Archeologisch onderzoek Overhoeken-Saendelft te Assendelft, gemeente Zaanstad Bureauonderzoek
GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 1052
Archeologisch onderzoek Overhoeken-Saendelft te Assendelft, gemeente Zaanstad Aanvullend bureauonderzoek met grondboringen GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 1052
Concept
ISSN 1573-5710
Opdrachtgever: GEM Saendelft Beheer B.V.
Grontmij Nederland B.V. Houten, 29 juni 2011
GM-0021737, revisie C1
Verantwoording
Titel
:
Archeologisch onderzoek Overhoeken-Saendelft te Assendelft, gemeente Zaanstad Aanvullend bureauonderzoek met grondboringen Grontmij Archeologische Rapporten 1052
Projectnummer
:
306302
Referentienummer
:
GM-0021737
Revisie
:
C1
Datum
:
29 juni 2011
Auteur(s)
:
de heer drs. C. Thanos
E-mail adres
:
[email protected]
Gecontroleerd door
:
de heer drs. J. van der Roest
Paraaf gecontroleerd
:
Goedgekeurd door
:
Paraaf goedgekeurd
:
Contact
:
de heer ir. P.B.J.M. Oude Boerrigter
Grontmij Nederland B.V. De Molen 48 3994 DB Houten Postbus 119 3990 DC Houten T +31 30 634 47 00 F +31 30 637 94 15 www.grontmij.nl
GM-0021737, revisie C1 Pagina 2 van 20
Administratieve gegevens
:
29 maart 2011
concept
:
23 juni 2010
Opdrachtgever
:
GEM Saendelft Beheer B.V.
Uitvoerder
:
Grontmij Nederland B.V.
Bevoegd gezag
:
Gemeente Zaanstad
Aanleiding
:
realisatie woningbouw
Locatie
:
provincie
: Noord-Holland
gemeente
: Zaanstad
plaats
: Assendelft
toponiem
: Overhoeken-Saendelft
kaartblad
: 19D/25B
kadastrale gegevens
: -
RD-coördinaten
:
Datum opdracht ”
(bijlage 1)
deelgebied West deelgebied Oost
afm. plangebied
NW
X: 111.120
/
Y: 500.090
NO
X: 111.620
/
Y: 499.859
Z
X: 111.500
/
Y: 499.670
NW
X: 111.970
/
Y: 499.610
ZW
X: 111.910
/
Y: 499.500
NO
X: 112.450
/
Y: 499.235
ZO
X: 112.360
/
Y: 449.095
: deelgebied West ca. 4,3 ha deelgebied Oost ca. 8,7 ha
Hollands veen-klei gebied
Archeoregio Archis2
:
onderzoeksmelding
: 46033 (= CIS-code)
Documentatie
:
beheer en plaats
: Grontmij Nederland B.V. kantoor Houten (tijdelijk)
GM-0021737, revisie C1 Pagina 3 van 20
Samenvatting
In opdracht van GEM Saendelft Beheer B.V. heeft Grontmij in de periode mei-juni 2011 een archeologisch onderzoek uitgevoerd in plangebied Overhoeken. Dit onderzoek heeft bestaan uit een aanvullend bureauonderzoek met milieukundige boringen. In het plangebied, bestaande uit deelgebied West en deelgebied Oost zal woningbouw plaatsvinden. In 2006 heeft Hollandia Archeologie B.V. een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor diverse plangebieden rondom Saendelft. Plangebied Overhoeken valt binnen dit bureauonderzoek. Naast een uitgebreid overzicht van reeds bekende en te verwachte archeologische waarden, is ook advies gegeven over de toe te passen methode van archeologisch vervolgonderzoek. Het blijkt dat in het plangebied Overhoeken archeologische resten vanaf het maaiveld kunnen voorkomen en dat een proefsleuvenonderzoek veruit de beste methode is voor vervolgonderzoek. Voor deelgebied Oost is in 2006 geen vervolgonderzoek geadviseerd. Dit deelgebied zou in het verleden al onderzocht zijn. De ondergrond van het plangebied Overhoeken bestaat uit veen en het plangebied is grotendeels in gebruik geweest als gronddepot. Het was niet bekend in hoeverre het veen nog is afgedekt en tot welke mate er zetting heeft opgetreden. In deelgebied West is nog de fundering van een voormalige school aanwezig. Derhalve zijn tijdens een milieuonderzoek extra boringen gezet om de bodemopbouw (tot 1 m –mv) in kaart te brengen. Ook is het bureauonderzoek uit 2006 getoetst aan de actuele stand van zaken in het archeologische informatiesysteem Archis. Deelgebied West ligt tussen twee archeologische monumenten (terreinen van hoge archeologische waarden). Uit het aanvullend bureauonderzoek blijkt dat, op basis van de reeds bekende vindplaatsen en de administratieve begrenzing van de monumenten, het plangebied onderdeel zou moeten vormen van een archeologisch monument. Uit het booronderzoek blijkt dat vanaf het maaiveld veen aanwezig is, maar dat de top ervan geroerd is. Het is niet bekend of dit is veroorzaakt door het gebruik ervan in bijvoorbeeld de Middeleeuwen of in de 20e eeuw. Ter hoogte van de voormalige school is de top van het veen verstoord. Voor het deelgebied West worden twee proefsleuven geadviseerd, elk ter hoogte van een reeds bekende vindplaats die beide net buiten het deelgebied vallen. Met behulp van deze sleuven kan nagegaan worden of de archeologische resten in het deelgebied doorlopen. Deelgebied Oost viel in het verleden binnen de begrenzing van een reeds onderzocht gebied. Uit het aanvullend bureauonderzoek blijkt dat het feitelijk nooit onderzocht is geweest. Binnen dit deelgebied kunnen nog huisterpjes uit de Middeleeuwen voorkomen. Uit het booronderzoek blijkt dat de ondergrond in het westelijke deel van het deelgebied plaatselijk tot meer dan 1,5 m –mv verstoord is. De oostelijke helft daarentegen lijkt ongestoord te zijn. Voor deelgebied Oost wordt voor de oostelijke helft ervan een archeologisch vervolgonderzoek geadviseerd in de vorm van een booronderzoek. Met behulp van deze methode kunnen de mogelijke aanwezige middeleeuwse huisterpjes opgespoord worden. Dit advies dient te worden voorgelegd aan de bevoegde overheid, in deze de gemeente Zaanstad.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 4 van 20
Inhoudsopgave
Samenvatting................................................................................................................................. 4 1 1.1 1.2 1.3
Inleiding......................................................................................................................... 6 Algemeen ...................................................................................................................... 6 Beleidskader ................................................................................................................. 6 Doelstelling.................................................................................................................... 6
2 2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.4 2.5
Aanvullend bureauonderzoek ....................................................................................... 8 Werkwijze...................................................................................................................... 8 Geologie en bodem....................................................................................................... 8 Archeologie ................................................................................................................... 9 Bekende waarnemingen en monumenten .................................................................... 9 AMK ............................................................................................................................ 10 Archeologische verwachting ....................................................................................... 11 Aanbevolen vervolgonderzoek ................................................................................... 12
3 3.1 3.2
Booronderzoek............................................................................................................ 13 Werkwijze.................................................................................................................... 13 Resultaten ................................................................................................................... 13
4 4.1 4.2
Conclusie en aanbevelingen....................................................................................... 15 Conclusie .................................................................................................................... 15 Aanbevelingen ............................................................................................................ 15
