, daf, cello, piano, rabab, lotar, kemanche, gitaar, fluit en enkele zeer typische en prachtige stemmen. Met hun concerten tonen zij dat de multiculturele samenleving ook verrijking meebrengt. De universele taal van de muziek doet verstandhouding en vriendschap ontstaan over alle cultuurgrenzen heen. Door goede relaties van aKt met bepaalde kringen van wereldmuzikanten, krijgen AZIZ en het wereldfeest van Zemst toegang tot professionele muzikanten van hoge kwaliteit. Daardoor beleven we in Zemst regelmatig muzikale hoogstandjes, bijvoorbeeld het concert van Yélé Hakeshimana en zijn trio tijdens het vredesfeest van 2010 en het jubileumconcert met Emre Gültekin, Malick Pathé Sow en Vardan Hovanissian in 2011.

22


7. Observaties uit 10 jaar vrijwilligerswerk met asielzoekers Vrijwilligerswerk, nuttige aanvulling op het werk van de professionele diensten De asielzoekers voelen aan dat ze niet echt welkom zijn. Toch hechten ze belang aan vriendelijkheid en steun. Wie uit een gemeenschapscultuur komt, is verbaasd over de afstandelijke omgang in de individualistische westerse cultuur. AZIZ heeft contact met het bestuur en de administratie van de gemeente en OCMW en met professionele diensten in de regio. Diensten zijn beperkt tot een bepaald functieterrein en enkel open tijdens de kantooruren. Privépersonen zijn ruimer beschikbaar. Met hun ervaring en hulp kunnen ze duurzaam het gemis opvullen aan een netwerk dat vertrouwd is met de gang van zaken in het land. Nieuwkomers voelen het verschil tussen een professionele en humanitaire ingesteldheid. Sommigen proberen beslag te leggen op vrijwilligers. Hun moeilijke positie maakt hen echter ook kwetsbaar voor beslag van vrijwilligers op hen. Het gaat niet om liefdadigheid. Wie in Europa en België aankomt, heeft veel meegemaakt en is gehard. De asielzoeker moet trouwens heel sterk zijn om stand te kunnen houden in de moeilijke periode van asielprocedure en opvang. De vrijwilliger moet de asielzoeker in zijn waardigheid laten en alleen aanbieden waar behoefte aan is. Volgens een provinciale vorming met Abu Sanoko in 2002 gaan de prioritaire behoeften uit naar “wonen, weten, werken”. De taalbarrière Sommige asielzoekers spreken Frans of Engels. Anderen spreken alleen hun vreemde moedertaal, soms nog Chinees, Russisch, Urdu … maar kunnen niet communiceren met de ingezeten bevolking. In het begin is het zeer moeilijk om zich zonder tolk uit te drukken en hulp te vragen. Moeilijke communicatie leidt tot de misvatting dat de asielzoeker minder intelligent of niet opgeleid is. Onder hen zijn er echter zowel analfabeten als hoger opgeleiden. Alle asielzoekers willen Nederlands leren, maar niet iedereen heeft aanleg voor taal. Analfabeten missen de techniek van leren, wat soms, maar niet altijd, een bijkomende handicap is. We hebben meerdere analfabete personen met een hoge intelligentie leren kennen, ze hadden alleen nooit eerder kans gehad om te leren. Een opvallend fenomeen is dat asielzoekers vaak aan vrijwilligers dezelfde informatie vragen die ze eerder al van de maatschappelijke assistente of professionelen kregen. Doordat ze de taal niet kennen om zelf te verifiëren, pakken ze iedereen aan die uitleg kan geven of bevestigen. Zeer begrijpelijk als het om documenten gaat die hun toekomst bepalen. Soms denkt een nieuwkomer dat hij zich in voldoende Nederlands, Frans of Engels uitdrukt terwijl het toch moeilijk blijft om hem te verstaan. Vaak heeft een Belgische gesprekspartner onvoldoende geduld om te luisteren. Mensen van AZIZ geraakten gewend aan gebrekkige taal. Ze treden als bemiddelaar op bij gemeente, huiseigenaar, bank, school, sportvereniging…. Te weinig gelegenheid om ‘Nederlands in praktijk’ te oefenen. Vlamingen hebben de slechte reflex om Engels of Frans te spreken met wie de Nederlandse taal nog niet voldoende beheerst. Terwijl een correct Nederlands taalgebruik een welgekomen gelegenheid is om praktijk te oefenen voor iemand die Nederlands als tweede taal leert. Dialect past hier niet. Het is ons opgevallen dat nieuwkomers die in Vlaanderen Nederlands leren bij Basiseducatie of Open school en AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

