Artrose: nieuwe inzichten. Margreet Kloppenburg 7 maart 2009
75 jarig bestaan 2009
Onderwerpen van de presentatie
• Wat is artrose? • In het onderzoek naar artrose in het LUMC • MRI van waarde bij artrose? • Behandeling van artrose?
75 jarig bestaan 2009
Onderwerpen van de presentatie
• Wat is artrose? • In het onderzoek naar artrose in het LUMC • MRI van waarde bij artrose? • Behandeling van artrose?
75 jarig bestaan 2009
Artrose
•Diverse groep ziekten •Destructie van gewrichtskraakbeen en veranderingen van onderliggend bot en bot aan de gewrichtsranden •Leidt tot pijn, stijfheid en beperking van functie 75 jarig bestaan 2009
Voorkomen van reumatische aandoeningen in Nederland
•Radiologische artrose in populatie op middelbare leeftijd: 80% •650.000 patiënten met perifere artrose (huisartsbezoek) •Meest voorkomend FM
RA
SA
overig artrose
systeem ziekten Miedema 1997
RA 75 jarig bestaan 2009
SA
overig
systeemziekten
OA
FM
Gewricht: normaal vs. artrose bot:activiteit , irregulaire verdikking, compressie trabeculae
kapsel en ligament: verdikking, fibrose, disruptie kraakbeen:fibrilatie, degradatie chronische synovitis
rand “lipping” en bot uitgroei 75 jarig bestaan 2009
Artrose in grote teen
75 jarig bestaan 2009
Natuurlijk beloop
Langzaam proces flares achteruitgang artrose stabilisatie
75 jarig bestaan 2009
uitkomsten: pijn stijfheid beperkingen
Schema voor ontstaan van artrose
Leeftijd
Lokale factoren Menisectomie, x- & o- benen, spierkracht
Lokale factoren Overgewicht, fysieke activiteit
Algemene factoren
Predispositie voor artrose
Hormonen
Lokalisatie en ernst van artrose Erfelijke factoren 75 jarig bestaan 2009
Onderwerpen van de presentatie
• Wat is artrose? • In het onderzoek naar artrose in het LUMC • Link naar nieuwsbrieven
• MRI van waarde bij artrose? • Behandeling van artrose?
75 jarig bestaan 2009
Onderwerpen van de presentatie
• Wat is artrose? • In het onderzoek naar artrose in het LUMC • MRI van waarde bij artrose? • Behandeling van artrose? Met dank aan Peter Kornaat, Ruby Sharma, Tina van Driel, Iain Watt afd. Radiologie
75 jarig bestaan 2009
Röntgenfoto van knie met artrose
Gewrichtsspleetversmalling (GSV)
Osteofyten
Sclerosis
75 jarig bestaan 2009
Rol röntgenfoto`s bij artrose? Voordelen: • Afbeelden bot, indirect kraakbeen diagnose • Vaststelling ernst & achteruitgang • Gemakkelijk, goedkoop, beschikbaar Nadelen: • Geen afbeelding kraakbeen of weke delen • Beperkte relatie afwijkingen op röntgenfoto en klachten • Vroege artrose niet vast te stellen 75 jarig bestaan 2009
Magnetic Resonance Imaging bij artrose
• Afbeelding gehele gewricht, inclusief weke delen • Geen stralenbelasting • Meeste ervaring: knieartrose • Mogelijkheden: 1. Relatie met symptomen? 2. Voorspelling van achteruitgang? 3. Afwijkingen in vroege fase artrose? 4. Vaststellen achteruitgang op korte termijn? 75 jarig bestaan 2009
Kraakbeenafwijkingen
Normaal 75 jarig bestaan 2009
Kraakbeen afname
Meniscusafwijkingen
Normale meniscus 75 jarig bestaan 2009
Scheur in voorhoorn
Beenmerg lesies
• Abnormaal bot met fibrosis, botturnover , osteonecrosis • Fluctuerende afwijking • Relatie met subchondrale cyste
75 jarig bestaan 2009
MRI afwijkingen bij patiënten met familiaire gegeneraliseerde artrose (GARP)
•Verwijzing link naar nieuwsbrief
75 jarig bestaan 2009
Conclusie
Geen plaats voor MRI in huidige klinische praktijk, wel voor wetenschappelijke doelen 1. Er is beperkte plaats voor de MRI ter analyse van symptomen bij artrose 2. Nader onderzoek nodig mbt voorspelling van radiologische achteruitgang door MRI afwijkingen 3. MRI bij vroege artrose onderwerp van onderzoek
75 jarig bestaan 2009
Onderwerpen van de presentatie
• Wat is artrose? • In het onderzoek naar artrose in het LUMC • MRI van waarde bij artrose? • Behandeling van artrose?
75 jarig bestaan 2009
Therapie
Meestal via de huisarts, soms via het ziekenhuis Doel •Pijn + stijfheid •Beperkingen + handicaps •Mobiliteit & onafhankelijkheid behouden •Achteruitgang
75 jarig bestaan 2009
CBO richtlijn voor knie- en heupartrose
• Praktisch: voor de klinische praktijk • Door verschillende beroepsgroepen opgesteld: orthopeden, huisartsen, reumatologen, radiologen, fysiotherapeuten e.a. • Met kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO • Te raadplegen: www.cbo.nl
75 jarig bestaan 2009
Therapie
Algemeen •Voorlichting: vb LUMC: Zorgpad artrose •Gewichtsverlies: door dieet & oefentherapie, bij knieartrose met overgewicht •Oefentherapie: mn bij knie-en heupartrose •Ergotherapie: mn duimorthesen •Orthopedische schoenen
75 jarig bestaan 2009
Zorgpad artrose in LUMC Gestructureerde, verpleegkundige, specialistische zorg bij primaire artrose van hand, heup, knie Betrokken disciplines
Reumaverpleegkundige (Thuiszorg) Reumaconsulent (LUMC) Reumatoloog
75 jarig bestaan 2009
Consult Intake
Gegevens over artrose
Eerdere behandelingen
Pijn, startstijfheid
Beperkingen in functioneren
75 jarig bestaan 2009
Voorlichting Voorlichting over ziektebeeld artrose, leefstijl, afvallen, bewegen, medicatie en voedingssupplementen, en eventueel over hulpmiddelen, aanpassingen, kosten, vergoedingen, schoeisel, arbeid, omgaan met pijn, kuren Schriftelijke informatie Eventueel verwijzing: fysiotherapie, ergotherapie, sportactiviteit, maatschappelijk werk, etc.
75 jarig bestaan 2009