Literatuur en bronnen .................................................................................................................. 17 Verklarende woordenlijst en afkortingen ..................................................................................... 18
Bijlage 1:
Locatie plangebied op topografische ondergrond
Bijlage 2:
Archeologische basiskaart
Bijlage 3:
Boorpuntenkaart deelgebied West en Oost
Bijlage 4:
Boringen
Bijlage 5:
Verstoringskaart deelgebied West en Oost
GM-0021737, revisie C1 Pagina 5 van 20
1
Inleiding
1.1 Algemeen GEM Saendelft Beheer B.V. is voornemens woningen te realiseren in het plangebied Overhoeken-Saendelft te Assendelft. De met dit project gepaard gaande grondwerkzaamheden kunnen een directe bedreiging vormen voor de eventuele archeologische waarden binnen het plangebied. GEM Saendelft Beheer B.V. heeft hiertoe Grontmij Nederland B.V. de opdracht gegeven een archeologisch onderzoek uit te voeren. Het plangebied ligt ten zuiden van de bebouwing van de wijk Saendelft en bestaat uit twee deelgebieden: deelgebied West en deelgebied Oost. Deelgebied West (ca 4,3 ha) ligt ten westen van de Dorpsstraat. Het wordt in het noorden begrensd door de Noorderveenweg en in het oosten, zuiden en westen door een kavelsloot. Deelgebied Oost (ca 8,7 ha) ligt ten oosten van de Dorpsstraat. Het wordt in het noorden begrensd door de Noorderveenweg, in het oosten door een vaart, in het zuiden door een kavelsloot en volkstuinen en in het westen door de bebouwing van de Dorpsstraat. 1.2 Beleidskader Met de nieuwe Wet op de archeologische monumentenzorg (Wamz) zijn de uitgangspunten van het Europese Verdrag van Malta binnen de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Het belangrijkste uitgangspunt van de wet is om archeologische waarden in de ondergrond (ter plekke) te behouden, omdat de bodem nu eenmaal de beste conserveringsomgeving is (behoud insitu). Hierdoor hebben gemeenten een grotere verantwoordelijkheid gekregen op het terrein van het archeologisch erfgoed. Gemeenten zijn verplicht gesteld om een eigen archeologiebeleid op stellen. Gemeenten dienen daarbij in de ruimtelijke ordening rekening houden met archeologische waarden in de ondergrond. De gemeente Zaanstad beschikt over een dergelijk beleid. De gemeente Zaanstad beschikt over een archeologische kaart die als ondergrond dient bij het vervaardigen van plannen met betrekking tot de ruimtelijke ordening1. Het plangebied valt binnen de Assendelverpolders, een gebied waar talrijke archeologische vindplaatsen bekend zijn. Vanwege de onderlinge samenhang tussen de verschillende vindplaatsen, is de Assendelverpolders van regionaal belang. Middels een archeologienota2 en een erfgoedverordening3 worden archeologische waarden meegenomen in de ruimtelijke ontwikkelingen Voor het plangebied is archeologisch onderzoek nodig voor ingrepen die groter zijn dan 2.000 m2 en dieper gaan dan 20 cm. 1.3 Doelstelling Voor het stedelijke vernieuwingsprogramma Noorderwelf van de gemeente Zaanstad is door Hollandia Archeologie B.V. een uitgebreid bureauonderzoek uitgevoerd voor de deelgebieden Saendelft Poort Clam Dycke, Kreekrijk en De Omzoom4. Het plangebied Overhoeken valt binnen de reikwijdte van het bureauonderzoek. Per deelgebied is de geologie en archeologie beschreven en is er een verwachtingsmodel en een onderzoeksvoorstel opgesteld. Uit het bureauonderzoek blijkt dat proefsleuvenonderzoek de meest effectieve methode is om archeologi1
Cultuurhistorische waardenkaart Zaanstad 2006. Archeologienota Zaanstad 2009. 3 Erfgoedverordening 2010 (Gemeenteblad 2010 nummer 33; uitgegeven 22 juni 2010). 4 Vaars 2006. 2
GM-0021737, revisie C1 Pagina 6 van 20
Inleiding
sche waarden uit de prehistorie rond Assendelft op te sporen. Middeleeuwse bewoningssporen, in de vorm van bijv. huisterpjes, zijn wel door middel van booronderzoek te traceren. Archeologische resten uit de prehistorie en middeleeuwen kunnen direct onder het maaiveld verwacht worden Het plangebied Overhoeken maakt deel uit van een groot gebied waar veen vanaf het maaiveld wordt aangetroffen. Deelgebied Oost is voor een deel tijdelijk in gebruik geweest als gronddepot, deelgebied West is eveneens voor een deel als depot voor baggerspecie in gebruik geweest en bevat de locatie van een voormalige lagere school. Het is niet exact bekend of er in het oorspronkelijke veengebied nog afdekkende lagen aan het oppervlak aanwezig zijn (en zo ja, met welke dikte?) en wat het effect is geweest van een eventuele zetting ten gevolge van het gronddepot. Voor het uitvoeren van bijvoorbeeld een archeologisch proefsleuvenonderzoek is diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten van belang. Tijdens het onderzoek kan dan rekening gehouden worden met een eventueel aanwezige afdekkende laag of bodemverstoring. Doel van het onderzoek is het in kaart brengen van de opbouw van de bodem tot 1 m -mv. Tijdens het gelijktijdig uitgevoerde milieukundig onderzoek zijn extra boringen ten behoeve van de archeologie gezet om de bovengrond in kaart te brengen. Dit bodemonderzoek is aangevuld met een aanvullend bureauonderzoek waarbij het reeds opgestelde verwachtingsmodel is getoetst aan de actuele stand van zaken in het archeologisch informatiesysteem Archis. Op basis van het onderhavig onderzoek wordt een advies gegeven met betrekking tot de noodzaak van een eventueel archeologisch vervolgonderzoek zoals in 2006 is geadviseerd en indien dit van toepassing is, uit welke stappen dit vervolgonderzoek zou kunnen bestaan.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 7 van 20
2
Aanvullend bureauonderzoek
2.1 Werkwijze Deelgebied West en Oost van het plangebied Overhoeken vallen respectievelijk binnen deelgebied 2 en 3 van het reeds uitgevoerde onderzoek uit 20065. De meest relevante informatie van dit bureauonderzoek wordt kort samengevat weergegeven. Het onderzoek is uit 2006 en derhalve wordt nog gekeken of er recente gegevens zijn die voor de in 2006 getrokken conclusies van belang zijn. Hiervoor wordt gekeken naar de actuele stand van zaken met betrekking tot archeologische vondsten en onderzoeken in de directe omgeving van het plangebied. 2.2 Geologie en bodem In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw heeft er uitgebreid archeologisch onderzoek plaats gevonden waarbij de geologische en bodemkundige ontwikkeling van Assendelft uitgebreid in kaart is gebracht6. Het landschap rond Assendelft stond voor een groot deel onder de invloeden van de zee. Zo zijn er kleiige en zandige pakketten tijdens verschillende transgressiefasen via geulen en kreken afzet. Daarnaast trad er op grote schaal veengroei op.
Afbeelding 2.1 De geologische opbouw van Assendelft en omgeving. (naar Brandt et al 1987) in rood: deelgebied Oost en West.; zwarte stippen: archeologische vindplaatsen; zwarte ster: opgraving.
5 6
Vaars 2006 Zie onder andere Vos 1983 en Brandt et al 1987.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 8 van 20
Aanvullend bureauonderzoek
De opbouw van het landschap is weergegeven in afbeelding 2.1. Hier is te zien dat het westelijke deel van het onderzochte gebied bestaat uit een landschap met kreken, oever- en komafzettingen. Het centrale deel bestaat uit een zone van rietveen en het zuidoostelijke deel uit een zone met hoogveen. Deelgebied West bevindt zich deels in de overgangszone van komafzettingen naar het veengebied (rietveen) en deels in het veengebied. Deelgebied Oost bevindt zich in het veenlandschap (rietveen). De bodemkaart7 geeft aan dat de bodem van beide deelgebieden bestaat uit veengronden (Koopveengronden hVc). Hieruit kan afgeleid worden dat er van nature geen afdekkende (klei)lagen aanwezig zijn.