23

vervolgens bij VDAB, vaak blijven steken op een gebrekkig taalniveau. Er moet dringend onderzocht worden of dat een kwestie van gebrek aan praktijk of van educatieve methodes is. Asielprocedure Mensen vragen asiel aan vanuit verschillende motieven. Sommige personen hebben gruwelijke dingen meegemaakt, of moesten onverwacht vluchten wegens levensgevaar. Ze zoeken veiligheid, maar worstelen ook met trauma en verlies. Erkenning is heel belangrijk voor hen, het helpt aan het verwerkingsproces. Andere personen kwamen met economische motieven. Hun prioriteit is snel aan werk geraken en geld opsturen naar huis. Omdat arbeidsmigratie sinds 1974 officieel niet meer toegelaten is in België, gebruiken economische migranten noodgedwongen de poort van asiel. Wat uiteraard tot misverstanden leidt, maar ook tot overbelasting van dossierbehandelaars en overbezetting van de opvang. Hier ligt een structureel tekort dat zeer nadelig is voor de asielzoekers die echt bescherming nodig hebben. Een asielzoeker heeft behoefte aan informatie. Over zowat alles: de asielprocedure, de criteria om in aanmerking te komen voor de Conventie van Genève of voor de Bijkomende bescherming, de rol van het Huis van het Nederlands en de opleidingen, de toegang tot werk en de systemen van loon en belasting … Er zijn vele brochures, zoals die van de Dienst Vreemdelingenzaken over de asielprocedure in diverse talen, maar niet iedereen heeft een cultuur van het geschreven woord. In communicatie met het vast bureau van OCMW Zemst organiseert AZIZ daarom regelmatig een ‘praatavond’ in het opvangcentrum. Als vrijwilligers vragen we niet naar details over de individuele asieldossiers. Als een persoon echter hulp vraagt, proberen we te helpen. Bijvoorbeeld om een advocaat vreemdelingenrecht in Mechelen te vinden, of om de moeilijk geformuleerde argumentaties over de beslissing van de asielinstanties uit te leggen. We geven de raad om te vragen dat de familie bewijsstukken opstuurt en om zorgvuldig de verklaringen te noteren die men in de diverse stadia van de asielprocedure aflegt. Het asielonderzoek vertrekt immers vanuit wantrouwen en focust op het ontdekken van leugens en contradicties. Leden van AZIZ hebben bij enkele verhoren ervaren hoe de technieken gericht zijn op het betrappen van tegenspraak. Een klaar verhaal hebben – al dan niet zorgvuldig ingestudeerd – is een troef. Regelmatig zagen we dat personen die hun eerste verklaringen niet goed voorbereid hadden, maar daarna informatie vroegen aan hun familie en correcties aanbrachten, als onbetrouwbaar afgewezen werden. In beroep werd dit dan alleen maar bevestigd. De asielinstanties denken strikt juridisch en eisen ook dat bewijzen juridisch sluitend zijn. Wat evenwel niet altijd mogelijk is! Oorlogslanden bijvoorbeeld die hun archieven verloren, geven documenten op verklaring af. Het Commissariaat heeft daar moeite mee, maar de asielzoeker kan niet anders krijgen Het gaat ook mis wanneer een zwak opgeleide asielzoeker niet opgewassen is tegen de verhoortechnieken en dus geen chronologisch correct en samenhangend verhaal geeft…. Het wordt heel tragisch als iemand niet kan of durft spreken over de meeste afschuwelijke mishandelingen. De asielinstanties volgen een juridische logica, terwijl vrijwilligers meer geconfronteerd worden met een globale situatie en vaak schrijnende humanitaire aspecten. Zo zijn we zeer bekommerd voor jonge mensen die in hun jeugd al geen kansen kregen en door een negatieve beslissing in ons land opnieuw geen kans krijgen op opleiding en een waardige toekomst. Vanuit die motivatie zette AZIZ tijdens het wereldfeest van 2010 een petitie op om jonge meerderjarigen uit oorlogslanden, ook als ze uitgeprocedeerd zijn, kans op onderwijs of een beroepopleiding te geven. De opgedane beroepscompetenties zullen hen in staat stellen om in ons land of in het herkomstland in eigen onderhoud te voorzien. Dit zou een nieuwe vorm van ontwikkelingshulp kunnen zijn.

