Arbeidsplaatsen Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering WAT

Codex III.I.1. art. 2

Een signalering die, toegepast op een bepaald object, een bepaalde activiteit, een bepaalde situatie of een bepaalde handelswijze, door middel van een bord of een kleur, een aanwijzing of een voorschrift verstrekt met betrekking tot de veiligheid of de gezondheid op het werk.

TOEPASSINGSGEBIED Veiligheids- en gezondheidssignalering moet aangebracht worden als risico’s Codex I.II art. 9 niet voldoende kunnen voorkomen worden of beperkt worden door: – maatregelen, methoden of handelswijzen in de sfeer van de werkorganisatie – collectieve beschermingsmiddelen Werkgevers en werknemers zoals bepaald in artikel 2 van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Niet van toepassing op: – de signalering voorgeschreven voor het op de markt brengen van gevaar- Codex III.I.1. art. 1 lijke stoffen en preparaten, producten en uitrusting en op de signalering voor het wegen spoorwegverkeer, de binnen- en zeescheepvaart en het luchtverkeer. – de signalering van toepassing op het wegen spoorwegverkeer, de Codex III.I.1. art. 6 §3 binnen- en zeescheepvaart en het luchtverkeer moet, indien daar reden toe is, voor dat verkeer worden gebruikt binnen de ondernemingen of inrichtingen. – recipiënten die gebruikt worden bij werkzaamheden met gevaarlijke stof- Codex III.I.1 art. 10 fen of preparaten zoals bedoeld in ARAB art. 723 bis en recipiënten gebruikt voor de opslag ervan, moeten voorzien zijn van de voorgeschreven etikettering volgens ARAB, behalve wanneer van de recipiënten kortstondig gebruik wordt gemaakt of op recipiënten met een vaak wisselende inhoud mits er toereikende alternatieve maatregelen worden genomen, vooral wat betreft voorlichting en opleiding van de werknemers, die hetzelfde beschermingsniveau garanderen. PRODUCTEN MET GEVAARLIJKE EIGENSCHAPPEN

Niet opgenomen in deze fiche: – signalisatie van leidingen: ARBEIDSPLAATSEN – ASPECTEN : markeren van leidingen

– signalering door hand- en armseinen PROGRAMMA’S EN PROCEDURES : hand- en armseinen

– licht- en geluidssignalen ARBEIDSMIDDELEN : licht- en geluidssignalen

DOEL Codex III.I.1. bijl. 1 Op een snelle en gemakkelijk te begrijpen wijze de aandacht vestigen op objecten, activiteiten en situaties, die bepaalde gevaren kunnen veroorzaken.

Safety Data - Afl. 32 (2003)

ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (2) VGM MAATREGELEN EN VOORZIENINGEN Kleur en betekenis Voor alle signaleringen met een veiligheidskleur gelden: KLEUR Rood

BETEKENIS OF DOEL

Codex III.I.1. bijl. 1

AANWIJZINGEN EN TOELICHTINGEN

Verbodssignaal

Gevaarlijke houding

Gevaar / alarm

Stop, stilstand, noodschakelaars Evacuatie

Brandbestrijdingsmateriaal en brandweeruitrusting

Identificatie en lokalisatie

Geel of oranje-geel

Waarschuwingssignaal

Pas op, wees voorzichtig Verificatie

Blauw

Gebodssignaal

Handelwijze of specifieke actie, verplichting tot dragen van persoonlijke beschermingsuitrusting

Groen

Reddingssignaal, eerste hulpsignaal

Deuren, uitgangen, wegen, lokalen, materiaalposten

Veilige situatie

Terugkeer naar normale situatie

Bij slechte natuurlijke verlichtingsomstandigheden moeten fluorescerende kleuren, reflecterende materialen of kunstlicht worden gebruikt.