2.3
Archeologie
2.3.1 Bekende waarnemingen en monumenten Het reeds uitgevoerde bureauonderzoek8 geeft een gedegen en volledig overzicht van de reeds bekende archeologische waarden in en rond het plangebied Overhoeken. Naast de geregistreerde waarnemingen uit Archis zijn ook de vondsten van amateurarcheologen en eerdere onderzoeken op de kaart gezet (afbeelding 2.2). Deelgebied West ligt tussen twee archeologische terreinen van hoge archeologische waarden: monument 4932 (noorden) en 11118 (zuiden). Binnen deze monumenten zijn verschillende vindplaatsen uit de IJzertijd/Romeinse tijd en de Middeleeuwen gevonden. Tal van vindplaatsen zijn in het verleden ontdekt door middel van slootkantkarteringen waarbij vondsten als aardewerk en botmateriaal op 20 tot 40 cm onder het maaiveld werden gevonden. Bij de bouw van de huidige bebouwing van Saendelft zijn een dertiental huisplattegronden uit de IJzertijd aangetroffen. Deze archeologische resten bevonden zich vlak onder het maaiveld9. Direct ten noorden en zuiden van deelgebied West zijn verschillende waarnemingen bekend met eveneens vondsten uit de prehistorie en de Middeleeuwen (afbeelding 2.2: vondstlocatie 11 t/m 16)10. Binnen deelgebied Oost zijn geen vondsten bekend. In 1995 is het gebied ten oosten van Saendelft, waaronder ook deelgebied Oost, onderzocht door middel van boringen11. Ten noorden van het deelgebied zijn verschillende vindplaatsen uit de Middeleeuwen gevonden (afbeelding 2.2: A t/m K). Het betreffen allen huisterpjes die met een booronderzoek goed te detecteren zijn12. Deelgebied Oost valt wel binnen het onderzoeksgebied uit 1995 maar is niet onderzocht: de laatste boorraai van het onderzoek ligt ter hoogte van de Noorderveenweg. Het is niet uitgesloten dat binnen dit deelgebied nog vindplaatsen uit de Middeleeuwen voor komen. Vindplaatsen uit de prehistorie worden echter niet verwacht. Er wordt van uitgegaan dat dit gebied in de prehistorie te nat voor bewoning was.13 Deelgebied Oost ligt net ten oosten van monument 14638. Het betreft de oude dorpskern van Assendelft en is van hoge archeologische waarde. De begrenzing is gebaseerd op de historische kaart van 1849-1850 en hier worden archeologische en historische resten verwacht die inzicht kunnen geven in de ouderdom en ruimtelijke ontwikkeling van Assendelft. Het is niet bekend in hoeverre dergelijke resten kunnen voorkomen in het deelgebied. In Archis staan in en direct rond het plangebied geen waarnemingen en vondstmeldingen geregistreerd van na 2006. Op circa 1 kilometer ten noord-westen van het plangebied is in 2008 nog
7
Stiboka 1992 Kaartblad 24 Oost en 25 West Vaars 2006. 9 Mondelinge mededeling drs. P. Klei, gemeentelijk archeoloog Zaanstad, dd. 24-05-2011. 10 Vaars 2006. 11 Ravesloot 1995 12 Vaars 2006. 13 Vaars 2006: 14. 8
GM-0021737, revisie C1 Pagina 9 van 20
Aanvullend bureauonderzoek
een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in het plangebied Kreekrijk. Hier zijn op de fossiele kreekafzettingen verschillende sporen uit de IJzertijd en Romeinse tijd aangetroffen14.
Afbeelding 2.2 Vindplaatsen en monumenten rond het plangebied Overhoeken (deelgebieden Oost en West; bron: Vaars 2006). Legenda: rode stippen: prehistorische vindplaatsen; rode vierkanten en groene cirkels: middeleeuwse vindplaatsen; oranje vlakken: archeologische monumenten.
2.3.2 AMK In aanvulling op het reeds uitgevoerde onderzoek is nader gekeken naar de AMK. Zoals eerder aangegeven, ligt deelgebied West tussen twee archeologische monumenten (niet wettelijk beschermd). Deze terreinen zijn in het verleden op de monumentenkaart gekomen vanwege de talrijke vindplaatsen uit de IJzertijd/Romeinse Tijd en de Middeleeuwen. Op basis van het voor14
Vaars 2008; onderzoeksmeldingsnummer 25655.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 10 van 20
Aanvullend bureauonderzoek
komen van deze vindplaatsen is de begrenzing administratief bepaald. Er heeft nooit (grootschalig) onderzoek plaatsgevonden om de exacte begrenzing vast te stellen. Het was gebruikelijk de administratieve begrenzing van de monumenten samen te laten vallen met de bestaande perceelsgrenzen15. Tabel 2.1 Monumenten op AMK.
monumentnr
code
status
complex
4932 11118
19D-006 25B-019
hoge waarde nederzetting onbepaald hoge waarde nederzetting onbepaald
datering begin-eind IJZ laat – ROM IJZ laat - ROM
IJZ= IJzertijd / ROM=Romeinse Tijd / ME=Middeleeuwen / NT=Nieuwe Tijd.
Op basis van de bestudering van de huidige contouren van de twee monumenten (zie bijlage 2) kan het volgende opgemerkt worden. De zuidelijke begrenzing van monument 4932 is een rechte lijn en valt samen met de grens tussen kaartblad 19D en 25B. Administratief gezien mogen AMK-terreinen niet doorlopen in een volgend kaartblad. In het verleden werden vele analyses gemaakt op basis van kaartbladcode en om problemen te voorkomen, vielen monumenten altijd binnen een kaartblad. Indien de begrenzing van een archeologische terrein een kaartblad overschreed, werd deze begrenzing die van het kaartblad. Vervolgens diende een nieuw monument aangemaakt te worden die aansloot bij de begrenzing van het nieuwe kaartblad met vervolgens een nieuw monumentnummer en kaartbladcode. De noordelijke begrenzing van monument 11118 is eveneens een rechte lijn en loopt diagonaal door diverse percelen. Uit de bijgevoegde documenten bij het betreffende monument blijkt dat de contouren van het monument ooit zijn aangegeven op een kaart uit een topografische atlas. De noordelijke begrenzing viel gelijk met de grens van de topografische kaart. Waarschijnlijk is deze bij het digitaliseren van de analoge kaart naar Archis deze niet gecorrigeerd. Tussen de twee monumenten bevindt zich een cluster van vier waarnemingen16. Het zou logisch zijn geweest als de begrenzing van monument 11118 ook deze waarnemingen zou omvatten en vervolgens zou aansluiten op monument 4932. Beide terreinen bevatten immers nederzettingsterreinen uit de IJzertijd/Romeinse tijd. Op basis hiervan zou deelgebied West nu binnen een archeologisch terrein van hoge waarde vallen. Vanwege administratieve redenen is dit echter nooit gebeurd. 2.4 Archeologische verwachting Voor het plangebied is in 2006 een gespecificeerd verwachtingsmodel opgesteld: Voor deelgebied West geldt: “Het derde cluster bestaat uit vindplaatsen in het veengebied. Ook deze bevinden zich op 0,2 m onder het maaiveld. Het betreft hier uitzonderlijk goed geconserveerde boerderijplattegronden uit vooral de 2e en 3e eeuw na Christus. Een deel van deze plattegronden ligt in het bewoningslint westelijk van de Kaaik maar ook buiten dit lint kunnen boerderijen worden verwacht. Rekening moet worden gehouden met de aanwezigheid van complete plattegronden in de vorm van vloerniveau’s, houten palen, vlechtwerk en grote hoeveelheden aardewerk uit de inheemsRomeinse tijd.17” Voor deelgebied Oost geldt: “De Middeleeuwse vindplaatsen liggen met name rondom de Kaaik en de huidige bebouwing. De oudste vondsten bestaan uit aardewerk uit de 11e-13e eeuw. Het is niet bekend of het hier “verdwaalde” scherven betreft of dat deze wijzen op de aanwezigheid van nederzettingen in de vorm van boerderijen en/of huisplaatsen. Zeker nabij de huidige bebouwing kan echter een middeleeuws bewoningslint worden verwacht, mogelijk bestaande uit individuele huisterpjes en houten boerderijtjes. Deze overblijfselen zullen worden gekenmerkt door de aanwezigheid van 15
Expert judgement, de auteur was van 2003 tot 2010 werkzaam als regiomedewerker Archis-West en was medeverantwoordelijk voor de actualisatie van de AMK. 16 Waarneming 37152, 37155, 48892 en 48893. 17 Vaars 2006: 13.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 11 van 20
Aanvullend bureauonderzoek
ophogingslagen bestaande uit (een mengsel van) zand, klei en veen. Van de boerderijtjes kunnen in het veen nog vloeren en palen bewaard zijn gebleven18.” Er zijn geen nieuwe gegevens gevonden die dit verwachtingsmodel tegenspreken 2.5 Aanbevolen vervolgonderzoek Deelgebied Oost en West maken onderdeel uit van de deelgebieden 2 en 3 waarvoor een specifiek onderzoeksvoorstel is gegeven19:
• voor deelgebied 2 wordt in het algemeen een proefsleuvenonderzoek aanbevolen waarbij zoveel mogelijk gestreefd wordt bekende vindplaatsen aan te snijden. Voor de locatie van deelgebied West komt het in ieder geval neer op een noord-zuid georiënteerde proefsleuf (breedte 4 m) ter hoogte vanuit vindplaats 14 (afbeelding 2.2);
• voor de locatie van deelgebied Oost wordt in het reeds uitgevoerde bureauonderzoek geen vervolgonderzoek aanbevolen. Achteraf blijkt het laatste niet juist te zijn. Deelgebied Oost viel wel binnen het toenmalige onderzoeksgebied maar is feitelijk niet onderzocht. Binnen het deelgebied worden geen archeologische resten uit de IJzertijd/Romeinse tijd verwacht omdat het hier toen te nat was voor bewoning20. Het is echter niet uitgesloten dat er resten van eventueel aanwezige middeleeuwse terpjes aanwezig zijn. Deze kunnen met booronderzoek wel getraceerd worden.