24


Opvang tijdens de asielprocedure, frustratie, isolement, wantrouwen, vrijheid …. Zolang een asielzoeker in de procedure is, heeft hij recht op opvang. Dit betekent: een kamer met toebehoren en eten of met een toelage om eten te kopen. Sommige asielzoekers maken er het beste van, anderen krijgen problemen met hun fysieke en geestelijke gezondheid. Door de onstabiliteit van hun situatie in afwachting van de komende beslissingen. Door het gebrek aan privacy. Personen van verschillende nationaliteit, leeftijd, taal, cultuur en karakter leven samen. Vroegere status telt niet meer. Het centrum wordt een microwereld: men slaapt, kijkt TV, kan wegens taalverschillen niet met iedereen praten. Er is geen gestructureerde dagindeling. Mensen raken gedesoriënteerd, vergelijkbaar met wie langdurig werkloos is. Afspraken worden vaak vergeten. Ze leven geïsoleerd van de normale maatschappij en hebben drempelvrees om deel te nemen aan activiteiten ‘van de gewone mensen’ in gemeente en regio. Daarom is bemiddeling van organisaties als AZIZ naar sport en ontspanning nuttig. Niet bekend met vrijwilligerswerk. Het fenomeen van vrijwilligers die zich belangeloos inzetten om anderen te helpen, is voor velen vreemd. Wie in armoede leefde had geen tijd voor vrijwilligerswerk. Sommigen wantrouwen vrijwilligers op basis van ervaringen in hun herkomstland waar hulporganisaties en staatsdiensten met mekaar vermengd waren (ook Evelien Wouters zegde dit bij de infoavond in Zemst, 2005, zie www.aziz.be). Een tijdelijke rol voor vrijwilligers. In het algemeen willen personen die verblijfspapieren krijgen de asielperiode zo vlug mogelijk achter zich laten en vergeten. Echt vrij worden van controle en van OCMW ’s. Zo vlug mogelijk een zekere welstand hebben met auto en consumptiegoederen. Ze zijn daarin zeer op zichzelf gericht. Vluchtelingenorganisaties klagen over verlies van contacten nadat de papieren in orde zijn. Wel zijn de ex‑asielzoekers bij een toevallige ontmoeting zeer hartelijk en vertellen graag over hun nieuw leven. Natuurlijk zijn er ook nieuwkomers met regelmatig contact en zelfs met vriendschapsbanden. Als ze graag contact houden moet een vrijwilliger beschikbaar blijven. Blijven helpen wanneer dat gevraagd wordt, regelmatig bezoek, opvolging van de kinderen en hun schoolprestaties, uitnodiging om mee te gaan naar een activiteit (want zelf denken ze niet aan tijdige reservering !), …. Dit alles in een evenwichtsoefening zonder zich op te dringen. Confrontatie met andere leefregels Asielzoekers klagen over ons snelle levensritme, maar waarderen de grotere vrijheid, afwezigheid van traditionele beperkingen en van corruptie …. Hun beleving van godsdienst is soms anders. De westerse samenleving is niet altijd duidelijk en rechtlijnig voor hen en daardoor vaak verwarrend. Voor velen zijn de leefregels voor mannen en vrouwen anders. Zij hebben moeite met vrouwelijke professionelen in de diensten van de sociale sector, aan wie ze moeten gehoorzamen omdat deze in contact staan met de overheid en de asielinstanties en dus macht hebben. Vrouwelijke vrijwilligers hebben die macht niet. Daarbij komt dat asielzoekers heel goed weten dat een vaste relatie en huwelijk kunnen leiden tot een verblijfsvergunning. Mede daardoor vinden vrouwelijke vrijwilligers of hun gezin de omgang met alleenstaande mannen soms bedreigend. Hoge leeftijd wordt een voordeel doordat mensen uit een gemeenschapscultuur doorgaans veel respect voor ouderen hebben. We stellen universele ijkpunten voor. “Respect voor de ander. Respect voor jezelf. Responsabiliteit”. Deze principes van de Dalai Lama zijn terug te vinden in alle religies en culturen, alhoewel ze in praktijk niet altijd worden toegepast. Wie een beroep doet op asiel, doet een beroep op één van de rechten uit de Universele Verklaring over de Rechten van de Mens (artikel 14). Wie op basis van mensenrechten wil geholpen worden, moet zelf respect hebben voor de rechten van de ander. Dat is duidelijk te begrijpen.