Codex III.I.1. bijl. 2

Afmetingen en eigenschappen van signaleringsborden (ref. zie literatuur) afmetingen: – bordhoogte h = a/f waarbij: • h = diameter voor cirkelvormige borden • = korte zijde voor rechthoekige borden • = basishoogte van driehoekige (0,817 x zijde b) borden • a = leesafstand • f = factor, geldend voor normaal belichte borden • f = 40 voor verbods- waarschuwings- en gebodsborden • f = 100 voor brandbestrijdings- en reddingsborden • f = factor, geldend voor verlichte borden • f = 65 voor verbod, waarschuwings- en gebodsborden • f = 200 voor brandbestrijdings- en reddingsborden – teksthoogte h = a/f waarbij: • h = teksthoogte • a = leesafstand • f = factor, geldend voor belichte borden tot 25 m leesafstand • f = 300 voor hoofdletters en cijfers


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (3) – afmetingen volgens in de handel beschikbare maten: vierkante en cirkelvormige driehoekige rechthoekige toelichting borden borden borden leesafstand diameter zijde korte zijde teksthoogte m mm mm mm mm 1 50 50 12,5 4 2 50 100 25 8 3 100 100 50 10 4 100 200 50 14 5 200 200 50 17 6 200 200 100 20 8 200 400 100 27 9 400 400 100 30 10 400 400 100 34 12 400 200 200 40 14 400 200 200 47 16 400 200 200 54 17 600 200 200 57 19 600 200 200 64 21 600 300 300 70 24 600 300 300 80 voorbeeld: grootte van belicht verbodsbord bij leesafstand 10 m h = a/f h = 10000 mm/40 = min. 250 mm h = eerst benaderend handelsformaat = 400 mm – verbodsborden:

– waarschuwingborden:


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (4) – gebodsborden:

– reddingsborden:

– borden in verband met brandbestrijdingsmaterieel: idem als reddingsborden maar met een rood vlak – aanwijzingsborden:

– pictogrammen zijn zo eenvoudig mogelijk en zonder overbodige details Codex III.I.1. bijl. 2 – borden zijn van materiaal met grote schokvastheid en weerbestendigheid Codex III.I.1. bijl. 2 – afmetingen, kleuren lichttechnische eigenschappen maken dat zij goed Codex III.I.1. bijl. 2 zichtbaar zijn en gemakkelijk te begrijpen Werkwijze – plaatsing op passende hoogte en plaats t.o.v. gezichtsveld en rekening houdend met eventuele obstakels – de signalering moet eenduidig aangeven: • waarop de verplichting, het verbod of de waarschuwing betrekking heeft • in welke fysisch afgebakende of gemarkeerde zone ze geldt


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (5) • wanneer ze geldt: Wat

Hoe

Voor wie

Wanneer

permanent risico voor iedereen in fysisch afgebakende zone (b.v. lokaal, werf)

wordt aangeduid door een pictogram op alle toegangsdeuren (zonder bijkomende informatie)

voor iedereen in het volledige lokaal

vanaf de betreding ervan (b.v. helm verplicht)

permanent risico voor iedereen in beperkte zone

als de verplichting of het verbod voor iedereen slechts noodzakelijk is in een beperkte zone die niet fysisch afgebakend is, dan kan deze zone gemarkeerd worden met een rode lijn waarbij het vereiste pictogram wordt opgehangen

risico bij bepaalde werkzaamheden

als er slechts een risico bestaat bij een bepaalde activiteit, wordt bij dit activiteitspunt het vereiste pictogram opgehangen en de activiteit wordt bondig en duidelijk omschreven (b.v. bij het aftappen)

vanaf de overschrijding van de lijn

voor de bedienaar(s) in de nabijheid en eventuele waar het risico zich omstanders (helper) nog kan voordoen

– permanente veiligheids- en gezondheidssignalering wordt uitgevoerd d.m.v.:

Codex III.I.1. art. 6 §1, 1°

• verbodsborden

verboden te roken

vuur, open vlam en roken verboden

verboden voor voetgangers

verboden met water te blussen

geen drinkwater

geen doorgang voor onbevoegden

verboden voor transportvoertuigen

niet aanraken

– specifieke verbodsborden moeten voor de aldaar omschreven verboden handelingen, gevaren, verplichtingen of andere informatie gebruikt worden. De pictogrammen mogen licht afwijken of meer gedetailleerd zijn. De betekenis ervan moet evenwel dezelfde zijn en mag door de afwijking niet onduidelijk worden gemaakt. – op plaatsen waar calciumcarbide wordt opgeslagen en binnen en bui- ARAB art. 286, 289 ten de opslagplaatsen: verbodsborden: “verboden met water te blussen”. Zowel binnen als in de omgeving van de opslagplaatsen: verbodsborden “vuur, open vlam en roken verboden”


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (6) – op de buitenzijde van de deuren en binnen in de lokalen waar door het aanbrengen van verf of van een bekleding, verstuiving van ontvlambare producten geschiedt: verbodsborden “vuur, open vlam en roken verboden” – aan opslagplaatsen van ontvlambare en brandbare vloeistoffen : verbodsbord “vuur, open vlam en roken verboden”. Het bord wordt aangebracht aan de ingang van de opslagplaats of bij de ingang van de zone waar het verbod geldt. – op de houders of in de nabijheid ervan van de vaste ongekoelde houders van opslagplaatsen voor vloeibaar gemaakt handelspropaan, handelsbutaan of mengsels daarvan: de aanduidingen “verboden te roken” en “vuur, open vlam en roken verboden” – op alle nuttige plaatsen in schouwspelzalen, verbodsborden “verboden te roken” – in wasplaatsen op plaatsen waar het water niet drinkbaar is, verbodsbord “geen drinkwater”

ARAB art. 348

Codex III.IV.9 art. 48

KB 21.10.1968 art. 20.1 ARAB art. 654 ARAB art. 86

• waarschuwingsborden

ontvlambare explosieve stoffen giftige stoffen bijtende stoffen stoffen* * kan ook gebruikt worden voor hoge temperatuur in afwezigheid van een specifiek bord hiervoor.

radioactieve stoffen

hangende lasten

transportvoertuigen

gevaar voor elektrische spanning

gevaar

laserstraal

oxiderende stoffen

niet-ioniserende straling

belangrijk magnetisch veld

struikelen

vallen door hoogteverschil

biologisch gevaar


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (7)

lage temperatuur

schadelijke of irriterende stoffen*

explosie gevaarlijke ruimte

* Dit bord mag bij wijze van uitzondering een oranje achtergrond hebben als die kleur gerechtvaardigd is omdat er een soortgelijk bord bestaat voor het wegverkeer

– op elke stut (paal, mast, arm, draagijzer, verankering, spandraad) van bovengrondse lijnen van elektrische installatie binnen de omheining van een als gevaarlijk, ongezond of hinderlijk geklasseerde inrichting, waarschuwingsbord: “gevaar voor elektrische spanning” – bij aanwezigheid van leidingen of toestellen op hoogspanning of gemiddelde spanning: waarschuwingsbord “gevaar voor elektrische spanning” (uitgez. ontladingslampen cat.B) – op plaatsen, lokalen of afgesloten ruimten die worden gebruikt voor de opslag van aanzienlijke hoeveelheden gevaarlijke stoffen of preparaten moeten, bij de opslagruimte of op de toegangsdeuren: waarschuwingsbord tenzij wat de afmetingen betreft, de etikettering van de afzonderlijke verpakkingen of recipiënten daartoe volstaat – bij werkzaamheden waarbij werknemers kunnen worden blootgesteld aan biologische agentia: waarschuwingsbord voor “biologisch gevaar” en andere waarschuwingssignalen – op werkplaatsen die voldoen aan de voorwaarden en waarvoor toelating is toegekend voor een gecontroleerd gebruik van asbestvezels “gevaar asbest” – op plaatsen waar gevaar bestaat voor een explosieve atmosfeer “Ex” – gedeelten van een bouwplaats die niet voor de arbeid toegankelijk zijn en waar de toegang gevaar oplevert: waarschuwingsbord gevaar. Deze plaatsen worden tevens door materiële elementen behoorlijk afgebakend waardoor de onvrijwillige toegang belet wordt