18
Vaars 2006: 13. Vaars 2006: 14. 20 Vaars 2006, 14. 19
GM-0021737, revisie C1 Pagina 12 van 20
3
Booronderzoek
3.1 Werkwijze Archeologische vindplaatsen in het veengebied van Saendelft bevinden zich met name in de top van het veen, direct onder het oppervlak. Dergelijke vindplaatsen zijn moeilijk op te sporen door middel van een booronderzoek. Het plangebied is deels in gebruik geweest als depot voor grond en baggerspecie. Het gebruik als depot heeft als gevolg gehad dat er naar alle waarschijnlijkheid zetting heeft plaats gevonden. Gezien de hoge ligging van de te verwachte archeologische resten en veen als ondergrond, kunnen de gevolgen van zetting aanzienlijk verstorend zijn voor de archeologie. Ook de aanleg van het voormalige schoolterrein zal tot enige verstoring hebben geleid. Voor het bouwrijpmaken en aanleggen van een stabiele ondergrond zal de top van het veen ter plaatse ernstig zijn aangetast of zelfs geheel zijn verstoord. Het plangebied is onderzocht door middel van grondboringen. Alle boringen zijn handmatig gezet (edelmanboor en guts). Bij het beschrijven van de boorkernen is specifiek gelet op het voorkomen van (veraard) veen, de overgang van een eventueel afdekkend pakket boven het veen (scherpe of geleidelijke overgang) en het voorkomen van bodemverstoringen. Het veldonderzoek is niet begeleid door een archeoloog. Op basis van de bodemprofielen kan een kaart worden gemaakt met de diepteligging van de top van het veen en kunnen eventueel aanwezige verstoringen in kaart worden gebracht. De boringen zijn gezet voor drie verschillende doeleinden:
• voor geotechnische analyse en het milieukundige onderzoek (bijlage 3 a en 3b: boringen 1 t/m 16). De boordiepte varieerde van 3 tot 6 m –mv. De verkregen boorbeschrijvingen zijn gebruikt voor het archeologisch onderzoek; • voor archeologisch onderzoek (bijlage 3 a en 3b: boringen 17 t/m 52): speciaal voor het vervaardigen van een veendieptekaart zijn 40 boringen gezet. Samen met de boringen van het geotechnisch en milieukundig onderzoek is een dichtheid verkregen van 4 boringen per hectare. In eerste instantie werd verondersteld dat een boordiepte van 1,5 m –mv toereikend zou zijn. Bij het aantreffen van diepere verstoringen is besloten deze boringen te zetten tot het ongestoorde veen. In een enkel geval resulteerde dit in een boordiepte tot 3 m –mv; • voor zettingsonderzoek (bijlage 3a en 3b: boringen 53 t/m 81). Deze boringen zijn gezet tot een diepte van 0,5 m -mv. Deze extra verkregen informatie is wel gebruikt in het vervaardigen van een kaart en ze geven tevens, zij het beperkt, inzicht in het voorkomen van bodemverstoringen. 3.2 Resultaten Deelgebied West In het deelgebied zijn 30 boringen gezet. De bodem is opgebouwd uit een pakket veen met een dikte tot circa 2 m. Het veen ligt op een pakket sterk siltige tot matig zandige klei op een pakket matig fijn zwak siltig zand met veel schelpresten. Dit zand bevindt zich op een diepte vanaf circa 4 m -mv. In het westelijke deel van het deelgebied is de top van het veen kleiig (boring 24, 25, 72) of wordt het veen zelfs afgedekt door een dun laagje sterk siltige klei (boringen 26, 27, 68 en 70). De overgang van klei naar het onderliggende veen is geleidelijk. De aanwezigheid van de klei
GM-0021737, revisie C1 Pagina 13 van 20
Booronderzoek
kan verklaard worden door dat het westelijke deel van het deelgebied gesitueerd is in de overgangszone van de lagune-/komafzettingen en het veengebied. Van de meeste boringen lijkt de top van het veen geroerd te zijn en in een aantal gevallen is deze zelfs verstoord. De roering van de bodem is mogelijk (deels?) veroorzaakt doordat het terrein gedeeltelijk in gebruik is geweest als depot voor baggerspecie. Bij het aanbrengen, het gebruik en het verwijderen van het depot kan de top van het veen hierbij geroerd zijn. Ook is het niet uitgesloten dat het gebruik van het land vanaf de Middeleeuwen tot en met de Nieuwe tijd heeft bijgedragen aan de huidige bodemgesteldheid. In enkele boringen zijn brokjes puin, grind, brokjes klei en zand aangetroffen. De verstoringen in boring 13, 14, 23, 74 en 75 vallen samen met de locatie van het voormalige schoolgebouw. Hier mag geconcludeerd worden dat de top van het oorspronkelijke veenlandschap geheel verstoord en zelfs verdwenen is. Het voorkomen van de verstoringen per boring is weergegeven in bijlage 3a. Een indruk van de mate van verstoring is weergegeven in bijlage 4. Op basis van Thiessenpolygonen is het verstoringsoppervlak modelmatig weergegeven. Tussen twee boringen is steeds een middelloodlijn vastgesteld en zodoende zijn er polygonen ontstaan die de mate van verstoring weergeven. In het veld is gelet op het voorkomen van archeologische vondsten als aardewerk of op aanwijzingen als afwijkende (grond)lagen die kunnen duiden op de aanwezigheid van middeleeuwse huisterpjes. Tijdens het onderzoek zijn geen archeologische resten aangetroffen. Deelgebied Oost In het deelgebied zijn 41 boringen gezet. De bodem is opgebouwd uit een pakket veen met een dikte van 1,75 m tot 3,35 m. Het veen ligt op een pakket sterk siltige tot sterk zandige klei met schelpresten. Het pakket klei ligt op een pakket matig fijn, zwak slitig zand met schelpresten. De top van het zand varieert van 3,35 tot 4 m -mv. Uit de boringen blijkt dat in de bodem in het westelijke deel van het deelgebied grotendeels verstoord is (bijlage 3b). In de boringen 7, 45, 48, 49, 51, 52, 62, 64 en 65 is vanaf het maaiveld een pakket zand of klei aanwezig met resten van baksteen, sintels en brokjes veen. De dikte van deze pakketten varieert van minimaal 50 cm (gelijk aan maximale boordiepte) tot 2,5 m in boring 45. Deze boringen liggen ter hoogte van het voormalige gronddepot. De geconstateerde verstoringen zijn dan ook zeer waarschijnlijk het gevolg van het voormalige gronddepot. In boring 6 is op 2,5 m -mv een donkergrijze sliblaag aangetroffen. Deze is geïnterpreteerd als een oude slootvulling. Het is niet bekend of het hier gaat om een gedempte sloot uit de Nieuwe tijd of uit de Middeleeuwen. Het oostelijke deel van het deelgebied lijkt wel onverstoord te zijn. De top van het veen lijkt hier niet geroerd te zijn. De verstoringen in boring 28 en 40 betreft wegverharding en zijn zeer beperkt van omvang. In het veld is gelet op het voorkomen van archeologische vondsten als aardewerk of op aanwijzingen als afwijkende (grond)lagen die kunnen duiden op de aanwezigheid van middeleeuwse huisterpjes. Tijdens het onderzoek zijn geen archeologische resten aangetroffen.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 14 van 20
4
Conclusie en aanbevelingen