25

Na de ‘witte’ papieren voor vast verblijf, komen er nieuwe moeilijkheden België wordt dan echt het land waarin een nieuw leven moet opgebouwd worden. Soms geeft dat een shock. Het lijkt alsof pas dan het volledig besef doordringt over de omvang van het verlies van het vroegere sociaal netwerk, status, diploma’s en erkenning van competenties (waardoor trouwens veel competenties voor België verloren gaan). Ouders willen eigen verlies vaak compenseren door hun kinderen. In Vlaanderen is er het traject Maatschappelijke integratie met cursussen Nederlands, een cursus Maatschappelijke oriëntatie en begeleiding door de VDAB. Dat is een goed initiatief, maar de attitudes om in onze maatschappij mee te draaien – bv tijdsbesef, zelf initiatief en verantwoordelijkheid opnemen, assertiviteit zonder geweld - moeten nieuwkomers uiteraard zelf ontwikkelen. De meesten hebben de kracht om zich aan de nieuwe omstandigheden aan te passen. We zagen dat alle nieuwkomers in armoede beginnen. Velen moeten noodgedwongen eerst beroep doen op een uitkering, waartegenover de eis tot werkbereidheid staat. Werk vinden gaat moeilijk en begint met een tijdelijke of interim job, in zwaar, vuil, onregelmatig werk. Arbeid op het allerlaagste inkomensniveau. En als het onregelmatig is, zonder zekerheid over het maandinkomen. Wie een opleiding wil moet een beroepsopleiding van VDAB volgen. Wegens de plicht tot werkbereidheid krijgt een nieuwkomer zelden toelating of kans om secundair (tweedekans) of hoger beroepsonderwijs binnen volwasseneneducatie te volgen. Dit is jammer omdat vele talenten op die manier ongebruikt blijven. Opname in de samenleving. Persoonlijk contact, bv op het werk (en in de sport), zou moeten leiden tot opname in de samenleving. We zien echter dat dit vaak heel moeizaam gebeurt. Er zijn meerdere verklaringen voor, zoals armoede die deelname verhindert, andere interesses, maar ook vooroordelen en stereotypering die vaak nog extra gevoed worden door politisering en sensationele berichtgeving. Meermaals waren nieuwkomers overstuur door de politieke blaadjes die ze in hun brievenbus vonden. Velen kijken onbegrijpend en bezorgd naar de communautaire spanningen in België. “We zijn gevlucht voor de gevolgen van nationalisme en nu zitten we er weer middenin”. Meerdere personen die vzw AZIZ als asielzoeker leerde kennen, vroegen of kregen ondertussen de Belgische nationaliteit. Personen die verblijf kregen door regularisatie kunnen via het parlement een nationaliteitsaanvraag indienen na 3 jaar wettig verblijf (na regularisatie). Personen die de status van vluchteling volgens de Conventie van Genève kregen, vanaf 2 jaar na hun asielaanvraag. Allen kunnen na 7 jaar wettig verblijf de nationaliteit aanvragen door een verklaring in hun gemeente. Conventie-vluchtelingen mogen in principe pas op bezoek naar hun herkomstland nadat ze een andere nationaliteit verkregen hebben. Dat motief speelt een rol om nationaliteit aan te vragen, want iedereen verlangt ernaar om zijn familie terug te zien. Anderzijds zijn ze fier op hun Belgische nationaliteit omdat deze aantoont dat ze mee functioneren in het land en de manifeste wil hebben om in België een nieuwe toekomst op te bouwen, met een familie, werk en liefst ook een koophuis. Integratie Tegenwoordig is er veel discussie over integratie. Eind 2010 kopten de media uitspraken van de Duitse Bondskanselier Angela Merkel over mislukking van multicultureel samenleven. Premier Yves Leterme en later ook David Cameron, premier van het Verenigd Koninkrijk spraken in dezelfde zin. Het thema is politiek beladen. Meerdere academici reageerden ertegen. “Als men in Duitsland spreekt van een mislukte integratie is het duidelijk dat ze met ‘integratie’ eigenlijk ‘assimilatie’ bedoelen. Integratie is ergens nog altijd je eigen identiteit behouden, maar ook sociale contacten leggen met de oorspronkelijke autochtone bevolking.”(Prof. Maddy Janssens, KU Leuven in een interview met KifKif, 18-01-2011)