ARAB art. 222

ARAB art. 254 Codex III.I.1. art. 11

Codex V.III.4, art. 17,7° ARAB art. 723ter 6.c Codex III.IV ARAB art. 434.8.1

• gebodsborden

oogbescherming verplicht

veiligheidshelm verplicht

gehoorbescherming verplicht

adembescherming verplicht

veiligheidsschoenen verplicht

veiligheidshandschoenen verplicht

veiligheidspak verplicht

gelaatsbescherming verplicht


ARBEIDSPLAATSEN


individueel veiligheidsharnas verplicht

verplichte oversteekplaats voor voetgangers

algemeen gebod (eventueel samen met een ander bord bv. onderschrift)

• borden voor localisatie en identificatie van reddings- of hulpmiddelen

plaats van een nooduitgang, te plaatsen boven de nooduitgang

richting naar een nooduitgang, te plaatsen in de richting van de vluchtweg naar een nooduitgang

plaats of richting van uitgang die ook aan de eisen van een nooduitgang voldoet (d.w.z. niet bij liften, roltrappen, …)

eerste hulp


draagberrie

veiligheidsdouche

ARBEIDSPLAATSEN


ogen spoelen

telefoon voor eerste hulp

te volgen richting altijd te gebruiken samen met een ander reddingsbord

– de plaats van elke uitgang en van elke nooduitgang nodig voor ont- ARAB art. 52.5.11 ruiming, evenals de richting van de wegen, doorlopen en trappen die naar deze uitgangen leiden, worden aangeduid door de geschikte reddingsborden. In de winkels voor kleinhandel worden deze borden tevens op de grond of ter hoogte van de grond aangebracht – aan waarschuwings- en alarmposten voor brand: het bord voor ARAB art. 52.10.2 brandbestrijdingsmaterieel “telefoon voor eerste hulp” – boven elke uitgangs- of nooduitgangsdeur in schouwspelzalen: specifieke reddingsbord – het aangeven van een uitgang voor normale omstandigheden die niet ARAB art. 652 als evacuatieweg mag gebruikt worden(bv. lift), is een aanwijzing. Er mag dan ook geen veiligheidskleur worden gebruikt. Het pictogram voor deze uitgang zou dus een bord kunnen zijn met witte achtergrond en uitgangssymbool zwart • borden en de veiligheidskleur voor localisatie en identificatie van brand- Codex III.I.1. bijl. 4 bestrijdingsmaterieel

brandslang

ladder

te volgen richting (wordt samen met één van de andere borden voor brandbestrijdingsmaterieel gebruikt)

telefoon voor brandbestrijding

blusapparaat

– identificatie door het rood kleuren van het materieel zelf (voldoende ARAB art. 655 groot kleuroppervlak) – bijkomende identificatie door een lokalisatiebord en/of kleuren van de plaatsen of de toegangen tot de plaatsen waar het materieel zich bevindt