4.1 Conclusie Plangebied Overhoeken bestaat uit twee deelgebieden: West en Oost. Deelgebied West ligt pal tussen twee archeologische monumenten van hoge archeologische waarden: monumenten 4932 en 11118. Binnen deze monumenten zijn veel sporen van bewoning uit de IJzertijd/Romeinse tijd aangetroffen. Direct om het deelgebied zijn waarnemingen bekend met vondsten uit de prehistorie en de Middeleeuwen. Uit het aanvullend bureauonderzoek mag geconcludeerd worden dat, mede op grond de administratieve begrenzing van de monumenten, deelgebied West onderdeel uitmaakt van monument 11118. Eventueel aanwezige archeologische resten uit de IJzertijd/Romeinse tijd en de Middeleeuwen kunnen dan ook direct onder het maaiveld verwacht worden. Uit het booronderzoek binnen het deelgebied West blijkt dat in de meeste boringen veen vanaf het maaiveld aanwezig is. De top van het veen lijkt geroerd te zijn. Het is niet bekend of dit het gevolg is van het gebruik van het land in de afgelopen decennia of in de Middeleeuwen. In het westelijke deel is de top van het veen kleiig of wordt er zelfs een dun pakketje klei vanaf het maaiveld aangetroffen. De locatie van het voormalige schoolgebouw heeft ervoor gezorgd dat de top van het veen verstoord is. Deelgebied Oost ligt naast de oude dorpskern van Assendelft (archeologisch monument 14638). Binnen dit deelgebied worden geen resten uit de IJzertijd/Romeinse tijd meer verwacht. Waarschijnlijk was het toen te nat voor bewoning. Deelgebied Oost maakte onderdeel uit van het onderzoeksgebied van een archeologisch onderzoek uit 1995 maar viel buiten het afgeboorde deel van het onderzoeksgebied. Tijdens dit onderzoek werden middeleeuwse huisterpjes aangetroffen en deze kunnen ook binnen het deelgebied Oost verwacht worden. Uit het milieukundig booronderzoek blijkt dat met name in de oostelijke helft van deelgebied Oost het veen vanaf het maaiveld aanwezig is. In tegenstelling tot deelgebied West, lijkt de top van het veen hier niet geroerd te zijn. De westelijke helft echter is plaatselijk tot ruim 2 m -mv verstoord. Deze verstoring lijkt samen te vallen met de ligging van het voormalige gronddepot. 4.2 Aanbevelingen Voor het plangebied Overhoeken wordt een vervolgonderzoek in de vorm van proefsleuven en een booronderzoek aanbevolen. Het proefsleuvenonderzoek geldt voor deelgebied West. Ter aanvulling van het advies in het in 2006 uitgevoerde bureauonderzoek wordt niet één maar twee proefsleuven geadviseerd, elk ter hoogte van een reeds bekende vindplaats die net buiten het deelgebied vallen. Met behulp van deze sleuven kan nagegaan worden of de archeologische resten in het deelgebied doorlopen. De eerste sleuf wordt voorgesteld vanaf boring 24 naar 25, in het noordwestelijke deel van het deelgebied. De tweede sleuf wordt voorgesteld van boring 77 naar 79, in het zuidoostelijke deel van het deelgebied. Voor deelgebied Oost wordt, in tegenstelling tot het advies in het in 2006 uitgevoerde bureauonderzoek, wel een booronderzoek geadviseerd. De oostelijke helft van het deelgebied dient onderzocht te worden op de mogelijke aanwezigheid van middeleeuwse bewoning.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 15 van 20
Conclusie en aanbevelingen
Dit advies dient te worden voorgelegd aan het bevoegd gezag, in deze de gemeente Zaandam.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 16 van 20
Literatuur en bronnen
Literatuur Brandt, R.W. , W. Groenman-van Wateringe & S.E. van der Leeuw, 1987. Assendelver Polder Vapers 1. Cingula 10. Amsterdam. Ravesloot, C., 1995. Saendelft, een archeologische inventarisatie. Intern rapport Instituut voor Pre- en Protohistorie, Universiteit van Amsterdam. Amsterdam. Vaars, J.P.L., 2006. Archeologisch bureauonderzoek Kreekrijk/De omzoom, Assendelft, gemeente Zaanstad. Hollandia reeks 109. Vaars, J.P.L., 2008. Inventariserend Veldonderzoek Kreekrijk, Assendelft, gemeente Zaanstad. Hollandia reeks 194. Vos, P.C., 1983. De relatie tussen de geologische ontwikkeling en de bewoningsgeschiedenis in de Assendelver polders vanaf 1000 v.Chr. In: Brandt, R.W., G.J. Horst & J.J. van der Stolp (red), De Zaanstreek archeologisch bekeken. Westerheem jaargang 32, 54-80. Bronnen Archeologisch Informatiesysteem (Archis2). Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Amersfoort. Bodemkaart van Nederland, Blad 24 O en 25W. Schaal 1:50.000, Stiboka, Wageningen 1992.
GM-0021737, revisie C1 Pagina 17 van 20
Verklarende woordenlijst en afkortingen
Verklarende woordenlijst in situ achtergebleven op exact dezelfde plaats waar de laatste gebruiker het heeft gedeponeerd, weggegooid of verloren. komgrond
grond gevormd door bezinking van fijn rivierslib in kommen buiten de beddingen van de benedenrivieren (na overstroming), meer landinwaarts dan de stroomruggrond.
kreekrug
voormalige kreekbedding die door inklinking van omliggende gronden hoger is komen te liggen dan de directe omgeving.
oeverafzetting
rug langs een rivier bestaande uit overwegend zandige klei, zand en/of zavel.
oeverwal
zandige rug langs een rivierbedding.
prehistorie
dat deel van de geschiedenis waarvan geen geschreven bronnen bewaard zijn gebleven.
Afkortingen AMK
Archeologische Monumentenkaart
Archis2
geautomatiseerde archeologisch informatiesysteem voor Nederland. Dit bestaat uit een databank waarin allerlei gegevens over archeologische vindplaatsen en terreinen in Nederland zijn opgeslagen, daterend van de prehistorie tot de Nieuwe Tijd.
BO
bureauonderzoek
-mv
onder maaiveld
NAP
Normaal Amsterdams Peil
PvA
Plan van Aanpak
RCE
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (sinds 11 mei 2009 - voormalige RACM). Fusie van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) en de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, september 2006.
RGD
Rijks Geologische Dienst (tegenwoordig onderdeel van TNO-NITG Bodem).
StiBoKa
Stichting Bodemkartering (tegenwoordig onderdeel van Alterra).
GM-0021737, revisie C1 Pagina 18 van 20
Bijlage 1
Locatie plangebied op topografische ondergrond
GM-0021737, revisie C1
Bijlage 2
Archeologische basiskaart
GM-0021737, revisie C1
Overhoeken-Saendelft, gemeente Zaanstad
31-05-2011 C. Thanos - Grontmij Nederland B.V.
archeologische basiskaart
112884 / 500690 37234
4932
17759
Legenda ONDERZOEKSMELDINGEN
33722 408176 404842
WAARNEMINGEN
MONUMENTEN archeologische waarde
415077 415078
37232 37230
hoge archeologische waarde
415079
zeer hoge archeologische waarde
48894
zeer hoge arch waarde, beschermd HUIZEN TOP10 ((c)TDN)
415080
415134 37152 37155 48892 48893
48897
415133
37156 37160 22553
1111831687 37162 37164
110552 / 498785
0
500 m
N
Archis2
Bijlage 3
Boorpuntenkaart deelgebied West en Oost
GM-0021737, revisie C1
111.200
111.300
111.400
111.500
111.600
111.700
B27 Vd: 55 Bd: 105
500.000
500.000
! (
!
! !
!
! (
B69 !
B26
! (
!
Vd: 30 Bd: 100
! (
! !
B16 Vd: 0 Bd: 600
!
B70
! B24 Vd: 50
! (
Vd: 50 Bd: 50
!
499.900
Vd: 50 Bd: 50
Bd: 150
! (
! (
B72
499.900
! (
Vd: 0 Bd:!150
! !
!
Vd: 50 Bd: 50
! B74
! (
!
B15
Vd: 50 Bd: 50
Vd: 0 Bd: 300
!
! ( B14
! (
!
Vd: 170 Bd: 280
B23! Vd: 110 Bd: 200
! (
!
!
! ( B73
!
Vd: 170 Bd: 300
!
Vd: 50 Bd: 50
! (
!
B22 !
499.800
!
B13
B75
B76
Vd: 50 Bd: 50
Vd: 50 Bd: 50
Bd: 50
! (
!
! (
! (
Vd: 70 Bd: 150
B81 !50 Vd:
! (
B80 ! Vd: 50 Bd: 50
! (
B12
Vd: 100 Bd: 200
B78
! ( B11
! !
! (
B21
Vd: 150 Bd: 300
Vd: 100 Bd: 150
!
! (
!
Vd: 100 Bd: 150
B77
! (
Vd: 50 Bd: 50
B20
!
! (
! (
!
0
! ! !
! ( !
B19
Geen veen vanaf maaiveld
! (
!
!
75
100
125 meter
Opdrachtgever: GEM Saendelft Beheer B.V. Projectnummer: 306302 Status: Definitief Datum: 30-05-2011 Schaal: 1:1.500 Formaat: A3 Get: BJ - Gec: CT
Boring verstoord Vd: Verstoringsdiepte [cm] Bd: Boordiepte [cm] Bron ondergrond: Bing Maps © Grontmij Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden
111.200
111.300
111.400
´
Overhoeken Saendelft te Assendelft: deelgebied West
!
Veen vanaf maailveld
!