26


Bleri Lleshi, politicoloog verbonden aan de VUB, zei daarover het volgende tijdens een gespreksavond in Zemst, 2010: “Een veelheid van nationaliteiten is op zich niet problematisch, wel het naast mekaar leven. Belangrijk is dat de mensen aanvaarden dat er verschillen zijn, maar ook beseffen dat ze de ruimte, de stad, het land met de ander delen en dus gemeenschappelijkheid hebben. Multiculturaliteit is naast mekaar leven, we hebben interculturaliteit nodig waarbij er contact en besef van gemeenschappelijkheid is”. Wie niet met nieuwkomers omgaat, onderschat het proces van acculturatie dat vooraf gaat aan integratie. “In vergelijking met “acclimatisatie” dat zich aanpassen aan een nieuw klimaat betekent, past het woord “acculturatie” beter bij wat nieuwkomers doormaken dan het woord “integratie”. Zich integreren betekent immers volledig opgaan in een ander sociaal of cultureel bestel. Integratie is het eindpunt van een acculturatieproces, terwijl “accultureren” het volledige proces weergeeft vanaf het moment van de eerste kennismaking met de nieuwe samenleving tot aan het vinden van een eigen weg hierin.” (Evelien Wouters, experte Diversiteit van de stad Antwerpen tijdens een informatieavond in Zemst, 2005 www.aziz.be / debatten) In het proces van integratie zijn er twee kanten. Beide kanten maken hun eigen fouten Aan de ene kant merken we vaak de fout op die journalist Veli Yuksel aanwees: “Nieuwe Belgen – ook van de tweede en derde generatie – klampen zich al te vaak vast aan een nostalgisch beeld van hun oorspronkelijke cultuur. Dat heeft nefaste gevolgen voor hun integratie in Europa. …” (DS, 5-11-2010) De andere kant zou meer moeten luisteren naar de bevindingen van onderzoekers - “De inwoners van het ‘land van aankomst’ moeten durven toegeven dat integratie geen eenrichtingsverkeer is, maar altijd van twee kanten moet komen.” (Gunilla De Graef, stafmedewerker van de Lessius Hogeschool Mechelen in DS, 7-11-2010) - “Als je mensen op het vlak van huisvesting, jobs en dergelijke in een hoekje drukt, is het niet verrassend dat ze daar raar op gaan reageren” ( Johan Ackaert, Universiteit Hasselt, in DWM 23.04.2010).…. - “Migranten hebben er geen probleem mee om arm te zijn, wel om arm te blijven. Zorg dat ze de kans krijgen om hun kinderen een betere toekomst te bieden dan in hun eigen leven en ze zullen altijd een verrijking voor je samenleving zijn. Dat zie je in iedere succesvolle aankomststad in de hele wereld” (Canadese journalist Doug Sounders in DS 8-012011). Het aanbod van activiteiten. Vrijwilligers of gemeentelijke diensten die een activiteit voor nieuwkomers organiseren, verwachten liefst een grote opkomst en een enthousiaste medewerking. Ze zijn ontgoocheld als dat tegenvalt. Uit ervaring leerden we dat nieuwkomers alleen afkomen als ze de organisatoren kennen en vertrouwen, bijvoorbeeld door hulpverlening en regelmatig contact. En dat familiebezoek, ramadan, kerkdiensten en werk altijd prioriteit krijgen. Ook worden de gevolgen van een zware werksituatie of armoede op vrije tijdsbesteding onderschat. Activiteiten worden bijgevolg best vooraf met de doelgroep(en) besproken. Werken Bij Vlamingen zit ‘werk’ in hun identiteit, ze noemen zichzelf ook ‘harde werkers’. We kunnen de vraag stellen of ze wel voldoende toegang tot werk gunnen aan de nieuwkomers? Nieuwkomers met tijdelijk of vast verblijf zijn er fier op als ze werk vinden en beschouwen werken als het eerste bewijs van hun integratie. AZIZ heeft altijd veel aandacht aan werk besteed. O.a. met de informatieavond over ’Asielzoekers en vluchtelingen en werk’ in 2006 samen met de vakbonden ACV en ABVV (www.aziz.be ) en met praatavonden in het asielcentrum. Het merendeel van de nieuwkomers volgt de lange weg van Maatschappelijke integratie: inschrijven in het onthaalbureau, lessen Nederlands, maatschappelijke oriëntatie, loopbaanoriëntatie, eventueel beroepsopleiding. Sinds enkele jaren zet het Huis van het Nederlands dit traject in gang. In de beginperiode van AZIZ was die structuur nog niet in werking en leidden personen van AZIZ zelf meerdere asielzoekers naar de verschillende diensten. Nu geven leden van AZIZ nog raad over beroepsopleiding, werk zoeken, arbeidsreglementering, loon en belasting, vakbonden, enz. Soms ondernamen we actie, zoals voor een asielzoeker die na de cursus Nederlands AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

