KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
56
Vanfleteren, Couturier en architectuur in Charleroi TEKST: JOKE EMBRECHTS / FOTO'S: Stephan Vanfleteren, Zoé van der Haegen, Maud Faivre, Michel Couturier
In het Fotomuseum van Charleroi kan je nog tot begin december gaan kijken naar Stephan Vanfleterens visie op Charleroi, naar ‘Er zijn meer lichtjes dan sterren’ van Michel Couturier en naar een ontmoeting tussen architectuur en fotografie in de groepstentoonstelling ‘In/Out’.
‘Charleroi’ door Stephan Vanfleteren (i.h.k.v. Mons 2015) Na Bernard Plossu, Dave Anderson, Jens Olof Lasthein en Claire Chevrier heeft het Musée de la Photographie als laatste aan Stephan Vanfleteren gevraagd zijn visie op Charleroi te presenteren. Voor Vanfleteren was deze oefening niet helemaal nieuw. Hij bezocht de stad al sinds ettelijke jaren: Charleroi is terloops aanwezig op de pagina’s van zijn inmiddels beroemde boek ‘Belgicum’ via fotografie of via teksten die de stad verbinden met die andere plaatsen, Brussel, Antwerpen, Luik of Oostende. Steden die in zwart-wit de routebeschrijving vormen van dit vreemde land, om beurten somber en opgewekt, triviaal en schroomvallig, irritant en aandoenlijk. Charleroi ontsnapt niet aan die indruk, tussen onbehagen en empathie. Het zou elders kunnen zijn en nochtans is het hier, in die stad die niet ophoudt te herleven, die Vanfleteren tracht te bevatten van boven op een terril of onder de neonlichten van een café waar de vereenzaamden elkaar uitgeleide doen op het einde van de nacht: Vanfleteren, zowel medeplichtige als getuige, duikt er in onder maar neemt niets mee zonder toestemming. Al zijn foto’s zijn de vrucht van lange omzwervingen, geduldige gesprekken, uitgewisselde blikken. Geen beschuldigend portret noch een pleidooi, het Charleroi van Vanfleteren geeft de kwetsuren weer, de weerstand en de solidariteit van een stad die weet dat ze weldra een afspraak heeft met zichzelf. êêê
Stephan Vanfleteren (°1969, Kortrijk) studeerde fotografie in Sint-Lukas Brussel (19881992). Hij werkte van 1993 tot 2009 als freelance fotograaf voor de krant De Morgen maar bleef veel tijd investeren in eigen projecten. Hij is gespecialiseerd in zwart-witportretten en langdurige reportages in binnen- en buitenland. Hij werkt momenteel vooral voor buitenlandse kranten en tijdschriften. Stephan Vanfleteren is medeoprichter van Uitgeverij Kannibaal/Hannibal en werkt er als artdirector. Sinds 2010 is hij ook gastdocent aan KASK (Koninklijke Academie voor Schone Kunsten) in Gent.
57
Charleroi 2015 © Stephan Vanfleteren h
58
‘In/Out. Ontmoeting tussen architectuur en fotografie’ door Maud Faivre, Pierre Liebaert, Rino Noviello en Zoé van der Haegen (i.h.k.v. Mons 2015) De architectuur, getuige van een stad in verandering, is aanwezig in het hart van Mons 2015, en zal er een van de meest langdurende sporen van blijven. Sinds 2012 doorkruisen fotografen Maud Faivre, Pierre Liebaert en Zoé Van der Haegen en videokunstenaar Rino Noviello, met als coördinator de architect Marc Mawet, de bouwwerven om verslag uit te brengen van de urbanistische, landschappelijke en architecturale wijzigingen in Bergen. ‘In/Out’ schenkt ons een blik op de artistieke dimensie van hun werk via een selectie beelden die, bevrijd van hun verwijzingen naar de werven die werden opgevolgd, bij elkaar passen en op elkaar inspelen om zo aanspraak te maken op een sterk, autonoom en gemeenschappelijk verhaal. In dit verband preciseert Marc Mawet, curator van de tentoonstelling: “Eerder dan de beelden te kiezen per bouwwerf en deze te groeperen per artiest, hebben wij bij de opstelling geopteerd voor het samenstellen van reeksen waarbij de onderwerpen en de auteurs door elkaar lopen. Het ‘zich op de achtergrond plaatsen’ betekent niet het zichzelf wegcijferen maar verduidelijkt in tegendeel het engagement.” êêê