499.700
! (
Vd: 50 Bd: 50
Vd: 50 Bd: 200
Boringen
! ( ! (
B79
!
!
Grens plangebied
50
Voorkomen veen en verstoring
Vd: 190 Bd: 240
!
!
25
!
B18
Legenda
!
! ( Vd: 50 Bd: 50
! B17
! (
Vd: 0 Bd: 600
499.800
Vd: 50 Bd: 50
B25
499.700
!
! B68
111.500
111.600
111.700
Map Document: (p:\306302\GIS\mxd\A3L_Veen_en_verstoring_West.mxd) 30-5-2011 -- 14:33:50
!
!
112.100
!
B51
! (
Vd: 20 Bd: 100
B62
!
Vd: 50 Bd: 50
!
! (
B43
Vd: 50 Bd: 150
B05
! !
!
! (
Vd: 240 Bd: 300
Vd: 50 Bd: 200
B04
Vd: 40 ! Bd: 600
!
! (
! (
!
B46
!
!
!
499.400
! (
! (
! (
B60
B39
! (
Vd: 100 Bd: 150
B42
! (
B41
Vd: 0 Bd: 150
Vd: 0 Bd: 50
!
! !
( B38 ! (!
Vd: 0 Bd: 100
Vd: 0 Bd: 150
!
! (
B37
!
! (
Vd: 0 Bd: 100
B63 Vd: 0 Bd: 50
! (
!
!
! (
!
Vd: 0 Bd: 50
Vd: 0 Bd: 600
Vd: 81 Bd: 81
! (
! ( ! (
!
! !
Vd: 0 Bd: 150
!
! (
! ( B35 Vd: 0
!
Bd: 150
! (
Vd: 50 Bd: 150
Vd: 100 Bd: 600
Vd: 0 Bd: 50
B31 B32
B03
B61
!
! (
!
B59
B02
B40
B34
B30
! (
Vd: 0 Bd: 150
! ( B33
! (
! !
Vd: 0 Bd: 150
!
! ( Vd: 0 Bd: 150
Vd: 50 Bd: 51
!
! (
!
!
! ( !
Geen veen vanaf maaiveld
B58 Vd: 50 Bd: 50
! ( 0
25
50
75
100
125 meter
Veen vanaf maailveld
´
Voorkomen veen en verstoring
Overhoeken Saendelft te Assendelft: deelgebied Oost Opdrachtgever: GEM Saendelft Beheer B.V. Projectnummer: 306302 Status: Definitief Datum: 30-05-2011 Schaal: 1:2.000 Formaat: A3
!
499.100
B28
!
! ( ! (
Grens plangebied
!
B29
!
!
Boringen
Vd: 40 Bd: 150
Vd: 0 Bd: 600
!
! (
B36
! (
B01
Legenda !
!
Vd: 0 Bd: 150
!
499.200
!
499.300
Vd: 120 Bd: 220
! (
Vd: 250 Bd: 600
! (
B44
!
Vd: 250 Bd: 300
B06
Vd: 50 Bd: 50
! ( B52
!
B45
B65
Vd: 75 Bd: 150
!
! (
! (
! (
B07
Vd: 220 Bd: 300
Vd: 50 Bd: 50
499.500
B08
Vd: 250 Bd: 300
Vd: 50 Bd: 50
!
B64
! (
! ( ! ( B66
! (
Vd: 0 Bd: 150!
499.400
Vd: 190 Bd: 240
Vd: 80 Bd: 600
112.700
499.300
B50
B67
B10
112.600
499.200
! !
! (
112.500
B47
!
Vd: 50 Bd: 50
B49
112.400
!
! (
Vd: 100 Bd: 150
Vd: 140 Bd: 200
!
499.500
Vd: 50 Bd: 300
B48
! (
B09
112.300
499.100
!
!
112.200
Get: BJ - Gec: CT
Boring verstoord
Vd: Verstoringsdiepte [cm] Bd: Boordiepte [cm]
112.000
112.100
112.200
112.300
112.400
Bron ondergrond: Bing Maps © Grontmij Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden
112.500
Map Document: (P:\306302\GIS\mxd\A3L_Veen_en_verstoring_Oost.mxd) 30-5-2011 -- 14:36:27
112.000
112.600
112.700
Bijlage 4
Boringen
GM-0021737, revisie C1
B01
B02 0
0
Matig riethoudend, donkerbruin
B03 0
0
Matig riethoudend, donkerbruin
-50
-50
-50
-100
-100
-100
-150
-150
-150
180
B04 0
0
Resten riet, brokken klei, resten zand, donker grijsbruin, vergraven
B05 0
0
40
Matig riethoudend, resten hout, donkerbruin, scherpe overgang
-50
100
Matig riethoudend, donkerbruin, overgang scherp
-100
Resten riet, lichtgrijs
Matig zandhoudend, resten klei, resten wortels, donker grijsbruin
-50
-50
-100
-100
-150
-150
-200
-200
B07 0
0
Resten riet, resten puin, resten zand, donkerbruin
Sterk riethoudend, donkerbruin
50
MF,H1, resten schelpen, lichtbruin
Resten schelpen, lichtgrijs 300
-300
Resten schelpen, laagjes zand, lichtgrijs
-350
-200
-200
Resten riet, matig zandhoudend, zwak roesthoudend, resten puin, neutraalbruin
-50
MF,H2, matig zandhoudend, resten planten, grijsbruin Resten riet, donkerbruin, vergraven
Resten baksteen, donker grijsbruin, veraard veen
-100
80
-150
H2, resten zand, resten puin, bruingrijs
-100
-150
-200
-200
Laagjes zand, lichtgrijs
-250
230
H1, resten riet, lichtgrijs
-250
240
280
250
-250
Lichtgrijs
Laagjes zand, resten schelpen, lichtgrijs
-300
Resten schelpen -300
MF,, resten schelpen, lichtgrijs
-350
-350
300
-300
-300
330 340
-350 370
-250
Matig riethoudend, resten hout, donkerbruin, geleidelijke overgang
-300
300
250
-250
Matig riethoudend, donkerbruin, scherpe overgang 300
-300
Resten riet, resten schelpen, lichtgrijs Resten schelpen, lichtgrijs
MF,, resten schelpen -400
H3, matig slibhoudend, resten planten, donkergrijs, oude slootbodem
340
MF,, resten schelpen, lichtgrijs
380
-400
Matig riethoudend, donkerbruin, scherpe overgang
240
Matig riethoudend, resten hout, donker, scherpe overgang
-250
270
280
-300
220
Resten riet, lichtgrijs, zeer slap
250
-250
-350
-400
0
90 100
220
250
MF,H1, sterk puinhoudend, resten schelpen, resten sintels, neutraalbruin
0
Resten riet, lichtgrijs -200
-250
B08 0
0
-50
140 150
-150
180
-200
Resten wortels, zwak zandhoudend, donker grijsbruin
B06 0
0
-400
-400 420
MF,, resten schelpen, lichtgrijs
450
-450
MF,, sterk schelphoudend, lichtgrijs 500
-500
Laagjes zand, resten schelpen, lichtgrijs
MF,, resten schelpen, lichtgrijs 600
-600
-500
-50
-450
-450
-500
-500
-500
-550
-550
-550
-550
600
-600
Matig zandhoudend, resten riet, donkerbruin, bouwvoor MF,, resten roest, resten schelpen, sporen planten, licht grijsbruin
-100
0
Resten riet, brokken klei, grijsbruin, vergraven
-50
0
Matig zandhoudend, resten puin, resten grind, resten hout, neutraalbruin
Matig riethoudend, donkerbruin, geleidelijke overgang
-150 180
B13 0
40
-50
-100
-150
150
H2, resten riet, grijsbruin
180
Brokken riet, donkerbruin, scherpe overgang,enkel kleibandje
0
Matig riethoudend, donkerbruin
-200
200
Matig riethoudend, donkerbruin, scherpe overgang
H1, resten riet, lichtgrijs
-100
-150
-150
-250
Resten riet, lichtgrijs
-200
-300
300
Resten schelpen, lichtgrijs
-350
-300
MG,, resten schelpen, geelbruin 50
H1, resten zand, resten hout, donkergrijs
0
-50
-200
B15 0
MG,, resten schelpen, resten riet, geelbruin 50
H1, resten zand, resten hout, resten schelpen, donkergrijs
-100
-150
200
Resten puin, zwak riethoudend, donkerbruin
-250
-300
300
B16 0
Resten riet, resten wortels, donkerbruin, veraard veen 50
Matig riethoudend, donkerbruin, geleidelijke overgang
0
-50
0
Zwak wortelhoudend, donkerbruin 50 65
-100
-100
-150
-150
190
-200
Matig riethoudend, donkerbruin, scherpe overgang
190
Resten riet, lichtgrijs
-200
Laagjes zand, lichtgrijs
-250
Resten riet, lichtgrijs
Matig riethoudend, donkerbruin, geleidelijke overgang
240
-250
250
Lichtgrijs
280
Resten riet, lichtgrijs -300
300
-300
300
315
Laagjes zand, resten schelpen, lichtgrijs -350
H2, zwak roesthoudend, resten slib, zwak riethoudend, grijsbruin
230
-250 280
-300
-50
Zwak riethoudend, donkerbruin -200
265
Laagjes zand, resten schelpen, lichtgrijs
0
170
Matig riethoudend, donkerbruin, geleidelijke overgang -250