27

op een lange wachtlijst voor beroepsopleiding bij VDAB gezet werd, of om nieuwkomer of werkgever te helpen met formulieren voor de arbeidsdiensten. We stelden veel misbruiken vast. Pesten op het werk blijkt veel voor te komen en er wordt te weinig aan gedaan. We gingen naar de vakbond met een asielzoeker die in de tuinbouwsector niet regelmatig en niet volledig betaald werd voor de uren die hij presteerde. We hoorden veel klachten over onrechtmatig lange interimopdrachten vooraleer een contract van onbepaalde duur gegeven werd. Met verbazing en verontwaardiging zagen we hoe het taalcriterium misbruikt wordt om te discrimineren. Attesten van met succes gevolgde taalopleidingen en zelfs van VDAB-beroepsopleidingen zijn blijkbaar nog niet voldoende voor bepaalde interimbureaus en werkgevers. Hier zou de overheid meer strikt moeten ingrijpen. Zwart werk, een algemeen probleem in België, is een grote verleiding voor asielzoekers die met een arbeidskaart toch niet aan werk geraken of voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Tegenover deze realiteit geeft AZIZ ook uitleg over vzw OR.C.A. Deze unieke Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten geeft raad over wat de wet bepaalt voor werkgever en werknemer en over het Fonds voor Arbeidsongevallen. Ze geeft ook bijstand wanneer nodig.

28


8. Terugblik Er is veel werk verzet tijdens de 10 jaren van vzw AZIZ. Er is veel geobserveerd. Er zijn veel ervaringen. Leden van AZIZ maakten van dichtbij de ellende mee van mensen met een onzekere toekomst. De ontnuchtering over beslissingen van de asielinstanties, de gelatenheid of de weerstand daartegen, de opluchting als na soms heel lange tijd een vast verblijf wordt toegekend. De lange weg van acculturatie naar integratie. Het van de grond af herbeginnen en de armoede. Maar ook de manieren waarop mensen zich vooruit worstelen met mee- en tegenvallers en er uiteindelijk toch in slagen om een beter leven op te bouwen. In de ontvangende maatschappij zijn de meeste mensen niet vertrouwd met de situatie van asielzoekers en van nieuwkomers. Vanuit de media en politieke partijen worden vooral de problemen onderstreept. Migratie neemt toe en niet alleen van asielzoekers. De gemeenschappen van de Turkse en Marokkaanse ‘oudkomers’ groeiden ook gestaag aan. De ‘nieuwkomers’ zijn ook niet meer alleen vluchtelingen die volgens de criteria van de internationale verdragen bescherming nodig hebben. Dit brengt inderdaad problemen mee, niet in het minst voor de nieuwkomers zelf. Maar om een samenleving met constante aangroei van nieuwe inwoners goed te doen functioneren, moeten allen die verblijf krijgen opgenomen worden in die samenleving en er actief aan gaan deelnemen. Deze uitdaging is niet van voorbijgaande aard. We hebben zelf ondervonden dat er een schrijnend tekort is aan contact en persoonlijke kennismaking tussen ingezetenen en nieuwkomers. Nochtans een belangrijke voorwaarde om het samen-leven vorm te geven. Het is zeker niet gemakkelijk om dat te veranderen. Het is moeilijk langs de twee kanten. Asielzoekers en nieuwkomers blijven meestal lange tijd in een zeker isolement leven. Zodra ze geen doelgroep van hulpverlening meer zijn, valt elke omkadering en netwerking weg. De ingezetenen hebben weinig persoonlijk contact met vreemdelingen. Ze komen over als koud en gesloten. Ze zijn gewoon om in familie en verenigingen hun vrije tijd door te brengen en beseffen niet dat zij zelf ook een rol spelen in de vernieuwing van de samenleving. Nieuwkomers kunnen pas openheid en warmte ervaren als ze in de binnencirkel opgenomen worden. Indien dat niet gebeurt, is het ook niet verwonderlijk dat zij alleen contact hebben onder lotgenoten en geïsoleerde kringen in de samenleving vormen. Er zijn structuren nodig om contacten te bevorderen. School en werk zijn dergelijke structuren, maar ook op die terreinen blijft de segregatie jammer genoeg zeer groot. Vrijwilligers van AZIZ hebben hun verantwoordelijkheid opgenomen en gelegenheden tot ontmoeting en nadere kennismaking georganiseerd: informatie- en gespreksavonden, een tentoonstelling, feesten, sportbeoefening, uitstappen, introductie van asielzoekers in gelegenheden zoals de jaarlijkse dodenherdenking. Tien jaar lang, heel intensief. We zijn dankbaar voor de steun en sympathie die we daarbij ondervonden van de gemeente, vele verenigingen en personen in Zemst, en ook van vele nieuwkomers. De overname van het wereldfeest door de gemeente Zemst zorgt voor een duurzame verankering. De diversiteit van de bevolking is ook in onze gemeente snel toegenomen. Het wereldfeest als een gemeentelijk feest van de diversiteit is een structureel instrument om de bevolking te laten kennismaken met de anderen - de nieuwen - en positieve kanten van de multiculturele samenleving te laten ervaren. 10 jaar vrijwilligerswerk. Het was de moeite waard. Het blijft de moeite waard.