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (10) • signalisatie van obstakels – banden of borden die het gevaar voor stoten tegen obstakels en val- Codex III.I.1. bijl. 5 len van personen signaleren – signalisatie van drempels, plaatsen met gevaar voor stoten tegen obstakels, plaatsen met gevaar voor vallende voorwerpen of personen, gevaarlijke doorgangen, geschiedt door middel van geel/zwart of door rood/wit – afmetingen van de signalering worden bepaald door de afmetingen van het te signaleren obstakel of de gevaarlijke plaats – geel/zwarte of rood/witte schuine strepen staan onder een hoek van 45°, alle gekleurde vlakken hebben dezelfde afmetingen • bij gelijke doeltreffendheid bestaat een vrije keuze tussen een band of Codex III.I.1. art. 8 bord voor signalisatie van risico's voor struikelen of vallen door hoogteverschil • in zones waar de werknemers aan kankerverwekkende agentia zijn blo- Codex V.II.1. art. 6. 10° tgesteld of kunnen worden blootgesteld: signalisatie en afbakening van de zones, waarschuwings- en andere signalen en aanduiding van het rookverbod • markering van verkeerswegen Codex III.I.1. bijl. 5 – verkeerswegen voor voertuigen moeten duidelijk gemarkeerd worden door doorlopende strepen met een goed zichtbare kleur, bij voorkeur wit of geel – rekening houden met de afstanden tussen de voertuigen, voorwerpen en personen die er zich kunnen bevinden – op deuren voor voetgangers in de onmiddellijke nabijheid van poor- ARAB art. 44septies ten voor voertuigen gebodsbord “verplichte oversteekplaats” – slijtbestendige verf gebruiken ARBEIDSPLAATSEN: aspecten - verkeerswegen, doorgangen, deuren en poorten

• occasionele signalering wordt aangebracht voor gevaarlijke gebeurtenis- Codex III.I.1. art. 6 sen (b.v. afspannen van een gevaarlijke zone met signalisatielinten) §1, 2° • de signalering moet doeltreffend zijn en de doeltreffendheid mag niet Codex III.I.1. art. 7 in gedrang worden gebracht door: bijl. 1,3 – de aanwezigheid van een andere signalering die de zichtbaarheid verstoort. Vermijden dat teveel borden te dicht bij elkaar worden geplaatst – een slecht ontwerp, ontoereikend aantal, slechte plaatsing, slechte Codex III.I.1. bijl. 1,3 staat of werking. Dit houdt ondermeer in dat: ■ signaleringsmiddelen geregeld moeten worden schoongemaakt, onderhouden en zonodig vervangen ■ het aantal en de plaats afhankelijk zijn van de grootte van de risico's of van de te beveiligen zone ■ signaleringen die een energiebron behoeven van een noodinstallatie moeten voorzien zijn ■ indien de betrokken werknemers een beperkt gezichtvermogen hebben, aanvullende of vervangingsmaatregelen moeten worden getroffen


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen – Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering (11) BIJZONDERE AANDACHTSPUNTEN – de werkgever zorgt voor een passende opleiding i.v.m. de betekenis van de signalering en te volgen algemene en specifieke handelwijzen

Codex III.I.1. art. 3 Werkgever

– de werkgever zorgt ervoor dat de werknemers geïnformeerd worden over Codex III.I.1. art. 4 alle te nemen maatregelen betreffende de veiligheids- en gezondheidssignalering

Werkgever

– signaleringsborden moeten worden verwijderd zodra de situatie die de Codex III.I.1. bijl. 2,2 aanwezigheid ervan rechtvaardigt, niet meer bestaat – een aanvullend tekstbord met aanwijzingen is rechthoekig met een zwarte tekst en kader op een witte achtergrond. Het wordt geplaatst onder of naast het veiligheids- of gezondheidssignaal. – de waarschuwings- en alarmsignalen van een arbeidsmiddel moeten over- Codex IV.I. bijl. 1 3.11 eenstemmen met de bepalingen betreffende de veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk; vooral moeten zij gemakkelijk en zonder onduidelijkheid waarneembaar en te begrijpen zijn. literatuur: Unfallverhütungsvorschrift 125, Sicherheits- und Gesundheitsschutzkennzeichnung am Arbeitsplatz, Berufsgenossenschaft der chemischen Industrie, oktober 1997

✍ Hugo Van Ingelghem Luc Van Holen


ARBEIDSPLAATSEN

Arbeidsplaatsen Aspecten Veiligheids- en gezondheidssignalering

Recommend Documents