300
600
B14 0
170
Resten riet, lichtgrijs 300
-50
-100
270
-300
0
190
-200
220
-250
Resten wortels, resten riet, donkerbruin, veraard veen Matig riethoudend, donkerbruin, geleidelijke overgang
80
MF,, resten schelpen, neutraalgrijs
-250
MF,, resten schelpen, lichtgrijs
-600
B12 0
-50
120
-200
600
-600
B11 0
-100
-150
600
-600
B10 0
50
450
520
B09 0
-450
ZF,, resten schelpen, lichtgrijs
550
-550
-450
340
Zwak schelphoudend, lichtgrijs MF,, resten schelpen, lichtgrijs
-350
380
MF,, resten schelpen, lichtgrijs
-400
400
MF,, resten schelpen, sporen riet, lichtgrijs
-400
-450
-450
-500
-500
-500
-550
-550
-550
600
-600
600
410
MF,, resten schelpen, lichtgrijs
-450
-600
Schaal 1: 50
-400
-600
600
GAR 1052 - bijlage 4A
B17
B18 0
0
Matig wortelhoudend, resten planten, donkerbruin, veraard veen, geroerd
50
-50
Sporen roest, resten planten, donkerbruin, kleiig veen
Resten planten, zwak zandhoudend, brokken klei, zwak roesthoudend, donkerbruin, geroerd, veraard
-50
H4, matig veenhoudend, donker bruingrijs, venig klei, ongeroerd
B20 0
0
Resten planten, zwak roesthoudend, matig wortelhoudend, donkerbruin, veraard
50
-50
Donkerbruin
B21 0
0
Zwak zandhoudend, resten planten, matig wortelhoudend, donkerbruin, geroerd
50
-50
70
70
Sporen puin, resten planten, zwak zandhoudend, sporen schelpen, donkerbruin
100
-100
B19 0
0
-100
80
V, resten planten, resten riet, donker bruingrijs, ongeroerd -100
100
-100
150
Resten planten, resten riet, donkerbruin, overgang geleidelijk
-150
Resten planten, sporen riet, donkerbruin, kleiige overgang, ca 5cm
-150
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd
Matig wortelhoudend, resten plastic, zwak roesthoudend, donkerbruin, veraard kleiig veen,geroerd
50
-50
Resten planten, donkerbruin
150
-150
B23 0
0
H4, zwak roesthoudend, zwak wortelhoudend, grijsbruin, geroerd
MF,, resten schelpen, beige, opgebracht
30
0
0
Sterk wortelhoudend, resten planten, donkerbruin, kleiig veen
30
H4, zwak roesthoudend, resten planten, grijsbruin, ongeroerd
-50
B24 0
0
H1, sporen schelpen, brokken klei, grijs, geroerd -50
50
-50
Resten planten, resten riet, donker bruingrijs, ongeroerd
70
Resten planten, resten riet, donkerbruin 100
-100
Resten planten, resten riet, donkerbruin, geleidelijke licht kleiige overgang
130
-150
Zwak zandhoudend, resten planten, zwak wortelhoudend, sporen puin, donkerbruin
B22 0
0
125
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd
-100
-100
150
Resten riet, resten planten, donkerbruin
Resten planten, resten wortels, donkerbruin, kleiig veen, scherpe overgang
Resten planten, resten riet, donkerbruin -150
100
-100 110
150
-150
150
-150
Resten planten, donkerbruin, veen
150
-150
190 200
-200
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd rietveen, overgang scherp
-200
200
-200
200
-200
240
B25 0
B26 0
Resten planten, zwak wortelhoudend, donkerbruin, licht veraard kleiig veen
0
B27 0
30
H4, zwak roesthoudend, zwak wortelhoudend, donker grijsbruin, geroerd
0
V, resten planten, grijsbruin -50
50
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd veen
-100
-50
-100
50
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd veen, geleidelijke overgang
100
B28 0
H4, zwak roesthoudend, resten planten, zwak wortelhoudend, grijsbruin, geroerd
0
B29 0
15
40
-50
55
H4, zwak wortelhoudend, resten planten, bruin Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd veen
-100
105
-50
50 51
MF,H2, zwak puinhoudend, zwak grindhoudend, zwak wortelhoudend, donkerbruin, geroerd MF,H2, brokken baksteen, zwak metselpuinhoudend, zwak grindhoudend, bruin, 10% puin
0
B30 0
Resten planten, resten riet, resten wortels, donkerbruin, ongeroerd
0
B31 0
25
Sterk wortelhoudend, resten planten, sterk kleihoudend, donker bruingrijs, ongeroerd
0
B32 0
Water
50
Resten planten, resten wortels, donkerbruin
Stuit, aard materiaal onbekend
-50
0
Resten planten, zwak zandhoudend, zwak wortelhoudend, donker zwartbruin, veraard veen
20
Sterk wortelhoudend, resten planten, sterk kleihoudend, donker bruingrijs, ongeroerd, kleiig veen
Resten planten, resten wortels, donkerbruin -50
0
-50
-50
50
Resten planten, resten wortels, donkerbruin, ongeroerd
70
Resten wortels, resten planten, donkerbruin, overgang geleidelijk -100
-100
-100
-100
100
Sterk kleihoudend, resten planten, donker bruingrijs 130
-150
150
-150
150
-150
150
-150
-150
150
Resten planten, resten wortels, donkerbruin
170
Schaal 1: 25
GAR 1052 - bijlage 4B
B33
B34 0
0
Resten planten, resten riet, sterk wortelhoudend, donkerbruin, ongeroerd
-50
Resten planten, sterk wortelhoudend, resten riet, donker zwartbruin, ongeroerd
150
-150
Water
50
Resten planten, resten wortels, donkerbruin
Resten planten, sterk wortelhoudend, resten riet, donker zwartbruin, ongeroerd
-50
B37 0
0
Resten planten, sterk wortelhoudend, zwak slibhoudend, donker zwartbruin, licht slibhoudend veen in oude sloot
B38 0
0
Matig wortelhoudend, resten planten, resten riet, donkerbruin, kleiig, licht veraard veen
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd veen
-50
80 85
Resten planten, resten wortels, bruingeel -100
-100
150
-150
Resten planten, matig riethoudend, donkerbruin, ongeroerd
50
-50
Resten planten, resten riet, donkerbruin, niet veraard, ongeroerd
-50
B40 0
0
Resten planten, matig riethoudend, sterk slibhoudend, donker zwartbruin, slibhoudend
-50
0
0
30
100
-100
100
-100
Resten planten, resten wortels, donkerbruin, beneden gw, minder riet
80 81
100
-100
150
-150
50
-50
70
H4, resten planten, donkergrijs Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd, scherpe overgang <1cm
-100
-150
B39 0
0
40
75
H4, resten planten, donkergrijs, dun kleilaagje, scherpe overgang Resten planten, resten wortels, donkerbruin
-100
B36 0
0
30
-50
70 75
B35 0
0
Sterk wortelhoudend, resten planten, donkerbruin, ongeroerd
MF,H1, sterk puinhoudend, matig steenhoudend, matig grindhoudend, lichtbruin, puinverharding MF,H2, sterk puinhoudend, sterk baksteenhoudend, zwak metselpuinhoudend, matig steenhoudend, donkerbruin MF,H1, sterk puinhoudend, brokken baksteen, sterk metselpuinhoudend, sterk steenhoudend Stuit
150
-150
180
B41 0
B42 0 10
H4, sterk wortelhoudend, resten riet, grijsbruin, ongeroerd
0
B43 0
Matig wortelhoudend, resten riet, donkerbruin, kleiig veraard veen