29

Voor wie meer wil lezen op het web … ––www.dofi.fgov.be Dienst Vreemdelingenzaken waar de asielaanvragen worden ingediend. ––www.cgvs.be / www.cgra.be Commissariaat-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen, bevoegd om de asielaanvragen te onderzoeken en de hoedanigheid van vluchteling of de bijkomende bescherming te erkennen, te weigeren of in te trekken. ––www.rvv-cce.be Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Dit administratief rechtscollege is bevoegd voor de behandeling van beroepen tegen individuele beslissingen betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. De Raad is ook als enige bevoegd voor de behandeling van de beroepen tegen de beslissingen van het CGVS. ––www.fedasil.be Het federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers. Fedasil verleent materiële hulp aan asielzoekers in België, door rechtstreeks of met partners opvang en begeleiding te organiseren. Fedasil coördineert ook de programma’s voor vrijwillige terugkeer, zorgt voor de observatie en oriëntatie van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen en superviseert de opvangcentra in de gemeenten. ––www.cbar-bchv.be Het Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen (BCHV) is een federale dienst voor juridisch advies aan vluchtelingen. Het BCHV selecteert de asieldossiers die in aanmerking komen voor ondersteuning door het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR). Het BCHV heeft ook een taak in het kader van de familiehereniging van erkende vluchtelingen in België ––www.ecoi.net European Country of Origin Information Network biedt Engelstalige achtergrondinformatie over de herkomstlanden. Het richt zich voornamelijk tot personen die als asielzoeker bescherming zoeken en tot juristen en anderen die hun belangen verdedigen. ––www.diversiteit.be Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding (CGKR). De cel Migratie geeft informatie over de omvang en de aard van de migratiestromen en waken over het respect voor de grondrechten van vreemdelingen. De jaarlijkse rapporten ‘Migratie’ behoren tot de meest interessante lectuur over het thema. ––www.kruispuntmi.be Het expertisecentrum Kruispunt Migratie-Integratie vzw brengt 4 elektronische nieuwsbrieven uit: DIAGONAAL, Nieuwsbrief Vreemdelingenrecht, Medische nieuwsbrief vreemdelingen, Mailing wetgeving. Elke dag ook een Knipselkrant met betreffende artikels uit alle Vlaamse kranten. ––www.vreemdelingenrecht.be is de meest complete wegwijzer voor alle juridische aspecten in verband met vreemdelingen ––www.medimmigrant.be De vzw Medimmigrant geeft individuele dienstverlening aan organisaties en bewoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De vzw ontwikkelt ook structurele werking rond de toegang tot de gezondheidszorg en de verlenging of machtiging van verblijf om medische redenen. ––www.pharos.nl Nederlands expertisecentrum dat informatie geeft over gezondheid en gezondheidszorg van migranten en vluchtelingen. Het ontwikkelt onderzoek en geeft trainingen. Op de website zijn rapporten te vinden en een elektronische nieuwsbrief. ––www.exil.be Franstalig medisch en psychosociaal centrum voor slachtoffers van mensenrechtenschendingen en foltering en voor vluchtelingen 30