Maud Faivre (Saint-Claude, Frankrijk, °1986) woont en werkt in Brussel. Aan de école La Martinière de Lyon behaalde zij een diploma in de toegepaste kunsten, specialisatie textieldesign, waarna zij fotografie studeerde aan de Ecole Supérieure des Arts ‘Le 75’ in Brussel. Zij is lid van het fotografencollectief La Grotte. Pierre Liebaert, geboren in Bergen in 1990, behaalt in 2011 het diploma fotografie aan de Ecole Supérieure des Arts ‘Le 75’ in Brussel. Hij woont en werkt in Brussel. Geboren in 1977 in Cambridge (Groot-Brittanië), woont en werkt Zoé Van der Haegen in Brussel. Zij behaalde een licentie Politieke Wetenschappen aan de ULB en werkte daarna in de sociale sector in Brussel. In 2011 behaalt zij een Master in de fotografie aan La Cambre (Ecole Nationale Supérieure des Arts Visuels) te Brussel. Sindsdien streven deze drie fotografen een persoonlijk artistiek werk na en participeren zij aan verschillende fotografieopdrachten. Hun werk wordt regelmatig tentoongesteld in diverse Belgische en buitenlandse steden. Rino Noviello, beroepsfotograaf en oprichter van het agentschap Picturimage, verdeelt zijn tijd tussen artistieke projecten en opdrachten (portret, architectuur, reportage en studio). De kern van zijn werk is poëzie, mysterie en engagement. Zijn belangrijkste preoccupaties zijn strijden voor een levende en vrije kunst, de diversiteit van de blik en van de onderwerpen exploreren. Regelmatig is hij de drijvende kracht achter vormingssessies die de gelegenheid bieden kunst in contact te brengen met technologie en cultuur en realiseert hij documentaires waarbij hij maximaal gebruik maakt van de videofunctie van fototoestellen.
MICX 08.2014 h © Zoé van der Haegen
g Eglise Saint Nicolas, 06.2014 © Maud Faivre
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
59
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
60
‘Il y a plus de feux que d’étoiles (er zijn meer lichtjes dan sterren)’ door Michel Couturier Commerciële centra in de periferie van grote steden, parkings en industriële zones, gebetonneerde plaatsen tussen gebouwen in de randstad, zijn de plaatsen die de overpeinzingen van Michel Couturier voeden. Met beton overdekte steriele ruimtes, banaal tussen de verticalen van de straatlantarens en de horizontalen van de geëffende plekken met gesnoeide vegetatie, niets lijkt minder natuurlijk dan deze utilitaire, vaak provisorische ruimtes, gelieerd aan een consumentistische activiteit. In hun nachtelijke of zondagse zinledigheid lijken ze nog beter symbool te staan voor een verloren sociaal weefsel van de 21ste eeuwse mens: agora’s waar geen debat meer zal plaatsvinden, centrum van een verwoeste en getemde natuur. Deze beveiligde ruimtes getuigen ’s nachts paradoxaal genoeg van een blijvende angst, zoals destijds het woud voor onze voorouders. “Misschien heb ik de malaise in vraag willen stellen die ik ervaar wanneer ik me er bevind. Of eerder het gevoel dat op dergelijke plekken, meer dan elders, met meer intensiteit vragen gesteld worden, vragen die betrekking hebben op de persoonlijke band met de ruimte of ook nog met het gevoel van vrijheid, alsof de maatschappij, maar vooral ons lot, onze levenswijze, zich daar op een helderder en heftiger manier openbaren,” schrijft Michel Couturier in dit verband. Daarom isoleert hij zinnen in een mythologisch verhaal, herwerkt ze en, zoals de ondertiteling van een film, plaats hij ze, als een contrapunt, op de beelden. Het zijn ook werktuigen, wapens om de malaise te bezweren en de plaatsen te naderen. Er zijn meer lichtjes dan sterren riep de zeevaarder zonder kompas uit met voor zich de lichten van onze steden die hem beroofden van de sterrenbeelden om hem op de kliffen te doen stranden. •
“Il reste le Torrent…”, Affiche, 120 x 160 cm, 2005 © Michel Couturier h
Michel Couturier (°1957) woonde respectievelijk in Luik en Rijsel en heeft actueel zijn uitvalsbasis in Brussel. Voor zijn artistiek werk gebruikt hij fotografie, video en tekening in relatie tot beeldhouwkunst, architectuur en de publieke ruimte. Sinds 2001 behandelt hij kwesties met betrekking tot de stad en haar buitenwijken, vaak in verband met de mythologie en haar overblijfselen in het hedendaagse landschap. Hij heeft tentoongesteld in Brussel, Gent, Antwerpen, Rijsel, Roubaix, Tourcoing, Marseille, Parijs, Genève, Montreal, Rotterdam, Berlijn en Valencia. Werken van hem zijn opgenomen in meerdere openbare collecties waaronder die van de BNF, het Stedelijk Museum, de Federatie Wallonië-Brussel, de Provincie Henegouwen.
De expo’s lopen tot en met zondag 6 december, dinsdag - zondag, 10 u. -18 u., in Musée de la Photographie (Av. Paul Pastur 11, gps: Place des Essarts) in Charleroi. Meer info via www.museephoto.be.