0
B44 0
Zwak zandhoudend, zwak puinhoudend, resten baksteen, zwak sintelhoudend, donkerbruin, geroerd
Resten planten, resten riet, donkerbruin -50
-50
50
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd
-50
50
Resten planten, resten riet, donker zwartbruin, ongeroerd
0
B45 0
20
Matig zandhoudend, sterk wortelhoudend, brokken klei, donkerbruin, geroerd Laagjes zand, resten schelpen, zwak roesthoudend, sporen baksteen, donker grijsbruin
-50
0
-50
B46 0
MF,H4, zwak wortelhoudend, resten veen, sporen baksteen, donkerbruin, geroerd
50
MF,H2, sporen baksteen, lichtbruin
0
B47 0
Zwak wortelhoudend, resten planten, sterk zandhoudend, donkerbruin, geroerd
0
B48 0
20
Resten planten, resten riet, donkerbruin, geroerd
0
0 10
Sterk riethoudend, matig wortelhoudend, donkerbruin -50
50
Resten planten, donkerbruin, kleiig veraard veen
-50
MF,H2, matig wortelhoudend, resten planten, bruin, geroerd MF,H1, zwak schelphoudend, zwak wortelhoudend, bruingrijs
-50
50
MF,H1, zwak roesthoudend, resten schelpen, lichtbruin 80
MF,H1, grijs -100
-100
-100
100
Resten planten, resten riet, donkerbruin
-100
-100
120
-100
150
-150
150
-150
150
-150
100
Resten planten, resten wortels, donkerbruin, scherp <1cm
MF,H4, sporen baksteen, brokken veen, bruingrijs -150
-150
-200
-200
150
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd
170
Resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd, overgang scherp -200
-100
120
MF,H3, brokken veen, bruingrijs
-150
-100
-150
150
-150
150
200
220
-250
-300
Schaal 1: 25
250
Resten planten, donkerbruin, ongeroerd, scherpe overgang <1cm
300
GAR 1052 - bijlage 4C
B49
B50 0
0
MF,H3, resten schelpen, brokken veen, zwak wortelhoudend, bruin, geroerd
B51 0
0
MF,H2, brokken klei, brokken veen, sporen baksteen, donker bruingrijs, geroerd
B52 0
0
25
V, sterk zandhoudend, brokken klei, resten planten, donker grijsbruin
40
MF,H1, resten baksteen, zwak sintelhoudend, resten plastic, resten planten, grijsbruin, puindeeltjes verspreid in laag
-50
-50
-50
20
H4, sterk wortelhoudend, matig riethoudend, bruingrijs, ongeroerd
B59 0
0
MF,H1, sterk steenhoudend, sterk grindhoudend, brokken beton, zwak wortelhoudend, lichtbruin
H3, matig wortelhoudend, lichtgrijs 50
-50
Resten planten, sterk wortelhoudend, donkerbruin
50
-50
B60 0
0
Matig slibhoudend, resten riet, sterk wortelhoudend, donkerbruin
B61 0
0
Sterk wortelhoudend, resten riet, resten planten, donkerbruin
0
0
Water 20
Sterk wortelhoudend, resten planten, donkerbruin 50
-50
50
-50
-50
70
75 85
-100
H3, resten veen, zwak wortelhoudend, zwak zandhoudend, bruingrijs, geroerd
B58 0
0
-100
-100
-150
-150
H3, resten planten, donker grijsbruin, kleiige overgang naar veen Resten planten, matig riethoudend, donkerbruin, ongeroerd
100
-100
140
Resten wortels, resten planten, donkerbruin, scherpe overgang <1cm
-150
150
190 200
-200
Resten planten, donkerbruin, ongeroerd, scherpe overgang
-200
240
B62 0
-50
B63 0
MF,H2, zwak wortelhoudend, zwak roesthoudend, brokken klei, sporen puin, donkerbruin, geroerd
50
Schaal 1: 25
0
-50
B64 0
Sterk wortelhoudend, resten planten, resten riet, donkerbruin, ongeroerd
50
0
-50
B65 0
MF,H4, brokken klei, brokken veen, resten schelpen, donker grijsbruin, geroerd
50
0
-50
B66 0
MF,H3, brokken veen, zwak roesthoudend, resten schelpen, zwak wortelhoudend, donker bruingrijs, geroerd 50
0
-50
B67 0
Matig zandhoudend, brokken klei, matig wortelhoudend, donkerbruin, geroerd
50
0
B68 0
15
MF,H2, zwak wortelhoudend, bruin, geroerd
0
B69 0
H4, resten planten, zwak wortelhoudend, zwak roesthoudend, grijsbruin, geroerd
MF,H1, resten schelpen, zwak roesthoudend, zwak grindhoudend, grijsbruin -50
50
-50
50
0
-50
0
Zwak wortelhoudend, zwak roesthoudend, grijsbruin, geroerd
50
GAR 1052 - bijlage 4D
B70
B71 0
0
H4, laagjes veen, zwak roesthoudend, matig wortelhoudend, grijsbruin, geroerd
50
-50
-50
Zwak roesthoudend, zwak wortelhoudend, bruin, geroerd
50
-50
B78 0
B72 0
0
Zwak roesthoudend, matig kleihoudend, zwak wortelhoudend, donkerbruin, geroerd
50
Schaal 1: 25
0
-50
V, zwak roesthoudend, matig wortelhoudend, donkerbruin, geroerd
50
-50
B79 0
B73 0
0
Zwak zandhoudend, zwak wortelhoudend, resten planten, donkerbruin, geroerd, veraard
50
0
-50
Zwak roesthoudend, zwak wortelhoudend, donkerbruin, geroerd
50
-50
B80 0
B74 0
0
0
-50
B75 0
MF,H1, brokken klei, sporen schelpen, licht, opgebracht
50
0
-50
B76 0
Matig wortelhoudend, resten planten, donkerbruin, geroerd
50
0
-50
B77 0
MF,H1, brokken klei, resten schelpen, zwak wortelhoudend, zwak roesthoudend, lichtbruin, opgebracht
50
0
-50
0
Zwak wortelhoudend, brokken klei, donkerbruin, geroerd
50
B81 0
H2, zwak zandhoudend, zwak wortelhoudend, licht grijsbruin, geroerd
50
0
-50
0
Zwak zandhoudend, zwak wortelhoudend, donker grijsbruin, geroerd
50
GAR 1052 - bijlage 4E
Bijlage 5
Verstoringskaart deelgebied West en Oost
GM-0021737, revisie C1
( !
B16
B72
( !
( !
B70
!
( !
B15
( !
B75 ! ( B22
B73
( ! ( !
( !
B78
B11
( ! ( !
B20
B18
( !
B77 B21 ( ( ! !
( !
B79
B19 !
( !
B23 B13 ( ! B76 ( ! B12 ( !
!
B26
B69!
( !
!
( !
( !
B74 ( B14 ! ( !
!
B25 !
B68 ( !
!
!
! B24
!
!
B27 ( !
B80 B17 ( ! ( !
! B81
!
( !
( !
!
!
!
!
!
!
Deelgebied Oost
!
( ! !
( !
B51
B10
B66
( !
( B65 !
( !
B59!
( !
B41
B02
( !
B42
( !
!
B61 !B35 ( ( !
B40
( !
B33
B31
( !
( !
! !
!
!
B32 ( !
B30
( !
B01 ( !
( ! ( !
B29 ! (
!
! !
Boringen ( ! ( ! !
Geen veen vanaf maaiveld Veen vanaf maailveld Grens plangebied
Verstoringsdiepte (Thiessen polygonen) 0 - 25 cm
25 - 50 cm
50 - 100 cm
100 - 200 cm > 200 cm
Gehele boortraject verstoord
50
100
200
Verstoringsdiepte
!
Legenda
0
300 meter
Overhoeken Saendelft te Assendelft Opdrachtgever: GEM Saendelft Beheer B.V. Projectnummer: 306302 Status: Definitief Datum: 30-05-2011 Schaal: 1:4.000
Formaat: A4 Get: BJ - Gec: CT
Bron ondergrond: Bing Maps © Grontmij Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden
B28 !
Deelgebied West
B36 B58 ( ( ! !
B34 ( !
B63
( !
B03 ( !
!
( !
!
B37 ( !
B46 ( !
B38
( !
( !
( !
!
( !
B43
B05
B06
( !
B52
( !
B62 ( !
( !
!
B60 ( ! ( ! B39
!
B67
B45
B64
! ( B08
( !
( !
B49
( !
!
B48
( !
B50
( !
B07
!
( !
!
B09
! B47
( !
!
!
!
B04
!
´ Map Document: (p:\306302\GIS\mxd\A4P_Verstoringsdiepte.mxd) 30-5-2011 -- 14:51:48
B44
!