––www.constats.be Een vzw om asielzoekers die slachtoffer van foltering zijn, met medisch en psychologisch onderzoek te helpen. De organisatie is een opvolging van het Istanbul Protocol (1999 over herkenning van slachtoffers van foltering.) ––www.intact-association.org De vzw Intact biedt een juridisch steunpunt voor professionelen en particulieren die in aanraking komen met praktijken van vrouwelijke genitale verminking. ––www.allrights.be De website van vzw Objectief die zich toelegt op informatie en belangenverdediging in verband met verwerving van nationaliteit. ––www.vluchtelingenwerk.be Vluchtelingenwerk Vlaanderen is de koepelorganisatie van verenigingen die opkomen voor de belangen van asielzoekers en vluchtelingen. VwV ontwikkelt meerdere projecten en campagnes, zie: www.vluchtelingenwerk.be/campagne/ en geeft ook een elektronische nieuwsbrief uit www.vluchtelingenwerk.be/actueel/efugee.php ––www.vluchtelingendienst.be De vluchtelingendienst Mechelen, Romboutskerkhof 1, geeft juridisch advies aan asielzoekers en ontwikkelt voor hen zinvolle activiteiten. De dienst noteert op een kalender de activiteiten van de verenigingen die samenwerken in Forum Vluchtelingen Mechelen, zie: www.vluchtelingendienst.be/home/?q=Evenementen/2011-05 ––www.foyer.be Het Integratiecentrum Foyer in Brussel dat aan duurzame oplossingen werkt om de maatschappelijke positie van etnisch-culturele minderheden te versterken. Foyer werkt met de minderheden in Brussel en geeft vaak zeer nuttige inzichten, methodieken en instrumenten door. ––www.vlaamsbrabant.be Provincie Vlaams-Brabant, Dienst Diversiteit en Gelijke Kansen (PRIC) met o.a. de Nieuwsbrief Diversiteit en Gelijke Kansen ––www.aziz.be De lokale vrijwilligersorganisatie in Zemst voor begeleiding van asielzoekers, hulp aan nieuwkomers en bewustmaking van de bevolking. en boeken: ––CGKR, Jaarverslagen Migratie ––Michael De Cock, Op een onzeker uur. Verhalen van vluchtelingen, 2004 (ISBN 90 223 1827 3) ––Michael De Cock, Aller/Retour. De grenzen van fort Europa, 2010, met foto’s van Stephan Vanfleteren (ISBN 978 90 8542 171 9) ––Guido Deraeck, Culturen in meervoud. Aspecten van intercultureel (ped)agogisch handelen in onderwijs, vormingswerk en hulpverlening, 1999 ( ISBN 90 6303 8143) ––Bleri Lleshi en Marc Van Den Bossche (eds), Identiteit en interculturaliteit. Identiteitsconstructie bij jongeren in Brussel, 2010 ( ISBN 978 90 5487 688 5) ––Amin Maalouf, Moorddadige identiteiten, 1999 (ISBN 90 6303 8100) ––Amin Maalouf, De ontregeling van de wereld, 2010 (ISBN 978 90 445 1561 9) ––M. Martinello, A. Rea, Chr. Timmerman, J. Wets, Nouvelles migrations et nouveaux migrants en Belgique. Nieuwe migraties en nieuwe migranten in België, 2010 (ISBN 978 90 382 1533 4) ––Erwin Mortier en Lieve Blancquaert, Niemand weet dat ik een mens ben. Minderjarige vluchtelingen en hun verhaal, 2010 (ISBN 978 90 234 5961 3) ––Paul Scheffer, Het land van aankomst, 2007 (ISBN 978 90 234 19747) ––Jennie Vanlerberghe, Een mens op de vlucht. De klapdeur van onze gastvrijheid, 2002 (ISBN 90 5466 769 9) …. AZIZ 10 jaar vrijwilligerswerk in de vluchtelingensector

31

32


Asielzoekers Integratie Zemst

Recommend Documents